Ulrika Eleonora (İsveç kraliçesi)
| Ulrika Eleonora | |
|---|---|
 | |
| İsveç kraliçesi | |
| Hüküm süresi | 5 Aralık 1718 - 29 Şubat 1720 |
| Taç giymesi | 17 Mart 1719 |
| Önce gelen | XII. Karl |
| Sonra gelen | I. Frederick |
| Doğum | 23 Ocak 1688 Stockholm Sarayı, İsveç |
| Ölüm | 24 Kasım 1741 (53 yaşında) Stockholm, İsveç |
| Defin | 1 Aralık 1741 |
| Hanedan | Palatinate-Zweibrücken Hanedanı |
| Babası | XI. Karl |
| Dini | Lüteryen |
Ulrika Eleonora veya Ulrica Eleanor (23 Ocak 1688 – 24 Kasım 1741), 1718 ile 1720 yılları arasında hüküm süren İsveç kraliçesi.[1]
Babası İsveç kralı XI. Karl'dır. Kardeşi, kahraman kral olarak adlandırılan XII. Karl'dır. 1715'te I. Frederick ile evlendi. 1718'de XII. Karl'ın Norveç'te ölmesi üzerine taht üzerinde mücadeleye girişti. Kraliyet yetkilerinin bir kısmını hükûmete devretmeyi kabul ederek 1719 yılında tahta çıktı. Monarşinin yetkilerinin kısıtlanmaya başlandığı bu dönem özgürlük dönemi olarak adlandırıldı. 1720'de eşi lehine tahttan çekildi. 24 Kasım 1741'de Stockholm'de çiçek hastalığından öldü.[2][3]
Hayatı
[değiştir | kaynağı değiştir]1693'te annelerinin ölümünden sonra Ulrika Eleonora ve kardeşleri, büyükanneleri Hedwig Eleonora'nın bakımına verildi. Ancak büyükannesinin ablasını kayırdığı biliniyordu. Eleonora, çocukluğu boyunca daha dışa dönük bir çocukluk geçirdi. Büyük kardeşleri ata binmekten ve dans etmekten hoşlanıyorlardı ve söylendiğine göre, oyunlarına katılacak cesareti olmadığı ve kolayca gözyaşlarına boğulduğu için Ulrika'yı hor görüyorlardı. Dost canlısı, alçakgönüllü ve ağırbaşlı, iyi duruşu ve güzel elleri olan biri olarak tanımlanıyordu ama ne zeki ne de çekici olarak görülmüyordu. Büyükannesi Hedwig Eleonora, onu inatçı birisi olarak tanımladı. Ona göre etrafındaki insanlardan hoşlanmamasını hastalığını kullanarak bahane ediyordu. Ulrika yetenekli bir müzisyendi ve kız kardeşiyle saray konserlerinde sahne alırken, kız kardeşi hem şarkı söyleyip hem klavsen çalardı.[4] Ulrika Eleonora, hayatının büyük bir kısmını başkalarının gölgesinde yaşadı, kral olan erkek kardeşi ve kız kardeşi tarafından arka plana atıldı.
1700'den itibaren, erkek kardeşinin Büyük Kuzey Savaşı dolayısıyla yokluğunda, baskın büyükannesi ablası Hedvig Sophia ile ilgilenmeye devam etti. O zamanlar ablası tahtın olası varisiydi. Kardeşleri XII. Karl evli olmadığı ve çocuğu olmadığı için Ulrika Eleonora, tahtın gelecekteki muhtemel varisi olarak ablasından sonraki yerini aldı. 1698'de, onu Danimarka prensi Charles ile, erkek kardeşini de Danimarka prensesi Sophia Hedwig ile evlendirme fikri önerildi, ancak 1700'de bu fikirden vazgeçildi. 1700'de Prusya kralı I. Friedrich Wilhelm ile evlilik görüşmeleri yapıldı, ancak bu görüşmelerden de hiçbir şey çıkmadı.[1] Bu planlar, ağabeyi tarafından sebepsiz yere bozulmaktaydı. Daha sonra, Prusyalı Louisa Ulrika'nın vaftiz annesi oldu.[1]
1702'de, gelecekteki Büyük Britanya kralı II. George ile bir evlilik fikri önerildi, bu fikir sürekli ertelendi ve sonuçsuz kaldı. 1710'da Hessen prensi Frederick'ten bir teklif aldı. Görüşmeler, en sevdiği dostu ve sırdaşı Emerentia von Düben tarafından yürütüldü. Evlilik, büyükannesi Hedwig Eleonora tarafından da desteklendi, çünkü Ulrika Eleonora bu evlilik sonucunda Hessen'e gitmek üzere İsveç'ten ayrılacağını ve tahtın varisi olmaktan vazgeçeceğini düşündü. Nişan 23 Ocak 1714'te yapıldı ve düğün 24 Mart 1715'te gerçekleşti. Düğün sırasında kardeşi İsveç kralı XII. Karl, I. Frederick'i kastederek "Bu gece kız kardeşim tacı dans ettiriyor" dedi.[2]
1715'te babaannesinin ölümünden sonra sarayda otorite kurmaya başladı. Evliliği siyasi bir aşk oyunu olarak görüldü. Çünkü Frederick, tahta çıkma amacıyla onunla evlenmişti.
