Pierre-Joseph Proudhon
| Pierre-Joseph Proudhon | |
|---|---|
 Portre Gustave Courbet tarafından, 1865 | |
| Doğumu | 15 Ocak 1809 Besançon, Fransa |
| Ölümü | 19 Ocak 1865 (56 yaşında) Passy, Paris, Fransa |
| Çağı | 19. yüzyıl felsefesi |
| Okulu | Sosyalizm, Anarşizm, Ortak Paylaşım |
| İlgi alanları | Özgürlük, Mülkiyet, Otorite, Yoksulluk, Sosyal Adalet, Eşitlikçilik |
| Önemli fikirleri | Mülkiyet Hırsızlıktır |
Etkilendikleri | |
Pierre-Joseph Proudhon (15 Ocak 1809, Besançon - 19 Ocak 1865, Passy), Fransız ekonomist ve düşünür. Kendini "anarşist" olarak adlandıran ilk kişidir[1][2] ve ilk anarşist düşünür olarak nitelenir.[kaynak belirtilmeli]
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]Fransa'nın bir köyünde doğan ve çocukluğu çobanlıkla geçen Proudhon, daha sonra kendini öğrenime adamıştır. 1840'ta yayınlanan ve ilk büyük işi olarak kabul edilen çalışması Mülkiyet Nedir?'dir. 1846 yılında yayımlanan Sefaletin Felsefesi adlı eseri, öncesinde bu denli bir Tanrı eleştirisi beklenmemesi nedeniyle kamuoyunda büyük yankı uyandırmıştır. Proudhon'un ekonomik düşüncelerini daha sonra Karl Marx sert bir şekilde eleştirmiş ve bu tartışma ve eleştiriler Marx'ın ekonomik sisteminin temellerini oluşturmuştur. 1848 Devrimleri'nden sonra kendini Federalist olarak tanımlamıştır. En çok tanınan sözü "Mülkiyet Hırsızlıktır"'dır. Anarşizmin en etkili yazarı olarak kabul edilir.[kaynak belirtilmeli]Proudhon, Başkan Louis-Napoléon Bonaparte'a hakaret ettiği için tutuklandı ve 1849'dan 1852'ye kadar hapsedildi. Serbest bırakıldıktan sonra, başyapıtı Justice in the Revolution and the Church (1858) dahil olmak üzere birçok eser yazdı. Justice'in yayınlanmasının ardından, Proudhon'un Katolik Kilisesiini eleştirdiği için Fransız yetkililer tarafından tutuklanması emredildi. Belçika'ya kaçtı ve 1858'den 1862'ye kadar sürgünde kaldı. Belçika'da, Lev Tolstoy'un daha sonra Proudhon'a saygıyla aynı adlı ünlü eserini adlandırdığı Savaş ve Barış (1861) dahil olmak üzere birçok eser yazdı.1863'te imparatorluğun liberalleşmesi üzerine Fransa'ya döndü.
| Makale serilerinden |
 |
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Qu'est ce que la propriété? (Mülkiyet Nedir?, 1840)
- Warning to Proprietors (Mülk Sahiplerine Uyarı, 1842)
- Système des contradictions économiques ou Philosophie de la misère (Ekonomik Çelişkiler Sistemi ya da Sefaletin Felsefesi, 1846)
- Solution of the Social Problem, (Toplumsal Sorunun Çözümü, 1849)
- Idée générale de la révolution au XIXe siècle (On Dokuzuncu Yüzyılda Genel Devrim Fikri, 1851)
- Le manuel du spéculateur à la bourse (Bir Borsa Spekülatörünün El Kitabı, 1853)
- De la justice dans la révolution et dans l'Eglise (Devrimdeki Adalet ve Kilise, 1858)
- La Guerre et la Paix (Savaş ve Barış, 1861)
- Du principe Fédératif (Toplumsal İttifakın İlkesi, 1863)
- De la capacité politique des classes ouvrières (İşçi Sınıfının Siyasi Kapasitesi, 1865)
- Théorie de la propriété (Mülkiyet Teorisi, 1866)
- Théorie du mouvement constitutionnel (Meşrutiyetçi Hareketin Teorisi, 1870)
- Du principe de l'art (Sanatın İlkesi, 1875)
- Correspondence (Yazışma, 1875)
Hakkında yazılan kitaplar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Justice, Order and Anarchy: The International Political Theory of Pierre-Joseph Proudhon, (Adalet, Düzen ve Anarşi: Pierre-Joseph Proudhon'un Uluslararası Siyaset Teorisi), Alex Prichard, Routledge. 2013
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Merriman, John M. (2009). How a Bombing in Fin-de-Siècle Paris Ignited the Age of Modern Terror. New Haven: Yale University Press. p. 42. 9780300217933.
- ^ Leier, Mark (2006). Bakunin: The Creative Passion. New York: Seven Stories Press. p. 211. 9781583228944.
|
Vikisöz'de alıntılar |
Siyaset serisi | ||
| Gelenekler |  | |
| Anarşistler | Adolph Fischer (1858–1887) • Aleksandros Grigoropulos (1993–2008) • Alexander Berkman (1870–1936) • Alfredo M. Bonanno (1937– ) • Anselmo Lorenzo (1841–1914) • Auguste Vaillant (1861–1894) • Benjamin Tucker (1854–1939) • Bhagat Singh (1907–1931) • Sacco ve Vanzetti (1888–1927) • Buenaventura Durruti (1896–1936) • Carlo Cafiero (1846–1892) • Carlo Giuliani (1978–2001) • Colin Ward (1924–2010) • Daniel Guérin (1904–1988) • Dyer Lum (1839–1893) • Edward Abbey (1927–1989) • Élisée Reclus (1830–1905) • Émile Armand (1872–1963) • Emile Henry (1872–1894) • Émile Pouget (1860–1931) • Emma Goldman (1869–1940) • Errico Malatesta (1853–1932) • Ettore Aguggini (1902–1929) • Fernand Pelloutier (1867–1901) • Ferdinando Nicola Sacco (1891–1927) • Francisco Ascaso Abadía (1901–1936) • Gün Zileli (1946– ) • Henry David Thoreau (1817–1862) • Jacques Ellul (1912–1994) • Jaroslav Hašek (1883–1923) • Johann Joseph Most(1846–1906) • John Zerzan (1943– ) • Joseph Déjacque (1821–1864) • Juan García Oliver (1901–1980) • Jules Bonnot (1876–1912) • Karim Landais (1980–2005) • Lev Tolstoy (1828–1910) • Lucy Parsons (1853–1942) • Luigi Fabbri (1877–1935) • Luigi Galleani (1861–1931) • Lysander Spooner (1808–1887) • Marius Jacob (1879–1954) • Max Stirner (1806–1856) • Mikhail Bakunin (1814–1876) • Murray Bookchin (1921–2006) • Murray Rothbard (1926–1995) • Nestor Mahno (1888–1934) • Noam Chomsky (1928– ) • Paul Avrich (1931– 2006) • Pyotr Kropotkin (1842–1921) • Pierre-Joseph Proudhon (1809–1865) • Ravachol (1859–1892) • Sante Geronimo Caserio (1873–1894) • Sébastien Faure (1858–1942) • Ugo Fedeli (1898–1964) • Volin (1882–1945) • Voltairine de Cleyre (1866–1912) • William Godwin (1756–1836) | |
| Tarihte anarşizm | ||
| Anarşist teori | ||
| Kültür ve anarşizm | ||
| Ülkelere göre anarşizm | ||
  | Bir Fransız'ın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Anarşizm ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Felsefe ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
