I

Cuicapeuhcayotl

[1r=] Ninoyolnonotza, campa nicuiz yectli auiacaxochitl? ac nictlatlaniz? manoo yehuatl

nictlatlani in quetzalhuitzitziltzin, in chalchiuhhuitzitzicatzin, manoo ye nictlatlani in
aquanpapalotl, ca yehuantin inmachiz ommati campa cueponi: in yectli ahuiac xochitl, tla
nitlahuihuiltequi, in nican acxoyatzinitzcanquauhtla, manoce nitlahuihuiltequi in
tlauhquecholxochiquauhtla oncan huihuitolihui, ahuachtonameyotoc in oncan
mocehcemelquixtia, ao oncan niquimittaz, intla onechittitique nocuexanco nictemaz ic
niquintlapaloz in tepilhuan, ic niquimelelquixtiz in teteuctin.

2. Tlacao nican nemi; ye nicaqui in ixochicuicatzin iuhquin tepetl quinnahnanquilia, tlacaho

itlan in meya quetzalatl, xiuhtotoameyalli oncan mocuicamomotla, mocuicanananquilia; in
centzontlatoltoo quinnananquilia in coyoltototl, ayacachicahuacatimani in nepapan
tlaocuicanitotome oncan quiyectenehua in Tlalticpaque huel tetozcatemique.
i

3. Nic ihtoaya nitlaocoltzatzia; ma namechelleltih ytlaohuane, niman cactimotlalique niman

huallato in quetzalhuitzitziltzin, aquin tictemohua cuicanitzine? niman niquinnanquilia
niquimilhuia? campa catqui in yectli ahuiac xochitl ic niquimelelquixtiz in
amohuampohtzitzinhuan? niman onechicacahuatzque ca nican tla timitzittititi ticuicani ao
nelli ic tiquimelelquixtiz in toquichpohuan in teteuctin.
ii

4. Tepeitic Tonacatlalpa, Xochitlalpa nechcalaquiqueo oncan onahuachtotonameyotimani,

oncan niquittac aya in [1v] nepapan tlaoahuiac xochitl, tlaohuelic xochitl
ahahuachquequentoc ayauhcoamalotonameyotimani. Oncan nechilhuia xixochitetequi, in
catlehuatl toconnequiz ma melel quia in ticuicani, tiquinmacataciz in tocnihuan, in teteuctin,
in quelelquixtizque in Tlalticpaque.

5. Auh nicnocuecuexantia in nepapan ahuiac xochitl, in huel teyolquima in huel tetlamachti,

nic yhto aya manoo aca tohuan tihualcalaquini, ma cenca miec in ticmamani auh ca tel ye
onimatico nitlanonotztahciz imixpan in tocnihuan nican mochipa tiqualtetequizque in
tlaonepapan ahuiac xochitl yhuan ticuiquihui in nepapan yectli yancuicatl ic
tiquimellelquixtizque in tocnihuan in tlalticpac tlaca, in tepilhuan quauhtliya ocelotl.
iiiiv

6. Ca moch nicuito ya in nicuicani ic niquimicpaxochiti in tepilhuan inic niquimahpan in an

inmac niquinten niman niquehuaya yectli ya cuicatl ic netimalolo in tepilhuan ixpan in Tloque
in Nahuaque, auh in ahtley ymahcehuallo: can quicuiz? can quittaz in huelic xochitl auh cuix
nohuan aciz aya in Xochitlalpan in Tonacatlalpan yn ahtley ymahcehuallo in nentlamati, in
v

tlaytlacohua in tlalticpac ca an quitemahcehualtia in Tloque in Nahuaque in tlalticpac ye nican

ic chocan noyollo noconilnamiqui a in ompa onitlachiato y Xochitlalpan a nicuicani.

7. Auh nic yhtoaya tlacao amo qualcan in tlalticpac ye nican, tlacao oc cecni in huilohuayan,
in oncan ca in netlamachtilli, tle an nen in tlalticpac tlacaho oc cecni yoliliz Ximoayan ma
ompa niauh, ma ompa inhuan noncuicati in nepapan tlaototome ma ompa nicnotlamachti
yectli ya xochitl ahuiacaxochitl in teyolquima in an tepacca teahuiacayhuintia in an
tepaccaauiacayhuintia.

II

Xopancuicatl otoncuicatl tlamelauhcayotl

8. [2r=] Onihualcalac, nicuicani, nepapan Xochitlalpan huel teellelquixtican, tetlamachtican,

oncan ahuachtonameyoquiauhtimani, oncan cuicuica in nepapan tlaototome, oncuicatlaa in
coyoltototl cahuantimani in intozquitzin in quellelquixtia in Tloque in Nahuaque yehuan Dios,
ohuaya ohuaya.

9. Oncan nicaqui in cuicanelhuayotl in nicuicani, tlacaho ahmo quin tlalticpac inpeuh yectli
yan cuicatl tlacao ompa in ilhuicatlytic hualcaquizti in conehua in tlaocoyoltototl in
quimehuilia in nepapan teoquecholme aquantototl oncan tlacaho quiyectenehua in Tloque in
Nahuaque, ohuaya ohuaya.
vi

10. Niyolpoxahua in nicaquia, nicuicani, ahcoquia in notlalnamiquiliz o, quinpepetlatiquia

in ilhuicame, nelcicihuiliz ehecayotiuh iniqui nalquixtia in ompa ontlatenehua in
aquanhuitzitzil in ilhuicatlitic, ohuaya ohuaya.
vii

11. Auh nohuiampa nictlachialtia in noyollo auh tlacao nelli in amo ixquich quehua in
tlaotototl, tlacao ye oc tlapanahuia in ilhuicatlitic yyollo in Tloque in Nahuaque mochiuhtica
ca in tlacamo teuhyotiuh in notlalnamiquiliz ao huel quinalquixticayttaz o in tlamahuiolli in
ilhuicac ic papaqui in ilhuicac tlaototome ixpan in Tloque Nahuaque, ohuaya etcetera.

12. Quenin ahnichocaz in tlalticpac ye nican tlacaho onca nemoayan ninoztlacahuia nic
ytoa ao an ye ixquich in nican in tlalticpac ontlamian toyolia macuele ehuatl in Tloque in
Nahuaque ma ompa inhuan nimitznocuicatili in ilhuicac mochanecahuan ca noyollo ehua
ompa nontlachia in monahuac in motloc tIpalnemohuani, ohuaya ohuaya.
viiiixx

13. Maxicaquin nocuic in tinocniuh xochihuehuetl y nictzotzona ya ylhuicacuicatl in nic

ehuaya, ic niquinmelelquixtia in teteucti xochicueponi in noyollo izquixochitl nic [2v]
tzetzelohuaya ic malitjuh in nocuicatzin ixpan in Tloque in Nahuaque, ohuaya etcetera.
xixiixiii

III

Occe al mismo tono tlamelauhcayotl

14. Xochicalco nihualcalaquia in nicuicani oncan ycac in chalchiuhuehuetl oncan chialon

Ipalnemohuani in teteuctin xochitl tzetzeliuhtimani tolquatectitla Xoyacaltitlan onahuiaxtimani
in xochicopaltlenamactli huel teyol quima, cahuiacayhuintia in toyollo ixpan in Tloque in
Nahuaque.

15. Yc motomatocuic xochiahuiacayhuinti in toyollo aoc ticmati ynic nepapan xochicuicatl

ic ticcehcemeltia in Tloque Nahuaque quen ahtontlaelehuian tinocniuh ma nohuehuetitlan
ximoquetzaya nepapan xochitl ic ximapanaya chalchiuhocoxochitl mocpac xicmanaya xic
ehuayan yectli yan cuicatl ic melelquixtia in Tloque in Nahuaque.
xivxv

16. Tleyn mach tiquilnamiqui a can mach in nemian moyollo yc timoyolcecenmanaya

ahuicpa tichuica timoyolpopoloaya in tlalticpac ca mach titlatiuh xihualmocuepaya xiccaquin
yectli yan cuicatl ximoyolciahuaya xochiaticaya onahuiaxtimani oncan nic ehuaya in yectli yan
cuicatl nicuicani ic nic ellelquixtia in Tloque in Nahuaque.
xvixvii

17. Xihuallachian tinocniuh yn oncan yhcayan xochihuehuetl tonameyo ontotonauhtimani

quetzalehcacehuazticaya onxopaleuhtimani in oncan ic chialo ic malhuilo in ipetl yn icpal in
Tloque in Nahuaque, xiccahua ya in mixtecomatla xihualmocuepaya tohuan xic ehua in yan
cuicatl nicuicani ic niquelelquixtia in Tloque in tlaneciz inyc moyollocaltitlan.
xviii

18. Tle canen in nicyocoya in nitlaocolcuica inic niquimilnamiqui in tepilhuan in

tlaomaquiztin, in tlaoteoxiuhme in quetzaltotome in moteyotico in motleyotico in tlalticpac
yn ocnoma [3r=] caquizti in intenyo in incahuanca, campa neltiazque? Ca an titlacatico ca
ompa huel tochan in canin Ximoayan yn ocapa in yolihuayan aic tlamian.
xixxx

IV

Mexica otoncuicatl

19. Nicchalchiuhtonameyopetlahuaya, nictzinitzcanihuicalo aya niquilnamiquia

nelhuayocuicatla nicaquanhuipanaya yectli yan cuicatl nicuicani nicchalchiuhtlaonenelo ic
nichualnextia in xochicueponallotl ic nic elelquixtia in Tloque in Nahuaque.
xxixxiixxiii

20. aquantlaoihuiticaya tzinitzcan tlauhquechol ic nicyaymatia nocuicatzin;

teocuitlatzitzilin i nocuic nitozmiahuatototl non cuica cahuantimania nic ehua ya
xochitzetzelolpan ixpan in Tloque Nahuaque.
xxiv

21. Qualli cuicanelhuayotl o, teocuitlaquiquizcopa nic ehuaya ilhuicac cuicatlo

nictenquixtia nitozmiahuatototl, chalchiuhtonameyotica niccueponaltia yectli yan cuicatlo nic
ehuaya xochitlenamaquilizticaya ic nitlaahuialia nicuicani ixpan in Tloque Nahuaque.
xxv

22. Teoquecholme nechnananquilia in nicuicani coyolihcahuacaya yectli ya cuicatlan,

cozcapetlaticaya chachalchiuhquetzalitztonameyo xopaleuhtimani a xopanxochicuicatl
onilhuicaahuiaxtimanio xochitlenamactli onmilintimani onayauhtonameyotimani o,
xochiahuachtitlan nihualcuicaya nicuicani ixpan in Tloque Nahuaque.

23. Nictlapalihmatia nicxoxochineloaya yectli yan cuicatlan cozcapetlaticaya

chachalchiuhquetzalitztonameyo xopaleuhtimania xopanxochicuicatl onilhuicaahuiaxtimani o
xochitlenamactli onmilintimani onayauhtonameyotimanio xochiahuachtitlan nihualcuicaya
nicuicani.

24. Nocontimaloaya nocontlamachtiao xochiteyolquima cuicatlan poyomapoctli ic ye auian

ye noyollo, nihualyolcuecuechahuaya nic ihnecuia ahuiaca xocomiqui in noyolia nic yhnecuia
yectli ya xochitla netlamachtiloyan xochi ye ihuinti noyolia.
xxvi

xxvii

Otro mexicatlamelauhcacuicayotl

25. [3v] anio in xochitl tonequimilol, anio in cuicatl ic huehuetzi in tellel yn Dios
yemochan etcetera.
xxviii

26. Yn mach noca ompolihuiz yn cohuayotl mach noca ompolihuiz yn icniuhyotl in ono noya
in ye ichan, ye niioyontzin on cuicatillan o ye Ipalnemohuani.

27. Ma xiuhquecholxochi an in tzinitzcan malintoca can miqui huaqui xochitl an ic

tonmoquimiloa can titlatoani ya tiNeahualcoyotl.
xxix

28. Ma yan moyol iuh quimati in antepilhuan in anquauhtin amocelo ca mochipan

titocnihuan an cuel achic nican timochi tonyazque o ye ichan o etcetera.
xxx

29. Ca ye ompolihuiz in moteyo nopiltzin tiTeoomoctli ancacan ye in mocuico, ay ca

nihualchocao ca nihualicnotlamati can otia ye ichan etcetera.
xxxi

30. Anca nihuallaocoya o nicnotlamati ayoquic o, ayoc quemanian, namechaittaquiuh in

tlalticpac y y can ontia ye ichan etcetera.
xxxii

VI

Otro chalcayotl. Canto de Tetlepanquetzanitzin

31. Aua nocnihue ninentlamatia an ninochoquilia in monahuac aya yehuan Dios, quexquich
onmitzicnotlamachtia momacehual cemamanahuac on tonitlanililo ynic tontlahuica
tontecemilhuitiltia in tlalticpac.

32. Macao tleon xoconyoyocoya tinoyollo, yehua cuix ic nepohualoyan in oncan

nemohua yehua, in ahtle tlahuelli in antecocolia huel onyecnemiz in tlalticpac etcetera.
xxxiii

33. Yn quimati noyollo nichoca yehua huele a ye nelli in titocnihuan huelle nelli nemoa in
tlalticpac in tonicniuhtlatzihuiz yehuan Dios.

34. Xontlachiayan huitztlampa yan, yquiayan in tonatiuh ximoyollehuayan oncan manian

teoatl tlachinolli, oncan mocuia [4r=] in teucyotl in tlatocayotl yectli ya xochitl in amo annen
mocuia, in quetzallalpiloni aya macquauhtica chimaltica neicaloloyan in tlalticpac ic
momacehuaya in yectli ya xochitl in tiquelehuia in ticnequia in tinocniuh in quitemacehualtia
in quitenemactia in Tloque in Nahuaque.

35. Nen tiquelehuiaya in tictemoaya in tinocniuh yectli ya xochitl can ticuiz

intlacamo ximicaliya, melchiquiuhticaya, mitonaltica ya ticmacehuaz ya in yectli ya xochitla,
yaochoquiztli yxayoticaya in quitemacehualtia in Tloque in Nahuaque.
xxxivxxxvxxxvi

VII

Otro

36. Tlein mach oamaxqueon, in antocnihuan in anchiapanecaotomi, omach amelel ahcic: ynic
oamihuintique o octicatl in oanquique ic oamihuintique, xiqualcuican, in amoma in
anhuehuetztoque o ximozcalican o in antocnihuan nipa tiazque in tochan o, xopantlalpan ye
nican maquia yn amihuintiliz on xitlachiacan o ohuican ye anmaquia o.

37. Ca yeppa iuhqui in tiaoctli in tlalticpac quitemacao ohuican ic tecalaquiao teoatl

tlachinolli quitoao texaxamatza o tepopoloa o oncan in xaxamani o in tlaochalchihuitl, in
teoxihuitl in maquiztli tlaotetl in tepilhuan in conini o in xochitiaoctli o cuelcan in
antocnihuan in tonicahuaca o.
xxxvii

38. Ma ye tic iti in Xochitlalpan in tochan xochitlalticpac ilhuicacpa o in huelic

xochiamemeyallotl onahuiaxtimani, teyol quima yolilizahuachxochitl in tochan in chiappa
oncan timalolo in teucyotl in tlatocayotl in chimalxochitl oncuepontimani Tonacatlalpan.

39. Quemach in amo antlacaqui o in antocnihuan tohuian tohuian o xicahuacan o, in

tiaoctli o teoatl achinoloctli ma ye ompa tic yti yn ompa tinectilo in tochan xochiahuachoctli
an ic ahuiacayhuinti in toyollo, tetlamachtio teyol quima o tixochiachichinatihui
netlamachtiloyan in toquiayan Xochitlalpan Tonaca [4v] tlalpan tlemach oamaxque o
xichualcaquican in tocuic in tamocnihuan etcetera.
xxxviii

VIII

Otro, queuh ce tlatohuani in quimilnamiqui in tlatoque

40. Tlaocolxochiyxayoticaya ic nichuipana in nocuic nicuicani niquimilnamiqui in tepilhuan, in

teintoque, in tlacotitoque in campa in Ximohuaya in oteuctico yn otlatocatico in tlallia icpac in

quetzalhuahuac iuhtoque in chalchiuhteintoque in tepilhuan in ma oc ymixpan in ma oc

oquittani; yn ye itto in tlalticpac iximachoca in Tloque in Nahuaque.

41. Y yoyahue nitlaocolcuicaya in niquimilnamiqui in tepilhuan maan itla ninocuepa, ma

niquimonana, ma niquinhualquixti in ompa in Ximoayan maoc oppatihua in tlalticpac maoc
quimahuioqui in tepilhuan in ticmahuioa, ao huel yehuantin tlatlaomahuiozquia in
Ipalnemohualoni quemmach tomahcehual in tlaan iuh ticmatican in ticnopillahueliloque ic
choca in noyollo ninotlalnamiquilizhuipana, in nicuicani choquiztica tlaocoltica nitlalnamiqui
a.

42. Manoo an nicmati in nechcaquizque intla ytla yectli cuicatl niquimehuili in ompa
Ximohuayan ma ic niquinpapacti ma ic niquinmacotlaa in intonez in inchichinaquiliz in
tepilhuan cuix onmachiaz? quennel nihualnellaquahua ahquenmanian ompa niquimontocaz?
ahno niquinnonotztaciz in ye iuhquin in tlalticpac.
xxxix

IX

Otro tlaocolcuicaotomitl

43. Yn tiTloque in tiNahuaque nimitzontlaocolnonotza ya nelcihcihuiliz mixpantzinco

noconiyahua ya ninentlamati in tlalticpac ye nican nitlatenmatia, ninotolinia, in ayc onotech
acic in pactli in necuiltonolli ye nican tle an nen naico yc ahmo ymochiuhyan, tlacaho ahtle
nican xotla cueponi in nentlamachtillia [5r=] tlacao an ihuian in motloc in monahuac macuel
ehuatl ma xicmonequilti ma monahuactzinco o cehuiti in noyolia, ninixayohuatzaz in motloc
monahuac tIpalnemohuani.

44. Quemach amique o in motimalotinemico y in tlalticpac yn ayac contenmati o in

atlamachilizneque o tlacao can moztlacahuia on in amitztenmati in tiTloque in tiNahuaque
inic momati o ca mochipa tlalticpac nemizque o ninotlamattimotlalia o niquimitta o, tlacao
mixitl tlapatl oquique o ic nihualnelaquahua in ninotolinia o tlacao ompa in Ximohuayan
neittotiuh o, ao tiquenamique o quiniquac ye pachihuiz ye toyollo a.

45. Macayac quen quichihua ya in iyollo o in tlalticpac ye nican in titlaocoxtinemi in

tichocatinemi a, ca a cuel achic untlamiiz oo, tlacao an tontlatocatihui o yn iuh oo
tlatocatque tepilhuan ma ic ximixcuiti in tinocniuh in ahtonahuia in ahtihuelamati in tlalticpac
o maoc ye ximapana in tlaocolxochitl choquizxochitl xocoyatimalo o xochielcicihuiliztli o in
ihuicpa toconiyahuaz on in Tloque in Nahuaque.

46. Yca yeninapana o tlaocolxochicozcatl on nomac onmanian elcicihuilizchimalxochitl on

nic ehuaya in tlaocolcuicatl oo nicchalchiuhcozcahuicomana yectli yan cuicatl
nicahuachxochilacatzoa y nochalchiuhuehueuh ilhuicatl ytech nictlaxilotia in nocuicatzin in
nicuicani ye niquincuilia yn ilhuicac chaneque o aquantototl quetzaltzinitzcantototl
teoquechol in on tlatoa quechol in quicecemeltia in Tloque in Nahuaque.
xl

Mexicaxopancuicatl tlamelauhcayotl

47. Tlaocoya in noyollo nicuicanitl nicnotlamati a yehua a ye y xochitly an ye in cuicatl in

ica nintlacocoa in tlalticpac ye nican manen quitocan in techcocolia, in techmiquitlani moch
ompa onyazque can o y ichn i ohuaya etcetera.
xli

48. Y in quemanian in otonciahuic, in otontlatzihuic toconynayaz in [5v] momahuizo in

motenyo in tlalticpac manen quitocan in techcocolia, in techmiquitlani moch ompa onyazque
can o y ichn i ohuaya.

49. Yn maan oc huel nemohua on in tlalticpac maano iuian yehuan Dios quinicuac
onnetemolo a in tiazque in canin ye ichan etcetera.
xlii

50. Huin in titotolinia ma iuhqui timiquican ma omochiuh in man techonittocan in tocnihuan y

ma techonahuacan in quauhtin ya ocelotl.

51. Mao quiyocoli macaoc xictemachican, canan tlahuicaya yca ya amechmotlatili yn

Ipalnemohuani etcetera.
xliii

52. Ay yayo xicnotlamatican Tezcacoacatl Atecpanecatl mach nel amihuihuinti in cozcatl in

chalchiuhtli ma ye anmonecti ma ye antlaneltocati.

XI

Otro

53. Nichoca ehua nicnotlamati nic elnamiqui ticauhtehuazque yectli ya xochitl yectli
yan cuicatl maoc tonahuiacan, maoc toncuicacan cen tiyahui tipolihui ye ichan etcetera.
xlivxlvxlvi

54. Ach tleon ah iuh quimati in tocnihuan cocoya in noyollo qualani yehua ayoppan in
tlacatihua ye ayoppa piltihua ye yece ye quixo an tlalticpac.

55. Oc achitzinca y tetloc ye nican tenahuacan aic yezco on aic nahuiaz aic nihuelamatiz.

56. Yn canon nemian noyollo yehua? Can huel ye nochan? can huel nocalla mani an?
ninotolinia tlalticpac.

57. an ye tocontemaca ye tocontotoma in mochalchiuh, ye onquetzalmalintoc,

aquanicpacxochitl a yan tiquinmaca yan tepilhuan o.

58. Yn nepapan xochitl conquimilo, conihuiti ye noyollo niman nichoca ya ixpan niauh in
tonan in Santa Malia.
xlvii

59. an nocolhuia Ypalnemohua: maca ximooma, maca ximonenequin tlalticpac. mao

tehuantin motloc tinemican y an ca ye mochan a ilhuicatlitic a etcetera.
xlviii

60. Ao tle nello nicyaihtohua nican Ypalnemohua an tontemiqui y an toncochitlehuaco:

nicytoa in tlalticpac ye ayac huel on tiquilhuia ye nican a.
xlix

61. [6r=] Yn manel ye chalchihuitl, man tlamatilolli, on aya mao ya Ipalnemohuani ayac huel
tic ilhuia nican a.
l

XII

Xopancuicatl nenonotzalizcuicatl impampa in aquique ahmo onmixtilia in yaoc

Cantares antiguos de los naturales otomis que solan cantar en los combites y casamientos

buelto en lengua mexicana siempre tomando el jugo y el alma del canto ynazenes metafricas
quellos decan como vuestra reverencia lo entendera i mejor que no yo por mi poco talento y
tan yban con razonable estilo y primor para que vuestra reverencia las aproveche y entremeta a
sus tiempos que conuiniere como buen maestro que es vuestra reverencia.

Xopancuicatl nenonotzalcuicatl ypampa in aquique amo onmixtilia in yaoc

62. Nictzotzonan nohuehueuh nicuicatlamatquetl ic niquimonixitia ic niquimitlehua in

tocnihuan yn ahtle ynyollo quimati yn aic tlathui ypan in inyollo yaocochmictoque in inpan
motimaloa in mixtecomatlayohualli ahnen niquitohua y motolinia y ma quicaquiqui y
xochitlathuicacuicatl occeh tzetzeuhtimani a huehuetitlan a ohuaya ohuai.

63. Tlahuizcalteochitla oncuepontimani yn ixochiquiyaopan in Tloque in Nahuaque

onahuachtotonameyotimani in teyolquima a ma xiqualitacan in ahtle ipan ontlatao, annen
cuepontimani o ayac mah aca quelehuia o yn antocnihuan amo annenya xochitl yoliliz
tlapalneucxochitla etcetera.
lilii

64. Quiyolcayhuintia ya in teyolia an oncan ye omania an oncan ye oncuepontimani a

quauhtepetitlan yn yahualiuhcancopa y ixtlahuatl itica oncan inemanaya oc teoatl tlachinolli a
oncan ynepoyahuayan in teoquauhtli oncan iquiquinacayan in ocelotl, ypixauhyan in nepapan
tlaomaquiztetl, ynemomolotzayan in nepapan tlaopilihuitl, oncan teintoque oncan
xamantoque in tepilhuan.

65. [6v] Tlacuah yehuantin in tepilhuan i conelehuia o: in tlahuizcalxochitlan ya

nemamallihua o ic tetlanenectiao, yn ilhuicac onocan y ce olitzin yn i o tepiltzin a
quitzetzelotimani o a yn tepilhuan in quauhtli ya ocelotl, in quinnemachtia o yn
xochicueponalotlon in quimihuintia ye yolxochiahuechtlia.

66. Ynic timomatia in tinocniuh anneyan xochitlon in tiquelehuia on in tlalticpac quen

toconcuizon quen ticyachihuaon timotolinia in tiquimiztlacoa a yn tepilhuan xochitica
cuicatica ma xihuallachiacan yn atley yca mihtlehua onan moch yehuantin in tepilhuan
aquanme teoquecholti tzinitzca tlatlauhquecholtin moyehyectinemi o yn onmati o yn
ixtlahuatl ytican.

67. Chimalxochitl, quauhpilolxochitl yc oquichtlamattimani in yan tepilhuan

xochicozcaocoxochitl ic mahpantimanian quitimaloao yectli ya cuicatl, yectli ya xochitl
ymeoh ymelchiquiuhpatiuh mochihuaya in quicelia on in teoatl tlachinolli y yan tocnihuan
Tliliuhquitepec a in tiyaotehua Hueyotlipan a ma huel xoconmana o i ye mochimal o huel

xonica on in tiquauhtli ya ocelotla.

XIII

Huexotzincayotl

68. an tlaocolxochitl tlaocolcuicatl onmania Mexico nican ha in Tlatilolco in yece ye oncan

on neiximachoyan ohuaya.

69. Yxamayo yectli in an ca otitechicneli Ipalnemohuani in a can tipopolihuizque in

timacehualta ohuaya.

70. Ototlahueliltic an titotoliniah timacehualtin queohuel tehuantin otiquittaque in cococ ye

machoyan ohuaya.

71. Ticmomoyahua ticxoxocoyan in momacehual y in Tlatilolco cococ moteca cococ ye

machoyan ye ic ticiahui a ic ye titlatzihui a Ipalnemoani ohuaya.

72. Choquiztli moteca yxayotl pixahui oncan a in Tlatilolco yn atlan yahque on o in mexica ye
cihua nel ihui ica ye huiloa on can on tihui in tocnihuan a ohuaya.

73. [7r=] Ynic neltic oyacahua atl o yan tepetl o in Mexico in poctli ehuatoc ayahuitl onmantoc
in toconyachihua ya Ypalnemoani ohuaya.

74. Yn anmexica maxiquilnamiquican oya an topan quitemohuia yellelon imahuio yehuan

an yehuan Dios yehua anquin ye oncan in Coyonacazco ohuaya.

75. a can ye oncan an quinchoquiztlapaloa o anqui huitzmanatl in an ye iuh

Motelchiuh onya o anquin ye mochin ha in tlaylotlaqui, ah in Tlacotzin, ah in tlacateuctli in
Oquihtzin y hui hui ica an ye conyacauhqui in Tenochtitlan ohuaya.
liiiliv

76. Yn antoncnihuan ma xachocacan aya ma xoconmatican yca ye ticcauhque mexicayotl huiya

an ye y atl chichix huiya no an ye tlaqualli chichix aya an conayachiuhqui in Ipalnemoani

ha in Tlatilolco y ohuaya.

77. Tel ah an yhuian huicoqueh on in Motelchiuhtzin ha in Tlacotzin an

mocuicaellaquauhque Acachinanco in ah iquac in tlepan quixtiloto in Coyohuacan ohuaya.

XIV

+.i h s.

Nican ompehua in cuicatl motenehua melahuac huexotzincayotl ic moquichitoaya in tlatoque

huexotzinca manime catca: Yexcan quia inic tlatlamantitica, teuccuicatl ahnoco quauhcuicatl,
xochicuicatl, icnocuicatl. Auh inic motzotzona huehuetl: cencamatl mocauhtiuh, auh yn occen
camatl ipan huetzi yetetl ti. Auh in huel ic ompehua ca centetl ti, Auh inic mocuepa quinyquac
yticpa huetzi y huehuetl an mocemana in maitl, auh quiniquac i ye inepantla occeppa itenco
hualcholoa in huehuetl. Tel yehuatl itech mottaz, yn ima yn aquin cuicani quimati in iuh
motzotzona Auh yancuican ye no ceppa ynin cuicatl ychan Don Diego de Leon governador
Azcapotzalco. Yehuatl oquitzotzon in Don Francisco Placido ypan xihuitl. 1551 ypan
inezcalilitzin Totecuiyo Jesuchristo.
lv

78. [7v] an tzinitzcan impetlatl ypan ohuaye on tzinitzcan iceliztoc a oncan y a

nenninentlamatia, in an icnoxochicuicatica yn noconyatemohua ya ohuaya ohuaya.
lvi

79. Yn canin nemi ya y canon in nemi toconchia ye nican huehuetitlan a ayiahue, ye

onnentlamacho, ye moca tlaocoyalo a y xopancalitec a ohuaya ohuaya.

80. Ac ypiltzin? Ach anca ipiltzin yehuayan Dios Jesuchristo can quicuiloa tlacuiloa quicuiloa
cuicatl a ohuaya ohuaya.

lvii

81. O ach anca nel ompahuiz canin ilhuicac yxochintlacuilol xochincalitec a ohuaya ohuaya.

82. Yn ma ontlachialoya in ma ontlatlamahuiolo in tlapapalcali ma nican y Ypalnemoa

ytlayocol yehuan Dios ohuaya etcetera.
lviii

83. Techtolinian techtlatlanectia y ycuic axochiamilpan in techontlatlachialtian Ypalnemohua

ytlayocol yehuan Dios a o huaya etcetera.

84. Ya y xopantla y xopantla tinenemi ye nican ixtlahuatl ytec y, a xiuhquecholquiahuitl an

topan xaxamaca y yn atlixco ya ohuaya ohuaya.

85. an ye nauhcampa y ontlapepetlantoc, oncan onceliztoc in coahuiz xochitl oncan nemi in

mexica in tepilhuan a ohuaya o huaya.

XV

Teoomoctli ic motcpac

86. an ca tzihuactitlan, mizquititlan aiyahue Chicomoztocpa mochi ompa ya huitze

antlatohua ye nican ohuaya ohuaya.

87. Nican momalinaco in colcahuahcatecpillotl huiya nican milacatzoa in

colhuahcachichimecayotl in toteuchua huia.
lix

88. Maoc achitzinca xonmotlaneuican antepilhuan huiya Tlacateuhtzin Huitzilyhuitl aya

cihuacoatl y Quauhxilotl huia Totomihuacan Tlalnahuacatl aya an ca xiuhtototl Yxtlilxochitl
y quenman tlatzihuiz quimohmoyahuaquiuh yauh ytepeuh yehuan Dios yca ye choca
Teoomoctli ohuaya ohuaya.

89. [8r=] Ye no ceppa mizquitl yc no ceppa tzihuactli ya cahuantimani Hueytlalpan i anqui an

ytlatol yehuan Dios an ohuaya etcetera.

90. Can on yeh yauh xochitl cano ye yauh yeh intoca quauhtli ocelotl huia ya moyahua ya
xelihuia atlo yan tepetl Hueytlalpan y anqui an itlatol Ypalnemohua ohuaya ohuaya.
lx

91. Onecuiltonoloc, onetlamachtiloc, in tetuctin cemanahuac y huel otoca huipantoca

ytlatol Ypalnemohuani, huel quimothuitico huel quiximatico yyollo yehuan Dios huiya
chalchihuitl maquiztli ya tlamatelolli ya tiatla yhuitla a xochitl quimatico yaoyotl a ohuaya
ohuaya.
lxi

92. Oya in tochin y miccacalcatl i Acolmiztlan teuctli an ca tocih teuctli yohuallatonoc y

yehuan Cuetzpaltzin Iztac Coyotl Totomihuacan Tlaxcallan ohuaye Coatzi teuctli hui
Tlalotzin a xochitl quimatico yaoyotl a ohuaya ohuaya.

93. Tley anquiyocoya anteteuctin y huexotzinca ma xontlachiacan Acolihuacan in

quatlapanca oncan ye Huexotla Ytztapallocan huia ye yohuatimani atlo yan tepetl, a ohuaya
etcetera.
lxii

94. Oncan in pochotl ahuehuetl oncan icaca mizquitl ye oztotl huian tletlaquahuac quimatia
Ypalnemohuani o yao aiyahue, ohuaya etcetera.
lxiii

95. Tlacateotl nopiltzin chichimecatl y tleon mach itla techcocolian Teoomoctli

techynmicitlani yeehuaya at ay yahuil i quinequi a yaoyotl nehcaliztl i on quima Acolihuacan
ohuaya etcetera.
lxivlxv

96. Tel ca tonehua ticahuiltia Ypalnemohuani colihua oo mexicatl y Tlahcateotl huia ya at a

yahuil i quinequi a yaoyotl necaliztli quimana Acolihuacan a ohuaya ohuaya.

97. an yeon necuiltonolo in tlalticpac ayoppan titlano chimalli xochitl ayoppan ahuiltilon
Ipalnemohua ye ic an auia in tlailotlaqui Xayacamach ahuia ho ay ya yi ee o ahua yaha ohuaya
etcetera.

98. Yn acon anquelehuia chimalli xochitly yohualxochitli tlachinolxochitl ye ic neyahpanalo

antepilhuan huiya Quetzalmamatzin. Huitznahuacatl ohuaye ho hayia yi ee. oua y iaha ohuaya
etcetera.

99. [8v] Chimaltenamitl ipac oncan in nemohua yehua nezcalia huilotl oyahualla
ihcahuaca yehuaya oncan in ye nemi in tecpipiltin Xiuhtzin Xayacamachan i amehuan oo
anconahuiltia Ypalnemohua ohuaya etcetera.
lxvi

100. Yn ma huel nehtotilo man nemamanaloya yaonahuac a onnetlamachtiloyan ypan

nechihuallano ohuaye in tepiltzin can ye mocue tlaca ohuaya ohuaya.
lxvii

101. Quetzalipantica oyohuiloa ahuiltilon Ipalnemohua Ixtlahuacan in Tapalcayocan a ohuaya

ohuaya.

102. Oyohualehuaya ye tocal ipan oyohua yehua huexotzincatl y Tototihua oo Iztac Coyotl
a ohuaya ohuaya.
lxviii

103. Acemelle yca tonacoquia y nican topan titemon titlaxcaltecatl y tocoya cahcalia yn
altepetl y Huexotzinco ya ohuaya etcetera.

104. Cauhtimaniz o polihuiz tlalli yan Totomihuacan huia cehuiz yiollo o antepilhuan a
huexotzinca y ohuaya ohuaya.

105. Mizquitl ymancan tzihuactli ymancan i ahuehuetl onicaca huiya Ypalnemohua

xonicnotlamati mochiel imanca Huexotzinco ya anio oncan in huel ommani tlalla ohuaya
ohuaya.

106. an nohuian tlaxixinia tlamomoyahua y ayocan mocehuia momcehual y hualcaco

mocuic yn Icelteotl oc xoconyocoyacan antepilhuan a ohuaya ohuaya.

107. an mocuepa ytlahtol conahuiloa Ypalnemohua Tepeyacac ohuaye antepilhuan a huaya

ohuaya.

108. Canel amonyazque xoconmolhuican antlaxcalteca y Tlacomihuatzin hui oc oyauh

ytlachinol ya yehuan Dios a ohuaya etcetera.

109. Cozcatl yhuihui quetzal nehuihuia oc o conhuipanque an chichimeca y Totomihua a

Iztac Coyotl a ohuaya ohuaya.

110. Huexotzinco ya an Quiauhtzin teuctli techcocolia mexicatl y techcocolia acolihua o ach

quennel otihua tonyazque Quenonamican a ohuaya ohuaya.

111. Ay antlayocoya anquimitoa yn amotahuan anteteuctin Ayoquantzin yhuan a in Tlepetztic

in cach a ohuaye Tzihuacpopoca y ohuaya etcetera.

112. [9r=] Ca an catcan Chalco Acolihuaca huia Totomihuacan y Amilpan in Quauhquecholla

quixixinia yn ipetl icpal yehuan Dios ohuaya ohuaya.

113. Tlacocoa ye nican tlalli tepetl ye cocolilo ya cemanahuac a ohuaya etcetera.

114. Quennel conchihuazque atl popoca ytlacoh in teuctli tlalli mocuepa ya Mictlan onmati a
Cacamatl on teuctli quennel conchihuazque ohuaya ohuaya.

XVI

115. O nonellelacic quexquich nicya yttoa antocnihuan a yiaue noconnenemititica noyollon

tlalticpac y, noconycuilotica a yn iuhcan tinemi ahuian yeccan ay cemellecan in tenahuac yc,
ahnonnohuicallan in Quenonamican ohuaya etcetera.

116. an nellin quimati ye noyollo a nelli nic yttoa antocnihua ayiahue aquin quitlatlauhtia
Ycelteotl yiollo ytlahco ca conayamacay Mach amo oncan? in tlalticpac mach amo oppan
piltihua? Ye nelli nemohua in Quenonamican ylhuicatly ytec y canyio oncan in netlamachtilo y
ohuaya etcetera.
lxix

117. Oyohualli ihcahuacan teuctlin popoca ahuiltilon Dios Ypalnemohuani: chimalli xochitl in
cuecuepontimani in mahuiztli moteca molinian tlalticpac ye nican yc xochimicohuayan in
ixtlahuac itec a ohuaya ohuaya.

118. Yaonauac ye oncan yaopeuhca in ixtlahuac itec y teuhtlin popoca ya milacatzoa y

momalacachoa yaoxochimimiquiztica antepilhuan in anteteuctin an chichimeca y ohuaya
etcetera.

119. Maca mahui noyollo ye oncan ixtlahuatl ytic noconelehuia in itzimiquiztli an quinequin
toyollo yaomiquiztla ohuaya etcetera.

120. O anquin ye oncan yaonahuac noconelehuia in itzimiquiliztli can quinequin toyollo

yaomiquiztla ohuaya ohuaya.
lxx

121. Mixtli ye ehuatimani yehuaya moxoxopan Ipalnemohuani yc oncan celiztimani a in

quauhtlin ocelotl ye oncan cuepo [9v] ni oo in tepilhuan huiya in tlachinolehuaya ohuaya

etcetera.

122. Yn maoc tonahuiacan antocnihuan ayiahue maoc xonnahuiacan antepilhuan in ixtlahuatl

ytec y nemoaquihuic an tictotlanehuia o a in chimalli xochitl in tlachinollehuaya ohuaya ohua
ya.

XVII

Xochicuicatl

123. Can tiyanemia ticuicanitl maya hualmoquetza xochihuehuetl quetzaltica huiconticac

teocuitlaxochinenepaniuhticac y ayamo aye yliamo aye hui y ohuaya ohuaya.

124. Tiquimonahuiltiz in tepilhuan teteucti o in quauhtloocelotl ayamo aye yliamo aye hui y
ohuaya ohuaya.

125. Yn tlacace otemoc aya huehuetitlan ye nemi in cuicanitl huia an

quiquetzalintomaya quexexeloa aya ycuic Ypalnemoa quiyananquilia in coyolyantototl
oncuicatinemi xochimana man aya toxoch a ohuaya ohuaya.
lxxilxxii

126. In canon in noconcaqui ytlatol aya tlacao yehuatl Ypalnemoa quiyananquilia

quiyananquilia in coyolyantototl oncuicatinemi xochimana man aya toxoch a ohuaya ohuaya.

127. In chalchihuitl ohuayee onquetzalpipixauhtimani a yn a motlatol huia no iuh ye

quittoa y Ayoquan yehuayan Cuetzpal ohuaye anqui nelin ye quimatin Ypalnemoa ohuaya
etcetera.
lxxiii

128. No iuh quichihuacon teuctlon timaloa ye an quetzalmaquiztlamatilolticaya

conahuiltia Ycelteotl huia ach canon ao ceyan Ypalnemoa ach canon ao tle nel in tlalticpaca
ohuaya etcetera.
lxxiv

129. Ma cuel achic aya maoc ixquich cahuitl niquinnotlanehui in chalchiuhtin i in maquiztin i
in tepilhuan aya an nicxochimalina in tecpillotl huia an ca nica nocuic yca yla [10r=] catzoa

a in huehuetitlan a ohuaya ohuaya.

130. Oc noncohuati nican Huexotzinco y nitlatohuani niTecaehuatzin huiya chalchiuhti an

quetzalitztin y niquincenquixtia in tepilhuan aya an nicxochimalina in tecpillotl huia
ohuaya ohuaya.

131. A yn ilhuicac itic ompa ye ya huitz in yectli yan xochitl yectli yan cuicatl y, conpoloan
tellel conpoloan totlayocol y in tlacao yehuatl in chichimecatl teuctli in Tecayehuatzin yca
xonahuiacan a ohuaya ohuaya.

132. Moquetzalizquixochintzetzeloa in icniuhyotl aztacaxtlatlapantica ye onmalinticac in

quetzalxiloxochitl Ymapan onnenemi conchichichintinemih in teteuctin in tepilhuan a
etcetera.
lxxv

133. an teocuitlacoyoltototl o huel yectlin amocuic huel yectli in anquehua anquin ye oncan y
xochitl yiahualiuhcan y xochitl ymapan amoncate yn amontltlatoa yeehuaya ohui ohui ilili y
yao ay yahue ho amaha ilili ahua y yaohuia.

134. O ach anca tiquechol in Ipalnemoa o ach anca titlatocauh yehuan Dios huiya achto
tiamehuan anquitztoque tlahuizcalli amoncuicatinemi ohui ohui ilili y yao ay yahue ho amaha
ilili ahua y yaohuia.

135. Maciuhtia oo in quinequi noyollo an chimalli xochitl in ixochiuh Ipalnemoani quen

conchiuaz noyollo yehua onen tacico tonquiaco in tlalticpac a ohuaya ohuaya.

136. an ca iuhqui noyaz in oompopoliuh xochitla antle notleyo yez in quenmanian, antle
nitauca yez in tlalticpac manel xochitl manel cuicatl, quen conchiuaz noyollo yehua onen
tacico tonquiaco in tlalticpac ohuaya ohuaya.

137. Man tonahuiacan antocnihuan aya ma onnequechnahualo nican huiya Xochintlalticpac

on tiyanemi ye nican ayac quitlamitehuaz in xochitl in cuicatl in mania ychan Ipalnemohuani y
iao a ilili y iao ayahue aye ohuaya etcetera.
lxxvi

138. Yn an cuel achitzincan tlalticpac aya aya oc no iuhcan Quennonamican i [10v] cuix oc
pacohua icniuhtihua y auh yn amo anio nican tontiximatico in tlalticpac y yiao hailili yiao aya

hue aye ohuaya.

139. Noconcac on cuicatl noconcaquin tlapitzaya xochimecatl Ayoquan teuctli yaahuayie

ohuayiao ayio yo ohuia.

140. an mitzyananquili omitzyananquili xochincalaitec y in Aquiauhtzin in tlacateuhtli

ayapancatl yahuayie etcetera.
lxxvii

141. Can tinemi noteouh Ypalnemohua nimitztemohua in quenmanian y moca nitlaocoyan

nicuicanitl huia an nimitzahuiltiaya ohuiyan tilili yancohuia ohuaya ohuaya.

142. Yn an ca izquixochitl in quetzalizquixochitl pixahui ye nican xopancalaitec y

tlacuilolcalitec an nimitzahahuiltiaya ohui yantilili yancohuia ohuaya ohuaya.

143. O anqui ye oncan Tlaxcalla, ayahue, chalchiuhtetzilacacuicatoque in huehuetitlan, ohuaye,

xochinpoyon poyon ay iahue Xicontencatl teuctli in Tiatlacatzin in Camaxochitzin cuicatica
ymelelquia, xochitica ya onchielo ytlatol ohuay Icelteotl ohuaya.

144. O, anqui nohuia y, yemochan Ipalnemohua, xochipetlatl ye nocaxochitica ontzauhticac

oncan mitztlatlauhtia in tepilhua ohuaya.

145. Yn nepapan xochiquahuitl on ycac, aya, huehuetitlan aay iahue can cantica ya quetzaltica
malintimani ya, yecxochitl motzetzeloa ya ohuaya ohuaya.

146. Can quetzatzalpetlacootl ycpac o, ye nemi coyoltototl cuicatinemi ya, can

quinanquili teuctli ya, conahuiltian quauhtlo ocelotl ohuaya ohuaya.
lxxviii

147. Xochitl tzetzeliuhtoc y, ma onnetotilo antocnihuan huehuetitlan ac onchielo can

nentlamati toyollo yehua ohuaya ohua ya.

148. Yn an ca yehuan Dios tla xicyacaquican yehualtemo yao ilhuicatlitic, y, cuicatihuitz y,

quinanquilia o, angelotin ontlapitztihuitze aya oyiahue yaia oo ohuaya ohuaya.

149. an ninentlamatia can niQuauhtencoz, ayahue, can tlayocoltica io, an yeonmapanticac

toxochihuehueuh huiya, cuix oc nellin tlaca yieiuh, ca y oc nellin tocuic ohuaya ohuaya.

150. [11r=] tlenoo ycaya tlehualquia ac,yn oncan tinemi yn oncan ticate timotolinian
tinocniuh oo, tla nimitzonhuica tla oncan xonica ohuaya ohuaya yio a huayiaoo a ohuaya yhui.

151. Can ic noncuicatoc yio ahuaya etcetera tlein anquitoa yn antocnihuan tlatoa ye nican
ohuaya ohuaya.
lxxix

152. Xochithualli mani ompa ye, ya, huitz tepillhuan a in Coyolchiuhqui choquiztica in
oncuicatihuitz xopan calitec ay huian xochitl ai huian cuicatl nochian cocolli mochihua yn
nican ohuaya etcetera.
lxxx

153. Yn ye nelli ay axcan incococ yoa tlayocoltica ya, tiyatinemi y ihua, ya, icnocuicatica
noconquetzalmalina yn tecpillotl nimotenehuatzin teucyotl tlatocayotl Telpolohuatl
Telpolohuatl teuctli tinochi ye tonemi xopancalitec y, aihui ya xochitl ayhuian cuicatl nochi
cocolli mochihua ohuaya ohuaya.
lxxxi

154. Noconcac on cuicatl noconithua xopan axoxochiatl ytech onnenemia tlahuizcallin

quinonotztinemi xiuhquechol elotototl ye tlauhquechol aya, Monencauhtzin teuhtli ayie a oo
ohuaya etcetera.

155. O huayiao aye, antocnihuane aquique ya onoque yxiuhquechol cacahuaxochicalitec y,

yehuan Dios huia, yn ma oc xiqualacocui quetzalcuemitl y, ma ya, maniquimonithua
chalchiuhhuilacapitzhuehuetzcaticate xochiteponaztica monotztoque, auh ao yehuan tepilhuan
in teteuctin yn cotzotzona yn con oolinia xiutlacuilohuehuetl xochincaletec a ohuaya etcetera.

156. Ma xicaquican a, yahuaca ye tlatoa xochiquahuitl ymapan motzetzelotica qui in

teocuitlaxochicoyol ayacac ihuitzil in quechol Monencahuatzin teuctli
caquaehcacehuaztlapaltica onmooouhtinemi patlantinemi xochihuehuetitla ohuaya etcetera.
lxxxii

157. Pahuetz pahuetz xochitl cueponticac xochitl ixpan Ypalnemoani mitznanquili, o yollo aye
oy oa o ioo aya ohuia ohuaya etcetera.

158. Ytototzin yehuan Dios can ca tictemohuia, quexquich ye mocuic in ye monecuiltonol

tonteahuiltia yoo ye olini xochitl a ohuaya.

159. Nohuian nonnenemi nohuian nontlatohua nicuicanitl huia, in [11v] quetzalizquixochitl

ca ye ontzetzeliuhtoc xochiithualco yehua papalocalitec y yaoo ayahue ohuaya etcetera.

160. an moch ompa ye huitz xochitl ycaca ayahue, tecuecuepal xochitl in

teyollomamalacacho a y, tzo yehuan ohuaye, conmoyauhtihuitze contzetzelotihuitze in xochitla
malin xochipoyon ay iahue.

161. Xochinpetlatl onac ayiahue, cenca ye mochan ye amoxcalitec cuica yehua ontlatoa
yehua Xayacamach quihuintia ye iol cacahuaxochitl a yio ahuaya.
lxxxiii

162. Yn huel yectli oncuicatl ycahuaca yehua conehua ye icuic Tlapalteuccitzin aya, huel ahuia
yxochiuh tzetzelihui xochitl cacahuaxochitl yio ohuia.

163. Antocnihuane namechtetemohua cecencuemitl nictoca auh tzo nican ancate

xonpapactiacan xontlatlaquetztiacan an ye onihualacic yn namocniuh namocnihuan ohuaya
etcetera.

164. Yn cuix itla xochitl can niqualcalaquia yn tzitziquilxochitl mooquilxochitl cuix

iuhquin cuix nayohui nitonolinia yn antocnihuan ohuaya ohua.
lxxxiv

165. Aquin nehua nipatlantinemi yehuaya notlatlalia nixochincuican cuicapapalotl aya, ma

nellel quia ma noyol quimati a ohuaya.

166. A y topa nihuitz oya, nitemoc in nixopanquecholy, tlalpan nacicotti ninooohua

xochihuehuetitla nocuic ehuallo tlalpan onquia yohuaya.

167. O, anqui can no ne nicxochiopahuia cuicatl yntlan nonquiquia y no an

tlatlalhuia noquetzalhuicolol teocuitlamecatica nic ylpia namocnoicniuh ohuaya ohuaya.
lxxxvlxxxvi

168. an nixotlatlapia namocniuhtzin huia, xochintlapalyzhuatica nocotzoma

noxochintlapixacaltzin ynic nonpactica ye cuecuentla yehuan Dios ma xonahuiacan ohuaya.

169. Tlaoc cenca xompacta xochincocozcapatzine tel ca yehuatl teuctli cuix occepa ye
tonnemiquiuh yn iuh quimati moyol hui an cen tinemico ohuaya ohuaya.

170. [12r=] Oya, nihualacic xochinquahuitl ymapan ayahue nixochihuitzil ninoyacahuilitica

ynic nompactica tzopelic huelic noten ohuaya.

171. Yehuan Dios Ypalnemoani ye xochitica tontlatlauhtilo ya, ye tontopechteca can

timitzonahuiltia xochihuehuetitlan Atecpanecatl teutlia, ohuaya etcetera

172. Onpialo huehuetl ompialo ye oncan xopancalitec mitzonchia ye mocnihuan Yaomanatzin

in Micohuatzin, yn Ayoquatzin ye xochitica onelcicihui in teteuctin ohuaya etcetera.

173. Hualixtococ hualcocoliloya yn atl, in tepetly, Huexotzinco tzihuactlan tzaqualotoc in

tlacochahuayotoc in Huexotzinco ya ohuaya.

174. Tetzilacatl ayotl cahuantoc aya amocal inmanica Huexotzinco ya yn oncan ontlapia in
Tecayehuatzin Quecehuatl teuctli ontlapitza oncuica an ca ye ichan ye Huexotzinco ya
ohuaya.

175. Yaya papa ilili xontlacaquican ye hualtemoya in tota Dios can ca ye ichan
ocelocacahuehuetl comontoc aya, in tetzilacacuicatl oncahuantoc ye oncan ohuaya ohuaya.

176. Ach in iuhca a ayahue, xochitl can anitl i quetzalliia, quemitl huilantoc ayahue,
amoxcalitec ynic onpialo tlalo yan, tepetl ynic onpialo ynIcelteotl a ohuaya etcetera ay yao.

177. Xochimitletlehuatoc mochalchiuhcancacal noteocuitla amoxcacal anca ye mochan

ynIcelteotl.

178. Auh tocnihuane tla xoconcaquican yn itlatol temictli ayahue xoxopantla technemitia in
teocuitlaxilotl techonythuitia tlauhquecholelotl techoncozcatia in ticmati yeohuaya yeontla
neltocato yiollo tocnihuan ohuaya ohuaya.

XVIII

Ycnocuicatl

179. Can yehuan Dios yn Ipalnemohua can tonnemi yehuayan ye mitzonchixtoque in

mocnoicnihuan ye cuicatica onnentlamatoque ye xochitica [12v] yan can quitemohua mellel
tlaycoltia mitzonyaitlanilia moyollio in tleyotl mahuizyotl aya ohua.
lxxxvii

180. Can niquittoa onon niquilnamiqui ye antla ye iuhqui a icnopillotl tle yca cehuiz
in noyollo tle yca polihuiz in notlayolol nihuexotzincatl mach oc onca ye nota, mach oc onca
ye nonan oc nechonnechixtiez oc nechonyollocehuiz auh yn amo niccentlamitinemiz a
ycnopillotl ohuaya.
lxxxviiilxxxix

181. Nonteyhua paquihua aahuielo nican tocnihuan onca ye inquach yncozqui auh in nehua
ninotolinia antle ic nonpactaz antle ic nahuixtehuaz tenahuac ye nican ohuaya.

182. Momalinan teucyotl momalinan nicniuhyotl in tecpillotl aya ca oncan ca ompa huallaz
noconnequi noconelehuia in tlalticpac antle ic nonpactaz antle ic nahuixtehuaz tenahuac
yenican.

183. TiTloque tiNahuaque timitzahuiltia nican antle mocnopilhuia monahuac Ypalnemohua can
ihui xochitl ypan titechmatia can toncuetlahui timocnihuan.

184. Yn can no iuhqui quetzalitztli ticxaxamania can no iuhquin tlacuilolli ticpopoloa ixquich
ompa yahui an no ye Mictlan can tocepanpoliuhyan.
xc

185. Tle ypan titechmati Ycelteotl yhuin tiyolli yhuin ye topolihuian can tonpopolihuitihui
timacehualti cannelpa tonyazque.

186. Can yeic nichoca yan ynic tontlatzihui Ypalnemohuani chalchihuitl tlapani quetzalli
poztequi a timoquequeloa o antaque antle ypan titechmati titechpopolohua nican a.

187. Anca moneyocol ticmanaya motzaqual motlaqual yn Ipalnemoani ayac can quittoa
monahuac ycnopillotica tontlatlanilo.

188. Chalchiuhitzmolintoc onquetzalcuepontoc achin moyollo Ypalnemoa ayac an quittoa

monahuac ycnopiltica.

189. Achin oncan yecan tinemi xonahuiacan yn an cuel achic cohuatihua in an ixquich
cahuitl onmahuiztihua yn tlaca ayac nelli mocniuh in an cuel achic onnetlanehuilo y iectli
moxochiuh can cocahuic xochitl.
xci

190. [13r=] Yxquich in cueponi mopetlapan mocpal ypan in tecpillotl yntlahuatl ytec in
teucyotl tlatocayotl ye ic malinticac in moyaoxochiuh can cocahuic xochitl.
xciixciii

191. Ye antle nel o ticytohua nican Ypalnemohua can iuhquin temictli can toncochitlehua in
tiquittoa tlalticpac ayac nellin tiquilhuilya nican.
xciv

192. Tlanel ye chalchihuitl tlamatelolli timaco Ypalnemoani xochicozcatica tontlatlanilo

tonitlanililo ach in tecpillotl in quauhyotl oceloyotl ach ayac nellin tiquilhuia nican.

193. Yoyahue Ypalnemohuani moquequeloa ca temictli yn tocotoa yn tocniuh ontlaneltoca

toyollo ye nelli moqueloa yehuan Dios.
xcv

194. Tla tonicnoahuiacan xopancalitec tlacuilolpan in technemitia Ypalnemohuani ye quimati

ye conitoa ynic timiqui timacehualtin ayac ayac ayac, nel on tinemi ye nican.

195. Onennontlacat onen nonquiaco anqui ye nican in tlalticpac ninotolinia in manel

nonquiz in manel nontlacat niquittoa tle naiz onohuacon tepilhuan ma teixco ninen in quen
huel ximimatia ye noyehuataz yeyantli nolhuil can ninotolinia tonehuaz can noyollo tinocniuih
yn ayaxcan in tlalticpac ye nican.
xcvi

196. Quenin nemoa in tenahuac mach ilihuiz tinemi an tehuit teixco ninemi an ihuian can
ycel nelli yn can nonnopechteca an nontolotinemi yn tenahuac.
xcvii

197. Maca xicnotlamati noyollo macaoc tle xicyocoya ye nelli ayaxcan ycnopiltihua in
tlalticpac ye nellin cococ yc ontimalihuiz yn motloc monahuac Ypalnemohua.

198. an niquintemohua niquimilnamiqui in tocnihuan cuix occepa huitze yn cuix oc

nemiquihui ca cen tipolihui a e ye nican in tlalticpac macac cocoya yiollo ytloc ynahuac
Ypalnemohua.

199. an yeica nichoca nicnotlamati nonicnocahualoc in tenahuac in tlalticpac quen connequin

moyollo Ypalnemohuani maoc mellel onquia ycnopillotl maoc ontimalihui monahuac
tiTeotl yehuan Dios an tinechmiquitlani.

200. Ao amo tipactinemi tlalticpac anca an titocnihuan ynic hualpaquihua tlalticpac [13v]
anca noch ihuin titotolinia anca noch ihuin teopohui tenahuac ye nican.

201. an ca ilhuicatl ytec oncan ticyoyocoya motlatol can yehuan Dios quenin
toconnequiz mach titlatzihuiz ye nican tic ynayaz in motenyo in momahuio tlalticpac ye nican
quenin toconnequiz.
xcviii

202. Ayac huel icniuh Ypalnemohuani antocnihuan anquihta amocelotl cannelpa toyazquen
titlacocohua ye nican antepilhuan.

203. Yn ma onnentlamati techcocolia in techmictiani ximotlapalocan moch onpa toyazque

Quenonamican.

204. Ma mixco ninen can ninotolinitinemi yn ixpan Ypalnemoan yehuan Dios an

techoncuilia an techonyquanilia yn itleyo ymahuio tlalticpac ye nican oc xonmocenmatica
namechocauhtehuaz yn antocnihuan yn antepilhuan.
xcix

205. Yn tlaca ayac huel ixpa yn Ipalnemohua can yhuian Dios can techoncuilia can
techonyquanilia yn itleyo ymahuio tlalticpac ye nican oc xonmocenmatican.
Namechoncauhtehuaz yn antocnihuan yn antepilhuan.

206. Yn can ticcac ticocohua moyollo huel xitechonithua xitechoniztlaco yhuin tinemi nican
ixpan Ypalnemohua macaic ximiqui ma cemicac nican xinemi tlalticpac.

