(Microeconomics and Macroeconomics)

Microeconomics Macroeconomics

Unit

Bottom - up approach

၄
(Unemployment) (Inflation)
(Economic growth) (The balance of trade)
Top-down approach

Macroeconomic goals
(Full employment)
(Low inflation)
(Rapid growth)
The study of wealth of nation.

The study of the development of production distribution and growth pattern.

Analysis of the economic problems.

The study of how people use their limited resources to try to satisfy their unlimited
wants.
The study of choice.

The study of welfare and development of the society.

The study of how individuals, firms, governments and other organizations within our
society make choice and how those choices determine the way the resources of
society are used.

The study of the activities of international economy.

The study of social economic system.

Human Resources
(Myanma Economy)
Price

D
P Demand Curve (-) Slope

P1

D
O Q Q1 Qty

Price
S

P Supply Curve (+) Slope

P1

O Q1 Q Qty
Price

D S

E
Pe

S D

O Qe Qty

Equilibrium Demand = Supply

(Profit) Revenue) (Cost)

( Profit ) Social Profit

Financial Profit
(Profit Maximization)
( Factors of Production ) Production Process )
( Factors ) (Land ) (Labour )
( Capital )
Factors Land, Labour, Capital
Factors Production Process Products
Inputs Process Outputs
 ( Technical Relationship & Economic Efficiency )
Technical Efficiency = Output / Input

Economic Efficiency = Cost / Output

( Unit 100 )

( Unit ) ( Unit )
A 6 200
B 10 250
C 10 150
D 40 50

( Unit 100 )

I 50 3 A 6 × 50 200 × 3 900
C 10 × 50 150 × 3 950
D 40 × 50 50 × 3 2150
A 6 × 30 200 × 5 1180
II 30 5
C 10 × 30 150 × 5 1050
D 40 × 30 50 × 5 1450

III 20 10 A 6 × 20 200 × 10 2120

C 10 × 20 150 × 10 1700

D 40 × 20 50 × 10 1300

(Cost
Fixed Cost)
(Variable Cost)
(Total Cost)
(Explicit Cost)
 (Implicit Cost)
(Normal Profit)
(Imputed Cost)
(Average Fixed Cost)
Total Fixed Cost
Average Fixed Cost =
Output
(Average Variable Cost)
Total Variable Cost
Average Variable Cost =
Output

Total Cost = Total Fixed Cost + Total Variable Cost

Average Cost = Average Fixed Cost + Average Variable Cost

(Marginal Cost)
Increase in Total Cost
Marginal Cost =
Increase in Output
TC
MC =
O

(National Income)

(Output)- (Goods and

Services)
(Per Capita Output) -

(Total Output)
 (Total Product)

Value-Added)

)(GDP)

(Factor Cost Price & Market Price)

(Producer`s Price

(Depreciation)

(Net Income Payment Abroad)

(GNP) = (GDP (NIPA)

 (Product Method)
(Income Method)
(Expenditure Method)

(Factor Price)

(Market Price)

(Income method)

(Expenditure method)

(Goods and services )

(Product method)
(Commercial bank)

Current account)
 (Association of South East Asian Nations)

(Common Effective Preferential Tariff – CEPT)

(Common Effective Preferential Tariff – CEPT)

Capital goods
Manufactured goods
Processed Agricultural
Products
 ဖွံ့ဖဖိုးမှုဘောဂဘေဒောသာရပ်
သင်ခန်းစာအကျဉ်း
နိဒါန်း
၁။ စီးပွားရေးပညာေှငမ
် ျားသည် စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှု (Economic development)၊
စီးပွားရေးပပဿနာ(Economic problem)စသည့် စီးပွားရေးဆိုငေ
် ာ အရကကာင်းပြင်းောများကို
ရေ့ောောတွင် ယူဆြျက်များထား၍ ယင်းတို့ မှန်ကန်ေျှင် မည့်သည့်အကျုးေေဒ်
ိ များ
ဆက်စပ်ပဖစ်ရပါ်မည်ကို ရဖာ်ထတ
ု ်ရေ့ောြဲ့ကကပါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုသီအုေ
ိ ီများကို အနာဂတ်ကာေ
စီးပွားရေး အေားအောများကို ကကိုတင်ြန့်မှန်းေန် အသုံးပပုကကပါသည်။ ဤသို့ အသုံးပပုောတွင်
စီးပွားရေးပုံစံများ(Economic models) ကို တည်ရဆာက်၍ စီးပွားရေးကိန်းေှငတ
် ို့၏ ရယဘုယျ
ဆက်စပ်မှု (General relationship)နှင့် အရေအတွက်ဆိုငေ
် ာ ဆက်စပ်မှု (Quantitative
relation ship) များကို ရဖာ်ပပကကပါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုသီအုိေီများ၊ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် တ
ံ ို့၏ဝိရသသေက္ခဏာ
များနှငရ
့် ဆာင်ေွက်ြျက်များသည် နိုင်ငရ
ံ တာ်၏စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးမှုေေှိေန် ကကိုးပမ်းတည်ရဆာက်ော
တွင် ပါဝင်ရနကကသည့်ဝန်ထမ်းများအတွက် သိနားေည်ေန် ေိုအပ်ပါသည်။

ရည်ရွယ်ချက်
၂။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် တ
ံ စ်နိုင်ငံအရနပဖင့် ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုေေှိရအာင် ရဆာင်ေွက်ောတွင် စီးပွားရေး
ဖွံ့ဖဖိုးမှုသီအုေ
ိ ီများကို မည်ကဲ့သို့ ဆက်စပ်အသုံးြျရကကာင်းသိေှိေန်၊ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် တ
ံ ို့၏ ဝိရသသ
ေက္ခဏာများအေ အားသာြျက်၊ အားနည်းြျက်များကို သိေှိေန်၊ ပမန်မာနိုငင
် ံ၏ ရစျးကွက်စီးပွားရေး
ရပါ်ေစီအေ ရဆာင်ေွက်ရနသည့် ေုပ်ငန်းစဉ်များကို သိေှိေန်ေည်ေွယ်ပါသည်။

စီးပွားဘရးတိုးတက်မှု (Economic Growth)

၃။ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုသည် နိုင်ငတ
ံ စ်နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးအရပြအရနများကို ရဖာ်ပပရသာ
ညွှန်ကိန်းများအနက် တိုငး် ပပည်ဝင်ရငွ၊ တစ်ဦးကျဝင်ရငွတိုးတက်မှုတို့ကို ရြါ်သည်။

စီးပွားဘရးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှု (Economic Development)

၄။ တစ်ဦးကျဝင်ရငွ တိုးတက်မှုနှင့်အတူ ဘက်စုံရထာင့်စုပံ ပည့်စုံစွာ တိုးတက်ရကာင်းမွန်မှုကို
စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုဟုရြါ်သည်။ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုတွင် တစ်ဦးကျဝင်ရငွ
တိုးတက်မှုသည် -
(က) မှန်မှန် တိုးတက်ေမည်။
( ြ ) အဆက်မပပတ် တိုးတက်ေမည်။
( ဂ ) မိမအ
ိ တွငး် အင်အားပဖင့် တိုးတက်ေမည်။
စီးပွားဘရးတိုးတက်မှုမဟာေျူဟာများ
၅။ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံအရနပဖင့် စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုး တိုးတက်ရအာင်ရဆာင်ေွက်မည်ဆိုေျှင် တိုးတက်မှု
မဟာဗျူဟာများကို ြျမှတ်ေမည်ပဖစ်သည်။ တိုးတက်မှုမဟာဗျူဟာများကို ရအာက်ပါအတိုင်း
ရေ့ောရတွ့ေှိနိုင်ပါသည်-
(က) စဉ်ဆက်မပပတ်တိုးတက်ရအာင်ရဆာင်ေွက်ေမည်။
(Growth must be sustainable)
( ြ ) ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ောအရပြအရနများတိုးတက်ရကာင်းမွန်ေမည်။
(Environmental awareness)
(ဥပမာ- သဘာဝသယံဇာတပိုင်ဆိုင်မှု၊ နိုငင
် ရ
ံ ေး၊ စီးပွားရေး တည်ဖငိမ်မှု)
( ဂ ) ေူမှုရေးဆိုင်ောအရပြအရနများ တိုးတက်ရကာင်းမွန်ရအာင်ရဆာင်ေွက်ေမည်။
(Socially sustainable)(အထူးသပဖင့်ေူသားစွမ်းေည် အေင်းအပမစ်ကို စဉ်ဆက်
မပပတ် တိုးတက်ရအာင် ရဆာင်ေွက်ေမည်။
(ဃ) ရြတ်မီနည်းပညာများကိုစဉ်ဆက်မပပတ်တိုးတက်ရအာင်ရဆာင်ေွက်ေမည်။
(Suatainable technical advances)

