Efouwaedje (medcene)
L' efouwaedje u eblamåcion d' ene pårteye do coir des djins u des biesses, c' est on candjmint dins les tchås ki sont come e feu.
Cåzes di l' efouwaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Les cåzes, ça pout esse
- on vicant adjint d' maladeye (formagnants, tchamosseures, bactereyes, virûsses).
- èn adjint fizike (metans l' solea dins l' côp d' solea)
- èn adjint tchimike (metans do on seur k' aduze li pea)
Senes di l' efouwaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li plaece k' est efouwêye mostere todi cwate senes :
- elle est tchôde
- elle est rodje
- elle est houzêye
- elle fwait må
Fazes di l' efouwaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Å livea des celules, tos les efouwaedjes provokèt les minmès reyaccions :
- Po cmincî, do sûnaedje d' oumeurs foû des celules (prumire faze u faze ås oumeurs)
- Après, li rifjhaedje des djondowès tchås pa l' ovraedje des celules do coir (deijhinme faze u faze ås celules)
Maladeyes avou d' l' efouwaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]L' efouwaedje si rescontere dins dipus di 9 maladeyes so 10.
Totes les maladeyes k' i gn a d' l' efouwaedje, leu no si fwait avou l' cawete -ite (djonturite, botroûlite, mamite, evnd.), apus ki «peumoneye» eyet «plurezeye».
Droukes disconte l' efouwaedje
[candjî | candjî l’ côde wiki]Gn a des droukes ki sont dnêyes po-z aswadji l' efouwaedje, les disfouwantès droukes.