207. Auh y nehua niquittoa e can achica an iuhquin eloxochitl ypan titomatico in tlalticpac
can toncuetlahuico antocnihuan maoc ompolihui ycnopillotl maoc amelel quia ye nican.
c

208. Tleyn tiquazque antoncnihuan tle yca tahuiazque canon i yolin tocuic canin tlacati
tohuehueuh ninentlamatian tlalticpac canin nemia ma malintimaniz yn icniuhyotl ma
malintimaniz in cohuayotl huehuetitlan mach oc niquiaquiuh mach oc niquehuaquiuh yn
cuicatl auh in anio nican yn at aca ye nican can ayahuitl an yacahuilotl ninomanaz ma
tontlaneltocan noyollo cuix nican tochan tlalticpac an nitolinican y teopouhcan tinemi can
noconcuitiuh can niquitlanitiuh cuix iuhqui xochitl ma occeppa nicpixoz, cuix tonacayotl
occepa nictocaz in nota in nonan cuix oc [14r=] xilotiz oncacamatiquiuh,in tlalticpac yca
nichoca ayac onteca techicnocauhque, tlalticpac can yhcac yn ohtli Mictlan yn Temoayan ca
Ximohuayan, cuix oc nelli nemohua Quenonamican cuix ontlaneltoca toyollo an topco
petlaacalco ontetlatia ontequimiloa Ypalnemohuani cuix oncan niquimitaz ymixco nontlachiaz
nonan nota in cuix nechalmacazque incuic intlatol nocontemohua ayacon teca
techicnocauhque.
ciciiciii

209. Yecoc xochitl man nequimilolo man necuiltonolo antepilhuan. Huelixtihuitz

cuecueyontihuitz anyo xopan nomaciucatihuitz cempohualxochitl yecoc xochitl tepetitech.

210. Yn an xiuhcalitic noncuica maquizcalitic niontlatoa an nicuicanitl.

211. Oc xoconyocoyacan xiquilnamiquican in Quenonamican ompa ye ichan aya nelli ye

tonyahui yn ompa Ximoa an timacehualti anca toyolia ixpan ye onyaz quiximatiz an yehuan
Dios.

212. Tleyn anquiyocoyan tlein anquilnamiqui antocnihuan macatle xicyocoyacan totech

onquica in yectli xochitl an iuhqui yellel in Ipalnemohua an mochi ticyocoya mochi
tiquilnamiqui ticnotlamati ye nican.
civ

213. Mochiuh in tepilhuan mochiuh in cococ teopouhtica nezcaltilo yehuan Dios ma xihualan
tinocniuh tlein ticyocoya tlein tiquilnamiqui mochipan tlalticpac anio nican maca xitlaocoya
ycnopilotl in ye nicmati cococ yca teopouhtica titonemitia nochipan tlalticpac.

214. Oacico ye nican yn ielel ytlaocol Ypalnemoa ye itic onnemia ma onnechoquililo in

quauhtli ocelotl ye nican can tipopolihuizque ayac mocahuaz.

215. Xicyocoyacan antepilhuan ahuexotzinca manel ye chalchihuitl manel teocuitlatl no ye

ompa yaz in canin Ximohua Quenonamican ayac mohuaz.
cv

cvi

216. Nichoca nihualicnotlamati y niquilnamiqui chalchihuitl tlaoxihuitl yn otictlati yn

otiquimilo Ycelteotl ach tle yca cuix in toyollo tle yca polihuiz in totlayocol an ninentlama
intla nel moxochiuh yn tlanel yectlin a mocuic mach oc mocuepaquiuh in Ayoquatzin cuix
occepa niquittaz cuix occepa nicnotzaz in huehuetitlan.

217. [14v] Ye tocuic toxochiuh tic ehua ycuic Ycelteotl yc onmoquechnahuatiuh yn

icniuhyotl y matitech mantiuh in cohuayotl in nicototehuac in Tochihuitzin in conitotehuac in
Coyolchiuhqui a toncochitlehuaco a tontemiquico ahnelli ahnelli tinemico in tlalticpac.
cviicviii

218. Xoxopan xihuitl ypan tochihuaco hualcecelia hualitzmolini in toyollo xochitl in tonacayo
cequi cueponi oncuetlahuia in conitotehuac yn Tochihuitzin.

219. an itlatol an iciehuiz ontlahuiz in toca moquequeloa techahahuilohua nica ayac huelo
ayac huelon quilhuiz yn itlatol Ypalnemoani.

220. Yn tel cao Huemac in timalo Teoomoc teuctli tlacatecolotl ycoyauh in Cuetzpal
Oomatlin teuctli Tlachquiehuitl an ontemo huehueyotian tlalticpac ayac huelo ayac huelo.
cix

221. Ma huel manin tlalli ma huel ica tepetl quihualitoa Ayoquan an yehuan Cuetzpaltzin.

222. Tlaxcallan Huexotzinco in a izquixochitl cacahuaxochitl ma onnemahmaco ma huel mani

tlalla.

223. Nihuinti nichoca nicnotlamati nicmati niquittoa nic ilnamiqui macaic nimiqui macaic
nipolihui.
cx

224. Yn can ahmicohua in can ontepetihua y ma oncan niauh maca ic nimiqui maca ic
nipolihui.

225. Anmonecuiltonol anmonmoquimiloa antepilhuan Quauhtli Iztac in petlacalcatl ma

yanquitlatzihuiliti chimalli xochitl, ic totonqui a ic etic mochiuhtoc Xayacamachan.

226. Anca icnopillotl ontitimaliuhtaz Quenonamica anca ayaznequi antepilhuan

amontlachiaznequi yn ompa nemohua amachcahuan. an ca yellel ytlaocol y ixochiuh ye icuic
ma ic tonahuiacan petlacalcatl in Quauhtli Iztac quenman tlacahuaz yn Icelteotl yn Ipaltinemi

ye nican.

227. Teicnohuica teicnocemilhuitiltia yn Ipaltinemi yehuan Dios anqui ycococauh

ontemocniuhtia ypetlapan quenman tlacahuaz yn Icelteotl in Ipaltinemi ye nican.
cxi

228. [15r=] Xochinquahuitl onicac in tamoan ychan Dios yecha, oncan tiyocoloc
tinahuatiloque teuctlatoltica techylacatzoa in an yehuan toTeouh yn Ipaltinemi.
cxii

229. Yhui yn teocuitlatl in nicpitza nicchalchiuhtequi yectli tocuic yhuin teoxihuitl ic ninappa,
techilacatzohua nappa tamo, tamoa ychan yehuan Dios Ypalnemohuani e xonahuiae nican
xopanian xopancalitic.

230. Ye monecuiltonol moteicnelil huelon nemohua Ypalnemohuani Tlalticpacque

timohuihuixoa y timotzetzeloa nican moqu i nochan moqu i nocal ymancan quemon in
tlalticpac ynic ye nemohua mopetlapan momahuiocan ayac an quittoa monahuac
tonteicnoytta tontemopepenia.

231. Ycan monoma in tehuatl tonteicnoytta mochiel ymanca mocal ymanca can mitzontlapielia
Ypalnemoani Xiuhtzin in Coyolchiuhqui Xihuitl Popoca Moquihuitzin ayac an quittoa
monahuac tonteycnoitta.

232. Cuicatl ayolque xochitl ancueponque antepilhuan niacatimaltzin in Tochihuitzin ompa

ye huitze xochimecatl.

233. a ye colinia yhuehueuh yayacach Ypalnemohuani amoxicuiliuhtoc anmocuic anquiooa

a huehuetitlan Motenehuatzin moquauhtzetzeloa xochiyaoyotica conahuiltia Ycelteotl.

XIX

Nican ompehua Huehue cuicatl yn nepapaquilizcuic tlatoque

Titico titico titico.

234. Yehuan tlacatl obispon cuica oztocalitic mimilintoc in teponazxochihuehuetl comonticac.

235. Quenonmach in quehua can tiquittaz tictemoa xochimecatica quihuihuicon y cuix

nepaniuh yayaticac ycuic yc anmococol Moteucoma.

236. Xochiithuallin nicpoxahuacon namocohcol xochiythuallin nicpoxahuaco namocohcol

xiuhchiquacoltica ye nitlacatihuitz tzonco cahuilti.

237. [15v] A ca nacochtica xochicozcatica nictzetzeloan tlahuilli xochitl nictzetzeloa tlahuilli

xochitl xiuhchiquacoltica ye nitlacatihuitz. tzonco cahuilti.

238. At tiqualani in nipa ticac at tiqualani in nechcapa ticac tlacuel tla xictotoma xochimecatica
nauhcampa ca cenca huel xihxilttomonilpitica noyollo noyollo quen anquichihuazque.

Toco toco toti.

239. Aquin tlacatl oyecoc oztocaltic xochitl tzetzeliuhtoc tlacao yehuatl in tlatoani
yayaticacapil tlanitzayochi cahuazcacalacatinemi an ca omicicuiltotopochpil ycuitlapan
tetzelilacacuico Dios ychan tzontli ymapil canahuacan quatlatlalhuayo tetehuilacachpil
mamaohua moteucomapil.
cxiii

240. An nocalihuan an tlacuel xompehuacan tlacuel xoncuicacan noconcaquiz ycuicayo

motecuomapil yxonehnecuil xoquechtlan tzinquauhcaxpil tzinteponpil can iuhquin tapizmiqui
xillancapitz yolloylacatz omicicuiltecuicuilpil y yacachiquacolchicolpil ah annellin iuh
toncatcapil ah annellin iuh toccatcapil.
cxiv

241. an tlapitzalcopa mitzhualahua in huehuetque moteucomapil in quatlatlaquacpil

quaxochimecahuihuicon ticatcapil. Ah anel iuh tocatcapil.

Coto Coto Coto.

242. Nicuicanitl tihuehuetque ac yehuatl ye copoaz ytlatol Ycelteotl yn iamox yn

itlacuilol in cuicatl huehuetl teponaztl ayacachtli tetzilacatl ayotl ye chicahuaztli cueponqui
coahuic xochitl cahuilia xochitl tlalticpac can tonyaz can taciz can tinemiz.
cxvcxvicxvii

243. Ximotlalican noxhuihuane xonmotlalican noxhuihuane ma iuhquin obispo can ca

centzonxiquipilli cuix huimolintoc momamalintoc xincue moliuhtimani yn intlatol i yehua
yiollo.
cxviii

244. Ac onmottiz ac ontlachiaz xochioztocalco amoxtlacuilolcalitic can ticac tlatlatahquetl

ahnechuelitoa chicoteneque chicotlatoque manenquittocan ye conpoaz ye conchihuaz
noxhuiuhtzin.
cxix

245. [16r=] Can o Dios nechiuhca, can o Dios nechyocoxca xochiquimiliuhticac

xochpetlaylacatz huimoliuhtoc momamalintoc ye onquetzalpachiuhticac nitic noyollo
nicuicanitl.

246. San Francisco ontlatoa fray Pedro ye nechnahuatia nicuicanitl an can ye oncan
oztocalitic yehuan Dios ytlatol nic ytoa ca ya ycac an noca huetzca nechpinahuia
noxhuiuhtzin ma ye hualmoquetza ma quitto ychicotlatol ma ye ic cahahuilti noxhuiuhtzin.
cxx

247. Ac onmatiz no huel quittaz noyollo nicuicanitl at aiuhquin nic ehuaz nic yttoz ca ya
icac an noca huetzca nechpinahuia noxhuiuhtzin ma ye hualmoque.
cxxicxxii

Toco toco toti.

248. Nocaltic nohuehue ma mitztlatlani ac ipatiuh Neahualpilli elteponazcuecueliuh ye

xochihuehuetl yc atlacnecuilpil ceceyaca netlatlalolo in ixochiilhuan cequi aonteaci cequi
aonteaci.

249. Ach anca yehuatl in tlatoani Neahualpilli quacozpil quaxacaliantecuicuil ylacatztepil in

quappacemixtlapalnecuilpil. No nimitzahua in tlatoani in tAxayaca in quamimilpol in
quauhuitzoctepol ixcocotzahual cacatzactepol tentzonpachpol mahuehueyacapol ac o mach
iuhquin tlacatl.

250. a ye tiquineuh in mantocotzotl xiyeni in ma tlatlachcuitl an ca yehuatl

acacalotl mitztlatzcilhui quechuehueyacapol, ye tenpitzacpol ypan tetepo cecen maapol in
tocnihuan ie yecho xicaquican.
cxxiiicxxiv

Coto coto coto.

251. Nihuelcuica ya ma mitoti Totoquihuaz in tennopaltitilac ahmo tlaahua pehualpol in

yacatlapitzalteuccizcoyopol ye iuhqui in tlan.
cxxv

252. Xochhuehuetque nichualitta amon iuh Totoquihuazpol elmooquillacacatzacpol

ixquatolehexoquimilpol ac o mach iuhquin tlacatl.

253. Ca xoilacaxochiquahuitl neh ceponticac oncan ycac y y yehua xohuicollin

Teoomocton queztepoloco texoloxomolli quencahuitica in Tenochtitlan tzincapitz
eloizquipapatzacpil Teoomocton.
cxxvi

254. [16v] Ypan mochiuhtihuitz yn Axoquenpil xotle xixilhuazpil tlanquaoholmapil

quechtepololomititic uitzpil Teoomocpil.

XX

Nican ompehua in motenehua melahuac cuicatl yn mehuaya tecpan Mexico Acolhuacan

Tlalhuacpan ynic ymelel quiaya tlahtoque.

255. Xiahuilompehua xiahuiloncuican ticuicanitl huiya ma xonahuiacan y, onelelquixtilon

Ypalnemohuani yyeo ayahui ohuaya etcetera.
cxxvii

256. Ma xonahuiacan i ye techonquimilo a Ypalnemohua ye xochimaquiztica netotilo ye

nehuihuio aya moxochiuh a ohuaya, yao yao ho ama y yehuaya ahuayyao aye ohuaya ohuaya,
ye momamana ye momana yantocuic maquizca ytec y an teocuitlacalico moyahuan
xochinquahuitl oo ye mohuihuixohua y an ye motzetzeloa man tlachichina quetzaltototl man
tlachichinan ya aquan quecholan ohuaya etcetera.
cxxviii

257. Xochinquahuitl timochiuh timaxelihui tihuitolihui oya timoquetzaco in yehuan Dios y

ixpan timomati tehuan nipapan xochitla ohuaya ohuaya.
cxxix

258. Maoc xoyatica y oc xoncuepontica yn tlalticpac y timolinia tepehui xochitl timotzetzeloa

yohuaya ohuaya, ah tlamiz noxochiuh ah tlamiz nocuic yn noconyayehuaya an nicuicanitl

huia xexelihui ya moyahua yaho coahua ya xochitl a ye oncalaquilo aquan calitic a ohuaya
ohuaya.

259. Yn cacaloxochitl y ma ye xochitl aya ohuaye ticyamoya ticyatzetzeloa xochincala ytec a

ohuaya ohuaya.

260. Yyoyahue ye nonnocuiltonohua on nitepiltzin niNeahualcoyotl huia nicnechico cozcatl

in quetzal in patlahuac ye no nic yximatin chalchihuitl yaoo in tepilhuan ohuaya ohuaya.

261. Yxco nontlatlachia nepapan quauhtlin ocelotl ye no nic yximatin chalchiuhtli ya in

maquiztli ya ohuaye.

262. Chalchiuhtlamatilolmaquiztli y popoca yeehuaya yn anmoyollo ya [17r=] in amotlatol

anteteuctin y Neahualcoyotzin Moteucomatzin anquicnocahuazque in quenman o ah
momacehual a ohuaya etcetera.

263. Oc xonmocuiltonocan ytloc ynahuac yn Dios aya Ypalnemohuani ayoppa teuctihua o a in

tlalticpac ye anquicnocahuazque in quenman o amomacehual a ohuaya ohuaya.

264. Oc xonmocuiltono y yeehuaya ocxonmoquimilo in titepiltzin Neahualcoyotzin

xoconmotlacui yn ixochiuh yn Ipaltinemi onciahuitiuh ontlatzihuitiuh ye nican in quenmanian
coninayaz yn itleyo yn imahuio an cuel achic onnetlanehuilo antepilhuan ohuaya etcetera.

265. Oc xonmocuiltono i yeehuaya, oc xomoquimilo in titepiltzin etcetera Neahualcoyotzin

xoconmotlacui yn ixochiuh yn Ipaltinemi onciahuitiuh ontlatzihuitiuh ye nican inquenmanian
coninayaz yn itleyo yn imahuio an cuel achic onnetlanehuilo antepilhuan ohuaya. Maoc ye
xicyocoya y Neahualcoyotzin anca huel ichan Dios aya Ypalnemoani an itlan conantinemi yn
ipetl yn icpall y an coyamahmatinemi yn tlalticpac yn ilhuicatl ayahue can ie huelamatiz
ompa ye conmanatiuh yn inecuiltonol ohuaya ohuaya.
cxxx

266. Tiazque yehua xonahuiacan niquittoa o Nineahualcoyotl huia cuix oc nelli nemohua o a
in tlalticpac y hui ohuaye.

267. Annochipa tlalticpac an achica ye nican ohuaye ohuaye, Tel ca chalchihuitl no xamani no
teocuitlatl in tlapani oo quetzalli poztequi yahui ohuaye, annochipa tlalticpac an achica ye
nican ohuaya etcetera.

XXI

268. Yan cuecuepontimani yeehuaya a in icniuhxochinquahuitl y cohuayotl y nehnelhuayo

mochiuhtoc ya in tecpillotl a ica mahmani ye nican etcetera.

269. an niquittaz quauhyotl mahuiotl oceloyotl in ninotolinia ya nica huia in an icnoyotl

yca mahmani ye nican ohuaya ohuaya.

270. Man quahuitototl yiehuaya an tlacochtlin tototl tiiapatlantihuitz Ypalnemoa o aya

timoquetzacon mochial ymanca motzaqual ymanca timopohpoa ya an timotzetzeloa ya
huehuetitlan ye nican etcetera.
cxxxicxxxii

271. an tepehuin ticatl yn ihuitl an ca quetzalaztatl timopopoyahuan timotzetzeloa ya

huehuetitlan ye nican.
cxxxiii

272. Yc onxiuhycuiliuhtoc in quauhpetlatl ayyahue a oceloicpall ipan amoncate yn xopancalitic

in Moteucomatzin in Totoquihuatzin. Etcetera.

273. [17v] Quen quittoan Ypalnemoa aoc achitzinca yn ipetlapan in yehuan Dios huian a in
oncan amechycnocauhtehuac chichimecatl Neahualpilla ohuaya ohuaya.

274. Yaoxochitl y moyahua yeehuayo cequi cueponi ixquich oncuetlahuia quauhyotl oceloyotl
huia quexquich oya y quexquich oc nemiquiuh motloc monahuac y y yehuan Dios huia y yece
ye oncan a ohuaya ohuaya.

275. Ohuiloac Quenonamican huiya in Tlacahuepantzin in tlatohuani ya Ixtlilcuechahuac ye

ocuel achic onnemico ixpan in yehuan Dios huiya ixtlahuacan yece ye oncan ohuaya etcetera.

XXII

276. Xochinquahuitl y nelhuayocan a ychan in Dios oncan cueponticac y

quetzalmiahuayocan hualaci an aquan yeco xiuhquechol mahuiquin quetzaltototl a ohuaya
cxxxiv

etcetera.

277. Yn moch ompa anhuitze in ye Nonohualco ya yn cemanahuac y yn amiquecholhuan

Ipalnemoani yn amitlachihualhuan hualacia aquan yeco xiuhquechol mahuiquin quetzaltototl
a ohuaya.

278. Xiuhquecholxochinpetlacotl. oncan ya mani a xiuhamoxcalic o oncan ya onoc y

yehuan Dios y tlahuizcallin quitztoco mitzonyaixitia in moquecholhuan an ca xiuhtototl
tlathuian tzatzian ohuaya etcetera.
cxxxvcxxxvi

279. Onchachalaca moquechol mitzonyaixitia mitzoyohuia tzinitzcan tlauhquechol an ca

xiuhtototl tlathuian tzatzian ohuaya ohuaya.

280. Yn tamoan icha xochitl ye icaca ompa ye ya huitze yan toteuchua huiya
tiMoteuomatzin, in Totoquihuatzin yn anmecoque ye nican xochiithualli ymanca huel
anconehua y yectlin anmocuic yapa yatantilililin tlacuicuilolcaliticpan ahuitze ohuaya ohuaya.

281. O anca amehuan yn ancoholinia anmoxochihuehueuh moxochayacachy yn amecoque ye

nican xochithualli manca huel anconehua y yectlin anmocuic yapa yatantilililin
tlacuicuilolcaliticpan ahuitze ohuaya ohuaya.

282. Ylilincohui ylihuancano tleon in quittoa a in quechol yehuan Dios y huitzilan i ylihuancan
o ye ontlachichina ma ya huia ye i yolcueponi ya xochitla etcetera.

283. [18r=] an ye huitz ye huitz in papalotl huia ye ompatlantihuitz ye mooouhtihuitz

xochiticpac nemi a ye ontlachichina ma yahuia ic y iolcueponia xochitla ohuaya. Etcetera.

XXIII

284. Chalchiuhcal imanica huiya in quetzalcal imanica huiya a oncan in tontlatoa ohuaye
tiMoteucoomatzin huiya can ticmaceuh aya ye oncahuantimani a in moteyo ye nican ohuaya
etcetera.

285. Tel a onca mocococauh aya tel a onca motlamacehual y ixpan in tichoca yehua in Santa

Maria oncan mitzixima Ycelteotl in yehuan Dios a. Ohuaya ohuaya.

286. On tlacochycuiliuhyan ohuaye chimalycuilihuican in Tenochtitlan y oncan ya mani a

in cacahuaxochitl yolloxochitl y in cueponticac y yxochiuh yn Ipalnemoani cemanahuac y ye
onchichinalo in tepilhuan ayyo ayyaha ohuaya ohuaya.
cxxxvii

287. Ontlamahuizmahmani a in a Colhuacan xiuhtlacuilolli ya amoxcalaitec y oncan ya mani a

in cacahuaxochitl yolloxochitl in cueponticac y yxochiuh yn Ipalnemoani cemanahuac y ye
onchichinalo in tepilhuan ayyo ayyaha ohuaya ohuaya.

288. A yn ilhuicalitic oncan tonoc o in Dios in tetatzin nepapan xochitl tocontimaloa ayanca
hui yaha yya yyaha ohuaya etcetera.

289. an mocehuallotitlan an can ye ioncantlan y onneyacalhuiloto aya antepilhuan

huiya an ye temomahuio y temotleyo yehua yca piltihua y yca mahuiztihua y ayanca hui
yaha yya yyaha ohuaya ohuaya etcetera.
cxxxviii

290. an quetzalpetlatl ipan i ye momalintoc y in amotlatol aye antepilhuan hui yaha in

Cahualtzin huiya Chimalpopocatzin o ayahui ho ayyaha ohuaya ohuaya etcetera.

291. O anca ye oncan ancopia ya oncan ye ipetl ycpal y yehuan Dios aya Ycelteotl Ipalnemoa y
ohuaya ohua.

XXIV

292. Quauhyotica oceloyotica ma onnequechnahualo antepilhuani ycahcahuanca yn chimallin

cohua malimani oo yyao ayyaha ohuaya ohua.

293. an topan moyahua ya topan tzetzelihui a necalizxochitli ya huiltiloca in Ycelteotl Dios

tetatzin ycahcahuacan y chimallin cohua malimani oo yyao ay yaha ohuaya ohua.

294. [18v] Yn pooni ya ye onca a milini ya yntlachinolli ya nemahuizotiloya

nechimaltocayotilo o a oyohualpan teuhtlan moteca ya ohuaya etcetera.

295. O ahquenman ontlatzihuiz yaoxochitl mani yeehuaya atoyatempa in

oncuepontimanique oceloxochitlin chimalli xochitli a oyohualpan teuhtlan moteca ya etcetera.
cxxxix

296. A oceloncacahuaxochitl aya onca ya mani ya an ca y tzetzeliuhya yn ixtlahuatl ytiqui an

topan ahuiaxticac oo ac on anquinequi on anca ye timallotl yn mahuiotl ohuaya etcetera.

297. O acemele xochitl hacemelle ahuia mochiuhticaqui yolloxochitl i a yxtlahuacan

yaonahuac oncan quiaya a yn tepilhuan ohya o anca ye timallotl yn mahuiotl ohuaya.

298. Yn quauhtehuehueltica ocelopanitli nepanihui yeehuaya quetzallin chimaltica ye

onnemamanalo aquanpanitl huitoliuh on pooni a ye oncan o hualehua ya yn chalcatl oo
amaqueme oo ayohuilo yhcahuaca yaoyotl ohuaya ohuaya.

299. Yn tlacotl xaxamacatoc ytztlin teyntimani o chimalteuhtli topan ia motecaya ho hualehua

ya yn chalcatl oo amaqueme oo ayohuilo yhcahuaca yaoyotl ohuaya ohuaya.

XXV

300. Nihualacic ye nica ye niYohyontzi huiya an nicxochehelehuia yeehuaya

inxochintlatlapanaco yan tlalticpac ye nica nocoyatlapana in cacahuaxochitl, nocoyatlapana
ycniuhxochitl i ye tehua monacayon tetepiltzin Neahualcoyotl teuctli Yohyontzin i yyao
ohuili yya ayyo yao ayyaha yohuiya.

301. an nicyatemotihuitz mocuic in yectli yhuan nicyatemohuian titocnihuan aya ma

onpapacohua yehua icniuhtlamachoya yyao ohuili etcetera.

302. Achin yc nonahuiya o achin yc ompahpactinemi noyollo yn tlalticpacqui ye

niYohyontzin nixochiehelehuia oo nixochincuihcuicatinemi ya ohuaya etcetera.
cxl

303. Nicnehnequi nic ehelehuia yn icniuhyotl in tecpillotl nixochiehelehuiya oo

nixochincuihcuicatinemi ya ohuaya.
cxli

304. O anca iuhquin chalchihuitl ohuaya an ca yuhquin cozcatl in quetzallin patlahuac ypan

ye nicmati a yectli ye mocuic aya tota Dios Ypalnemoani yca nonahuia yca nonnitotiya
huehuetitlan o xopancalaitiqui ye niYohyontzin huiya ha noyol quimati ohuaya ohuaya.

305. [19r=] Ma xicyahuelintzotzona moxochihuehueuh ticuicanitl i yeehuaya ma izquixochitli

man cacahuaxochitli, ma onmoyahua ya ma ontzetzelihui ye nica huehuetitlan o man
tahuiyacan i ohuaya ohuaya.

306. Ya an ca xiuhquechool tzinitzcan tlauhquechol oncan oncuican tlatohuaya y xochitl a y

paqui hoo a ylilio a ylilililincohui yao ayyaha ohuaya ohuaya.

307. A onca ya ycaqui y xochinquahuitl y huehuetitlan a ayahue an ye ytech onnemi ya in

quetzalinquechol yn tototl ypan mochiuhtinemi o, yn Neahualcoyotzin o xochicuicuicatinemi
o y xochitl a yc paqui hoo a ylilio a ylilililincohui yao ayyaha ohuaya ohuaya.

XXVI

308. Nehco nehco ya yapapa yapapa ompa ye nihuitz huiya yn ilhuicatl a ytic o atl
icuiliuhya tlahuizcalla in yehua oani nitlapal huan ca no in nicuicanitl huiya xochitl in noyollo
ya nicmana nocuic a ohuaya ohuaya.
cxlii

309. an nihualacico in quiyapan ohuaya an nicahahuiltico yehuan Dios yn nicuicanitl

huiya xochitl in noyollo ya nicmana nocuic a ohuaya ohuaya.
cxliii

310. Ala yyan que ac machon machon hue tehua on tilhuicateotl in yehuan Dios i
quexquich moxochiuh quexquich mocuic ycayan nonteahuiltiya y in coyapano yn nicuicanitl a
ohuaya etcetera.
cxliv

311. Yn moch oncan nimacoc yn nehcacehuaz huia yn noquetzalin poyoma y ye nochiquacol

yn namaxochihui yn amoxcalla ymanca tlauhcalli imancan i quexquich moxochiuh quexquich
mocuic ycayan nonteahuiltiya y in coyapano yn nicuicanitl a ohuaya.

312. Ho ama yye yao aye yao aye nihualacic ayyahua xinechaitacan in nicuicanitl huiya in
nicahuiltico nichuehuetzquitia yehuan Dios huiya in nicuicanitl a ohuaya ohuaya.

313. Yn cacahuaxochitl o nicnocozcati nepapan xochitl y nonahuia nonnittotia coahuic xochitl

y quetzalyxochio in ye nochiquacol yn necacehuaz huiya in nicahuiltico nichuehuetzquitia

yehuan Dios huiya in nicuicanitl a ohuaya ohuaya.

314. O acemelecan in nihualacic ayyahue moquiappan o yehuan totatzin yn yehuan Dios

huiya in nimitzcecemeltitihuitz aya in noconpolotihuitz in notlayocol y ahua yhua yyaho yyao
ao yatatantilili nihue [19v] lincuica ay yohuiya.

315. an nicpopoxahuayan quauhithualli yehuaya noconehcapehuia o xochithualli manica

huiya ohua yyao yyao ao yatantilili nihuelincuica ay ohuiya.

XXVII

316. Ye itzmolintimani xotlancuepontimanian an ca inchoquiz y nitlatoaya y in Acolmitztli ya

i Techontlalatzin i in Acolihuacan y in Tenochtli manca, in Acamapich in Tlalhuacpa y in
Teoomoctli yehua yncococauh intlatol no an onnemi a ohuaya etcetera.

317.Yn quauhpetlapan ocelopetlapa ontlatlauhtilo ya a in Santa Maria ohuaya etcetera.

318. an chimaltemo yehuan Ypalnemohuani oyohualtemoc Mexico ya tiatl yhuitl

moyahuatihuitz tlalpan ahci ye nican ohuaya etcetera.

319. Ammonahuatil ammonecuiltonol anteteuctin in Quauhtlecohuatl in Cahualtzin y

oancontlaneuhque ymahuio yn Ipalnemoa chimaltemoc nican a in Mexico ya ohuaya ohuaya.

320. an ye tenyotimani atl on yan tepetl a in Tenochtitlan y ye ica mahuiohua ayac

quimacaci yectlin miquiztli antepilhuan huiya iuh amechnahuati Ycelteotl y yehuan Dios yn
amipilhuan a ohuaya etcetera.

321. Y yectlin ma yhui ac nel quiciehuiz y chimalypetlatl y ya ytlacochicpal y yehuan Dios

ohuaya etcetera.

322. Ye xicyocoyacan xiquelnamiquican antepilhuan huia ac quimoyahuaz atl o yan tepetla in

Tenochtitlan i aquin quitopehuaz yn itlaxillo yn ilhuicatl a ohuaya.

323. Yn maoc huel omani ya atl o yan tepetl a in Tenochtitlan y maoc an ihuiyan
techmotlatilin Ipalnemohuani ohua yya yye ohuaye ninentlamati a maquintoh nica in queni
tlamamaniz a ohuaya.
cxlv

XXVIII

324. Niyanoquetzaco ya xochiithualaitic ayahue amoxtlin cueponi ye nohuehueuh huiya cuicatl

notlatol aya xochitl in notlayocol in nocoyachihua y nocoyachia nica yehuan Dios aya auh
nohuian chialon tlalticpac ye nican ohuaya ohuaya.

325. an noconyatemoli a ohuaye a yn itlatol huiya cuix yellely cuix no [20r=] ytlayocol in
noconitlanilian teteuctin antepilhuan y anquauhtamocelo can ninentlamati a niMoteucoma y
ohuaya etcetera.
cxlvi

326. an tiyayecoc ye nican toncuica amoxtlacuilohtihuitz huiya Ycelteotl yehuan Dios

xochithuall imanica ohuaya.
cxlvii

327. Timoxiuhquecholtzetzeloa Ypalnemoa a ohualacico in aquanpapalotl calitic ayahue

xochiecacehuaztica conehcapehuia in Moteucomatzin an can ye nican xochinpetlapan o
ohuaya ohuaya.

328. an tlapalxilotl oncuepontihuitz huiya ic onmalintihuitz in quetzalizquixochitl an

nichualaxitia xochiithuall imanican ohuaya.

329. Nepapan tlacuilol noyollo yehua nocuic ay yeehuaya an noconahuiltico niccemeltian

Ypalnemohuani an can ye nican xochinpetlapan o ohuaya etcetera.

330. Yoayan ohuaye xiuhtotocalyhcuilihuica toncuica yehua tiMoteucomatzin

chimalianmaquiztonaticac y xictzotzona moxochihuehueuh ohuaya etcetera.

331. Xiuhycuiliuhtimani quauhpetlatl onoc y xochithuall imanica toconcenquixtian

Ypalnemoani nepapan xochitica yehuan tzetzeliuhtimani ya ohuaya.

332. Tonacaxochinquahuitl a onicac aya a oncan ye moch ahuia onahuachtzetzeliuhticac aya

cuicatica ya ocecelizticac onquetzalmiyahuayoticac aya Mexico nican aya ohuaya etcetera.

333. an ye itech onnemia teocuitlacoyoliantototl oncuica ya tlatohua Moteucoma y

onquetzalmiahuayoticac aya Mexico nican aya ohuaya.
cxlviii

334. Yn xochiayahuitl onquiztoc yan ye onca o a oncan ya icac y xochinquahuitl aya a oncan
ya nemian quetzaliantototl moouhtinemi a in tlacao yehuatl in Moteucomatzin
xochiahuactica yan aya moyectitinenemi a a ohuaya ohuaya.

335. an ye oncan o ohuaye yxochinquiapan yehuan Dios huiya ytlacuilolcalitec oncan ya icac
y xochitla olinticatca ohuaya ohuaya.

XXIX

336. Moteucomatzin Neahualcoyotzin Totoquihuatzi; anquimalinaco, anquilacatzoa y in

tecpillotl a ohuaya ohuaya.

337. Maoc cuel achic xocontlanehuican amauh amotepeuh ypan a monoque a in teteuctin a
ohuaya etcetera.

338. [20v] Quauhuimania ocelomania manian huin cacalihua huin yn atl o yan tepetl y in
Mexico ya ohuaya etcetera.
cxlix

339. Yhcahuaca yohui yyo ohuili yectli yaohaye nepapan xochitl an quitzetzeloa ya huel a
huey aquin a mani ohuaya etcetera.

340. Quauhtli oncan tlacati ocelotl ye tlatoa ye oncan in Mexico y ye oncan tontlatoa yehua
tiMoteucomay ohuaya etcetera.

341. Ca ye oncan ye onnentotilo ye oncan ye onmomamalina in quauhyotl ye onmiximati

oceloyotl a ohuaya etcetera.

342. Quauhuixochimecatica oye aantoc y in atl on yan tepetl oceloxochitla in

onmomalintoque in tpilhuan y Moteucomatzin oa in Chualtzin y yya yyao ahuao ayeo
ayeohuaya ohuaya.
cl

343. A yn Totoquihuatzin yehua Yohyontzin y tomiuh yca yan tochimal yca yca mani atl o
yan tepetl yhiya yyaho etcetera.
cli

XXX

344. Ma moquetza huehuetl antepilhuan y yece ye nican xonahahuiacan yn ipan

Ypalnemohuani y yohuiya.
clii

345. Choquiztli moteca yxayotl pipixauhtimani huehuetitlan ye nica yn ixpan Ypalnemoa y

yohuiya.

346. Moquauhtzetzeloa mooelohuihuixohua in tepiltzin in Moteucomatzi tequimiloaya

xiyaontlamatican yxtlahuatl ytec ay yohuiya.

347. Yn nepapan quauhtli in nepapan ocelotl huiya nepapan tepilhuan quimellaquahua in

Moteucomatzin tequimiloaya xiyaontlamatican yxtlahuatl ytec ay ohuiya.

348. Teyolmelauh in tiaxochitl a yn yhuixochitl in teyollon quimat ay yeehua ya a in

quauhxochitl a yca ye hui yehua chichimeca o in tepilhuan a etcetera.
cliii

349. Yn motlatocaomatzin yn Chahuacueye in Cueyatzi yehua Ihuitzi hui huia aya nelli
anquittaque o a y Xaltemoctzin aya nellin amechyxima teuctlon Quihnatzin y
Tzihuacpopocatzin ohuaya etcetera.
cliv

350. an achican tlatzihuiz oncuetlahuian chimalli xochitl y anconmotlanehuia antepilhuan

yyao ayyaha ohuaya ohuaya.

351. O ayac contlamittaz ica toyazque in Quenonamican onnetlalcahuilon tlalticpac ye nican

ancomotlanehuia antepilhuan yyao etcetera.

352. [21r=] Ohuaye o ayyee xichoca oon Chimalpopocatzin tAcolmitzin oo tiTiahuatzin y

xiquetzan tohuehueuh ma telel quia ma iuhtian totlaocoly yyo ohuiya a o amaha iyaha ohuaya
ohuaya.

353. Yn catli an cuicanitl oon macuel contzotzonan tohuehueuh ma telel quia ma iuhtia in
totlayocol y yyoho huia ha etcetera.

354. Chimalehcamalacotl momalacachoa in teuhtlin popoca y mapipiztla ycahuaca in

Tenochtitlan in Mexico ye nican ohuaya etcetera.

355. an chimalcala ymanca tlachinolcalico quauhpetlatl onoc in ocelopetlatl ymancan y

oncan quimamali yaoyotl quipitzan tlachinola yxochiuh aya Chimalpopocatzin tel ahnelli oon
tel ahnelli o ayc cehuiz y ayc polihuiz yya ohuia.

356. Yca xichoca in chichimecatl y can Tlaixtoctzin huiya a y huia an yectli yxochiuh Dios
Ypalnemohua yca tiquincocohua, cocoya yyollo in tepilhuan y quennel conchihauzque ohuaya
etcetera.

357. Yn yaoxochitl oncuepontimani chimalizquixochitl aya nomac in mani a no quipaqui

xochiuh oceloxochitl y quauhxiloxochitl an ye quincocohua quennel conchihuazque ohuaya.

358. Huin titotolinia ma iuhqui timiquican ma omochiuh huiya in mantechonihtocan in

tocnihuan yn man techonahuacan quauhtin ya ocelotin i a ohuaya etcetera.

359. Quen huel xoconchihua quen huel xoconcuili yxochiuh aya Ypalnemoani
nencuihuaya acuihuaya ohuican mahuizcan mahuizpan ixtlahuacan a ohuaya etcetera.
clvclvi

XXXI

360. an nompehua ye nican o in nicuicanitl huiya noyollo ytech in cueponi xochitl y

yectlon cuicatl y yca yan noconehcapehuian Ypalnemoa ohuaya etcetera.
clvii

361. Y ye nonnitotia nicanaan o in nicuicanitl huiya noyollo ytech in cueponi xochitl yectlon

cuicatl y ycayan noconehcapehuian Ypalnemoa ohuaya.

362. Onquahuicecelia ohuaye oceloitzmolini in tecpillotl in tlatocayotl a in Mexico y mitica

chimaltica yehuaya ontlatoa' teuctli in Ahuitzotl a ohuaya etcetera.

363. In tlaca aya cuihua moxochiuh o Ypalnemoani teuhtlin popoca y ixtlahuatl ytec y oncan
tiquincozcati o in tlachinolxochitl ic tiquimapan an chimalli xochitl y yn Acolihuacan
Neahualpillo in Totoquihuatzi mitica chimaltica yehuaya ontlatoa' teuctli in Ahuitzotl a
ohuaya.

364. Ye nicnotlamati a nichoca yahuaya quenmach ami oo ye ic momamantiuh in chimalli

xochitli ye tlecahuiloya huixahue can nic ittaz quinequi noyol a ohuaya etcetera.
clviii

365. [21v] O atle iuhqui yaomiquiztli atle iuhquin xochimiquiztli quitlaotlac o

Ypalnemohuani huixahuee can nic ittaz quinequi noyol a ohuaya.

366. Yn canon y huitzaya yectlon cuicatl y noconyatmoa hui huee ninotolinia manen noncuica
ohuaya ohuaya.

367. Can nic ittaz o in moxochiuh aya Ypalnemoa hui huee ninotolinia manen noncuica
ohuaya ohuaya.
clix

368. Canin tinemi ya tonelelquixtilon Ipalnemoani a oncan tichielo in moxiuhquecholicpal

ypan y xochitica y tonacemeltilo o xochicuiliuhtoc an can ye mocuic in nimitzeehuilia
nicuicanitl huehuetitlan o ohuaya ohuaya.

369. an niman ye nican yn ye tonaahuiltilon Ipalnemoani o xochicuiliuhtoc an can ye

mocuic in nimitzeehuilia nicuicanitl huhehuetitlan o ohuaya ohuaya.

370. Dios aya in mopalnemoani canin ya tinemi ya ilhuicac in tinemi tlalticpactlin

toconyanapaloa yehua Anahuatl in momac onmani ohuaya etcetera.

371. Nohuian tichialo cemihcac y in tontzatzililoya in tonihtlanililo, can tontemolilo in

momahuio motleyo a ilhuicac in tinemi Anahuatl in momac onmani ya etcetera.
clx

372. Ach anca chalchihuitl maquiztli ya mahuiztli yao in tlaotli in tlaotli moyollo tota
Dios Ypalnemoani quexquitza in niquittoa o in motloc in monahuac y niTotoquihuatzin can
ticiahuitiuh can titlatzihuitiuh? Ohuaya etcetera.
clxi

373. Yn an ayohui in an cuel achica y tontlatzihuiz yehua tota Dios Ypalnemoani quexquitza
in niquittoa o in motloc in monahuac y niTotoquihuatzin can ticiahuitiuh? can titlatzihuitiuh?
Ohuaya.

374. Quihuinti a ye noyol xochihuin o y ye notech onquia in tlalticpac y ic nihuinti

yaoxochitl y yohuiya etcetera.

375. Mochin conittitia in ycnoyotl y in ica nemohuan tlalticpac o ye nican ontlamati yehua in
ilhuicatl ytic y ic nihuinti yaoxochitl y yohuiya.

XXXII

376. Xochinquiahuac y xochithualli manica oncan ontzatzi tlayapapahuiya o ancuicanitl

ahuayya ohuaye yyao ayye ohuaye a huayyao huiya.

377. Oyecoque hue ohualacic in nepapan tototl xoxohuic in tototl coahuic in tototl
teocuitlaxochitototl niman ye tlauhquechol ye hueloncuico ye ichan y yehuan Dios y yyao
etcetera.

378. Maquiztlin tlamatelolli ya an quetzalchalchihuitl an ca teocuitlatl y huel in tlapitzalli

an ca yehua in ipan nicmati a yectli ye mocuitl yectli ya moxochiuh [22r=] o yehuan Dios y
yyao aye etcetera.
clxii

379. Chalchiuhtl ololihuico in quetzallin patlahuac y huitolihuic an ca teocuitlatl y huel in

tlapitzalli an ca yehua o in ipan nicmati a yectli ye mocuitl yectli ya moxochiuh o yehuan
Dios y yyao aye.
clxiii

380. Cuicailhuiolli xochintlacuilolli quitotontihuitz quioouhtihuitz yehua in Santa Maria

in mochipa ichpochtli tlaoc xiyacaquican a ylili ohuaya o etcetera.
clxiv

381. Papalocalitic y ye amoxcalitic ychan Dios y tlauhcalitic y oncan oncuica y heco a yehuan
Santa Maria in mochipa ichpochtli tlaoc xiyacaquican a ylili ohuaya o.

382. Tlahuimomozticpan ohuaye oncan ya ihcac yxochiuh y yehuan Dios huiya an

quixochintzetzeloa ycuic ma ahuili ye ehuaya ayya ayyaha oo a yli ayancohuili yacohuia
ohuaya ohuaya.
clxv

383. Xochihuilacapitzolotoc y a ychan Dios hi oncan onchialo Santa Maria

onahuiltilotoc quihquizcopan cuicotoc y a onnetlamachtilo ya ayia ayyaha oo etcetera.
clxviclxvii

XXXIII

384. Xochitzapocalco amalacoxochi o timani a ye xochitzapoicpalli ipan aya tiya onca

totatzin yehuan Dios aya Ycelteotl a ohuaya etcetera.
clxviii

385. Titlapalizquixochitl aya ticueponticac in Mexico nican huiya motech tlachichina in

quetzalianpapalotl a yn tlalticpac y motech tlachichina in quauhtli an tototlo in patlantinemia
ohuaya ohuaya.

386. Teocuitlatonaticac y motzinitzcantzapocal in chalchiuhamalacoyoticac mochan yehuan

tlaopilli Jesucristo. Anahuac in tontlatoa yehua ohuaya etcetera.

387. Xochitl chayahuaticac ohuaye coyollaihcahuacaticac in ye mohuehueuh huiya tlaopilli

Jesucristo Anahuac in tontlatoa yehua ohuaya.

388. Titlapalyhuixochitl aya ticueponticac y Mexico nica huiya tonahuiaxtimani

cemanahuac, y tepan motecaya ohuaya etcetera.
clxix

389. Chalchiuhtlin chayahuac ye xochitl ya tlacati ye mocuic an toconyaehuaya Mexico

nica moxochiuh tonatiman a etcetera.
clxx

390. Oyohualla ihcahuaca ixtlahuatl itic y oncan ye cahualoc Tlacahuepantzin coahuic

xochitica onahuiaxtia Quenonamican o ohuaya ohuaya.

391. an ye tonmotlatia in Chicomoztoc mizquitl yncaca quauhtlin tzatzi a ocelotl chocac y

titlauhquecholin ye tonpatlantinemi a ixtlahuatl ytic in Quenonamican ohuaya ohuaya.

XXXIV

392. [22v] Xochiithualco ninemi xochiithualco niquehua nocuic nicuicanitl huiya tantili yao
yyaoo oyyae ay yohuiya.

393. ani ya hualacico ixpan in Dios yehuan totatzin huiya noquetzalehcacehuaz

nohuacalcozqui an noxiuhquecholpoyomxochiuh yn an nicyatztetzeloa can nic ehua cuicatl
y yatantili etcetera.
clxxiclxxii

394.Ohualacic in tocuic ohualacic toxochiuh ohuaye in nicuicanitl huiya ilhuicatliticpa ye

huitz an nictemohui in tocuic nictemohui toxochiuh a ylili ohuiya.

395. Cacahuaxochitl y quetzalizquixochimecatica ninahpantihuitz aya y nicuicanitl huiya a

ilhuicatl yticpa ye huitz an nictemohui in tocuic nictemohui toxochiuh a ylili ohuiya.

396. an teocuitlaxochincozcapetlatl o ipan tiya onca huiya timopiltzin o can

titlacateuctli an tiMoquihuitzin tilili ohama ayyo huiya etcetera.
clxxiiiclxxiv

397. an tocontimaloa yxiuhquecholycpal ytlauhquecholpetl yehuan Dios y tilili

etcetera.
clxxvclxxvi

398.an quetzallin patlahuac y ye huitolihuic ipan ye momati a yectli nocuic

huiya nicuicanitl nahahuia nic itta xochitl o nic ehua nocuic ma ica xonahuiacan antepilhuan ay
yohuiya etcetera.
clxxviiclxxviiiclxxix

399. O a ichan itquihuan i xochitl o a ychan temohuilon cuicatl at ai uh quimati a anmoyol

antepilhuan ay yohuiya.

400. an mochi nicyoyocoya yehuaya ninenentlamaticon tlalticpac y niMoquihuitzi nic

eelnamiquin ahuillotl in papaquizyotl aya cuix tictlamitazque yehua ohuaya.

401. an nohuian nonnenemi yehuaya nohuian nontlatoa yehuaya xochitl y cuepoya cuicatl y
yahualiuhcan aya in oncan nemi a noyollo ahuayya ohuaye cuix tictlamitazque yehua ohuaya.

XXXV

402. Chalchimmalacayotimanin atl o yan tepetl huiya an quetzaltonameyotimani Mexico

nican huiya itlan neyacalhuilotoc in teteuctin y y xochiayahuitl in tepan motecaya ohuaya
etcetera.
clxxx

403. O anca ye mochan Ipalnemoani o anca ye nican yntontlatohua yehuan totatzin aya
Ycelteotl y Anahuac in hualcaco mocuic intepan motecaya etcetera.

404. [23r=] Yztac huexotlaya yztac tolin y ye imanica Mexico nica huiya timatlalaztatototl
tipatlantihuitz tehuan titeotl Spiritu Santo ohuaya etcetera.

405. O anca ye tehuatl aya ypan ticohua ya ypan ticyectia in ye mocuitlapil yn ye matlapal
aya yn momacehual y cemihcac in an tontlatoa yehua Mexico nica huiya ohuaya.

406. Macac ano ya huia nenemi yehua anmotlaocol aya Moteucomatzin in

Totoquihuatzi ac nel quitlacohtiz yn Ipalnemoa ca quitzitzquico in ilhuicatl aya in tlalticpac
ohuaya etcetera.
clxxxiclxxxii

407. O anca tlachinolmilini intlatol ye coyaihtoa y nauhcampa yyaoo quitlahuizcallotia in atl o

yan tepetl yn Tenochtitlan y Moteucomatzin Necahualpillin Acolihuacan a ohuaya ohuaya.

408. an quetzalehcacehuaztica oneyacalhuilotoc y elcicihuin tlaocoyan ohuaye quen

onmanio yn atl o yan tepetl in Tenochtitlan y quen quitoa Dios a y yece ye nican ohuaya
etcetera.
clxxxiii

XXXVI

409. Tle an nen nompehua noncuica ixpan in totatzin yehuan Dios Ypalnemoa huiya an
ninotolinia o aye o aye ohuaye.

410. Ma cuincan a huitz yn huelin mitzahuiltiz Ypalnemoa xiuhtlamatiloltican quipitzan

quimamalin cuicatl auh in nehuan ninotolinia o aye o etcetera.

411. Tla nimitzonahuilti tla ca nen ninentlamati a an nicuicanitl huia icnopillotica nelcicihui
mixpan y an icnoxochitl yn an icnocuicatl yn nimitzonehuilian tlacatl in Icelteotl Ypalnemoa
ohuaya ohuaya.

412. Canin tinemian tonelelquixtilon Ipalnemoani nohuian tichialo cemanahua yn an

icnoxochitl yn an icnocuicatl yn nimitzonehuilian tlacatl in Icelteotl Ypalnemoa ohuaya
ohuaya.
clxxxiv

413. Yan noncuicayan y on man ic y xochitl on man ic yn cuicatl ahua yya yya ayio huiya
etcetera.

414. Nichalchiuhmamali teocuitlatl nicpitza ye nocuic chalchihuitl nicaloa ye nocuic o ayio

aya ayio huiya.

415. Dios aya ninotolinia nimitzonahuiltia nic ihtoa yeehuaya niTotoquihuatzi

macuincan huitz huel in mitzahuiltiz ma cuincan huitz huel in quitomaz mocuic ohuaya
ohuaya.
clxxxvclxxxvi

416. [23v] Quenmach ami tlacatl ye xiuhte ye quihchiquin cuicatl quetzalte

huehuelin quicuecueyahua in Totoquihuatzi ma cuinca huitz ma cuinca huitz huelin quitomaz
mocuic ohuaya ohuaya.
clxxxviiclxxxviii

417. Tzinitzcan quechol xiuhtototl ypan timomatia Ypalnemoa moyol ahuia i yeehuaya
coyachichina ya tlacuilolxochitl ihcuilihuin cuicatl a etcetera.

418. an moquetzalahtlapal o an timoooa tzinitzcan yhuitica timilacatzoa in tayopalquechol

xontlachichina nican aya y ye xochitl in tlalpan aci ye nica ohuaya ohuaya.

XXXVII

419. Macan nimitznotza totatzin o Ypalnemoani in ninentlamati aya maan titocniuh a ma

tocontolhuican y yectli motlatol ma toconytoca yca nitlaocoya yeehuaya noconyatemoa
moxochiaahuiliz o in mocuicapaquiz y ye monecuiltonol huiya o ayiahue yao ayiaha ohuaya
ohuaya.

420. an quittoa y yeccan ilhuicatl ytec y nemoan pacoa o onicac in huehuetl manian cuicatl y
yn ca an nell ohuaye an ye tochoquiz i an ye totlaocol y, yn nemia ychan y ma iuh quimat
amoyoll antepilhuan y o ayahue.

421. Yan ticchimalycuiloa tocontlacochyhcuiloa a in tecpillotl a in tlachinolli ya niman

ye oncan timopotonia tiatica in ye timoxconoa ha in Tlacahuepa huiya yca toyao quenonamica
huiya ahua yhua ya ohuaya aye ahua yio yahua.
clxxxix

422. O anca ye tinpatiuh in teteuctin a in Tlacahuepa huiya in camacpa tontlatoa yehuaya

mitzoyananquilia quahuinquechol in tototl yehuan maceuhqui ya mapipitzo aya o anca ye onca
Quenonamican huiya ahua yyao etcetera.
cxc

423. Oceloihcuiliuhquin a mocuic quahuintzetzeliuhtoc moxochiuh aya in tinopiltzin

yehuan maceuhqui ya chimalcocom aye mohuehueuh ticyahuelintzotzona ahuay yyao.
cxcicxcii

424. an ticquahuixochilacatzoa yeehuayan tecpillotl in icniuhyotl yehuan maceuhqui ya

cacahuaoctli ya onteihuinti a ontequimiloa ye yehua incuic ye yehua yxochiuh yc
onmochiuhtia Quenonamican yn mach eehua in mexica y ahuayyao etcetera.

425. Moyolic an timahui noyollo ahtonmotlahpaloa ye oncan a huiltilon Dios ohuaya aye
huiya.

426. anel a tonyaz in ompa Ximoa ye oncan aya xonmiquani ye oncan ahuiltilon Dios ohuaya
aye huiya.

XXXVIII

427. [24r=] Niccecemeltia noyollon Ypalnemoa nicmana moxochiuh nic ehua mocuic aya
ma o cuel achic nimitzonahuilti quenmanian tontlatzihuiz yquac tinechonmotlatiliz iquac
nonmiquiz yyao.
cxciii

428. Yn cuix aoc ylotiz moyollon Ypalnemoa nicmana moxochiuh nic ehua mocuic maocuel
achic nimitzonahuilti quenmanian tontlatzihuiz yquac tinechonmotlatiliz iquac nonmiquiz
yyao.

429. an ticneneloa ahticcenquixtia Ycelteotl Ypalnemoani an onnemin paqui an onnemin

huelamatin tlalticpac ye nican yca nichoca niicnotlamati a ohuaya ohuaya.

430. an mochin quitoa noyollo mochin quilnamiqui ixquich ahtahuia ay atihuelamatih ica
nichoca nicnotlamati a ohuaya ohuaya.

431. Mach neyocolo in tlalticpac y Dios ytlatol huel on nemoa y timotolinian

tinechcocolian an xinentlamat a ohuaya ohuaya.
cxciv

432. an nohuian temolo ohuaye an nohuian notzalo ontzatzililo ya temolo ytlatol huel on
nemoa y timotolinia tinechcocolia an xinentlamat.

433. Quenin tiquittoa ya Icelteotl Ypalnemoani aya oc cemilhuitl y motloc monahuac y in cuix
aoc nello ninotolinia yyao yyahue ohuaya etcetera.

434. Y ca nel oc nomatia monamiquiz y xopanxochitl yya in canel oc nomatian cueponiz yn

ye xochitl y y cempoalxochitl yyao yyahue ohuaya etcetera.
cxcv

435. Tamoannempoyon in quechol huia noconehuaya ye tamoan ycha y moyolamox y yehuan

Dios ye mocuic ohuaya ohuaya.

436. an ca tehuatl huel ticmati inic onmehua ya yca onmitoa yehua ic tonteyhcuiloa ic
tontenotza ye nican y moyohualamox y etcetera.

437. Anca an totlaocol y yehuaya ica ya ommomalina in tlaopilli yehuan Dios ye mocuic

ohuaya ohuaya.

438. Ahuillotl y mach ticpolotehuazque otiaque ye nica huiya icniuhtihuaquiuh

toxochipapac yec icnihuani mantonahuiaca ohuaya etcetera.
cxcvi

439. Yn maoc ompapaquin toyollo yehuaya antocnihuany tiazque yehua ohuaya ohuaya.

440. Ac quimatin Axcan moztlan huiptla Yacaoctaque y ma tellel onquia ma

tiquilnamiquican cuix nellin tiyanemico ohuaya etcetera.
cxcvii

441. TiTloque tiNahuaque Diose tonicniuhtlatzihuiz tonahahuiliztlatzihuiz tlalticpac aya

tic ehua mocuic aya iuh quimatin toyol a ohuaya etcetera.
cxcviii

442. [24v] Ycelteotl Ypalnemoani ticiehuiz tontlatzihuiz titechonmotlatiliz aya yuh quimatin
toyol a ohuaya ohuaya.

443. Yn an ticpictinemico in tlalticpac y tontiximatico in huehuetitlan y titocniuh ahuiya y a

actle yc yaz y a actle ic ompolihuiz a in tlalticpac a ohuaya ohuaya.

444. Ayac tlaquahuac ayac tlaotli conayachihua Ypalnemoani quauhtlin patlantiuh yyollo in
tepetl ocelotl y no tlacoti no yauh in nica ohuaya ohuaya.

XXXIX

445. an coahuic ocelotl y ye chocaticaca yahue a iztacquauhtli ya mapipitzoa ye ichan

Xihuitl Popoca y tlacao yehuan in Huexotlalpan in tepilhua huiya chichimecatl teuctli a in
Coxanatzi nopiltzin o Tlamayotzin teuctla ohuaya etcetera.

446. Yn ma onnetlanehuilo y yeehuaya an cocomocaticac y teocuitlahuehuetl tzitzilicaticac o

Mixcohuancalitec ayyahue anochipa teuctihua ye nica huia anochipa teucyotl mahuiotl
tlatocayotl o antepilhuan yn an achic oo an cuel achic a yn tinemi ye nican ohuaya ohuaya.

447. Tiayo yn amohuehueuh o antepilhuan y anmexica yeehuaya an oncan ya icac y ixtlahuatl

itic ye oncan a yn itzquemeca huiya in quahuixochitica malinticac y at ac connequi ohuaye

quauhtin ocelotl ohuaya etcetera.

448. Y an ca nima ye yehua contzotzonque o a in tepilhuan niCecepaticatzin in Tezcatzin

huiya in quahuixochitica malinticac y at ac connequi ohuaye quauhtin ocelotl ohuaya.

449. Quauhtli nechihualoc huiya ocelotl ye necuepaloc a in tepilhuan y nepopoyahualoc

nequauhtzetzelolo yn ixtlahuatl ytec y can aca ac connequi yehua in itlacnelil yehuan Dios
Ipalnemoani aquin conhuelmatian cuel achic a y a ye conmocniuhtia ma ontlaneltoco ya
ohuaya ohuaya.

450. Oceloxochitl oncuepontoc ye onca huiya itzimiquilxochitl huehuelixtimani a ixtlahuatl

itec y a in atl ixcoya ohuaya etcetera.
cxcix

451. an Mixcohuancalitec a ycehua ya amapancalco mocuicati a ye hualmotzatzilia in

Tlacahuepantzi Ixtlilcuechahuac cuicanahuatilo ye onnahuatilo yn icniuhyotl aya yhuan
nahuatilo yn tecpillotl a ohuaya etcetera.

452. [25r=] Quen huel xoconchihua quen huel xoconyanenequi yn ixochiuh in Dios a
mopalnemoani mopal tiyanemico yn tlalticpac y timacehualti quexquich onmania
moquahuixochinecuiltonol a noyollo mamahui quen onaciz a ohuaya ohuaya.

453. O ach i ye iuhca ixtlahuaca tlachinolitic y chimalteuctli yehuaya chimalcocomocaya

tlacochtli pixahuin tzetzelihui yehua noyollo mamahui quen nonaciz a ohuaya ohuaya.
cc

XL

454. anyo in xochitl in tonequimilol anyo in cuicatl ic huehuetzin telel a in tlalticpac a

ohuaya ohuaya.