စီးပွားဘရးဖွံ့ဖဖိုးမှုမဟာေျူဟာများ (Economic Development Strategies)

၆။ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရစေန် တိုးတက်မှုမဟာဗျူဟာ ြျမှတ်သကဲ့သို့
ဖွံ့ဖဖိုးမှုမဟာဗျူဟာများကိုေည်းြျမှတ်ေမည်။ ဖွံဖဖိုးမှုမဟာဗျူဟာများမှာ -
(က) ဘဏ္ဍာရေးမူဝါဒ (Financial policy)
( ြ ) ရငွရကကးမူဝါဒ (Monetary policy)
( ဂ ) စီးပွားရေးမူဝါဒ (Economic policy)

လူသားဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှု၏တန်ဖိုးများ (Three Core Values)

၇။ ေူသားဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှု၏တန်ဖိုးများမှာ ရအာက်ပါအတိုင်း ပဖစ်ပါသည် -
(က) ဆက်ေက်ေှငသ
် န်နိုငမ
် ှု (Sustenance)
(ြ) မိမက
ိ ိုယ်မိမိတန်ဖိုးထားေှိမှု (Self-esteem)
(ဂ) အသုံးြျြံဘဝမှေွတ်ရပမာက်မှု (Freedom from servitude)တို့ ပဖစ်ပါသည်။
ဖွံ့ဖဖိုးမှုကိုတိုငး် တာဘသာညွှန်ကိန်းအချု့(Some
ိ Indicators for measuring development)
၈။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုကတ
ို ိုင်းတာရသာ ညွှန်ကိန်းများေှိပါသည်။ ၄င်းတို့အနက် အြျု့မှ
ိ ာ ရအာက်ပါအတိုငး်
ပဖစ်ပါသည် -
(က) ေူတို့၏ရမျှာ်မှန်းသက်တမ်း (Life expectancy)
( ြ ) ရမွးစကရေးရသနှုန်း (Infant mortality)
( ဂ ) ပညာရေးေေှိသင်ယူနိုငမ
် ှု (Educational attainment)
(ဃ) ဝင်ရငွပဖန့်ပဖူးမှုညီမျှမှုအတိုင်းအတာ
(Degree of equality, inequality of assets and income distribution) နှင့်
( င ) အစားအစာ၊ သန့်ေှငး် ရသာရေ၊ အိမ်ောေေှိနိုငမ
် ှု
(Availability of basic staple food, water, sanitation and housing)
(စ) ရပျာ်ေွှငမ
် ှုဆနှုန်းကိန်း(Gross National Happiness Index)တို့ပဖစ်ပါသည်။

တိုးတက်မှုအင်အားစုများ (Factors of Growth)

၉။ တိုးတက်မှုအင်အားစုများမှာ ရအာက်ပါတို့ပဖစ်ပါသည် -
(က) ေူသားအေင်းအပမစ်များ (Human Resources)
( ြ ) သဘာဝအေင်းအပမစ်များ (Natural Resources)
( ဂ ) အေင်းအနှီးဖွဲ့စည်းပြင်း (Capital Formation)
(ဃ) နည်းပညာရြတ်မီမှု (Advanced Technology)

လူသားအရင်းအမမစ်များ (Human Resources)

၁၀။ ေူသားအေင်းအပမစ်များတွင် ေုပ်သားအင်အားစုများ ပါဝင်ပါသည်။ ေုပ်သားအင်အားစု
များတွင် ေုပ်သားတို့၏ အရေအတွက်နှင့် ကျွမ်းကျင်မှုများ ပါဝင်ပါသည်။ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုတွင်
ေုပ်သားအင်အားစု၏ အသိပညာနှငစ
့် ည်းမျဉ်းစည်းကမ်း ေိုက်နာမှု၊ အေည်အရသွး တိုးတက်မှု
တို့သည် အရေးကကီးသည်ဟု စီးပွားရေးပညာေှင်များက ယုံကကည်ကကပါသည်။ ေုပ်သားများကို
ရေ့ကျင့်ရပးမှုရကကာင့် ကျွမ်းကျင်မှု အေည်အရသွး တိုးတက်ောပါက ေင်းနှီးကုန်စည်တို့ကုိ
ထိရောက်စွာအသုံးပပုနိုင်ပြင်း၊ ထိန်းသိမ်းနိုငပ် ြင်းများကို ရဆာင်ေွက်ောနိုငပ
် ါသည်။ ယြု
မျက်ရမှာက်ကာေတွင်ေုပ်သားတို့၏ ထုတ်ေုပ်မစ
ှု ွမ်းေည်ကို ပမှင့်တင်ရပးပြင်းအားပဖင့် ပညာရေး၊
ကျန်းမာရေး၊ စီးပွားရေးစသည့် ေုပ်ငန်းကဏ္ဍများတွင် အကျုးသက်
ိ ရောက်မှုများကို ေေှိရစပါသည်။
သောဝအရင်းအမမစ်များ (Natural Resources)
၁၁။ တိုးတက်မှုအင်အားစုများတွင် သဘာဝအေင်းအပမစ်များသည်ေည်းအရေးပါသည်။ စိုက်ပျုးိ
နိုငရ
် သာရပမယာ၊ ရေနံနှင့်သဘာဝဓာတ်ရငွ့၊ ရေနှင့ဓ
် ာတ်သတ္တုအေင်းအပမစ်များ၊ သဘာဝ
ပတ်ဝန်းကျင်တို့သည် အရေးပါရသာ သယံဇာတအေင်းအပမစ်များပဖစ်သည်။ ကရနဒါ၊ ရနာ်ရဝ
အစေှိသည့် ဝင်ရငွပမင့်နိုငင
် ံအြျု့သည်
ိ မိမတ
ိ ို့၏များပပားရသာ အရပြြံသယံဇာတအေင်းအပမစ်
များကို ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရအာင် ရဆာင်ေွက်မရ
ှု ကကာင့် ကုန်ထွကပ် မင့်မားတိုးတက်ဖပီး ဖွံ့ဖဖိုးောကက
ပြင်းပဖစ်ပါသည်။

အရင်းအနှီးဖွဲ့စည်းမခင်း (Capital Formation)

