Barack Obama

Barack Obama
	; Rasmiy portret (2012)
44-Amerika Qoʻshma Shtatlari Prezidenti
	Mansab davri; 20-yanvar 2009-yil – 20-yanvar 2017-yil
Vitse-prezident	Joe Biden
Oʻtmishdoshi	George W. Bush
Vorisi	Donald Trump
Amerika Qoʻshma Shtatlari Senatori (Illinoisdan)
	Mansab davri; 3-yanvar 2005-yil – 16-noyabr 2008-yil
Oʻtmishdoshi	Peter Fitzgerald
Vorisi	Roland Burris
Illinois Senati aʼzosi (13-okrugdan)
	Mansab davri; 8-yanvar 1997-yil – 4-noyabr 2004-yil
Oʻtmishdoshi	Alice Palmer
Vorisi	Kwame Raoul
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi	Barack Hussein Obama II; 4-avgust 1961-yil (63 yosh); Honolulu, Hawaii, A.Q.Sh.
Fuqaroligi	AQSh
Siyosiy partiyasi	Demokratlar
Turmush oʻrtogʻi	Michelle Robinson (1992-yildan)
Bolalari	Malia; Sasha;
Ota-onasi	Barack Obama Sr.; Ann Dunham;
Istiqomat joy(lar)i	Kalorama, Washington
Taʼlim	Punahou maktabi
Alma mater	Columbia universiteti (bakalavr); Harvard universiteti;
Kasbi	Siyosatchi; huquqshunos; muallif;
Imzosi
Vebsayti	Rasmiy sayti; Obama Jamgʻarmasi; Oq uy arxivlari;

Barack Hussein Obama II (talaffuzi: Barak Useyn Obama Ikkinchi; 4-avgust 1961-yilda tugʻilgan) amerikalik siyosatchi, huquqshunos va yozuvchi boʻlib, 2009-yildan 2017-ylga qadar Amerika Qoʻshma Shtatlarining 44-Prezidenti lavozimida faoliyat yuritgan. Bungacha 1997-yildan 2004-yilga qadar Illinois shtati senatori, 2005-yildan 2008-yilga qadar esa AQSh senatori (Illinoisdan) vazifalarini bajargan. Demokratlar partiyasi aʼzosi boʻlgan Obama AQShning ilk afroamerikalik prezidenti boʻlgan.^[1] Obamadan keyin AQSh Prezidenti Donald Trump boʻldi.

2009-yil 9-oktyabrida tinchlikparvar siyosati uchun Nobel mukofoti bilan taqdirlandi.^[2]

2012-yilgi saylovda ham gʻalaba qozondi.^[3] Shuningdek, Obama uch bestseller kitob muallifi hamdir: Dreams from My Father („Otamdan orzular“) (1995), The Audacity of Hope („Umid jurʼati“) (2006) va A Promised Land („Vaʼda qilingan yer“) (2020).^[4]

Obama, rafiqasi Michelle va qizlari Sasha va Malia, 2009-yil.

Dastlabki hayoti va karyerasi

Obama 1961-yil 4-avgustda^[5] AQShning Hawaii shtati Gonolulu shahridagi Kapiolani Ayollar va Bolalar Tibbiy Markazida dunyoga kelgan.^[6]^[7]^[8] U Hawaiida va AQShning 48 ta qitʼada joylashgan shtatlaridan tashqarida tugʻilgan yagona prezidentidir.^[9] Uning onasi oq va otasi qora irqqa mansub. Onasi, Ann Dunham (1942-1995) Kanzasning Uichita shahrida tugʻilgan boʻlib, asosan ingliz, nemis, irland, shotland va uelslik kelib chiqishga ega boʻlgan.^[10] Otasi Barack Obama Katta (1936-1982)^[11]^[12] Keniyaning Luo qabilasiga mansub hamda grant asosida Hawaiiga oʻqishga kelgan talaba boʻlgan. Obamaning ota-onasi 1960-yilda Manoadagi Hawaii uiversitetida rus tili darsida uchrashishgan.^[13]^[14] Juftlik 1961-yilning 2-fevralida, Obama tugʻilishidan olti oy avval Vailukuda turmush qurishgan.^[15]^[16]