455. Yn mach noca ompolihuiz in cohuayotl mach noca ompolihuiz yn icniuhyotl yn onoya
yehua niYoyontzin ohuaye on cuicatillanon yn Ipalnemoani ohuaya ohuaya.

456. TiNeahualcoyotzin Moteucomatzin ma oc xonahuiacan xocoahuiltican Dios

Ypalnemoani ohuaya ohuaya.

457. A y ac onmatia ompa tonyazque o ye ichan o anio o ye nican in tinemico tlaticpac a

ohuaya ohuaya.
cci

458. Ma xiuhquecholxochitla o an tzinitzcan in malintoc oo in mocpacxochiuh a ye

tonmoquimiloa an titlatoani ya tiNeahualcoyotl a ohuaya.

459. Yn ma ya moyol iuh quimati antepilhuan o anquauhtamocelo amochipan titocnihuan a

can cuel achic nican timochi toazque o y ye ichan o ohuaya.
ccii

460. Nitlayocoya y nicnotlamati ya an nitepiltzin niNeahualcoyotl huiya xochitica yeehuan

cuicatica niquimilnamiqui tepilhuan o a yn oyaque yehua Teoomoctzin o yehuan
Quaquauhtzin a ohuaya ohuaya.

461. Oc nellin nemoan Quenonamican ma ya niquintoca inin tepilhuan huiya ma ya

niquimonitquili toxochiuh aya ma ic ytech nonaci yectli yan cuicatli Teoomoctzin o yehuan
Quaquauhtzin a ohuaya ohuaya.

462. O ayc ompolihuiz in moteyo nopiltzin tiTeoomoctzin anca a ye in mocuic oa yca

nihualchoca yn a nihualicnotlamati conon tiya ehuan ohuaya ohuaya.

463. an nihualayocoya o nicnotlamati a ayoquic oo ayoc quen manian [25v]

titechyaitaquiuh in tlalticpac y canon tiya yehua ohuaya ohuaya.

XLI

464. Tla nel nichoca in yehuaya tlanicnotlamati a yehuaya tla nel cenca quen quihualnequian
noyollo yeehuaya cuix nella noyaz Quenonamican huiya oyahueyo ahuayya ohuia. Tlalticpac
ahuaya ohuaye quittoa toyollo maca ic timiquini antocnihuan huiya can amicohuayan cuix
ompa nonyaz huiya cuix ompa nemi nota Quenonamican huiya huiyxihueya noyollo a nel
ahnipolihuiz ninotolinia ayahueyyo ahuayya ohuia.

465. Tictlalitehuac in moteyo tehua titepiltzin a in Tlacahuepantzin anca an ica

ontlacotihua y anca an ye ixpani onnequetzalo Ypalnemohuani quixihuaquiuh nemoaquiuh a
cciii

yn tlalticpac a ohuaya ohuaya.

466. Yn an cuel achitzinca onnetlanehuilo ymahuio o Ypalnemoani quixihuaquiuh

nemoaquiuh a yn tlalticpac a ohuaya ohuaya.

467. Pantli nenelihui yeehuaya ixtlahuatl itec y itzimizquixochitl nenepaniuhticac y

inticalylhuitl y tzetzeliuhticac y onca ye nimia in Tlacahuepantzin otic ylttaco quinequi a
moyollo yehua in itzimiquiztla ohuaya.
ccivccvccvi

468. Moteocuitlaehuauh chalchiuhtzetzeliuhtoc ye tonmoquimiloa ye tonmotlamachtia

ayxtlahuatl ytec y otic ytaco quinequi a moyollo yehua in itzimiquiztla ohuaya.
ccvii

469. Ocentlan in tomiquiz otitoloque yn tiacateca y onquian toteyo an toca o huellamatin

Ypalnemoani yn chimaltepetl yxpano ohuaye ye ilhuiolohuan Ycelteotl ayiao yahaya ohuaya
ohuaya.

470. Tlalli mocuepa ya milacatzoa tlacochquiahui a yn teuhtli moteca y yn Chimaltepetl ixpan

ohuaye ye ilhuiolohuan Ycelteotl ayiao yahaya ohuaya ohuaya.

XLII

471. Oyanoconic yn nanacaoctli ya noyol in choca nicnotlamatin tlalticpac oo, an ninotolinia

yahueya yliyayie ohuaya ohuaya.

472. an nichualelnamiqui yn honnahuia hanihuelamatin tlalticpac oo anni [26r=] notolinia

ohuaya ohuaya.

473. Nicxiquitta miquiztli anninotolinian quen nel noconchihuaz ayamo ya nelli a

yantlayocoya yn anquahqualani aiyohuiya.

474. Yn ma nel quetzalteuh in nehuan in ye tonmani ohuaye ma nel ye cozcateuh nehuan y ye

toncate ohuaye ayamo ya nelli etcetera ayamo ya nelli a yantlayocoya yn anquahqualani
aiyohuiya.

475. Nocniuh nocniuh ye y ao nellin nocniuh an itlatoltzin an ic tontonequi y yehuaya ye

ica noconelnamiqui oa ma iuhta man polihui a yz can toxochiuh a ohuaya ohuaya.

476. Maca cocoya amoyollo yehua in amotlatoltzin antocnihua huya no iuhqui nicmati
no iuhqca nquimati ohuaye yia ynehuaya ceppa ye yauh in tonemiz ohuaya ohuaya.
ccviiiccix

477. Cemilhuitl on tiyahui ceyohual o Ximoa nica huiya an tontiximatico an tictlanehuico

o ye nian o in tlalticpac y ma yhuian may cemelle y man tonnemican xihualla
mantonahahuiacan man conchiuhtinemi in onquaqualantinemi yan tlatlahueya nican huiya ma
cemicac onnemi a maca ic onmiqui a ohuaya ohuaya.
ccx

478. Yn tele tzo onnemian techtlatlatztinemi techoniztlacoa nican huia in tele tzo motolinia ma
onnentlamati ma cemicac onnemi a maca ic ommiqui a ohuaya ohuaya.

XLIII

479. Nochalchiuhteponaz noxiuhquechol in quiquici nocoyapitzaya a ye niQuahquauhtzin

huiya onihualacic a ononiquetzaco ya nicuicanitl ayio huiya.

480. Cuelca xonahuiacan y ma ya hualmoquetza a yyollo niccocoa an nic ehuan cuicatl

y onihualacic a ye niQuahquauhtzin a ononiquetzaco ya nicuicanitl ayio huiya.
ccxiccxii

481. Ma ya moyollo motoma y ma ya moyollo huallacitinemian tinechcocolia tinechmiquitlani

yn onoya yehua in onompoliuh y anca a yoquic oo noca tihualychocaz noca
tihualycnotlamatiz an tinocniuh o ca ye niauh o ca ye niauh yehua ohuaya etcetera.

482. an quitoa noyollo ayoc ceppa ye nihuitz aya ayoc ceppa niquiaquiuh in huel yeccan
in tlalticpac o a ye niauh o a ye niauh etcetera.
ccxiii

483. Quinehnequi xochitl a noyollo yeehuaya an noncuicanentlamati o an noncuiyeyecoa in

tlalticpac y ye niQuaquauhtzi huiya noconnequi [26v] xochitl ma nomac ommaniqui
ninentlamati a yo haye yho ohua yhya ohuaiya.

484. Cannelpa tonyazque yn aic timiquizque huiya maan nichalchihuitl in teocuitlatl o a ye

no nipitzaloz nimamalihuaz in tlatillan o a noyoliyo a ye niQuaquauhtzin ninotolinia yho
etcetera.

485. an nentequitl y xonahuiaca xonaahuiacan antocnihua at amonahuiezque at

ahuelamatizque tocnihua nohuaye can nicuiz in yectli xochitl y yectli yan cuicatl y ahuayyao
ahua yia yia a ohuaya ohuaya.

486. Ayquin o xopan in quichihua ye nica y ninotolinia a ye niQuaquauhtzin huiya at

amonahuiezque at ahuellamatizque tocnihuan o ohuaye can nicuiz in yectli xochitl y yectli yan
cuicatl y ahuayyao ahua yia yia ohuaya ohuaya.

XLIV

Nican ompehua Teponazcuicatl

Tico, tico, toco toto, auh ic ontlantiuh cuicatl tiquiti titito titi.

487. Tollan aya huapalcalli manca noan in mahmani coatlaquetzalli ya quiyacauhtehuac

Nacxitl topiltzin on quiquiztica ye choquililo in topilhuan ahuay ye yauh in polihuitiuh nechcan
Tlapallan ho ay.
ccxiv

488. Nechcayan Cholollan oncan tonquiaya Poyauhtecatitlan in quiyapanahuiya y Acallan

onquiquiztica ye choquililon in topilhuan ahuay ye yauh in polihuitiuh nechcan Tlapallan ho
ay.

489. Nonohualco ye nihuitz ye Nihuiquecholi nimamali teuctla nicnotlamatia oyahquin noteuc

ye Ihuitimali nechyaicnocauhyan i Matlacxochitl ayao ayao o ay ya y yao ay.

490. In tepetl huitomi ca niyaychoc ya axalihqueuhca nicnotlamat ya yehuaya oyaquin noteuc

ye Ihuitimali nechyaicnocauhyan i Matlacxochitl ayao ayao o ayya ayyao ay.

491. [27r=] Yn Tlapallan aya mochieloca monahuatiloca ye Cochiztla o anca Caanio ayao
ayao etcetera.
ccxv

492. an tiyaolin ca ye noteuc yc Ihuitimali tinahuatiloya ye Xicalanco o anca acanco

etcetera.

493. Ayyanco ayyanco ayamo aye ayhuiya ayanco ayyanco ayamo aye ahuiya que ye mamaniz
mocha moquiapana o quen ye mahmaniz moteuccalla ticyaycnocauhqui nican Tollan
Nonohualco ya yya y yao ay.

494. Y ye quin tichoca ya teuctlon Timalon que ye mamaniz mochan moquiapana o quen ye
mahmaniz moteuccalla ticyaycnocauhqui nican Tollan Nonohualco ya yya yyao ay.

495. Yn tetl in quahuitl oon timicuilotehuac nachcan Tollan y yn oncan in otontlatoco

Naxitl topiltzin y ayc polihuiz ye motoca ye ic ye chocaz in momacehual ay yo.
ccxvi

496. an can xiuhcalli ya cohuacalla ya yn oticmantehuac nachcan Tollan y in oncan yn

otontlatoco Naxitl topiltzin y ayc polihuiz ye motoca Ye ic ye chocaz in momacehual ay yo.
ccxvii

Tico toco toco tiquitiquiti quiti quito. Can ic mocueptiuh.

497. Yn tlapapalxochicentli niyol aya nepapan tonacxochitl moyahua ya

oncuepontimoquetzaco yan aya aya ye teo ya ixpan tona a Santa Maria ayyo.

498. Atl ya ya cuica ya an quetzalaxihuitl tomolihui yan aya ye nitlachihual Ycelteotl y ye

Dios aya niytlayocol a oya yehcocya etcetera.

499. an ca tlacuilolpan nemi a moyollo amoxpetlatl ypan toncuica ya tiquimonyaitotia

teteuctin aya in obispo ya an ca totatzin aya oncan titlatoa atl itempan ayyo.

500. Yehuan Dios mitzyocox aya xochitla ya mitztlacatili yan cuicatl mitzicuiloa Santa Maria
in obispo ya an ca totatzin aya oncan titlatoa atl itempan ay yo.

501. Tolteca ihcuilihui ahaa yaha ontlantoc amoxtli ya moyollo ya on aya moch
onahciticac oo toltecayootl a yca ya ninemiz ye nican ay yo.
ccxviii

502. Ac ya nechcuiliz ac ye nohuan oyaz onicaz a anniihcuihuan ayayyan cuicanitl y yehetl

y noxochiuh noncuicayhuitequi on teixpan ayyo.
ccxix

503. [27v] Hueyn tetl nictequin tomahuac quauhuitl nic ycuiloa yan cuicatl ytech aya
oncan no mitoz in quenmanon in can niyaz nocuicamachio nicyacauhtiaz in tlalticpac y
onnemiz noyol an ca ye nican ya hualla yyancoya nolnamico ca nemiz ye noteyo ayyo.
ccxx

504. Nichoca ya niquittoa ya nicnotza noyollo ma niquitta cuicanelhuayotl aya ma

nicyatlalaqui ya ma ma icaya tlalticpac quimman mochihua onnenemiz noyol etcetera.

505. an ca teucxochitl ahuiacaypotocaticac mocepanoa yan toxochiuh ayye ayaoo hui

yoncan quiya itzmolini ye nocuic celia notlatollaquillo ohua in toxochiuh ycac y quiapani ayao.

506. Tel cacahuaxochitl ahuiac xeliuhtihuitz a ihpotoca ya in ahuiyac poyomatlin pixahuia

oncan ninenenemi nicuicanitl yye ayao ohui yonca quiya itzmolini ye nocuic celia
notlatollaquillo ohua in toxochiuh ycac y quiapani ayao.

XLV

Toco tico to cotoco tititico tititico

an ic mocueptiuh

ccxxi

Huexotzincayotl.

507. Tlacuiloltzetzeliuhticac moyoliol tiMoteucomatzi nichuicatihuitz nictzetzelotihuitz y o

huetzcani xochinquetzalpapalotl moquetzaliouhtihuitz noconihtotia chalchiuhatlaquiquizcopa
niyahueloncuica chalchiuhhuilacapitztli nicteocuitlapitza yaho a ylaya ohaye ohuichile
amiyacale.

508 Ohuaya ye on nic eelehuia moxochiuh aya Ypalnemoani yehua yan Dios aya
ilihuancan ahuiche nictzetzeloa ya noncuicatilo yahoy.
ccxxiiccxxiii

509. Tozmilini xochitl in noyolyol ayyahue tozmilini xochitl noteponaz ayanco

ayancayome oncana yyahue nicxochiamoxtozimmana ya ytlatol ayanco ayancayome ho.
ccxxiv

510. Xompaqui xonahuia anochipa nican tiyazque ye ichan o nohueyotzin teuctli

Moteucomatzi totlaneuh tlalticpac totlaneuh velic xochitl o ayanco etcetera.

511. Tlachinoltepec yn ahuicacopa tixochitonameyotimoquetzaco y yehuan Dios a oceloacatl

ypan quauhtli choca y mopopoyauhtoc yyanco yliyanca y yahue a yliyyacalco yya yyeho a ca
yyahue.

512. [28r=] Ohuaya yehe nipatlantinemi a ixpan Dios a ninooohua ya tlauhquechol aquan
quetzalintlayahualolpapalotl mopilihuitzetzeloa teixpana xochiatlaquiquizcopa ohtlatoca ye
nocuic yyancoili etcetera.

513. Nehcoya ompa ye nihuitz huiya xoxouhqui huey atla ymancan aya an niman olini pooni
tetecuica yc nipatlani a an niquetzalintototl xiuhquecholtototl nochiuhtihuitz y niyahui naci a
Huexotzinco atzalan ayome.

514. an niquintocaz aya niquimiximatitiuh nohueyotzitzinhuan chalchiuhquechol y an ca

xiuhquechol in teocuitlapapalotl in cozcatototl ontlapia ye onca Huexotzinco atzalan ayome.

515. Xochiatzalaan teocuitlaatl chalchiuhatl ynepaniuhyan ytlatoa ya in quetzalcanauhtli

quetzal no cuitlapilli cuecueyahua ya yliya yliya yaho ayli yaho aye huichile anicale.

516. Huecapan nihcac nicuicanitl huiya aquan petia tolin imanica ye ninemia nicyeyectian
cuicatla in nicxochiotia ya yaho yahi.
ccxxv

Tico tico ticoti ticotico ticoti auh yc ontlantiuh in cuicatl totoco tocoto

517. Xichocayan nicuicanitl nic itta noxochiuh an nomac onmani a an quihuintia ye

noyol in cuicatl aya nohuian nemia an ca ye noyollo notlayocol a in cayo.
ccxxvi

518. Xiuhtlamatelolla quetzalchalchiuhtla ipan ye nicmati a nocuiic aya ma yectla xochitl y an

nomac onmani a an quihuintia ye noyol in cuicatl aya nohuian nemi a an ca ye noyollo

notlayocol a in cayo.

519. Yn quetzalinchalchiuhtla ipan ye nicmati a yectli ye nocuic yectli noxochiuh i

annicuihuan tepilhuan aya xonahuiacan a ayac onnemiz o in tlalticpac ayo.

ccxxviiccxxviii

520. O anniquitquiz ye niaz yectli nocuic yectli noxochiuhui annicuihuan tepilhuan

aya.

ccxxix

521. Ohuayanco o nichocaya ahuayanco o cahua yyahue nictzetzelo xochitl ayyo.

522. Mach nohuan tonyaz Quenonamica o ahnic itquiz xochitl an nicuicanitl

huiya ma ya xonahuiya can toyanemia ticaqui ye nocuic ahuayye etcetera.
ccxxxccxxxiccxxxii

523. [28v] A yca nichoca ya nicuicanitl y aychaa huicaloyan cuicatl ha Mictlan

temohuiloya yectli ya xochitl onca ya onca a yyao ohuayancaya ylacatziuh ancana yyo
etcetera.
ccxxxiiiccxxxiv

524. Amonequimilool amonecuiltonol antepilhuan i aychaa ohuicaloyan cuicatl ha Mictlan

temohuiloya yectli ya xochitl onca yaoncaa yyao ohuayancaya ylacatziuh ancana yyo.

XLVI

Ycuic Neahualcoyotzin

Totoco totoco tico totoco totoco ic ontlantiuh

Tico titico titico tico.

525. Nicayaquetzacon tohuehueuh a o niquimitotia quauhtlocelo yn ca tiya yhcac in

cuicaxochitl nictemoan cuicatl ye tonequimilol ayyo.

526. Tinopiltzi o tiNeahualcoyotl otiya Mictla Quenonamica y yecen i yoncan ayyo.

527. Quiyon quiyoncaya nichoca ya a niNeahualcoyotl huiya quen i ye noyaz oya nipolihuiz
oya miquitla i ye nimitzcahuan noteouh Ypalnemoo tinechnahuatia ye niaz nipolihuiz ayyo.

528. Quen onmaniz tlallin Acolihuacan huiya cuix oc quenman oo ticmohmoyahuaz in

momacehuali ye nimitzcahuan noteouh Ypalnemoo tinechnahuatia ye niaz nipolihuiz ayyo.
ccxxxv

529. Canyio cuicatli tonequimilol quipoloa ya a in totlacuilol i tepilhuan oo mayahuilihuan

nican aya ayac ychan tlalticpac oo ticyacencahuazque huelic ye xochitl ayio.

530. O ayac quitlamitaz monecuiltonol Ypalnemoa anoyol quimati cuel achic otictlanehuico
Neahualcoyotzin ayoppatihuan nican an aya ychan tlalticpac oon yn ayoppatihuan in
tlalticpacqui, an nicuicanitl ayaho on nichoca ya a niquelnamiqui Neahualcoyotl ayyo.

531. Xo acico ye nican in Dios aya Ypalnemoa ayaho on nichoca ya a niquelnimiqui

Neahualcoyotl ayio.
ccxxxvi

Quititi quititi quiti quiti tocoto tocoti tocototocoti an ic mocueptiuh

532. Ma xochicuicoya ma ihtoa nichuan a ayyahue teyhuinti xochitl aoyano yehcoc ye

nica poyomaxahuallan timaliuhtihuitz ayyo.
ccxxxvii

533. [29r=] Ma xochitl oyecoc ye nican ayyahue an tlaahuixochitla moyahua ya

motzetzeloa anca o yehuatl in nepapa xochitl ayio. an comoni huehuetl ma ya nehtotilo
etcetera.
ccxxxviii

534. Yn quetzalpoyomatl a yc yhcuilihuic noyol nicuicanitl in xochitl ayan tzetzelihui

yyaan cuel in cuiya ma xonahuiacan ayio an noyolitic ontlapani on cuicaxochitl
nicyamoyahua ya y xoochitla etcetera.
ccxxxix

535. Cuicatl ya ninoquimilotehuaz in quenmania xochineneliuhtiaz noyollo yehuan tepilhuan

oon teteuctin in cayio.

536. Can ye ic nichoca in quenmanian an nicayaihtoa noxochiteyo nocuicatoca nictlalitehuaz

inquenmania xochineneliuhtiaz noyollo yehuan tepilhuan oon teteuctin in cayio.

Tico toco tocoto ic ontlantiuh ticoto ticoto.

537. Toztli yan quechol nipatlantinemi a in tlalla icpac oquihuinti ye noyol ahuayy ai.

538. Niquetzaltototl niyecoya ye iquiapan Ycelteotl y xochiticpac nihueloncuica oo

nicuicaihtoa paqui ye noyol ahuay etcetera.

539. Xochiatl in poontimani a yn tlalla icpac oquihuinti ye noyol ahua etcetera.

ccxl

540. Ninochoquilia niquinotlamati ayac inchan on tlallicpac ahua etcetera.

541. an niquittoa ya ye nimexicatl ma niyahuiya nohtlatoca Tequantepec niyahui polihuin

chiltepehua aya ye choca In tequantepehua ohuaye etcetera.

542. Maca qualani a nohueyo yehua mexicatl i polihui chiltepehua aya ye choca in
Tequantepehua ohuaye.

543. Citlalin in popoca ya ipan ye moteca y a ye polihuia an ye xochitecatl ohuaye etcetera.

544. an ye choca ya amaxtecatl aya ca ye choca ya Tequantepehua.

Toto tiquiti tiquiti ic ontlantiuh, tocotico tocoti

tototitiqui tototitiquiti

545. Oyamoquetz huehuetl ooon ma onnetotilo teteuctin aya ma onnetlanehuihuilo chalchihuitl

on quetzal i patlahuac ayac ychan tlalticpac ayio an nomac onmani a ooo yxochiuh aya
Ipalnemoa ma onnetlanehuilo chalchihuitl.

546. [29v] Oyohualin colinia oon in Icelteotl Ipalnemoa Anahuac o onnemi a noyol ayio.

547. Yn yancuica oncan quixima Ipalnemoani ca ye Nonoalco Ahuilizapan i in teuctli yehua

Neahualpilli y yece ye oncan aya in Tlacochtenanpan Atlixco ayio.

548. an momac otitemic motlahuaomal a ica ticahuiltia Ycelteotl in teuctli yehua etcetera.

549. Yyeho aye icnotlamati noyollo an ninonoalcatl an can nicolintototl o nocamapan aya
mexicatl in cayio.
ccxli

550. Onquetzalpipixauhtoc motlachinolxochiuh yn Ipalnemoa an ca nicolitototl o nocamapan

aya mexicatl in cayio.

Toco toco tiqui tiqui ic ontlantiuh tocotico tocoti

551. Ma ya pehualo ya nicuihua in ma ya oncuico ye nicaan aya oya yecoc yehuan Dios in
cayio yn ma ycaya onahuilihuan tepilhuan a aya mocuic oya yehuan Dios oncan titemoc
yehuan Dios a oncan huelin oncan tlacat y ye Jesuchristo in cayio.

552. Yn oncan tlahuizcalli milintimani mochan aya moxochiuh aya Dios aya chalchiuhcueponi
maquiztzetzelihui on netlamachtilo ya in cayio yn oncan yao nepapan izhuayo moxochiuh aya
Dios a etcetera.

553. an ye xochitl moyahua oo an ca ytlatol yn Ipalnemoani oon tepan ye moteca Anahuac

oo yca tichuelmana atlon yan tepetl ayio.

554. an te momac mani a cemanahuatl in niman ye tehuatl toconyaittoa ya Ypalnemoani.

XLVII

Ycuic Axayacatzin Ytzcoatl Mexico tlatohuani

Coto tocoti tocoti cototi coto tocoti

coto tocoti etcetera.

555. Can nican temoc y xochimiquiztli tlalpan aci yehua ye nican in Tlapalla quichihuan
tonahuac onoque ohuaca canyyanca yio.
ccxlii

556. Choquiztl ehuatiuh ayahue yece ye oncan nepan netlaalo ylhuicatl ytic i
cuicachocoa ica huiloan Quenonamican ohuanca etcetera.
ccxliii

557. [30r=] an tonilhuiolon teotlatollin ticchiuh aya an can timomiquili in itech in coloz
tetlayocolti teicnotlamachti ticchiuh ayyio.

558. O ach anca oquitto in tlacatl aya in mahmana tlatzihui ayac quiyocoyan Ipalnemoa
choquizilhuitl in yehuaya yxayoilhuitl aya huallaoco ya moyollo o tehuatl a in Santa Maria
ohuanca etcetera.
ccxliv

559. Cannelocpa huitze teteuctin a ohuaye an niquimonilnamiqui in Itzcoatl notlayocol o

ohuaye itech aci a noyol ayyo.

560. O ach anca ciahui a ontlatzihuin Dios yehuan chane yn Ipalnemoani o ayac tlaquahuac
quichihuan tlalticpac ayan cannelpan tonyazque notlayocol ohuaye itech aci a noyol etcetera.
ccxlv

561. Ye onetocoto ohuiloaca in tepilhuan i in tlatoanime teteuctin aya

techyaicnoocauhtehuaque mayan tlayocoxti o antepilhuan ayio.

562. Mach oc hualquinehua ya mach oc hualilotihua yan can ompa Ximoa in cuix oc
techmatiquiuh in Moteucomatzin in Neahualcoyotzi Totoquihuatzi
techyiaicnocauhtehuazque mayan tlayocoxti o antepilhuan ayio.

563. Canon in nemi a noyollo nAxayaca o a niquiyatemoa in techcahuaco in Teoomoctli

notlayocol a noconayaihtoa yancayio.

564. O anca inmahcehual atlo yan tepetl huiya a in oquitquico in teteuctin in

concauhtehuaque o ach acoc necehuiz ach acoc huitz nechonmatiquiuh notlayocol aya
noconayaihtoa yancayio.
ccxlvi

XLVIII

Ycuic Tlaltecatzin Quauhchinanco

Titocoti tocoti tocoti etcetera titocoti titocoti

ic tlantiuh.

565. Nicpiecon tepetl cana nitoloyan xochintlahcuiloa ya Ipalnemoani in cohuayotl

toncahuililoc ye mochaan tiTlaltecatzi tonayatlatoayan cayio oo ohuiyya.

566. an ye ihuan noncuica yehuan noteouh in Dios i in tonayatlatoayan.

567. Y ie xochincacahuatl in pocontimani a xochioctli nocoyaye oo noyol quimati

quihuinti ye noyol ayioo hui yonca ancaya a noyol quimati etcetera.
ccxlvii

568. an ca tlauhquechol celiya poontimani a mocquipacxochiuh tinaan oo huelica

cihuatl cacahuaizquixochitl an tonnetlanehuilo ticahualoz tiyaz o ximaaz nican ayio.
ccxlviii

569. [30v] Can tiyecoc ye nican imixpan o teteuctin aya timahuiztlachihualla

monequetzca noxiuhtoz quetzalpetlapan tonihcaca an tonnetlanehuilo ticahualoz tiyaaz o
ximoaz etcetera.
ccxlix

570. an ca ninentlamata nic yhtoayan aya maca niyahui a ompa Ximoayan tlaotli
noyollon nehua nehua an nicuicanitl teocuitlayo an noxochiuh anca yc oo oh yaiya, an
niquiyacahua ya niquitta nocha xochimamania mach ueyn chalchihuitl o quetzallin patlahuac
cclccli

mach nopatiuh oo ica ninoquixtiz quenmaniya anca ca niaz nipolihuitiuh ayioo ohuiyya.

571. A oya ninocahua ya noteouh yn Ipalnemoani nic yhtoa ma niauh y ma ya ninoquimilo

nicuicanitl i ma ya ihui ma ya aca tetel mach aca caciz ye noyol ayio.
cclii

572. an ca iuh noyaz xochihuiconticac ye noyoliol onchalchiuhnenelihui maquiztli ya

tlaotli yectla mochiuhtoca ahcan machiotica tlaltipac y y huia ho ahuiyanayio.
ccliii

XLIX

Ytotocuic Totoquihuatzin Tlacopan tlatoani.

Tiquiti tiquiti tiquiti.

573. Nictzotzona yan tohuehueuh xahuiaca annicuihua ma ihto huaya aya totototo tiquiti
tiquiti xochitl y huelic o ma ihtoa ichan yn Totoquihuatzi totiquiti toti totototo etcetera tiquiti
tiquiti tlalticpac ma ahuilihua ohua yye ayaoo totiquiti toti man tahuiacan ayio yiya tiquiti.
cclivcclv

574. Chalchiuhtli noyollo toto etcetera teocuitlatl noxochiuh yca ninapana ya in nepapan
xochitl i noxochiuh a niquitquitehuaz quenmanian yyee totiquiti totitlon cuicatl yyohuiya
tiquiti. etcetera.

575. Can oc moyolic a xoncuica ya toto nican nicmana ya poyomaxochitla amoxtlacuilola

totiquiti totin ie etcetera.

Teponazcuicatl [31r=]

Titoco titoco titocoti

576. Tlalla olini a quitzintia ycuic mexicatl an yca quinihtotia quauhtli ocelotl iayo.

577. Ma huallachia nica o huexotzincatl y quauhpetlapan a onayatlatoaya in mexicatl ye

teh tic ytoaya yancayo.
cclvi

578. Chiquiuhtepetlan ayiahue tiaxochitla temaco ya in Quauhtepetl ixpan aya oo

chimalayahuitl a hualmoteca ayio.
cclvii

579. Oyohualpan tepoloa in mexicatl y chichimecatl a ayao chimalayahuitl an hualmoteca

ayo.

580. A oyohualehuaya quauhtli ya ocelotl tolchimaltica ya tlachixticac y quetzalpanitlan

moyahua ya ypan mihcali mexicatl ayaho.
cclviii

581. Ayaya hoyiye ma xiquitta nopan nimexicatl y chimalcalco no nicac aya nica aya ayac
nocniuh yez in tonahuac onoque can tiyanemi catliya in motlatol ye teoatl tlachinolli ipan
nitlacaton an nimexicatl ayo.
cclix

582. Acolihuacan inNeahualcoyotzin moteoauh pohpoontoc in motlachinol a mimilintoc

popocatoc ye oncan o atl in tempan aya
cclx

Titoco titoco titocoti.

583. Y niquetzalaxochiatototl ilhuiolmana ya nicuicatl ilhuicac Anahuac o nemi aya

noyollo tlacatempan a nicmoyahua ya noxochiuh aya yca yehua in ihuintihua tepilhuan o
nequimilolo yayaye yahao.
cclxi

584. Nicnotlamati a yaye yaha ohua an nentlamati noyol nicuicanitl chiucnauh atl
ypempan Xochitlalpan y annicuihuan y ma yahuiyelo ya nequimilolo ya onca yehueha.
cclxii

585. Chalchiuhtli ololihuic a nicnocozcatia nicuicanitl ye nomacehual a yyehuaya chalchiuhtlin

popoca an nictimalo a cuicatl aya quihuinti ye noyol Xochintlalticpac o nequimilolo ya.

586. an noncuica nentlamati in tlalticpac aya nicuicanitl ohuaye an niticpa quiaya

notlayocol aya cuicatl aya quihuinti ye nol Xochintlalticpac o nequimilolo ya ona yahue aya.
cclxiii

587.[31v] Toltecayotl ye mihcuilotehuaz nicuicanitl nocuiyo nemiz a in tlalticpac

cuicatl ica y nilnamicoz ohua nopinohua' niaz nipolihuitiuh cozcatozpetlac ninotecatiuh
chocotiaz nonananhuan yxayotl piyauhtiaz i notomioloxochio nitepehui cocahuic atl itempan
oha cayahue aya ohuaye.
cclxivcclxvcclxvi

588. Ayao aya ohuaye nicnotlamati a a mopinoa yhui petlacotl nihuicaloni can in Tlapalla
poctlantihuatoc ompa ya noyaz niyaz nipolihuitiuh cozcatozpetlac ninotecatiuh.

LI

Nican ompehua yn Chalcayotl melahuac yexcan quia melahuac yaocuicatl, melahuac

xochicuicatl yhuan ycnocuicatl

Yaocuicatl.

589. Ca ye no yan cuicani oyamoquetz huehuetl oyamoman cuicatl Chalco ye nican y

ixtlahuacan y Ccotitlan y ohuaya.

590. Quauhythualco mittotia ye oncan in teteuctin i Moteucomatzi, Neahualcoyotzi,

Chimalpopocatzi amelelquia ixtlahuacan y Ccotitlan y ohuaya.

591. Pixahuin tzetzelihui ye itzmolinia yn ixochiuh y in Icelteotl an chichimecatl teuctla

ohuaya.

592. Ayuhquin yolin tlacati tepilhuan y in mocnihua ayahue ocuel achic mitzahuiltico in
Ayoquantzin Iztac Coyotl huiya cuix moomaznequi yeehuaya an pepehualtilo in Ipaltinemi
ohuaya.

593.Chalchiuhtica yan tlapahuia teocuitlayantlapanqui anca ye moxochiuh Ypalnemoa in

oncan ye onmani a ccotl ixpan y ahcan iuhqui mania moxochiuh in chimalli xochitla ohuaya.
cclxvii

594. Toncohuili toncohuili tecpan oncoahuia xochitl ontzetzelihui chimalli an papalotl man
tlachichinaya moquahuixochiuh tonatimani a xelihui a xelihui a mochimallixochiuh ye ic ye
chocan teuctli yan Quateotl ohuaya.

595. [32r=] Ye mimilintihuitz in xochiatl in tlachinolli ya oncan amonmani a antepilhuan

an chichimeca y Amecatzin a Yztac Coyotzin conmotlanehuican anaya ymiuh ychimal yn
Ipalnemoa anmomac quimana tlachinolxochitla y yaoxochitl y acon anquinequi, acon
anquelehuia o antepilhuan ohuaya.
cclxviii

596.Yn tele ma yhuian cahuiltia in Ipalnemoani in tele ma yhuian cahuiltia in Icelteotl

oc onicac huehuetl oc onmani xochitl anmechontlanehui chichimecatl y Toteociteuctli tele
quahuipantica teocuitlanchimaltica conahuiltia in Quauhtlehuanitl a ohuaya.
cclxixcclxx

597. Quiyamanaznequia yquin ontlamatin Ypalnemoani yauh ytepeuh o Chalco ye nican

Amaquemecan huiya ohuaye yya icha ohuaya.
cclxxi

598. Ym macac omeya yyollo antepilhuan y chichimeca y yn macac cetlani paniya conilhuian
Dios tlalticpac ye nican ohuaye yia y icha aha aya.

599. Aya yia yieehuaya techtolinian Ypalnemoani antepilhua huiya can ocan tlatoa yeehuaya
cuix tolquemecan cuix atlappan y an nican Chalco ohuaya.

600. O ayc ompolihuiz in moteyo yehua in motoca yn Ipalnemoani oyoalla ymancan aaya
necalizxochitl y chimalli xochitl y ticatla yhuitla moyahua yeehuaya Amaztlalla ymanca
yolloxochitl in cuepontimani a an nican Chalco y ohuaya.
cclxxii

601. an ye icnomani yeehuaya ye cauhtimani ya Ytztompatepec huiya ayaoc quenmani ayaoc

ic yeci ycnotlamatiz y cehuiz in moyollo yehua moquequeloan Ypalnemoani tiquintolinian
tepilhuan huiya choquiztlehua in momacehual a ohuaya.

602. Macaoc techmauhti y yayotl an chimalli xochitl y antepilhua huiya a ic micuiloa

motocamaca Tci, Tcol, huiya monanaz in tlalli icnotlamatiz y cehuiz in moyollo yehua
moquequeloa Ypalnemoani tiquintolinian tepilhuan huiya choquiztlehua in momacehual a
ohuaya.
cclxxiii

603. Ma xachocaca ma xicyocoyacan y antepilhua huiya anchalca o in amaquemeque ye

tocal ypan ichimal aya yahuin tlacochquiahua ohuaya etcetera.
cclxxiv

604. [32v] Quen quitoan Ypalnemoani Ycelteotl huiya ye chichinauhtimanin atl y an tepetl in
Chalco yeehuaya ye momoyahua momacehual y ma ixquich ma on tlanquin in itlatol yn
Ipalnemoa maicnotlamati Ycelteotl a ohuaya.

605. Oyohualla ymanca nehcaliztla ymanca acatl xamantoc inChalco ye nica huiya huiya
teuhtlin coahuia y callin popocato choquiztlehua ya momacehual in Chalco ye nica ohuaya.

606. Ayc polihuiz in ayelcahuizy y ye quichihua yn Icelteotl tlaxixinia tlamomoyahua

Ytztompactepec huiya teuhtli coahuiya y callin popocato choquiztlehua ya momacehual in
Chalco ye nica, ohuaya.

607. Tollan tontlatohua ya yeehua tiMoteucomatzin Neahualcoyotl huiya ticpopoloan tlalli

ticxixinian Chalco ye nica huiya ma on nentlamati moyollo yehua ohuaya etcetera.

608. an tonilhuioloa yeehuaya in tlalticpac y ticpoloan tlallin ticxixinian Chalco ye nica

huiya ma on nentlamati noyollo yehua ohuaya.

609. an tonilhuioloa tontlalycuiloan Acolihuaca Moteucomatzin yn onca ye tlatzihuin yn

Ipalnemoa ye tihuicalo y an can ye Chalco yhuapalcala ytec y in oncan ye mitznahuati a y in
tlatquic in Quateotl a ohuaya etcetera.

610. Yn tele ma ihui aic polihuiz i moteyo yeehuaya anco ipan timochiuh in tlaoxochitl y
tonacaxochitl y pixahui yeehuaya moyahua ye nica ohuaya ohuaya.

611. Nihualchoca nicnotlamati niquimelnamiqui in tepilhuan an tiNequametl huiya in

Totomihuatzi in Ce Acatzi onel yaque ye Mictlan in tepilhuan yye yehuan o inca ye micuiloa
atl on yan tepetl Chalco ye nican aic polihuiz intenyo nican a ohuaya.

612. an timotolinia tinechcocolia tinechyhua ye Mictla chichimecatl tAyoquan an tiIztac

Coyotl huiya tictocan cococ in teopouhqui ma iuh quimati moyol Huexotzinco y ohuaya.

613. Nachca ye oncan Tlapitzahuacani in con calitec tlatoz in Ipalnemoani xochithualli

ymanica ayahuitl ehuaya choca ya in tlatquic o Chalchiuhtlatonac y ayohuaye ayao ahuayyao

ohuaye ohuaya.

614. [33r=] Ac ye xoconcaquica in itlatol in concauhtehuac y Chichicueponteuctli yaoceuhqui

mach oc Mictlampa y quihualittozque ymihiyo yntlatol in tepilhuan a ohuaya ohuaya.

615. Nehuihuixtiuh chalchiuhtli nehuihuixtiuh quetzalli oya ximoac Quenonamican a

ohuaya.
cclxxv

616. an ye ontlamachotoc a in tepilhuan in pillin Tlaltecatl aya in Xoquahuatzi

Tozmaquetzin aya ye Nequametzi achinca tlacuiloa Ypalnemoani yn tlamacehualli ipan tonca
aya teuctli can Quateotl Chalchiuhtlatonac y etcetera.
cclxxvicclxxvii

617. Ma xicyocoya xichoca xic elnamiqui in Toteoci teuctli ma ya hualaqui a in Nahualapan

itzmolinin quetzalhuexotl y aya tlami in itlatol in Teoomoctli o ayia yiohiyoayio ohuaye o
huaya.

618. Ma xontlachia mihcan ohuaye yahquin Tehconehua yahquin Quappolocatl in

Quauhtecolotl huiya o ximohua in toteuchuan y yahqui huetzi in Cacamatl in Tzincacahuaca
ayamo ypan timochihuaz aya in chichimecatl y in Toteoci teuctli o ayia yio ayio ohuaye
ohuaya.

619. In anchalca teteuctin ayahue ma xachocaca huiya tonmotlamachti an Ypalnemoani

tonilhuiolohuan Atlixco y in Toteoci teuctli Cohuatl teuctli yehua mitzyollopoloa in
Ipalnemoa aya ayao aye auh a yao ayahui etcetera.
cclxxviii

620. Ticxeloan chalchiuhtli maquiztli ya ticneneloa in patlahuac quetzalli choquiztla ya yxayotl

in pixahui yeehuaya an ye onnenahuatiloc aya Huitzilac teohua o in Toan in teteuctla
ayahue etcetera.

621. Ca ye tommoneltoca ya ohuaye teohua oo an Quateotl a ohuaya. Y ao polihui ya

moyollo cauhtimaniz y quauhatl yxpan in tlalli mocuepa ya ilhuicatl olinia oncan ye cahualo
chichimecatl y Tlacamaatl a ohuaya ohuaya.

622. Moneneloa y an chalca nelihui huexotzincatl y an tlaylotlaqui Quiyeuhtzin teuctli quen

ticalaqui a yn amaqueme y ticmotenantia in chalcatl ohuaya ye Toteoci teuctla ohuaya.

623. Ach quan tiquittoa i ayac ymiuh y ayac ychimal tocoyatitlani tocoyaihtoa in
Miccalcatl y an tlailotlaqui Quieuhtzin teuctli quen ticalaqui a yn amaqueme ticmotenantia in
chalcatl ohuaya ye Toteoci teuctla ohuaya.
cclxxix

624. [33v] an ye chocan teuctli nacanaya Toteoci o Cohuatzin teuctla ohuaya. an ye

hualicnotlamati in Temilotzin huiya can oya in Ttzi ohuayia ohuaye moxeloan chalcatl
moneloa ye oncan Almoloya ayiahue cequi yan quauhtli a ocelotl cequi ya mexicatl acolhua
tepanecatl o mochihua in chalca ohuaya.
cclxxx

LII

Xochicuicatl

625. annen tequitl y yca xonahuiacan tocuic tocuic y antocnihua huiya tihuelincui ya
moquetzal yhuehueuh ticyamoyahua ya ticyatzetzeloa ya coahuia xochitl ohuaye yia yyeha
ohuaya.

626. Ye no yancuic in tocuic tic ehua ye nica ye no yancuic in toxoch tomac onmaniqui,
ma ic onahuielo antocnihua huiya ma ica ompolihuin tellel in totlayocol yiaoo yiahue ayia
ayiaa ohuaya.
cclxxxi

627. Macac tlaocoya macac quelnamiqui in tlalticpac ayiahue izca in toxochiuh yhuan in
yectli yan tocuic ma ic onahuielo ma ica ompolihuin tellel in totlaocol etcetera.

628. anio nican in antocnihuan tontotlanehuico in tlalticpac y ticcauhtehuazque yectli

yan cuicatl y ticauhtehuazque yhuan in xochitl a ohuaya.
cclxxxii

629. Yca nitlaocoya yehuaya ye mocuic o Ipalnemohuani ticcauhtehuazque yectli yan cuicatl y.

630.Ytzmolini xochitl, celia, mimilihui, cueponi yeehuaya mitecpa onquia in

cuicaxochitl in tepan tictzetzeloa ticyamoyahua ya ticuicanitl, etcetera.
cclxxxiii

631. Ohuaya ohuaya ohuaya anahue xonahuiaca huiya antocnihua yyehuaya ma onnetotilo y

xochincalitec y onca ye noncuica nicuicanitl y ohuaya ohuaya.

632. Nictzotzona nican mochalchiuhuehueuh teocuitlahuehuetl yehuan Dios Ypalnemoani in

tlatoani a Ycelteotl a ohuaya ohuaya.

633. an nican tonahuiya yehuaya imellel onquia a in tepilhuan ayahue. [34r=]

Quauhatlapaltzin aya a in tAcxoquauhtzin Tepanquizcatzin aya Cohuatzi teuctli ya ohuaya.

634. Xiuhteyahualitec y oncan amonmania a in tecpipilti Ayoquatzi an tAcxoquauhtzi oc

achica ye nica ma xonahuiacan ohuaya.

635. An quaauhnenelihui oceloihcuiliuhtimanique in tepilhuan ayahue maa y ic xochiuh

onchichinalo yehua oc achica ye nica ohuaya.

636. O ahquenman aya ahquenman polihuiz in ihuehueuh in icuic o yn Ipalnemoa xonahuia

nopiltzi tehuatzi ohuiya anochipa tlalticpac ohuiya.

637. Ac ticcahuazque in moztla huiptla xiquimonahuilti in quauhtlocelo ye ye tonequimilol an

can ye xochitla ohuaya.

638. Ye mochi tlacatl y ontlaneltocatinemi nican tlalticpac ayahue an achica yectli tixpan
quia ahuiac xochitl ohuaya.

639. Yn Ipalnemoa catli ya moxochiuh monecuiltonol momacxochiuh quetzalizquixochitl ma

onnetlanehuilon tlalticpac y mach ticyaitquizque onca ye mochan huiya ticcauhtehuazque
Ximoa yehua ohuaye.

640. Quetzalhuexotl an can pochotl huiya in ahuehuetl aya ipan timochiuhtehuac in titeuctli
yehua in Cacamatl on teuctli ye itzmolinia ye totomolihuia mauh motepeuh aya.

641. Amaquemecan huiya Totolimpan aye ohuaya a ye icnotlamati moyollon Ipalnemoa

ao quiaco oitzmolinico a in tepilhuan y chichimecatl teuctlin tAyoqua ohuaya huiya in
teohua in Quauhtliztac a ohuaya.
cclxxxiv

642. Toztli huiliuh yahuiya in quetzallacuilolcalli o tanca tonmotlamachtia y in oncan

tocontemolia itlatol aya in Ipalnemoa yehuan Dios y ayaho amayie o ayahue huia a ylili
ahuayia yiaha ohuaya.

643. Ach ancac ixpan in ach ancac imatia nitlacato i noteouh Ypalnemoa yehuan Dios y ayao
amayiee etcetera.

644. Xochitl yahualihuiya amoxcalitec y papalocalitec y tlalla ycuilihuiya moyahua mocuic

moyahuaya motlatol an cacahuantoc y in totatzin Ycelteotl Ypalnemoani ohuaya.

645. Nepapan in moquechol papalotl papalocalitec y tiyaontlatoa y yatantalili [34v] o

ayiahue huaya a ylili ahuayia iyaha ohuaya.

646. an nocontlapehpenia mocuic ohuaye nichalchiuhnepanoa yeehuaya nicmaquiznepanoan

teocuitlachacallotoc ica ximapanan tehuayan pale y a ye monecuiltonol y xochitl a ohuaya.

647. Yn nehuihuin quetzallin mocohuicpa huiya tzinitzcan ye tlauhquechol aya ica

ticuiloa mohuehueuh in tlalticpac y can ye monecuiltonol y xochitl a ohuaya.
cclxxxvcclxxxvi

648. Yn anteopixque y man nemechtlatlani e can ompa yehuitz teyhuinti xochitl

teyhuinti cuicatl y yectlon cuicatl y an ca ompa ye huitz yn ichan ohuaye ilhuicatl ytec y an
ca ychampa ye huitz nepapan xochitl a ohuaya.
cclxxxvii

649. Y ye ye quitemohuia in Icelteotl in ipaltinemi xiloxochitl can moyahua yehua eloquechol

huiya xochiticpac ye tlatoa mahahuilia ca ye temachtia y ohuaya.

650. Tollan Chalcon Dios ichan huiya quetzaltzanatlatoa tlauhquecholtzanatl y

chalchiuhtetzaqualticpac cuicantlatoa ya an quetzaltototl huiya aye aye ayyanco yanco yia yie
ahuaya onco aye ahuaya ha ohuaya.

651. Xochatl ymanca chalchiuhxochicalitec quetzalpoyon acica an tzinitzcan ye xochitica

yhuan malintoc nepaniuhtoc ayiahue ytec oncuicaya ytec ontlatoaya an quetzaltototl huiya
aye aye ayanco etcetera.

652. Tla nipehua o nicuicanitl huiya xilochinepanihui oo nocuic yyeehuaya

izquixochitlquahuitla icacan ohuaye ahuayyo ohuayia yiaha etcetera.
cclxxxviii

653. Cacahuaxochinpeyon o ye mitotia huehuetitlan ye nemi ahuiaxtinemi xelihui yehuaya

etcetera.

654. A onicac in totatzin yehuan Dios huiya chalchiuhxicalco quetzalpachiuhticac y anca

xihuitl maquizyhcuixticac aya xochinpihpixahuia tlacuilolcalitec y ahuayyo etcetera

655. Yn ma oc toncuicaca antepilhua huiya yn ma oc ticahuilti yn Ipalnemoa

onquetzalycuiliuhtimani xochicuicatl y ahuayyo etcetera.

656. Ono yecoc xochitl xopanixochitl totonatimani ehuaya nepapan y xochitl moyollo
monacayo yehuan Dios a ohuaya.

657. [35r=] Acon anquinequi moxochiuh aya in yehuan Dios Ypalnemoani ymac onmania
Miccacalcatli mimilihuin cueponi coahuia xochitl totonatimaniye etcetera nepapan y xochitl
moyollo monacayo yehuan Dios a ohuaya.

658. an ca ychampa nihuitz niquetzalin poyon y nic ehua in cuicatl nictemaca

noxochiuh a ohuaya.
cclxxxix

659. In ma onchichinalo in quetzalyiexochitl aya moyahua quitomaya yxochiuh yehuan

Dios huiya hui an ca ye ichan y aya xochitl y ca cana ohuaya etcetera.
ccxc

LIII

Ycnocuicatl

660. Pehualo nequetzalo xochitl can moquetza huehuetitla aayiahue nonahuia huanca no ma ya
huico yeehuaya xochitl malintimani etcetera.

661. an niquimahuiltia in tocnihua aya chalchiuhcalico xochinpetlapan yticpa huehuetzcan

tlatohuaya in cuicanitl ahua yyao yia yiao ayyaha ohua.

662. Tla anen namechonahuiltin tla anen namechoncuicati at ayoc huelicon at ayoc
ahuiyac in toxochiuh ye tocuic ohuaya ohuaya ayia yiaha etcetera.
ccxci

663. In cuix occepa huitz a in pilli Quauhtli ya a in Cacamatl ayiahue cuix occepa huallaz
Ayoquan oo Ilhuicaminax oc yehuatl amechonahuiltiz an ooay oppatihuay a cen tihui yehua
ohuaya ohuaya ayia yiaha ohuaya.
ccxcii

664. a nihualichoa ya yoohui yahayon nihuallayocoya yn Ayoquan teuctli ye nican i

yaotequihua tichahuatlatohua y ohuaya.
ccxciiiccxciv

665. an ye ontimalihui ye ompopohuin tetloc ye nica in tenahuac y ayoc ymatian yoo o

ayoc quihualmati nonan o ye nota yca nichoca y yoyahuia yoyahui yehua cano Ximoaya
ohuaya.
ccxcv

666. Nichoca yehua nicnotlamati an nic elnamiqui ticcauhtehuazque yectli ya xochitl yectli
yan cuicatl in ma oc tonahuiacan o ohuaye ma oc toncuicacan cen tiyahui tipolihui yehua
ohuaya etcetera.

667. Ach tle on a iuh quimati in tocnihuan y cocoya yiollo qualani yeehuaya ayoppan
tlacatihua yehuaya ayopan piltihua y yece [35v] ye quixihuan tlalticpac o ohuaya.
ccxcvi

668. Ma oc achitzinca y tetloc ye nica tenahuac aayiahue aic yez o aic nahuiaz aic nihuelamatiz
ohuaya.

669. Yn can on nemian noyollo yehuaya ca huel ye nocha ca huel nocala maniz ca ninotolinia
tlalticpac o ohuaya.

670. Timotolinia noyollo yehua maca xinentlamatin tlalticpac ye nica, O anca iuhqui
notonal ohuaye quimatia ohuiyahue huixahue can on nicmacehuia in mach iuhcan nitlacat in
tlalticpac yxama yhui yeehuaya ic yectli ya huel ihui ahcampa nemoa an quittoa noyol a
ohuaya.
ccxcvii

671. Quen quittoa in Dios aya nellon tinemi aya nellon tiyahuecahuaco tlalticpac oo yiao yiao
ayia a ayo ohuaya.

672. O aya nicyacahuaz yectli ya xochitl i aya nicyatemohuiz Quenonamica huiya o

ancacihui an achic an tictotlanehuia yectlon cuicatl a etcetera.
ccxcviiiccxcix

673. Noncuicapehua nicana ya yeco ya moxochiuh Ipalnemoani toxochihuehueuh

ticyahuelintzotzona tonequimilol in tlalticpac o ohuaya.

674. O aitquihuan i xochitl o atquihuan in cuicatl Quenonamican centiyahui ayac mocahuaz in

tlalticpac y ohuaya.

675. Ma oc cemilhuitl ye nica antocnihua ayahue toconcauhtehuazque toxochiuh ye tocuic

ayiahue ticyaoncahuazque in tlalli manic yiao.

676. Ma xonahuiaca antocnihuan ohuaye ya ohuaye xonahuiacan a ohuaya.

677. Tlen ticyocoya tlein tic elnamiqui tinocniuh o atahuia ticcuin cuicatl y atic elehuia
yxochiuh in Ipalnemoa tla xonahuia huehuetitlan xonmiquani quen quinequi moyollo o
ohuiya.

678. Xochinpapalotl tepan ahuia man tlachichina ya toxochiuh o tomacxochiuh y

tencacehuazhuia tacaieuh o ic malintimani yhuan ahuiaxtima huehuetitla o xonahuiacan a
ohuaya.
ccc

679. Can ompa nonyaz huiya can ompa noyaz aya ome ycac yohui yohui yehuan Dios huiya
amach temochia ompa Ximoaya ailhuicatl ytec y an nican y yehua yece Ximoaya in tlalticpac
y ohuaya etcetera.
ccci

680. [36r=] Cen tiyahui cen tiyahui oncan ye ichan huiya o ayac teca y in tlalticpac o ac yan
quittoa ya in catliame ha in tocnihua xonahuiaca etcetera.

681. Ma xiuhquecholxochitl in tlauhquecholxochitl in malinticac o in moyollo motlatol

nopiltzin aayahue an chichimecatl teuctli in tAyoqua huiya cuel achic ye nica

xoconmotlanehui in tlalticpac y ohuaya ohuaya ayahui ohuaya.

682. Ahuayia ohuaye ica nichoca ya compoloa tomiquiz, compoloa in totlayocol yectlon
cuicatl cuel achic ye nica xoconmotlanehui in tlalticpac y ohuaya ohuaya ayahui ohuaya.

LIV

Tlapapal cuextecayotl

683. Xiquincaquican hue in cuechycahuacaya in Tlacahuepantzin Ixtlilcuechahuac o ayoc nelli

in cano Ximoaya ayoh ye nican tlalticpac y yaia

cccii

Quauhacayotl.

Tiqui tiqui tiqui tiqui totototo etcetera.

684. Yn ma xoncuica tlauhtonatiuh chimale cuicani meetla tla xonicnotlamati yao ayiahue
maya huichale ocnale mao eya huichile ele.

685. Yn coana ypan aya a Yca ya a niquita ya moxochiuh Dios noyoliool paquini huanca
no huee yoo man chalchihuitl nicmati a nichichimecatl yio ya ye mach a nicaan a xochitla
quitquitihuitz noyolliol paquini huan ann o hue yoo yyaoo aye aya auh y yehua ynhuaaya ya
quimoayaya quimaxelo ayoo.
ccciii

686. Auh in yehuan quaahuaque auh y yeehua maquahueque in conquetzalmantihuitze

contonacaxochimoyauhtihuitze aya Quauhtencatli a Tozquecholtzin yce ytonal a yao.
ccciv

687. Chiappan oo Chiappan o ompa ye huitz yn yectli nomache quen quihualitta queen
quihualycaqui tonahuac onoc o etcetera.

688. Nee nochaa nee nitlatoa o aca cuilolpa Chiucnauhtecatepetl a ycatya tonatiuh yaquian an
o.

689. Ye mimiliuhtiuh ye popoontiuh quetzalaxochitl i tlachinolxochitl aya [36v] in axca i ye

tonahuatil mitl chimalla aya nican Cholollan ye Huexotzinco tla ninomamana O.

690. Yn oquic niman atempan i an oquic nima ye onca ya hualoloque ye chichimeca aya
chimalcalco hualolinque ce huitze quihualtoca Chiucnauhixtlahuatl ayiyo.
cccv

16 Coto coto co tico ticoti ticoti ticoti.

691. Nicmana ya nicmana ya xochincacahuatl ma ya onihuaya ye ichan nopiltzin

Moteucomatzin o ancayome.
cccvi

692. Yn yectli ya huelaotli ya quetzalayahualolli ma ya nic yximati ye ichan niauh

etcetera.
cccvii

693. O ayac yiol quimati in quetzalpoyomaxochitl cacahuaxochitl nicmomoyahua nican a

ihpotoca ya ye Huexotzinco atlia itzalan ayo.

694. Yn quezqui tonatiuh ayo niyecoc tepetitlan i in chooca noyolio icnotlamati yiya ma
xochitl noyollo quetzalihcuiliuhtoc yyaa yehua ichan i yehuan Dios Ycelteotl aye ohuaya ye
xochiticpac cuican tlailotlac teuctli ayyaoco ayyahue.

695. Ma xochiyhuintihua ya ma ilhuitlamacho ya antepilhuan man quetzalitotilo ichan

totatzin Ycelteotl ye etcetera Ye xochiticpac cuican tlailotlac teuctli ayyaoco ayyahue.

696. Y xiuhtenampan aya tonycacaya o onca milintoc in quetzaltepetitlan anqui Anahuac yya
oo oztomecatl huihue yyao aiai.

697. A ompa nicahcito ya coaixtlahua yxiuhchimal nicmeme nic ecahui oo tonacaxochitl ayye
ayiai.

Coto coto coti ticoti ticoti.

698. Temohuaci temohuaci yohuaya mizquitl icpac neteco oya xochitl temo ya Moteucomatzi
tlachinoltemo ya Neahualcoyotzin Anahuatl quitoca milinia ya.

699. Quauhtlin tototl ye mochiuh oceloMixcoatl mizquitl icpac matlahuacalco oya tlacatl
Mixcoatl pilli Neahualcoyotzi yyoohui can ihuaya oya yoohui canihua yooya.

700. Ye quimaceuhque mocolihua Acamapich Huitzilihuitl huey tlalli aColihuacan i.

[37r=] mitzpielti mixcohuacalli oztomecacalli Nezahualcoyotzin yoohui an ihuaya oya yoohui
an ihuaya yo oya etcetera.
cccviii

701. Tzihuactitlan nequametla huallacxipatlatiaque yeocalco netlaliloc huey comitl

necpaltiloc nocolihuan Quinatzi Tlaltecatzi Techotlalatl teuctli Chicomoztoc neneco oya.

702. Nichoca nichoca icnoyoa noyoliol nehuayan Neahualcoyotzi can on aya Ximoaya
nocolihua in Quinatzi Tlaltecatzi Techotlalatl teuctli Chicomoztoc neneco oya.

703. Cococayo in ecohuac ica ittoc Acolmiztli hualcuica nenenque Colhuacan o Atotoztli a
itzmolin oya oya xotlac inchoquizxochiuh Coxcotzin Calcocametl huin oya xahuini.

704. Ayaxcan in quittaque huey tlalli a Colhuacan mizquititlan o tzihuactitla quitlalaquico

inchoquizxochiuh Coxcotzin Calcocametl huin oya xahuini.

cccix

705. Yo yo mihua ma ya quia nomali ayyahui yahuiya ayahuiya ma ya quia nomali.

LV

cccx

Mexicayotl

Toco tico tocoti tocoti tocoti tocoti etcetera.

