Kontent qismiga oʻtish

Eronda turizm

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Paragliding in Iran
Baʼzi turistik diqqatga sazovor joylar

Eronda turizm Elburs va Zagros togʻlarida piyoda sayr qilish va changʻida uchishdan tortib, Fors koʻrfazi hamda Kaspiy dengizi boʻyida plyajda dam olishgacha boʻlgan turli xil faoliyatlarni o‘z ichiga oladi. Eron hukumati sayyohlarni mamlakatning turli yoʻnalishlariga jalb qilish uchun keng koʻlamli saʼy-harakatlarni amalga oshirdi va soʻnggi yillarda mamlakatga tashrif buyurganlar soni koʻpaydi.

Eron hukumat veb-sayti tashrif buyuruvchilarga har doim „kamtarona kiyinishni“ tavsiya qiladi, bu ayollar uchun boshini, qoʻllarini va oyoqlarini toʻpiqlarigacha yopishni anglatadi.

Asosiy maʼlumotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Birgina Kish oroli 2012—2013-yillarda 1 millionga yaqin sayyohni jalb qildi, ularning aksariyat qismi eronliklar edi, biroq bu hudud erkaklar va ayollar alohida plyajlardan foydalanadigan islomiy uslubdagi plyajlari bilan plyajda dam olishni yaxshi koʻradigan koʻplab eronlik boʻlmagan musulmonlarni ham oʻziga jalb qiladi[1].

1979-yildagi Eron inqilobigacha bo‘lgan davrda turizm Eronga tashrif buyuruvchi sayyohlarning ko‘pligi bilan ajralib turardi. Sayyohlarni bu mamlakatga madaniy yodgorliklar, turli xil faoliyatlar uchun qulay bo‘lgan xilma-xil va go‘zal tabiat manzaralari kabi turfa xil diqqatga sazovor joylar jalb etardi[2].

Inqilobdan buyon Eronga tashrif buyurgan xorijiy mehmonlarning aksariyatini diniy ziyoratchilar va ishbilarmonlar tashkil etgan. Eronda shialarning koʻplab ziyoratgohlari mavjud boʻlib, ularning asosiylari Mashhaddagi Imom Rizo ziyoratgohi va Qumdagi Fotima al-Maʼsuma ziyoratgohidir. Har yili Eron va boshqa shia davlatlaridan millionlab ziyoratchilar bu muqaddas joylarni ziyorat qilish uchun tashrif buyurishadi[3]. Rasmiy ma’lumotlar Eronga tijorat maqsadida boruvchilar va sayyohlik uchun keluvchilar o‘rtasidagi farqni ajratmaydi. Bundan tashqari, bu raqamlar Erondagi oilalarini ko‘rgani qaytayotgan yoki Mashhad, Qum va boshqa joylardagi muqaddas shia ziyoratgohlariga tashrif buyurayotgan ko‘plab muhojir eronliklarni ham o‘z ichiga oladi.

1980-yillardagi Eron—Iroq urushi paytida turizm keskin pasaydi.

Erondagi ichki turizm 2010-yil holatiga koʻra dunyodagi eng yirik turizmlardan biri edi. 

2013-yilda Eronga kelgan xorijiy sayyohlar soni 4,76 million kishiga yetdi va milliy iqtisodiyotga 2 milliard AQSh dollaridan ortiq hissa qoʻshdi[4]. 2012-yil boshidan beri Eron rialining kuchli devalvatsiyasi Eron turizmi uchun ijobiy omil boʻldi. 2014—2015-moliya yilida Eronga besh milliondan ortiq sayyoh tashrif buyurdi, bu oʻtgan yilning shu davriga nisbatan toʻrt foizga koʻpdir. Jahon sayohat va turizm kengashi tomonidan 2015-yilda eʼlon qilingan hisobotga koʻra, Eronning turizm sanoati hajmi 1,285,500 kishi uchun ish oʻrinlarini yaratish va 2025-yilda yiliga 4,1 % dan oshib, 1,913,000 ish oʻrinlarini tashkil etish imkoniyatiga ega. 2014-yilda sayohat va turizm sohasi to‘g‘ridan-to‘g‘ri 413 000 ta ish o‘rnini (jami bandlikning 1,8 foizini) ta’minlagan. Bu ko‘rsatkich 2015-yilda 4,4 foizga o‘sishi, 2025-yilga kelib esa yillik 4,3 foiz o‘sish bilan 656 000 ta ish o‘rniga (umumiy bandlikning 2,2 foiziga) yetishi kutilmoqda[5].

