Iisalmi

Iisalmi (veps. i suom.)
Idensalmi (roč.)
Lidnanznam;	Flag;
Valdkund	Suomenma
Eläjiden lugu (2024)	20,493 ristitud
Pind	872,17 km²
Pämez'	Jarmo Ronkainen; (semendku 2013—)
Telefonkod	+358-
Aigvö	tal'vel UTC+2,; kezal UTC+3

Lidnankundan sijaduz agjas i valdkundas (2020)

Iisalmi (mugažo suomen kelel, virktas [ˈiːsɑlmi], roč.: Idensalmi) om Suomenman lidn valdkundan keskuzpalan suves. Se om Pohjoižsavo-agjan kahtenz' lidnankund eläjiden lugun mödhe.

Istorii

Saudihe sijališt jumalanpertid vl 1627, i pened küläd oliba siš ümbri 17. voz'sadaspäi. Iisalmi-eländpunktan aluz om pandud vl 1856 torguindžiloks. Se sai lidnan statusad vl 1891. Raudte tuli lidnha vl 1902, möhemba jätksihe raudted Oulunnoks. Iisalmin küläkund om ühtištadud lidnanke vl 1970.

Iisalmi šingotase elektrotehnižel «Genelec»-edheotandal (studižed aktivižed monitorad i kolonkad), mašinansauvomižel (kaivuzmašiništ i tonnel'sauvondmašinad, kiruhabumašinad i policiiavtod), alkogoližjomiden «Olvi»-kompanijal (jäl'gmäine suomen mugoine edheotand, toižed oma osttud verazmalaižil). Maižanduzrajonan keskuz. Ende punümbriradai tegimišt, metallurgii, tömašinoiden pästand oliba lidnas. «Rompepäivät»-aigtego om vanhiden kaluiden jarmank i meled niiden utilizacijas. Oludkompanijan jogavoččed «Oluset»- i «Limuset»-festivalid oleskeldas heinkus.

Geografijan andmused

Lidnankund sijadase agjan pohjoižes, lidn om saudud Porovesi-järven i Paloisjärven randoil. Kaik 111 järved om lidnankundas.

Matkad Hel'sinkihesai om 395 km suvhe-suvipäivlaskmha orhal, 470 km avtotedme vai raudtedme, agjan Kuopio-keskushesai om 78 km suvhe orhal vai 86 km avtotedme. Toižed lähembaižed lidnad oma Kiuruvezi 35 km päivlaskmha avtol i Kajani 79 km pohjoižhe orhal vai 88 km avtotedme.

Vn 2022 andmusiden mödhe lidnan ühthine pind om 872,17 km², sidä kesken kuivma — 762,99 nellikkilometrad, vezi i sokaz ma ottas kahesandest (109,18 km²).

Tobmuz

Lidnankund jagase 35 nimitadud rajonaks. Iisalmin municipaline suim kogoneb 43 ezitajaspäi.

Edeline lidnan pämez' om Martti Harju (1987−2013).

Eläjad

Vl 1980 lidnankundan eläjiden lugu oli 22 648 ristitud, vl 2000 — 23 113 ristitud, vl 2010 — 22 095 ristitud, vl 2020 — 21 374 ristitud. Kaikiš suremb kundan ristitišt oli 24 042 eläjad vl 1995. Ristituiden koume nelländest elädas lidnankundan keskuzpalas.

Vn 2016 andmusiden mödhe suomen kel' oli mamankeleks 97,6 % täht lidnalaižišpäi, toižed keled — 2,4 %.