706. Cohuatepec xiuhtlaquetzalla ymanican quetzalcalli onicaca aya que ye cahualoc atl in
tepetl in oncan a ye quihualmatque in mexica in huehuetque yece nican Chapoltepec ica tacico
oo Tolnahuacatl ye Tozcuecuex yia ohuia.

707. Ancoc yohuayan in ac ya imatiaque ye cahualoc Atl yn tepetl in oncan a ye

quihualmatque in mexica in huehuetque yece nican Chapoltepec ica tacico oo Tolnahuacatl ye
Tozcuecuex yia ohuia.

708. O amaihice ayoc nello on quittoa mexica aya can innelhuayo in ilhuicatl in canon in
tlatoa Ipalnemoani huixahuee xiyachocaca cam polihuiz imacehual? yyao ohuiya.
cccxi

709. Tle in quimaceuh huee tle icoconcauh a in mexicatl Axoloa ye tiaatl imanca choca yioliol
cam polihuiz imacehual yyao ohuiya.

710. Yn chimalli cuecuepaloc y ye tepantonco yyehuaya ocahualoc in Colihuaca yca tolinque

ye timexica choquiztlehua y yeehuaya ye cem atl mani a ymacehual yyao ohuiya.

711. Yn pipiltin toteuchuan ay yeehuaya ocahualoc in Colihuaca yca tolinque ye timexica

choquiztlehua y yeehuaya ye cem atl mani a ymacehual yyao ohuiya.

712. Yn nica ya ihtoa ye nimexicatl nOcelopa quenmach vel onca ay ye mo [37v]

tlamacehuia in teteuctin Acolnahuacatl Teoomoctli at quenmanian a in yectla intlatol yn
azcapotzalca pipilta yio ohuiya etcetera.

713. Yquac in on ia Quenonamican yn annopilhuan tecpanecatl ye y oc Acihtli anmopan tzopiz

yaoyotl topan miliniz ye tlachinolli o oohua yee maoc achica ontlapia y ye y Azcapotzalco
yyo ohuiya.

LVI

Nican ompehua cozcacuicatl ytechpa yn itlacatilitzin Totecuiyo Xesucristo oquitecpan don

Francisco Plcido ypan xihuitl 1553 aos.

Tiqui tiqui tocoto tiquitiqui tocoto tiqui tiqui tiqui tiquitiqui tiqui.

714. Ma ontlatlauhtilo ya xicteoxiuhcozcatotomaca yn amotlayocol antepilhuan i ma

chalchiuhcozcatl teocuitlacozcatl yn amocuentax y ma ycaya ticahuiltiti yn oyehcoc in Belem
cccxii

cemanahuaqui temaquixtiani tla tihui ya tlatlaquauh ane.

715. Yn ma ontlachielo ya tomachuane ticcahua tlapalizquixochitl moyahua yehua oncan

temoc yn itlayocol yehuayan Dioxi cemanahuaqui.
cccxiii

716. Yn quetzalcalitec hotenco ya oncan ye tonca yn tichpochtli Santa Maria queohuel oncan
ticyatlacatili yn Dios ypiltzin nepapan cozcatl ma yca ya man tlatlauhtilo ya.

717. an timotimaloa ynic aya iuhquin cozcatl toyahuaya ye momactzinco moyetztica in

Dios piltzintli nepapan cozcatl ma yca ya man tlatlauhtiloya.
cccxiv

Titoco toto titocototo titiquititi titiquiti.

718. Cuelcan cuelcan pipilte tomachuane yyahue tla toyayatihuia yn ixpan Tiox Xesucristo
teocuitlaxacalli manca tictotilizque ticchalchiuhcuentaxcozcamacazque o anqui ye
chanquecholtlaztalehualtotonatoc anqui ye oncan yio aye haoya yeha.
cccxv

719. Cuico ya tlapitzalcalitequi toncuicatinemi tle on mach y xochitl ahuiaxtimani a o anqui ya

tlauhquecholtlaztalehualtotonatoc.

720. [38r=] O anqui ye huel axca tlaocozcatl quetzalli yan tonilpililoque motlaoconetzi
anyio mochalchiuhmaquiz mocozcatzin i mochipa ichpochtle Santa Mariani ylilili yahuiya
toyolio aye aye ahuiya nicaana.
cccxvi

721. Yn quetzalpetlatipan aya tonca ca ye mocha ilhuicacihuapilli yehua nepapan in

maquizteoxiuhcalitequi tontlatlauhtiloyan tlapalchalchiuhihhuitl moxochicuentaxtzin
ticpouhtinemi a ypan ypan aya timitztlatlaocoltemotinemi ya ylilili yahuiya.

Toquiti toquiti tiqui tiqui tiquiti tiqui tocoto.

722. Yn nepapan tototl yn moquecholhuan Tiox tzatzihua ya nica a aquin huel iuhquin
tlahuizcalli patlantinemi a angeloti oncuiya: gloria in excelsis Deo xahuiaca xompaquica ane.
cccxvii

723. O anquin huel iquac topan temoc yn ilhuicac tlanextli ya nepapan xochitl moyahuaya
oncuica ay in moquecholhuan Dios gloria in excelsis Deo xahuiaca xompaquicaan e.

724. A yn oquicaque in oriente in teteuctin i inilhuicapa onilhuiloque aya tlalticpac ca

omonexti temaquixtiani teocuitlatl, copalli ya, mirra concuique ye ic onacico ya im Pelem
coniximatque nelli Tiox nelli oquichtli ya.
cccxviii

725. Yn attopa ya mitziximatque Tiox on cozcateuh quetzalteuh tlamatque yn tlatoque aya

contlatlauhtique aya yn ichpochtli Santa Maria aqui huel yehuan conitquitaque moteyo ya nelli
Dios nelli oquichtli ya.

726. Yn tla timochi titlamahuiocan ticcahuane onca Belem huel ixpoliuhtoc quetzalli yan
cozcatl chalchiuhteuh oncan xamanque yn pipiltzitzinti papalmaquizcozcatica a
motimolotiaqui ylhuicatl ytec aya yn tepilhuan an a.
cccxix

727. Yn choquizcuicatl momamalintoc tlayocolxochitica a ymelel quia in motlaohuan Dios

tlapapalmaquizcozcatica a motimolotiaqui ylhuicatl ytec aya yn tepilhua an a.

Tico toco ticoti tico toco ticoti tiquitititi tocotiti.

728. Nonohualco ye nican in Tlalhuacpan i Conchalchiuhyhcuilotihui ya in nonohualcatl

teuctli yn don Diego y ye onel yao Ximohuayan i concauhtehuaco yn atlo yan tepetli yaho
yaho yli yaho aye ma yca nichoca yio.

729.Teocuitlacoyolihcahuaca ye nocuic huiya niquiyatemoa yn cozcateca yn nohueyohuani

nichalchiuhooya intlatol niquimelnamiqui ye nelli ye [38v] huan o contlalitiaque yn atlo
yantepetli yaho yaho.

730. Yio ahua yiaoo hohuaye yaho aye ye moxiuhtomolcozqui ypan nitlatlayocolcuica
nicnotlamati a an catlique yn tepilhuan o catliyan quauhtlocelotl ynin ca ye micuilo atlo yan
tepetl onel yaque Ximoaya.

Totiqui titiquito totiquititiqui toti toti totoco totoco totocoto.

731. Yancuica chalchiuhte nocuic tlacati niquelcahua ya nicempoaltecametl a nohueyohua

ololihuic acatic cenquiztoc nichuipan yc yxpan nonquiztihuetzi Icelteotl o anqui ye huell axcan
tlaltech acic yehcoc yn Belem yiaha yaha ylilili hoo ahua ye nela ma onnetotilo nican.

732. On tlaotlanqui cozcapetlatipan a nocoyectlali a nocuic niccempohualtecametl a

nohueyohua ololihuic acatic cenquiztoc nichuipan ye yxpan nonquiztihuetzi Icelteotl o anqui ye
huell axca tlaltech acic yehcoc y Belem yiaha yaha ylilili hoo ahua ye nela ma onnetotilo
nican.
cccxx

733. Chalchiuhizquixochitl ynmanca nontlachichina ya nitlacuilolcozcaquetzaltototl

nictzinitzcanamatlapaltzetzeloan cuicayecahuiloyotica can nonpahpatlantinemi oo ahuayia
oo aylili yancaya.

734. On nepapan in cozcanenelhuatica nicxeloa ye oncan noncuicapehpena ya

nitlacuuilolcozcaquetzaltototl nictzinitzcanamatlapaltzetzeloa cuicayehcahuiloyotica an
nonpapatlantinemi oo ahuayia oo aylili yancaya.

LVII

Cihuaixnexcuicatl ypan tlatecpantli teotlatolli 7 yquac mehua yn ilhuitzin Spiritu Santo

quitecpan Christoual de Rosario Xiuhtlami cuicani ypan Agosto de 1550 aos.

735. an ca tlauhquecholtlapalayauhtimani a oncaan y ye mochan i tiSanta Maria ayia yeooo

ayia yeha.

736. Y an ca xiuhquechol nepapan tototl chachalaca ya yca tontatlauhtilo yan i tiSanta Maria.

737. Y iaho yaho yiahue a ihuic temoc San Gabriel ye quitemohui oo a ynic tlatlauhtilo ya a y
Santa Maria Ave Maria an o ticihuapille tlatocacihuapille yxquichcapa ya
timitzontotlaoyectenehuili ya ho.

Coto coti quitiquiti yc tlantiuh quitiquiti quiti quiti quiti quiti quiti quiti coto coti coto coti.

738. [39r=] Yn tlapapalmaquiztototl motzetzelohua ya Espiritu Sancto ya a impa ye temoc

apostolosme an ipaltzinco Totecuiyo in Dios a.

739. Yn apostolosme ayiahue huel ytlaohuan Dios tlaneltoquiliztica momiquilique in

tlalticpaqui an ypaltzinco Totecuiyo in Dios a.
cccxxi

740. Ontonacaxochitlahuizcalehuaticac onca ye tonca yehua yan Dios ilhuicatl ytec aya
nepapanchalchiuhchayauhtoca yn motlayocol tiqualtzetzeloa aic tlamiz in cuepontoc xochitl
yectlon cuicatl tlapitzalotoc angelota. in mohuicpatzinco titotepechteca timacehualta a
Ycelteotla ya nepapanchalchiuh.
cccxxii

Toticoto ticoto titico.

741. Yn quetzaltototl y temo ca anaya an can xiuhtototl y ye heco ya a y San Pilipe Santiago
ya oncan an quia ya yectlin chalchihuitl a aayiahue xihuitl canahuac onca ychan i ahuayye
ahuayyancoya O anch anca inchan a in tepilhuan an teteuctin aya oncan quia ya teyotl
mahuiotl tlatocayotli ahuayye.

742. Xiuhtlapallacuilolamoxtli mancan aya maquizcozcapetlatl yonoca ypan tonca aya

tinopiltzin teuctli don Diego aya ahuayie ahuayiancoya.

743. O aic ylcahuiz in moteyo nohueyotzin xiuhtotomoliuhticac yn chauhquecholxochitl

oncuepontimani ya cozcatl nepanihui ya yc nelhuayoticaqui an mochoquiz aya icpac tontlatoa
ya titocnotlatemol ahuayie ahua yiancoya.

Cotocoti quiti quiti.

744. Yn nican nompehua noncuica ya toltecachinampan aya nonohualcatzaqualli catca in San

Pilipe mach aquin axcan tepilhuan mach aquin axcan yn atlo yan tepetl a y xoxouhqui mizquitl
on icaca tonacaquahuitl y nelhuayoca a onca ye yolque in teteuctin i mach aquin axca
tepilhuan.

745. yn chalchiuhtica ya onihcuiliuhtimani ya yn atlo yan tepetl a yn San Pilipe ye Santiaco

yan i conicuilotiaque in nonohualca in tepilhuan an a.

746. O anca ynmahcehual ye chichimeca tepilhuan in ton Tieco ton Paltasal in teuctli yehua
conicuilotiyaque in nonohualca in tepilhuan an a.

Toticototi coto titico.

747. [39v] Maquizquecholli quetzalli ya macpan tica ya timatlapalohua Quenonamican a y

don Pilipe ocentiya oo nopiltzine.

748. Oyohualli xochitla yeehuaya tlachinolxochitl a cuepontimani ya chichimecapa ytech ye

tonemiya tixochilhuitl ocentiya oo. Ocentiya oo Nopiltzine.

749. Can ca tlauhquecholtzin chimaliyaxochincozcatica yaa tiya mahpan tiya in

tOquizteuctli cepan amonnemico yn don Pilipe yaho.
cccxxiii

750. Yn cacahuaxochipetlatl yyooo noca ana ya anconcauhtehuaque yn teteuctin i cepan

amonnemico yn don Pilipe yaho.

Cotoco tiquiti quiti.

751. Yn ahua nohueyohua nacico yan nican i y san Pilipe Azcapotzalco niquecahuico nepapan
ihuitl aquan patlantihuitz ayaiya yan caya

752. Ma onnetlanehuilo cozcatepehuaque teteuctin a ya titon Baltasal titon Tieco teteucte ye

axcan techtlayocoli Ycelteotl i yiaiyancaya.

753. Nixiuhquecholpapalotl patlantihuitz aya notozca nahuac oya anqui nica anqui nicaana
xinechnanquili ya tixochayacachtototl xiyatlapitzaya tocuic toxochiuh ticyamana y san Pilipe
notozca nahuac oya anqui nica anqui nicaana.

LVIII

Nican ompehua coolcuicatl ytoca, ye huecauh ic coquichitoque Tepaneca, in Mexico tlatoani

Ahuitzotzi ytlatlalil Nextenco Nohnohuiantzi cuicani yhuan pilli catca.

Tocotico tocoti. Auh ynic ontlantiuh cuicatl toco toco tocoto tico tico ticoti tico tico ticoti toco
toco tocoti.

754. A yn ompeuh y ye nocuico xochicalitec niman noconmama nopillotzi noconahuiltiz

ololotzin ololo mahcehua in conetl Ahuitzoton oo huiya maca oc xichoca nopillotzin yn
toconitotiz y moxochitzin i yhuan mocacalatzin ololotzin.

755. Anahuatl nichuihuixohua ye nimexicatl nichpotzintli ye nochimalcooltzin nicmamatiuh

oncan onotiuh aytzi ye noyaoxochiconetzin oo huiya.

756. [40r=] A oyohuallin cahuantihuitz y ie nonchoca aytzi ye noyaoxochiconetzi

oohuiya.
cccxxiv

757. an ca izquixochitl nochichihualtzin cacaloxochitl tontomalinque telpotzintli Ahuitzoton

in tocochian o a ylilia o xochipahpaqui noyollotzin yn telpotzintli Ahuitzoto.

758. Tiatl yhuitl malintihuitz choquizxochitl chimalli xochitl cuecuepocaticac teicolti

tetlanecti Atlixco tenamitl yxpan cahuiltiya o ohuiya.

759. Ye noyaoxochi malintinemi ye chalcotlaca ye quimamatihui xochiquahuitl ye

Huexotzinco Atlixco tenamitl yxpan cahuiltia o ohuiya.
cccxxv

Tocotico tiqui tiqui tocotiqui tocotiqui.

760. A ololotzin ololo mahca oc xichica in tinoconetzi tzo nimitzontecaz mocooltzinco

huallaz ye mota Ahuitzoto mitzonhuihuixoz yiao ohuiya.
cccxxvi

761. Noyollo quimati nimitznochihuili yn tinoconetzi huallaz ye mota. Ahuitzoto

mitzonhuihuixoz yiao ohuiya.

762. Nicutzi Ahuitzoto macao cenca xitlatlayocoya oo in tiquilnamiqui mopiticatzin

Axayacaton oohuiya.

763. Yn an yio oncan ontimalihuin tlalticpac yn ichpochyotl in ahuilnemilizotl macao

cenca xitlayocoya o oo in tiquilnamiqui mopiticatzin Axayacaton oohuiya.

764. Queo timochihua tinicutzi in timochoquilia tinicuticatzi neahualpilli xihualmohuica tla

nimitzonmama tla nimitzahahuilti y ximocauhtzino tiniucticatzi neahualpilli yaoo huiya.

765. Ohualacic cueponi xochitl toconitazque in yectli conetl Ahuitzoton ximocauhtzino.

766. Chimalli xochitl yca ninoxauh nimexicacihuatl nichpochtzintli tlachinoltica y

popocatimanin nonehcuiloltzin queehellehuia tonahuac onoque oo huiya.

cccxxvii

767. Yaoxochitl ypan momati nonehcuiloltzi queheelehuiya tonahuac onoque oo huiya.

cccxxviii

Tocoti tocoti tocotititi tocotititi tocotititi.

768. an nontlatlayocoxtica aytzi nicutzi ticihuatzintli queomach nontlacatl y nocana

momiquili no, ye, coltzin in Ahuitzotl yiaohuiya.

769. Quemach yn oquichiuh noyollotzin i ayoc huelin nicutzi ayoc huelin niquicahuaz, no, ye,
coltzin in Ahuitzotl yiaohuiya.

770. Tlaca a y nicutzi tinicuticatzi tlaca monahuati y Ahuitzoto tla xonquia aytzi a tohualla
ohuiya.

771. [40v] A iz tleo huala iz ca an tlahueliloc ye a moniuctzin tla xonquia aytzi a

tohualla ohuiya.
cccxxix

772. Cenca nelli cenca nelli Xolotzi cenca ye nenelli in tinechcalaquiz Ahuitzoto tlaca nelli
motzi an titlahueliloc cenca nell itzi yiao huiya.
cccxxx

773. A ymma nell itzi cenca ye nelli in tinechcalaquiz Ahuitzoto.

Toquotico tocoti tocotocotocoto ticoticoticoti ticotico ticoti toco toco tocoti.

774. Ayliliaoo cocomoca huehuetl Tamoancha ye molini ya chimalli xochitl oyohuallin

cahuantihuitz oohuiya.

775. Y xochimilintoc moteponahuaz ye milini ya chimalli xochitl.

776. Noconcac on cuicatl yn ye nichpotzintli nicnomahmamaltiya nicutzi toconitazque

Ahuitzoton an tililili tililiy on ocueponico y xochiquahuitl oohuiya y xochimecatl malintihuitz
quitotoma icuic Ahuitzoto an tililili.

777. Nimitzilnamiqui noyecoltzini yn tlatohuani Ahuitzoton quenmach in oticchiuh ye

noyollotzin ohuiya.

778. Y a no iuhqui mocuicatzin i a no yuhqui ye motlatoltzin ahoc niquilcahuaz quenmach.

Titi toco tocoto titito titito.

779. Aya ilili ololotzi ololo nopil mamaltzi Ahuitzoto tla nimitzitoti ohualacic y
xochiconetzintlo ohuiya.
cccxxxi

780. Can quetzalxiloxochitl ye oncuepontihuitz ohualacic xochiconetzintli conahuiltitihuitz in

neahualpiltontli ylili ylili ahuayiao ohuiya.

781. Maaoc nican caltetzinco toyaya ca noyecoltzin telpotzintli Ahuitzoton huiya

782. Nimitznohuiquiliz totecatihui in tocochiyan xochiatlapan Tamohuacha yn tinenemi

Xolotzin yia oohuiya.
cccxxxii

783. Ninihcuilo aytzi tinocniuhtzi huiya quen nechittaz aytzin noyecoltzi yn neahualpiltontli
xochimecatl yn momamalintoc yn nonehcuiloltzin oohuiya

784. O anca izquixochitl in momalintoc y ie nomatzi ye nichpotzintli yca nicnahuatequiz i

noyecoltzi yn neahualpiltontli yaohuiya.

LIX

[41r=] Nican ompehua Tequihquixtilizcuicatl ypan tlacueptli teotlatolli yc oquiz ilhuitzin San
Pilipe yquac yn oahcico Espaa ytetlauhtiltzin Su magestad in tlahuiztli quimomaquilia altepetl
Azcapotzalco Tepanecapan ypan xihuitl 1564 yehuatl oquitecpan don Francisco Placido
governador Xiquipilco, auh y xihuitl ypan omeuh 1565. Yquac Governador yn Azcapotzalco
don Antonio Valeriano.

Tico tico tico tico tocotico tocotico tocotoco tocoticoto.

785. Ma xiqualyancaqui oo yn nonohualcatl on tepanecatl yehuaya yancuic xihuitl cueponi ya

ypan nicmati ye noyol nicuicanitl y iehuaya niquehuaz oo huaye yn ica tzintic in ilhuicatl yn
ica manaloc in tlalticpac yio ohuiya.

786. Yn ma manoo cuel ma huallacaquican yn Nonohualco tonahuac onoque niquehuaz

oo ohuaye yn ica tzintic in ilhuicatl yn ica manaloc in tlalticpac yio ohuiya.
cccxxxiii

787. Yn an ca ye oncan y Xochitlalli ya ypan a ya ye quiyocoya o in Icelteotl totecuiyo

yiehuaya omentin tlacaxinachti ye chihualoque oohuiya.

788. an ca yeehuan o oohuaye in Adam, in Eva, tlapixoque ye cemanahuac yio ohuiya.

789. Tell anellin toca mani tlalli niqualihtoa quenmaniya yiao oohuiya tle ic onaxque in
tlatlacoque in Adan in Eva, in palayso yn xochitlalpan ca huel motelchiuhque huel intlatlacol
in cococ yca ya tiyanemi tlalticpac tel anelli huel timaliuhtiuh oohuiya.
cccxxxiv

790. an yeihcayan choca quenmaniya in padreme in quitohua ya ca huel motelchiuhque in

Adam in Eva huel intlatlacol o nelli yehuan quixinique yn inahuatil in ihiyotzin Totecuiyo

ohuiya.

791. Tle in conmottilique quilmach quinenehuilizque y cemicac chane yn Icelteotl Totecuiyo o

yio yioo amopinahuiz a oohuiya.

Tocoticoto coti, yc ontlantiuh, tocoto toti cotico. 30

792. Ye quitohua ya in Dios quiyocoya yeehuaya yacatto yehuatl in tlanextli ya ynic omilhuitl
ye quichiuh yn ilhuicatl o o huiya.

793. [41v] Ye eilhuitl ye cayachihua in huey atl yhuan in tlalli auh ye nahuilhuitl ye
quimanan tonatiuh oo yhuan metztli yhuan ixquich y citlali oohuiya
cccxxxv

794. Macuililhuitl ye ipan ohuaye ochihualoque yn atlan chanequi niman yeehuan o

nepapan tototl patlantinemi yiao ohuiya.
cccxxxvi

795. Ye chicuacemilhuitl ye quimochihuili Totecuiyo in mamaa yn ixquich yollin

tlalticpac yhuan yquac ye quiyocox yn achto tlacatl huixa ma yhui huel topatillo huel tixiptla
mochihuaz aya yehuatl tlatoz in tlalticpac yio etcetera.
cccxxxvii

796. a ycemaxca ycentlatqui mochihuaz o ye nica in notlachihual yn yxquich onoqui in

tlalticpac yio ohuiya.

Totico toticoto.

797. A yn iquac o in oquiyocox Tios aayyahue yn attopa tlaca niman quinmoteochihuili

quinmolhuilia ya ma ximozcaltican aya ximotlapihuican a ayiahue mochi ca xinencan in
tlalticpac yio ohuiya.
cccxxxviii

798. Yn izcatqui ca onamechmacac nepapan in quahuitl aayiahue in motlaaquiloti ya a

cemanahuac onoqui nepapan celiztoc y xihuitl ye nicaana ya mochi ca xinemican.

cccxxxix

799. Cenca an cuel achic huiya yn oquitlaneuhque in ipetl in icpal Ycelteotl Dios niman

ye mooma in tlahtohuani yeehuaya cenca an ye quitohua ya Adane Adane cenca huel xicaqui
yehua mitonal ycaya in ticnextiz in motlaqual tlalticpac yio ohuiya.

800. Yhuan ye mitto ay yn ica ye quixnahuatiya yehua in iquin yn niquittoz in nicnequiz aya
tlamiz yc nican monemiliz aya ca nel titlalli yehuaya occepa titlaltiz yio ohuiya.

Tico tico tico, tocotico tocotico tocotoco tocotico.

801. Yn ye cemani yehuaya in mopixohua in tlalticpac tlaca an no iuhqui tlapihuique nepapan

o o yn tlatlacolli yehuaya ye ica y ca oppa omoqualanalti in Dios ocapacho ye cemanahuatl yio
ohuiya.

802. Yn an chicuey tlacatl yn omocauhque yn ipilhuan Noe ye no yehuan o yn

tlacaxinachoque huel mahuiztico cuix moomaznequin Totecuiyo an pepehualtilo ohuiya.

803. [42r=] An otlamito matlactzonxihuitl omey yeehuaya oycnotlama yn Dios ca

oquihualmihuali yn itlaopiltzin yn temaquixtiani yao etcetera.

804. Yn ca ytechpa yehuaya oquimocuilitzinoco yn tlaonacayotzi Santa Maria

otechmomaquixtilico ynic aya ytlaomiquilitzin yhuan otechmomaquili y cemicac nemiliztli
ohuiya.

Tocotico tocotico.

805. Yn ma totlamachtica ma tipahpaquica teteucti tepilhua xicaquican i tlahuizcalli

moquetzaco an ca ye iquac ohualmoquixti in huel nelli tonatiuh o y Xesucristo topan
quicenmanaco yn itlanexilo ya xapotli moquetz ilhuicatl ytic yio ohuiya.

806. Yquac tocnihuan mochiuhque ho angeloti in tlalticpac titlaca oo ye ica hamo an nen
achtopa quittac in tepetlaacaltitla in Maria Magdalena yiao ohuiya.
cccxl

807. Quenmach uel tehuatl tonmotlamachti cihuapille Magdalena Totecuiyo achpa

mitznotz nelli Dios nelli oquichtli Xesuchristo an ca ye onca yn tepetlacalli onoca alleluya
ohuiya.
cccxlicccxlii

808. Yn oquicacque apostolome omozcalitzino cenca macomanque hualehuaque

San Petolo San Xihuan yn oncan tepetlacalco y xochitla ic yiollo pachiuh cenca.
cccxliiicccxliv

Totico toticoto.

809. Ompoalilhuitl ontlano ye quimonahuatili ya in apostolome in Totecuiyo yeehuaya in

nohuian cemanahuac caquiztiz in euangelio niman ye motlecahui o yn ilhuicatl ytic yio ohuiya.

810. A yn iquac yn ye cenmani in nohuian in apostolome ayiahue in Sant Pilipe y ompa ye

ihualo ya ytocayocan Asia, ompa coloztitech momiquili an ipampa yehua yn itlatoltzin in
Dios yia ohuiya.

811. In ma cuel achic mocehualotitla nica huiya ma onneyacalhuilo yn San Pilipe y in

tazcapotzalca an motlahuiztica ixtonatimani yeehuaya yn mauh in motepeuh yn
motlalhuacpan ao ohuiya.

812. Yn totepantlatocauh ypan timochiuhtica yn ixpan in Dios Ypalnemoani cuix oc nelli

achica ye nican timitztlanehuizque yiehuaya ma xiqualicnomati o in mauh in motepeuh yn
tlalhuacpana o ohuiya.

LX

[42v] Cihuacuicatl ytechpa ynezcalilitzin Totecuiyo quitlali don Baltasar Toquezcuauhyo

Colhuacan tlatohuani quitlauhti y nican Azcapotzalco tepanecapa tlatohuani don Diego de
Len tocnotlatemol ypan xihuitl 1536 aos.

Ticoticoticotico tocotico tocotico tocotico tocotico.

813. Yc ompohualli ye anchicueytica neahualo tlatemachilo ye ontlaocoyalotoc

nentlamachotoc ye ixquichan motlachichualhuan ye cemanahuac o ohuiya.
cccxlv

814. Cuelcan cuelcan tihuian annicutzitzinhuan ichpopotzitzinti ma ticyaittati yn

omonomaizcali oyamoquetz ye oyayol Jesuchristo ohuiya.

815. Maquizcoyolcahuantihuitz in mocuicatzin in Totecuiyo ma toconehuacan ma yca yca

pahpaquin toyolia in moquiappan San Francisco ma onpahpaquihua aye otacico y hueypacaca
ohuiya.

816. On quetzaltocxilotl cuecuepontihuitz on tozmiahua o xexelihui ma toconquaca ma ica yca

pahpaquin toyolia in moquiappan San Francisco ma onpahpaquihua aye otacico y huey
pacaca ohuiya.

Tocoto tocoto tocoto tocoto ynepantla onahci in cuicatl niman ye ontlami tiquiti ticoto tiquiti
tocoto.

817. Ma tonhuian nicuhuan oyamoquetz mozcali ipiltzin o an yehuan Dios y ma oya notzalo
ye ompohualo an tictochielia oyecoc nican yia oohuiya.

818. a im momecahuehueuh ma ontzotzonalo ya ma ica o ma tictochialican oyecoc nican yia

oohuiya.

819. Ma oc achtopa yehuatzin ma tictlatlauhtica in ichpochtli cihuapilli ye tonantzin Santa

Maria ao achitzi ye topampa coya tlatlauhtiz in tlatlacohuani in Totecuiyo Dios yio ayio an
totepantlatocauh ye nello huel yehuatzi quiyolcehuia yn iconetzi Sancta Maria.
cccxlvi

Tocotico tocoti tocotoco tocoto ticotico ticoti ticotico ticoti, tocotoco tocoti.

820. Yn ye huey pascua techmaquixti omozcali Totecuiyo ma ompapacoa

titlachihualhuan y teocuitlatica y antlachinolquatechoneque noconetzi axcampa qualcan a
ma tictotlatlauhtilica oohuiya.
cccxlvii

821. Yn ma ixquich tlacatl ma quimolnamiquili inic topampa tonehualoc y Jesucristo in

anquetzal necuieleque noconetzi axcampa cualca a ma tictotlatlauhtilica oohuiya.

822. Yn axcan niquittoa nitonPalacisco nocihuapotzitzinhuan oo o o niquitta in Dios tetatzin

in quimochihuili ye cemanahuatl ohuiya.

823. Yn onel yaque ye tonanhuan an topitzitzinhuan oo aocyocan

oquimottilitiaque yn imac ticate in Dios tetatzin etcetera.
cccxlviiicccxlix

[43r=] Tocoti tocoti tocotititi y tototititi tototiti tocotititi yc ontlantiuh.

824. Ma ompehualo nican ma ya nequetzalo yaye otacico i pascua ya oya yecoc yn Teotl
Temaquixti tlalticpac nica ye nello huiya.

825. Tlatlapalcacamaxochitl tozcuicuiltzetzelihui moxochiotzin topan onpixahui ma yca yca

ma neyahpanalo a'niuctzitzinhuan tlalticpac nica cecentlamantihua.

826. Toznenexochiaquanpapalocihuatl don Palacisco izca moxochitzi ma xonmitotiya oncuica

cuican tlatlamachmoyahuac moxochiacuetzin ye nohuipiltzi ye ipan aya xiquimonitoti ye
mopilahuiltilhuan ichpopotzitzinti cuix mochipa ye nica ca an totlaneuhcon tlalticpac nica
cecentlamantihua yiohuiya.

827. Tla xicaquican y annicutzitzinhuan in moztla huiptla techontlatiz yn Icelteotl toyazque

can ompa ximohua tichpopotzitzinti maniz in cuicatl o ic onnetotiloz in xochitl o tlalticpac
nican cecentlamantihua yiohuiya.
cccl

Titicoto tocoto tocoto titicoto titicoto yc ontlantiuh.

828. Yn annocihuapohuan ye tonquetzalyecmaamantihui o ye nican tichpopotzitzinti

tocoyecozcamecaihcuixtihui o ye tocuic ye iquiappan Dios Totatzin aytzin ohuiya.

829. Aytzinicutzin nocihuapotzi tozpapatzi titlatlapalxochitl a nimitzonmama

nopilahuiltiltzi tocnotlatemol don Diegoton i tla nimitzitoti iz ca moxochitzin yhuaan mocuictzi
tla nimitzonehuili ololotzi aytzin etcetera.
cccli

830. Tle in ticuicaelcicihuilia ticxochiyoocoya tocnotlatemol ma oyaque o y mopihtzitzihuan in

Tetlepanquetzatzi Ilhuicaminatzi oye ticmahuiohua y iz ca moxochitzi yhuan mocuictzi tla
nimitzonehuili ololotzi aytzin.

831. Yn on tzinitzcan tonpilihuia o ceceliztiuh toyollotzin toyolia yca teotlatolli

tocoyecozcamecaihcuixtihui etcetera.

LXI

Michcuicatl

Yn iquac omotlali yn oiuh tompehualoque yntlanepanhuil mexica yhuan tlatilolca.

832.Yn ye o ya xamoquetzaca a in ye ompoaltonal ca yic onneahualo ya,

anteocuitlanepapamichime anqui nelli ye axcan moquetza mozcali o Jesucristo yn Ipaltinemi
yn ahua nomatzi yn a o anqui a nelil ya yecoc yn ilhuicaquin yn mayauhcampa motlalito
ytatzin in Dios, ahua nomatzin yn a.
ccclii

833. [43v] Quen huel ximimati ya titeocuitlamichin i titotolini ya y ie atle tocuic a yn atlitec a
anayahue toconelehuiya in quetzalacatzanatl ontlaocoyolcahuani ya ye concuicati ya Ycelteotl
yn ahua nomatzin yn a an yeic nichoca can mach tomacehual yn nixalmitzin tixohuiltzin i
ye toca ilhuitla ya yn obispo ya tel ahyeican titlachihualhuan in Dios a yn ahua nomatzin yn a.

834. Nelcicihuiya an a Tolocatzi huiya yn nachcahue Axolohua yeehuaya tiquimelehuia a in

tocnihuan Axayacatzin Quatecomatzin a yhcahuacatimani yectli ya incuic an quimonanquilia
a chilacachtipan i a a y xochcatzi yn a.

835. Ototlahueliltic can tinocniuhtzin tatetepitz yn atopinantzi huiya can ticyolitlacoque y

yehuan Dios y ye ahtiqualoni quenmach amique atoznene ya yn acociltzi chalchihuauhquilitl i
a ypan huilohua ticaqui a ylhuicatl itec a an a.

836. an tichichimecamitzitzintin aayyahue titotolinia techatzatzaqua yn tonahuac onoque

a y Mexico y canelpa tonyazque yn an ca ye nican yn tipopolihuizque ana ma.
cccliii

837. Ma xamelaquahuacan yn Coyonacazco ohuiloac a in tepilhuan on tlauhquecholmichini yn

Oquiztzi quauhxohuili a in Tlacotzi a ocelomichini yn Motelchiuhtzin yn cuix
quitlehuatzazque yn cuix inca ilhuitlazi y yehuan Dios yn Coyohuaca ana.

.2.

838. Yn huitzitzili michin i teocuitlaamox an i matlatitec timahuilia oncan ticpolohua in

motlayocol ohuioha.

839. Yn huel pahpaqui y ellelquia xiquittaca teocuitlaamox an i matlatitech timahuilia.

oncam ticpolohua in motlayocol.

840. Acalla mooma Ypalnemoani in quetzalxomomichini matlac in ye quia y in Temilotzini

yn oonanoc tlapalxohuili ton Helnanto yn don Petolo in ye nelli huey pochotl ytech teohuaque
acacueptitlani acon ah calaquiz ca timitzitzinti ohuio ha.

841. an tlacateccatl tiTemilotzini tiquiyanotza mocnihua tiquelnamiqui ye ic malintoc cococ

ycaya mochoquiz aya yn oonanoc tlapalxohuili.

842. Yn xiuhquecholi michin i on tzinitzcan pepetlacatinemi teocuitlatl a chalchihuatl

yn ye iteca ya in quetzalacpatl cuecueyahuatoc ytlan tonquiztinemi ahua totatzine obispo ye.
cccliv

843. [44r=] Yn michaquantzin xalmitzitzintin ampapactoque xiuhacanelhuatl ye ytlan aya in

quetzalacpatl y in cuecueyahuatoc.

844. Yn titlapaltecuicitzini quetzalli an atzalan ticnocahualoc tiSan Joan otiya ilhuicatl

ytec ye Jerusalem gloria ticmati ya yan cuix nican tocha obispo ya yn pahpacohua ma
yahuiltilo Ypalnemoa an ca ye nican i yn teocuitlachacalin i tlapapalmichin i otiya oniya
ilhuicatl ytec.
ccclvccclvi

.3.

845. Nompehua ya nocuica ya an a xochinquiyapan i noconahuiltia y yehuayan Dios ye

xiuhquecholmichaquantzitzin cuecueyocatinemi ye chalchiuhatitlan i xompaquica ahua
tomachuan e.

846. Auh in nehuatl nicuicanitl aya quetzalacatica teocuitlacoyoltica niquimelelquixtia

ticcahua ye xiuhquecholmichaquantzitzi cuecueyocatinemi ye chalchiuhatitlani xompaquica
ccclvii

ahua tomachuan e.

847. Amotlan nonquiztinemi nixiuhatlatlacuilotzi nachcahua teocuitlayancapitzalome an titon

Joahuan no tiTapia cuix quenmanian hualaz quetzalaxoque amechonchopiniquiuh
xamelaquahuacan o anqui ya nella.

848. Yn ye ya o nelli niccahue ma ye ompa techhuica ya a ilhuicatl ytec aya a y an no

titlaopilhuan ca yehuayan Dios o anqui ya nella.

849. Yn nicmahuiohua y nixalmitzin yn tehuan nechtenehua ya Ypalnemoani tihuan

tontitotitinemi ya ye xiuhcoyollatoa michini in ton Jihuan Santiago ya yyanca yancaya.

850. Toconahuiltico ticayayehua yectliya yncuic an timimitzitzinti hanochipa ye nican yianca

yanca.

.4.

851. Yn a tlalhuacpan ye techtepehua ye timimichti ye timexica cueptitlan o yetla

chocholihuin tacacueyame tlachinola xochiatl ye topan quimana calli popoca conayachihua
Santiaco oyahueyao.
ccclviii

852. Yn atoznene cencocopime onecuepaloc in tonahuac onoque ma ixquich o ma yacpatitlan

titocalaquican ye timexica tlachinolla xochiatl ye topan quimana calli popoca conayachihua
Santiaco.

853. Yn ye mamox ipan motlacuilol ye inepantla mitzontlachialti Ycelteotl yn Tapia ye

Motelchiuh techocti tetlaocolti y nica ye yauh yn mexicayotl techmohmoyahua ye
timimichtin Santiaco ceceyaca huilohua ya yeha ayyo yahue. [44v] ya ahua nomache
niccahue yn Tapia tidon Joano aya ma xiuhtototica ya ticayahuicaca in tlatohuani yn Cosmaya
an a.

854. O an niquetzalmichin i atliyaytec niyanemi chalchiuhacaxochitl o ytlan onquiztinemi

nicyatemoa ytlatol ye yehuan Dios a.

855. Y hualla yo hualmomana necuicatilon tzinitzcan yn acacueyame oncan tlatohua

quequexquia xochitla ymancan ao.

856. Yn ye xiuhquecholatetetzon ma ytlan a a tontla'tlaocolcuicatiyacan oo ticnoxoxochcame

yn Tapian ao.

857. Yn itlatol ca ticchielia oo yn Totecuiyo Ycelteotl i yztac michime sabadotica ya in

tequitihua ayio.

.5.

858. an teocuitlapitzxochitica amohuihuicomaya tocuic a yca onmitoti ya ym an i

mimitzitzinti in quetzalatlacuilotzin ye xiuhchopiltzin a yn Mexico xoncuica ya ahua
nomatzine nocniuhtzine ya.
ccclixccclx

859. O anqui ye nican i quetzalmiyahuaxochitl xeliuhtimani a in tlalticpac aya a

chalchiuhayoxochiquilteuh toncuecuepontimani ya ytech tontlatlachichina
xiuhtomiyolpipiyoltzine.

860. an niquitohua ya nichalchiuhatopinantzin campa tiazque in moztla huiptla tlanel

tolmatlatitlan ticalaquican ye y aomo nocniuhtzine y ma timellaquahuacan yiahue.

861. Can noconilnamiqui yehuaya a iuhqui nacociltzin yca niquiz ye yacpatitlan i ye ic

nonaci ye Colihuacan a a nimexicamichin i ye y aomo nocniuhtzine ya ma timelaquahuaca
yiahue.
ccclxi

862. Y xihualquia timitzitzinti tla timochin tontihtotican i ye iquiyapa yehuayan Dios ye ixpan
aya tonquiatihui obispon teuctli yancayio.

863. Yn tla mochi tlacatl oncuica ya timitzitzinti otiquetzque ye tohuehuetzi

xonmittoti pala petolotzi que ye mitzitaz ye totatzi obispon teuctli.
ccclxiiccclxiiiccclxiv

.6.

864. A ilhuicatl a ytec ye hualmotzatzilia Ayoquan michin i atetetzonatlauhcatl ahua conetle a

ypan ye tlapan atliyaitec chalchiuhacalli ya yn tepiltzin Ce Tochtli cozcamichi onnecuepaloc yn
quine nopiltzi nomache.

865. [45r=] Xonicnotlamati noyol huiya y nidon Joano a ye nAhuelitoc huiya an

niquita ya hualatoc atl quiya tlacao teuctli ya yehua an ca Motelchiuh y ye nelli huel yectli
michin atexcall ipa huel coyanotza ya Santa Maria in quine nopiltze nomache.
ccclxvccclxvi

866. a niqualittoa yehuaya ye niquetzalxiuhayolini

toconcecentlamitoque toyollo ya a toconcecehtlamitoque tlacoyotl tequiyotl tamilome ohualla
in itztec y ye cecec o cuel achic onnetotonilotoca timexicacueyame cenmanca ye nelli yahue y
mach oc techalmati tachcahua ye omotecato quenonamican i yn Axayacatzin yn teuctli yehua
ohualla yn itztec y ye cecec.
ccclxviiccclxviiiccclxixccclxx

867. O anca nicahuanee acatitlan tonoque man titotlatican ye no cepa huitze amoxtli yn
cue an nohuiya tlaxixiltihuitze can nelpa toyazque yn nepapan atlan tonoque yyancayome ho
ahua yyahue ma xinechyayttacan y natepocatzin ma ya oc nicaan onehuato ya
nictlanquiquizcuicatia ahua teuctzintle Jesu Christo in Ipalnemohua ya yxquich tiyanemi
hue.
ccclxxi

868. Yn oquititlan yc nontlacactoqui nAxolotl i yecoya totoma

yncuicaxochimecauh acociltzin Ahuihuitlatzin nechoquililo ma necuicatilo ya y yancayome.
ccclxxiiccclxxiii

869. an ninotolinia y a nichoca y nAxolotl huiya yn ma yonahuiaca man i tehuan yn ma ya

ynpal natli yecoya totoma yncuicaxochimecahui acociltzi. Ahuihuitlatzin nechoquililo ma
necuicatiloya y yancayome.

.7.

870. A yn quiahua y yahue ye chalchiuhatl ymanca tiquetzalmichin i timoyehyectiya oo a in

Mexico nica xahuiya ca ticcahua xinechayta ca an a O anqui huel tehuatl nimitzonmahuiohua
timoteocuitlaahuachtzetzelohua aya y cemanahuaqui tlaocoya noyollo xahuiya ca ticcahua
xinechaytta ca an a.

871. Teocuitlapapalotlacuilomichini tontlachichina ya ye coametl ytequi ya cuix occeppa

yhuin cuicatl aya man timitzonpiqui ca man timitzehuacan aya ma moca tontellaquahua ca.

872. Xiuhquecholmichin i teocuitlatzitzicuicatinemi quetzalatl ytec aya San Palacisco

teuctli tiCosmaya.
ccclxxiv

873. A yquac domingo yehuaya oncan yancuican an quiyacaqui motlatol mexicamimitzitzi ye

don Joano ye Tapia teuctli tiCosmaya.

874. Y xochimitzi patlantihuitz in Mexico nican ani onahpetzcuecueyoca ya [45v]

quetzalaxiloxochitl xelihuiya y ye icuic San Palacisco ya.
ccclxxv

875. Timotzinitzcantzetzelohua ya yn centlal moteca ya ani onapetzcuecueyoca ya.

quetzalaxiloxochitl xelihuiya y ye icuic San Palacisco ya.
ccclxxvi

.8.

876. Oncuicapehua ya quitzintiya o yn obispo cemanahuac nemi a yn moteyo ya quetzal tolini

xelihuia yn motlatol chalchiuhatatapalacaxochitli ma ic tonahuiyaca hoy.

877. Yn ahua aho aye anteteuctin i ye ic pachiuhtaz toyolliyo oa yn otiquitaque tlalticpacque

yeehua in Dios timimitzitzinti xahuiyacan hoy.

878. Yn tlatlatlacuilolamoxnepaniuhtoc yn amoyoli a anmimitzitzinti chalchihuitl yn acatic in

ican o ticuica ye coyatlatlauhtizque Dios ahua nomatzine anahuaca michin o yn Tapian ayio.

879. Yn tla xihualhuiyani yn atlan amochan in quetzalteuh nepapan o anmimitzitzinti ye

cuicatiloya a Dios ahua nomatzine anahuaca michino yn Tapian ayio.

880. Atlan chaneque ytlachihualhuan Dios an ca michin axolotl, amilotl, antle ye incuic
quimocuicati ya xochcatzin acacueyatl huehyan cuica o axaxayacatzitzin mahuiltitinemi o aye.

881. O ayac ye quimitta tlamach mani ye incuic yxochiuh achilin an tlapalacaxochitl

tonalaxochitl a yca onmitotiya chalchiuhatlacuilolme quimocuicati ya xochcatzin.

.9.

882. Can ca chalchiuhatl yayahui ca in Mexico nican i quetzallamoxtli yaa a ytlan

tonquiquiztinemi an tixiuhtotomichin i can tidon Joano tItztlolinqui ya y an ca Dios ychani.
Ma xoconcaquican i ahuexotzinca y an ca chalchiuhtetzilacatzitzilicatoc a yxochicampan a
San Palaciscoya.
ccclxxvii

883. Yn icnotlamatiyan i nimexicatl yyehuaya chalchiuhacatitlan ninenemi yn nAchichimatzin

i uncan aya nictlatolchi a yehuayan Dios ychan i y xamelaquahuaca ya nella.

884. Ynn ahua tomachuanee otechahuatz Ypalnemoa an ca ye onnca Coyonacazco

timimitzitzi ne ya ca tlami no campa oc nen tonyazque hui xamelaquahuaca ye nella.

885. O ach aqui ycniuh oo ocuel momatlahui xictlalcahuica ne antocnihuane tocnihuane yaa
otitocenquixtique ye Axomolco timimitzitzinti can moztla huiptla tiz can tematlac ce
tihuetzitihui an ihuiya tonteohuazque y xompaquica ne.

886. [46r=] Yn atli ye itec nompehua ya nicayahuitequi noxochihuehueuh nicuicanitl

Achichimatzine xonmahuilti mamaxochiuh ycaya o aylililili ho aya heya.

887. Yn tlapapalatlacueona yntlan tonemi ya Achichimatzine xonmahuilti

mamacaxochiuh ycaya.
ccclxxviii

888. Yn icnotlamati noyoliol atly a y xictli manica timexica timimitzitzinti atl

ymaxaliuhca oncan tiyol oncan titlacat tidon Joano tiTapia teocuitlaitztolin pepetlani a
ymanican quetzalhuexotitlan.
ccclxxix

889. Yn maoc tonahuiaca timexica timimitzitzinti atl ymaxalihuica teocuitlaitztolinpepetlani a

ymanica quetzalhuexotitlan.

890. Yn ye ic expa y ye monahuatili totecuiyo ome michin yn quinchiuh ce oquichtli niman

ye cihuatl i ye quinmonahuatili amehua ye annemizque atly ia ytec a.

891. O ayc mocehuiz tetlayecoltiz ye ixquich michin i tlanel cenca quexquich mitzanaz
nomacehualhuan amehuan ye annemizque atly ya teca.
ccclxxx

LXII

Nican ompehua yn Pilcuicatl ahnoo Piltoncuicatl ye huecauh meuh (ompa) Mexico San
Francisco ypan ilhuitzin tomatian mochiuh yquac in ompa teopan tinemia oc tipipiltotonti.

Cototicoto ticoto tiquiti cototiquiti cototiquiti.

892. Ya man toncuicatlatocan tihuexotzinca, ma toncuicapepehuacan aya xochitl

totlayocol in toconyachihuazque in tipipiltzitzinti ma onahahuialon amoxcali manica. Ya cuel
conetle ma xihuallacan antepilhuan y ma oncuicatlatlanihua anqui ya nican y acon y ye
quichiuh ilhuicatl yn tlalticpac aya o anqui ya yehuatl Totatzin Dios aya ontlaneltoca toyollon
tipipiltzitzinti ma onahahuialon amoxcali manican ya cuel conetle.
ccclxxxi

893. O xiuhquechol choocan tlatoa ye noyollo an niquelnamiqui a yn anpipiltzitzinte

tomachhuane quehuelo tehua a ye ticmahuiohua yn itlatol Ycelteotl y ilhuicatl yyollo Dios
mochiuhtoquin cayio.
ccclxxxii

894. Yn ma ontlaocoyelon titocnihua anpipiltzitzinte tomachuane yn teocuitlatica ya

cecenpoalxochintlatlahuizcallehuatoc ye iquelesia yn oncan notzalo ontlatlauhtilo ya ylhuicatl
yiollon Dios mochiuhtoquin caiyo.
ccclxxxiii

895. [46v] Yye o an ayohuica nemohoa ya anayan tlatlayohualpan tlalticpac ayac huelonqui
ynic ya tiyazque tlatzontequiz totecuyo Dios yn Ipalontinemi tocnihuane tocnihuane
xompaquica hue.

896. Ceyohual in tlatzontequin Dios onteyttohua onteyhua ca ompa ximoa tocnihuane

tocnihuane xompapaqui hue.

Tocotiqui tocoti tocotiqui tocoti tiquitiquitiquito tiquitiquitiquito.

897. On opehualoc San Palacisco ye cuico ya tidon Jihua o ye tItztlolincaton i ma ye tocontoca

ca ye totata in pelesitente ye quitlatlauhtia Ycelteotl in tipipiltzitzinti ma oc tonahahuiaca o
anqui ye nica an a.

898. Ma calaco a in tipipiltzitzinti ye no cuel chocaz in topilahuiltil yxhuetzcatocato ma oc

xoconahuilti a y Xaltemocto macaoc xichoca mama mama tinoteycatzin o anqui ye nican an a.

899. A onca a Belem a ye motlacatili Jesucristo Ycelteotl y ye cemanahuac ontotonatoc yn

motlatlanextzi ye mitzonmotlatlauhtili a a yn angeloti huile huile huile huiletzine.

900. Anca ye monantzin ooo Santa Malia an ca ye ipa ye tonmoyeyetztica y ye cihuapilli ye

cemanahuac ontotonatoc y motlanextzi ye mitzonmotlatlauhtili a a yn angeloti huile huile huile
huiletzine.

901. Ca yohualli ixelihuia ye temo ya o yn Spiritu Santo no tiXesucristo on ca oncan

anaya y moxacal ymanca tonehcoya onilhuio ca moxxochin tlapaltototl yn Icelteotl e ohua
nomatzine y a.
ccclxxxiv

902. Tla ticmahuio ca tihuexotzinca pipiltzitzintine ticcahuane onca oncan aya y moxacal
ymanca tonehcoya onilhuio ca moxxochin tlapaltototl yn Icelteotle ohua nomatzine y a.

Cototiqui titiqui titoti cototiqui titiqui titoti cototo cototo cototo coto.

903. Ma xompactaca tomachhuane anpipiltzitzinti maca ximochoquilittacan oo tlaa tlaa

xontlatlayocolcuicata ca ayao ohuayaye a ye ic nichocan tinotlatlatzin yye y aco tle
tontlaquetz in y an ca iuhqui toyazque can ompa ximohua an tipipiltzitzinti yao ohuayaye.

904. Yn tlapalomixochitl y ye xochitl tlatlatzcatimani a an tiquincecenquixti a oo a yca

titapana an tipipiltzitzinti o xiuhquecholceceliztoc ohuao aye.

905. [47r=] Ma xihuallacan ticcahuane yn man toconteocuitlaamatlayehuaca yn

topapalomatl ic tellel onquiaz ohuao aye.
ccclxxxvccclxxxvi

906. Yn an totlayocol ypan toncacate yn tipipiltzitzinti quen toconchihuazque e yn ma huel

tiquehua yectli a ycuic Dios a yyoyahue yao aye.

907. Ma xihualhuian tocnihuane y a in man tonahuiaca ayahueye ao huel toconpoa toconehua

oo yectli ya ycuic Dios ha yyoyahue yao aye.

Cototico toticoto tiquiti cototiquiti coto tiquiti.

908. Yn man ticuicayelcicihuican y timexicapipiltzitzintin i ye axcan motlecahui O ye totatzin

San Palacisco yehuaya ilhuicac ytec ho ohuili ayea.

909. Yn man ypampan tonchoquizcuicui ycaca tonahahuiaca xochitecpan calteca ya

yecoya tlali Ycelteotl yehuaya ylhuicatl ytec ho ohuili ayea.
ccclxxxvii

910. O a mach ya nel tomachua man tlatlauhtiloya yn ca anio in teotl Jesu Christo yn ca
tipilhua an titlachihualhua y ma ic xonahahuiacan teteucti tomachuane.

911. Hualchocan toyollo tihuexotzinca conetzitzinte ya in tipipiltzitzinti o anqui tomaehual

amoxihcuiliuhqui ya ytlatol Jesuchristo yn ca tipilhuan titlachihualhuan y ma ic
xonahahuiacan teteucti tomachuane.

912. O anca iuhquin quetzallin tonhuitoliuhtoque o yn tipipiltzitzinti yc tontopechteca yc

tocontlatlauhtia ao yn Santa Malia in mochipa ichpochtli yez ayancayancaya.

913. Yn nepapan yhuian tlatlapalpouhtoque in toncozcaotoque ic tontopechteca yc

tocontlatlauhtia oa in Santa Malia yn mochipa ichpochtli yez ayancayancaya.

Ticotico tiquitiqui tico tiqui tiquiti etcetera.

914. Tihuexotzinca netle tipipiltzitzinti yn tlaoc ya tehuanti toconcuicaxochicuentaxpoa ca

yectli yan cuicatl y man tiquetzalaquaxiuhquecholhuihuico ma cani yn ixpan Dios nocniuhe
Ma netotiloya.

ccclxxxviii

915. A onquetzalamoxihcuiliiuhticac ontlatlamachnenepaniuhtoc motlatol Jesu

Christon aya man tiquetzalaqua xiuhquecholhuihuicomacani yn ixpan Dios nocniuhe Ma

netotilo ya.

916. Tlaatlapalilpitoqui tlayolcopixauhtoc yn motlatol a amoxcalitec yn Dios aya oncan

mitznonotza mitzoyatlatlauhtia in Patilime ye topampan timomacehualhuan a.

917. Ahua y ahua conetle huexotzinca anpipiltzitzinti aco ye quinexti yectli nemilizotl ahua o
aye o anqui ya yehuatl totatzin San Palacizco icno [47v] yotica monenemiticon tlalticpac ye
nican yuh nenca yn totecuyo Jesuchriston a.

918. Timoquetzalyyectia toncui ya teixpan timoquetza ya amoxtli mahtlapal an

ticocohua ya tixiuhcoyolinpapalotl y ya pelesitente an toncuicatinemin tlacuilolapan i an
timotzetzeloa ya tlapalcamopalcamil cecelia moyool yyancaya yectli ya mocuic yectli ya
moxochi ya toztlapalhuiconticac ytlan tonnenemi tonquiquiztinemi quetzalacaxochiatitla
tontlatlatoayan tlapalcamopalcamil cecelia moyool.
ccclxxxix

919. A o xoxopan on tinemi tlalli ya ycpac tomachuuan ticcahuane man tocontetequi ca ca

camopalcaxtlatlapaxoxoochitla ya can cuel achic onneneneco ya.

920. A yhuan ommomalin cuepontimani ya tolciymaxochitl man tocontetequi ca ca

camopalcaxtlatlapa xoxoochitla ya can cuel achic onneneneco ya.

Coto coto tiqui tocoti coto coti quito coti cotocoto cotocoto quitiquitiquitiquiti.

921. Yn mocoyoltzin, mocoyoltzin, mocoyoltecuecuex ontzitzilintoc ye cemanahuac

pelesitente, ma xahuiya o xahuiyao yao ayahue.

922. Y ma quihuitequican ynteponaz pipiltzitzintin xonmihtoti xonmittoti etcetera.

923. an nixochintlatlayocoya nihuexotzincatl ye nipiltzintli ye nItztolinqui

noconelnamiqui Ce Totzi oncan ye poliuh atly a ytec ylhuicaapan xitlaneltoca ca ahua
tomachuane.
cccxc

924. Yn an no iuh ye quichiuh Nozcacauhtzin oo apa hualhuetz ye Tenochtitlan i ymatiya ye

yehua Malques xitlaneltoca ca ahua tomachuane.

925. Xiquincaquican y xiquimotacan y an teteuctin i a ye huitze huitze, mittotitihuitze a in

pipiltzitintin acolihuaca yehua yoyonton i tlacopan ton Capielel in xiuhcoyolla a ihcahuaca
amoteecuecueyotzin ayeo ho aya yeha.

926. Yn ma xonmittoti ma mellel onquia tla yaa ontzitzili ca moquaoximayatzi an tinoMatzin

titon Palacisco nepapan cozcatl y ylacatziuhqui mocacalatzin y ayeo ho aya yeha

927. Ahua teotle xiuhtotoahuachpixahui a a yn motlayocol tiHuanitzin y tiquimilnamiqui

miccatzitzinhuae ye iquiapan Ycelteotl y quixoxochimacato in tlatohuani yehuan pelaloz
ahua tocnihuane

928. Tinoteycatzin i ye titztlolinqui ma tihui ya San Palacisco ma tiquittati totlaottatzin y

toconmacazque tocacalatzin y oncan no cenquia yn tepilhua ahua tocnihuane.

Tiquitocotiquitoco tititi.

929. [48r=] Y xihuallaquican tonahuac onoque ye ilhuitl aya tiquixtili ya o anqui

tozcacauhtzin San Palacisco ya anqui ye axcan ye itech ahcic ymahuion Dios teucyotl oo
anqui tlatocayotl ylhuicatl ytec aquancalco quetzalcalitec conayatlali Ycelteotl y ma yca ya an
netlamachtilo y tipipiltzitzinti ya.
cccxci

930. Ma ya papaquihua ma ic momalina tlayocolia techtlamacehui o anqui ye tozcauhtzin

San Palacisco ya anqui ye axcan ye itech ahcic ymahuion Dios teucyotl oo anqui tlatocayotl
ylhuicatl ytec aquancalco quetzalcalitec conayatlali Ycelteotl y ma yca ya an netlamachtilo y
tipipiltzitzinti ya.
cccxcii

931. Yn tlaoteuctle Diose ayc tipeuh ayc titzintic a cemicac huel moyeya ilhuicac ytec
oncan titlatoa yecca naya in moch motlachihual yn ilhuicatl y nica maniyan tlalticpac aya yca
nichoca niquaoxitzin oho huio michi mohueli ya oo huio mochi mohueli yya.
cccxciii

932. Chalchihuitl a quetzalayahuitl a yca ontzauctimani o anquin ye mochan aya. In moch

motlachihual yn ilhuicatl y nica maniyan tlalticpac aya yca nichoca niquaoxitzin oho huio
michi mohueli ya oo huio mochi mohueli yya.

