Televuzion
Li tévé ou televuzion, c' est ene tecnike d' evoyaedje å lon d' imådjes et d' son, pal voye di waches electromagnetikes.
Come å posse, gn a yeu sacwants emissions e walon, mins nén des masses.
Motlî
[candjî | candjî l’ côde wiki]Li posse la k' on les rçût si lome posse di televuzion u, dins l' lingaedje corant boesse ås imådjes, bawete. Å cmince, c' esteut des gros posses avou l' sistinme des tubes catodikes. Pu ont vnou les platès waitroûles.
Les societés k' evoyèt des programes so lomèt tchinnes di televuzion. Il evoynut les waches so des metous tchenås (wachlire electromagnetike).
Les ondes sont rascodowes pa ene antene, ene antene-eschiele, on cåbe, ou pal voye del Daegntoele
Come ôte noveaté,
Istwere
[candjî | candjî l’ côde wiki]Elle a cmincî a môde sayrece dins les anêyes 1920. Ele n' a divnou ordinaire dins les manaedjes ki dins les anêyes 1950.
Dispu les anêyes 1980, gn a yeu purade des antenes-eschieles.
Mins el Walonreye, ça a stî, di ces trevéns la, l' emantchaedje di cåbes po-z aveur toplin des tchinnes e s' måjhone. Les societés ki s' ocupént di rashonner les programes so lomît les tévédistribouweus.
Dispu les anêyes 2000, les programes di tévé si cossemnut eto pal voye del Daegntoele.
Dins les anêyes 2010, tertos s' a ahessî di platès waitroûles eyet on-z a askepyî des sutitelevuzion.
Tévé et dujhances sociåles
[candjî | candjî l’ côde wiki]Co dipus kil posse, li televizion a schové evoye li dujhance des shijhes dins les viyaedjes. Ci fourit dins les anêyes 1960 el Walonreye.
Å cmince, les djins si rashonnént co amon les prumîs k' ont yeu on posse. Po les match di fotbal, et des fouytons come li "James Bond".
Pu, pitchote a midjote, tos les manaedjes ont yeu leu prôpe posse, et shijhner tot loucant l' "boesse ås imådjes".
Adonpwis, tertos a yeu l' sinne, et les shijhes ont cåzu disparexhou.
Did la, li mwaijhixhmint d' on tchanteu e walon des anêyes 1970 :
- Dj' a stî ratchter ene sitouve di bwès, dji va broyî m' televuzion; awè t' aveus råjhon, Gaston (Philippe Anciaux).