2018-yil oktyabr oyida Eronning Madaniy meros, hunarmandchilik va turizm tashkiloti (ICHTO) rahbari Ali Asgʻar Munsan yilning dastlabki olti oyida (21-martdan boshlab) Eronga tashrif buyurgan sayyohlar soni 2017-yilning shu davriga nisbatan 51 foizga oshganini maʼlum qildi[6].

Chet ellik tashrif buyuruvchilar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Kish oroli
Shapuri uyi, Sheroz[7]
Guliston saroyi, Tehron
Erondagi xorijiy sayyohlar soni

Jahon sayyohlik tashkilotining 2008-yilgi Eronga tashrif buyuruvchilarning kelib chiqishi boʻyicha maʼlumotlari shuni koʻrsatadiki, Islom dunyosi va umuman Osiyodan keluvchi sayyohlar sonini oshirish past ko‘rsatkichdan boshlanishi kerak ekan. 1999-yilda Eronga kirganlarning to‘rtdan uch qismini yevropaliklar tashkil etgan. The New York Times gazetasining yozishicha, inqilobdan keyin Eronga tashrif buyurishni toʻxtatgan aksariyat amerikaliklardan farqli oʻlaroq, yevropalik sayyohlar inqilobdan keyin ham xuddi shunday koʻp sonda mamlakatga tashrif buyurishni davom ettirgan. Bu, asosan, inqilobning antiamerikancha xarakterga ega boʻlgani, lekin unchalik ham antiyevropacha emasligini anglatar edi[8].

Eronda AQSh, Buyuk Britaniya va Kanada fuqarolari qonunga koʻra har doim oʻzlari bilan ekskursiya boʻyicha gid olib yurishlari kerak.

2003-yilda berilgan 3 million sayyohlik vizasining asosiy qismini Mashhad va Qumdagi muhim ziyoratgohlarni ziyorat qilish niyatida boʻlgan osiyolik musulmonlar olgan edi. 

Germaniya, Fransiya, Buyuk Britaniya va boshqa Yevropa mamlakatlaridan har yili Eronga bir nechta muntazam sayohatlar uyushtiriladi. Bu sayohatlar davomida sayyohlar arxeologik saytlar va yodgorliklarni ziyorat qilishadi. Eron 2017-yil avgust holatiga koʻra koʻplab madaniy sayyohlarni jalb qilish boʻyicha Jahon madaniy merosi roʻyxatida 21-oʻrinda turar edi[9].

Yazd tarixiy mehmonxonasi

Rasmiy statistik maʼlumotlarga koʻra, 2004-yilda Eronga 1,659,000 ga yaqin xorijiy sayyohlar tashrif buyurgan (bu yerda hukumat statistikasi turizm, biznes va diniy ziyoratchilarni farqlamagan), ularning aksariyati Osiyo mamlakatlari, jumladan, Markaziy Osiyo respublikalaridan, kichik ulushda esa (taxminan 10 %) Shimoliy Amerika va Yevropa Ittifoqi, jumladan, Germaniya, Italiya, Bolgariya, Fransiya va Belgiyadan kelgan. Eronda eng mashhur sayyohlik yoʻnalishlari Mozandaron viloyati, Yazd, Isfahon[10], Mashhad, Gilon viloyati va Fors viloyati edi. Shubhasiz, Eron islom olamidan boʻlganlarni, shuningdek Xitoy va Hindiston kabi biznes hamda siyosiy aloqalarni rivojlantirayotgan musulmon boʻlmagan mamlakatlardan tashrif buyuruvchilarni ham koʻpaytirish uchun katta imkoniyatlarga ega.

2004-yildan boshlab, 2008-yilning oʻrtalariga qadar mamlakatga xorijiy sayyohlar tashrifi 100 foizga oʻsdi, oʻshanda xorijiy sayyohlar soni 2,5 million nafarga yetdi. Xususan, Eronga sayohat qilayotgan germaniyalik sayyohlar soni sezilarli darajada oʻsgan[11].

Butunjahon sayohat va turizm kengashi Eronda 2007-yilda biznes va shaxsiy turizm mos ravishda 11,3 % va 4,6 % ga oʻsganligini, shaxsiy turizmning oʻsish sur’ati oʻtgan yildagidan biroz pastroq ekanligini taʼkidlagan.