Hükümdarlık dönemi
[değiştir | kaynağı değiştir]5 Aralık 1718'de Ulrika Eleonora, kardeşi XII. Karl'ın ölüm haberini aldı. Kocasının yardımcısı André Sicre sarayda tahtı Ulrika'nın miras aldığını belirterek Uddevalla'da hükümdar ilan edilmesini talep etti. Konsey bu duruma hazırlıksız yakalandığı için itiraz edemedi. Devlet işlerinin kontrolünü ele geçirdi ve Georg Heinrich von Görtz ve yandaşlarını iktidardan uzaklaştırdı. "Hesse Birliği", Ulrika Eleonora'nın tahta çıkmasını sağladı. 17 Mart 1719'da, tahtın tek mirasçısı olarak taç giydi.
Saltanatı, Büyük Kuzey Savaşı'nın bitiminden hemen önce başlamıştı. 1719 yazının Ağustos ayındaki 1719-1721 Rus yağması sırasında, Rus kuvvetleri başkent Stockholm'e saldırdı. Kısa hükümdarlığı sırasında, yönetimine destek sağlaması için birçok aileyi soylulaştırdı. On beş aylık bir süre içinde 181 kişiyi, - İsveç tarihindeki diğer tüm hükümdarların yapmadığı kadar - soylulaştırdı; her ay bir kont, iki baron ve sekiz asilzade ilan etti. Ulrika Eleonora aslında mutlak monarşi yanlısı olsa da meclise çok sayıda söz sahibi olacak kişi soktu. Bu yüzden dolayı meclisle arası iyi değildi. Meclisten istifa eden Arvid Horn ve halefi Gustaf Cronhielm ile anlaşmazlıklar yaşadı. Horn, onu mutlak hükümdar olmasına rağmen kocasıyla devlet işlerini konuştuğu için eleştirdi, anayasaya saygı gösterip göstermediği konusunda baskı yaptı ve "bir kadının alayı altında" iyi bir yönetimin zaten beklenemeyeceği yorumunu yaparak kraliçeye hakaret etti. Bu çatışmalar devlet işleri üzerinde kötü etkiler ortaya çıkardı.
Ulrika Eleonora, eşinin siyasi atılımını destekledi. Çünkü Ulrika, II. Mary ve III. William tarzında bir çift olmak istemekteydi. Ancak bu hayali, İsveç meclisinin buna olumsuz yaklaşmasına takıldı. Bunun nedeni, eşlerin birlikte hüküm sürmesi İsveç'te 15. yüzyıldan beri yasaklanmıştı.[5] Anayasaya saygı duymakta zorlandığı gerekçesi, meclis ile geçinmekte güçlük çekmesinin yanı sıra kocasıyla sürekli devlet işlerini tartışması, meclisin, tahttan çekilmesi durumunda tek hükümdar olarak yerini I. Frederick'e bırakmasını istemesiyle sonuçlandı. Ulrika, eşi lehine tahttan çekildi ve I. Frederick kral olarak taç giydi, bu vesile ile Frederick amacına ulaşmış oldu. Böylece Ulrika yeniden tahtın bir numaralı varisi oldu.
Bu veraset Riksdag (İsveç meclisi) tarafından onaylandı. Ulrika, tahttan çekilmesini hayatındaki en büyük fedakarlık olarak nitelendirdi.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Ulrika Eleonora 1741'de çiçek hastalığından öldü. Zehirlendiğine dair söylentiler yer aldı, ancak bu söylentiler, hastalığının izleri görülünce bastırıldı. Tahtın tek varisi olduğu için ölümü bir veraset krizine neden oldu.[6]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Dipnot
- ^ a b c Olof Jägerskiöld: Lovisa Ulrika, drottning av Sverige (1945)
- ^ a b Scheutz, Lisbet (2001). Berömda och glömda Stockholmskvinnor: sju stadsvandringar : 155 kvinnoporträtt. Stockholm: MBM förl.. Libris 8392583. 91-973725-3-6
- ^ Eva Österberg, red (1997). Jämmerdal & Fröjdesal. Kvinnor i stormaktstidens Sverige. Stockholm: Atlantis AB. 91-7486-355-X s. 318
- ^ Lundh-Eriksson, Nanna (Swedish): Den glömda drottningen. Karl XII:s syster. Ulrika Eleonora D.Y. och hennes tid (The Forgotten Queen. The Sister of Charles XII. The Age of Ulrika Eleonora the Younger) Affärstryckeriet, Norrtälje. (1976)
- ^ "Emerentia Düben, von - Svenskt Biografiskt Lexikon". sok.riksarkivet.se. 25 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Jacobson, Esther, Hedvig Taube: en bok om en svensk kunglig mätress, Wahlström & Widstrand, Stockholm, 1919
- Genel
- Hofberg, Herman et al. (1906). Svenskt Biografiskt Handlexikon 27 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Entry for Düben, Emerentia von. (in Swedish)
- Nordisk familjebok. B. 30. Stockholm (1920) (in Swedish)
- Tryggve Byström (1981). Svenska komedien 1737-1754. (Swedish Comedy 1737-1754) Borås: Centraltryckeriet AB. 91-1-813241-3 (Swedish)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: XII. Karl |
 İsveç kraliçesi 5 Aralık 1718 - 29 Şubat 1720 |
Sonra gelen: I. Frederick |
