Pavle Karađorđević
| Pavle Karađorđević | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Yugoslavya Kral Naibi | |||||
| Hüküm süresi | 9 Ekim 1934-27 Mart 1941 | ||||
| Doğum | 27 Nisan 1893 Sankt-Peterburg, Rusya | ||||
| Ölüm | 14 Eylül 1976 (83 yaşında) Paris, Fransa | ||||
| Defin | Oplenac, Sırbistan | ||||
| Eş(ler)i | Prenses Olga | ||||
| Çocuk(lar)ı | Prens Aleksandar Prens Nikola Prenses Yelisaveta | ||||
| |||||
| Hanedan | Karađorđević Hanedanı | ||||
| Babası | Prens Arsen | ||||
| Annesi | Aurora Pavlovna Demidova | ||||
| Dini | Doğu Ortodoks | ||||
Paul Karađorđević, Yugoslavya Prensi Paul olarak da bilinir (Sırpça-Hırvatça: Pavle Karađorđević; Sırpca-Kiril: Павле Карађорђевић; 27 Nisan 1893 - 14 Eylül 1976), Kral I. Petar'ın kardeşi Prens Arsen'in oğluydu. Kral II. Petar'ın reşit olmadığı sırada naiplik yaptı. Naipliğini yaptığı II. Petar, büyük kuzeni I. Aleksandar'ın en büyük oğluydu.
Gençlik yılları
[değiştir | kaynağı değiştir]Oxford Üniversitesi'nde eğitim gördü; burada zengin üyeleri, görkemli ziyafetleri ve sert ritüelleri ile ünlü bir yemek kulübü olan Bullingdon Kulübü üyesiydi. Kültürlü ve biseksüel olarak,[1] en yakın arkadaşlarından Kent Dükü Prens George ve Sir Henry Channon gibi[2] hayata bakış açısının İngiliz olduğu söyleniyordu. 1939 yılında Dizbağı Nişanı aldı.
Yugoslavya Naibi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yugoslavya Kralı I. Aleksandar 9 Ekim 1934 tarihinde Fransa'nın başkenti Paris'e düzenlediği bir ziyaret sırasında Bulgar komitacı Vlado Chernozemski tarafından öldürüldü. Vasiyeti üzerine Pavle'nin başkanlık ettiği bir naipler konseyi, oğlu II. Petar reşit olana kadar ülkeyi yönetecekti.[3]
Aleksandar'ın ötesinde, Sırp'tan ziyade Yugoslav'dı. Bununla birlikte, Aleksandar'ın aksine, demokrasiye daha fazla yöneldi. Aleksandar'ın iç siyasetteki merkeziyetçi diktatörlüğü ile sansür ve askeri kontrolü ortadan kaldırmaya başladı. Ayrıca Sırp-Hırvat sorunu çözerek ülkeyi sakinleştirmeye çalıştı.[4]
1939 yılında, Yugoslavya Kral Naibi olarak, Almanya cumhurbaşkanı Adolf Hitler'in resmi davetini kabul ederek ve Berlin'e dokuz günlük bir ziyaret gerçekleştirdi.