933. Quetzaltoztli nicmemeya tixalmelolo nomache anca o nellin tiquehcahuico yectli ye

mocuic huico huicon tilili o aye xonahuiaca an a.

934. Yn ma oc onehualo yectli yan cuicatl y anca o nelli ye ic concuico tipipiltzitzinti

totecuehuetzin toquauhcoyoltzin huihco huihcon tilili o aye xonahuiaca an a.
cccxciv

Tocoto cotiti tocoto cotititi quiti quiti etcetera

935. Yn ma on nahahuialo ticcahua o antecpilhuan i yn ma hualnequetzalo yn ma ya

oncenpantihua tictlatlauhtizque Ycelteotl y anio y ye onca ytloc ynahuaque ao ceceliztoqui a
yn iye xochitl oncan toconhuitequizque in tecoauhtic xochipapalotl ohaye ho aya yeha.

936. Tlatlapalpoalti a yn pipiltzitzinti y huexotzinca y camohpaltic huitztecolxochipaltic aya

ixpan onquia Ycelteotl y anio y ye on can an tzinitznican y celiztac ooy cempoalxochitl
ontozyhuimomoyahuatimani ye oncan y an can xiuhquecholayauhtonan
mamatlallahuizcallehuatoc ytech ye oncuica teocuitlachopiltzi quimonahuilti a y ye ixquich
ytlaohua ye iquecholhuan Dios hoaye hoaya yha.

937. Ma xihuallalacan papalome o antlantlachichina ye onnetlamachtilo ye iquiapa

Xesuchristo ye ixquich ytlaohua ye iquecholhuan Dios hoaye hoaya yha.

938. Yn tlapapalamoxtli moyollon tipala Petolo yn quexquich mocuic yn toconehuili a [48v]

Xesuchristo an tocontlayehecalhui in San Palacisco ya ic nemico tlalticpac a o anqui ya nella
nomache.

939. Yn huel melel ahciticac tipala Petoloo antle toayacach in quenin tahahuiazque in
tipipiltzitzinti can tocontlayehecalhui ya in San Palacisco ya ic nemico tlalticpac a o anqui ya
nella nomache.

Totocoto tototo cototo titiquititi titiqui titiquito.

940. Yn ma onnetotilo ya aya tomachuan anpipiltzitzintin a ontzitzinitzcaxochi a

onilacatziuhtihui an toxochiamoxcuic toco huilililili yanca yyahue.

941. Ma toconahuiltica aya Totatzin yehuayan Dios ya ontzitzinitzcaxochiaonilacatziuhtihui

an toxochiamoxcuic toco huilililili yanca yyahue.

942. Yn mecatzitzine yn tla tohuiya yn xomilpan Ycelteotl y ompa tocontahuiltizque huel

tecemelti tlatlatzcatimani ahuili xochitl hahuiac xochitl aya tocontehtequizque yn tipipiltzitzinti
yanca yyahue.
cccxcv

943. Onitzmolintoc yxochiuh in Dios y yyetlauhquecholatlatzonpil in i piliuhticac quilloticac

aya tocontetequizque yn tipipiltzitzinti yanca yyahue.

Tico tico tiquiti tiquiti etcetera.

944. Xochiaatepa panahui ya oo San Quilistopal a ye quipanahui ya o yn tlaoteotl Jesu

Quilisto xochinpapalomatlahuique.

945. Xochiatempan an mitztlacanotza y yehuan Dios San Quilistopal an ye ixquich oo ca ye

o ticnapalo a yn ilhuicatl o y cemanahuaqui xochipapalomatlahuique.

946. Xamelaquahuaca tihuexotzinca pipiltzitzintine tla tontahuiltican yyahue tla

tonquetzalhuitzitzilpapalomatlahuican tla tiquinmonchiacan yyahue in tlacao no yehuatl in
pala Petolo in totlaotatzin yqui tlatlatztihuitz in tocenteucyo ya Icelteotl a.
cccxcvi

947. Tla tonhuiya tohuiya hui tipipiltzitzinti tla tocontequican tlapapalxochitl ma ic tontitotican
yyahue in tlacao no yehuatl in pala Petolo in totlaotatzin yqui tlatlatztihuitz intocenteucyo yn
Icelteotl a.

LXII I

Icnocuicatl 33

948. Tla nel nicchoca y iehuaya tla nicnotlamati ya yeahuaya tla nel cenca quen
quihualnequi a noyollo yyehuaya cuix nel ahnoyaz Quenonamican [49r=] huiya oyahueya
cccxcvii

ahuayya ohuiya.

949. Tlalticpac ahuayya ohuaye quittoua toyollo maca ic timiquini antocnihua huiya can
ahmicohua ya cuix ompa noyaz huiya cuix ompa nemi nonan cuix ompa nemi notta
Quenonamican huiya huiyxihueya noyollo anel ah nipolihuiz ninotolini a ayahueyyo ahuayya
etcetera.

950. Tictlalitehuac in moteyo tehua titepiltzin a yn Tlacahuepantzin anca can ican

ontlacotihua y anca a ye yc ixpan y onnequehtzalo Ypalnemohuani quixohuaquiuh
nemohuaquiuh a yn tlalticpac o ahuaya, etcetera.
cccxcviii

951. Yn an cuel achitzinca onnetlanehuilo y mahuio o Ypalnemoani quixoaquiuh

nemoaquiiuh a yn tlalticpac a ohuaya ohuaya.

952. Pantli nenelihui yeehuaya yxtlahuatl ytic ytzimizquixochitl nenepaniuhticac y yn

ticatl yhuitl yn tzetzeliuhticac y onca ya nemi a yn Tlacahuepantzin otiquittaco. quinequi ya
moyollo yehua itzimiquiztla ohuaya ohuaya. 34
cccxcixcd

953. Moteocuiitla yeyauh chalchiuhtzetzeliuhtoc yc tonmoquimiloa ye tonmotlamachti a a

yxtlahuatl ytic y otiquitttaco quinequi a moyollo yehua itzimiquiztla ohuaya ohuaya.

954. Ocentlan in tomiquiz otihtoloque yn tiacateca y onquian toteyo an toca o huelamatin

Ypalnemohuani yn Chimaltepetl yxpan ohuaye ilhuiolohuan Ycelteotl ayyao yahayya ohuaya
ohuaya.

955. Tlalli mocuepa ya milacatzoa tlacochquiahui ya yn teuhtli moteca y in Chimaltepetl ixpan

o ohuaye ilhuiolohuan Ycelteotl ayyao yahayya ohuaya ohuaya.

956. Oyanoconic yn nanacaoctli ya noyoll in choca niquinotlamatin tlalticpac oo, an

ninotolinia o yahueya yliyaiye ohuaya ohuaya.

957. an niqualelnamiqui yn hanahuia hanihuellamatin tlalticpac oo an ninotolinia ohuaya

ohuaya.

958. Nicxiquitta miquiztli an ninotolinia quen nel noconchihuaz.

959. In manel quetzalteuh in nehuan y ye tonmani ohuaye ma nel ye cozcateuh nehuan y ye

toncate ohuaye ayamo ya nelli a yantlayocoya yn anquahqualani ayyohuiya.

960. Nocniuh nocniuh ye y ao nellin nocniuh an itlatoltzin an ic tontonequi y yehuaya

ye ica noconelnamiqui oo ma iuhta mampolihui a yzcan toxochiuh a ohuaya ohuaya.
cdicdii

961. [49v] Maca cocoya amoyollo yehua yn amotlatoltzin yn antocnihua huya no iuh nicmati
no iuhcan quimati ohuaye yya yyeehuaya ceppa ye yauh in tonemiz ohuaya ohuaya.35

962. Cemilhuitl on tiyahui ceyohual o Ximohua nica huiya an tontiximatico an

tictlanehuico o ye nicaan o in tlalticpac y ma yhuiya ma y cemelle y man tonnemican y
xihualla man tonahahuiaca man conchiuhtinemi a yn onquaqualantinemi yan tlatlahueya nica
huiya ma cemihcac onnemi a macaic miqui ya ohuiya ohuiya.
cdiii

963. Yn tele tzo onnemian techtlatlatztinemin teoniztlacoa nica huiya yn tele tzo motolinia ma
onnentlamati ma cemicac onnemi ya macaic miqui ya ohuiya ohuiya.

964. Nochalchiuhteponaz noxiuhquecholinquiquiz y nocoyapitza ya an ye niQuahquauhtzin

huiya onihualacic a oninoquetzaco ya nicuicanitl ayyo huiya.

965. Cuelcan xonahuiacan y ma ya hualmoquetza a yyollo nicocohua an niquehuan cuicatl

onihualacic a oninoquetzaco ya nicuicanitl ayyo huiya.
cdiv

966. Ma ya moyollo hualacitinemian tinechcocolian tinechmiquitlani yn onoya yehua in

onompoliuh y anca a yoquic oo noca tihualychocaz noca tihualicnotlamatiz an tinocniuh o
an ye niauh o an ye niauh yehua ohuaya etcetera.

967. an quitohua noyollo aoc cepa ye nihuitz aya aya occepa niquiaquiuh in huel yeccan in
tlalticpac O an ye niyauh yehua ohuaya.

968. Quinehnequi xochitl a noyollo yeehuaya an noncuicanentlamati ho an

noncuiyeyecohua in tlalticpac y ye niQuaquauhtzin huiya noconnequi xochitl ma nomac

ommaniqui ninentlamati ya yhoaye yho etcetera.

969. Canelpa tonyazque in aic timiquizque huiya maan nichalchihuitl niteocuitlatl o a ye no

nipitzaloz nimamalihuaz yn tlatillan o an noyoliyo o an ye niQuahquauhtzin ninotolinia ya
yho aye yho ahuayya etcetera.

970. an nen tequitl y xonahuiaca huiya xonahuiyaca antocnihua huiya at amonahuiezque at

ahuellamatizque tocnihuan ohuaye can nicuiz in yectli xochitl yn yectli yan cuicatl y ahuayya o
ahua yyyaha ohuaya.

971. Ayquin o xopan in quichihua ye nican y ninotolinia ca ye niQuaquauhtzi huiya [50r=]

huiya at amonahuiezque at huellamatizque tocnihuan o ohuaye can nicuiz in yectli xochitl
yectli yancuicatl y ahuayya o ahuayia yiaa ohuaya ohuaya.36

LXIV

cdv

Ycuic don Hernando de Guzmn. Cacacuicatl el tono.

Cototiquititi totocoto.

972. Tonpapactoque in toncuicacuicuicatoque a hue, titlalacuealtzitzin a y

xiuhquecholcapolticpac aya anqui nel ye oncan in toconchichixtoque in huey a in Malquex
yaya in tomatzin a.

973. Tontoyectitoque hue tontlaocoyolcahuantoque in xiuhquecholcoyolcapolticpac anqui nel

ye oncan im intoconchichixtoque in huey a in Malquex aya in tomatzin a.

974. Xochitl tlapaltototl ya cacantzatzi ye totatzin in Padre aya a ymac onicac yn xochiyacoloz
quitlatlauhtia on in Tiox aya Xam Palacisco ya ma oc cemilhuitl on xictlatlauhtican an cuel
achic ca ymac ye nican tipatlantinemi yn ticacatzitzin ma ya ahuialo nican Tiox ixpan yn ma ya
neohualo cacatine e.

975. In cemicac in nohuian nemian yn cacatli mochiuh yehuan totatzin om in Padre aya
ymac onicac in xochiyecoloz quitlatlauhtia om in Tiox aya Xam Palacisco ya aya ma oc
cdvi

cemilhuitl on xictlatlauhtican can huel achic ca imac ye nican tipatlantinemi yn ticacatzin ma

ya ahuialo nican Tiox ixpan yn ma ya neohualo cacatine e.

976. Ie yca tichoca nican tinepapan tlalacuealtzitzintin aya in huel tocolnamiqui ya

tomatzin in tlacuiloltototl cacatli mochiuh yehuan Capitan yca ye tlacat contzinitzcantlapalaqui
yn icuitlapiltzin conchalchiuh a ycuilotzin ya tlapaltzin teocuitlatl ytentzin anqui nelli huee
yectli aya tomatzin ne a.
cdviicdviiicdix

977. an titlaocoxtoque tinepapantlalacuealtzitzintin aya in huel tocolnamiqui a ye tomatzin

tlacuiloltototl cacatli mochiuh yehuatl Capitan a. Yca ye tlacat contzinitzcantlapalaqui yn
icuitlapiltzin conchalchiuh a ycuilotzin ya tlapaltzin teocuitlatl ytentzin anqui nelli huee yectli
aya tomatzin en a.
cdx

978. In huel, e, compaqui a an noyollo ya in nitlaocacatzin nito Helnanto mach nicyaohuicaz

yectli ya xochitl in ma ic ninahpantiuh quenmanian nican yn auh yn amo an ninelaquahua
noconyta ya xochincapolxochitl on quetzali a xeliuhticac on tzinitzcan yn xotlaticac on
chalchiuhitzmolintoc ya no cuel ye no huitz huitzitziltzin yn papalotl in pipiyoltzin ixquich
tlachichina nepapan xochinquahuitl ommochiuhtimani ye nica.

979. In ye ica nichoca in nitlaocacatzin niton Helnanto mach ye nicyahuicaz in yectli ya

xochitl yn ma ic ninapantiuh Quenonamican.
cdxi

[50v]37 Yc ome huehuetl. Titoco titoco titocoto titiquiti, titiquiti, titiquiti.

980. In niquetzaltzihuactototl oncuica yan in cacatzin in ton Helnato onquetzalpepetia

mamatlapaltzin ynin motentzin tictzetzeloa yan yn ixpan Tiox yn Ipaltinemi nohueyotzine e
ahua nomache.

981. A oncan tiannemian in xopancacatzin in Palacizco yan conquetzalpepetian

mamatlapaltzin ynin motentzin tictzetzeloa yan yn ixpan Tiox yn Ipaltinemi nohueyotzine e
ahua nomache.
cdxiicdxiii

982. In tlaca nelli on in tlacuilolapan ninoyeyectia an ninotzetzeloa aocac ye nocniuh

nicacatzin yn amoxpetlatipan oncan on titlacuiloa an niton Helnanto in timamanahuiltia in
nohueyohuan nomache e etcetera.
cdxiv

983. Nictlaocoltotoma yectli ya nocuic aocac ya nocniuh nicacatzin yn amoxpetlatipan oncan

on titlacuiloa an niton Helnanto in timamanahuiltia in tohueyohuan nomache e etcetera.

984. Ixihuinquetzalhuitzil papalotl a y Palacizco ya Acacitli teuctli in

tlauhquecholhuitzitzilin papalotl a y ton Helnanto Omacatl teuctli quetzalquiquizcopa yan
quinotza quitlatlauhtia in Tiox nohueyohuan nomache.
cdxv

985. O anqui ya yehua in y amoxpetlapan oncecenquiztinemi in tepilhuan huiyan yn

tlauhquecholhuitzitzilin papalotl ay in ton Helnanto Omacatl teuctli quetzalquiquizcopa yan
quinotza quitlatlauhtia in Tiox nohueyohuan nomache.

986. In noncuicatolotica on an nixochitlatlaocoxtica ymapan in chalchiuhcapoltzin in

niXochitlalacoaltzin in niton Helnanto oc xonahuiacan anca an totlaneuh in ticacatzitzinti
nohueyohuan nomache.

987. Oc nontzatzatzitica in nontlatetotica ymapan in chalchiuhcapoltzin yn

niXochitlalacuealtzin in niton Helnanto oc xonahuiacan anca an totlaneuh in ticacatzitzinti
nohueyohuan nomache.
cdxvi

Yc yey huehuetl. Toto tiquitiquiti, tiquitiquiti.

988. Chalchiuhcapolxochitl aya teocuitlamatzatzayanticac an nictzetzeloa yan

nixiuhquecholcacatzin in Palacizco ya.

989. O anqui tonequimilol quetzalcuiloticac teocuitlamatzatzayanticac an

nicyayatzetzeloa yan nixiuhquecholcacatzin in Palacizco yan.
cdxviicdxviii

990. Xichocacan xiquilnamiquican yn ancacatzitzintin ahua nomachhuan e oquitlati in

chalchiuhcapolin Ypaltiaanemian.
cdxix

991. In cuix oc tomatian in cexiuhtica yan on quexquich yxpan ancacatzitzintin ahua

tomachhuan ne oquitlati in chalchiuhcapolin Ypaltianyniyan.
cdxx

992. In paqui noyollo noconitoyan nomatzin ton Helnanto teuctli ma xochiantlapalaqui ye

motlamachitlaocacatzi in tlaoc ompaqui nican niin.

993. [51r=] Yn quetzalli yan ye momoyahuan ya mocuitlapil ton Helnanto teuctli anmoxoch i
an motlapal aqui ye motlamachitlaocacatzi in tlaoc ompaqui nican niin.

Yc nahui huehuetl. Titotito totoco titiquiti tiqui titiquiti. 39

994. Inahuiya ya nican e yn tlapal alotzin i nepapan ni yhuiyotzin noconyectia

niquetzalxiloxochiocoticpac xinechittacan ixquich in cacatli yn ahua nomache a.
cdxxi

995. In huel yectli niquito yan in nitlapalalotzin inn o nepapann i yhuiyotzin noconyectia
niquetzalxiloxochiocoticpac xinechittacan ixquich in cacatli yn ahua nomache a.

996. Ma xonahuiacan y antepilhuan ccatzitzinti oyamoman yectli yan yuhquin Tiox a

ypaltzinco xompaquiahuiacan anomache etcetera.

997. In xochiquecholcapolin niman ca ya oncan o yquelexia a in ton Joano an.

998. O anqui momacehual yeco olinia yn Ipaltinemi icpac ontlatoa xochitapachcacatzin in

ton Xoano an.
cdxxii

999. Teocuitlaccatzine chalchihuitl ye motentzin o quetzallim a a matlapaltzin

tompapatlantinemi tontlatlatoa ye nican a.

1000. In huel nimitzmahuiohua nomatzine chalchihuitl ye motentzin am. o quetzallim aa

matlapaltzin tompapatlantinemi tontlatlatoa ye nican a.

Yc macuilli huehuetl. Titoco titoco titocoto, titiquititiqui titiquiti.

1001. an niquittoa yan can yya ic icnotlamatihua an nitetlacauhtzin niton Helnanto in ma oc

tomacon manian in tlapalhuacalxochitl on yn antepilhuan in toconcauhtehuazque a in
quenmanian yanco yancayame.

1002.Y ancam ica yan ma ximelaquahuacan antepilhuan yn ma onchichinalo acayetl om a

xochitl an ya in ma ic toconpolotiecan a y totlaocol ym yya Xan Loixco yyanco yancayome.

1003. an tinohueyotzin an titla[....], ayam tAacacitli teuctli nimitzciauhquetza ya

yxquich ycam i yyo ach can nel on campa nel toyazque ahua pille nomache.
cdxxiiicdxxiv

1004. an nimitzciauhquetza on o aye y e o anca nimohueyo an niton Helnanto ach quenelon

campa nel toyazque ahua pille nomache.

cdxxv

41 Yc chiquacen huehuetl toto tiqui tiquiti tiqui tiquiti.

1005. an temac nipapatlani nicoyoltototl ninellaquahua niteuctli yehua niton Helnanto

nichoca yan campa nel toncalaquilizque ticahuane ye tomachhuan.

1006. [51v] I maoc nican ye Xan Luixco toxochihuihuicomacan ticahua e ye tiPalacizco

ye tAcacitli campa nel toncalaquizque ticahuane ahua tomachuan.
cdxxvi

1007. In ninentlamati nichoca yan nelotototl ye quauhnepantla ninoquixtia in niteuctli ehua

niton Helnanto nichoca yan an nicnotlamati Ypalnemoa ticemilhuitia in tlalticpac
ancacatzitzintin tachcahuan.

1008. Ma xiyectzatzitiuh timatlaltotocacatzin tinohueyotzin ye tAcacitli ye tomacehual inyn

otopan temoc Xesu Quilisto tachcahuan.

Yc chicome huehuetl, tocotocotiti tocotiti.

1009. In niquitto yam ye nicacatzin niton Helnanto at aoc tomatian in monamiccan

mochihuatiuh chalchiuhelotl tachcahuan.

1010. I tzon in nochocayan nixopalehuac ya nicacatli at aoc tomatian in monamiccan

mochihuatiuh chalchiuhelotl tachcahuan.

1011. Ca titlaocol toncuicayan ahua conetle e, titon Helnanto ca imac tipapatlani in tlatoani
Cozman moztla huiptla quen quinequiz yiollia.

1012. Ticxochicozcamamalina icniuhyotl ya Xan Luisco xiquintlanehui yn a mohueyohuan ye

nican Chalco tpilhuan.

Yc chicuey huehuetl tocoto cototo tocotoco totiqui tiquito tiquitiqui tiquiti.

1013. In noncuicaamoxtlapal ya noconyaocouhtinemi nixochialotzin nontlatetotica in

tlacuilolcalitic ca.

1014. In quenman onnemiz niquittoa in nontlatlatetotica yn tlacuilolcalitec a.

1015. Noquetzalayauhoouhtiaz yn nehua nicuicalotzin yc ompa niaz un ychan in Xesu

Quilisto yayaya.

1016. In niquetzalaapetzcacatzin teocuitlacapoltitech aya nopipilotinemi a nitlapalcacatzin in

oay ye yo.

1017. Ninahuiltitinemi yan teocuitlacapoltitech aya nopipilotinemin nitlapalcacatzin oay e o

ym.

Yc chicunahui huehuetl. Titotito totocoto titiqui titiqui titiquiti.

1018. Topan moouhtinemi anqui a maquizcacatzin in Ipaltinemi xochiaquanquetzalli y ya

motzetzeloa yam ahua nomatzine.

1019. Tla toconahuiltican anqui a maquizcacatzin yn Ipaltinemi xochiaquanquetzalli yam

motzetzeloa yam ahua nomatzine.

1020. In niquitoa yam cacatzin niTomax teuctli anqui ya nelli ic nonecuiltonol [52r=] in

tlaoihuixochitl yn cecelia ye mocuic toconyayehua ahua nomatzin teuctle etcetera.

cdxxvii

1021. Ye cozcaahuachpixahua in manima in Tomax teuctli anqui ya nelli etcetera.

1022. Ilhuicamixquiahuac oncan tiyanemi yan quetzalli cacatzin nomatzin in Palacizco teuctli
ma ye xonconcaquican o anqui am ycuic yn Tiox a.

1023. Ticmaquiztzetzeloa moxoxochitlatoltzin in Palacizco teuctli ma ye xoconcaquican o

anqui am ycuic yn Tiox a.

Yc matlachuehuetl tocotocotiquiti tocotocotiquiti totiti.

1024. In topapaqui nomache in titon Helnanto toconquetzalitztoltzetzeloa yectli a mocuic in

ixpan Tiox ye timahuilia an ticacatzine a.

1025. In conpoloa motlaocol nomache in titon Helnanto toconquetzalitztoltzetzeloa yectli a

mocuic in ixpan Tiox ye timahuilia an ticacatzine a.

1026. O anqui a nelli ye oncan tonahahuiazque a yn ilhuicatl ytic aya in ticacatzitzinti

anomachuane tlalacoaltzitzintin E at anio nican ma oc onnecuicuicanenonotzalo huehuetitlan
naya an tiazque yn ya ychan yehuaya in Tiox a ea.

1027. In cuix occepa ye nican ompapatlantinemiquiuh a yn cacatzin Xihuan Pelez aya

annomachhuane tlalacuialtzitzintin e at anio yn nican maoc onnecuicuicanenonotzalo
huehuetitlan naya an tiazque yn ya ychan yehuaya in Tiox a ea.

1028. Ahua conetle nomatzine a in Palacizco motzinitzcan capolin icpac in ya nemi yn

icahuaca yca ontlatohua ya ixquich in tototl quetzalin cacatzine etcetera.

1029. an momacehualhuan ca an motlaocolhuan aya motzinitzcan capolin ycpac in ya nemi

yn icahuaca yca ontlatohua ya ixquich in tototl quetzalin cacatzine.

10. Tocotocotiquiti tocotocotiquiti totiquiti totiquiti 46

1030. In nican niecoc nicacatli a ye i quiapan yn yec ytentlapaliuhquetl in ton Helnanto aya
tlaoc xiquitacan tlaotlamachcacatzin moouhtinemi ya moxochinchamolquatlapalnemach
quemach mixtlan miti y nica in ichiuh ahua conetle ahua pille xaahuiacan netle ea.

1031. In xopantla tihuala pa yamil ypan totecaco in Tiox aya ye acuecuentla in ton
Helnanto ma nicyahuica ya chalchiuhelotl xiuhquecholxilotl cueponton aya man
amatlapaltitlan nicteca ya ma nicaxiti quetzaloyametl ymapan aya ahua conetle ahua pille
xaahuiacan netle an.
cdxxviii

1032. [52v] Maquiznelhuayoticac tzinitzcan ahua izhuayo y tlaaquillo yn ahua quahuitl

ymapan momalacachoa mopipiloa yam xihuinquetzalcacatzin ton Helnanto ahua tzatzapol
quiquatinemi a.

1033. Cecnipa quahuitl ymapan aya oncan ye nimian quetzalchitoctzin quauhtotopotzin

ny quahuitl yc o tiauh yn oncan quauhyehuiloa tlacao yehuatl yn Acacitzin tlaquic aya
etcetera.
cdxxixcdxxx

1034. Tlatlamantitihui inic Ximoa ylhuicatl ytic ticacatzin in nepapan niquittoa nican inin
ma nel huel quetzalli niquixhualtia mach yc nitlaoyaz ayac tlaquahuac nomache.
cdxxxi

1035.Totolinico ya nican y Xochitlalpan ticacatin yn nepapan niquihtohua yn nican inin ma nel

huel quetzalli niquixhualtia mach ye nitlaoyaz ayac tlaquahuac nomache.

Finis.

LXV

Xopancuicatl

cdxxxii

47

1036. Otocontecaque in moxochinpetl ya in nen oncan onnentlamatizque in

mocnoicnihuan Ipalnemoa ohuaya etcetera.
cdxxxiii

1037. Tla toconehuacan moxopancuicuicatzin chalchiuhahuachchopiltzin ye tiMotelchiuh

ye tehuatl tonmatia in atlitic tehuatl tictlapoa chalchiuhoztocalli in Tenochtitlan etcetera.
cdxxxiv

1038. Tla timitzmacacan motlauhquechol xochiahuachquetzi chalchiuhahuachchopiltzin

ye tiMotelchiuh ye tehuatl tonmatia in atlitic tehuatl tictlapoa chalchiuhoztocalli in
Tenochtitlan.
cdxxxv

1039. Chalchiuhtlacuilolli o in cuicaamoxtli onquetzalxilohuitoliuhtoc in yectlon cuicatl

xochinpapalocalli ya yc ompa hualtemo in cuicatl ompa niccaquia nicuicanitl yehua in itlatol
ilhuicac ye ichan angelota ha etcetera an nepapa an itica yao ontzauctica ca xochipapalocalia
yc ompa hualtemo in cuicatl ompa niccaquia nicuicanitl yehua in itlatol ilhuicac ye ichan
angelota ha an nepapa an itica yao ontzautica ca xochipapalocalia.
cdxxxvi

1040. Ixochiamil ipan can ye onnemi in patlantinemi a ca yehua in Tiox yxiuhquechol icpitzin
inteocuitlatlapal ica tlapetlania in huehuetitlan xopancalitic cuicatlapayahuitl mania etcetera.

1041. In chalchiuhxaltomacocozqui a ca yehuan Dios ixiuhquechol icpitzin inteocuitlatlapal

ica tlapetlania in huehuetitlan xopancalitic cuicatlapayahuitl mani a.

1042. Tlaoc tehuan tompehuacan tlaoc tehuan toncuicacan ma toconnentlamachtican

Ypalnemoani at can a hueli aahuiltiloyan at ca huely ellelquixtiloyan etcetera.

1043. Ma icnoxochitl, a , ye nicmmanaya nican nictzetzeloa xopan in xochitl cempohualxochitl

aye ica on aahuialoya etcetera.

1044. Niquetza in tohuehueuh niquinnechicoa in tocnihuan ymellel quia niquincuicatia

tiazque ye ichan ximotlamachtican ximocuiltonocan in antocnihuan ahuaya etcetera.
cdxxxvii

1045. [53r=] Ma izquixochitl i ma cacahuaxochitl ma onneaquilo ma necozcatilo

huehuetitlan a yece ye nican xochinahuatilo, yece ye nican in cuicanahuatilo in tlalticpac o
ximotlamachtican ximocuiltonocan yn antocnihuan ohuaya.
cdxxxviii

1046. Tiquetzaltototl titlauhquechol tompapatlantinemi yn Ipalnemohua timohuihuixoa

timotzetzeloa nican, moicnochan moicnocal a imancan ohuaya a ye monecuiltonol moteicnelil
in tlalticpac huel onemoa timohuihuixohua timohuihuixoa timotzetzeloa nican, moicnochan
moicnocal a iman can ohuaya a ye monecuiltonol moteicnelil in tlalticpac huel onnemoa
timohuihuixohua.

48 1047. Xiuhquecholxochitl in tlauhquecholxochitl in malinticac on in moyollo in

motlatol nopiltzin o in chichimecatl teuctli in tiAyoqua cuel achic ye nican xoconmotlanehui
in tlalticpac ohuaya. etcetera. yca nichoca compolohua in tomiquiz compoloa in totlaocol
yectlon cuicatl cuel achic etcetera.
cdxxxix

1048. Tiquetzaltototl tipatiuh yehuan in Tiox can quetzalhuexotica chalchiuhatica an

toconaltian atlo ya in tepetl ayahuitl an topan mani ma quia om a yectli xochitl ma momac
onmani a on xochimalintoc amocuic amotlatol.

1049. Moquetzalecacehuaz tic ecapahuia ye tlachia in cozcatl in ye tlachia in quetzalli y ye

nemalinalo ayahuitl an topan mani ma quia om a yectli xochitl ma momac onmani a on
xochimalintocamocuic amotlatol.

1050. Tlahuilli xochitl on cuepontimani amoxtli manca Mexicon ia ohuaya tonatimani a

ahuaya etcetera.

1051. Cenca ye mamox hi cenca y tlacuilolitic on mani a in atlo yan tepetl in Tenochtitlan
quioohuaya conyacuecuepa yehua in Pale yehua in Capitan ontlatoa ye oncan ontlachia
ilhuicatl ytic ohuaya etcetera.

1052. Xiuhtlaquetzalli mochiuhticac in Santa Malia ilhuicac tlaquetzalli mochiuhticac yehua in

Tiox anconapaloa calli ma nican anconpachotimani Anahuatl o a in ilhuicatl ahuaya etcetera.

1053. an chalchiuhxicalli amomac ommani a an quetzalhuexotica anquiahuachpehuitoque in

atl in tepetl cemanahuac ma oc cemilhuitl ohuaya etcetera.

1054. Yancuic tictlalia in moztocal an titlatoani ca yehua in Tiox yancuic ticmana ya

mochalchiuhteponaz tictzetzeloa etcetera.

1055. Amoxtli toconitta yehuaya in Pale in moch ompa toneci in timacehualti ilhuicatl ytic an

tontlacaqui ompa toconnotza yehua in Tiox etcetera.

LXVI

Matlatzincayotl

cdxl

1056. [53v] A nonpehua noncuica niMculxochitl an noconahuiltia o a yn Ipalnemoa yn

macon netotilo ohuaya ohuaya.

cdxlicdxlii

1057. Quenonamican cono ye ichan i ma itquihua in cuicatl i anio nican y iz ca

anmoxchiuh aya mopapaleuh ic tonahuiltia in matlatzincatl in Toloca in Tlacotepec in ma
onnetotilo ohuaya ohuaya.

1058. Te momacehual matlatzincatl Itzcohuatzin in Axayacatzin ticmomoyahuaco in altepetl in

Tlacotepec ohuaya.

cdxliii

1059. O ylacatziuh ya om moxochiuh aya mopapaloouh ic toconahuiltia in matlatzincatl in

Toloca in Tlacotepec a ohuaya.

1060. Ayaxca o contemaca in xochitl a ihuitl a Ypalnemoa ohuaya etcetera.

cdxliv

1061. In quhuichimalli in temacac ye quimana ohuican cuihua yan tlachinolli itic

ixtlahuatl itic ohuaya ohuaya.

1062. In neneuhqui in tocuic neneuhqui intoxochiuh can tiquaochpan in toconahuiltia

Ypalnemoa ohuaya ohuaya.

1063. In quahuixochitl in momac onmani a tAxayacatzin in teoaxochitl in tlachinolxochitl ic

yzhuayotimani yca yhuintihua ya in tonahuac onoca ohuaya ohuaya.

1064. Topan cueponi a yaoxochitl a in Ehcatepec a in Mexico ye ohoye huiloya yca yhuintihua
ya in tonahuac onoca ohuaya ohuaya.

1065. a ye netlapalolo in tpilhuan in colihuaque in antepaneca ohuaya etcetera.

cdxlvcdxlvicdxlviicdxlviii

1066. Yn otpeuh Axayaca nohuian Matlatzinco Malinalco, Ocuillan,

Tequaloya, Xcotitlan, nican ohualquiaco Xiquipilco oncan oquimetzhuitec ce otomitl ytoca
Tlilatl, auh in oahcico quimilhui icihuahuan xitlacencahuacan in maxtlatl in tilmatli etcetera.
Anquimacazque amoquichui oquinenotzallan ma huallauh yn otomitl yn onechmetzhuitec
momauhtihtica in otomitl quittoa anca ye nechmictizque quihualhuica in huepantli in
tlaxipehualli in maatl ic quitlapaloco in Axaya momauhtitihuitz auh an oquitlauhtique yn
icihuahuan Axayaca.

LXVII

Tlaxcaltecayotl

cdxlix

1067. [54r=] Otacico ye nican Tenochtitlan y 54 ximochicahuacan antlaxcalteca ye

huexotzinca quen concaquiz teuctlo Xicotencatl y y Nelpiloni ya ximochicahuacan netla ya.

1068. Hualtzatzia in tachcauh in Quauhtencoztli an conilhuia a in Capitan i ya o tonan ye

Malintzin y Xacaltecoz Acachinanco otacico huel ximochicahuacan netla ya.

cdl

1069. Tla oc toconchiacan ynacal Capitan aya huel ye oqui hualaci yn iquachpan in tepepolli
an ye ixpan aya ye ixpolihui o in macehualtin mexicame hue ximochicahuacan netla ya.

1070. Xiquinpalehuican totecuiyohuan a ayahue tepoztlahuiceque quixixini a atlon yan tepetl

quixixini a mexicayotl ximochicahuacan netla ya.

1071. Xictzotzona in mohuehueuh xihuehuetzca yc Ixtlilxochitle xomittotia o in

quauhquiahuac Mexico nican mocuealizchimal o Cuecueyahua yan Temalacatitlan y
ximochicahuacan netla ya.

1072. Yaopapaquinitzin tlahuiznenequitzin ayyahue in quachic aya Yxtlixochitle xonmittoti a

in quauhquiahuac Mexico nican y Mocuealizchimal o Cuecueyayan Temalacatitlan yn
ximochicahuacan netle ya.

1073. In oc hualmomantihui Ahua tomachuan eyayyano in quachic aya in Anahuacatzin yn

otomitl teuctli tehuetzquiti hue ximochicahuacan netle ya.

1074. O cuel achica cemilhuitl o yeehuaya in tlachinolxochitl motlatol tiQuauhtemoctzin aya

moteocuitlayacaxochiuh tlatlahuizcallehuatimani ya in mochcaxochiuh quetzaltica
queyahuatimani otitlamahuio Huitziltepetl ximochicahuacan netle ya.

1075. Quehuelo tehuatzin tetoca ye mopan o mantiaz tauh totepeuh yeh mach oc timoxicoz
cequi mopatiuh yetiuh oo moteocuitlayehuatzaca ya mochcaxochiuh quetzaltica
cueyahuatimani otitlamahuio Huitziltepetl ximochicahuacan netla ya.

Yc ontetl huehuetl.

cdli

1076. Tla huel xiquimottacan a yehuantin chimaltica mittoti a, a, otonnexineque in

Tehuetzquiti yn Tecoatzin tlehnoo anyezque mayecuele ma on netotilo in tla xicuica
anicahuan, Ma cecen otlipan ximochicahuacan tiCohuayhuitl in tiItzpotonqui tlenoo
anyezque ma oc yecuele ma on netotilo yn tla xicuicacan annicahuan.

cdliicdliii

1077. [54v] Onelticyacauhque tla xicaqui ye nocuic in tauh totepeuh in Tenochtitlan o

Mexico nican in huel nelli, a, niquittohua niqueehua yeehua ye tonacizqui a inn izta nanauhca
in Tlatelolco ma an tlapic ye mochiuh tlaxcalteca aya yn tla xicuicacan annicahuan.

1078. an nicyaittac nicmahuio ye oncanNanahuacalteuctli chimaltica y expalatica yequene

quihualtoca ya in Tlaxcalteca aya in caxtillantlaca atitlan quincahuato ya tacito ya ma an
tlapic ommochiuh Tlaxcalteca aya in tla xicuicacan anicahuan.

cdliv

53. Yc yey huehuetl.

cdlv

1079. Tla oc xonmitoti o toOquizteuctli titlatohua ya xictzotzona in teocuitlahuehuetl

xiuhtlemiahuayo concauhtehuaque in teteuctin tlatoque auh ooya yehuatl ye xiquimonahuilti
in nepapan tlaca tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo ye huexotzinca y meetla.

cdlvi

1080. Tel huel yc aye onez Mexico ye nican Cuitlachihihuitl aya in tlatohuani yhuan
ylteuctli Tepixohuatzine anqui mochtin ye micuiloque ye in chimaltitech oo nepapa tlaca

tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo huexotzinca yn meetla.

1081. Mochimalihtotico nican aya in tlatohuani in Apopca Mexico anqui nican

chimalaztaxochihuaque huahuanpatzacque yn teuctli o amixpan o tlaxcalteca y meetlo ye
huexotzinca yn meetla.

cdlvii

1082. Auh ao nelli ye ic onacic quimon ya cuili ynin tepoztopilli ixpayolme anqui nican
chimalaztaxochihuaque huahuanpatzaque yn teuctli o amixpan o tlaxcalteca yn meetlo ye
huexotzinca yn meetlo.

1083. Hualchimallaaa ya yehuan Motelchiuhtzin yn Teucylhuitl y telhuelic onnezta in

oncacique yn intlequiquio in tepehuanime conittoa in Atoch ma onnetotilo tlaxcalteca yn
meetlo ye huexotzinca yn meetla.

1084. ye xixini a ye quauhtenamitl a ocelotenamitl in Teucylhuitl tel huel ye onnezta in a

cacique yn intlequiquio in tepehuanime quittoa in Atoch ma onnetotilo tlaxcalteca yn meetlo
huexotzinca yn meetla.

Yc nahui huehuetl

1085. Yn huel ximotzomoco ma xonmicalita an titlacateccatl a yn Temilotzin [55r=] yn ye

oquiaco in imacal caxtilteca chinanpanneca yaoyahualolo in tenochcatl aya yaoyahualolo in
tlatelolcatl.

1086. Yn oc tlatzatzaquato a in tlacochcalcatl in Coyohuehutzin a ye on oquiaco in acolihua

o in Tepeyacac o in hueyotliypan yaoyahualolo in Tenochcatl a yaoyahualolo in Tlatelolcatl a.

1087. In ye huel patio huay in Tenochtitlan y ye ixpolihui o ye ipilhuan in ye an yehuan Tiox

chalchiuhCapitan yehuan Guzma Mexico nican yaoyahualolo in Tenochcatl a yaoyahualolo
Tlatelolcatl a.

1088. Y xiuhhualcapoztica tlatlahtlatzini a ayahuitl moteca y no conanque ya in

Quauhtemoctzin a yahue cm atl onmanti a yn mexica in tepilhuan aya yaoyahualolo in
tenochcatl in tlatelolcatl a.

cdlviii

Yc macuilli huehuetl.55

cdlix

1089. Ma xiquilnamiquican tlaxcalteca tomachhuan yn iuhqui ticchiuhque Coyonacazco

neioquihuiloc in mexica ye cihua ye tepepenalo in tlacahuaque ayahue.

1090. A yc pachiuhti a yiollo ay Ximachoctzin Chimalpaquinitzin, a, yahue yn iuhqui

oticchiuhque Coyonacazco neioquihuiloc in mexica ye cihua ye tepepenalo yn tlacahuaque
ayahue.

1091. Ye onetzaqualoc Acachinanco Tehuexolotzin ayahue conicihuitia ynin Tlamemeltzin yn

Xicotencatl in Caxtaneta ye ma yhui netle ye ya ma yhui netle ye ya ma yhui netle.

cdlx

1092. Y xihualpaynaca ticcahuane in tiNelpilonitzin o yahue concihuiti a ynin Tlememeltzin

yn Xicotencatl yn Caxtaneta ye ma yhui netle ya ye ma yhui netle.

cdlxi

1093. In chiucnahuilhuitica onteaxitilo in Coyohuacan in Quauhtemoctzin in Coanacoch

Tetlepanquetzatzin ye necuilolo in anteteuctin ayyo.

cdlxiicdlxiii

1094. Quimonellaquaya, a, in Tlacotzin ye quimonilhui a o ahua tomachuane

ximochihuacan aya teocuitlatepozmecatica ya onilpiloque yn ayahue ye necuilolo yn
anteteuctin ayyo.

1095. I yn quihualittohua o in tlatoani o in Quauhtemoctzin a, ahua nomatzine can tonanaloc

tontzitzquiloc ac ynahuac timotlali a genelal Capitan ahuaye nella toya Yxapeltzina ahuaya
Nomachticatzine ayaya nella aye necuilolo in teteuctin ayyo.

cdlxiv

1096. [55v] Nel ahontimalihuiz in tetlacauhyotl a ayahue oncozcanchihuih in

quetzalnenelihuih in Coyohuacan i ahua nomatzine can analoc tontzitzquiloc aqui nahuac aya
timotlali a in genelal Capitan ahuaye nella toya Yxapeltzin a yahue ye necuilolo ya teteucti
aayo ye necuilolo ya teteuctin ayyo.

LXVIII

cdlxvcdlxvi

Ycuic Neahualpilli yc tlamato Huexotzinco. Cuextecayotl, quitlali cuicani

Tececepouhqui. 56

cdlxvii

1097. Nihuinti anaya yhuintia noyollo tlahuizcalla moquetza ya, o tlatohuaya aquan
quechol o chimaltenanticpac tlacochtenanticpac ximocuiltono tiTlacahuepan tinohueyo,
quaxomotl aya quaxomocuextecatl ayoo.

cdlxviii

1098. an teoaxochioctla yc yhuintic ye oncan tototeatenpan aya quaxomotl aya

quaxomocuextecatl ayoo.

cdlxix

1099. Yn chalchiuhtli teteyca, quetzalli popoztequi a nohueyo tepilhuanytzin

miquiztlahuanque yc oncan amillan ypan o, atempan aya a y mexica y mehetla.

cdlxx

1100. In quauhtli ya pipitzcan a ocelotl chocatica tinopiltzin Macuilmalinalli an ye oncan

Poctlan Tlapallan yeco y achihua a yn mexica y mehetla.

1101. In ye onihuintic ye nicuextecatl a y ye nixochiquaxoxo ya nictotoyahua ye xochiaoctli ya

ye oya ye aye ayeo.

1102. In ma temacon quetzalocoxochitl nopiltzin titlahpaliuhquetl yn ye nixoxo ya

Nictotoyahua ye xochiaoctli ya ye oya ye oya ye aye ayeo.

Yc ome huehuetl.

1103. In teoatl ymancan ayyahue ompoontimani teoaxochioctica ya a ihuinti a a in mexicame

chichimecatl aya noconilnamiqui a an nichoca y hue.

1104. Yca ya yyahue o onnichoca ya niNeahualpilla noconilnamiqui canin ya mani a ompa ye

cueponi a yaoxochitl yya noconilnamiqui a an nichoca y hue.

cdlxxicdlxxii

1105. Cili quipon Chailtzin a y tzin mahuia a Yxtlilcuechahuac yca ye onmahuizti a

quinamoya in quetzalli patzacon xiuh quiyamoya cuextecatl tlahuaquen.

cdlxxiiicdlxxiv

1106. Atlia yxtlayhtec tlachinolacueyotl y topan ye pooni pilia Yxtlilotoncochotzin a

ycan ye mahuizti a quinamoya y quetzal y patzacon xiuh quiyamoya cuexteca tlahuaquen.

1107. [56r=] In quetzalaxomotzin ompapatlanti a noxochihueyotzin yn Tlacahuepantzin aya

an quitocan tochin teuctlapaliuhquetl y yn cuexteca meyetla.

1108. Aytec o cuica ya a ontlahtoa oo yaye y teoaxochitl y yn an quitlahuana onchachalaca

inquecholpohuan in tecpilli ya yn cuexteca meetla.

1109. Oyatihuintique notatahuan tlapalyhuintitl y ma nemaytitotilo ya an ca ye ichan

huehuexochihuaqueh ho a quetzalchimaleque.

1110. Ye tlatileque ya yolimale ya anca quimittotia in ihuatzacalhuan huehuexochihuaque ho

a quealchimaleque.

cdlxxv

1111. Ye o yahqui nopillotzin coahuic cuextecatotec tzapocueyeha Tlacahuepan

motimalohua ya, Quenonamican aoyyaye aye oya yayaa.

1112. Yaoxochioctica yhuintitiaqui aa nopillotzin coahuic cuextecatotec tzapocue yeta

Tlacahuepan motimalohua ya, Quenonamican aiyaye aye oyayayaa.

1113. Ye onmahpanti a yn teoaxochiaoctli a yn Matlaccuiatzin ocen yahque Quenonamican

yyao yayea.

1114. Yn teoatica ya tlac yhcuilihuitiquetl ya nohueyo nopiltzin Neahualpila ya chimalli

xochioctla yca yhuintiqueh a ye oncan cuexteca netotilo aya yn Atlixco yayyaya.

cdlxxvi

1115. an noconyapitza ya y noceloacaquiquiz a onquauhtzatziticac in notemalacac ipan

a y tecpilli yahqui ya y huehuehtzin y chimalli xichioctla yca yhuintihua ye oncan cuexteca

netotilo ya yn Atlixco ya.

1116. Moteoxiuhuehueuh xictzotzona ya xochiahacuintaymetl y moxochicozqui mahci

aztatzon yhua timotlac ya yhcuilo o.

cdlxxviicdlxxviii

1117. Ya yo caque ye onnemi y xochiquaxoxome y tlahpaliuhquetl a

ocelochimaleque mocuenpan i hue.

1118. an ye onnentlamati y noyolio nitlahpalihuiquetli a niNezahualpilya an niquintemoa

nachihua anaya oyahquin teuctli Axochiquetzal aya yahqui tlapaliuhquetl ylhuicaxoxohuic
ichan tlatohuatzin yn Acapipiyol mach oc quihualyaxochiaoctli yya ye nican nichoca yca
ohuana.

LXIX

Atequilizcuicatl

1119. I ximatlatl ymanican quetzalhuexotl a onicaca in Chapolcotitlan.

1120. [56v] Ye chalchiuhatlan yquiayan yaho hi oncan tonahcico timexicame ayahue.

1121 Yao qui nelli qui nelli ahanahaya nican in Mexico oncan Chapolco yeco ayan.

1122. Tzotelco yhuihuion inic tonquizque Acocolco nican inic tonahcico yn timexicameh
ayahue yauh qui nelli ahanahaya nican Mexico oncan Chapolco yeco ayan.

1123. Ynic onacico in Capitan in Mexico hoo ic namiquito Moteucomatzin .

1124. Niman ic hualtemoc cahuayo ypan teocuitlacozcatica conahpana ya contlatlauhti a

connahuatequia ayahue etcetera.

1125. Yauh qui nelli yauh quinelli ahanahaya nican in Mexico oncan Chapolco yeco ayan.

1126. Auh an niman ye quilhui a, Oticmihiyohuilti oytech tacico in mauh motepeuh in Mexico
oticpachoco in mopetla ya in mocpala ya ye o cuel achic yc o cemilhuitl nimitztlapiali
motolinia in momacehual contlatlauhtie yauh qui nelli ahanahaya nican in Mexico oncan
Chapolco yeco ayan.

1127. Yc cue yahue ye yalpopoca ya yeic caliquico inin tepehuani in Capitan ye oc

nemoa teteuctin aya in tlacateccatl in atlixcatzin an a ayahue ye tlacochcalcatl in tepehuatzin
Onatecaco tpilhuan inic onixtlauh mexicayotl yauh qui nelli ahaanahaya nican in Mexico
oncan Chapolco yeco ayan.
cdlxxix

1128. In ticmahuioco atliyaitic titlaxcalteca onateca in Mexico in tpilhuan Moteucomatzin

teuctli yquac huehuecomitl ye ic onaaca amalacoxochitica onayatzauctiuh ye yaltepetl yeic
onixtlauh mexicayotl yauh qui nelli ahanahaya nican in Mexico oncan Chapolco yeco yan.

1129. Yye hualtzatzi a in Malia teuccihuatl quihualihtoa in Malia mexicah ma hualcalaqui

in amapiloltzin ma ontlamemelo teteuctin aya Acolihuacan Quetzalacxoyatl yeco yohuan
Quapopoca hi yao qui nelli ahanahaya nican in Mexico oncan Chapolco yeco yan.
cdlxxx

1130. Yn huel monequi Ipalnemoani ye tlatlapanalo in tapiloltzin timexicame.

1131. Tlachoquiztlehua y tlapepenalo ye cuauhquiahuac neyximachoyan yauh qui nelli

ahanahaya nican in Mexico oncan Chapolco yeco yan.

1132. Yn aacoyan oncan poliuhque hualpopoca Neahualquentzin ye tlacochcalcatl in

tepehuatzin ho inic tonaaca timexica yauh qui nelli ahanahaya nican Mexico oncan Chapolco
yeco yan.

1133. Nequian huel centetl ye contecaco in tlatoani Moteucomatzin. Ca yahue.

1134. Ye tlauhquecholxochitica yeh i yacaxochitl tzinitzcan a ocoxochitl ye ic conmamalintaz

ymecapaltzin yca ya quimotimaloa in tenochcame ayahue etcetera.

1135. O acic ompolihuiz ye toahuicoltzin patlahuac xihuitl in teocuitlatica ya chayahua cayo ha

yahue.

1136. Ye tlauhquecholmacpalxochitl ye ic ontzaucti a y an a mopan yc onteintia atliaytic atlia

i xictli manca yca yan in quimotimaloa tenochcame, yauh qui nelli ahanahaya nican in Mexico
oncan Chapolco yeco ayan.

Yc onhuehuetl

1137. [57r=] Yn huel tontlamahuioque titlaxcaltecame titlacateccatl tiIxtlilxochitl a in

mexicame ha tlachinol Acaacayatzi ha cacotecazque tenochcame yaha yaha yacayome o
anqui ya huel yeuantin ha impan ya mochiuh.
cdlxxxi

1138. Ha in Quauhtemoctzin in Coanacoch uca a yn Tetlepanquetzatzin quimocaquilique

nepapan tlaca ynic onnemacoc tlacochihcuiliuhtoc tenaxa haya notlatquentzino a etcetera.

1139. Nachhe yohualli cahuan ca ye tla xoconmeme mochalchiuhahpiloltzin

moilhuicaaacayatzin toconitotic in Caxtillan hanen tla xia etcetera.

1140. Nicahuauh i tlacotl ytempan ton Capilel toconilnamiqui mochalchiuhahpilol. Amen.

1141. Ye hualmoquetzaya yn a itlani ymac onmani a in teocuitlacopa huel cuecueyoca in

quetzalatl quimoitilia in mexicame huel papaqui y tla tonehua in pixoley. Amen.

1142. Ye ma iuhqui on intla mochi qualli yn amcon anmexicame aic polihuion in ttquiliz
iquac polihuiz on yn otlatzontec Ycelteotl. Amen.

Yc yeh huehuetl.

cdlxxxiicdlxxxiii

Nomachhuahe netle ma xicaquica yn notequitlatol oytech tonacicoc i in tatequiliz

ahuayahue.

1144. Ac nel conanatiuh toconmemezque in tochalchiuhtehuicolotzin ayahue .

1145. Auh ompa tocenquia in Coyolatempan Axoxohuican ayaco ayea ayea.

1146. Oh ayac ontlatequichihuaz topan oc toyazque techonyacanaz in totepixcatzin in Ton

Tiego Tehuetzquiti a. auh ompa tocenquia Coyolatempan Axoxohuican ayaco ayea ayea.

1147. Tocilacatzinti uhcoc tonacaxochihuiconticac Atl ytempan chalchiuhahuehuetl in

Chapoltepetitlan. Ma ontlateteco ya ticcahuan ic onqualneztiaz in chipahuac atl ayahue e aya e.
cdlxxxiv

1148. Ca nic yhtoa cuix ytla nomacehual ic nontlaocoya yn antocnihuan campa ye yehuatl
nocoyatecatiuh ca quinequi noyollo ma ye ompa ye iquelexia.

cdlxxxv

1149. Nichoca ehua icnotlamati a nicuicanitl oc nicyatlapan noxioapitzapilotzin.

1150. Yn ma iuhquin niccuepa ma nixochincuicuicatiuh ye nochan aya aya.

1151. Yn quitlalya ma xochiatitla niyaichoca ehua onicatlapan yn noxiuhapetz, aya.

1152. an niquintemoa atlacuique teteuctin aya in Neahualtecolotl Coaihuitl teuctli an ihuian

onatecaco ychan y Pelatol. Ma xonmelaquahuacan ton Petolontlie aya.

1153. [57v] a nicon huelneztaz in tecpilotl, mach ica ompolihuiz in tatlamemela ya ma

xanelaquahuacan ton Petolontlie aya.

Yc nahui huehuetl

1154. an tehua ya Tioxe Ycelteotle an ticyamana in tezcatl tlahuili a on on ycac ye nican

cemanahuac yyaye.

1155. Yn canon nican catca yaya o aya a in intlil intlapal motlachihualhuan on atlamemeleque

a in teteuctin oyyaye.

1156. Ye nonyahui, ye noyahui, yahui, ompa nacitiuh ye Xiuhtzonetitlan on quetzalatempan

ompa noconanaz nomatlaltehuilticauh ca hui.

1157. TIxtlilxochitl a in mexica yan ynic onnemacoc tlacochicuiliuhtoc in tenaxa aya.

1158. A yn tlachinolaacayatzin ha ica contecazque ha ynic tequitizque tenochcame ya ha

yaha yacayome. o anqui ya huel yehuantin ha inpan ya mochiuh ha in Quauhtemoctzin in
Coanacoch uia aaTetlepanquetzatzin quimocaquilique nepapan tlaca.
cdlxxxvi

1159. Ynic onemacoc tlacochihcuiliuhtoc yn huel conitto Capitan teuctli ma

xoconxioamoxyhcuilocan amoxtli ypan on ha in intequiuh mexicame O anqui nohuian in
altepepanhuic oncuihuac tequitl aya ayahaya etcetera.

1160. Can in ya chocaque in tlaocoxque teteuctin tlatoque, auh otomacehualtic otopan mochiuh
in conxioahamoxihcuiloque.

1161. Nequi otoconcaquito netleya in tiQuauhtemoctzin in tOquitzin in tiHuanitzin aya.

1162. Y ye ohualtzontec yn aic o polihuiz in tatlamemela ya ximelaquahuacan canpa nel

tonyazque in quenmanian yn ihuicpa in Pelatol haya haya.

1163. Ma ximelaquahuacan tomachuane in tiQuauhtemoctzin

1164. Ma tictzinitzcanahuechotihuian ahuachotiuh in tzaqua can on in ye tohuicoltzin

xoconteocuitlaquemachhuimolocan in tomecapal aya ma itlan tonaquican tatlamemel aya
yhuicpa in Pelatol haya.
cdlxxxvii

1165. Ca niquintemoa atlacuique teteuctin aya yn Neahualtecololco coayhuitl teuctli

an ihuian on onatecaco.
cdlxxxviii

1166. Ychan in pelatol ma xamelaquahuacan ca ic uelneztaz in tecpillotl ni mach ica

ompolihuiz in tlamemel ma xanel el.

Yc onhuehuetl.

1167. Neh niquittoaya niXicotencatl teuctli aya. Hane ya tla xiauh xicana in mochimal ah
xochiacontzin mohuicoltzin anoo ihcac motolteca [58r=] itzcontzotzocoltzin icayan
tamemezque taacatihui yc oncan ye Mexico in Chapolco ca atitlan aya.

cdlxxxix

1168. Anenen tla xiauh nomache niccahuan iya tomachvane anapipilti.

1169. Nicteca yn atl Quauhtencoztli in teuctli tla ye noch tonhuian tamemezque taacatihui ye
nee

1170. Nequi ye ontzatzi a in tochcauhtzin in ye Motelchiuhtzin tocnihua quilmach ye oc

yohuac ticanatihui tatlamemel huel tetehuilotic xiuhtehuiltic ho in quetzalitzacuecueyocatimani
ye ic tonaci o oncan tecomatla aya anen tla xiye mach no noxicotaz ye Nanahuatl nicauhhe.
Titlacatecatl tiCuitlachihuitl huel toltecatic teocuitlatica ya in tlacuilolli ye tahuicoltzin
conicuilota Axayacatl teuctli tocenmantazque ye ic tonaci.

1171. Ye chalchiuhatica ontzetzelihui pipixahui noneapanaltzin ye itech aya.

1172. Noxochiaaacayatzin i Huanitzin nechyamacaco notlatzintzihua tlaxcalteca ye

chichimeca anen tlaxia.

1173. Yn tlachinolxochitl chimalxochitl oncuecuepontoc tlatlatzcatimani a i yacaxochitl

ontzetzelihui anqui o ye ehuatl ye ic contzaquaco teocuitlatla ya, ye noconana ya
xiuhtlacuilolli a ye napiloltzin ic noconmemeya ha nohueyohuan.

1174. Acolihuacan in titon Antonio tla nimitzonyahuica ya yn ahua nomach i Tehuetzquiti aya.

1175. Onacaxochiamatlapalceliztiuh ye ontzactiuh on xitlacuilolli a yn napiloltzin ic

noconmemeya xinechitacan, nohueyohuan.

cdxc

1176. Can nipala y Petolo can nocoylnamiqui y tlacuilolapiloltzin.

1177. Ton palay Xihuan in opixpoh aya conteocuitlapayoyectia conatzetzelota atlo yan tepetl
yaye.

1178. Ye mach aya nelli anca oyaqui in totlaotatzin in obispo aya conteocuitlapayoyectia
conatzetzelota atlo yan tepetl y yaye.

1179. Yn ma tonhuian on in Chapoltepetlan in quetzalatempan xiuhquecholeliztiuh

macpalxochitl ic ontzactiuh tochalchiuhhuicoltzin ahua nicahuan ma oc amoyolic ma
antlatlapanti yc techonahuazque in totecuioan yyaye.

1180. Y ma huel yc on tlatotoyacatiuh yyohuaya y ma huel ximimattihuian ompa tocenquia in

tenochtli aya ymanca yn Mexico in xiuhquecholceliztiuh macpalxochitl ic ontzactiuh
tochalchiuhhuicoltzin ahua nicahuan ma oc amoyolic ma antlatlapanti yc techonahuazque in
totecuioan yyaye.