၁၂။ အေင်းအနှီးဖွဲ့စည်းပြင်းဆိုသည်မှာ ေမ်းများ၊ အဓိကစိုက်ပျုးသီ
ိ းနှံများ၊ ကွန်ပျူတာ၊
ကုန်ေထားတွဲများကဲ့သို့ အသုံးအရဆာင်ပစ္စည်းများ၊တီထွငအ
် သုံးပပုမှုများအတွက် သိုရေှာင်ရုံများ
ကဲ့သို့ အရဆာက်အအုံများပါ၀င်သည့် ကိုငတ
် ွယ်အသုံးပပု၍ေရသာ အေင်းအနှီးများ ပါဝင်ရသာ
အဖွဲ့အစည်းကိုရြါ်ပါသည်။ အေင်းအနှီးဖွဲ့စည်းပြင်းသည် စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအတွက် အဓိကကျ
ဖပီး တစ်ဖက်တွင် ထိရောက်ရသာ ဝယ်ေုိအားကိုပဖစ်ရပါ်ရစ၍ တစ်ဖက်တွင် အနာဂတ်ထတ
ု ်ေုပ်မှု
အတွက် ေုပ်ငန်းစွမ်းေည်များကိုေေှိရစပါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုနိမက
့် ျသည့်နိုင်ငမ
ံ ျား (Least Developing
Countries – LDCs) တွင် အေင်းအနှီးဖွဲ့စည်းတည်ေှိမှုသည် အေွန်အရေးပါဖပီး တိုင်းပပည်ထွက်ကုန်
တိုးပမှင့ေ
် ာတွင် နည်းေမ်းများစွာပဖင့် တိုးပမှင့ရ
် ပးနိုင်ပါသည်။ ထိ့ုအပပင် စီးပွားရေး အရဆာက်အအုံ
တိုင်း၌ တိုးပွားောရသာ ေူဦးရေပမာဏအေိုက် ေိုအပ်ြျက်များကို ပဖည့်ဆည်းရပး၍
ထုတ်ေုပ်မက
ှု ို ပမှင့်တင်ရပးနိုငရ
် ုံသာမက အေုပ်အကိုငအ
် ြွင့အ
် ေမ်းများကိုေည်း တိုးတက်ော
ရစပါသည်။ နည်းပညာတိုးတက်မှုကပို ဖစ်ရစဖပီး သီးသန့်ဦးစားရပး ထုတ်ေုပ်မန
ှု ှင့် အကကီးစား
ကုန်ထုတ်စီးပွားရေးေုပ်ငန်းများကိုေည်း ရဆာင်ေွက်ောနိုငပ
် ါသည်။ ေုပ်သားများ၏
ေုပ်အားတိုးပမှင့်ေန်အတွက် ေိုအပ်ရသာစက်ယန္တေားများ၊ ေက်နက်ကိေိယာတန်ဆာပောအစ
ေှိရသာ အရထာက်အပံ့များကို ေေှိရစနိုင်ပါသည်။ အေင်းအနှီးဖွဲ့စည်းပြင်းမှ နိုငင
် ံ၏ ေူမှုရေးနှင့်
စီးပွားရေးအတွက် အရထာက်အကူပဖစ်ရစရသာ ေမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး၊ ေျှပ်စစ်စွမ်းအား၊
ပညာရေးအစေှိသည်တို့ကို ရဆာင်ေွက်ောနိုငပ
် ါသည်။ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုး တိုးတက်မှုအတွက်
မေှိမပဖစ်ေိုအပ်ရသာ သယံဇာတအေင်းအပမစ်များ ထုတ်ယူသုံးစွဲမှု၊ စက်မှုထူရထာင်မှုနှင့် ရစျးကွက်
ြျဲ့ထွင်မှုတို့ကို ပဖစ်ရပါ်ောရစပါသည်။
ဘခတ်မီနည်းပညာ (Advanced Technology)
၁၃။ ရြတ်မီနည်းပညာတိုးတက်မှုကို စီးပွားရေးတိုးတက်မှု၏ အရေးပါဆုံးရသာ ဇစ်ပမစ်တစ်ြု
အပဖစ် စီးပွားရေးပညာေှင်များက အရေးထားစဉ်းစားောကကပါသည်။ သမားရိုးကျေုပ်ငန်း
ရဆာင်တာများအား ပို၍သစ်ေွငတ
် ိုးတက် ရကာင်းမွန်ရသာ နည်းေမ်းများ သုံးစွဲရဆာင်ေွက်ပြင်းမှ
ေေှိြံစားေရသာ အသီးအပွင့်များဟု ဆိုနိုင်ပါသည်။ (ဥပမာ - ကကီးထွားောရသာသီးနှံများ၊
အထည်ေက်ေုပ်ပြင်း၊ အိမ်ောရဆာက်ေုပ်ပြင်းတို့ ပို၍ေွယ်ကူရြတ်မီောပြင်းပင် ပဖစ်ပါသည်။)
နည်းပညာရြတ်မီတိုးတက်သည်ဟုဆိုောတွင် အသွင်သဏ္ဌာန်(၃)မျုးိ ေှိပါသည်။ ကကားရန
နည်းပညာ၊ ေုပ်သားရြျွတာနည်းပညာနှင့် အေင်းရြျွတာနည်းပညာတို့ ပဖစ်ကကပါသည်။

ဖွံ့ဖဖိုးမှုသီအိုရီများ (Economic Theories of Development)

၁၄။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုသီအုေ
ိ ီများမှာ ရအာက်ပါအတိုငး် ပဖစ်ပါသည် -
(က) ရောစတိုးသီအိုေီ (Rostow’s theory)
( ြ ) တွန်းအားကကီးသီအုိေီ (Big push theory)
( ဂ ) စီးဆင်းပပန့်ပွားမှုပဖစ်စဉ် (Trickle-down mechanism)
(ဃ) ဘက်ညီတိုးတက်မှု (Balanced growth)
( င ) ဘက်မညီတိုးတက်မှု (Unbalanced growth)
( စ ) ကကီးထွားတိုးတက်မှုနယ်ပယ်များ(သို့)တိုးတက်မှုသီအိုေီ (Growth poles)

ဘရာစတိုးသီအုရ
ိ ီ (Rostow’s Theory)
၁၅။ ေယ်ယာစိုက်ပျုးရေးကိ
ိ ု အရပြြံရသာမဖွံ့ဖဖိုးရသးသည့်နိုငင
် ံအဆင့်မှ ဖွံ့ဖဖိုးဖပီးစက်မှုနိုင်ငံ
တစ်နိုင်ငံသို့ ကူးရပပာင်းရောက်ေှိရအာင် ပဖည့်ဆည်းရဆာင်ေွက်ေမည့် ဖွံ့ဖဖိုးမှုအဆင့်များကို
ရဖာ်ထတ
ု ်တင်ပပထားရသာသီအိုေီပဖစ်ပါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုြေီးစဉ်၏ အဆင့်(၅)ဆင့်မှာ ရအာက်ပါ
အတိုငး် ပဖစ်ပါသည် -
(က) သမားရိုးကျစီးပွားရေးအရဆာက်အအုံ (Traditional society)
( ြ ) ရေဟုန်စီးေန်ကကိုတင်ေအ
ို ပ်ြျန်ိ (The pre-conditions for take-off)
( ဂ ) ရေဟုန်စီးြျန်ိ (The take-off)
(ဃ) ေင့်ကျက်ြျန်ိ (The drive to maturity)
( င ) အဆင့်ပမင့်စားသုံးြျန်ိ (The age of high-mass consumption)
သမားရိုးကျစီးပွားဘရးအဘောက်အအုံ (Traditional Society)
၁၆။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုြေီးစဉ်၏ ေက်ဦးမူေပထမအဆင်မ
့ ှာ ရေှးရိုးကျရသာ သမားရိုးကျစနစ်ပဖစ်သည်။
ထုတ်ေုပ်မဖ
ှု န်ေှင်အရပပာင်းအေဲနည်းရသာ စနစ်အတွင်း ဖွဲ့စည်းထားရသာ အဖွဲ့အစည်းတစ်ေပ်
ကို သမားရိုးကျစနစ်ဟု မှတ်ယန
ူ ိုင်သည်။ ထုတ်ေပ
ု ်မှုဖန်ေှငဆ
် ိုသည်မှာ ကုန်ထွက်နှင့် ယင်း
ကုန်ထွက်တို့ ေေှိရအာင် အသုံးပပုထုတ်ေုပ်ေရသာ သွင်းအားစုများ၏ ဆက်စပ်မပ
ှု င်ပဖစ်သည်။
သမားရိုးကျစနစ်တွင် ရြတ်မီသိပ္ပံနည်းပညာများ စနစ်တကျနှငပ
့် ုံမှန်ထွန်းကားမှုမေှိရသးပြင်းသည်
တစ်ဦးကျဝင်ရငွ တိုးတက်နှုန်းကို ကန့်သတ်ထားသည့်ပံစ
ု ံမျုးေှ
ိ ိသည်။ စီးပွားရေးစနစ်တွင်
စိုက်ပျုးရေးကဏ္ဍမှ
ိ ာ အဓိကကျ၍ ကုန်သွယ်ရသာ နယ်ပယ်နှင့် ကုန်သွယ်မှုအတိုငး် အတာသည်
နိုငင
် ရ
ံ ေး၊ေူမှုရေးတည်ဖငိမ်မ၊ှု ြေီးေမ်းပန်းရပပပပစ်မှုအရပါ် အရပြပပုဖပီး အတက်အကျေှုပ်ေှားမှုများ
မည်ဟူ၍ ရောစတိုးက သမားရိုးကျစနစ်ကို ရဖာ်ပပြဲ့ပါသည်။