Ağustos 1939'da, Cvetković-Maček Anlaşması ile Hırvatistan Banovina'sını kurdu. Merkezi hükûmet dışişleri, ulusal savunma, dış ticaret, ticaret, ulaşım, kamu güvenliği, din, madencilik, ağırlık ve önlemler, sigorta ve eğitim politikasının kontrolünü elinde tuttu. Hırvatistan'ın kendi yasama organı Zagreb'te kuruldu ve ayrı bir bütçesi oluşturuldu.[5]
II. Dünya Savaşı 1939'da patlak verdiğinde, Yugoslavya'nın tarafsızlığını ilan etti.[6] Dış siyasette tarafsız, ancak kesin olarak Müttefikler tarafında kaldı. 28 Ekim 1940 tarihinde İtalyan kuvvetleri ülkeyi işgal edince, Yunanistan'a yardım etti; Yugoslav Ordusu ile Fransızlar arasındaki askeri işbirliğini teşvik etti ve yaklaşık üç yıl boyunca Mihver devletlerinin Yugoslavya'ya saldırmasını engelledi.[7]
1940'ta Fransa'nın düşüşünden sonra İngiltere'nin Almanya karşısında yalnız kalması üzerine Mihver güçlerine konaklama barınak sağlama siyaseti dışında Yugoslavya'yı kurtarmanın hiçbir yolunu göremedi. 25 Mart 1941 tarihinde Yugoslav hükûmeti, Mihver Üçlü Paktını önemli çekinceler ve üç şart kabul ettirerek imzaladı. Birinci şart ile Mihver güçlerinin Yugoslavya'nın toprak bütünlüğüne ve egemenliğine saygı gösterilmesi zorunluluğu getirildi. İkinci şartta Mihver devletleri Yugoslavya'dan herhangi bir askeri yardım istemediğine dair söz verdi. Üçüncü şartta savaş sırasında Yugoslavya topraklarından askerî güç geçirmek için izin istemeyeceğine dair söz verdiler.[8]
Bununla birlikte, Mihver devletleriyle anlaşmanın imzalanması Yugoslav ordusunun çeşitli unsurları tarafından iyi karşılanmadı. Yugoslavya'nın Üçlü Mihver'i imzalamasından iki gün sonra, 27 Mart 1941 tarihinde İngiliz destekli Yugoslavya ordusu subayları tarafından zorla naiplik görevinden uzaklaştırıldı ve II. Petar'ın reşit olduğu ilan edildi.[9]
Sürgün
[değiştir | kaynağı değiştir]
Savaşın geri kalanında ailesi ile birlikte, İngilizler tarafında Kenya'ya götürülerek ev hapsinde tutuldu. Winston Churchill'e başvurarak eşiyle beraber İngiltere'ye sığınma isteklerini bildirdi. Pavle'yi "hain ve savaş suçlusu" olarak gören Churchill, talebi belirsiz bir şekilde reddetti. 1942'de Kent Dükü'nün ölümünden sonra Başbakan, Kral George'un ısrarını kabul etti ve Prenses Olga'nın kız kardeşini rahatlatmak için kocası Prens Pavle olmadan Londra'ya gelmesine izin verdi.[10][11]
Tek kızı Prenses Yelisaveta, Londra'daki Dışişleri Ofisinde Özel İşlemler Yönetici dosyalarından bilgi aldı ve bunları Belgrad'da babasının Sırpça yazılan biyografisinin 1990 baskısında yayınladı. "Paul of Yugoslavia" adlı orijinal kitabı Neil Balfour tarafından yazıldı ve ilk baskısı 1980'de Londra'da Eaglet Publishing tarafından yapıldı.
Savaş sonrası komünistler tarafından "devlet düşmanı" ilan edildi; Yugoslavya'ya geri dönmesine izin verilmedi ve mallarına el konuldu. 14 Eylül 1976 tarihinde 83 yaşında Paris'te öldü ve İsviçre'ye gömüldü.
2011 yılında Sırp mahkemeleri tarafından aklandı. Cenazesi Eşi Olga ve oğlu Nikola ile birlikte 6 Ekim 2012 tarihinde, Sırbistan'ın Orta Topola yakınlarında bulunan Oplenac aile mezarlığına defnedildi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Bradford, Sarah Elizabeth: A Biography of Britain's Queen, Riverhead Books 1997, p46
- ^ Channon, Paul Chips: The Diaries of Sir Henry Channon, Weidenfeld & Nicholson, 1967, p192
- ^ Hoptner, J.B, "Yugoslavia in crisis 1934-1941". 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017., Columbia University Press, 1962, s. 25
- ^ Hoptner, p. 26
- ^ Hoptner, p. 154
- ^ Hoptner, p. 167
- ^ Hoptner, p. 298
- ^ Hoptner, p. 240
- ^ Hoptner, p. 266
- ^ "Obituary: Princess Paul of Yugoslavia". The Independent. 1997. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2017.
- ^ Aronson, Theo (2014). The Royal Family at War. Thistle Publishing. ss. 204, 205.
- 1893 doğumlular
- 1976 yılında ölenler
- Karayorgiyeviç Hanedanı
- Naipler
- Yugoslav siyasetçiler
- II. Dünya Savaşı siyasi liderleri
- Yugoslav antikomünistler
- Victoriya Kraliyet Büyük Nişanı sahipleri
- Askerî darbe ile devrilen liderler
- Beyaz Kartal Onur Nişanı sahipleri (Polonya)
- Tekrar defnedilenler
- Fin asıllı Ruslar
- İsveç asıllı Ruslar
- Rus asıllı Sırplar