1961-yil avgusti oxirlarida, Obama tugʻilganidan bir necha hafta oʻtgach, Barack va uning onasi Seattle shahridagi Washington universitetiga koʻchib oʻtishib, u yerda bir yil yashashdi. Bu vaqt davomida Barackning otasi 1962-yilning iyunida Hawaiida oʻqishini tamomlab, iqtisod boʻyicha bakalavrlik darajasi oldi. Keyinchalik, Harvard universitetiga grant asosida oʻqishga kirib, u yerni tugatdi va iqtisod boʻyicha magistrlik darajasini oldi. Obamaning ota-onasi 1964-yil martida ajrashishdi.^[17] Obama Katta 1964-yilda Keniyaga qaytdi va u yerda uchinchi marta uylandi. U, shuningdek, Keniya moliya vazirligida katta iqtisod tahlilchisi lavozimini bajardi.^[18] U oʻgʻli Obamani koʻrish uchun 1971-yil Mavlud bayramida^[19] faqat bir marotaba Hawaiiga tashrif buyurgan. U 1982-yili avtomobil halokati tufayli vafot etdi, bu paytda Obama 21 yoshda edi.^[20] Bolalik chogʻlarini yodga olarkan, Obama bu haqda shunday deydi: „Otamning atrofimdagi odamlarga umuman oʻxshamasligini, yaʼni u qop-qora boʻlsa, onam sutdek oqligini bazorgʻa fahmlaganman“.^[14]

Nashr etilgan kitoblari

Dreams from My Father (1995)
The Audacity of Hope (2006)
Of Thee I Sing (2010)
A Promised Land (2020)

Audiokitoblar

2006: The Audacity of Hope: Thoughts on Reclaiming the American Dream (Random House Audio) ISBN 978-0739366417

Manbalar

↑
„Obama wins historic US election“. BBC News (5-noyabr 2008-yil). 18-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.
- Nagourney, Adam. „Obama Elected President as Racial Barrier Falls“. The New York Times (4-noyabr 2008-yil). 9-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.
- „Obama: 'This is your victory'“. CNN (5-noyabr 2008-yil). 4-noyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.
↑ The Nobel Peace Prize 2009
↑ AQShda prezidentlik saylovlari yakuniga yetdi (Wayback Machine saytida 2012-11-10 sanasida arxivlangan), kun.uz
↑ „Former President Barack Obama's third book starts shipping today“ (en). NBC News. Qaraldi: 22-sentyabr 2021-yil.
↑ „President Barack Obama“. The White House (2008). 26-oktyabr 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-dekabr 2008-yil.
↑ „Certificate of Live Birth: Barack Hussein Obama II, 4-avgust 1961-yil, 7:24 pm, Honolulu“. whitehouse.gov (27-aprel 2011-yil). 3-mart 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-mart 2017-yil.
↑ Maraniss, David.. „Though Obama had to leave to find himself, it is Hawaii that made his rise possible“ (24-avgust 2008-yil), s. A22. Qaraldi: 28-oktyabr 2008-yil.
↑ Nakaso, Dan.. „Twin sisters, Obama on parallel paths for years“ (22-dekabr 2008-yil), s. B1. Qaraldi: 22-yanvar 2011-yil.
↑ Barreto, Amílcar Antonio; Richard L. O'Bryant „Introduction“, . American Identity in the Age of Obama. Taylor & Francis, 12-noyabr 2013-yil — 18–19-bet. ISBN 978-1-317-93715-9.
↑ Obama (1995, 2004), p. 12.
↑ Maraniss (2012), p. 65: He had been born inside the euphorbia hedges of the K’obama homestead on 18-iyun 1934-yil.
↑ Liberties (2012), p. 202: The age of the father is questionable since most of the documents Barack Hussein Obama filled out during his United States student visa was 18-iyun 1934-yil; however, Obama II’s book Dreams of My Father states his birth date was 18-iyun 1936-yil. Check out Immigration and Naturalization Service records, and those documents also indicate the birth date to be 18-iyun 1934-yil, thereby making Obama Sr. twenty-seven at the birth of Obama II instead of the annotated twenty-five on the birth certificate.
↑ Jones, Tim.. „Barack Obama: Mother not just a girl from Kansas; Stanley Ann Dunham shaped a future senator“ (27-mart 2007-yil), s. 1 (Tempo). 2017-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-yanvar.
↑ ^14,0 ^14,1
Obama (1995, 2004), s. 9-10.
- Scott (2011), s. 80-86.
- Jacobs (2011), s. 115-118.
- Maraniss (2012), s. 154-160.
↑ Ripley, Amanda.. „The story of Barack Obama's mother“ (9-aprel 2008-yil). Qaraldi: 9-aprel 2007-yil.
↑
Scott (2011), p. 86.
- Jacobs (2011), s. 125-127.
- Maraniss (2012), s. 160-163.
↑
Scott (2011), s. 87-93.
- Jacobs (2011), s. 115-118, 125-127, 133-161.
- Maraniss (2012), s. 170-183, 188-189.
↑ Obama „Dreams from My Father a Story of Race and Inheritance“
↑
Scott (2011), s. 142-144.
- Jacobs (2011), s. 161-177, 227-230.
- Maraniss (2012), s. 190-194, 201-209, 227-230.
↑
Ochieng, Philip.. „From home squared to the US Senate: how Barack Obama was lost and found“ (1-noyabr 2004-yil). 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-yanvar.
- Merida, Kevin.. „The ghost of a father“ (14-dekabr 2007-yil), s. A12. Qaraldi: 25-iyun 2008-yil.
- Jacobs (2011), s. 251-255.
- Maraniss (2012), s. 411-417.