2011-yilda Eronga tashrif buyurgan xalqaro mehmonlarning aksariyati faqatgina dam olish maqsadida kelgan. Chet eldan kelgan sayyohlar ko‘pincha Eron fuqarolarining qarindoshlari yoki Erondan tashqarida istiqomat qilayotgan, o‘z vatanini ko‘rgani qaytgan vatandoshlar bo‘lgan. Xalqaro tashrif buyuruvchilarning yana bir muhim qismini mamlakat bo‘ylab joylashgan ko‘plab muqaddas ziyoratgohlardan biriga borishni maqsad qilgan ziyoratchilar tashkil etgan[12].

Xalqaro tashrif buyuruvchilar soni barqaror o‘sib bormoqda, ular 2009-yildagi 2,2 milliondan 2011-yilda 3,6 millionga yetgan, aholi jon boshiga har bir tashrif uchun o‘rtacha 1850 dollar sarflangan[13].

21-martda yakunlangan 2014—2015-moliya yilida Eronga 5 milliondan ortiq sayyoh tashrif buyurgan, bu avvalgi yilning shu davriga nisbatan toʻrt foizga koʻpdir[14].

Kir IIning qabri UNESCOning Butunjahon merosi roʻyxatiga kiritilgan va Pasargada shahrida joylashgan. Eronda UNESCOning Jahon merosi roʻyxatiga kiritilgan 22 ta tarixiy obida mavjud
(Manba: EIU) 2004-yil 2005-yil 2006-yil
Xalqaro turizm, kelganlar ('000) 1656 1720 1769
Xalqaro turizm, tushumlar (million AQSh dollari) 917 971 1022

Viza talabi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Eron oʻzining murakkab hamda koʻp vaqt talab qiladigan viza olish jarayonini yaxshilashga harakat qildi va 68 ta davlat fuqarolari uchun aeroportlarda bir haftalik vizalar berishni boshladi[15]. Vizalarni endi elektron tarzda rasmiylashtirish va bevosita Eron konsulliklari yoki xalqaro aeroportlardan olish mumkin boʻldi.

Eronda Iroq, Turkiya, Afg‘oniston, Pokiston, Turkmaniston, Armaniston va Ozarbayjon bilan bog‘lovchi avtomobil yo‘llari orqali chegara o‘tish punktlari mavjud. Eronga kirish uchun Turkiya va Turkmaniston temir yoʻllaridan ham foydalanish mumkin. 2002-yilda tashrif buyuruvchilarning 70 % ga yaqini quruqlik, 29 % ga yaqini havo va 1 % dan kamrogʻi Eronga dengiz orqali kelgan. 2005-yil aprel oyida Imom Xumayniy xalqaro aeroporti toʻrtta mahalliy aviakompaniyalar — Mahan Air, Aseman, Caspian Air va Kish Air konsortsiumi boshqaruvi ostida qayta ochildi, ammo rasmiy shartnoma imzolanmaganga oʻxshaydi.

Endi Eronga kelish vizasi hech qaysi davlatga berilmaydi va sayohatchilar Eronga borishdan oldin Eron vizasini olishlari kerak. Eron vizasini olganlar mamlakatda 1 oydan 3 oygacha qolish muddatiga ega.

COVID-19 pandemiyasidan soʻng Eron oʻzining turizm sektorini rivojlantirishga qaror qildi. U Eronga tashrif buyurishni xohlovchi 2022-yilgi Futbol boʻyicha jahon chempionati tomoshabinlari uchun viza toʻlovlaridan voz kechishini maʼlum qilgan[16][17].

Infratuzilma va iqtisodiyot

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tehron yaqinidagi Dizin changʻi kurorti[18]

2000-yillarning boshida ham sanoat infratuzilma, aloqa vositalari, me’yoriy-huquqiy baza va kadrlar tayyorlash bo‘yicha jiddiy cheklovlar bilan yuzlashayotgan edi. 2003-yilning oxirida Eronda taxminan 640 ta mehmonxona va 63 000 ga yaqin yotoq o‘rni mavjud bo‘lgan.