1181. [58v] Ma xoconmahuiocan yn antocnihuan yn anhuexotzinca a ypan mochiuhtica a

ypapa yehuaya an yehuan Dios ye contlatolhui ya yohuaya ohuaya.

1182. a yeehuaya ypetl a yeehuaya cpallo ypan onca yehuaya a y Papa yehuaya an
yehuan Tiox ye contlatalhui a yay ohuaya ohuaya.
cdxcicdxcii

1183. Hoch aquin o teocuitlatzatzazco oncan onhuetztoc yn tlacao yehuatl a i Papa ya an ca

yxiuhtlacalhuaz yetoqui yc onntlamomotlatoc ahui in cemanahuaqui ohuaya etcetera.

1184. O anqui nelli yehuaya yc anca ycoloz yteocuitlatopil yetocqui onpepetlantocqui in

cemanahuaqui ohua ohuaya.

1185. Can ninentlamati a a yn Loma yehuaya a oncan ye noconita y an ca ynacayo a yehua

Xan Petolo, a yehuan Xan Papolo ya ohuaya.

cdxciiicdxciv

1186. O anqui ye nauhcampa yahuaya ye ontzatzac oc ticaqui teocuitlantlatzaqualli

ompepetlanticac ohuaya ohuaya.

1187. Ach in onca ye ichan an yehuayan Papa ya teocuitlapapaloycuiliuhtimani a

ontotonaticac ohuaya ohuaya.

1188. an moquetza in ehecatl cocomocan tetecuica ya yc pooni a yn ilhuicaatl huiya

nanatzcatihua ya yn acalli a ohuaya ohuaya.
cdxcv

1189. Yn huel totech onquiquia ya y mahuion Tiox, toconyaitta y atetepepeyotl ye

xochipixahui nanatzcatihua ya yn acalli ya ohuaya ohuaya.
cdxcvi

1190. Yyo ho ahuaya tocnihuane ma xontlatlamahuiocan atliyaytiqui an ye ticonchaloa an

ye titon Maltin i hualxaxamacatimani a yn ilhuicaatl ya ohuaya etcetera.

1191. Y mahuizpan tontlachia o Ypalnemohuani acueyotl hon totlan moteteca y man

tipopolihuiti a xictli a y malacachihui ya ohuaya ohuaya.

1192. Ho ayac tlaotli yn acalli ytiqui yn antocnihuan yn cuix nel oc tilotizque man
tipopohuiti a xictla y malacachihui ya ohuaya ohuaya.
cdxcvii

1193. Yyoyahue yahue huixahue yahue nihualicnotlamati topan moquetza nican

quetzalitzahuachtli canpa nel toyazque ohuaya ohuaya.

1194. Teicnotlamachti in quichihua nican Ypalnemoani yn tlanel nocniuh yn tlanel tonehuan in

tiyolque yeehuaya ayocac teca y acalla ytic a ohuaya ohuaya.

1195. Acala ytiqui huel mahuiocan an ye topan onquia an ca chalchiuhatl in yeic

pooni a yn mecatl yhcoyocaya can michin patlani a ma xicyaithuacan ohuaya etcetera.
cdxcviii

1196. [59r=] Ah onca ya ycaqui tonacaquahuitl a ycan ye totlatoca yn mecatl ycoyocaya an

michin patlani a m xicyaithuacan na ohuaya ohuaya.

1197. Tlaztalli moteca tlahuizcalli moquetza tontlachia yn atlitic y mixayauhtitlan i ye oncan

mahahuili a mahuiltitinemi papalomimichti ohuaya etcetera.

1198. Ma xicyaithuacan yn antocnihuan i ylhuicaaxochitl o o moyahuatimani ye oncan

maahuilia maahuilitinemi papalomimichti ohuaya ohuaya.

1199. Mixayauhtitlani ye tontlachia y ma ximotlapalocan yn tiCoayhuitl y an ca titlatol huiya

ma xoconmatican atl in xoxoquiuhtimani ay ohuaya ohuaya.

1200. Ach in iuhca no teyhiahuican atliyayticqui man xoconmatican atl in xoxoquiuhtimani

cani ohuaya ohuaya.

1201. In huel nonmahui, nonmahui, a yn atlitiqui hualmoman in tonatiuh ye topan in moquetza

a ylhuicaapoctli yehuaya an ye quitemohui ya i a yn quachpanitl a ohuaya ohuaya.

1202. Can ye hualmotzatzilia a yn Cohuayhuitl an ye conyaihtoa hueyx ahuaya

tocnihuane anca ce nican yez in tipopolihuizque can ye quitemohui ya a yn quachpanitl a
ohuaya ohuaya.
cdxcix

1203. O ach in ye iuhcan ynic pooni ya in huey mauh Ypalnemoani yehuan Tiox huiya
xinechyenelli ma tlacahuan moyollo anontlayechua cannelpa noyaz yn ohuaya ohuaya.
d

1204. an nihualnotzatzili a yn o mooma Ypalnemoani yehuan Tiox huiya xinechicnelli ma

tlacahua moyollo anontlayecohua cannelpa noyaz yn ohuaya ohuaya.
di

1205. Quen can moma o yn Motelchiuhtzin huiya a inpan ye tlapan ym acalli a atl
quiyahuicacon yn Coamelco yn ohuaya ohuaya.
dii

1206. In quilmach quihualitto yn Motelchiuhtzin mach nel ye chalchihuitl yc

ninoquixitiz tlapitzalli teocuitlatl yn mach nel nontlaotlaloz mancuel nompolihui yn
Coamelco y ohuaya ohuaya.
diiidiv

1207. Tla xoconyacaquican anhuexotzinca an hual ixiptla y Xan Jihuan paha yn huey citlali
ontzatzi a yehuaya conittoa ximocencahuacan ca ye huitz on a in nelli teotl a yn tlatohuani an
coyananquilia in nepapan tlaototome ohuaya ohuaya.

1208. Oyamoquetzaco yan tlahuizcalli yehuaya oyahualquiz a yn ixiptlan [59v] Tiox yn

tonatiuh yn ma on yatlatlauhtiloyan yn Ipalnemohuani anhuexotzinca in ohuaya ohuaya.

1209. In ma onneyximacho ya yn antepilhuani ma onyatlamahuiolo yan quexquich i notoca

quichiuh ticcauhtehuazque in quenmanian yn antocnihuanna ohuaya etcetera.

1210. an concauhtehuaque a in tlalticpac qui ynin macehualli yn inetlamachtiliz yn teteuctin i

mach aca conyaitquiz ticcauhtehuazque yn quenmanian i, ohuaya ohuaya.

1211. Maca xinentlamatica yn anhuexotzinca maca xontlatlaocoxtinencan ca tictlatolchia in

Xesus Nazaleno a ilhuicac Teotl an ohuaya ohuaya.

1212. an conayaittohua a yn polopeta y yece chiellaya ma xoconelehuican in croria in ompa

tentica yn in cemicac netlamachtiliztli ompa pacohua tlatocatihua yn ilhuicatlytic ohuaya
ohuaya.
dv

1213. Can chiucnauhtlamantli ni ye onnemi o in mopillohuan in agelosme mitzhuelamachti a

on Ycelteotl huiya alcagel, biltotesme, potestates, pilincipatos, ohuaya ohuaya.

1214. a ye itlan o in tonmehuiltiticaon ticihuapilli Santa Malia ayyahue tominaciones, y

trones, huiya quelopinesme oohuiyaya quelapines ayc tlami oncan yn ilhuicatl ytic caya ohuaya
ohuaya.

1215. Tonecoque ye nican an qui ye ichan huiya in yehuan Pelatol yn ma neci yauh
pohualoquen ye conittohua yn an yehua Tiox an ohuaya ohuaya.

1216. Yn man ticyanotzacan Ycelteotl yn ao yca yehua a oncemilhuitillano ya ytloc

ynahuaqui can timacehualti ohuaya ohuaya.
dvidvii

1217. Tontlamahuioto oncan in mali a timexica ya onca technahuatica yehuan Pelatol

techonyailhui on ma xiquitati a j Patele Santo ohuaya ohuaya.

1218. an ye coyaitto y ao tle nicnequi a teocuitlatl o in ma huel nepechteco an huel

xicyanotzacan in celextial a yehuan Tiox an ohuaya ohuaya.

1219. Yn an no iuhqui yehua yca techonihua a in Loma aya techonyailhuih on ma xiquitati a

in Patele Xanto ohuaya ohuaya.

1220. an toyollo tlamatic yca techonihua a yn Loma aya techonyailhui on ma xiquitati a in

Patele Xanto ohuaya ohuaya.

1221. In an qui ya ichan y tlapapaloztocalli cacan y yahue an yehuan ya Papa ya

teocuitlatica ya a on tlacuilolli ya techonyaithuiti ya ohuaya ohuaya.
dviii

1222. [60r=] an quiquiztica tlamimilintoc aya ye ompielo ycaca ytlatol Tiox yn tzinitzca
quentica a ontzaucticacon techonyaithuiti a ohuaya ohuaya.

1223. Yn ma xicaquican in antepilhuan i tonahuac onoque can in ma iuhcan ohua ca ye iuhcan

yn ichan Tiox in Loma aya oncan ontlapiya on ca yehua ya Papa yan ohuaya ohuaya.

1224. A oncan ya onoqui ca yehua yn tenan yn itoca yn Santa Sellaya a yn Loma aya, oncan
ontlapia on an yehuaya Papa ya ohuaya ohuaya.

1225. Xotlatimani yan onitzmolintimani on yn Huexotzinco y anqui moxochihui tAxayacatzi

huel tontlamaceuhta a tenochtli ymanican ohuaya ohuaya.

1226. Aztayhuixochitl aya ye on tzetzeliuhtoc yn Atlixco ya anqui moxochihui in tAxayacatzin

y teuctli yehua huel tontlamaceuhta an tenochtli inmanican ohuaya ohuaya.

1227. Quenonamican yn ompa ximohua yn ilhuicatlytic chalchihuitl anqui xihuitl ye

octecpantoque a yn tepilhuan Tiox ye ichan in ohuaya ohuaya.

1228. Anqui tlauhquechol ompatlantinemi on Oquizteuctli ya anqui quetzalquauhtli a in

Tlacotzin ye onnemohua Tiox ye ichani ohuaya ohuaya.

1229. Tla xontlachiacan yxochimilpan i Ycelteotl huiya a teyolquimatcan ontlacehceliztimani

ya onquetzalahuachquiyauhtimani a ohuaya ohuaya.

1230. an ye oncan ye onnemi xiuhquecholtototl a yn Ton Maltin i maahuiltitinemi yn

Aztatototl Cohuiyhuitl Ton Xihuan ohuaya ohuaya.
dix

1231. In tlapalihuinxochinquahuitl a cuepontimani ya Tiox ye ichan i yn conchichintinemi in

tpilhuan i yn teuctli on Anahuacatl aya anqui tlacateccatl yn Cuitlachihuitl in ye
onmotlamachti a ylhuicatlytic ayyo ohuaya ohuaya.

1232. In quetzalchalchihuitl i anqui xihuitl tlapaque in tpilhuan in mexica yn huexotzinca yn

in teuctli on Anahuacatl aya anqui tlacateccatl yn Cuitlachihuitl in ye onmotlamachti ya
ylhuicatlytic ayyo ohuaya ohuaya.

LXX

Xopancuicatl

dx

.1. 1233. Quenin ye olinque in mexica y yn Chapoltepec huiya an ye yahuiya huiya .2.
polihuito Huitzilihuitl yn Colhuacan a ohuaya ohuaya.

.3. 1234. Amoxtitlan o an ye ohtlatocatiyaque on a in mexica y ynic ye onahcito ynic

motecato a in Colhuacan ohuaya.

dxidxii

.1. 1235. [60v] Yaotlatoco yehuaya Xaltocan tlaca y yao. an quinahualpoloa a y mexica
i in Chapoltepec huiya choquiztlehua ya ymacehuallon a yn Huitzilihuitl ohuaya.

.2. 1236. O anca ye oncan Tiaapan i cococ quimatito mexica on yn chichimeca y ohuaya.

.3. 1237. an ye quittohua on Achitometl. .4. an ye quihtlani yehua cuepchinamitla .5..6. ya

huitzilaztatl yn yacacintli cohuatlon moyahualotihuitz yn ye on tlaquia ya .7. ahminqui
maatl .8. huiya yca quimamaliz ychan i .9. yca quitlanihtoque atlo yan tepetl in cemanahuaqui
ohuaya.

.10. 1238. Ye nican Tollan Tlapallan quichihuaz in tonahuac onoque ye nican polihuizque .
11. in tonahuac onoque ye nican tzanatl yhcahuacayan cohuatl yomoca ya an michin patlani
ya ye nican.

1239. Cuepontimani yan yn nepapan xochitl .12. ahcemellecan in totlatohua on tiMoteucoma

y ohuaya.

1240. Can on yahque on .13. yn quimanacohon in tenochtli yehua .14. in Aatlon, Ahuexotlan a
in Tenoch yn Ocelopan.

1241. I niman iuh quinahuati a yn Huitzilihuitl ye nican polihuizque in tonahuac onoque ye

nican tzanatl yhcahuaca yan ye nican cuepontima ya nepapan xochitl ahcemelecan yn
totlatohua on tiMoteucoma y ohuaya.

.2.

1242. an toconquetzalmana ya mocuic aya an titlatohuani ya yn tOquitzin ye yca yehua

titlacocohuan nican in Tenahuacan ohuaya.

1243. a nihualla o caya yehuaya an nitlaylotlaqui maa yhui yehua maa oanquittoque in
tonahuac onoque onchalchiuhtlapaniz toyollo yehua ytloc ynahuac Ypalnemohuani ohuaya.

1244. a ye ic xichocacan naya anmexica y antepilhuan ye no ceppan tauh ipan i

totzaquallimanca tipopolihuizque quen quittohua Ypalnemohuani ohuaya.

1245. [61r=] Yn mach oc quihualmati a yn tlacateuctli in Moteucomatzin a yn Cuitlahuatzinn

i ximotlapalocan anmexica yn antepilhuan y quen quittoa Ypalnemohuani ohuaya.

1246. Ontlaocolmalintia yyollo yehua in Quauhcohuatl ay in teohuatzin huixahui ya on

ohuaya.

1247. Ma o contlati Ypalnemoani mach oc quihualmati quen poliohuaz a yn macehualli yc

ontimalihuiz yc nopillotl a yn tenahuaqui ohuaya.

1248. an tomotlamachti ya Ymopalnemoani in tlalticpacqui ma niman oc an xiquimilcahuan

i yn mexica yn yn Tlatilolco yn teocuitlapantica ontlahuizcalehuaticac yn a yn tlaylotlaqui
ohuaya ohuaya.

1249. an ninotolinia ninentlamatia an nitlaylotlaqui quemania otechontlati Ypalnemoani

quen nemoaz yn? Ma yuh nemohua yn mach oc tiqualmati otiyaque ye ichan ohuaya.

1250. Can ye ic tichoca yn yehuaya ye techihuintia Ypalnemohuani mach oc quihualmati yn

Acamapich, yn Huitzilihuitl yc onixtlahui ya in mexicayotl a yn tepanecayotl ohuaya. .3.

.3.

1251. Xochinquetzal yn quechol mahuilia, mahuili on xochitla icpacan ohuaya.

1252. an coyachichina ya nepapan xochitl in mahuilia, mahuili on xochitla ycpacan ohuaya.

1253. an ca xihuizhuayo y monacayo moyollo yehua chichimecatl on teuctlo Telitl huiya

chalchihuitl moyollo yehua cacahuaxochitl in ye izquixochitl in ahua y yao ayyayye ma
tahuiyacan a ohuaya.

1254. Timalintihuitz xochincuahuitl on huehuetzca ni xochitl a yn Tamoanchan xochpetlapan

ayahue mimilihui xochitl a nelhuayoxochitl ayehuaya xochitl y quetzal yticpan toncuica
titlaylotlaqui tahuiaxticaqui timalinticaqui ahuayyao ayyayye ma tahuiacan a ohuaya.

1255. O ayoppatihua yn tlalticpac yya on antepilhuan i anchichimeca ma tahuiaca ohua

huicalon xochitl can on ye Mictlan an tictotlanehui ya ye nelli ye nel tihui ohuaya.

1256. Tlaca nelli ye nel tihui ye nel ticyacahua in xochitla ya yhuan in cuicatl yhuan in
tlalticpac ye nelli ye nel tihui ohuaya.

1257. [61v] Can in tihui yehuaya Can in tihui on timiqui oc nelon in tinemi oc ahuiyeloyan
oc ahuiltillan o Ypalnemohuani anca anio nican yn tlalticpacqui huelic xochitl yn cuicatl aya

manyan tonecuiltonol in mayan tonequimilol ycan xonahahuiyan ohuaya.

1258. Xonahuiacan antepilhuan anchichimeca yn can tiyazque ye ichan Mictlan Popocatzin

huiya yn tlaylotlaqui yn Acolihuatzin. ay antepetizque ayac mocahuaz in tlalticpacqui huelic
xochitl in yn cuicatl aya man yan tonecuiltonol mayan tonequimilol yca xonahahuiacan
ohuaya.

.4.

1259. Tlachinolpoctli on chimalcocomoca ehuaya oyohualteuhtlehuaya onnenehuixtoc yn

moxochiuh yaotzin ycahuacan ye oncan nepapan in quauhtli yn ocelotl a ohuaya.

1260. In an temocniuhti ya on yn an teicnomati tlachinolmilini teuhtli coahui ya acaxochitl

ytzahuatztzetzelihui a oncuecueptimana ohuaya.

1261. Yaoxochiatlapan aya ye chimalpapalocalli manca huiya a oncan in tlacochtica quipoa

contlatlaztica inteoaxochiamoxtlacuilol yn Moteucomatzin a oncan in Mexico quipatlan
tonacatiatl ahuayyao ohuaya.

1262. Quauhuinteuteuchueli manca totlan tohua yehuaya a oncan yn tlacochtica quipohua

contlatlaztica yteoaxochiamoxtlacuilol in Moteucomatzin a oncan in Mexico quipatlan
tonacaticatl ahuayyao ohuaya.

1263. an motlauhquechol moyauhtiuh on yn ica toya in titepiltzin a yn Tlacahuepan

mopopoyauhta ya tiyaqui yancohuin mitzhualixima Xippilli Quauhtlehuanitl ahuayya ohuaya.

1264. an mopan iya ye oncan milini pooni yehuaya yn tlachinolli on yn cocomocatima ye

tonmotlati an totec teocuitlaxochitl momoyahua ye oncan nopiltzin o in Tlacahuepan i ahuayya
a on ahuaya.

1265. A hue ye ohuaye ninentlamati ya ycnoyohua in noyollo yehua in noconitan icnopilli

mihuitzetzelohua ya in teopan iyanihuayayyo ya cohui ohuaya.

1266. Yn ye cem iyaye on capan tlatlaya tehuehuelin poctlan Teotihuacan ayyahue in noconitta

nicnopilli mihuitzetzelohuaya in teopan iyanihuayayyo ya cohuion.

.5.

1267. [62r=] Tlaocoyan noyollo nicuicanitl nicnotlamati yehuaya an ye in xochitl i an ye in

cuicatl a yca nitlacocohua in tlalticpacqui manen quihtocan in techcocolia in techmiquitlani
moch ompa onyazque can on ye Mictlan a ohuaya.

1268. In quenmanian yn otonciauh yn yn otontlatziuh yn toconinayaz yn in momahuio in

motleyo in tlalticpacqui man quitocan in techcocolia in techmiquitlani moch onpa onyazque
can on ye Mictlan y ohuaya.

1269. In ma an oc huello onnemohua in tlalticpacqui ma an oquihuiya Mopalnemohua on

yehuan Tiox in quin icuac onnetemoloz a yn otiyaque ye ichan a ohuaya.

1270. In an onnepolollan o tlalticpacqui an ic onnelnamicoz in tocuic toxochiuh quin iquac

onnetemoloz a yn otiyaque ye ichan a ahuaya.

1271. Hui titotolini a ma iuhqui timiquican ma omochiuh ma techonitocan yn tocnihuan Man

techonahuacan quauhtin i a ocelotin aya ohuaya.

dxiii

1272. Quen huel xoconchihua? quen huel xoconcuili yxochihua ya a yehuan Tiox huiya
nencuihuayan ancuihuaya ohuican mahuizpan yxtlahuacan a etcetera.

1273. Maoc quiyocoli maoc tictemachican can in tlahuica ya yca ya amechmotlatiliz

Ypalnemohuani ohuaya.

1274. Ohuayayo xicnotlamatican Tezcacohuacatl Atecpanecatl mach nel amihuihui in cozcatl

yn chalchihuitl i ma anmonenecti ma antlaneltocati etcetera.

.6.

1275. an tonteyeneli a anca can tlaocoya yn Ipalnemohuani in cuix nelli cuix no amo nelli

quenin conittohua yn ma oc onnetlamati in toyollo yehuaya ohuaya.

dxiv

1276. Quexquich in ye nelli quilhuiya in amo nellon? can tonmonenequi yn Ipalnemohuani

mac onnentlamati yn toyollo yehua ohuaya.

dxv

1277. In yehuan Tiox Ypalnemohuani ninentlamati a anca o aic yez ohuaya anca o aic
nonahuiyez in tenahuaca ohuaya.

dxvi

1278. In an tictlaotzetzeloa onhuaye in motecpa ye huitz yn monecuiltonol

Ypalnemohuani yn izquixochitl i cacahuaxochitl in an noconelehui ya an ninentlamati ya
ohuaya.

1279. [62v] Oncan xihuitla ya quetzalli patlahuac moyollo motlatol notatzin o

Ypalnemohuani tonteicnoytta tonteicnopilitta in an cuel achitzinca yn motloc monahuaca
ohuaya.

1280. Chalchiuhitzmolini in moxochiuh Ypalnemohua ye xochimimilihui

xiuhquecholcuepontimani a yn an cuel achitzinca yn motloc monahuac ohuaya.

1281. Iyoyahueyyaya huixahue anahuiya on annihuellamati tlalticpac on ye nican ohuaya.

1282. Anca iuhcan ye niyol iuhcan nitlacat a ycnopillotl an nicmaticon ye nica in tenahuacan
ohuaya.

1283. Ma oc netlatlaneuh o nican yn antocnihuan y anio nican a y tlalticpac an ohuaya.

1284. In moztla huiptla quen connequin moyollo Ypalnemohuani tonyazque ye ichan

antocnihuan ma oc tonahahuiacan ohuaya.

LXXI

Nican pehua tlamelauhqui teuccuicatl

1285. an ca ye nompehua an ca ye nictzotzona y xochihuehueuh Ypalnemohuani ytlacuilol a

yehuatl onmani ya o ohuaye xochitl cueponi ya onahuiaxtimani tlalpan moteca y an ca
yxihuamox y yehuan Tiox yhuan nicmana ya o ohuaye cuicailhuiolli xochitl moyahua ye
mochan a ohuaya ohuaya.

1286. Iyao ayyaohon y yaon an ticnehuihuili ya chalchihuitl in acatic in motlatol a yn

toconmaca quetzalhuitolli hui yehuaya oncuica yhuixochipipixauhtimani ye mochan a ohuaya
ohuaya.

1287. Tlacuilolamoxtica ya ycuiliuhtimani a motlauhcalitiqui tlapalihuixochitica yan

onahuiaxtimani oncan ya nemiyan nepapan tototl ontlachichina yan ompatlantinemi ye
mochan a ohuaya ohuaya.
dxvii

1288. In ye no ye tehuatl ye mocel tiTeotl tiyamochiuhtica y yehuan Tiox ye motlan

monemiyan an ca moquecholhuan amoxtli mocuic achi motlatol toconehua ye mochan a
ohuaya ohuaya.

1289. [63r=] Tiquetzaltototl timochiuhtihuitz Spilito Xanto an tihualacico can

tiquinhuicatihuitz in moquecholhuan a yn ageloti xochimecatl o yn ye coyatotoma yn cuic an
mitzonahuiltia Ypalnemohuani ohuaya etcetera.

1290. an ca ompa tihuitz Atlicuiliuhcan aya in toconyaitquitihuitz in mocuicaamoxtlacuilol

an toncuicapohua ye nican a ohuaya ohuaya.

1291. Xochintlacuilolcali manicana ya xochipapalocalitiqui oncan ye mochan aya cuicatl

ye tiyol tiMoteucomatzin xochitl ticueponico in tlalticpacqui tonteahuiltico a ye huehuetitlan
ye nican ohuaya ohuaya.
dxviii

1292. Ixquich moquechol aya yxquich tiquinnechicohua oncan ye mochan a ya in papalotl y

huitzitzilin a ontlachichina ya ma ahuilitinemi huehuetitlan ye nican ohuaya ohuaya.

1293. an niquinmahuiohua ya a ilhuicac in chaneque on a yn ageloti onxochicuicotocon yn

chalchiuhtetzilacatl oncahuantimani ye ichan o y yehuan Tiox a ohuaya ohuaya.

1294. Cuicatotoma yn quelelquixtia on yehuan Tiox an ca yehuan o in quihualaxitia nepapan

xochitl yc onahuiaxtimani yn atl o ya tepetl Mexico nican a ohuaya ohuaya.

LXXII

Teuccuicatl

1295. Ocelotlalticpac olini yehuaya oyohualli ylhuicatl in nanatzcatimomana y ye

temoya o in Spilitu Xanto Ypalnemohuani moticachimalli yhui y onmotlaotzetzelohua ohuaye
ytzihuac y xochimayaccayocan in moquetzaco in tlalticpac a ohuaya ohuaya.
dxixdxxdxxidxxii

1296. In nechoquililo nentlamacho y cemanahuaqui teteuctin i, motiachimali yhui y

onmotlaotzetzelohua ohuaye ytzihuac y xochimiyahuayocan in moquetzaco in tlalticpac a
ohuaya ohuaya.

1297. an oncan nohuaye ompielo tlalli tepetl huiya iztac yn quauhtli motzetzeloticaquin
yn Tenochtitlan in Mexico nican huiya no yhui Huexotzinco ya oztotl ycuiliuhcan mizquitl a
ycacan ocelotl maahuiltitinema ohuaya ohuaya.
dxxiii

1298. Can ye ica nichoca nicnotlamati an nihuexotzincatl ye centlal mani yn

macuexiquemitl ye momoyahuatoc noquauhtzotzocol atl ytzalan in Huexotzinco y ohuaya
etcetera.
dxxivdxxv

1299. [63v] Tla xxontlachiacan ylhuicatl ilhuicatl ehuaya Huexotzinco in tlalli yan mocuepa
ya yehuaya oncan ye micuilohua in tlatohuani a Moteucoma yn aic polihuic in yn motoca
moteyo ye nican ohuaya ohuaya.

1300. an moca huel yetaz noyollo huaya yn nihuexotzincatl xoxohuic

tlacochtli yan tehuehuelin nomac ommantiaz moca notzalitaz moca noqua tzelotaz aya
quenonamecan aya tla huel onmohua tla huel ompieloyan tlallo yan tepetl in cemanahuac y
ohuaya ohuaya.
dxxvidxxviidxxviiidxxix

1301. Quauhtlin moxochiuh toconmana ohuaya ye tlacochtlin motlayocol toconyachihua y

yepac motepeuh a yn altepetl in Huexotzinco ohuaya etcetera.

1302. In calli xacohuaye ach anca Colhuancan no an ye tontlatohua ilhuicalli manca in Mexico
in Tiox ye ypiltzin ye te tocontzitzqui in ilhuicatl cemanahuac an ohuaya ohuaya.

LXXIII

Yc ome teuccuicatl

1303. Xinechaytacan naya nihualaci ca ya niztacxochincoxcox aya noquetzalehcacehuaz

niNeahualcoyotl huiya xochitl tzetzeliuhticac a ompa ye nihuitz Tamoanchan nea a ohuiya.

1304. Yn tla xicaquican aya niquehuaz nocuic nicahuilticon Moteucoma y ya tatantilili y

papapapapa a chalan chala challa ye maca tilli ye macan qualca a ohuiya xiuhtlaquetzalli
cacan Mexico yan tlilapana a yztac huexotl yn ye ihcacan o anca ye oncan mitztlamacehuique
yn mocolihuan an ye Huitzilihuitl, Acamapich yca xichocayan Moteucoma y a yca tocompia
y ypetl ycpal in yehuan Tiox eha a huiya.
dxxx

1305. A oncan tlilapan a oncann amochcoyan tocoyachihua y Mexico nican ye tontlamaceuh, a

oncan ticyaytac in mocococauh tiNeahualcoyotl e etcetera.

1306. In ca yllahue yao ooo yca xichocayan Moteucoma y ayaxcan hue ticyaytac atlo yan
tepetl a on can ticyaitac in mocococauh tiNeahualcoyotl ea a ohuiya.

1307. Yehuan Tiox mitzyaicnoytac mitzyaicnomat can Moteucoma a yca toconpia y ye ipetl
ycpallin yehuan Tiox ea a ohuiya.

1308. Quauhtli pipitzcaticac ocelotl nanalcan Mexico nican a oncan tontlatohua ya Itzcohuatl a
yca tocompia y ye ipetl ycpall i yehuan Tiox ea etcetera.

1309. [64r=] A iztac huexotl ymapan aya can totlatohua yehua acatl iztac ymancan tolin iztac
chalchihuitl ymanca Mexico nican ea a ohuiya.

LXXIV

Yaocuicatl

1310. Nompehua noncuica yancohui ye noconehua yn an can ye incuic in yehuan Tiox

Ypalnemohuani ohuaya ohuaya.

1311. Cuicailhuiolpan yn Necoc hualacic y iiehuan Tiox antpilhuan ma onnetlanehuilo

yectli ya xochitl ahuayya ayyon ohuaya ohuaya.

dxxxi

1312. Nepapan quauhizyuayoticac ye mohuehueuh Ypalnemoani ontzinitzcanicelizticac

ayyahuen yca mitzonahuiltia a in tepilhuan huiya a oach i ye iuhcan cuicaxochithuall imanican
a ohuaya etcetera.

1313. Aztayhuixochitl oncuepontoc ye oncan ycahuaca ontlatohua yehuaya yn

quetzalayacachtototl Yxtlilcuechahuac teocuitlaxochitototl yn Tlacahuepantzin patlantinemi o
ach in ye iuhcan cuicaxochithuall imanican na ohuaya.

1314. Tzinitzcan in aquan ye tlauhquechol yc an tictlatlapalpohua ye mocuic Ypalnemohuani

tiquimoquetzalti ya yn mocnihuan i yn quauhtin nocelo ye tiquimellaquahua ohuaya etcetera.

dxxxii

1315. Aqu icnopilli ac onacitiuh yn oncan piltihua mahuiztihua yehuaya yn manihuan i yn

quauhtin ocelo yc tiquimellaquahua ohuaya etcetera.

1316. Y yaqui yancohuiyyo huixahue huiya quen noconchihuaz in ma cuel nonmiqui yehua ma
niquetzaltototl ma nipatlantihui ilhuicatlytiqui yca nichoca yan, ohuaya ohuaya.

1317. Cuel achic monahuac yehuaya Ypalnemohuani yn ye nelli tonteycuiloa oncan

tonteicnomati yn motloc monahuacan ohuaya ohuaya.

LXXV

Yaoxochicuicatl

dxxxiii

1318. aquan quetzaltototl an tiquimonnechicohua a in tepilhuan huiya yn ixochipoyon a

yn yehuaya niquinmaca niquimoncozcati a on in nepapan xochitl yn icniuhyotican ya

titoyximati huehuetitlan a etcetera.

1319. an tictlanehuico toxochihuehueuh an tictlanehuico toxochiayacach in yhuan in ye

tocuic toxochihua ya an achica onahahuiltilo ya ohuaya etcetera.

Yn quetzalizquixochitl aya oitzmolinico mimilihui, cueponih, in tpilhuan [64v] in quauhtli

ocelotl yxquich oncuetlahui ya quexquich onquiaquiuh huiya quexquich onmomanaquiuh in
tlalticpac ca ohuaya.

dxxxivdxxxv

1321. O amochipa ye tehuan ticahuiltizque yn Ipalnemoame yn a moxochiuh yhuan in

cuicatl ma ye tonahuiyacan an titotlanehui ya yn ixochihui can titotlanehui ya coahuic
xochitla ohuaya ohuaya.

1322. Yaoxochitl yn mamalinticac yxtlahuatl ytiqui teuhtica yehuaya ylacatziuhticaqui

quihuimolohua tlachinolxochitl conyanequi on an quitemohua antepilhuan huiyayyayya on
mach oc an ahuilli a micohua yehua ohuaya.

1323. A an conelehui ya ohuaye a ca contemohua yio in hueliqui yio totonquiyan yiayya on

mach oc an ahuilli an micohua yehua etcetera.

dxxxvi

1324. Quenomach i quimana quenomach i quicalti ya yn ixochiuh Ypalnemohuani yectli

ya malinticaqui an ye itzmolinticac oncueponticaca ohuaya ohuaya.

dxxxviidxxxviii

1325. Ypan tzetzeliuhtica qui yehuaya pixauhtica qui yn itzquiyehuitli

tlacochquiyehuitli ye nelli ye on an tlemimiyahuatl pixauhticacon ayac huel ye ihuic ye
onmotlapalohua yyo ayya an ohuaya etcetera.

LXXVI

Xochicuicatl

1326. Xompehua xoncuica can ticuicanitl huiya man temaco xochitl ma yca onahuielo ma ya
onnetlamachtiloyan in tlalticpacca ohuaya ohuaya.

1327. Can monecuiltonol ticuicanitl huiya can in ticyamaceuh xochitl aya canin ticyayttac in
cuicatl tictemaca ye nican xochimecatl in mocamacpa quizticac tonteahuiltia yn ma ya ica
onnetlatlamachtiloya in tlalticpaca ohuaya etcetera.

1328. Nihualchoca y nihualicnotlamati an nicuicanitl huiya tlaca anichuicaz yn toxochiuh

ohuaya ma ic ninapantiaz can o Ximohuaya huaye nihuallaoco ya ohuaya ohuaya.

1329. In an no iuhqui xochitl aya ypan momati in tlalticpacqui can cuel achic tocontlanehuico
a yn xopanxochitl i xonahahuiacan ohuaye nihuallayoco ya ohuaya ohuaya.

dxxxix

1330. Quetzalpapalocalco ompa ye nihuitz aya on ye mitoma ye nocuic ahuayya onhuiya

nepapan xochitl yn nepapan tlacuilolli y ye noyol nicuicanitl aya on ye nictoma ye nocuic
ohuaya ohaya.

LXXVII

Yaocuicatl ycuic in Motecuomatzin

1331. [65r=] Ylhuicatl ytiqui tiyocolloc tiMoteucomatzin Mexico tontlatohua y in

Tenochtitlani ahuaya ahuaya ohuaya.

1332. Nican in nepapan quauhtli ypolihuiyan momaquizcal i tonaticac ye oncan ychan tota
Tiox a ohuaya ohuaya.

dxl

1333. In an nemico ye oncan ye iuhca no a yxtlahuatl ytiqui cuel achic onmomalinaco in

quauhyotl a yn tecpillotl huiya ixtlilcuechahuac y Mactlacuiyetzi ohuaya ohuaya.

1334. In iuhcan mahuizohua ontocayohua in teucpillotl huiya oyohual moteteca teuhtli ya

caahui ya on ohuaya ohuaya.

dxlidxlii

1335. Xonmellaquahuacan antocnihuan an tontotlapalohua yn oncan yn oncuihua tleyotl

yn mahuizotl yn oncuihua yn tecpillotl an onmacehualo xochimiquiztlo ohuaya ohuaya.

1336. Nemin amotoca yn amoteyo yn yn antepilhuan in tinopiltzin a in Tlacahuepantzin

Yxtlilcuechahuac yaomiquiztli yca yaque on yn anconmahceuhque ahuaya ohuaya ohuaya.

1337. Ilhuicatlahuizcalli in yehuan can nepapan niccahuaca tototl tlaoquecholtihua yan

xiuhaquantihua on ohuaya ohuaya.

dxliii

1338. Amocnopilla ya in tiaatl, yn ihuitl anmoquimilotoque in xochitlahuan

Motlatocaomatzin tlaoquecholtihuayan xiuhaquantihuayan on on ohuaya ohuaya.

LXXVIII

Yaocuicacuextecayotl

Ynin, tocontoco tontiton tintinti.

1339. A oyohuala y cahuacatimani in tlachinolteuhtl ehuaya oncan aya huicallo ya

yaoxochicuextecatl Tlacahuepan o ayeo o aya yca.

1340. In tlapapaltzihuaccalaytic oncan ye onoqui xochioctli coni yan Tlacahuepan ooa ye oo

aya yca.

dxliv

1341. Xiquincaquican hue yaocuicatihuitze yn otontepeticpac tihuintique a ticuexteca y me

onchimahahuiltilo an ca toteuh yehuan yn tlachinolli ya [65v] milacatzotihuitz in toxochiuh
ticuexteca y me oyonaltzatzitihuitz onchimalahuiltilo a ca toTeuh yehuan Tiox a.

Tocotocotiti, tocotocotiti tinco tinco tinti.

dxlv

1342. Yn quetzallaticayan tlaquicuiliuhquetl aya nohueyo nopiltzin Neahualpilla ya

chimalli xochioctla yca yhuintihua ya ye oncan cuexteca netotiloya aya yn Atlixco yyayya.

1343. an toconyapitza ya in moceloacaquiquiz ayan tonquauhtzatziticac yn motemalac ypan a

in tecpilli yaqui a y Huehuetzin chimalxochioctla yca yhuintihua ya ye oncan cuexteca

netotiloya aya in Atlixco yan yyayya.

dxlvi

1344. Ayya yye ayao yya yye ayao ayaye ayeo ayahue cuix ompa nemohua niquittohua
nihuintico nicihuatl ayeon ayyayye.

Ma oc xonmittotiyan tlapaliuhquetl aya cuix opa nemohua niquittohua nihuintico nicihuatl

ayeo ayyayya.

Tocontocontiquiti tocontocontiquiti tintocotico tiquiti tiquiti tiqui tiqui tiquiti tiqui tiqui tiquiti.

In quetzala xochia oo quitlahuan in quihuintitinemi ya y Mactlacuiyatzin an can ye oncan yn

ixtlahuacan yyaoa ayaye ayeya.

1347. Ic onmapanti ya in quetzalaxochitl in tlachinolxochitlo y Mactlacuiyatzin o ceyaque

Quenonamican yyao ayaque yahuayyea.

dxlviidxlviii

1348. In hueli noxaxahual nonecpacuiyel aya niTeucxoch nicihuatl tihuan mihtotia in

tollamaz ma tlapalihuitihua toxochinnahualhuan tocepan tihuintique anopilohuan ana.

1349. Can tiyecoque ye nican tihihuintique aya niTeucxoch nicihuatl tihuan mihtotiya in
tollamazme tlapalihuinti toxochinnahualhuan ticepan tihuintique anopilohua ana.

dxlixdl

1350. In quotzallatl ymanca anayan in poontimani ya techonyahayhuinti ya timexica y me

chimeca aya noconelnamiqui ya an nichoca y hue.

1351. A ycaya yyahue oo nichoca ya niNeahualpilla ya caniyan mani ya ompa ye cueponi

yaoxochitl ayan noconilnamiqui a an nichoca y huen.

1352. In quetzallaxomotzin tonpapatlanti ya tinoxochihueyotzin in Tlacahuepantzin aya an

quitocac ynta Quenonamican ana.

dli

1353. [66r=] Aytic yen oncuica a ontlatohua o ayaye in quetzalaxochioctli quitlahuana ya

onchachalaca ya yquecholpohuan yn teucpipilti yn cuexteca y meetlan.

1354. Cilli quipan chaylitzin a y tzin mahuiyan Ixtlilcuechahuac yca ye onmahuizohua

quinamoya y quetzalon in patzacon iuhquin oya iuhquin oyan cuexteca tlahuanque. Atliya ixic
ytic yn tlachinolacueyotl inpan ye poon. Pilli ya ixtlilotoncochotzin a yca ye onmahuiohua
quinamoya i quetzallin patzacon iuhquin oyan cuexteca tlahuanque.

Titititititi ticon toncon ticoton.

1355. E chalchiuhtica ycuiliuhtoc atl in tepetl Huitziltepetitlan ticozcaoyan quetzalichaala

tiyamanca ya yn Icelteotl Tiox y noteouh aya Jesu Quilisto Aya ohua. Ayc polihuiz moteyo
yehuan tAxayacatzin ye tlauhquechol aquametl ye neoohualo xochintlapalan a yn tepilhuan
a nopilohua aya ohuaya.

1356. Intzimiquiztequiti ohua nopilohua Huitzilihuitl Mahuilmalinal can concauhtehuaque

huitzilxochiatl poontimani a Mexico nican ma yca yhuintihua ya.

1357. In mach o quihualmati can o ychan teuctlapaliuhquetl Ahuitzotl y chalchiuhcozcan

quetzalin patlahuac a a ca quimaca yehua Ycelteotl etcetera.

LXXIX

Occe yaotlatolcuicatl

dlii

1358. I nompehua ye nican on in nicuicanitl huiyan noyollo ytech yn cueponi xochitl in

yectlon cuicatl yca yan noconehcapehuia Ypalnemoa ohuaya etcetera.

1359. In ye nonnitotiya nican o in nicuicanitl huiyan noyollo ytech yn cueponi xochitl in

yectlin cuicatl yca yan noconehcapehui yan Ypalnemoa etcetera.

1360. Onquauhceceliya ohuaye oceloytzmolini yn teucpillotl in tlatocayotl a in Mexico y

mitican chimaltican yehuan ontlatohuan teuctli yn Ahuitzotl a etcetera.

1361. In tlaca aya cuihuan moxochiuh o Ypalnemohuan teuhtlin popoca yn yxtlahuatl ytic yn
oncan tiquincozcati o yc tiquimapan ca chimalli xochitli yn Acolihuacan Nezahualpillo in
Totoquihuatzin mitica chimaltica yehua ontlatohua teuctli yn Ahuitzotl a ohuaya ohuaya.

1362. Ya nicnotlamati yan nichoca yehuaya quemach amion ye ic nomantihuin chimallin

xochitl in ye tlecahuiloyan huixahuen ca niquitaz quinequi noyolla ohuaya ohuaya.

1363. [66v] O atle iuhqui yaomiquiztli Atle iuhqui xochimiquiztli quitlaotlaco

Ypalnemohuani huicahue ca niquittaz quinequi noyolla ohuaya ohuaya.

1364. In cannon i cuitzayan yectlon cuicatl i noconyatemohua hui hue ninotolinia ma nen
noncuica ohuaya ohuaya.

dliii

1365. Ca niquitaon in moxochiuh aya Ypalnemohuani hui huen ninotoliniya ma nen

noncuica ohuaya etcetera.

LXXX

Ycuic in Acolhuacan, in Neahualcoyotzin ic quitlapaloco in Huehue Moteucomatzin, Mexico

yquac mococohuaya

1366. Xinechaytacan aya nihualacica niztacxochincoxcox aya noquetzallecacehuaz

niNeahualcoyotl huiya xochitl tzetzeliuhticac a ompa ye nihuitz Acolihuacan cha a ohuiya.

dliv

1367. In tla xicaquin aya niquehuaz nocuic nicahuiltico Moteucoma yatatan tilili y papa pa
papa a challa chala challa ye ma can tilli ye ma can qui nalle aaohuiya xiuhtlaquetzalli cacan
xiuhtlaquetzalli ca Mexico yan tlillapan aya.

dlv

1368. A iztac huexotl in ye icaca o huanca ye oncan mitzlamacehuique in mocolhuan an ye

Huitzilihuitl Acamapich yca xichoca yan Moteucoma a yca toconpia y ye petl ycpall i yehuan
Tiox eha a ohuiya.

1369. Yehuan Tiox mitzyaicnoittac mitzyaicnomat ca Moteucoma y a yca toconpia ye petlatl

ycpalli yehuan Tiox ea.

1370. In ca ilahue yao ooo yca xichoca yan Moteucoma y ayaxca hue ticyaitac aya atlo yan
tepetl a oncan ticyaittac in mocococauh tiNeahualcoyotl ea etcetera.

dlvi

1371. A oncan tlilapan a oncan amochcoyan toconyachihua in Maxoco nican ye

tontlamacauh a oncan ticyaytta quin in mocococauh tiNeahualcoyotl ea a aohuiya.

dlvii

1372. Quauhtlin pipitzcaticac ocelotl nanatzca Maxoco nican a oncan tontlatohua

Itzcohuatl a yca toconpiay ye ipetl ycpall in yehuan Tiox ea a ohuiya.

dlviii

1373. Iztac huexotl ymapan aya an tontlatohua yehua acatl yztac ymancan tolin iztac
chalchihuatl ymanca Mexico nican ea a ohuiya.

dlix

1374. In santo Patile tipatiuh an yehuan Tiox an quetzalhuexotican chalchiuhtica a ye

toconaltiyan atlo yan tepetl ayahuitl can topan mani man quia on [67r=] man yectla xochitl
amomac onmani yan xochimalintoc amohuic yn amotlatolla ohuaya ohuaya.

dlx

1375. Moquetzallecacehuaz tiquehcapehui ya yn ye tlachian azcatl in ye tlachian quetzalli yn

ye nemalinalon tpilhuan no ayahuitl an topan mani man quia on ma yectla xochitl amomac
ommani yan xochimalintoc amocuic yn amotlatolla ohuaya ohuaya.

dlxi

1376. Tlahuili xochitl in cueponticac y amoxtli mancan ohuaye Moxico nican huiyan
tomatimaniyan huaya ohuaya.

dlxiidlxiii

1377. an ca y mamox y canca y tlacuilolytic onmani a yn atlo yan tepetl yn Tenochtitlan

i quioohu ay ye coyacuecuepa in yehuan totatzin ye opixpo ayan ontlachia ye iuhcan
ontlachiya yehua ilhuicatl ytic a etcetera.

dlxiv

1378. Xiuhtlaquetzalli yan mochiuhtica quin ye san a aya ilhuicatlaquetzalli mochiuhtica

quin yehuan Tiox huiyan a conpachotimani a in tlali maniqui ye connapaloa Anahuatl on am
ilhuicatl ahuaya ohuiya.

1379. Chalchiuhxochitl y amomac ommani yan in quetzalhuexotica yan ancahuachpehuitoque

yn atlo yan tepetl cemanahuaquin ma oc cemilhuitlan ohuaya ohuaya.

dlxv

1380. Ilhuicatl anquicuilohua Anahuatl in tlall anquicuilohua yan tepilhuan huiya.

1381. TiNeahualcoyotl tiMoteucomatzin o oamechyocox yn Ipalnemohuani oamechyocox in

tota Tiox a ilhuicatlytican ohuaya.

LXXXI

Xochicuicatl Cuecuechtli

1382. Hue nache niehco ya nihuehuetzcatihuitz ye nixcuecuech aya xochitl y ye nocuic

momamalina a nicyatotoma ho ohuaya canicalle.

dlxvi

1383. Ompa ye nihuitz xochitl yztac ihcaca anca ye mochan y quiquizcalihtic y

amoxtonaticac ho ohuaya anicalle.

1384. Ma ya pehualo ya oyamoquetzaco ya izquixochitl o yca ya ahuialo ya ohiyayean.

1385. Hohuaya haya tzetzelihui xochitl on yca ahuialo ya ohiyayean.

.2.

dlxvii

1386. Nepapan xochitl a nictzetzeloa ho ho noncuicamanaco xochitla yhuintihuaya [67v]

ho nixcuecuech ha.

dlxviii

1387. Ompa nihuitz hue haquiaya noncuicamanaco xochitl a yhuintihua etcetera.

dlxix

1388. Tohohue nepapa xochitl a oc oc moyol quimati tla nimitzhuica hiyao.

1389. Ma nimitzmama ahuiya tohohuiya tohohuia mochan nicmamatihuitz ahnelhuayoxochitl

nicmamatihuitz ahuiyac xochitl y o anca ye mochan y xochitl yhcacan i aho.

dlxx

1390. Yatata tililili yeohaye haye ticahuiltico ho anca yehuan Tiox Ypalnemohuani Santa
Malia Tonantzin chitallalala xochitl millitoqui aho.

dlxxi

1391. an tonallo quetzalli papachihui hoo ihuitl moyahua ya amoxcallo inmanca

chitalalala xochitl millitoqui ao.

.3.

dlxxiidlxxiiidlxxiv

1392. Ho nichcoquetla nimaatl Omitochin a mootochin ma quaquahue maatli

yatantili aya ohua.

1393. Hue nache hohua nicuihuani tla ticohuacan yxochiamox ycuicailhuiol ha ca yehua Tios
yatantili aya ohuan.

dlxxv

1394. Xochinquahuitl malinticac huiconticac ya pixahui in ticcaco ye moquiapan a

Ycelteotl ymapan ye tonnemi quetzalli coxcox ha toncuicatinemi hiyao hamao hama
hohohiyaya.

dlxxvi

1395. Nechnanquilia y nochal icha ihcahuacaya hi ye nonitotiya teixpan aya hohohoho

hehehan.

.4.

1396. Ye no cequi ye nocuic nixcuecuech aya nitzanaquechol tzaatzi ye nocuic hohohohon.

dlxxvii

1397. an nontlalicuilotihuitz aya hethualli manca nitzanaquechol tzaatzatzi ye nocuic ho

ho ho hon.

dlxxviii

1398. Mootochtlo ya yehco ya quiappan aya moxochitzetzelohua ma xic ittacan a

nopillohuan hanaya yaha ohuiyayan.

1399. aquanpapalotl a coyachichina ya xochitl cueponqui noyollo ha, nicuihuan y ye

izquixochitl ye nictzetzelohua ya yahoyyayan.

.5.

1400. Nictzetzeloa yaoxochitl nixcuecuech y anca ompa ye nihuitz yao ahiyean.

1401. [68r=] an ye niquetzaltototl a niyapatlantihuitz ayaohua ca ompa ye nihuitz

yahoahiyean.

1402. Niquetzaltzanaquechol y nipatlantihuitz ipan nochiuhtihuitz nimootochin a

xinechyaittacan nooma teyoyomoctzaca nixpehpeyoctzin nihuetzcatinemi an.

1403. Xochithualli ihticpa nihuitz xochitly yehuaya ypan nochiuhtihuitz nimootochin a

xinechyaittacan nooma teyoyomoctzaca.

.6.

dlxxix

1404. Nehcoya o no cehpa nehcoya nichahuichalotzin noncuica ya ma ya xiccaquican a

nichuitequi a nicchachalatza ya ypan oho ya nomatzin noxochi ayouh ueya hueya etcetera
hoyiaya hian.

dlxxx

1405. Nonehua hue nonacito ya ha ca ye Panotla ye nichahuichalotl ompa ye nicuito ya

nichuitequi a nicchachalatza ya ypan oho ya nomatzin noxochi ayouh vueya hueya etcetera
hoyi yia ya huian.

1406. Niyaompehua ya nihueloncuica ya ompa ye nihuitz aya Tollan aya ytica nihuelicuica ya
otozcuepon motoma xochitl ayan.

dlxxxidlxxxii

1407. Hohua niah aya yehuaya huel xicaqui ye nocuic cuicaichtequini quen ticuiz
noyol timotolinia iuhquin tlacuilolli huel xictlilani huel xictlapalaquiya at ahyhuetzian
timotolinia ayyo.

LXXXII

Xopancuicatl

1408. Noonpehua noncuica an nicuicanitl huiya man temaco xochitl ma yca onahuielo a yca
ontlamachtilo in tlalticpac ahohuaya ohuaya.

1409. Ca monecuiltonol ticuicanitl aya ca mach in ticyamaceuh xochitl aya ca mach in

ticyamaceuh in ticyaitac in cuicatl tictemaca ya nica xochimecatl y mocamacpa quizticac
tontecuilti ay aya yca honetlamachtilo ya in tlalticpac ayc aha ohuaya ohuaya.

dlxxxiiidlxxxiv

1410. Quetzalpapalocalca ompa ye nihuitz ayaoo ye nictoma ye nocuic etcetera.

dlxxxv

1411. Nepapan tlacuilolli ye noyol in nicuicanitl ayao ye nictoma ya nocuic a ohuaya o.

Achi yhuic tonahuia o achin ic tonpapactinemi toyollo in tlalticpacqui ye niYoyontzin
nixochiyeyelehui yao nixochicuihcuicatinemi, ohuaya ohuaya.

1412. Nicnequi niqueelehuiya in icniuhyotl in tecpillotl achi cohuayotl nixochiehelehuiya

nixochicuicuicatinemi ohuaya ohuaya.

dlxxxvi

1413. [68v] Nihualchoca nihualicnotlamati a nicuicanitl huiya tlaca ahnicuicaz in

noxochio ohuaya ma ic ninapantiaz can o Ximohuaya ohuaya nihuallaoco ya ohaiya ohuaya a
no iuhqui xochitli aya ypan momati in tlalticpacqui an cuel achic tocontotlanehuiya a y
xopanxochitlo xonahahuiyacan ohuaya nihualoyocoya ohuaya ohuaya.

LXXXIII

Melahuac xopancuicatl

1414. Ma ya hualmoquetza in tohuehueuh ma ya hualmoquetza in cuicanitl aya an ye

quitzetzelohua ya nepapan xochitl on onnecuiltonoloc onetlamachtiloc in ixochihui yxpan i yn
Ipalnemohuani ohuaya ohuaya.

1415. an oc tocontlatia yeaya in monecuiltonol Ypalnemohuani quen connequi in moyollo

ehua ohuaya ohuaya.

dlxxxvii

1416. Tetloc ye nican oo a in tenahuac ca yca nichoca a ya ninotelchiuh ma ye huel

nimiqui ma niquimontlalcahui in tonahuac onoque ohuaya ohuaya.

dlxxxviiidlxxxixdxc

1417. Anihuelitolo nichicoytolo a nitlalotlaqui nicmatia nicaquia noyol iyoo

mayecuel nimiqui ma niquimontlalcahui in tonahuac onoque ohuaya etcetera.

1418. a nichoca niquittohua yehua in motloc monahuac Ypalnemoani ma ye cuele tlacahua

moyollo yehua quenin quenin ticnequi in tlalticpac ohuaya ohuaya.

1419. Ma ximotlapalocan antepilhuan teteucti in Huanitzin i in Mayehuatzin in Cohuanacoch

amo macehualli ohua aic polihuiz yn amoteyo ya in Mexico nican a ohuaya ohuaya.

dxci

1420. Can teocuitlamaquizcalco an titlacoti onca titlaylotlaqui ma titlaocox xichueyli in

moyollo in ticpaqui mach aca yaz ca ye ichan i ohuaya etcetera.

dxcii

1421. an michoquiztlapaloa a yn tepiltzin Oquitzin i quihualitohua y xichueyli in moyollo

in tlalticpacqui mach aca ayaz can o ye ichan i ohuaya etcetera.

Yc ontlamantli melahuac xopancuicatl.

1422. Tlalpan temoc in xochitl tlalpan quitemohui a yn Ipalnemohuani animan yehua yectli ya
xochitl animan yehua coahuic xochitla ohuaya ohuaya.

1423. In ma ic neapanalo o antepilhuan anteteuctin ayahue ychoquiz tlatelolotihuitza aya ca

quitemohui yn Ipalnemoani animan yehua yectli ya xochitl animan yehua coahuic xochitla
ohuaya ohuaya.

1424. [69r=] Ach tle on i quinequi in toyollo in tlalticpacqui huelteyolquima yn Ipalnemoa

moxochihua ya ma onnetlanehuilo coahuic xochitla ca ycahuaca xochitl ayac

quicentlamittaz ynic timiquizque ahuaye ohuaye ohuaya etcetera.

dxciii

1425. Intla nel teocuitlatl ma xoyatlati ya intla mochalchiuh mocozqui moquetzal an

tictlanehuico ayac quicentlamittaz ynic timiquizque ahuaye ohuaya ohuaya.

dxcivdxcv

1426. Yecan tinemico xochipan tinemico oh in titocnihua oo ma iuhcan quentell ma

onnemohua y ohuaya ohuaya.

dxcvidxcvii

1427. In a niYoyo ye nica paqui toyollo tixco timatico yectli totlatol antocnihuan i y
can i chico ohuaya ohuaya.

dxcviii

1428. Huixahuee ye ninotolinia icnopilotl aya yn anahuiya yn anihuelamati an

nontlatlaocoxtinemi in tlalticpac ye nica ohuaya etcetera.

1429. Ca ya niHuizoc in quinequi in noyollo yn imahuion Tiox ho Ypalnemohuani yc

oquipiltihua y nica mahuiztihua tlalticpacqui in teucyotl in tlatocayotl ohuaya ohuaya.

Yc etlamantli.

Totototo, tototototo, tititi, totititi, toti, tihti tihtiti.

1430. Maoc onicniuhtihua ehehuaya maoc tontiximatican xochitl yca y onehualoz in cuicatl
otiyaque yechan ohuaya, ca ye toconcauhtihui on ohuaye in totlayocol yn tocuicon a ye
oniximachoz o onehualoz otiyaque ychan ohuaye ohuaye.

dxcix

1431. Cuicatl on quicaqui a noyollo nichoca yehuaya ye nicnotlamati a xochitica

ticauhtehuazque tlaticpac ye nicani an tictotlanehuiya hoo tiazque ye ichan ohuaya ohuaya.

1432. Ma nicnocozcati nepapan xochitl ma nomac ommani a ma nocpacxochiuh in

ticcauhtehuazque tlalticpac ye nican can tictotlanehui a ooh tiazque ye ichan ohuaya ohuaya.

1433. Ohu anca iuhqui chalchihuitl on ohuaye in toconpehpena y yectli ye mocuic

Ipalnemohuani an no iuhqui yn icniuhyotl aya toconcenquixtia tlalticpac ye nican ohuaya

ohuaya.

dc

1434. Ic nontlaocoya in nicuicanitl yca nichoca aitquihua xochitl cano n ye ichan i, aitquihua
yectlon cuicatl an ce nemiz ye nican in tlalticpacqui. [69v] Maoquic tonahuiacan
antocnihuan ohuaya ohuaya.

1435. Macanel ac icnotlamati ye nican antocnihuan anca o ayac huel ichan in tlalticpac ayac
mocahuaz quetzalli an poztequi ayehuaya yn tlacuilolli a can onpopolihui xochitl oncuitlahui
ya yehua ixquich ompa yahui can o y ichan a ohuaya ohuaya.

1436. a no ihuin tinemi an cuel achic motloc monahuaqui yn Ipalnemohuani

hualneyximacho tlalticpac ye nican i ayac mocahuaz quetzalli an poztequi a yehuaya in
tlacuiloli a an onpopolihui xochitl oncuitlahui ya yehua yxquich ompa yahui can o ye ichan na
ohuaya ohuaya.

Totototo, tototototo tititi, toti tihti titi tihtiti.

dci

1437. a nompehua noncuica yancohui ye noconehua y an can ye incuic yehuan Tiox

Ipalnemohuani ohuaya ohuaya.

dcii

1438. Cuicailhuiolmana ya yn ye necoc hualacic Ypalnemohua antepilhuan ma

onnetlanehuilo yectli ya moxochitl i ahuayo ayoo ohuaya ohuaya.

1439. Nepapan quahuizhuayoticac in mohuehueuh a yehuan Tiox ohuiya a

ontzinitzcacelizticac ayiahue yca mitzonahuiltia in tepilhuan o ach in ye iuhcan
cuicaxochithuall imanica ohuaya ohuaya.