Oʻqish uchun

De Zutter, Hank. „What Makes Obama Run?“ (8-dekabr 1995-yil). Qaraldi: 25-aprel 2015-yil.
Graff, Garrett M. (1-noyabr 2006-yil). „The Legend of Barack Obama“. Washingtonian. 14-fevral 2008-yilda asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 14-yanvar 2008-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
Kenny, Mary. "Obama shaped more by his WASP heritage than the passion of Martin Luther King, " Independent.ie (7-sentyabr 2014-yil)
Koltun, Dave „The 2004 Illinois Senate Race: Obama Wins Open Seat and Becomes National Political "Star"“, . The Road to Congress 2004. Hauppauge, New York: Nova Science Publishers, 2005. ISBN 978-1-59454-360-9.
Lizza, Ryan (September 2007). „Above the Fray“. GQ. 2011-05-14da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 27-oktyabr 2010-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
MacFarquhar, Larissa (7-may 2007-yil). „The Conciliator: Where is Barack Obama Coming From?“. The New Yorker. Qaraldi: 14-yanvar 2008-yil.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
McClelland, Edward. Young Mr. Obama: Chicago and the Making of a Black President. New York: Bloomsbury Press, 2010. ISBN 978-1-60819-060-7.
Parmar, Inderjeet and Mark Ledwidge. „…'a foundation-hatched black': Obama, the US establishment, and foreign policy.“ International Politics 54.3 (2017): 373-388 online (Wayback Machine saytida 2023-06-27 sanasida arxivlangan)

Havolalar

Barack Obama sayti ^(ingl.)
Prezident Obama maʼmuriyati, Oq Uy ^(ingl.)

[FirstBlackPrez-1] „Obama wins historic US election“. BBC News (5-noyabr 2008-yil). 18-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.
Nagourney, Adam. „Obama Elected President as Racial Barrier Falls“. The New York Times (4-noyabr 2008-yil). 9-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.

„Obama: 'This is your victory'“. CNN (5-noyabr 2008-yil). 4-noyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.

[2] Nagourney, Adam. „Obama Elected President as Racial Barrier Falls“. The New York Times (4-noyabr 2008-yil). 9-dekabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.

[3] „Obama: 'This is your victory'“. CNN (5-noyabr 2008-yil). 4-noyabr 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 5-noyabr 2008-yil.

[2] The Nobel Peace Prize 2009

[3] AQShda prezidentlik saylovlari yakuniga yetdi (Wayback Machine saytida 2012-11-10 sanasida arxivlangan), kun.uz

[4] „Former President Barack Obama's third book starts shipping today“ (en). NBC News. Qaraldi: 22-sentyabr 2021-yil.

[biography-5] „President Barack Obama“. The White House (2008). 26-oktyabr 2009-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-dekabr 2008-yil.

[birth-certificate-6] „Certificate of Live Birth: Barack Hussein Obama II, 4-avgust 1961-yil, 7:24 pm, Honolulu“. whitehouse.gov (27-aprel 2011-yil). 3-mart 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 11-mart 2017-yil.

[maraniss-7] Maraniss, David.. „Though Obama had to leave to find himself, it is Hawaii that made his rise possible“ (24-avgust 2008-yil), s. A22. Qaraldi: 28-oktyabr 2008-yil.