ဘလဟုန်စီးရန်ကကိုတင်လအ
ို ပ်ချန်ိ (The Pre-Conditions for Take-off)
၁၇။ ရေှးအကျဆုံးသမားရိုးကျစနစ်မှ ရြတ်မီရေဟုန်စီးြျန်ိ သု့ိ ကူးရပပာင်းောတွင် ကကားကာေကို
ရေဟုန်စီးေန်ကကိုတင်ပပင်ဆင်ရသာအြျန်ိ ဟုရြါ်သည်။အသွင်ကူးရပပာင်းရေးကာေတွင် ကုန်ထုတ်
စွမ်းအားအပမန်ဆုံးတိုးရစမည့် ေုပ်ငန်းများကို ရေွးြျယ်ရဆာင်ေွက်ေမည်ပဖစ်ရသာရကကာင့် စနစ်
အရနအထားအေ စိုက်ပျုးရေး(သိ
ိ ု့) ရပမယာနှငဆ
့် က်နွှယ်ရနရသာ ေုပ်ငန်းများမှာ သဘာဝအကျဆုံး
ပဖစ်မည်။ အသွင်ကူးရပပာင်းရေးကာေတွင် ရပဖေှင်းေမည့် ပပဿနာ(၂)ေပ်ေှိသည်။ ၄င်းတို့မှာ -
(က) စိုက်ပျုးရေးနှ
ိ င့် ထုတ်ယူေုပ်ငန်းစု (ဥပမာ - သစ်ထုတ်ေုပ်ပြင်း၊ သတ္တုတူးရဖာ်
ပြင်း)တို့၏ ကုန်ထုတ်စွမ်းအားပမင့်မားရေးနှင့်
( ြ ) ေူမှုဝန်ရဆာင်အေင်းအနှီးေေှိရေးတို့ပဖစ်သည်။

၁၈။ သမားရိုးကျစနစ်မှ ရေဟုန်စီးြျန်ိ သို့ ရအာင်ပမင်စွာကူးရပပာင်းေန်မှာ စိုက်ပျုးရေးကဏ္ဍ

ိ
ေှင်သန်ဖွံ့ဖဖိုးမှုရပါ်မူတည်သည်။ စိုက်ပျုးရေးကဏ္ဍသည်
ိ ပပည်တွင်းစားနပ်ေိက္ခာကို ပဖည့်ဆည်း
ရပးပြင်း၊ နိုငင
် ပံ ြားပို့ကုန်များ ထုတ်ေုပ်ရပးနိုင်ပြင်း၊ နိုငင
် ပံ ြားရငွရြျွတာရစနိုငပ် ြင်း၊ စက်မှုကဏ္ဍ
ဖွံ့ဖဖိုးမှုအတွက် ကူညီပံ့ပိုးရပးပြင်း၊ ဖွံ့ဖဖိုးရေးအတွက် ေိအ
ု ပ်ရသာ ဘဏ္ဍာေန်ပုံရငွကို စိုက်ပျုးရေး
ိ
ကဏ္ဍမှ အြွန်ေရငွပဖင့် ပဖည့်ဆည်းရပးနိုငပ် ြင်းတို့ရကကာင့် ဤကဏ္ဍ၏ ကုန်ထုတ်စွမ်းအား ပမင့်မား
ောရစရေးမှာ အရေးကကီးပါသည်။ ဒုတိယေိုအပ်ြျက်မှာ ေူမှုဝန်ရဆာင်အေင်းအနှီးများ ပဖစ်သည်။
ေူမှုဝန်ရဆာင်အေင်းအနှီးဆိုသည်မှာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုအတွက် မေှိမပဖစ်ေိုအပ်ဖပီး သရန္ဓေ
တည်ကာေကကာ၍ အေင်းအနှီးကကီးမားရသာအရပြြံအရဆာက်အအုံများပဖစ်သည့် ဆည်ရပမာင်း
တာတမံများ၊ ေမ်းတံတားတည်ရဆာက်ရဖာက်ေပ
ု ်ပြင်းေုပ်ငန်းများ၊ သယ်ယူပ့ရ
ို ဆာင်ရေး၊
ဆက်သွယ်ရေး၊ ဖမို့ပပထူရထာင်ရေးနှင့် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ေုပ်ငန်းကဏ္ဍများ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်
ောရစေန် ကျြံသုံးစွဲေသည့် ေင်းနှီးပမှုပ်နှံမှုမျာ:ပင် ပဖစ်ပါသည်။ ေူမှု၀န်ရဆာင်ေင်းနှီးပမှုပ်နှံပြင်း
သည် ပမှုပ်နှံသူကိုတိုက်ရိုက်အကျုးပပုရု
ိ ံ သာမက ေူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ေပ်ေုံးကိုေည်း အကျုးပပု
ိ
ရစပြင်းပဖစ်သည်။

ဘလဟုန်စီးချန်ိ (The Take-off)

၁၉။ ရေဟုန်စီးြျန်ိ ဆိုသည်မှာ နိုငင
် ၏
ံ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ောပုံကို ရေယာဉ်ရပပး
ေမ်းရကကာင်းမှ ပျ ံတက်၍ ရေဟုန်စီးသည့်သရဘာမျုးပဖင်
ိ ့ တင်စားရြါ်ဆိုပြင်းပဖစ်သည်။ ထို့ရကကာင့်
ရေဟုန်စီးြျန်ိ တွင် နိုင်ငံ၏စီးပွားရေး ဖွံ့ဖဖိုးမှုတိုးနှုန်းသည် ကျဆင်းပြင်းမေှိဘဲ ပုံမှန်ဖ့ွံ ဖဖိုးောရသာ
အဆင့်သို့ ရောက်ေှိောသည်ဟု ဆိုေိုပြင်းပဖစ်သည်။
ရေဟုန်စီးြျန်ိ ဆိုက်ရောက်ေန် အြျက်(၃)ြျက်နှင့ည
် ီညွတ်ေမည်-
(က) နိုငင
် ဝ
ံ င်ရငွ၏( ၅% )အေင်းပမှုပ်နှံောမှ (၁၀%) အထက် ေင်းနှီးပမှုပ်နှံောေမည်။
( ြ ) စက်မှုေက်မှုေုပ်ငန်းအြျု့ိ တစ်ေိန
ှ ်ထိုးတိုးတက်ောေမည်။
( ဂ) တိုးတက်မှုကိုအြွင့်သာရစမည့်နိုငင
် ရ
ံ ေး၊ ေူမှုရေးအရဆာက်အအုံအရပြအရနများ
ေှိေမည်။

ရင့်ကျက်ချန်ိ (Maturity)
၂၀။ ကုန်ထုတ်စွမ်းအားစုအများစုကို ရြတ်မီနည်းပညာများပဖင့် စွမ်းေည်ပပည့်ဝစွာ အသုံးြျရန
ရသာ အြျန်ိ ကာေဟူ၍ အေွယ်ဆုံးရဖာ်ပပနိုငသ
် ည်။ ကဏ္ဍများ၏တိုးတက်မှုကို ရေ့ောေျှငမ
် ူ
ရေဟုန်စီးြျန်ိ မှ မူေဦးရဆာင်ကဏ္ဍများ ရမှးမှိန်ောဖပီး ဦးရဆာင်ကဏ္ဍသစ်များ ထွန်းကားော
သည်ကို ရတွ့ေမည်။ ေင့်ကျက်ြျန်ိ သို့ရောက်ေှိရသာ ရြတ်ကိုခြုံ၍သုံးသပ်ေေျှင် ၄င်းကာေကုန်ဆုံး
ကာနီးတွင် အရပပာင်းအေဲသုံးေပ် ပဖစ်ရပါ်ောသည်။ ပထမအြျက်မာှ ေုပ်သားြွဲရဝပုံ
ရပပာင်းေဲပြင်း ပဖစ်သည်။ ဒုတိယအြျက်မှာ ရြါင်းရဆာင်သူများရပပာင်းေဲသွားပြင်း ပဖစ်သည်။
တတိယအြျက်မှာ စက်မှုနိုငင
် ံထူရထာင်ပြင်းကို ဖငီးရငွ့ောကကသည်။

အေင့်မမင့်စားသုံးချန်ိ (The Age of High-Mass Consumption)