1440. In tlapalihuixochitl oncuepontoc ye onca huia ycahuaca ontlatohua ye yehuaya in

quetzalayacachtototl a in Tlacotzin teocuitlaxochintototl Oquitzin yn patlantinmi a o ach in
ye iuhcan a cuicaxochithuall imanca ohuaya ohuaya.

dciii

1441. an tzinitzca in aquan ye tlauhquechol yc a tictlatlapalpoa ye mocuic Ipalnemoani

tiquinmoquetzaltia in mocnihuan i in mexica y yc tiquimellaquahua ohuaya ohuaya y yanqui
yancohui yo xahue quen oconchihuaci n ma huel nimiqui a ma niquetzaltototl ya pantiuh
ylhuicatlytic ohuaya ohuaya.

1442. Cuel achic ye nelli tontecuiloa oncan tonteicnomati yn motloc monahuac ohuaya ohuaya.

LXXXIV

Chichimecayotl

Coto, coto coti, coto coti.

dciv

1443. Xochinquauhppetlapan Teoxinmac y xochitica quilacatzoa yectli yan [70r=] cuicatl y

nopiltzin chichimecatl Moteucomatzin cuix oc no in mahmani can o ye Mictlan y choca ya aa
chalchiuhmamatlac teoatempan a.

1444. Chalchiuhitzmolini quetzalizhuayotimani a teocuitlaxochincuepontimani ye mochan:

nopiltzin chichimecatl Moteucomatzin cuix oc no in mahmani can o ye Mictlan y choca ya aa
chalchiuhmamatlac teoatempan a.

dcv

1445. In quen xontlamantica xontlalnamiquican yn ohtlan a mitl imanca in Acapehchohcan

y quetzalmamaztli ypatlani an Matlalcueye ytzallan oncan aya icnotlamachoc nechoquililoc ye
chichieca teuctin yyo.

dcvi

1446. In tlaca iuhqui niyol iuhqui nitlacat nichichimecatl in Moteucoma y notzihuac in

mmalihuaz ye nahahuitza nihuitzetzelol y, noztacmahcuex ayyo.

1447. Ao tle nelli hueh, ahmo itla in topatiuh yhuan a ayyahue y a ye xochitl onnenenecoya
elehuilo ya xochiamicohua yehuaya an ahuilizmicohua yeehuaya Tlacahuepantzin y
Ixtlilcuechahuac y huixahue yaoo hayyo hohui.

1448. Ye hueli a ho iztac quauhtli maponpoyahua yehuaya ye quetzaltototl oo ye tlauhquechol

y mopopoyauhque ilhuicatl ytic aya Tlacahuepantzin y Ixtlilcuechahuac y huixahue yaoo
hayyo hohui.

dcvii

1449. Can anhui, can anhui yhuihuayan yaonahuac teopan ayya hayyahue oncan aya

onteycuiloa ya yehua tonan Itzpapalotl ixtlahuacan yyoo hohui aayahue.

1450. In teuhtla yehuayan aa yahue tlachinolaytic aya icnotlama yyoliol in teotl Camaxtle aya
y Mactlacuiyetzin, Macuilmalinaltzin nehcaliztli xochitl iuhqui amomac mantiuh manti a yyo
hayyohohui.

1451. Ca nelpa tonyazque can on aya micohua yeehuaya ic nichoca hui noyoliol ximelaquahua
ayac nican nemiz y.

1452. Tel ca tepilhuan omicoa co netlatiloc y hui noyoliol ximellaquahua ayac nican nemiz hui
noyoliol ximelaquahua ayac nican nenmiz y hui noyoliol etcetera.

Yc onhuehuetl.

1453. Xochincalaihtec oya aya hay a ha momalinticac in ye tlauhquechol [70v] xilo xochitl
xelihuia izquixochitla moyahua ya pixahuia ho xochitla imanicany yaho ayye hayyahuee.

1454. Tlaic xonteyapana ya tla ic xontecuiltono a Icelteotl Dios ho xochiithualpan ye nican ah

ayyahue a ye icnoxochitl y ca ye icnomoyahua moyahuaticac yaho ayye ayyahue.

1455. Xoncuica ya. Xiuhtlapaltic chalchihuitl amoxtlacuilolli moyolion ahua chichimecatl

Moteucomatzin tlao aquanquechol patlantinemi a xochiayahuiyan.

1456. Oc ximocehui nohueyotecuia nehnenquetl in Moteucomatzin cacahuaquauhtitlan y onca

ya man ic y tonacaxochitl tlaoaquanquechol patlantinemi a xochiayahuiya.

dcviii

1457. In ma oc xoncuica ya Moteucomatzin xontlachia teocalli huiacon i xontlachia

mamaztli ypilcaya no hay etcetera.

1458. In temohuayan tlaca aquanxochihuaque oncuica otomitl y yehua mitzayachoquili a

tichichimecatl yyo.

1459. Inyeye opixpo yonoca quetzaltepetitlan aya ma xontlachiacan y nohueyohuan tlaxcalteca

oncan onoc Totatzin ye yehuan Tiox.

1460. In tlacuilolxochipetlatl ipan tlatohua ya Ycelteotl in Tiox aya tlamim iol ilhuicatl ytic
ychan ayyo.

1461.Nomizquixochiuh Notzihuacxochiuh cueponi huaya ha ayio ohui y.

.3.

1462. Noncuica ohoyo huiloyan y ca ye otomitl ye cozcaquauhtli ayac huelo ye coyaitaz ye

conyacaquiz yotontlatol ca an ticpiqui yyoho ayyo.

1463. In Axayacateuctli oo aic tlamiz yquetzalihui o mochalchiuhacayotitia yayatiticac yn

imaquiznelhuayo ayac huel o conyaitaz ye coyacaquiz yotontlatol ca an ticpiqui etcetera.

dcix

1464. In nocuic ypan y ninentlamati a at ayhu in niquehua cuicatl aya macao quen
xicchihuacan amoyollo ya auh in nelhuatl ca nel notomitl yyo ho ayyo.

dcx

1465. an ya onca can ya icac? huel conehua y yectli ye icuic aya huel ca cocui yn xochitl
aya yhuan yayacach aya ma ye nican xonahahuiacan auh in nehuatl ca nel notomitl etcetera.

1466. [71r=] Nixochinentlamati a haa ahtle nocuic Nitechalotepehua quenmach amique in

tocnihuan o quilmach tlapalchalchiuhtica ya on tlahcuilolli y yollo yehuaya ayaoo ayyo.

1467. Niquimonelehuia ha oyamoman ya incuic aya otolocan tlaca quilmach

tlapalchalchiuhtica on tlahcuilolli y yollo yehuaya ayaoo ayyo.

dcxi

1468. Moxochiantzetzeloa moxochianyehyectiatinemi iztac otomitl yaquanotonxahcalitec

ooo yyoho ayyo.

dcxii

1469. Amotlapaltecuiznacoch ancontimalotoque anmexica y aquanotonxacallitec ooo

etcetera.

1470. In can on ye huih teteuctin aya an conayatlalihque in chalchiuhtepetl Acamapich y

Huitzilihuitl in oncan ontlatoa ton Antonio Mentoa in quetzalapoctli moteca yao iqui nochan
ychielocan in Tiox yyao hueya hueya o.

1471. In ye icniuhchocan i Ton Tiegon i Huanitzin ye no ceppa ye nican y mitzicuiloa

chichimecatl Moteucomatzin mitzicuiloa ye totlatocauh etcetera.

1472. Xochinpetlatl necahuililotiuh aya yn ayoc ymatian Teoomoctli acolnahuacatl oahcico

ytlatol conmahuioa ho in ton Maltin Coltes teuctli a, in ton Palacizco ya conayachia ye
itlatoltzin in Jesu Quilisto yyao hueya hueyao.

1473. In nepapan xochitl matlahuahcaltica yan y xonmitotican y teteuctin tlatohuanime

xomiximatican huehuetl ymanican y anio nican chalchiuhtlapaltototl Jesu Christo in ma oc
toconcuicati no yyao hueya hueyao.

1474. Imacehualchichimecatl ton Tiego tlacuilolxile ypan on ca anqui ye oncan aya ye

quellalmizquitl y ma nican ye itlan aya onneyacalhuilotoc yyao hueya hueyao.

dcxiii

1475. Ye ipetlapan yehuan Dios nihuallayocoya ye nimexicatl niquimilnamiqui in tepilhuan

teteuctin aya Oquizteuctli Coayhuitl ToXihuan yyao etcetera.

1476. Ma oc xoncuica ya an tixochiotomitl atlan ca tepetitlan o an timoyehyec [71v]

titinemi ticohua moahtlapal ichan Dios in catli in teuctli a Coayhuitl in don Joan in an yca ya
onnehuihuia in teucyotl mahuiotl yyao etcetera.

1477. In tlaca ayoppatihua a in Mexico y nemoa yao connequi a toyollo tlapapalxochitl yhuan
in cuicatl mochalchiuhomichicahuaz ompa icnoyohua moyolio o yyao hueya hueya o.

1478. In huel xonmihtotihtiuh an ticuicanitl huiya in tlaotli an chalchihuitl conehua

chichimeca tlaxcalteca aya huey ya ohtli ypan y o nec hat acah popolocah aya in acaxochitl
neneliuhtimani a atli a ytempan aya yyao etcetera.

1479. Ye quetzalpanitl moyahua ya ic onmihtotian a yn tocnihuan tlaxcalteca aya huey a

ohtlipan y onec hat acah popolocah aya in acaxochitl neneliuhtimani a atlia ytempan aya
yyao.

.5.

dcxivdcxv

1480. Man tlatlauhtilo nican Ycelteotl in Dios Ypaltianemi in totomih totomi meyo.

dcxvi

1481. Quen toconmocaquiltia oo yn Icelteotl in Dios Ypaltiyanemi y totomih totomi meyo.

1482. Ma tahui in ma tahui ma yhtohuayan i Anahuac oncaquizti moxochihuehueuh

titlatohuani o don Diego Tehuetzquiti teuctli onetotilo nican in yancuic tlalpan o tihuexi axaho
a xacontta ya ma ya netlamachtilo ya mittotia espayolti mittotia in mexica yn yancuic tlalpano
o tihuexi axao a xancontaya.

1483. Tla xicaquican anootomi antocnihuan tlanel ao chalchihuitl on manell ao quetzalli ca

an ontlapanio oncan an poztequiz y ayao ya ohuia ayao ya huia ohuiya.

1484. Titotoliania o tle titocuepazque o a titomiquitlani nican i ayac tetl mocuepazo o ayac
quahuitl mocuepaz nican i ayao ya ohuia ayao ya huia ohuia.

1485. an huel achitzinca on hualpalehuilo in Dios in tlalticpac ye nican catli Tlacahuepan o

o? catli Cuitlachihuitl on Anahuacatl aya ca ypampa miqueon in Dios ma oyaque on in Dios
ma oyaqueo n motlamachtitihui oo.

1486. In macan quennel aya huel itlaohuan on in Dios yn mexica in tpilhuan ma oyaque o
motlamachtitihui anayahuio ma oyaque o motlamachtitihui o.

LXXXV

Chalcacihuacuicatl [72r=]

Intlatlalil chalca ic quimopapaquiltilico in tlatohuani in Axayacatzin ca noo yehuatzin

oquimmopehuili in maan cihuatzitzintin.

Toco tico tocoti, tocotico tocoti tocotico tocoti.

1487. Xanmoquetzacan oo annicutzitzinhuan aye tonhuian tonhuian tixochitemozque he,

tonhuian tonhuian, tixochitehtequizque nican mani a nican mani a tlachinolxochitl y oo
chimalli xochitl y teihicolti huel tetlamachti yaoxochitl a oohuiya.

1488. Yectli yan xochitl y yehuaya ma nocpacxochiuh, ma ic nipana nepapan i noxochiuh aya
nichalcatl nicihuatl ahuayyao ohuaya.

1489. Nicnehnequi xochitl nicnehnecon cuicatl aytzin in totzahua yan in toyeyeyan o ohuaye
noconeheutica ycuic in tlatohuani Axayacaton nicxochimalina nicxochilacatzohua o oahuayao
ohuiya.

1490. A iuhquin tlacuilolli yectli ya incuic iuhquin huelic xochitl ahuiac a noyol quimati in
tlalticpac ahuayyao ohuiya.

dcxvii

1491. Tlemach ypan nicmati motlatoltzin noyecoltzin tAxayacaton tla noconahuilti aylili
aylililili hii ololotzin ololo oyyaye ayyo etcetera.

1492. an nictocuilehuilia an niquiquixhuia hooo yee tla noconahuilti aylili aylililili hii
ololotzin ololo oyyaye ayyo.

Cotiti tototototo cotiti tototototo.

dcxviii

1493. Xolo Xolotzin titlatohuani tAxayacaton ohuiya nel toquichtli iz maconel titlayhtolli,
cuix nel ahoc tiquahquahuitiuh ayye xoconquetzan monexcon cenca niman xocontoquio.

dcxixdcxx

1494. Xiqualcui o xiqualcui yn ompa ca o xinechualmaca o in conetzintli

texontlatehteca tihuan tonhuehuetztozque tzo no tonpaquiz tompaquiz paquiz tzo no
nictlatlamachihuaz oo.

1495. Macamo maca o maca notla ximayahui xolotzin titlatohuani Axayacaton yya o o ni
nicuilo y cuecuetzoca ye nomaton o ayee ye no cuel ye no cuel tictzitzquiznequi in
nochichihualtzin achin noyollotzin huiya.

1496. Yn ye ahcao monehuian ticmitlacalhuiliz nonehcuilol huiya tzo no tiquitztoz

xiuhquecholxochitico ohuaye nihtic nimitzonaquiz onca yetoz motenchalohtzin
nimitzmacochihuiz.

1497. [72v] In quetzalizquixochitl in ye tlauhquecholcacaloxochitl y an

moxochiquachpetlapan tiyaonoc ye oncan ytic y yyoyyo aocmo hui yao aylili.

1498. Teocuitlapetlatl ipan tiyaonoc quetzaloztocalco tlacuilolcalitic yyoyio aocmo hui yao
aylili.

1499. Anqui o ye ichan ye nontlayocoya tinonantzin aho huel nitzahua aho huel nihquitia
a nenca niconetl tzo nicihuapilli ynic nihtolo yn noquichuacan yao.

dcxxi

1500. Tetlatlahuelcauh teyollocococan in tlalticpac in quenman on nontlahtlayocoya

ninotlahuelnequi nonexiuhtlatilco nichualihtoa cue conetl manoce nimiqui yiao.

Toco tico tocoti tocoticotocoti toco tico tocoti.

1501. Yacue nonantzin nontlaocolmiqui o ye nican ye noquichua can ahuel niquitotia in

malacatl ahuel nocontlaa in notzotzopaz noca timoqueloa noconetzin yao ohuiya.

1502. Auh quen nel noconchihuaz cuix yhui chimalli yca nemanalo ixtlahuatl itic
ninomamantaz a ayia ooo noca timoqueloa noconetzin ohuiya.

1503. Xolotzin noconetzin titlahtohuani tAxayacaton an timonencahuan nohuic timomahmana

ya tonmoquichyttohua o ohuaye cuix nonmati yaopan niquimiximati ye moyaohuan noconetzin
an tiMonencahua nohuic ohuiya.

dcxxii

1504. Ma teh ticihuatini aho nel ahticycoz in iuhqui chahuayotl yn ixochitzin yn

icuicatzin noconetzin yiao.

dcxxiii

1505. A oquichpilli noto titlatohuani tAxayacaton onoo tonpeuh ye no tiqualani xolotzin

ye no niauh in nochan noconetzin yao ohuia.

1506. Anca o can nican tinechnahualan yectli ticchiuh ye motlatoltzin iz in axcan

tlahuanquetl, mao teh titlahuanquetl aho no netlacamachon tochan yyao ohuiya.

1507. Cuix noo tinechcouh tinechmocohui noconetzin cuix tlapapatlaco nahuihuan ye

notlahuan ao tictlacanequi ye no tiqualani xolotzin ye noniauh in nochan noconetzin yyao
ohuiya.

Tocotico tititi tocotico tititi tocotico tititi.

1508. [73r=] Tiniuctzin ticihuatlamacazqui ma xontlachia yn omach moman cuicatl in

Cohuatepec in quauhtenampan y topan moteca Panohuayan ohuaya yiaho.

1509. on ocihuayo ninaytia noyollotzin mococohua ach quen nel cononchihuaz yhuan
noquichtiz o maoc cenca ye incue ye ye inhuipil in toquichhuan in toyecolhuan yyaho
ohuiya.

1510. Xiqualquixti nonextamal in titlatohuani Axayacaton tla ce nimitzmanili neoc in

noconeuh neoc in noconeuh xoconahuilti xictocuilehuili ololotzin ololo ayye ayyo.

1511. Ao tiquauhtli tocelotl in timittohua noconetzin ohuia ao moyaohuan inhuic

ticuecuenoti meoc in noconeuh xoconahuilti ololotzin ololo ayye ayyo.

1512. Aya tle nocue aya tle nohuipil nicihuatzintli yehua ya nican quimanaco yectli ye incuic
nican quimanaco chimalli xochitl quenmach tontlaca ye nichalcacihuatl nAyoquan ohuia.

dcxxiv

1513. Niquimelehuia nocihuapohuan in acolhuaque niquimelehuia yn nocihuapohuan

tepaneca quenmach tontlaca ye nichalcacihuatl nAyoquan etcetera.

dcxxvdcxxvi

1514. Ca pinauhticate in chahuahuilo noconetzin yhuia cuix no iuh tinechihuaz i no iuh

toconchiuh in Quauhtlatohuaton maao yhuian a ximocuetomaca ximomaxahuican
Antlatilolca in amiyaque a ayayya xihuallachiacan nican Chalco ahuayya ohuiya.

dcxxviidcxxviii

1515. Ma ninopotoni tiNonantzin ma xinexahua oo quen nechittaz in noyecol

ymixpan on tonquiatiuh ahcao mihicoltiz ye o Huexotzinco Xayacamachan ohuia.

dcxxixdcxxx

1516. Quen ami in cuicatl ehualo in cuicoya o in quauhquecholli anca o mihicoltiz ye

Huexotzinco Xayacamahchan ohuia.

dcxxxi

1517. In Tetzmolocan nicihuatl ninomaoxihuia ninocxioxihuia noconcuico ye nochcue ye

nochhuipil niccecentlamittaz aytzin ay aytzin etcetera.

dcxxxii

1518. Niquimelehui Xaltepetlapan ye huexotzinca tzo incuetlaxtlamalin tzo

incuetlaxtetecuecuex niccecentlamittaz aytzin ay aytzin yyao etcetera.

Tocotico, tocotico, tocotico, tocotico, tocotico.

dcxxxiii

1519. Yn quen oc an in tlamati nechmitlani a in conetl in tlatohuani in Axayacaton cue

e tle on in ma ic itepal nochahuatlali a oohuaye [73v] noca titlaomepiaz noconetzi ao iuh
quinequi moyollo maohui huian mociahuan yyao ohuia.

1520. Cuix amoyollocopa noconetzin ye toconcalaqui a in chahuayotl ynic mochan ahayayoho

aho iuh quinequi moyollo maohui huian mociahuan yyao ohuia.

dcxxxiv

1521. Quenmach in tinechiuh noyecoltzin ayye maca oc ic ximochichihuan huel ahtitlacatl

tle in ticnenelo ye noyollotzin ticxochimalina ye motlatol yyao ohuia.

1522. Notzahuayan nimitzittoa i nihquitian nimitzilnamiqui Xolotzin tle in ticnenelo ye

noyollotzin.

Tocotico tocoti.

dcxxxv

1523. Nahuilylama namonan nicahualylama nichpochylama ypan nochihua o

nichalcotlacatl aha a ili nimitzahuiltico noxochinenetzin noxochicamopalnenetzin yyaho ohuia.

1524. Ye no quelehuia in tlatoani in Axayacaton xiqualitta noxochitlacuilolmaton xiqualitta

noxochitlacuilolchichihualtzin oohuia.

1525. Macaoc an onnenhuetztiuh ye moyollotzin tAxayacaton izca ye momatzin ma no

matitech xinechonantiuh a ayyahayiaho xonahuiacan etcetera.

1526. Moxochinpetlapan moyeyeyan xolotzin yhuian xoncocochi xonyayamani noconetzin

titlatohuani tAxayaca yao ohuaya.

LXXXVI

Huehue Cuicatl

Ye conahua in tlatohuani Axayaca yn ahuel oquinpeuh in michuaque ca noo Tlaximaloyan in

hualmocuep. Auh amo an quexquichtin in pipilti in tiacahuan yn ompa omique, cequintin an
hualcholoque ic an inhuehuetiliz yn ahmo chicahuac ytech motlami a in cuicatl yc quimahua.
Huehue tlacatl in tlatohuani Chichicha.

Tico tico tico tico tico tico tico tico tico tico.

1527. Techtlahuancanotzque in Michhuacan in Camacoyahuac tihuitzmanato ye

timexica tihihuintique o quenman in ticauhque in quahuehuetzin yaotzin yyao ohuiya.
dcxxxvidcxxxvii

1528. [74r=] Quen mach in mochiuhque in mexica in huehuetque xoxocomique aocac quittoa
in ye tiquinquequea ylamatzitzin Chimalpopoca in Axayaca yioyahue ye ticauhque in
amocolton Cacamaton yyaon ohuiya.

1529. Tlahuanoyan nontlacactica namocolton mononotztoque Quauhhuehuetque in

Tlacaelel Cahualtzin quilmach ac onihque iachcahuan concauhtiquizque teuhtli yehuayan
Michvacan yyao etcetera.
dcxxxviii

1530. Anco o oncan temac tlanque cuecuexteca in tlatilolca noxhuihuan in aquantzin

yn ye Tepantzin Cihuacuecueltzin intzontecon yca ymelchiquiuh yca onteachtitoa xicaquican
huee.
dcxxxix

Cototi, cototi, cototi, cototi, cototi, cototi, cototi.

1531. Tle in ye quichihua in tequihuaque aoc momic itlani aoc tlamaznequi in oquimittaque
inyaohuan ymixpanpa hualehua teocuitlatl pepetzcatihuitz i a quetzalpanitl y tlaxopalehua ya
huiya amechana hui ma amotzin ya xontlaacan huee.
dcxl

1532. In maca yehuantin telpopotzitzintin yehuan tlamacaznequi in tlaca yehuan y anca a

oquic tiquauhchocazque anca a oquic tocelochocazque in tiquahuehuetque huiya amechana
hui ma amotzin ya xontlaccacan huee.

1533. Yioyahue ya onotlahueliltic in Axaya cuix ye nohuehueyo in innetlaloliz in noquapilhuan

huee.

1534. A yn maca yehuatl in noxhuiuh an namechcahuazqui a xochitl mantiuh huee ica

momaquixti a in huitznahuatl yaotl huee.

dcxli

Tico etcetera chicopa.

1535. A hoo ye hee o nontotolcatoc nontlatlatlaztoc, nonchichichatoc in namocolton in

Axayaca huee.

1536. Ma ximotlalican in antequihuaque amiyahque ma ytlecax ypan anhualcholotin

anmotlatizque ica anhuetzi ychiquacol yn amocolton in Axayaca huee.

1537. Ceceppa tetlaocoltehuetzquiti in ye quichihua in ye mexica noxhuihuan in omoxinque in

nahuitica y niman ic onhuehueti yyeyahue chimalli xochitl tomac ommani a huee.

1538. [74v] Auh in nelli mexica in noxhuihuan cecentecpantica o ontecpantica in

huehuehtitihui y yyoyahue chimalli xochitl tomac ommani a etcetera.

dcxlii

Oc no chicopa tico etcetera.

1539. Quauhpetlapan ocelopetlapan onehuatica in amocol in Axayaca contlachinolpipitztica yn

itlecatzin ma huel yhui quen tel popocatica huee.

1540. Ohuaye ayye aic cehuiz in chimaltica conehcapehuitica tlacochtica in quixelotica yn

itlecatzin ma nel yhui quen tel popocatica huee.

1541. In oc tonnemi huee tamocolhuan y patlahuac in ttlauh in totlacoch ic tiquimahuiltique in

tonahuac onoque huee.

1542. Tlacao ayaxcan in huehuetihua tlacao ayaxcan in huehueyotl an ye nica

ninochoquili a namocol y Naxayaca niquimilnamiqui nohuehueicnihuan in Cuepanahuaz, in
Tecale, in Xochitlahuan, in yehuaticac Ma ceme nican hualquiacan cecen teuctli pan
momatico tinican Chalco huee.
dcxliiidcxliv

1543. Quecizqui in quincuitihuetzi oyohualli yehuaya huee ye quecizqui yn ca

milacatzoa teuhtli yehuaya huee.
dcxlvdcxlvidcxlvii

1544. Oho ehe an amoca nihuehuetzca namocol anmocihuatlahuiz anmocihuachimal

tequihuaque huee a iuh xinencan huee.
dcxlviii

LXXXVII

Cococuicatl

Toco toco tiquiti tocon tiquitin toco toco tiquiti.

dcxlix

1545. Nompehua yaho nicuicanitl nonnitotia niTozquatectzin ayao.

1546. Nicnotlanehuia nocuic noxochiuh ayoppan tlalticpac niquihtohua ya niTozquatectzin

ayao.

1547. an no niaz ayao ohuaye yca nichoca ya a yhua niyahui a nocuic noxochiuh haa.

1548. Nicuicanitl an an nixochipapalotl aya ninochiuhtiaz teixpan a nipatlantiaz ayyahue a

yhuan niyahuia nocuic noxochiuh haa.

1549. [75r=] Onca yahue aya nepapan tototl moyahuatimani ylhuicaatl ymanca yectli y atl a
ytempa aya oncan niehua noca yehua notayohuan ma xiyahui mochan a ompa ye Cuextlan ho
hanca yahue.

1550. an ca ye nocuic onca yahue haya cacalotla yehuaya niquehuaco ye nican cilin
ihcahuaca ya teucciztli y tzatziya oncan niyehua moca ichua nottayohuan ma xiyahuiyan
mochan ompa ye Cuextlan o anca y etcetera.
dcl

1551. Nitecpatototl nehcoya nopinohua chalchiuhtlan nicmamali ypan nicpohua ya yectlin

nocuic an nitlauhquecholtzin hueli noncuica ya teixpan o.

1552. Ompa ye nihuitz a an ca xiuhquilani an ca nimaatl ca nictzetzelohua ya noxochiuh o.

Ti. Titico, titico, tocotico, tocotocoti titico titico.

1553. Ca mach timitlaco tiniuctzin Naanootzin Chalchiuhnene ya ayoc nonmati ye nochan

in ye toyao ohuaye ne nachauaya an ca ye nonan.
dcli

1554. a nihuetzca ya tinechaytta oquiche cihuatl mochan o nicnequi a ma nochan niyetoya

oohuaye nechaahuaya an ca ye nonan a.

1555. Nanotzin campa quinehne yn ma nimiqui yn tinocihuapo ya ayoc nel niccaqui a

nechahuaya a an ca ye nonan ma tel ytla yca ya aqui nocaya anca o ancan tlacaco niez
tlacaco nietoz ha.

1556. Ohuanca tlatzihuiz noyol tinonan aquin huelamatia ahuilnemia yn mach nel oc
nicaquia y ca tinechahuaya.
dclii

1557. Ye nahuilnemia an ca tinonan ohuaya e noquich in yeh ehuaya ao nittolo ya cuix

ninocaquia.

1558. Yohuaya nichoca ya o niyeccihuatl niquetzalmiyahuaxoch ninahuilo nicihuatl aya a ca

nixtonaci an iuhqui nimiquicin mah ayaya ho ninohuetzquili a aya ohuaya.

1559. Quen tinoca ya tiniuctzi yca nichoca ya an iuhqui nimiquicin yah aya ya oo
ninohuetzquilia yaha ohuaya.

1560. an ye niquetzalxotzin ayaho ninotlaotla niyectlo nicihuatl niquimahuaya

niuchuan i Cozcamalintzin Xiuhtlamiyahualtzin ye ahuilnemi a quetzalquatequi ya oo yao
ohaye ya aya aya ha. Nano tinonanon ohuaye ma xiquimaya [75v] nicuihuan i
Cozcamalintzin Xiuhtlamiyahualtzin ye ahuilnemia quetzalquatequi a etcetera.
dcliiidclivdclv

Toco toco tico tocoti titico, titico, tocoti.

1561. Yahue aya an nentlamati noyollo nAhuitzotl ohuayee nichoca ya can o cuel
niquimittaz in teteuctin Neahualcoyotl a, Moteucoma o aca yahue aya. Onca yahue aya
niteuctlapaliuhquetl huelin noncuica ya cozcahui molihui niquehua ya ohuaye nichoca ya can
oc huel niquimittaz in teteuctin Nezahualcoyotl an Moteucoma o hanca yahue aya.
dclvi

1562. Notemic ypan nihui ya Mictlan aya niquintlacayttac yn nachcahuan tlapalihuime a yn

tepiltzino in Tlacahuepano can a nemi moteyo ya nah tihtoloya mocuic ayo nemi a an ca
Tenochtitlan o hanca yahue.

1563. Ia nichoca oo yca nicnotlamati nachcahuan tlapalihuime a in tpiltzin can a nemi

moteyoya can a titoloya mochica yo nemi ya an ca Tenochtitlan ho hanca yahue.
dclvii

1564. Huicalo nache huicalo noxochihueyo niTlacahuepan ye quitimalohua patlahuac aztatl

yahaao.

1565. Oceloquauhtzatzitiuh Tezcacohuacatl a Mocuiliyatzin yahao.

1566. Nicocotzin nichcoya nooncuica niquimahuilohua yn tepilhuan oo ayye ayahoo.

dclviii

1567. Cacaloxochitlo o Cempohualxochitl a nihcaya niquimahuilohua in tepilhuann oo.

Toco toco toco tihti tocotoco tihti tocoti tocotihtoto.

1568. Noncuica ehco mochan an nicuicanitl nicahuiltico nican i in Moteucoma yn an

nicyaitotia tocinpetlacotli ya yaoo yehaya hoo ohuayie a ompa ye nihuitz tlacpac yahualiuhcan
an nicyaihtotia tocinpetlacotl i yahoo.

1569. Pehualo ya nican Tziuhcohuac aniuchuan in ao cocomontoc ixochihuehueuh ahaya

nonahualah, ha noyol quimati a ohuanca ye nocuic [76r=] an noconyayehua ya yca ya
nompaqui a niPapaloxoch mayan itlana ya noncuica ya y noxochiyecolli ahuiliz nicmana ya
noocuicayhtohua ya.

1570. Iz tle ye ticchiuhque an tiniuctzin yca qualani a aya noquichui yuhquin ahtittatehque
an nopilotzin ma an nicahua ya niccahua an tinonan aya noquichan.
dclix

1571. O qualli nechitta ya an ca ye icihuauh ne hualmotlali acatenpan i ach quen

noconchihuaz aya noquich in acaxochitl o ypan nomati ymac noncuetlahuix nechyacahuaz.
dclx

1572. Xochinquahuitl cueponi a on quetzalli xelihui a a ye conittotia nicuihua an ca ye

nopinohuan a ho ha mayice ayoo ohuaya ninocaya.

1573. Quetzalcoyolina huia cueponi a topan a moteca ya xochihui molihui motzetzelohua ya o

a maye ayiao haha mayie ayao ohuaya ninocaya.

dclxi

Cototi tocoti cotoquiti quiti quiti quiti tico tocoti.

1574. Ma ya pehualo ya ma ya nequetzalo ya nopinohuan a o ohuaya ye hohuaya haye ha.

1575. In choquizxochitl a ompixahui a xochihuehuetitlan necuicatilo ya ohuayie ohuaya haye

ha.

1576. Tlacpac tenantlan oo ye ompa nihuitz on ye nahuilnemi a ninihtohua ya yahua hiye

yhua yhi yao ho, A iz tlein tiquitohua ya ohuanca tinonanan o niCohuanentzin ma nonitia
yahuayie yahuayiao o.
dclxii

1577. amaya Nanotzin tocon huixanati a niccaqui a cuicatl onmanico ya ayao ay ha aya ayao
haya.

dclxiii

1578. Ahuia ye niquetzalxotzin ye nonittotia.

Toco toco tiquiti tiquiti toco toco tiquiti tiquiti.

1579. On oyecoc toxochiuh ohuaye cuicanitl i yeloxochitl xiloxochitl nomac onmani a

ompa ye nicuito ya oceloamatitla aya tlacpac quauhtlan aya nica ya temohui oo.
dclxiv

1580. In ica nictiocaya ac nicahuiliz noxochihuehueuh ompa ye nicuito ya [76v]

oceloamatitlan tlacpac ququhtlan a nicayatemohui o.
dclxvdclxvidclxvii

1581. Tla xoncuicati nocniuhtzin nohuayiee tla xoconcaquican can iya cuico ya can on in
caquizti a comontoc huehuetl noconcaqui a onca Mexico tolamaz nicpiaco tepetl o hanca
yahue.

1582. Nichoca ya on nicuicanitl noconcaqui huehuetl comoni a anca Mexico tolamaz nicpieco
tepetl.

1583. Ye no yecoc noxochiuh ohuaye nicuicanitl ye niQuauhtzin a huellin noncuica ya

teyxpan oo.

1584. Quen huel xompehua an xontenahua nitlatzotzonquetl ye niquetzalicotzin aya ohaye

ayiee nicnotlamati a ma ya motecan tohuehuetzin ayie aoo.

Toco toco titi toco toco titi toco toco titi

1585. Tlaltonayan atla ca tempan moquetzaco xochitl a xiatolamaz tlapitza ya nicozcatototl

temac ninemi an ca nicihuatl in ayao aye anca yahue aya.

1586. Quen mach ami ye noxochiuh quen mach ami ye nocuic tiquehuaco ye nican an
Chiauhtzinco xiatolamaz tlapitza ya nicozcatototl temac ninenemi an ca nicihuatl ayao aye
anca yahue aya.

1587. Tle ypan on tinechmati tinonan anca nicozcatl i tinechtlati a anca yoccan ahuiliz tlamatiz
noyoliol yca nichoca ya.

1588. an niyaon an tinechquixtlani tinonan anca nicozcatlan tinechtlati a anca

yocan ahuiliz tlamatiz noyoliol yca nichoca ya.
dclxviiidclxix

1589. Cecelia noyol noconcacon huehuetl comonticaqui anio yca ya ye ompaqui ye noyol
cococuicatl i ayia niChampotzin notoncocihuatl ma noquetzal manalli ma ya ypan niquinmana
yn tolamazque ohaye ohaye.
dclxx

1590. Ca ye notlapalcuetzin oo o ye no an iquechquen oya aya niChampotzin

notoncocihuatl ma noquetzal manalli ma ypan niquinahua yn tollamazme ohaye ohaye.
dclxxi

1591. Oceloamatitlan aya niquittoa ye nocuic ye nican niQuetzalpetlatzin ayie ayie ma

nequetzalo an totatahuan an.

1592. [77r=] NiChalchiuhnenecihuatl yayie quilacatzohua ye noyol coyolxochitl in ayie ma ya

nequetzalo ya an totatahuan a.

LXXXVIII

Tochcococuicatl

Toco toco tico ticoti titico titico tocoti.

1593. Oncuico ya in ixpan aya ye Santa Malia nopiloa ma nicyahuica ya chooquililo

ya ylacatzoa huicalo ya nopetlacouh nicmatentiaz choquizxochitla nicahuatiuh an tocnoman i
nepapan xochitli maya ya huiche ontlamiz ya ilhuitl o haca yahue.
dclxxiidclxxiii

1594. Ya nichoca yn mach nictlamicin nicuicanitl nepapan xochitl maya huiche ontlamiz ya
ilhuitl o haca yahue.

1595. Ontlapalhuiconticaca huimolihui molihuia quetzalizhuayoticac nitzetzelohua

yxochi yehehuan Dios aya hoo oyo hoya ohuaye.
dclxxivdclxxv

dclxxvi

1596. an can noniaz Quetzalamatitlanan choca moyollo an nicuicanitl etcetera.

1597. Huel paqui noyol concacon huehuetl chinameca nicuica ma mani a ahuayia ye
nenahualo yaoo ma nonnittotia ye niQuetzapetlatzin ahuayia ye nenahualo yaoo.
dclxxvii

1598. Nica xochitzin naton ma nonnittotia ma niahuiyehuaya an toantitlan

Quachicpalecan o hanca yahue comontoc huehuetl noconcaqui a Nanotzin man nonnittotia ma
niyahuiyehuaya an toantitlan Quachicpalecan etcetera.
dclxxviiidclxxix

Ti titico titico tocoti tocoti ti titico titico etcetera.

1599. Ahuia huitano huichile ahuia noquetzalla cahualotihua Chiucnahuatl ytempa huicalo
yece Ximohuaya in mexica yn xochinmayaque cenquiztiaque in yehuaya nahuatilo ya ahuian
toxochiuh ha.
dclxxx

1600. In yea in yaho ahuiyelo ye toxochinquahui yca ye huicalo an quetzalihpotoca ya yeetlon

cuicatl in xochimayanque cenquiiztiyaque in yehua nahuatilo ya ahuian toxochihuan.

1601. Oliniquetl tonanahua San Palacizco huicalo ya nocohua a y choquizxochitl pixahuita

yohualacacohua ya.

1602. Tolin xochitla yhpotoca ya in toya huicalo ya nopetlacohua hay nechoquililoya [77v]
tecpipiltan cuicanahuatilo ya chalchiuhapan ayao ayie ahuin toxochihuan.

1603. Xochintenamitl onoca hui an quetzaltenanticpac teuhtli moteca milacatzohua ya

yca ye huicalo in tecpilli in tlaca huepani ayocac tlatohua tlalihuintihua tlama maleque yehtla.
dclxxxi

1604. Xiuhquechol milinia xochiatl poonia chalchiuhtli tlapania yca ye huicalo tecpilli
Tlacahuepantzin ayocac tlatohua tlallihuintihua tlama maleque yehtla.
dclxxxii

Cotoco cotoco tico coti coti titico tocoti.

1605. Oca yahue aya can noncuicapohua nicuextecatl an an niquimahuiloa in tepilhuan

chichimeca tlahco tlalhuaque cuicatl yxammanca ya yca mittotia tolamaz aya xochinahualo ya
San Palacizco ya
dclxxxiii

1606. Onca yahue aya oha ma intia ma ihtoa ya niquittohuan cuicatl nicueiecatl cuicatl
yximaca ya yca mihtotia tolamaz tla aya xochinahualo ya Sa Palacizco ya.
dclxxxiv

1607. Man cuico ya man cuicanahuatilo ya annopilhuan i ma nicyahuicaz noxochiuh oo

quenmania quenman nipolihuiza.
dclxxxv

1608. Inn a niechnahuatia notatahua notlatoca ye niaz nichuica ya nopetlacouh

ihuan nipolihuiz in ye nicuextecatl in aya ohuaya ye ayoc nilotiz ha.
dclxxxvidclxxxvii

1609. Xochiohtlipan huicalo ya ye nopetlacouh cempohualxochitl a necozcatilo ya

huicalo yo ahuia an tocnoma.
dclxxxviii

1610. O ayeccan o Ximohuaya nopinohua cahualotiaz yehuan noteohuan xicnotlamati

a Santa Malia ye tonan ma ya nichoca ya notzalo ya ahuian an tocnoma i.
dclxxxixdcxc

Totototo tititi toti toti totititi etcetera.

1611. Om ma ya om mayay in pehualo ya ma y ahuilihua ohuan nopinohuan

quetzalcoyoltitlan onicac in tocnohuehuetzin no oya ya aya.

1612. Xochiahuachpixahui in noayacach aya quetzalcoyoltitlan in tohuehuetzin ao no oya ya

aya.

1613. Ahuiya ye noyol xinechitaca niChalchiuhnene ya matlatl xochinquahuitl a aya

nicmamatinemi a ye nitenahua ya niquimittotia in tolamazme oyaha haya.
dcxci

1614. [78r=] Mochicahuiaz noyoltzinn aya notoncocihuatl niChalchiuhnene

ya matlal xochinquahuitlan aya nimamatinemi a. ye nitenahua ya niquimittotia in tolamazme
oya ha haya.
dcxciidcxciiidcxcivdcxcv

1615. Can in noconcaqui a noxochinahualli a a on cuicoya tecpanchinamehcan ma

nonnihtotia aya ayao ayahueyiayie ayao ohuaye in tolamazme.
dcxcvi

1616. Yia ayaoo hayeo huelen quinequi noyoltzin ahuili xochitli at ayaoc nel no
noyaz in cuicatl noconcaquico huiac Tetzontitlan a.
dcxcviidcxcviii

1617. Cuicatica ompaqui a ye noyol notlahuinixochiuh noquetzalquaxelol ahuayie

noquetzalquaxelol ypan nianemi a San Palacizco hui cuix mochipa ye nican xochintlalticpac ni
ma ninoquimilo ya.
dcxcixdccdcci

1618. a ye ic nichoca ya ohua niquitquiz ye niaz yectlon cuicatl cuix mochipa ye nican
Xochintlalticpac y ma ninoquimilo ya.
dccii

Cototi tocoti cototi quiti quiti quititi.

1619. I in yeo niyehcoquetl nonantzin quihuinti noyol niXimalintzin o ach anca huilin
nicochi ye noconcaquian yectlon ye incuic noxochinnahualla.
dcciii

1620. an ye xochincuicatl topan moteca o xiuhpapalotl ye nipatlantia xochitl yao quihuinti ye

noyollo quetzal ye xochitl cuepontimani a ymapan ye nonemi noxochinahuala.

1621. Xochitl moyahua ya ayiaoo ma nonnitotia topan temoc hahaya ahuiyac xochitla.

1622. Niquitoa tinicuitzin no ohuaya ma nonnitotia topan temoc hahaya ahuiyac xochitla.

1623. Xiquinmaca xochitlan xiquinmacan nonahual aya ayao izquixochitl cacahuaxochitl ayie
ayahue xiquimaca xochitl o xiquinmaca nonahual aya ayao.

1624. Manca xochitl man cacahuaxochitl ma an nonahual yehua nohuehueuh

xicyahuelintzotzona ayia ayao.
dcciv

Toco toco tiqui tiquiti quiti.

1625. Tapachtli nonenepil chalchihuitl i ye noten ninomati a niQuetzahchiuchctzin

notatahua nicohuan notlapal a in teixpan in nichoca ya quenin tiazque a ilhuicatlitican onca
yahue aya.
dccv

1626. Huel yectlin nocuic niquehua ya ay ca nechtlaomati yehuan Dios [78v]

nihuehuetl quitonque ca yca nenque mach cahuan otlatiloc can on ye Mictla etcetera.
dccvidccviidccviii

1627. Onca yahue aya izquixochitl ymancan an tocnoma tlaca ompa niaz tinonantzin an ca
nicmamatiaz noxochihua ya ma niya huitta tocnoma.

1628. Onca yahue aya an tinechahua tinoNanotzin ma nonittoti a atle iuh nicmatia
noxochiuh aya yca paqui noyol ma niya hui tan tocnoma.
dccix

1629. In niquittohua ya ninentlamati a atl ychayahuayan no ye xihuiyan xiuhtaz cue ye ya aya

ha.

dccx

1630. Anca man iuhqui Dios atl itempan a ninentlamati a atl ychayahua ya ne xihuian

xiuhtoz cue ne e.

Tocototi cototi titi tocototi cototititi.

1631. Pacticac noyoltzin nitoncocihuatl nontehuehuelitztihcac cocotzinpan i an ye

notlapalcuetzin Nanotzin ninoyeecquetza ya ohu ayac nopillotzin ye niquetzalxocha
nicempolihuia yaoo.

1632. an a yuhqui nonan catca ya aya niquiaco notoncocihuatl an ye notlapalcuetzin

nanotzin ninoyeehquetza ya ohu ayac nopilotzin ye niquetzalxocha nicempolihuia yaoo.

1633. Ye nihualnemia cocotzimpan i nicuextecacihuatl ye noizquixochiuh an yectli yehuayan

oya ayye ha.

1634. Cuix mochipa ye nican in tlalticpac ma ya iuh ninemi a nihtoloya ahuili xochitl ayie
huaya yao oya yaoo ayyeha.

1635. Ye no yohuaye noyol ixpan ninoquetza ya ye nocoyanotza Ycelteotl nicihuatl an can ye

nocuentax ololihuic chalchiuhtli ya aya yhuana noconyayehuaya yhuan nanocoyapohua ya.

1636. Ahuiya ye noyol niquitta nocuentax ololihuic chalchiuhtl i yia hayahuana noconyayehua
ya noconyapohua ya.

1637. Nitoztlatlanilli ohu ancan ye ninentzin moca ye nichoca ahuayao ach ca ompa nihuitz
in Taminchoquincali maatl yiao yahue yaohaye.
dccxi

1638. an nicihuatzintli notlapalicpacxochiuh o anca nonehuelli ach ca ompa nihuitz

tamichoncalli maatl in yiao yahue yao haye.
dccxii

Finis Laus Deo.

LXXXIX

1639. [79r=] Calpantlacatl in tlamacazqui huallalauh hualmotlatlali an tochinantitlan

Teyeyectzin Aytzin Texochitzin Texochimecatzin.

1640. Amo nohualla niman ye nechilhuia ahua nicca nomatzine Nenequizticatzintle

nomatzine ahtle ypan quaqualitzticatzintle nomatzine in maaocuel nican tochinantitlan i
nimitzontexochicapolyollototoponi [...] nica yacue tlamacatzintle on mach tiquitohua.
dccxiiidccxiv

1641. Ichtaca monotza yacue yacue aquique in nenhuitze huiya anoce axini quineneloque
yyayamaztlatol tlacao yehua in tonenequizhua tohuehuelicnihuan o ohuiya.

1642. Niccauhtzintle tonquaqualantica toxaxaqualiuhtica tontequipachiuhtica cuix mochipa

on in tlalticpac Xolotzin yacue notecuiyotzin xihualmohuica mao titlaocox ma motozqui
mococo oiuh quinec in Tlalticpacque ahua etcetera.
dccxv

1643. Ipalnemohuani Dios aya xonhuehuetzca xonquequelmiqui a ca Xochitlalli ycpac ye nica

an cen tihui an cen tlapopolihui.

1644. Yalhua yohuan nitopalihuintic nixaxacayhuintic ono cuel nihuintic Xolotzin aoc
moyollo quimati noma xicana ma tihuian iyee tochan, an oquic an oquic toncuecueci tihui
an oquic etcetera.
dccxvi

XC

Huexotzinca cuicatl

Tocontin tocontin toco toco toco totototototo tocotocotoco tototototo.

1645. Ye quilhuia yn icihuauhtzin in Acapepenatzin ahua pille netle ma nocana, ma nocana,

achitzin xitechonpehui toconizque, ye ma yhui ye ma yhuio notecuiyo oquichpillitzin.

1646. Ohuallaque in pipiltin ye Huexotzinco y ton Xihuan y Nelpiloni ye tlen conizque in

pipiltin ma nocana, ma nocana achitzin xitechonpehui toconizque, ye ma yhui ye ma yhuio

notecuiyo oquichpillitzin.

1647. Ye ca onihualah ca onicuito yah ye ma xonmotlapalo ye cihuatzintle tla xicualcui ya

tla xictemaca ya yn man copatica in man tacatica ya ma ya onihualo in teteuctin ayyo etcetera.
dccxvii

1648. [79v] In notzinitzcanhuicoltzin ye o huel quatzin tlapalhuacalxochitl y ma

yca ya onilacatziuhtihuitz Notecotzin tla xicualcui tla xictemaca ya yn man copatica in man
tacatica ya ma ya onihualo in teteuctin ayyo etcetera.
dccxviiidccxix

Yc onhuehuetl

1649. O aca ye onca pipilte netle nomatzine in atl patlahuaca atzallan ye oncan mani
tlahcuilolxochioctli in huel intech onquiz y oncan conique in tepiltzin in Neahualcoyotzin
huel intlaoyecmatitech mantiaque y Huehuetzin quixiuhtotoixquatecpiltzin onchachayahuata
etcetera.

1650. In conittoa netle ma tiyayatihui an ye otlapilchiuhque ye huexotzinca ye motlahuan ye

oquitlatlapanque ye o huel qualtzin in moxiuhtoto ye mohuicoltzin y ma ye ninahpantiuh huel
intlahoyecmatitech mantiaque y Huehuetzin quixiuhtotoixquatecpiltzin onchachayahuata.

1651. I nihualiac ye yohuan nicihuatzintli o nAtlalicatzin nictemoa notec

Oquitzintli in tlaoOquitzintli can in noconcaqui o mocuicachoquilitiuh in tecpiltzintli a ye
Ocotepec in Tlachichiquiltzinco tepetozcatl canque yye y atlauhtzinco nimitztemohua ya
etcetera.
dccxxdccxxidccxxii

1652. Iye nonnentlamattica noyehyeyan tlapalihuixochitl nimitzontehtequi a ye onca

tehuatzin cuix otacitoya atempantzinco alchayahuacan motlaocolxochiuh ma ye ximapantiuh
nimitzontemohua ya.

XCI

.1.

[80r=].D. 9. 7.Totocuicatl. Aos.

I Tocoticotocoto. Tiqui tiqui tiqui tiqui

1653. Yeho tonacico ahua conetle nomatzine ye chalchihuapa yn mitztapallatl ye

ymanican chachallacatimani nepapan tototl tla xitlamahuio tiTecayehuac nomatzine netle
netle pipilte.
dccxxiii

1654. He tla xia nomache tla tocotati yn teuctli yehua don Alonso tontlamahuiozque yn
chalchiuhapan quetzalhuexotitlan chachallacatimani nepapan tototl tla xitlamahuio
tiTecayehuac nomatzine netle netle pipilte.
dccxxiv

1655. He otihuallaque timitztlapalloco timotlahua tidon Alonso Axayacatzin. Mach oc onhuitze

yn o pipilti yn Don Lucas yn Don Antonio Acachina ma titlaocox nomatzine.

1656. Yn tlaocox pacta yn tinomatzin tla oc tocotati ya motlatzin Tozquecoyotl teuctli ayoc
aque yn ya motlahua oquintlati Totecuyo ma titlaocox nomatzine.
dccxxv

1657. Yn ma melel quia tla tocontequica atlacueona yn tecoztic tomiyoltic acaxochitl

tlatlapaltic tla xia nomache pipilte.

1658. Huel tecemelti quetzallatolli xelihuian ya ytech aya patlantinemi a

xochitzanaquechol huel yectli hon y nicontlatohua mach aya nelli pipilte.
dccxxvi

1659. He mach oc ahuilli teuctle tiTozquecoyotl Omimillita yxochinteponaz yn teuctli yehua

yn don Alonso oncacahuanta yectli ya ycuic ho ohuaya nella.

1660. Hi huel yectli ya ycuic yhuan tomach yn don Alonso quimitotia yn tepilhuan i
huexotzinca hi ocacahuata yectli ya ycuic o ahuaya nella.
dccxxvii

.2.

Tocotocotiti, ticotico tocotocoto.

1661. Tla xicaqui teuctli Tecayehuatzine huel tontlamahuioque hi yecxochitla

Axayacatl tecutli hocan omani a teocuitlaxochil yn tlapallihuixochitl ontlatlatlatzcati [80v]
mani coyaochina y, quapachtototl y xochitototl ayean.
dccxxviiidccxxix

1662. Hocan toconitaque xochiatenpam motlatlalia Tlapalehuatzin oca homani a

teocuitlaxochitl yn tlapallihuixochitl ontlatlatlatzcatimani coyachichina y quapachtototl y
xochitototl ayean.

1663. Ho tihui a netle yn Tenochtitlan hocan o tlatohua Quetzaltoznenetzin yn Don Diego

Tehuetzquiti aya ya nelli a nomatzine yan.

1664. Ye niquitohua pipilte huexotzinca ye quinanquillia y tlauhquecholtototl yehuan tomatzin

o yn Don Hernando Acollihuaca ya neli a nomatzine ya.

1665.Yn ahua nomache a pipiltin o hueyotzin aya xiuhquecholhuitzilintzino yn don Pedro yn

Motecuomatzin coyachichinato chalchihuaxochitl yn ompaya a yn Caxtillan
omapatzetzelohua ya.

1666. Y huel omoouhti a yc ompatlanti a yehuan tomatzin o yn Pedro yn Moteucomatzin

coyachichinato chalchihuaxochitl yn ompa ya a yn Caxtilla omapantzetzelohua ya.

.3.

Toco tico tocoto, tiqui tiqui tiquiti.

1667. Tla oc timocehualhuiti quetzalahuehuetl ya ytlan o mapano moyacalhuiticate

acatzanatzitzintin a.

1668. Huel noconmahuio huay ye chalchiuhuatapallacatl o o ye ytech ayo ompapactica

Xochcatzin mocuicatia y quinanquilia y acatzanatzin oxiuhcoyol [81r=] ycahuaca ya yn
intlatoltzin pipilte.

dccxxxdccxxxi

1669. Hompa tinenemi a ye xiuhquechol chalchiuhapa huellin tlatohua on xicaquica

hana quetzallaxoque moouhtinemi a.

1670. Huel yectli tototl ho ma tzetzelohua mopopoyahua ya aqui nica ya xiuhquechol

chalchihuapa huellin tlatohua ho xicaquica hana quetzallaxoque moouhtinemi.
dccxxxii

1671. Hi ma tihui a onontlamahuio yn Mexico huel teemeltican ynic qualcan o

xochiaquantonatimani a y chalchihuapa tla xia nomache pipilte.
dccxxxiii

1672. Hin ahua nicauh yn Tecayehuatzin ma tihui an ma mellel onquiztihua

onontlamahuio yn Mexico huel tecemeltica yn i qualcan o xochiaquantonatimani a yn
chalchiuhapa tla xia nomache pipilte.
dccxxxiv

.4.

Titocototocoti toco totocoti, titiqui titiqui titiquiti.

1673. Ho quetzallayauhtimani natitlani ayahue yn tlaotlin tepetl. Ytlan i xiuhtomoltica ya

ontlatlaxopallehuatoc aya ximatlallatl ytempan aya ompa ya noconcaqui nihuexotzincatli a
yllilli aye ahua ho aye.

1674. Honteocuitlatzilintimani ya yhuehuetzi on chalchiuhcoyoltica ya onicahuacatoqui

yxochinteponaz yehuan tomatzin o yn don Alonso teuctli a nepapan ihuitica
quetzalmoyahuaticac ya ycuic yxochihua ya ompa ya nococaqui nihuexotzincatli a yllilli aye
ahua ho aye.
dccxxxv

1675. [81v] Tla xicaqui netle niquitohua ya ayyahue aqui huel paquinitzin yn teuctli
yehua cocuicatlatlamachyncuillohua ya contlauhquecholtzetzellohua ya ycuillohuan teyxpan
aya quimocemelti a teteucti acaxochitica onetotiloya ho co ylliamo hue ahuayyean.
dccxxxvi

1676. O cozcayllacatzihui maquizmalinticaca ayahue contlauhquecholtzetzelohua ya ycuic

yxochihua ya quixiuhtototeocuitlaycuillohuan teyxpan aya quimocemeltia teteucti acaxochitica
onetotilloya ho co ylliamo hue ahuayyean.

1677.Y nepapann ihuitica quetzalaquan ica yoquamana ye ocani yn tepilhuan i nepapan

tlacuiloltica ya quixoxochimana yn tecpillotl teucyotl mahuizyo y nica ya ypaltzinco Dios ahua

conetl aya ya nelli ya nomache tihuexotzinca ye.

1678. Y coahuic xochitica ya ma neyapanalo yn coyollizquixochitica ya ma netotillo ya

tihuexotzinca a ma tocpacxochihui yn chalchiuhyyexochitl e aya ca anio ye nica tlalticpac aya
ya nelli a nomache tihuexotzinca ye.

.5.

Tiqui toco tocoto tiquitoco tiqui tiqui tiqui.

1679. Hiya Huexotzinco nica ya ytohuam i Tozquecoyotl don Xpoval. nocoyamahuiohua

mach oc ahuilli huel yectzitzinti tlaototome ompatlantinemi tecpipilti ya oncan Mexico
atliaytec a yean.

1680. He mach oc ahuilli netle nomatzine tiTecayeuac [82r=] teuctli xiuhquecholcaaniltica ya

motlatlamachcuicuilloque tlaototome ompatlantinemi tecpipilti ya onca Mexico atliayte ca
yean.

1681. Yn aztaquecholin o omochiuhta aya arobispo totatzin ya ycoioltzin ontzitzilinta ya yc

patlanta ylhuicatliteca ya hi yaca yaca hi yahue hohuaca hi yahue.

1682. Hohu aqui huel yehuatzin fray Pedrotzin cuicatototl patlantinemi a Sanc Francisco ya
coyacauhtehuaqui ya ycoioltzin ontzitzilinta ya ic patlanta ylhuicatliticaya hi yaca ya hi yahue
hohuaca hi yahue.

1683. Hiya oquitlati Totecuyo Dios aya ocuell achic patlantinemico tlalticpac aya
tlachinolquauhtli a homoomao yehuaya Marqus oyohualxochitica ya homitotitinemico nica
ahua ya nella.
dccxxxvii

1684. Ayac quiuhqui quauhtli a ya Huexotzinco Mexico nican i chimalla xochitica

oquimomoyauh nepapan totome aya Marques oyohualxochitica ya homitotitinemico nican
ahua ya nella.

.6.

Ticotocoticoti tiquitiqui tocoto.

1685. Yn tihuexotzinca xitlamahuiocan yn totome yn tepilhuan totozcanauhtzin o yn

don Alonso Axayacatzin o quetzalitzpepetlaca yntempatlactzin ohuaya yehon.
dccxxxviii

1686. [82v] Quetzaltolpatlactipan quiyeyectia yatlapaltzin a yn don Alonso

Axayacatzin o quetzalitzpepetlaca ytepatlactzin ohuaya yeho.
dccxxxix

1687. Hi mamatlaltic huexocauhtzin nohueyotzin yn don Joano yn im Itztlollinqui

quiyeyectia yyamatlapaltzin conahuatzetzelohua ha yeho ohuaya yeham.
dccxl

1688. Ho motzetzelohua ya coquetzaloohua quiyeyectia yyamatlapaltzin conahuatzetzelohua

ha yeho ohuaya yehan.

1689. He qui ye nohueyo hua yn tepilhuan huel

conquetzalchalchiuhxiuhtotoycuillohua y iectli a yn cuicatzin hocona ya tlapalyzquixochitica
ya. hon netotilo ha yehan.
dccxlidccxlii

1690. Huel ontzimitzcapepetzcatinenemi ayaho xiuhtotopatlantinemi yn tepilhuan i

honcan aya tlapalyzquixochititlanca ya ho netotillo ha yehan.
dccxliii

.0.

Finis

XCII

J. H. S.

Tlaxcaltecaiotl

1691. [83r=] Otacico ye nican Teuctitlan ximochicahuaca yn antlaxcalteca ye huexotzinca

ye quen concaquiz teuctlo Xicotencatl yn Nelpiloni ya ximochicahuacan netleyan.
dccxliv

1692. Ualtzatzi a yn tachcauh yn Quauhtencoztli can conilhui a yn Capitan ya o tonan

ye Malintzin xacaltecoz Acachinanco otacico huel ximochicahuacan netleyan.
dccxlvdccxlvi

1693. Tla oc toconchiacan ynacal Capitan aya ye oqui hualaci ynquachpan tepepolli ye
ixpolihui o yn macehualtin mexicame ue ximochicahuacan netleyan.