[8] Nakaso, Dan.. „Twin sisters, Obama on parallel paths for years“ (22-dekabr 2008-yil), s. B1. Qaraldi: 22-yanvar 2011-yil.

[BarretoOʻBryant2013-9] Barreto, Amílcar Antonio; Richard L. O'Bryant „Introduction“, . American Identity in the Age of Obama. Taylor & Francis, 12-noyabr 2013-yil — 18–19-bet. ISBN 978-1-317-93715-9.

[10] Obama (1995, 2004), p. 12.

[11] Maraniss (2012), p. 65: He had been born inside the euphorbia hedges of the K’obama homestead on 18-iyun 1934-yil.

[12] Liberties (2012), p. 202: The age of the father is questionable since most of the documents Barack Hussein Obama filled out during his United States student visa was 18-iyun 1934-yil; however, Obama II’s book Dreams of My Father states his birth date was 18-iyun 1936-yil. Check out Immigration and Naturalization Service records, and those documents also indicate the birth date to be 18-iyun 1934-yil, thereby making Obama Sr. twenty-seven at the birth of Obama II instead of the annotated twenty-five on the birth certificate.

[Jones_2007-13] Jones, Tim.. „Barack Obama: Mother not just a girl from Kansas; Stanley Ann Dunham shaped a future senator“ (27-mart 2007-yil), s. 1 (Tempo). 2017-yil 7-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-yanvar.

[Obama_1995,_2004,_s._9–10-14] 14,0 ^14,1 Obama (1995, 2004), s. 9-10.
Scott (2011), s. 80-86.

Jacobs (2011), s. 115-118.

Maraniss (2012), s. 154-160.

[17] Scott (2011), s. 80-86.

[18] Jacobs (2011), s. 115-118.

[19] Maraniss (2012), s. 154-160.

[Ripley_2008-15] Ripley, Amanda.. „The story of Barack Obama's mother“ (9-aprel 2008-yil). Qaraldi: 9-aprel 2007-yil.

[16] Scott (2011), p. 86.
Jacobs (2011), s. 125-127.

Maraniss (2012), s. 160-163.

[22] Jacobs (2011), s. 125-127.

[23] Maraniss (2012), s. 160-163.

[17] Scott (2011), s. 87-93.
Jacobs (2011), s. 115-118, 125-127, 133-161.

Maraniss (2012), s. 170-183, 188-189.

[25] Jacobs (2011), s. 115-118, 125-127, 133-161.

[26] Maraniss (2012), s. 170-183, 188-189.

[18] Obama „Dreams from My Father a Story of Race and Inheritance“

[19] Scott (2011), s. 142-144.
Jacobs (2011), s. 161-177, 227-230.

Maraniss (2012), s. 190-194, 201-209, 227-230.

[29] Jacobs (2011), s. 161-177, 227-230.

[30] Maraniss (2012), s. 190-194, 201-209, 227-230.

[20] Ochieng, Philip.. „From home squared to the US Senate: how Barack Obama was lost and found“ (1-noyabr 2004-yil). 2007-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 30-yanvar.
Merida, Kevin.. „The ghost of a father“ (14-dekabr 2007-yil), s. A12. Qaraldi: 25-iyun 2008-yil.

Jacobs (2011), s. 251-255.

Maraniss (2012), s. 411-417.

[32] Merida, Kevin.. „The ghost of a father“ (14-dekabr 2007-yil), s. A12. Qaraldi: 25-iyun 2008-yil.

[33] Jacobs (2011), s. 251-255.

[34] Maraniss (2012), s. 411-417.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