၂၁။ အဆင့်ပမင့်စားသုံးြျန်ိ တွင် စီးပွားရေးအရပြအရနများ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ြိုငမ
် ာရနဖပီ ပဖစ်၍
ေူထု၏စိတ်တွင် အပြားေူမှုရေးအရေးအြင်းများကို သုံးသပ်ောကကသည်။ တစ်နည်းအားပဖင့်
ဆိုရသာ် အဆင့်ပမင့်ရသာရြတ်၌ ေူထုသည်ရောင်းေိုအားမှဝယ်ေအ
ို ားဘက်သို့ေည်းရကာင်း
၊ထုတ်ေုပ်မပှု ပဿနာမှစားသုးံ မှုပပဿနာနှင့် ရကာင်းကျုးပပုေု
ိ ပ်ငန်းများဘက်သို့ အာရုံကူးရပပာင်း
သွားသည်။

တွန်းအားကကီးသီအိုရီ (Big Push)

၂၂။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုနိမက
့် ျရသာနိုငင
် ံများတွင် ေင်းနှီးပမှုပ်နှံမှုပရိုဂျက်များသည် တစ်ဦးြျင်းေင်းနှီး
ပမှုပ်နှံသူများအဖို့ စွန့်စားမှုကကီးေွန်းသပဖင့် အပပန်အေှန်ဆက်စပ်အားပပရနသည့် စီးပွားရေး
ေုပ်ငန်းများ (Complementary industries)တွင် ေင်းနှီးပမှုပ်နှံမှုအေှိန်အဟုန်ေေှိရစေန်နှင့်
ပပည်တွင်းရေးကွက်ပမာဏြျဲ့ထွင်ေန် နိုင်ငံရတာ်အစိုးေ၏ ပူးရပါင်းရဆာင်ေွက်မှု စီမံကိန်းများနှင့်
မက်ေုံးရပးမှုများသည် အရေးရပးေွက်ေမည့် စီးပွားရေးရဆာင်ေွက်ြျက်များ ပဖစ်သည်ဟု
ရဖာ်ထုတ်တင်ပပထားပါသည်။

စီးေင်းမပန့်ပွားမှုမဖစ်စဉ် (Trickle down Mechanism)

၂၃။ ေူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ြု၏ ထုတ်ကုန်ကို ၄င်းေူ့အဖွဲ့အစည်းဝင်တို့အကကား မည်သို့ြွဲရဝ
ပဖန့်ပဖူးသနည်း။ တိုးတက်မှု၏ အသီးအပွင့်အကျုးရကျးဇူ
ိ းများကို မည်သူက ေေှိြံစားသနည်း
စသည်တို့ကို ရေ့ောနိုငေ
် န်အတွက် ဝင်ရငွပဖန့်ပဖူးမှု (Income distribution)၏ အရေးပါမှုကို
ရဖာ်ပပရသာ ပဖစ်စဉ်သရဘာ (Mechanism) ပဖစ်ပါသည်။ စုရဆာင်းမှုသည် ေင်းနှှီးပမှုပ်နှံမှု
တိုးတက်ရစပြင်းနှင့် စီးပွားရေးဖွ့ွံ ဖဖိုးမှုအတွက် ေိအ
ု ပ်ြျက်တစ်ေပ်ပဖစ်ရကကာင်း ေှင်းပပထားပါသည်။
နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံ၏ဝင်ရငွြွဲရဝပဖန့်ပဖူးမှု ညီမျှေျှင် နိုငင
် ဖ
ံ ွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မည် ပဖစ်သည်။

ေက်ညီတိုးတက်မှု (Balanced Growth)

၂၄။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများသည် ဆိုးသွမ်းသံသော (Vicious circle)ဟုရြါ်ရသာ စီးပွားရေး အဟန့်
အတားပဖစ်စဉ်ကို ေင်ဆိုင်ရနေဖပီး ယင်းသံသောမှေွတ်ရပမာက်ရစေန် စီးပွားရေးအရဆာက်အအုံ
တွင် အရဆာက်အအုံတစ်ြုေံးု တိုးတက်မှု တစ်နည်းအားပဖင့် ကဏ္ဍရပါင်းစုံဘက်ညီတိုးတက်မှု
(Overall growth)ကို ရဆာင်ေွက်ေမည်ဟု ရဖာ်ထုတ်တင်ပပရသာ သီအိုေီပဖစ်ပါသည်။

ေက်မညီတိုးတက်မှု (Unbalanced Growth)

၂၅။ ယရန့ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုင်ငမ
ံ ျားတွင် စွန့်ထွင်ဦးစီးမှုဆိုငေ
် ာနှင့စ
် ီမံြန့်ြွဲမဆ
ှု ိုင်ော ဆုံးပဖတ်ြျက်များ
အားနည်းမှုကရ
ို ထာက်ပပ၍ေင်းနှီးပမှုပ်နှံမှုစီမံကန
ိ ်းများကိုရအာင်ပမင်စွာရဆာင်ေွက် အရကာင်အထည်
ရဖာ်နိုင်ေန် စီးပွားရေးကဏ္ဍတစ်ြု၏ အကျုးအပမတ်
ိ ေှိသည့် ေင်းနှီးပမှုပ်နှံမှုအြွင့်အေမ်းများကို
အပြားစီးပွားရေးကဏ္ဍများနှင့် ဆက်စပ်ရဆာင်ေွက်ေန်ပင်ပဖစ်ပါသည်။

ကကီးထွားတိုးတက်မှုနယ်ပယ်များ(သို့မဟုတ်)တိုးတက်မှုသီအုိရီ (Growth poles)

၂၆။ တိုးတက်မှုအေှိန်အဟုန်ေှိဖပီး အပြားစီးပွားရေးေုပ်ငန်းများကိုပါ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရအာင်
ဆွဲရဆာင်နိုင်သည့် တိုးတက်မှုနယ်ပယ် (Growth poles)ကို ရေွးြျယ်ရဆာင်ေွက်ပြင်းပင်
ပဖစ်ပါသည်။ ယရန့ပမန်မာနိုင်ငံရတာ်တွင် စံပပေယ်ယာအထူးဇုန် စီမံကိန်း၊ စက်မှုဇုန်၊ ရမွးပမူရေး
ဇုန်များ တည်ရထာင်ရဆာင်ေွက်ရနသည့် ေုပ်ငန်းေပ်များနှင့အ
် သွငသ
် ဏ္ဌာန် တူညီပါသည်။

ဖွံ့ဖဖိုးမှုသီအိုရီနှင့် ဖွံ့ဖဖိုးေဲနိုငင
် မ
ံ ျား
၂၇။ ဖွံ့ဖဖိုးဖပီးနိုင်ငံများနှင့်ဖံ့ွ ဖဖိုးဆဲနိုင်ငံများ၏ ေူရနမှုအဆင့်အတန်းမှာ ကွာပြားြျက်ေှိရနသည့်
အတွက် အဓိကပပဿနာမှာ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများကို မည်သို့ကကီးပွားတိုးတက်ရအာင် ထူရထာင်
ရဆာင်ေွက်ေမည်ဟူရသာ အရေးပင်ပဖစ်သည်။ တစ်ြျန်ိ က စီးပွားရေးပညာေှင်များသည် ရြတ်မီ
အတတ်ပညာ၊ နည်းပညာတို့ကို ဖွံ့ဖဖိုးရစရသာ အြျက်တစ်ေပ်အပဖစ် အသားရပးရဆွးရနွးြဲ့
ကကသည်။ နည်းပညာ၊ အတတ်ပညာထွန်းကားမှုသာေျှင် တစ်ဦးကျကုန်ထွက်တိုးပွားရစရသာ
အြျက်ပဖစ်ရကကာင်း ရတွ့ေသည်။ တစ်ဦးကျကုန်ထွက်ကို ပပဋ္ဌာန်းရသာ အြျက်တစ်ြျက်မှာ
ေူဦးရေတိုးနှုန်းပင်ပဖစ်သည်။ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုင်ငတ
ံ ွင် ေူဦးရေတိုးနှုန်းသည် ဝင်ရငွတိုးနှုန်းထက် ပမန်ဆန်
ရနေျှင် တစ်ဦးကျဝင်ရငွကျဆင်းရနမည် ပဖစ်သည်။ ဤသို့ပဖစ်ပြင်းရကကာင့် အေင်းအနှီးေေှိေန်
ထုတ်ေုပ်မှုသည် ေူဦးရေထက် ပိုမပို မန်ဆန်စွာ တိုးပွားရနသင့်သည်။
၂၈။ အေင်းပမှုပ်နှံမှုသည် ဖွံ့ဖဖိုးမှုအတွက် အေွန်အရေးကကီးသည်။ ထိ့ုရကကာင့် ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများ
တွင် အေင်းအနှီးေေှိရအာင်မည်ကဲ့သို့ ရဆာင်ေွက်သင့်သည်ကို သိေှိေန်ေပ
ို ါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုင်ငမ
ံ ျား
တွင် အေင်းေေှိရအာင် ရဆာင်ေွက်သည့်နည်းေမ်းများ ေှိပါသည်။ ၄င်းတို့မှာ -
(က) အသုံးမပပုေရသးရသာ အင်အားစုများ (အထူးသပဖင့် ေုပ်သားများ)ကို ေုပ်ငန်း
များတွင် ထိရောက်စွာ အသုံးပပုပြင်း၊
( ြ ) အြွန်ရကာက်ြံပြင်း
( ဂ ) ရငွရကကးပမာဏတိုးြျဲ့ပြင်း
(ဃ) နိုငင
် ပံ ြားမှ အေင်းအနှီးစီးဝင်ောပြင်းကို ေက်ြံပြင်း
( င ) ပပည်ပမှအကူအညီအရထာက်အပံ့များေယူပြင်းတို့ ပဖစ်ပါသည်။
ကမ္ဘာ့နိုင်ငမ
ံ ျားကိုအေင့်အတန်းခွဲမခားမှုအဘမခအဘန (Some Classifications of Countries)