2003-moliya yilida Eronda 69 000 taga yaqin restoran, 6 000 ta mehmonxona hamda boshqa turar joylar mavjud edi va bu muassasalarning qariyb 80 foizi shaharlarda joylashgan. 875 taga yaqin restoran va mehmonxonalar kooperativlar hamda davlat tashkilotlari tomonidan boshqarilgan. Restoran va mehmonxonalarning 95 foizdan koʻprogʻida besh nafardan kam xodim ishlar, atigi 38 tasida esa 100 dan ortiq xodim bor edi. 2002-moliya yilida ushbu sektorda 166 mingdan ortiq kishi faoliyat yuritgan va ulardan 42 ming nafari turar-joylarda ishlagan. Barcha mehmonxonalardagi 56 618 yotoq oʻrinlarining qariyb yarmi uch-besh yulduzli mehmonxonalarga toʻgʻri keladi.

Soʻnggi yillarda respublika boʻylab 235 ta mehmonxona va motel faoliyat koʻrsata boshladi. 2010-yil holatiga koʻra, mamlakat boʻylab 400 ta mehmonxona va 200 ta mehmonxona kvartirasi qurilgan. Ushbu loyihalarning qariyb 66 foizi Tehron, Gilon, Mozandaron, Xurosoni Rizoviy va Isfahon viloyatlarida amalga oshirilgan[19].

Amoldagi Damovand togʻi

Eronning madaniy meros, hunarmandchilik va turizm tashkiloti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ichki sayohat va tunab qolish sababi[12]

  Doʻstlar va qarindoshlarni ziyorat qilish (49%)
  Diqqatga sazovor joylar va koʻngilochar faoliyatlar (24%)
  Ziyorat (17%)
  Tibbiyot (6%)
  Boshqa (4%)

Eronning Madaniy meros, sayyohlik va hunarmandchilik tashkiloti Eronda sayyohlik obyektlarini tashkil etish, rivojlantirish va ulardan foydalanish, turizm obyektlariga toʻgʻridan-toʻgʻri sarmoya kiritish, xususiy sektorga kreditlar berish yoki xususiy sektor bilan hamkorlik qilish, litsenziyalar berish va mehmonxonalar, restoranlar hamda sayyohlik agentliklarini tashkil etish, boshqarishni va ushbu boʻlinmalarning malakasi hamda reytingini nazorat qilishni amalga oshiradi[20].

Eronda sayyohlik sektorini yanada kengaytirish uchun ekoturizm, qirgʻoq turizmi, tarixiy yodgorliklarni qayta tiklash, hunarmandchilik shaharchalarini qurish va sogʻlomlashtirish turizmi (masalan, suv terapiyasi) rejalari koʻrib chiqilmoqda. Har yili 30 000 kishi davolanish uchun Eronga keladi (2012)[21]. Darhaqiqat, Eron tibbiy turizm sohasida Islom olamida yetakchi davlatga aylanishi mumkin, jumladan, mamlakatning oʻziga xos geografik joylashuvi, Eron valyutasining oʻzgarib turishi sogʻliqni saqlash sohasidagi narxlarning pasayishi, xizmatlar, shuningdek, tibbiy tadqiqotlar va texnologiyalarni rivojlantirishga olib keladigan bir qator sabablar buni taʼminlash imkoniyatiga ega. Jahon sayyohlik tashkiloti ma’lumotlariga ko‘ra, so‘nggi o‘n yillikda sog‘liqni saqlash tizimining jadal sur’atlar bilan o‘sish sur’ati 5 foizga oshganligi kelajakda Eron tibbiy sayyohlar, birinchi navbatda, Ozarbayjon, Iroq va Fors ko‘rfazi davlatlari kabi qo‘shni davlatlardan tashrif buyuruvchilar eng ko‘p tashrif buyuradigan mamlakatlardan biri bo‘lishini koʻrsatmoqda[22].

Rasmiylarning taʼkidlashicha, Eron soʻnggi yillarda turizmdan yiliga 1 milliard dollarga yaqin daromad olgan. Mamlakatda bandlikning 1,8 % ga yaqini turizm sohasida vujudga kelgan. Samarali reklama kampaniyalarining yetishmasligi, mintaqadagi beqaror vaziyat, dunyoning ayrim hududlarida mamlakatning salbiy imiji hamda turizm sohasida samarali rejalashtirish tizimining mavjud emasligi turizmning rivojlanishiga to‘sqinlik qilmoqda.