1694. Xiquinpallehuican totecuyouan a ayayyeue tepuztlahuiceque quixixinia atle yan tepetl

quixixinia mexicayotl ximochicahuacan netleye.

1695. Xictzotzona yn mohuehueuh xihueuetzca ya yn tlilxochitle xonmitotia o yn

quauhquiauac Mexico nica mocuealizchimalo Cuecueyauayan Temalacatitlan y
ximochicahuacan netleyan.
dccxlvii

1696. Iaopapac ynitzin tlahuiznenequitzin ayyaue yn quachic aya Yxtlixochitle

xonmitoti a o quauhquiauac Mexico nican y mocuealizchimalo Cuecueyaua yan
Temalacatitlan ximochicahuacan netleyan.
dccxlviii

1697. In oquualmomantihui auan tomachuan ayayyaue yn quachicayan yn

Anahuacatzin yn otomitl teuctli Tehuetzquiti uel ximochicahuacan netleyan.
dccxlix

1698. O cuel achica cemilhuitl on yeuaya yn tlachinolxochitl motlatol tiQuauhtemoctzin

moteocuytlayacaxochiuh tlatlauizcallehuatimani ya yn mochcaxochiuh que tzaltica
cueyauatimani [83v] otitlamahuio Uitziltepetl ximochicauacan netleyan.

1699. Queuelo tehuatzin tetoca ye mopan o matiaz tauh totepeuh ye mach oc timoxicoz.
cequi mopatiuh yetiuh oo moteocuitlayeuatzaca ya mochcaxochiuh quetzaltica
cuecueyauatimani otitlamahuio Huitziltepetl ximochicahuacan netleyan.
dccl

.2.

Ic ontetl huehuetl

1700. Tla huel xiquimotacan ac yehuantin chimaltica mitotia, a otonexineque yn

Tehuetzquiti yn Tecohuatzin tle noo ayezque ma ye cuele ma onetotilo yn tla xicuicaca
nnicahuan.
dcclidcclii

1701. Ma cecen otli ypan ximochicahuacan tiQuahuitl yn tiYtzpotonqui tlenoo anyezque

ma oc ye cuele ma onnetotilo yn tla xicuicaca nyncauan.
dccliii

1702. Onel ticyacauhque y tauh yn totepeuh y Tenochtitlan o Mexico ye nican

xamellaquauacan tiCoaiuitl yn tItzpotonqui tle noo anyezque ma oc ye cuele onnetotilo yn tla
xicuicacan anincahuan.

1703. Tla xicaqui ye nocuic yn huel nelli a niquitohua niqueeua ye ye tonaizqui a yn

ytzta nanauhcan yn Tlatelulco ma an tlapic ye mochiuh tlaxcateca ayan yn tla xicuycan
annicahuan.
dcclivdcclv

1704. a nicyayttac nicmahuico ye oncan Nanauacalteuctli chimaltica y expalatica yequene

quihualtoca ya yn tlaxcalteca aya yn Caxtillan tlaca atitlan quincahuato ya tacito ya ma an
tlapic omochiuh tlaxcalteca aya yn tla xicuicacan annicauan.

.3.

Yc yey huehuetl

1705. [84r=] Tla oc xomitoti o toOquizteuctli titlatohua ya xictzotzona yn

teocuitlahuehuetl xiuhtlemiyahuayo concauhtehuaque yn teteucti tlatoque auh ya yehuatl yc
xiquimonahuilti yn nepapan tlaca tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo ye huexotzinca yn
meetla.
dcclvi

1706. Telhuelic aye onnez Mexico ye nican Cuitlachihuitl aya yn tlatohuani yhuanylteuctli
Tlachtepec tlali tocati Tepixohuatzine anqui mochtin ye omicuiloque ye in chimaltitech o
nepapan tlaca tonahuac onoque tlaxcalteca yn meetlo ye huexotzinca yn meetla.

1707. Mochimalitotico nican yn tlatohuani yn Alpopoca Mexico anquin nican

chimalaztaxochihuaque uauanpatzaque yn teuctli oquixpan o tlaxcalteca yn meetlo yn
huexotzinca yn meetla.

1708. Auh ao nelli ye ic conacic quemoyancuili ynnin tepoztopilli yxpayolme anqui

nican chimalaztaxochihuaque huauanpatzaque yn teuctli ou anyxpan o tlaxcalteca yn meetlo
ynn huexotzinca yn meetlo.
dcclvii

1709. Hualchimallaa ya yehuan Motelchiuhtzin y Tecuilhuitl yn tel huel onnezta ynn

ocaique yn intlequio yn tepehuanime conitohua yn Atoch maa onetotillo tlaxcalteca y meetlo
ye huexotzinca yn meetlo.
dcclviii

1710. Ye xxinia ye quauhtenamitl auh oelotenamitl yn Tecuilhuitl teluelic onnezta yn ocacique

ynn intlequiquio y tepehuanime quitoa yn Atoch ma onetotilo tlaxcateca yn meetlo ye
huexotzinca yn meetla.

.4.

Ic nahui hueuetl

1711. [84v ] Y huel ximotzomoco ma xonmihcalia an titlacateccatl a yn Temillotzin, yn yc

oquiaco yn iacal caxtilteca chianpaneca yaoyahualolo yn tenuchcatl aya yaoyahualolo yn
tlatelulcatl a.

1712. Yn oc tlatzatzaquato a yn tlacochcalcatl yn Coyohuehuetzin a ye on oquiaco yn

acolihua o yn Tepeyacac o yn huey otlipa yaoyahualolo yn tenochcatl a yaoyahualolo yn
tlatelulcatl a.

1713. Ye huel patiohua y yn Tenuchtitlan y ye yxpolihuio ye ypilhuany an yehuantin

chalchiuhCapitan yhuan Guzmn Mexico nican yaoyahualolo yn tenuchcatl aya yaoyahualolo
tlatelulcatl a.

1714. Y Xiuhalcapuztica tlatlatlatzinia ayahuitl moteca y no conanque ya yn

Quauhtemoctzin a. ematl onnantia y mexicaa yn tepilhuan aya yaoyahualolo yn tenuchcatl a
dcclix

yaoyahualolo yn tlatelulcatl a.

.5.

Ic macuilli huehuetl

1715. Ma xiquilnamiquican tlaxcalteca tomachhuan yn iuhqui ticchiuhque Coyonacazco

neyoquihuilo yn mexica ye cihua ye tepepenalo yn tlacahuaque a yc pachiuhtia yyollo a y
cXimachoctzin Chimalpaquinitzin. a. Yn iuhqui oticchiuhque Coyonacazco neyoquihuilo yn
mexica ye cihua ye tepepenalo yn tlacahuaque.

1716. [85r=] Ye onetzacualoc Acachinanco Tehuexolotzin a conicihuitia ynin Tlememeltzin yn

Xicotencatl yn Caxtaneda ye ma yhui netleya ye ma yhui netle.

1717. Y xihuapoynaca ticahuane yn tliNelpilonitzin o yn yahue conicihuitia yni

Tlamemeltzin Xicotencatl yn Caxtaneda ma ye yhui netle yn chicunahuilhuititica onteaxitilo yn
Coyohuacan yn Quauhtemoctzin yn Cohuanacoch Tetlepanquequetzatzin ye necuilolo yn
teteucti aynyo.
dcclxdcclxidcclxii

1718. Quinelaquahua ya a yn Tlacotzin ye quimonilhuia o aua tomachhuane ximochicahuacan

Teocuitlatepozmecatica ya tonilpiloque yn ye necuilolo yn teteuctin ayyo.

1719. Quihuallitohua o yn tlatohuani o yn Quauhtemoctzin a ahua nomatzine can

tonanaloc tontzitzquiloc aquinahuac timotlali a genelal Capitan ahuae nella doyan
Yxapeltzina ahuaya nomactiticatzine ayaya nella ye necuilolo yn teteuctin ayyo.
dcclxiiidcclxiv

Finis.

i Debi escribirse ye niccaqui.

ii Debe escribirse niquihtoaya. El escribano separ el vocablo que debe integrarse como una unidad
nic-ihtoaya, ya que pens que si juntaba los dos pronombres con el verbo el compuesto se leera
nicitoaya, siendo en realidad niquihtoaya. Fue este un problema de grafa que muestra la vacilacin
existente en el empleo del grafema qu-(i). Es interesante sealar adems que en este caso registr el
saltillo por medio de una h.
iii Debe escribirse como un solo vocablo niquihto.
iv Debi escribirse tehuan.
v El escribano omiti, como en otras ocasiones, la n en yancuicatl.
vi Debe escribirse niccaqui, puesto que se tiene que representar tambin la c del objeto.
vii Debe escribirse niccaqui.
viii Debe escribirse niquitoa. Ntese que aqu el escribano no registr, como en otros casos, el
saltillo por medio de una h.
ix Probablemente debe decir tehuatl.
x Aparece testada la slaba ni.
xi Debe escribirse ma xiccaqui.
xii Debe escribirse niquehuaya, puesto que se tiene que representar la q del objeto.
xiii Se interpret esta garfa como maliquiuh.
xiv El adverbio aoc debe escribirse separado del trmino que le sigue ticmati.
xv Debe escribirse xiquehuayan.
xvi Aqu se plantea un problema entre el nivel fontico y la transcripcin grfica realizada con el
alfabeto latino.El fonema k, que se escribe con la letra c, al hallarse seguido de una h, la reunin de
Nic con huica dara nichuica, perdindose asimismo la fonacin correcta.
xvii Debe escribirse niquehuayan.
xviii Debe escribirse xiquehua.
xix Se pluralizan aqu los vocablos maquiztli y xihuitl porque estn siendo aplicados como
calificativos de personas, los prncipes. La pluralizacin se hace aqu en el segundo de estos
vocablos valindose del sufijo me en vez de tin.
xx Debe decir campa.
xxi Probablemente debe leerse ilhuicalo.
xxii Debe decir neneloa.
xxiii Debe escribirse niquelelquixtia.
xxiv Por ser un compuesto, debe escribirse niquehua.
xxv Debe decir niquehua.
xxvi Debe escribirse niquihnecuia.
xxvii Aparece testada la raz cuica.
xxviii Este etctera carece de sentido.
xxix Debe decir an.
xxx Este otro etctera carece de sentido.
xxxi Este etctera carece tambin de sentido.
xxxii Este etctera carece de sentido ya que no deben repetirse otras palabras.
xxxiii Este etctera carece de sentido.
xxxiv Esta palabra tiene testada la slaba ya.
xxxv Aqu est testada la letra y.
xxxvi Probablemente debe decir motonaltica.
xxxvii Debe decir cualcan.
xxxviii Este etctera carece de sentido.
xxxix Debe leerse tonehuiz.
xl Debe escribirse niquehuaya.
xli Este etctera carece de sentido.
xlii Este etctera tambin carece de sentido.
xliii Este etctera carece de sentido.

xliv Debe escribirse niquelnamiqui.

xlv Debe decir ticcauhtehuazque.
xlvi Este etctera carece de sentido, ya que no hay un verso anterior cuyas palabras finales deban
repetirse.
xlvii En esta lnea, in Santa Malia est testada.
xlviii Este otro etctera carece tambin de sentido.
xlix Debe leerse niquittoa.
l Debe leerse huel tiquilhuia.
li Probablemente debe decir: tlahuizcalteoxochitla.
lii Este etctera carece de sentido, ya que no hay un verso anterior cuyas palabras finales deban
repetirse.
liii En el texto dice huitzmanatl; debe decir huitznahuatl.
liv Probablemente debe decir oncan.
lv Falta aqu la palabra omeuh, se enton", referida al canto.
lvi Debe leerse celiztoc.
lvii Debe leerse ompa huitz.
lviii Debe leerse tlapapalcalli.
lix Probablemente, colhuacatecpillotl.
lx Aqu est testada la h.
lxi Debe leerse ouhtoca.
lxii Este etctera no tiene razn de ser, puesto que aqu no se repite el final del verso anterior.
lxiii Tambin aqu el etctera carece de sentido.
lxiv Debe leerse techy' miquitlani.
lxv Debe leerse, como en el verso 96, quimana.
lxvi En el texto dice ipac, debe decir icpac.
lxvii Debe leerse an yemocuepa.
lxviii Debe leerse Totomihuacan como en el verso 92.
lxix Debe leerse niquittoa.
lxx En el texto dice can quinequin toyollo, debe decir an quinequin toyollo como en el prrafo
anterior.
lxxi Por ser un compuesto, debe escribirse oncuicatinemi.
lxxii Debe leerse quimana.
lxxiii Es interesante notar el empleo de la doble t para indicar el saltillo en la palabra yequittoa.
lxxiv Por razones morfolgicas debe leerse como una sola palabra teuctimaloa, aunque se
interponga la partcula on, probablemente por motivos prosdicos.
lxxv Este etctera carece de sentido.
lxxvi Este etctera carece tambin de sentido.
lxxvii Este etctera indica que deben repetirse las palabras exclamativas no lxicas del final del
verso anterior.
lxxviii Las ltimas slabas cootl aparecen aqu como un elemento extrao que no hemos podido
identificar.
lxxix Debe leerse antlahtoa.
lxxx Debe leerse nohuian.
lxxxi Debe leerse nohuian como en el verso anterior.
lxxxii Debe escribirse ma xiccaquican.
lxxxiii Debe decir onoc.
lxxxiv En el texto dice nitonolinia, debe decir ninotolinia.
lxxxv Probable error del escribano, debe escribirse yn nocontlatlalhuia.
lxxxvi Otra lectura sera niquilpia.
lxxxvii Sic en vez de moyol.
lxxxviii Debe leerse an.
lxxxix Debe leerse ahtle ye iuhqui.

xc Debe leerse an.

xci Debe leerse an coahuic.
xcii Debe decir Yn ixtlahuatl. En el siguiente verso se repite esta expresin.
xciii Debe leerse an coahuic xochitl.
xciv Debe decir ayac nellin tiquilhuia. Al final del siguiente prrafo aparece el vocablo escrito
correctamente.
xcv Debe leerse toconihtoa.
xcvi Hemos adoptado como lectura probable la siguiente quen huel ninomati.
xcvii Probablemente debe leerse ah tehuic teixco.
xcviii Debe decir tiquinayaz.
xcix Debe decir an ninotolinitinemi.
c Debe decir an achican.
ci Debe decir ticcuazque.
cii Debe decir ma tontlaneltocacan.
ciii Debe leerse nechhualmacazque.
civ Probablemente debe decir onquia.
cv Sic en vez de mocahuaz.
cvi Debe decir yn oticquimilo.
cvii Una lectura sera tiquehua.
cviii Debi escribirse in conitotehuac, como puede verse ms adelante, en el mismo verso.
cix Probablemente debe leerse tlachquiahuitl.
cx Debe leerse niquilnamiqui.
cxi Debera decir onmoteicniuhtia.
cxii Probablemente debe leerse ichan.
cxiii Sic en vez de oztocalictic.
cxiv Debe leerse toncatcapil, como en la lnea anterior.
cxv El escribano omiti la consonante n; usualmente se escribe ye conpoaz.
cxvi En el manuscrito hay aqu supresin de algunas vocales.
cxvii Testado el absolutivo tli.
cxviii El escribano duplic el trmino obispo, tachando el primero.
cxix Debe leerse probablemente tlatlatohquetl, notando a la vez que aparece el sufijo nominal
-quetl, empleado hasta el presente en algunas regiones de habla nhuatl como en la huasteca
veracruzana.
cxx Debe decir niquihtoa.
cxxi Debe escribirse niquittoz.
cxxii Debe escribirse hualmoquetza.
cxxiii El escribano omiti la ltima slaba del trmino yechoca. Cabe sealar que es un error; por lo
que debe escribirse ye choca.
cxxiv El escribano omiti la c de objeto. Debe escribirse xiccaquican.
cxxv Verosmilmente debe leerse itla.
cxxvi Debe leerse necueponticac.
cxxvii Al margen aparece una apostilla * yexcan quia xochicuicatl quauhcuicatl icnocuic [atl] an
neliuhtoc*.
cxxviii Este etctera sale sobrando aqu.
cxxix El escribano escribi nipapan, debe decir nepapan.
cxxx Probablemente debe leerse an ie huelamatiz.
cxxxi Atendiendo a la expresin siguiente, debe leerse macuahuitototl.
cxxxii Este etctera, y los siguientes, carecen de sentido.
cxxxiii Debe decir tiatl.
cxxxiv Este etctera carece aqu de sentido.
cxxxv Este largo vocablo compuesto tiene una inusual desinencia, que consiste en el uso del
locativo co, seguido de un tl en vez de pan.

cxxxvi Este etctera y los dos siguientes carecen tambin de sentido.

cxxxvii Probablemente debe leerse ontlachichina.
cxxxviii Hay aqu un etctera que carece de sentido.
cxxxix Este etctera y el siguiente carecen de sentido.
cxl Hay aqu tambin un etctera que resulta superfluo.
cxli Debe escribirse niquelehuia.
cxlii Dice ninoyollo en vez de noyollo.
cxliii Aqu, ya est testada.
cxliv En el manuscrito la segmentacin de los vocablos no siempre es la correcta. As, por ejemplo,
se lee aqu nicuicanitla, siendo que la a que aparece al final es meramente exclamativa.
cxlv Debe leerse maquitto.
cxlvi Este etctera y otros ms carecen de sentido.
cxlvii Sic En vez de ithualli, por asimilacin con imanca.
cxlviii Este nombre propio aparece con una duplicacin de o, la primera de ellas tachada.
cxlix Este etctera y otros ms carecen de sentido.
cl Hemos entendido el vocablo antoc como compuesto de an, vosotros; ti, ligadura, y oc, yacer,
estar.
cli Este etctera carece de sentido.
clii Sic por ixpan, como en el siguiente verso.
cliii ste, y el siguiente etctera carecen de sentido.
cliv Sic en vez de Ilhuitzin.
clv Estas dos expresiones tienen la peculiaridad de incluir formas imperativas, en las que parecen
ser interrogativas. Es posible que se trate de licencias poticas.
clvi Hay aqu otro etctera sin sentido.
clvii Hay aqu dos etcteras que carecen de sentido.
clviii Debe leerse niquittaz.
clix Debe leerse niquittaz.
clx El etctera sale sobrando.
clxi Debe escribirse quexquich.
clxii Debe escribirse ye mocuic.
clxiii Debe decir ye mocuic.
clxiv El etctera sale sobrando.
clxv Testada la terminacin ticpan.
clxvi Debe leerse xochihuilacapitzaloc.
clxvii El etctera sale sobrando.
clxviii Los etctera que se registran en este canto carecen de sentido.
clxix Sic en vez de titlapalizquixochitl, como en el verso 385.
clxxSic en vez de tonatimani.
clxxi Debe escribirse niquehua.
clxxii Los etctera de este canto carecen de sentido.
clxxiii Debe leerse tinopiltzin.
clxxiv Este etctera carece aqu de sentido.
clxxv Debe leerse ytlauquechopetla
clxxvi El etctera sale sobrando.
clxxvii Debe escribirse niquitta.
clxxviii Debe escribirse niquehua.
clxxix Este etctera carece aqu de sentido.
clxxx Este etctera carece aqu de sentido.
clxxxi Probablemente quitlaohtlaz.
clxxxii El etctera sale sobrando.
clxxxiii Debe decir onmanico.

clxxxiv Debe decir cemanahuac.

clxxxv Debe escribirse niquittoa.
clxxxvi Debe decir macuican.
clxxxvii Sic por xihuitl.
clxxxviii Sic en vez de quetzaltehuehuelin.
clxxxix Reaparece aqu como Tlacahuepa el clebre prncipe y guerrero Tlacahuepan.
cxc Sic en vez de quauhinquechol.
cxci Debe leerse quauhintzetzeliuhtoc.
cxcii Chimalcocom, en vez de Chimalco.
cxciii Debe escribirse niquehua.
cxciv Debe leerse xinentlamati
cxcv Este etctera carece aqu de sentido.
cxcvi El etctera sale sobrando.
cxcvii Debe leerse yacao otiaque.
cxcviii Debe escribirse tiquehua.
cxcix El etctera sale sobrando.
cc Probablemente debe decir oc achi.
cci Probablemente debe leerse ayc ac.
ccii Debe decir tonyazque.
cciii Consideramos que esta es una variante de quixohuaquiuh, forma verbal derivado de quiza.
cciv Debe leerse tia ihuitl.
ccv Debe escribirse ye nemi.
ccvi Debe escribirse otiquittaco.
ccvii Igual que en la nota anterior.
ccviii Testada la letra h.
ccix Incorrecto en vez de niquimati.
ccx Nian en vez de nican.
ccxi Sic por cualcan.
ccxii Debe decir an niquehua.
ccxiii Este etctera carece aqu de sentido.
ccxiv Es interesante notar que el marcador de relacin transitiva qui qued apartado del verbo y
entre dos slabas no lxicas.
ccxv Debe decir acanco. As aparece en el prrafo siguiente.
ccxvi Debe decir Nacxitl.
ccxvii Debe decir Nacxitl.
ccxviii Debe decir toltecaihcuilohua.
ccxix Probablemente debe leerse yetl.
ccxx Probablemente debe leerse nicyacauhtehuaz.
ccxxi Al margen izquierdo de este cantar, aparece un fragmento fuera de lugar. El texto es:
huexotzincayotl viniendo los de Huexotzinco a pedir socorro a Moteucoma on Tlaxcala.
ccxxii Debe escribirse niqueelehuia.
ccxxiii Nahuiche se ha considerado como expresin no lxica.
ccxxiv Probablemente debe leerse tozmolini.
ccxxv Peti, probablemente forma poco frecuente del verbo pepeti.
ccxxvi Es interesante notar el empleo de la doble t, para indicar el saltillo en la palabra niquitta.
ccxxvii Debe leerse ahniquitquiz, como se lee correctamente en el siguiente verso.
ccxxviii Annicuihuan lo hemos entendido como annocuihuan, vosotros, hermanos mos.
ccxxix Cahua, puede entenderse como una mera exclamacin, ya que para que fuera una forma
verbal tendra que leerse niccahua.
ccxxx Debe escribirse ahniquitquiz.
ccxxxi Debe escribirse ticcaqui.
ccxxxii Este etctera sale sobrando.

ccxxxiii En el texto se lee a ychan que debe entenderse como ah ychan.

ccxxxiv ha Mictlan, el escribano alter el orden de las letras en vez de escribir ahMictlan.
ccxxxv Aunque aqu no hay un etctera, deben repetirse las ltimas palabras del verso anterior.
ccxxxvi Probable error del escribano, en vez de xochitl.
ccxxxvii Nichuana se ha entendido como nihcahuan.
ccxxxviii Este etctera y el siguiente carecen de sentido.
ccxxxix La segunda y est tachada.
ccxl Sic por tlalticpac.
ccxli Sic en vez de niolitototl, como en el verso anterior.
ccxlii En el texto se lee can, debe decir an.
ccxliii Sic en vez de choquiztli.
ccxliv Este etctera carece de sentido.
ccxlv Este etctera est de ms.
ccxlvi Debe decir nechcehuiz.
ccxlvii El texto dice in pocontimania, debe decir in poontimania.
ccxlviii Debe decir Ximoaz, como al final del prrafo siguiente.
ccxlix Debe leerse an.
ccl Debe leerse ninentlamati.
ccli Debe escribirse niquihtoayan.
cclii Debe escribirse niquihtoa.
ccliii Probablemente debe leerse noyolio.
ccliv Debe leerse moihtohua.
cclv Este etctera carece de sentido.
cclvi Debe escribirse tiquihto.
cclvii Probablemente debe leerse anyahue.
cclviii Debe escribirse mihcalli.
cclix Debe escribirse no niccac.
cclx Hemos supuesto que mimilintoc debe leerse como forma regional de mimilohtoc.
cclxi Probablemente debera leerse nilhuiolmana.
cclxii En el texto dice ypempan, debe decir ytempan.
cclxiii En el texto dice nol, debe decir noyol.
cclxiv Debe leerse nocuic.
cclxv Debera leerse chocatiazqueh.
cclxvi En el texto dice cocahuic, debe leerse coahuic.
cclxvii Debe leerse tlapalhuia.
cclxviii Debera leerse xiconmotlanehuican.
cclxix Probablemente debe leerse ma yhuian ancahuiltican.
cclxx Debe escribirse oniccac.
cclxxi Probablemente es una variante de tlamatca.
cclxxii Debe decir tiatla.
cclxxiii En el texto dice monanaz, debe decir momanaz.
cclxxiv Este etctera carece aqu de sentido.
cclxxv Probablemente hay aqu una forma de contraccin de oyaXimoaque Quenonamican, debido
a que la ltima slaba del primer vocablo coincide con la que da inicio al segundo.
cclxxvi Debe leerse ontlamachtoque.
cclxxvii Este etctera carece aqu de sentido.
cclxxviii Debe leerse ma xichocacan.
cclxxix Probablemente debe decir achquen.
cclxxx Sic probablemente por nican aya.
cclxxxi En el texto dice toxoch, debe decir toxochiuh.
cclxxxii En el texto dice ticauhtehuazque, debe decir ticcauhtehuazqueh.
cclxxxiii Este etctera carece aqu de sentido.

cclxxxiv Sic en vez de tAyoqua.

cclxxxv Se lee mocohuicpa que probablemente es alteracin de mohuicpa.
cclxxxvi Debe escribirse tiquihcuiloa.
cclxxxvii Debe decir an.
cclxxxviii Debe leerse nichehua
cclxxxix Debe decir niquehua.
ccxc Este etctera carece de sentido.
ccxci Debe decir namechonahuiltia.
ccxcii Hay aqu una x que sale sobrando.
ccxciii Debe decir an nihualichoca.
ccxciv Probablemente debe leerse techahuatlatoa.
ccxcv Debe leerse ye nican.
ccxcvi Es esta probablemente una variante regional, en vez de quixohua.
ccxcvii Probablemente debe decir anon nicmacehuia.
ccxcviii Probablemente debe leerse an icihui.
ccxcix Este etctera carece aqu de sentido.
ccc Debe leerse ahuiaxtimani.
ccci Probablemente es error, en vez de motechia.
cccii En el vocablo CuauhAcayotl aparentemente sobra la A. Tal vez ella indica una exclamacin
intercalada entre cuauh y cayotl.
ccciii Probablemente una mala grafa en vez de quimoyahua.
ccciv Debe decir ce ytonal.
cccv Debe decir hualaloloque.
cccvi En el texto dice onihuaya, debe decir onihualla.
cccvii Aqu hay un etctera que sale sobrando.
cccviii Este etctera carece de sentido.
cccix Debe leerse nomal.
cccx Un nmero 18 aparece al lado del ttulo. Tal vez se refiera a una antigua ordenacin del
manuscrito.
cccxi Amahice parece ser vocablo no lxico meramente exclamatorio.
cccxii En este vocablo las slabas Toto son probablemente exclamaciones interpoladas.
cccxiii Debera leerse emanahuac.
cccxiv Aunque no hay etctera, la frase debe ser completada repitiendo las ltimas palabras del
prrafo anterior.
cccxv Debe leerse tlanhquechol.
cccxvi Ichpochtle en vez de ichpochtli
cccxvii Oncuiya en vez de oncuica.
cccxviii Pelem por Beln.
cccxix Debe decir tlapapalmaquizcozcatica.
cccxx Sucede lo mismo que en el prrafo 717, en este mismo canto.
cccxxi Debe leerse tlalticpac.
cccxxii Sic por timacehualtin.
cccxxiii Este largo vocablo compuesto incluye intercalada la partcula no-lxica exclamativa ya.
cccxxiv Aitzin, Rmi Simon traduce esta palabra como miedoso, suspicaz, temeroso, que se
asusta de todo.
cccxxv Debe decir noyaoxochiuh.
cccxxvi En el texto dice xichica; debe decir xichoca.
cccxxvii Aunque no hay etctera, se han repetido las ltimas palabras del prrafo anterior para
completar la frase.
cccxxviii De nuevo aparece un nmero, el 27, tal vez de un antiguo ordenamiento en la paginacin.
cccxxix Sic en vez de mocniuctzin.
cccxxx Sic en vez de tinechcaliquiz.

cccxxxi Debe leerse xochiconetzintl.

cccxxxii Sic en vez de xochiatlalpan.
cccxxxiii No hay etctera, pero el contexto demanda la repeticin del final del prrafo anterior.
cccxxxiv Debe leerse titimalihui.
cccxxxv Debe escribirse citlalli.
cccxxxvi Debe leerse chaneque.
cccxxxvii Este etctera, carece aqu de sentido.
cccxxxviii En el texto se lee xinencan, abreviacin o error del escribano en vez de xinemican, como
aparece en el siguiente verso.
cccxxxix En el texto se lee xicaqui, en vez de xiccaqui.
cccxl La segunda a de esta palabra est tachada.
cccxli Debe leerse achtopan.
cccxlii Aqu se introduce la exclamacin alleluya, frecuente en cantos cristianos.
cccxliii Es ms frecuente la forma hualeuhque.
cccxliv Debe leerse inyollo.
cccxlv En el texto se lee ixquichan.En realidad debe decir ixquich "todo". La partcula an
posiblemente se aadi por error o a modo de exclamacin.
cccxlvi En glosa al margen dice tlatlacoanimeh.
cccxlvii Probablemente debe leerse antechtlacinolquaeque.
cccxlviii Probablemente debe leerse aoyecyocan.
cccxlix Este etctera carece aqu de sentido.
cccl Debe decir tla xiccaquican.
cccli Este etctera y el siguiente carecen de sentido.
ccclii Aunque aparentemente debera decir ompoaltonalli, es posible que la prdida del sufijo li sea
forma apocopada en razn del ritmo del canto.
cccliii Por asimilacin se lee mitzitzintin en vez de michtzitzintin.
cccliv Por asimilacin teocuitlaatl.
ccclv Arriba de otaya se lee oniya.
ccclvi Aparece la palabra gloria, a modo de glosa.
ccclvii Debe leerse michaquantzitzin.
ccclviii Debe escribirse tlachinolla.
ccclix Debe leerse amo huihuico. El vocablo amo que aparece antes de huihuico, no puede tenerse
como adverbio de negacin porque en tal caso no tendra sentido el texto. Tampoco habra que leer
mohuihuico y considerar la a como meramente exclamativa ya que el verbo en voz pasiva no puede
tener a la vez carcter reflexivo.
ccclx Debe decir tlacuiloltzin.
ccclxi Debe decir an noconilnamiqui.
ccclxii En razn del contexto, hemos separado la partcula yn de tla, entendiendo a esta ltima como
de connotacin exhortativa.
ccclxiii Debe leerse oticquetzqueh.
ccclxiv Debe leerse pale, como un hispanismo incorporado al nhuatl que significa padre.
ccclxv Sic en vez de tlaaco.
ccclxvi Sic por atexcalipan.
ccclxvii Debe leerse toconcecetian.
ccclxviii Debe leerse itztic.
ccclxix Debe leerse techhualmati.
ccclxx Debe leerse itztic.
ccclxxi En el texto dice cue, que hemos entendido como error del escribano por cuel, forma
adverbial que connota mayor fuerza o solicitud en lo que se hace u ocurre, aqu se refiere al verbo
tlaxixiltihuitze, vienen agijoneando.
ccclxxii En el texto dice yc nontlacactoqui. Debe decir yc nontlacactoqueh.
ccclxxiii En el texto dice totoma icuic. Debe decir quitohtoma icuic xochimecauh.

ccclxxiv Sic por Guzmn (Esteban de).

ccclxxv Debe decir napetzcuecueyoca.
ccclxxvi Aunque en el manuscrito no aparece un etctera, se ha considerado necesaria la repeticin
de las ltimas lneas del prrafo anterior.
ccclxxvii En el texto dice titztlolinqui, debe decir tiItztolinqui.
ccclxxviii En el texto dice mamacaxochiuh, debe decir mamaxochiuh como al final del prrafo
anterior.
ccclxxix Sic en vez de teocuitlaitzmolin.
ccclxxx Debe escribirse tetlaihcoltiz.
ccclxxxi Debe escribirse amoxcalli.
ccclxxxii En el texto dice que huel otehua. Lo hemos entendido como quihuelotehua.
ccclxxxiii Titocnihuan, debe decir antocnihuan, ya que se refiere a ampipiltzitzinti.
ccclxxxiv Sic por yohualixelihuia.
ccclxxxv En el texto dice tlayehuaca, que verosmilmente es un error, debe escribirse tlayahui (a)
can.
ccclxxxvi El texto dice topapalomatl, debera decir topapalomauh.
ccclxxxvii En el texto dice tlali, debe decir tlalli.
ccclxxxviii De nuevo aparece aqu como un solo vocablo lo que debe dividirse en tres.
ccclxxxix En el texto se lee toncui, por el sentido de la frase parece ser un error en vez de toncuica.
cccxc Totzi en vez de tochtli.
cccxci Sic en vez de xihualcalaquican.
cccxcii Sic probablemente en vez de tlaocoyoliztli.
cccxciii Sic en vez de mochi.
cccxciv Sic en vez de totecuhuehuetzin.
cccxcv Xomilpan, es vocablo compuesto de milpan, sementera y xo-, que suele denotar la idea de
verdor.
cccxcvi En el texto dice pala, debe decir pale.
cccxcvii Esta forma de registrar el verbo choca es incorrecta pues va precedida del prefijo qu-, cual
si se tratara de un verbo transitivo.
cccxcviii Consideramos que es esta una variante de quixohuaquiuh, forma verbal derivada de quiza.
cccxcix Sic por itzmiquizxochitl.
cd Ticatl en vez de tiatl.
cdi En el texto se lee an ic tontonequi, debe decir: toconnequi.
cdii En el texto se lee ma iuhta mampolihui, que consideramos es error del escribano, en vez de ma
iuh atompolihui.
cdiii Sic en vez de xihuallacan.
cdiv Sic en vez de cualcan.
cdv Tono, escrito as en castellano.
cdvi Debe escribirse oniccac.
cdvii Debe escribirse toconilnamiqui.
cdviii Debera leerse conchalchiuhicuiloa.
cdix Debe leerse itlapaltzin.
cdx Debe leerse toconilnamiqui.
cdxi En el texto dice nicy huicaz. Pensamos que debe corregirse por nicyaohuicaz, como dice en el
tercer verso del prrafo anterior.
cdxii Dado que no es posible la presencia de dos pronombres, ti- y -a- consideramos que es un error
del escribano y entendemos que debe decir tinemian.
cdxiii Dado que en el verso anterior, dice onquetzalpepetia, entendemos que, en vez de
conquetzalpepetia, debe leerse onquetzalpepetia.
cdxiv Lase timomanahuiltia.

cdxv Debe leerse ixihuinti quetzalhuitzitzilin.

cdxvi En nhuatl se lee nontlatetotica, del verbo nontlatetoa, que registra correctamente Molina.
cdxvii Debe leerse quetzalihcuiloticac.
cdxviii Probablemente debe leerse niPalacizco.
cdxix Debe leerse Ipaltinemi, entendiendo que aa intercalado es meramente exclamativo.
cdxx Debe leerse Ypaltinemi, como en el verso anterior.
cdxxi Debe leerse inahuiya.
cdxxii Sic en vez de quiolinia.
cdxxiii En el texto, aparece un trmino incompleto que no sabemos lo que signifique.
cdxxiv Debe leerse ica niyyo.
cdxxv Aparece el numeral 23.
cdxxvi Debera leerse titocahua.
cdxxvii Anqui ya nelli aparece testada.
cdxxviii Yamil es esta una expresin que hemos entendido como referida a una sementera de agua,
amilli.
cdxxix Nimian, probablemente debe decir nemian, dado que en caso de ser nemian, deba estar
procedido por un prefijo personal como en innemian.
cdxxx Tlaquic, no hemos podido identificar el significado de este vocablo.
cdxxxi Probablemente es un error del escribano en vez de nitlaocoyaz.
cdxxxii Aparece este numeral puesto por el copista.
cdxxxiii Este etctera y el siguiente, no tienen sentido.
cdxxxiv Debe leerse toconmatia.
cdxxxv Probablemente es un error del escribano en vez de xochiahuachquetzalli.
cdxxxvi Este etctera sale sobrando.
cdxxxvii Debe leerse nicquetza.
cdxxxviii Debe leerse anaquilo.
cdxxxix Los etctera de este prrafo salen sobrando.
cdxl Probablemente debe leerse in maonnetotilo, como en el verso siguiente.
cdxli A partir de aya mopapalouh hasta Tlacotepec, aparece testado en el manuscrito.
cdxlii El siguiente texto aparece como glosa al margen izquierdo del manuscrito: Itzcoatzin huel
mitoa chalca mani (Itzcatl, se dice que se hallaba con los chalcas).
cdxliii El siguiente texto aparece como glosa al margen izquierdo del manuscrito: ilacatzihui .i.
momalina (torcerse, es decir revolverse).
cdxliv Ms frecuentemente cuauhchimalli.
cdxlv En crnicas como la Mexicana de Hernando Alvarado Tezozmoc se habla de estas
conquistas.
cdxlvi Es extrao el uso de ce para significar el artculo un, lo que podra denotar cierta influencia
del castellano.
cdxlvii Hay aqu un etctera que carece de sentido.
cdxlviii Esta forma verbal nos resulta extraa. El contexto pedira en vez de ella oquinnotz.
cdxlix Aparece este numeral.
cdl Al margen, aparece la glosa Aztahuacan.
cdli Debera leerse tlaxicuicacan.
cdlii Debe decir xiccaqui.
cdliii Izta nanauhca es expresin oscura. Aqu la entendemos como formanda de iz(ta) y
nanauhcan, esta ltima palabra como sinnimo de nauhcampa.
cdliv Otro numeral de un antiguo ordenamiento de folio.
cdlv Aunque la slaba to, al principio de esta palabra parecera indicar la presencia del posesivo, to,
nuestro, hemos entendido que no es as, ya que entonces debera decirse toOquizteuc.
Consideramos que en realidad se trata del pronombre personal de segunda persona t(i)- que
antecede a una vocal larga, que es oo.
cdlvi Entre los vocablos tel y huel se registra una letra que se asemeja a una especie de x larga

invertida.
cdlvii Debe leerse intepotopil.
cdlviii Este numeral aparece al lado del subttulo.
cdlix Debe leerse pehpenalo.
cdlx Aqu vara el modo de escribir este nombre, que en el verso anterior es Tlamemeleltzin.
cdlxi Debe leerse onteaxitiloque.
cdlxii Debe leerse quimmonelacuahuaya.
cdlxiii Sic en vez de ximochicahuacan.
cdlxiv Debe leerse como en la estrofa anterior, tomamaloc.
cdlxv El siguiente texto aparece como glosa al margen izquierdo del manuscrito: Yeahzihua
Huehuetzin ypiltzin Xayacamachantzin Huexotzinco tlatohuani, mictiloc temalacac. (Fue apresado
Huehuetzin, hijo de Xayacamatzin, seor de Huexotzinco. Fue muerto en el temalaca).
cdlxvi Este nmero fue puesto por el escribano.
cdlxvii Nohueyo puede entenderse como mi grande.
cdlxviii Aqu aparece intercalada la slaba te, a la que no encontramos sentido.
cdlxix Esta palabra tiene una estructura peculiar ya que en vez de tepeilhuanytzio, bastara con decir
tepiltin.
cdlxx Yecoyachihua, sic en vez de yecoyaochichua.
cdlxxi Cili quipon estos vocablos nos resultan ininteligibles.
cdlxxii Sic en vez de quinamoya, como en la lnea anterior.
cdlxxiii Probablemente debe leerse Atliyan e ixtlahuatl ytec.
cdlxxiv Pilia, sic en vez de pilli.
cdlxxv La h aparece como una glosa.
cdlxxvi En el texto dice xichioctla, debe decir: xochioctla, tal como aparece en el prrafo anterior.
cdlxxvii Caque en vez de cacque.
cdlxxviii Sic en vez de mocuepa.
cdlxxix Debe decir ye hual popoca.
cdlxxx Como puede verse, estas palabras yao qui nelli, que se entonan como un ritornelo, las puso
el escribano con grafas diferentes entre s: yao qui nelli, o yauh qui nelli.
cdlxxxi Probablemente debe leerse aca contecazque.
cdlxxxii Debe decir ma xiccaquican.
cdlxxxiii Probablemente debe leerse in toatequilizpan.
cdlxxxiv En el texto se lee coc, verosimilmente debe ser oc.
cdlxxxv En el texto se lee icnotlamati, en vez de nicnotlamati.
cdlxxxvi Probablemente yacayome es un compuesto (yaca, nariz) yo-abundancial, me- sufijo de
plural lo que dara como significado, los que son de gran nariz, es decir los que dirigen.
cdlxxxvii Ahuachotiuh, variante de ahuechotihuian.
cdlxxxviii La grafa en el manuscrito es Neahualtecololco, en vez del nombre propio
Neahualtecolotl.
cdlxxxix Debe leerse ahintlaxiauh.
cdxc Probablemente debe leerse an.
cdxci Sic por icpal.
cdxcii En el texto dice, ye contlatalhuia, debe decir ye contlatolhuia.
cdxciii Debe leerse ontzahtzic.
cdxciv Debe leerse ticcaqui.
cdxcv Debe leerse nanatzcatiuh.
cdxcvi Debe leerse nanatzcatiuh.
cdxcvii Debe leerse tipopolihuiti.
cdxcviii Debe leerse an como en el cuarto verso del prrafo siguiente.
cdxcix En el texto dice Can, debe decir: an.
d Debe leerse xinechicneli, como aparece en el siguiente verso.
di Debe leerse an nihualnontzahtziz.

dii Debe leerse Coamalco.

diii Debe leerse noconihxitiz.
div Debe leerse Coamalco.
dv Debe leerse chielo.
dvi Hemos entendido esta palabra como oncemilhuitia.
dvii Debe leerse an.
dviii Hemos ledo esta palabra como techonitquitia.
dix Probable error del escribano, debi escribir coayhuitl.
dx Los siguientes textos aparecen como glosas al margen derecho del manuscrito. Su traduccin al
castellano se ofrece en las correspondientes notas a la versin de estos versos:
.1. Yn oncan achto omotlalica yaoyoticaquin ihualtique.
.2. Huitzilihuitl amo yehuatl in atepan Mexico tlatocat anoc ce ymachcauh hualmochiuhtia
mexica. an noyuhqui ytoca.
.3. Atlan omonehnemitittiahque.
dxi Aparecen otras glosas al margencon diferente numeracin:
.1. Canoo ye izcate in Xaltocan tlaca iniquac hualaque in mexica.
.2. Colhuacan.
.3. Colhuacantlatohuani.
.4. Chinamitl apan mohuilana.
.5. Oncan tlapachotiazque ayac huel quinpatlanaltiz.
.6. an nooncan coatl yahualli uhtiaz.
.7. Ahmo minqui amominqui yolqui amomominaz.
.8. Oncaquiquaz inic yancuican quichaliz ychan.
.9. anicain yaoyotl oquipehualtique ycopoliuhque.
.10. Maonelihui iniuhtechpolollani cayehuantin inpolihuizque canican hueyaz tlapihuiaz
mahuiztiaz in Mexico yuhquin Tollan Tlapallan.
.11. Innican Mexico in oc ixtlahuacan nemiuhyan tzanatl yihca huacayan coatl iihomocayan.
.12. Ahmo qualcan.
.13. Inoquipehualtico inoquitzintitico, inomotlamniltilico, inomotlatecpanilico, inyancuican
omotlatentequilico.
.14. Mochtin pipiltin inquintenehua.

dxii Debe leerse ymacehualhuan.

dxiii Construccin un tanto extraa, ya que aparece una forma imperativa, precedida del adverbio
quen, cmo y seguida por un signo de interrogacin, la traduccin adoptada es meramente
tentativa.
dxiv Debe leerse ma oc nentlamati.
dxv Debe leerse nanahuiyaz.
dxvi Debe decir motechpan ye huitz.
dxvii Debe decir nepapan totome.
dxviii Debe escribirse xochintlacuilolcalli.
dxix Debe escribirse ollini.
dxx Debe decir motiachimal.
dxxi Ms frecuentemente tzihuactli.
dxxii Debe leerse igual que en el siguiente verso, xochimiyahuayocan.
dxxiii Debe decir mahuiltitinemi.
dxxiv Debe decir an.
dxxv Al margen izquierdo de este prrafo se encuentra el vocablo cue.
dxxvi Probablemente debe leerse mocanotzalotaz.
dxxvii Debe leerse moquatzetzelotaz.
dxxviii Debe decir Quenonamican.
dxxix Debe decir tlalli.
dxxx Debe leerse xiccaquican.
dxxxi Es de inters sealar que el vocablo cuicaxochithuall, patio de los cantos floridos, pierde su
i final ya que est seguido de la palabra imanican que comienza con dicha letra.
dxxxii Sic por aquin icnopilli.
dxxxiii Este etctera carece aqu de sentido.
dxxxiv Sic por Ipalnemoani.
dxxxv Debe leerse ticonahuiyacan.
dxxxvi Ma aparece testada.
dxxxvii Probablemente debe leerse itzquiahuitl.
dxxxviii Debe leerse tlacochquiahuitl.
dxxxix En el texto se lee ye mitoma, en vez de ye motoma.
dxl El an que aqu aparece no puede ser el pronombre de la segunda persona del plural, debido a
que el verbo que le sigue est en primera persona del plural. Es una mera partcula exclamativa?
dxli Ocurre con an algo parecido a lo sealado en la nota anterior.
dxlii Sic xochimiquiztli.
dxliii Yanon, testado.
dxliv Probablemente debe leerse, oyohualtzatzitihuitz.
dxlv Debi escribirse chimal, como puede verse en el segundo verso donde se repite esta expresin.
dxlvi Sic por oppa, como est escrito en el siguiente verso.
dxlvii Probablemente debe leerse, tehuan.
dxlviii Probablemente debe leerse, ticepantihuintiqueh.
dxlix Debe decir, inquetzalatl.
dl Debe decir, chichimeca.
dli Probablemente es exclamacin no lxica.
dlii Esta etctera parece denotar que habra otra parte del canto que debera repetirse. Sin embargo
no se indica cul es esa parte.
dliii De nuevo aparece aqu la palabra etctera sin que pueda encontrarse a qu palabras se refiera.
dliv Debe leerse xiccaqui.
dlv Sic petl, en vez de petatle, como en l siguiente verso.
dlvi Sic por Mexico.

dlvii Sic, en vez de Mexico

dlviii Debe leerse chalchihuitl.
dlix Debe decir amocuic.
dlx Sic probablemente por aztatl, lo que dara paralelismo a esta expresin: la garza (aztatl) y
quetzalli (el ave quetzal).
dlxi En el texto dice Moxico, debe decir Mexico.
dlxii Se transcribe testado que aparece al final del prrafo 1378: ye oPixpo ayan.
dlxiii Este etctera posiblemente indique que se suprimieron aqu algunas palabras.
dlxiv Sic por tlalli.
dlxv Sic por tlalli.
dlxvi Probablemente debe leerse canicalle.
dlxvii Yhuintihuaya debe decir teihuintiaya.
dlxviii Este etctera no es necesario ya que el texto, tanto aqu como en el verso 1387, termina con
la palabra yhuintihuaya.
dlxix Como en la siguiente estrofa, debe decir tohohui.
dlxx Estas dos palabras (milli toquiao) sin marcadores morfmicos de relacin parecen denotar un
descuido del escribano.
dlxxi Debe decir imanca.
dlxxii Nichcoquetla, hemos entendido este vocablo como una formacin arcaica compuesta por niehco-quetl.
dlxxiii Ometochina, debe leerse Ome tochin.
dlxxiv Maquaquahue, debe leerse moquaquahue.
dlxxv Ticcaco, probablemente debe leerse ticahcocui.
dlxxvi Nochalicha, probablemente debe leerse nochalchihuan.
dlxxvii Hethualli, debe leerse ithualli.
dlxxviii La grafa ms correcta y frecuente es maxiquittacan.
dlxxix Es exclamacin no lxica, ayouh.
dlxxx Debe leerse niccuito.
dlxxxi Sic por xiccaqui.
dlxxxii Debe leerse ticcuiz.
dlxxxiii Debe decir quetzalpapalocalco.
dlxxxiv Este etctera lo puso por error el escribano ya que no hay en realidad palabras que deban
repetirse de un verso anterior.
dlxxxv Debe leerse tocompahpactinemi.
dlxxxvi Sic por noxiuh.
dlxxxvii Probablemente debe decir an.
dlxxxviii Debe leerse nitlailotlaqui.
dlxxxix Sic, en vez de niccaqui.
dxc Este etctera es superfluo.
dxci Este etctera carece tambin aqu de sentido, ya que no hay palabras que deban repetirse del
verso anterior.
dxcii Probablemente debe decir mitzchoquiztlapaloa.
dxciii Debe entenderse ma xonyatlatiya.
dxciv Debe leerse yeccan tinemico.
dxcv Es esta una construccin no aceptable gramaticalmente. Debiera decir antocnihuan.
dxcvi Es esta una construccin en que la raz de ixtli se incorpora tcitamente al siguiente vocablo
ticmatico.
dxcvii Debe leerse an.
dxcviii De nuevo este etctera est de ms.
dxcix Sic en vez de niccaqui.
dc Debe leerse ma oc ic
dci Debe leerse icuic.

dcii Debe leerse ilhuiolmomana.

dciii Debe leerse patlantihui.
dciv En esta palabra, uh est tachada.
dcv Sic por chichimeca.
dcvi Debe leerse nihuitzetzeloa.
dcvii Aqu aparece un testado que se transcribe aayahue..
dcviii Este etctera no tiene por qu estar.
dcix Debe leerse nehuatl como ocurre en el prrafo siguiente.
dcx Nuevamente el etctera resulta aqu superfluo.
dcxi La segunda a est tachada.
dcxii Otro etctera superfluo.
dcxiii Otro etctera sin sentido.
dcxiv La n que aparece despus de la partcula exhortativa ma puede entenderse como una especie
de apoyo no lxico en la expresin de deseo.
dcxv Debe leerse Ypaltinemi.
dcxvi Vase lo dicho en la nota anterior.
dcxvii Testado el primer lo.
dcxviii Inserto en el texto, al final de este estrofa aparece la siguiente frase: Chalco tlatolli, quitoz
nequi, xitlatlati.
dcxix Entendemos que la partcula te que precede al imperativo verbal, es la forma abreviada teh de
tehuatl.
dcxx Debe decir tehuan, forma abreviada de tehuantin.
dcxxi Lo entendemos como una asimilacin de tetlatlahuelcan - auh.
dcxxii Probablemente debe leerse ticehuatini que hoy se escribira tiquehuatihui.
dcxxiii Debe leerse anoo tompeuh.
dcxxiv Este etctera, carece aqu de sentido.
dcxxv Debe leerse tinechchihuaz.
dcxxvi Debe leerse ximomaxachuican.
dcxxvii Debe leerse ma xinechahua.
dcxxviii Debe leerse iixpan.
dcxxix Hemos entendido este vocablo como cuicoyan, es decir con una n que le confiere sentido
locativo.
dcxxx Probablemente deba leerse como en el verso anterior ahcaomihicoltiz.
dcxxxi Nuevamente el etctera resulta aqu superfluo, como ocurre en el prrafo siguiente.
dcxxxii Este etctera carece de sentido.
dcxxxiii Hemos ledo ihuian como sosegadamente, tranquilamente.
dcxxxiv Debe leerse tinechchiuh.
dcxxxv Tal vez sea una mala grafa de notlachihual.
dcxxxvi Debe leerse ticcauhque.
dcxxxvii El siguiente texto aparece como glosas al margen en el manuscrito: itoca ompa, tlatoani.
In toca ompa momiquilique tiacahuan.
dcxxxviii Nuevamente el etctera resulta aqu superfluo.
dcxxxix Debe escribirse xiccaquican.
dcxl Debe leerse miquitlani.
dcxli Al final de este verso est escrito Tico etctera, partcula y palabra que no tienen sentido en
ste prrafo.
dcxlii Al final de este verso est un etctera que carece de sentido.
dcxliii Debe decir ypan.
dcxliv Este ti parece estar de sobra.
dcxlv Debe leerse quezqui.
dcxlvi Vase la nota anterior.
dcxlvii Probablemente debe leerse yca.

dcxlviii Debe leerse anmocihuatlahuitz.

dcxlix Sic, probablemente en vez de Tozcuateuctzin.
dcl Este etctera carece de sentido.
dcli Sic, en vez de nenachahuaya, como en el verso del prrafo siguiente.
dclii Sic, en vez de tinechahua.
dcliii Sic, en vez de niquetzalxochitzin.
dcliv Sic, en vez de xiquimahua.
dclv Este etctera carece de sentido.
dclvi Debe leerse canan, como ocurre al repetirse esta frase en el verso siguiente.
dclvii Debe leerse ica.
dclviii Probablemente deba leerse cacaloxochitla, tomando en cuenta la siguiente palabra
cempoalxochitla.
dclix La forma ah-tittatehque es un tanto extraa. Hemos traducido tentativamente como si se
tratara del verbo ver, itta.
dclx Debe leerse acaxochitla.
dclxi Este quiti testado.
dclxii Debe leerse ma ninihtotia.
dclxiii Debe leerse ye niQuetzalxochitzin.
dclxiv Debe leerse niquinyatemohui.
dclxv Debe decir an nichoca ya.
dclxvi Debe decir ac niccahuiliz.
dclxvii Debe decir ye niccuito.
dclxviii Es esta una forma extraa del compuesto verbal quixitlani, pedir que salga.
dclxix Debe leerse nicozcatl, como en el verso anterior.
dclxx Debe leerse noconcaquicon.
dclxxi Probablemente debe leerse notoncacihuatl.
dclxxii Debe leerse niccahuatiuh.
dclxxiii Es esta probablemente una grafa alterada de tocniuh mani.
dclxxiv Debe leerse nictzetzelohua.
dclxxv Debe decir ixochiuh.
dclxxvi Este etctera carece de sentido.
dclxxvii Debe decir noconcaquicon.
dclxxviii Ti, testado.
dclxxix Este etctera carece tambin de sentido.
dclxxx La forma ms ortodoxa es cenquizqueh.
dclxxxi Testado huepani.
dclxxxii Debe escribirse tlalihuintihua, como aparece en la penltima lnea del verso anterior.
dclxxxiii Debe decir onca, como en el verso siguiente.
dclxxxiv Probablemente se trata aqu de un error del escribano. Una redaccin correcta sera ma
mihto.
dclxxxv Debe leerse quenman nipolihuiz.
dclxxxvi Debe leerse nechnahuatia.
dclxxxvii Debe leerse notlatocan ye niaz.
dclxxxviii Debe leerse separadamente an tocnomati.
dclxxxix Una forma ms correcta sera cahualozque.
dcxc Debe leerse ahuia.
dcxci Debe leerse como en el verso siguiente, matlalxochin.
dcxcii Ms frecuentemente, mochicahuaz.
dcxciii Ms frecuentemente, noyollotzin.
dcxciv Debe leerse nicmamatinemi.
dcxcv Probablemente debera leerse nitenahuatia.
dcxcvi Debe decir noxochinahual.

dcxcvii Debe decir huel in quinequin noyoltzin.

dcxcviii Debe leerse nelnonyaz.
dcxcix Probablemente debe leerse notlahuilxochiuh.
dcc Debe decir ninemi.
dcci Debe leerse nima(n).
dccii Debe leerse nima(n).
dcciii Debe decir noxochinahual.
dcciv Manca que hemos entendido como la forma optativa, seguida de la partcula ca.
dccv Debe leerse niquetzalchiuctzin.
dccvi Probablemente debe decir quittohqueh.
dccvii Debe leerse nachcahuan.
dccviii Este etctera carece de sentido.
dccix Debe leerse como el verso anterior, maniya huitta tocnoma.
dccx Debe leerse xiuhtaz cue ye.
dccxi Debe escribirse intaminchoquincalli.
dccxii Debe leerse ancanonehuilli.
dccxiii Debe leerse amonihualla.
dccxiv Ms frecuentemente monenequizticatzintli.
dccxv Hay aqu un etctera carente de sentido.
dccxvi Otro etctera sin sentido.
dccxvii Este etctera carece de sentido.
dccxviii Donde dice ye o, hemos entendido yehce.
dccxix Debe leerse huel qualtzin, como aparece en el segundo verso del prrafo 1650.
dccxx En el texto se lee notec que puede entenderse como una forma poco frecuente de noteuc mi
seor.
dccxxi Debe leerse noconcaquico.
dccxxii Este etctera carece de sentido.
dccxxiii Debe leerse itztapalatl.
dccxxiv Debe leerse tla toconihtate.
dccxxv Debe leerse tla toconihtate.
dccxxvi Debe leerse ynic ontlahtohua.
dccxxvii Debe leerse oncacahuanta.
dccxxviii Debe leerse tla xiccaqui.
dccxxix En el texto dice teocuitlaxochil; debe decir teocuitlaxochitl.
dccxxx Debe leerse hompa tinenemi.
dccxxxi Debe leerse xiccaquica.
dccxxxii Debe escribirse xiccaquica.
dccxxxiii Debe leerse, como en el verso siguiente, nomache.
dccxxxiv Debe leerse hinahuac.
dccxxxv Debe leerse noconcaqui.
dccxxxvi Debe leerse Tla xiccaqui.
dccxxxvii Debe decir moomaco.
dccxxxviii Debe leerse xitlamahuiocan.
dccxxxix Debe leerse, como en el verso anterior, yntempatlactzin.
dccxl Debe leerse Itztolinqui.
dccxli Este qui, testado.
dccxlii Debe decir yn yectia.
dccxliii Testado tlanc.
dccxliv Sic en vez de Tenochtitlan.
dccxlv Testado Capitan.
dccxlvi En el texto se lee xacaltecoz, debe decir Xacaltenco.
dccxlvii Debe leerse Ixtlilxochitl.

dccxlviii Debe escribirse Iaopapaquinitzin, Tlahuiznenequinitzin.

dccxlix Debe leerse Iniquac.
dccl Aunque en la grafa del texto no est clara si se quiso escribir ye ma oh o ye mach, hemos
adoptado esta segunda posible lectura como la ms coherente.
dccli Debe leerse tla huel xiquimittacan.
dcclii Debe leerse tla xicuicacan , segn aparece en el folio 54r, donde se transcribe este mismo
cantar.
dccliii Debe leerse quaihuitl.
dccliv Debe leerse tla xiccaqui.
dcclv Hemos ledo itztenanahuaca.
dcclvi En razn del verbo que le sigue, debe leerse yehuantin.
dcclvii En el texto se lee tepoztopilli, palabra que Molina traduce como lanza o venablo de
montero. Como es obvio, se trata de un neologismo.
dcclviii Debe leerse tlequiquizo como en el siguiente verso.
dcclix En el folio 55r. De este mismo manuscrito se lee xiuhhualcapotztica (prrafo 1090).
dcclx Debe leerse xihualpa ynaca, como aparece escrito este vocablo en el folio 55r, prrafo 1094
de este mismo manuscrito en donde se transcribe tambin este cantar.
dcclxi Aqu, a diferencia de lo que expresa el verso 1716, se lee Tlamemeltzin, como ocurre tambin
en la otra versin de este canto, en el verso 1091.
dcclxii Yn chicunahuilhuitica, con esta palabra da principio un verso distinto del mismo cantar,
segn aparece en el ya citado folio 55r., prrafo 1095.
dcclxiii Debe leerse nomachticatzine, segn aparece esta palabra en el ya citado f. 55 r. De este
mismo manuscrito, prrafo 1097.
dcclxiv En la otra versin de este canto hay un verso ms, el 1096.