၂၉။ ကမ္ဘာ့ကုေသမဂ္ဂအဖွဲ့ဝင်နိုငင
် မ
ံ ျားအနက် (၁၆၀)နိုငင
် ံသည် တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငံများ ပဖစ်ကက
ပါသည်။ ရငွရေးရကကးရေးအေဆိုပါက ၎င်းတို့အားေုံးသည် ဆင်းေဲရသာနိုင်ငမ
ံ ျား ပဖစ်ကကဖပီး
၎င်းနိုင်ငမ
ံ ျား၏ ယဉ်ရကျးမှု၊ စီးပွားရေးအရပြအရန၊ ေူမှုရေးအဖွဲ့အစည်း အရဆာက်အအုံနှင့်
စီးပွားရေးအဖွဲ့အစည်းအရဆာက်အအုံတို့သည် တစ်နိုင်ငံနှင်တ
့ စ်နိုင်ငံ ကွာပြားရနကကပါသည်။
နိုငင
် ံအေွယ်အစားကကီးမားပြင်းရကကာင့် နိုင်ငရ
ံ ေးနှင့်အုပ်ြျုပ်ရေးဆိုင်ောပပဿနာများ များပပား
ောသကဲ့သို့ ရေးကွက်ပမာဏကကီးမားပြင်း၊ သယံဇာတများစွာ တည်ေှိပြင်းနှင့် မိမိဘာသာေပ်တည်
နိုငသ
် ည့် အင်အားနှင့် စီးပွားရေးေုပ်ငန်းစုံ တည်ေှိနိုင်ပြင်းစသည့် အရပြအရနရကာင်းများေည်း
ပဖစ်ရပါ်နိုငပ
် ါသည်။ ဆန့်ကျင်ဘက်အားပဖင့်ဆိုပါက နိုငင
် ံအေွယ်အစားရသးငယ်ေျှင် ၎င်းအရပြ
အရနနှင့် ဆန့်ကျင်ဘက်အရပြအရနများပဖစ်ရပါ်ဖပီး ရေးကွက်အေွယ်အစား ရသးငယ်ပြင်း၊
ကျွမ်းကျင်မှု ေှားပါးပပတ်ေပ်ပြင်း၊ ရုပ်ဝတ္တုအင်အားစုများ နည်းပါးပြင်း အရပြအရနများ ပဖစ်ရပါ်နိုင်
ပါသည်။
၃၀။ အပပည်ပပည်ဆိုင်ော ပပန်ေည်ထူရထာင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖဖိိုးရေးဘဏ် (သို့မဟုတ်) ကမ္ဘာ့ဘဏ်၏
အဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ြျက်အေဆိုပါက နိုငင
် မ
ံ ျားကို ၎င်းတို့၏ တစ်ဦးကျ ဝင်ရငွေေှိမှု
အရပြအရနအဆင့်အတန်းအေ သတ်မှတ်ြွဲပြားနိုငဖ် ပီး ရအာက်ပါအတိုငး် အုပ်စု(၄)ြုေှိပါမည် -
(က) ဝင်ရငွနိမ့်ကျရသာနိုငင
် ံ
(Low-income countries)
( ြ ) ဝင်ရငွအေယ်အေတ်ေရသာ နိုငင
် ံ
(Middle-income countries)
( ဂ ) အေယ်အေတ်နှင့် အဆင်ပ့ မင့်ဝင်ရငွကကားေေှိရသာ နိုင်ငံ
(Upper-middle income countries)
(ဃ) ဝင်ရငွပမင့်မားရသာနိုငင
် ံ
(High-income countries)
၃၁။ မကကာရသးမီကာေတွင် ကမ္ဘာ့ကေ
ု သမဂ္ဂ ဖွံ့ဖဖိုးမှုအစီအစဉ် (UNDP)မှ ထင်ေှားရသာ
အတန်းအစား ြွဲပြားမှုတစ်ေပ် ရပါ်ရပါက်ောပါသည်။ ၎င်းမှာ (Human Development Index )
ပဖစ်ဖပီး စီးပွားရေးကိန်းေှင် မဟုတ်သည့် ရမျှာ်မှန်းသက်တမ်း၊ တစ်ဦးကျအမှန် ဝင်ရငွအေ ပညာ
သင်ကကားနိုငမ
် ှုအရပြအရနများ ပါဝင်ပါသည်။ (Human Development Index –HDI) အေ ဆိုပါက
နိုငင
် မ
ံ ျား၏ အဆင့်အတန်းကို (၄)မျုးိ ြွဲပြားနိုင်ဖပီး(HDI) အပမင့်မားဆုံးနိုငင
် ၊ံ (HDI)အဆင့်ပမင့်နိုင်င၊ံ
(HDI)အေယ်အေတ်နိုငင
် ၊ံ (HDI)အဆင့်နိမန
့် ိုင်ငံ ပဖစ်ပါသည်။
၃၂။ Organization for Economic Co-operation and Development (OECD)၏
အဆင့်အတန်း သတ်မှတ်ြျက်အေဆိုပါက နိုငင
် ံအတန်းအစားြွဲပြားမှုမာှ ရအာက်ပါအတိုငး်
ပဖစ်ပါသည် -
(က) ဝင်ရငွနည်းပါးရသာ နိုင်ငံ [Low-income countries (LICs)]
( ြ ) ဝင်ရငွအေယ်အေတ်ေေှိရသာ နိုငင
် [ံ Middle-income countries (MICs)]
( ဂ ) စက်မှုထွန်းသစ်စနိုင်င[ံ Newly industrialization countries (NICs)]
(ဃ) ရေနံတင်ပရ
ို့ ောင်းြျရသာနိုငင
် ံ [Members of OPEC]

၃၃။ ၂၀၁၇ ြုနှစ် (World Bank) မှ စုစုရပါင်းတိုငး် ပပည်ဝင်ရငွအေ တစ်ဦးကျဝင်ရငွ ရဒါ်ော