Eronning „20 yillik istiqbol“ rejasi mamlakatning turizm sektoriga 32 milliard dollardan ortiq sarmoya kiritishni koʻzda tutadi va 2025-yilgacha 20 million sayyohni jalb qilishni moʻljallagan. Ushbu sohaga toʻgʻridan-toʻgʻri mahalliy va xorijiy investitsiyalarni jalb qilishni ragʻbatlantirish maqsadida turizm korxonalariga ilgari berilgan 50 foizlik soliq imtiyozi besh yulduzli mehmonxonalarni ham qamrab oldi[23]. 2016-yilda Eron Eronga sarmoya kiritayotgan mehmonxonachilar uchun hududga qarab 5 yildan 13 yilgacha boʻlgan 100 foizlik soliq taʼtillari berishini eʼlon qildi. Kommunal xizmatlar uchun tariflar sanoat tariflariga mos etib belgilandi. Eronning erkin savdo zonalariga kiritiladigan sarmoyalar 20 yilgacha soliqlardan ozod qilinadi. 2016-yil holatiga koʻra, Eronga sarmoya kiritgan xalqaro mehmonxona operatorlari Rotana (Abu-Dabi), Accor (Fransiya), Meliá (Ispaniya), Steigenberger (Germaniya) va boshqalar hisoblanadi[24][25].

Tashqi turizm

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Iran Air — Eronning milliy aviakompaniyasi
(Manba: EIU) 2004-yil 2005-yil 2006-yil
Xalqaro turizm, ketishlar ('000) 3478 3648 3986
Xalqaro turizm, xarajatlar (million AQSh dollari) 4353 1380 1579