k m t Tinchlik boʻyicha Nobel mukofoti laureatlari
1901-1925	1901 Henry Dunant\Frédéric Passy 1902 Élie Ducommun\Charles Albert Gobat 1903 Randal Cremer 1904 Xalqaro huquq instituti 1905 Bertha von Suttner 1906 Theodore Roosevelt 1907 Ernesto Teodoro Moneta\Louis Renault 1908 Klas Pontus Arnoldson\Fredrik Bajer 1909 Auguste Beernaert\Paul-Henri-Benjamin d'Estournelles de Constant 1910 Xalqaro tinchlik byurosi 1911 Tobias Asser\Alfred Hermann Fried 1912 Elihu Root 1913 Henri La Fontaine 1914 1915 1916 1917 Xalqaro qizil xoch va qizil yarim oy jamiyati 1918 1919 Woodrow Wilson 1920 Léon Bourgeois 1921 Hjalmar Branting\Christian Lous Lange 1922 Fridtjof Nansen 1923 1924 1925 Austen Chamberlain\Charles G. Dawes
1926-1950	1926 Aristide Briand\Gustav Stresemann 1927 Ferdinand Buisson\Ludwig Quidde 1928 1929 Frank B. Kellogg 1930 Nathan Söderblom 1931 Jane Addams\Nicholas Murray Butler 1932 1933 Norman Angell 1934 Arthur Henderson 1935 Carl von Ossietzky 1936 Carlos Saavedra Lamas 1937 Robert Cecil 1938 Nansen xalqaro qochoqlar idorasi 1939 1940 1941 1942 1943 1944 Xalqaro qizil xoch va qizil yarim oy jamiyati 1945 Cordell Hull 1946 Emily Greene Balch\John Mott 1947 Amerika birodarlik xizmati qoʻmitasi 1948 1949 John Boyd Orr 1950 Ralph Bunche
1951-1975	1951 Léon Jouhaux 1952 Albert Schweitzer 1953 George Marshall 1954 AQSh muhojirlar ishlari boʻyicha oliy komissarligi 1955 1956 1957 Lester B. Pearson 1958 Dominique Pire 1959 Philip Noel-Baker 1960 Albert Lutuli 1961 Dag Hammarskjöld 1962 Linus Pauling 1963 Xalqaro qizil xoch va qizil yarim oy jamiyati 1964 Martin Luther King 1965 UNICEF 1966 1967 1968 René Cassin 1969 Xalqaro mehnat tashkiloti 1970 Norman Borlaug 1971 Willy Brandt 1972 1973 Lê Đức Thọ (bekor qilingan)\Henry Kissinger 1974 Seán MacBride\Eisaku Satō 1975 Andrey Saxarov
1976-2000	1976 Betty Williams\Mairead Corrigan 1977 Amnesty International 1978 Anvar Sodot\Menachem Begin 1979 Rohiba Teresa 1980 Adolfo Pérez Esquivel 1981 BMT qochoqlar ishlari komissiarligi 1982 Alva Myrdal\Alfonso García Robles 1983 Lech Wałęsa 1984 Desmond Tutu 1985 Atom urushiga qarshi olimlar 1986 Elie Wiesel 1987 Óscar Arias 1988 BMT tinchlikparvar kuchlari 1989 Tenzin Gyatso 1990 Mixail Gorbachyov 1991 Aung San Suu Kyi 1992 Rigoberta Menchú 1993 Nelson Mandela\F. W. de Klerk 1994 Shimon Peres\Yitzhak Rabin\Yosir Arafot 1995 Joseph Rotblat 1996 Carlos Belo\José Ramos-Horta 1997 Jody Williams 1998 John Hume\David Trimble 1999 Chegara bilmas shifokorlar 2000 Kim Dae-jung
2001-yildan	2001 Birlashgan millatlar tashkiloti\Kofi Annan 2002 Jimmy Carter 2003 Shirin Ebadi 2004 Wangari Maathai 2005 Atom energiyasi boʻyicha xalqaro agentlik\Muhammad Al-Baradei 2006 Grameen Bank\Muhammad Yunus 2007 Al Gore 2008 Martti Ahtisaari 2009 Barak Obama 2010 Liu Xiaobo 2011 Ellen Johnson Sirleaf\Leymah Gbowee\Tawakkol Karman 2012 Yevropa Ittifoqi 2013 Kimyoviy qurollarni bartaraf etish xalqaro tashkiloti 2014 Kailash Satyarthi\Malala Yusufzoy 2015 Tunis milliy muloqot toʻrtligi 2016 Juan Manuel Santos 2017 Yadro qurolini taqiqlash xalqaro kampaniyasi 2018 Denis Mukwege / Nadia Murad 2019 Abiy Ahmad Ali 2020 Butunjahon oziq-ovqat dasturi 2021 Maria Ressa / Dmitriy Muratov 2022 Aleksandr Byalyatskiy / Memorial / Fuqarolar erkinligini himoya qilish markazi 2023 Nargis Muhammadiy 2024 Nihon Hidankyo