(၁၂၀၅)ရအာက် နည်းရသာနိုငင
် မ
ံ ျားကို ဝင်ရငွအနိမ့ဆ
် ုံးနိုငင
် ၊ံ ရဒါ်ော (၁၂၀၆) နှင့် ရဒါ်ော
(၄၀၃၅)ကကားေေှိရသာနိုငင
် မ
ံ ျားကို ဝင်ရငွအေယ်အေတ်အဆင်န
့ ိမ့်နိုင်င၊ံ ရဒါ်ော (၄၀၃၆) နှင့်
(၁၂၄၇၅)ကကားေေှိရသာနိုငင
် က
ံ ို ဝင်ရငွအေယ်အေတ်အဆင့်ပမင့်နိုငင
် ၊ံ ရဒါ်ော (၁၂၄၇၆)နှင့်
အထက်ေေှိရသာနိုင်ငက
ံ ို ဝင်ရငွအပမင့်မားဆုံးနိုင်ငံစသည်ပဖင့် ြွဲပြားရဖာ်ပပထားပါသည်။
၃၄။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများတွင် တူညီရသာ ေည်မှန်းြျက်များ ေှိကကပါသည်။ ယင်းတို့တွင် ဆင်းေဲ
ငတ်မွတ်မှု၊ မညီမျှမန
ှု ှင့် အေုပ်ေက်မဲ့ရေျာ့ကျရေး၊ နိုငင
် ံသားတိုငး် အတွက် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊
ရနအိမ်အရဆာက်အအုံနှင့် အစားအစာအြွင့်အေမ်းများေေှိရေးကို ဖန်တီးရပးေန်၊ စီးပွားရေးနှင့်
ေူမှုရေး အြွင့်အေမ်းများ ကျယ်ပပန့်ောရစေန် တိကျြိုငမ
် ာသည့် နိုငင
် ရ
ံ ေးအရပြအရန ဖန်တီး
နိုငေ
် န်တို့ ပါဝင်ပါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် အ
ံ များစုတွင် ဒီဂေီအတိုင်းအတာအမျုးမျ
ိ ုးပဖင်
ိ ့ ရပါ်ရပါက်
ရနရသာ ပပဿနာများ ေှိကကပါသည်။ ယင်းတို့မှာ -
(က) ဆင်းေဲငတ်မွတ်မှုများပပားောပြင်း
( ြ ) အေုပ်ေက်မဲ့နှင့်အေုပ်အကိင
ု ် နိမ့်ကျမှုများပပားောပြင်း
( ဂ ) ဝင်ရငွြွဲရဝပဖန့်ပဖူးပုံမညီမျှမှုများ ကျယ်ပပန့်ောပြင်း
(ဃ) ေယ်ယာကဏ္ဍ၏ထုတ်ေုပ်မှုစွမ်းအား နိမ့်ကျပြင်းနှင့်ေပ်တန့်ပြင်း
( င ) ရကျးေက်နှင့် ဖမို့ပပရဒသအကကားရနထိုငမ
် ှုနှင့် စီးပွားရေးအြွင့်အေမ်း ကွာဟမှု
ကကီးမားောပြင်း
( စ ) ပတ်ဝန်းကျင်ဆိုင်ော ပပဿနာများကကိီးထွားောပြင်း
(ဆ) ရြတ်ရနာက်ကျ၍ ဆီရေျာ်ညီညတ
ွ ်မှုမေှိရသာ ပညာရေးနှင့်ကျန်းမာရေးစနစ်များ
ေှိရနပြင်း
( ဇ ) ပပည်ပရငွရပးရငွယူေှင်းတမ်းနှင့်အပပည်ပပည်ဆိုင်ောရ ကးဖမီပပဿနာများေှိပြင်း
( ေ ) နိုငင
် ပံ ြားကို မှီြိုမမ
ှု ျားပပားောပြင်း
 (ည) ရြတ်ရနာက်ကျရသာနည်းပညာများ၊ အဖွဲ့အစည်းများ၊ တန်ဖိုးသတ်မှတ်မှုစနစ်များ
ေှိရနပြင်း

တတိယကမ္ဘာ့စီးပွာဘရးအဘောက်အအုံများ၏ဖွဲ့စည်းမှုအသွင်သဏ္ဌာန်
(The Structure of Third World Economies)
၃၅။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများ၏ စီးပွားရေးအရဆာက်အအုံဆိုင်ော အသွင်သဏ္ဌာန်ပြားနားြျက်များကို
ရအာက်ရဖာ်ပပပါ အြျက် (၈)ြျက်ကို အရပြြံ၍ရေ့ောတင်ပပသွားပါမည် -
(က) နိုငင
် ံအေွယ်အစား(The Size of the country)
( ြ ) သမိုငး် ရနာက်ြံ (Historical background)
( ဂ ) ရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းအေင်းအနှီးနှင့် ေူသားအေင်းအပမစ်
(Physical and human resources)
(ဃ) ေူမျုးစု
ိ နှင့ဘ
် ာသာရေးကိုးကွယ်ယုံကကည်မှု(Ethnic and religious composition)
( င ) နိုငင
် ပ
ံ ိုင်နှင့ပ
် ုဂ္ဂေိကကဏ္ဍတို့၏ နှိုင်းယှဉ်အရေးပါမှု
(Relative importance of the public and private sectors)
( စ ) စက်မှုစီးပွားရေးအရဆာက်အအုံ၏ သရဘာသဘာဝ
(The nature of its industrial structure)
(ဆ) စီးပွားရေး၊ နိုငင
် ရ
ံ ေးနှင့်ယဉ်ရကျးမှုဆိုင်ော ပပည်ပမှြ
ီ ိုမှု
(External dependence; Economic, Political and Cultural)
( ဇ ) နိုငင
် ရ
ံ ေးဖွဲ့စည်းမှုအသွင်သဏ္ဌာန်၊ ကသဇာအာဏာေွှမ်းမိုးမှုနှင့် ကိုယ်ကျုးေှ
ိ ာ
အုပ်စုများ (Political structure, Power, and Interest groups)

နိုင်ငအ
ံ ရွယ်အစား (The Size of the Country)
၃၆။ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံ၏အေွယ်အစား၊ ေူဦးရေပမာဏနှင့် ၄င်း၏တစ်ဦးကျဝင်ရငွ အဆင့်အတန်း
တို့သည် ၄င်းနိုငင
် ံ၏ စီးပွားရေးအင်အားပဖစ်ဖပီး အပြားနိုငင
် ံများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ောတွင် အဓိကကျရသာ
အရကကာင်းအောများပဖစ်ပါသည်။ အေွယ်အစားကကီးမားမှုသည် သယံဇာတ ကယ်ဝစွာပိုငဆ
် ိုင်မှု၊
ရေးကွက်ကကီးမားပြင်း၊ နိုငင
် ပံ ြားအရပါ်မှီြိုမှုနည်းပြင်းကို ကိုယ်စားပပုပါသည်။ သို့ောတွင်
အေွယ်အစားကကီးမားမှုရကကာင့်ပင် စီမံြန့်ြွဲရေးဆိုင်ောပပဿနာများ၊ နိုငင
် ံရေးကွဲေမ
ွဲ ှုများ၊
ရဒသဆိုငေ
် ာမညီမျှမှုများကိုေည်း ဖန်တီးပဖစ်ရပါ်ရစပါသည်။ နိုငင
် ံ၏အေွယ်အစားသည် ၄င်းနိုငင
် ံ၏
တစ်ဦးကျဝင်ရငွေေှိမှု အတိုင်းအတာနှင့် ဝင်ရငွြွဲရဝပဖန့်ပဖူးမှု ညီမျှမှု/မညီမျှမှု နှင့် ဆက်စပ်မှုေှိေန်
မေိုပါ။
သမိုငး် ဘနာက်ခံ (Historical background)
၃၇။ အာဖေိကနှင့အ
် ာေှနိုငင
် ံအများစုသည် အရနာက်ဥရောပနိုင်ငမ
ံ ျားပဖစ်သည့် ဖဗိတိန်၊
ပပင်သစ်တို့၏ ေက်ရအာက်ြံ ကိုေန
ို ီများပဖစ်ြဲ့သကဲ့သို့ ဘယ်ေ်ဂျယံ
ီ ၊ နယ်သာေန်၊ ဂျာမဏီ၊
ရပါ်တူဂီနှင့် စပိန်တို့၏ ေက်ရအာက်ြံနိုင်ငမ
ံ ျားေည်း ပဖစ်ြဲ့ကကပါသည်။ သို့ပဖစ်၍ ၄င်းနိုငင
် တ
ံ ို့၏
စီးပွားရေးအရဆာက်အအုံ၊ ပညာရေး၊ ေူမှုရေးအဖွဲ့အစည်းများသည် ယြင် ကိုေိုနီအစိုးေ၏
အသွင်သဏ္ဌာန်အတိုငး် ေှိရနြဲက့ ကပါသည်။ အရနာက်နိုင်ငတ
ံ ို့၏ ကိုေိုနီနယ်ြျဲ့ကသဇာသည်
အာဖေိကနှင့အ
် ာေှ နိုင်ငံများအရပါ်အြျန်ိ အတန်ကကာသည်အထိ တည်ေှိရနြဲ့ဖပီး ပုဂ္ဂေက
ိ ပိုင်ဆိုငြ
် ွင့၊်
ေူြွန်ရကာက်ြံရေး၊ေိုအပ်သည့်အြွန်ရကာက်ြံရေးစသည့် အရတွးအရြါ်များကို ပဖစ်ရပါ်ရစြဲ့
ပါသည်။ ေက်တင်အရမေိကနိုငင
် ံများတွင် စပိန်နှင့်ရပါ်တူဂီတို့၏ ကိုေန
ို ီယဉ်ရကျးမှုများတည်ေှိမှု
ပို၍ေှည်ကကာြဲ့ဖပီး ၄င်းအရပြအရနသည် ရဒသအတွင်းကွဲပပားမှု၊ ေူမျုးရေးကွ
ိ ဲပပားမှုများကို ပဖစ်ရပါ်
ရစြဲ့ပါသည်။ နိုငင
် ံများသည် စီးပွားရေး၊ ေူမှုရေး၊ ယဉ်ရကျးမှုအဖွဲ့အစည်းများ တူညီကကေျင်
တူညီသည့်ပပဿနာများကို ေင်ဆိုင်ကကေမည်သာ ပဖစ်ပါသည်။ အာေှရဒသတွငမ
် ူ ကိုေိုနီအစိုးေ
အမျုးမျ
ိ ုးတိ
ိ ု့က အုပ်ြျုပ်ြဲ့ကကရသာရကကာင့် ကိုေိုနီယဉ်ရကျးမှုများ ကွဲပပားကကသကဲ့သို့ ၄င်းရဒသ၏
မူေယဉ်ရကျးမှုအဖွဲ့အစည်းများ၊ ရိုးောအစဉ်အောများေည်း ကွဲပပားပြားနားရနသည်ကို ရတွ့ေှေ
ိ
ပါသည်။