Anʼanaga koʻra, faqat oz sonli badavlat eronlik sayyohlar xorijga sayohat qilishgan va sayohatlarning aksariyatida asosan Fors koʻrfazi hamda Yaqin Sharqdagi qoʻshni davlatlarga (har yili 1 million), Markaziy Osiyo va Turkiyaga (~ 1 million) biznes maqsadida joʻnab ketishgan. Bundan tashqari, chet elga sayohat qilayotgan eronliklarning katta qismi, ayniqsa, Yevropa, AQSh va Avstraliyadagi (~1 million) qarindoshlarini koʻrish uchun borgan boʻlishi mumkin. 2012-yil boshiga qadar Eron riali haddan tashqari yuqori baholangani sababli, Eron hukumati chet elga chiquvchi fuqarolarini subsidiyalar bilan ta’minlab kelgan (2010). 2011-yilda Eron bojxona departamentlaridan 27 millionga yaqin sayyoh va biznesmenlar oʻtgan[26]. Eronda subsidiyalarni isloh qilish rejasi amalga oshirilganidan so‘ng, 2012-yilda mamlakat ichidagi aviachiptalar narxi 65 foizga ko‘tarildi[27]. 2012-yilda eronliklar tashqi turizm uchun 18,5 milliard dollar sarfladilar[28]. Ular 2012—2015-yillar oraligʻida xorijiy aviakompaniyalarda samolyot chiptalarini sotib olish uchun 12 milliard dollar sarflagan[29].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Iran seeks more tourists, but will they come?“. Washington Post. 13-dekabr 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2015-yil.
  2. ↑ „Iran Travel And Tourism Forecast“, Economist Intelligence Unit, 2008-yil 18-avgust {{citation}}: Andozada hech qanday qiymat berilmagan (boʻsh) nomaʼlum parametr mavjud: |seperator= (yordam); sana kiritilishi kerak boʻlgan parametrga berilgan qiymatni tekshirish lozim: |date= (yordam)
  3. ↑ Jason Rezaian. „Iran's surprise economic success: Tourism“. Washington Post (5-noyabr 2012-yil). 13-iyul 2015-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2015-yil.
  4. ↑ Laura Bly, USA TODAY. „Tourists see a different Iran reality than 'Argo' image“. USA TODAY (25-fevral 2013-yil). 2015-yil 28-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2015-yil.
  5. ↑ „Iran Tourism Need to Rebuild its Image After the Nuclear Deal“ (inglizcha). SURFIRAN. 2016-yil 15-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 21-aprel 2016-yil.
  6. ↑ „Number of Tourists Visiting Iran Increases by 50%“ (4-oktabr 2018-yil). 2018-yil 5-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 7-oktabr 2018-yil.
  7. ↑ „Traveling to Iran with Jacki & Kach (Episode 1: Shiraz)“. YouTube. 2021-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  8. ↑ Glusac, Elaine. „Sanctions Lifted, American Tourists Head to Iran“. The New York Times (8-fevral 2016-yil). 12-avgust 2017-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 3-mart 2017-yil.
  9. ↑ Centre. „Iran (Islamic Republic of) - UNESCO World Heritage Centre“ (inglizcha). whc.unesco.org. 2017-yil 16-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-avgust 2017-yil.
  10. ↑ „Traveling to Iran with Jacki & Kach (Episode 2: Isfahan)“. YouTube. 2022-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 26-oktabr 2022-yil.
  11. ↑ „Herald Globe“. Story.heraldglobe.com (15-noyabr 2008-yil). 2012-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-fevral 2012-yil.
  12. ↑ 12,0 12,1 Ayse, Valentine. The Business Year 2013: Iran. London, U.K.: The Business Year, 2013-yil yanvar — 166-bet. ISBN 978-1-908180-11-7. Qaraldi: 16-mart 2014-yil. 
  13. ↑ „Archived copy“. 2014-yil 14-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 12-iyul 2014-yil.
  14. ↑ „Nearly one million Azerbaijani tourists visit Iran annually“. AzerNews.az (13-noyabr 2015-yil). 2019-yil 23-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2-may 2019-yil.
  15. ↑ Iran-daily (Wayback Machine saytida 2009-01-23 sanasida arxivlangan)
  16. ↑ „Iran to waive visa fees for FIFA World Cup fans in nearby Qatar | Off the field News — Times of India“ (inglizcha). The Times of India (13-aprel 2022-yil). Qaraldi: 29-aprel 2022-yil.
  17. ↑ „Iran Free Visa for 2022 Qatar World Cup Visitors“. visatoiran.com. 2022-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 26-oktyabr.
  18. ↑ „American travelers exploring Tehran“. YouTube. 2021-yil 21-dekabrda asl nusxadan arxivlangan.
  19. ↑ „No. 3816 | Front page | Page 1“. Irandaily (2-noyabr 2010-yil). 2012-yil 1-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-fevral 2012-yil.
  20. ↑ Butler, Richard; O'Gorman, Kevin D.; Prentice, Richard (1-iyul 2012-yil). „Destination Appraisal for European Cultural Tourism to Iran“. International Journal of Tourism Research (inglizcha). 14-jild, № 4. 323–338-bet. doi:10.1002/jtr.862. ISSN 1522-1970.{{cite magazine}}: CS1 maint: date format ()
  21. ↑ „Fars News Agency :: Ahmadinejad Stresses Iran's Growing Medical Tourism Industry“. English.farsnews.com (17-yanvar 2012-yil). 2012-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-fevral 2012-yil.
  22. ↑ „Medical Tourism in Iran - Fanack Chronicle“. Fanack Chronicle. 2015-yil 2-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2015-yil.
  23. ↑ „Doing business in Iran - For Australian exporters“. Austrade. 2012-yil 2-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 6-fevral 2012-yil.
  24. ↑ The Economist. „Why tourism is developing in Iran - The Economist“ (16-dekabr 2015-yil). 2016-yil 27-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 23-oktabr 2016-yil.
  25. ↑ Peter Grant. „Developers Make Bets on Iran“. Wall Street Journal (4-oktabr 2016-yil).
  26. ↑ „Irandaily | No. 4207 | Domestic Economy | Page 4“. 2012-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-aprel 2012-yil.
  27. ↑ „Iranian airfares soar higher“. 2015-yil 17-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2015-yil.
  28. ↑ Asa Fitch and Nicolas Parasie. „Western Companies See Potential in Reaching Iran's Consumers After Nuclear Deal“. WSJ (6-aprel 2015-yil). 2016-yil 14-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 9-iyun 2015-yil.
  29. ↑ „Iran Air stock to be sold globally“ (24-fevral 2016-yil). 2017-yil 27-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25-fevral 2016-yil.

Adabiyotlar

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Videolar
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Eronda_turizm&oldid=5338089" dan olindi
pFad - Phonifier reborn

Pfad - The Proxy pFad of © 2024 Garber Painting. All rights reserved.

Note: This service is not intended for secure transactions such as banking, social media, email, or purchasing. Use at your own risk. We assume no liability whatsoever for broken pages.


Alternative Proxies:

Alternative Proxy

pFad Proxy

pFad v3 Proxy

pFad v4 Proxy