ရုပ်ဝတ္ထုပစ္စည်းအရင်းအနှီးနှင့်လူ့သားအရင်းအမမစ်
(Physical and Human Resources)
၃၈။ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံ၏ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုအင်အားကို ၄င်းနိုင်ငံ၏ ရုပ်ဝတ္ထုအေင်းအပမစ်
တည်ေှိမှုနှင့် ေူသားအေင်းအပမစ်တည်ေှိမှုတို့က ေွှမ်းမိုးပါသည်။ Persian Gulf Oil နိုငင
် ံများတွင်
ရေနံရပါ ကယ်ဝဖပီး ြျဒ်၊ ရဟတီ၊ ေီမင်၊ ဘဂဂေားရဒ့ေှ်တို့တွင် ကုန်ကကမ်းနှင့် တွင်းထွက်ပစ္စည်း၊
စိုက်ပျုးရပမယာများ
ိ အေွန် ကယ်ဝကကပါသည်။ ေူသားအေင်းအပမစ် ကယ်ဝသည်ဆိုောတွင်
၄င်းတို့၏ ကျွမ်းကျင်မှုစွမ်းအင်သည် အဓိကကျသကဲ့သို့ ၄င်းတို့၏ယဉ်ရကျးမှုဆိုင်ောသရဘာထား၊
အေုပ်ေုပ်ကိုင်ေိုသည့်စိတ်ထား၊ သတင်းအြျက်အေက်ေေှိမ၊ှု တီထင
ွ ဆ
် န်းသစ်ေိုစိတ်ေှိမ၊ှု
မိမက
ိ ိုယ်ကို တိုးတက်ရစေိမ
ု ှုတို့သည်ေည်း အရေးပါရပသည်။ စီမံအုပ်ြျုပ်မှု၊ ကျွမ်းကျင်
ေိမ္မာမှုသည် နိုငင
် ံပိုင်ကဏ္ဍကို ကုန်ထုတ်ေုပ်မှု အရဆာက်အအုံသဏ္ဌာန်ရပပာင်းေဲေန် စွမ်းေည်ကို
ပဖစ်ရပါ်ရစပါသည်။
လူမျုးိ စုနှင့်ောသာဘရးကိုးကွယ်ယုံကကည်မှု
(Ethnic and Religious Composition)
၃၉။ ေူမျုးရေးနှ
ိ င့ဘ
် ာသာရေးသည် ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုင်ငမ
ံ ျား၏စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးမှုအတွက် ကကိုးပမ်း
အားထုတ်ောတွင် ရအာင်ပမင်မှုများ (သို့) ဆုံးရှုံးမှုများကိုပဖစ်ရစသည့် အရေးကကီးရသာကဏ္ဍများပင်
ပဖစ်ပါသည်။ ထင်ေှားသည့်အြျက်မှာ ေူမျုးရေးနှ
ိ ငဘ
့် ာသာရေး အယူအဆကွဲပပားမှု ပိုများရသာ
နိုငင
် မ
ံ ျားတွင် နိုငင
် ံရေးမတည်ဖငိမ်မှု ပို၍များပပားပါသည်။ ေက်ငင်းကာေတွင် ရတာင်ကိုးေီးယား၊
ထိင
ု ဝ
် မ်၊ စင်ကာပူနှင့် ရဟာင်ရကာင်တို့၏ ဖွံ့ဖဖိုးမှုအရတွ့အကကုံများအေ ၄င်းတို့သည် တူညီမှုေှိသည့်
ေူ့အဖွဲ့အစည်းများ ပဖစ်ကကပါသည်။

နိုင်ငပ
ံ ိုငန
် ှင့ပ
် ုဂ္ဂလိကကဏ္ဍတို့၏ နှိုင်းယှဉ်အဘရးပါမှု
(Relative Importance of the Public and Private Sectors)
၄၀။ တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငမ
ံ ျားတွင် ရောပပမ်းစီးပွားရေးစနစ် (mixed economic system)ကို
ကျင့်သုံးကကဖပီး သွငး် အားစုများသုးံ စွဲောတွင် ပုဂ္ဂေိကပိုငဆ
် ိုငမ
် ှုနှင့် အစိုးေပိင
ု ်ဆိုင်မှုပါ ယှဉ်တွဲ
တည်ေှိပါသည်။ ေက်တင်အရမေိကနှင့် အရေှ့ရတာ်အာေှနိုင်ငမ
ံ ျားတွင် ရတာင်အာေှနှင့် အာဖေိက
နိုငင
် မ
ံ ျားထက် ပုဂ္ဂေိကပိုင်ဆိုငမ
် ှု ပိုများပါသည်။ ပုဂ္ဂေက
ိ ကဏ္ဍတွင် နိုင်ငပံ ြားပိုင်ဆိုင်မှုသည်ေည်း
ရနာက်ထပ် အရေးပါရသာ ပိုင်ဆိုင်မှုအသွင်သဏ္ဌာန်တစ်ြုပင် ပဖစ်ပါသည်။ နိုငင
် ပံ ြားသားများ
ပိုင်ဆိုငရ
် သာ ပုဂ္ဂေက
ိ ပိုင်ဆိုင်မှု ကကီးမားောပြင်းသည် ယင်းနိုင်ငအ
ံ တွက် စီးပွားရေးနှင့် ေူမှုရေး
အြွင့်အေမ်းရကာင်း များကို ေေှိရစသကဲသ
့ ို့ ပပဿနာများကိုေည်း ဖန်တီးတတ်ပါသည်။

စက်မှုစီးပွားဘရးအဘောက်အအုံ
(The nature of its industrial structure)
၄၁။ စီးပွားရေး၊ ေူမှုရေးနှင့် ယဉ်ရကျးမှုအပမင်အေ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုင်ငမ
ံ ျား၏ ေူဦးရေအများစုသည်
ေယ်ယာစိုက်ပျုးရေး
ိ ေုပ်ကင
ို ်သူများ ပဖစ်ကကပါသည်။ ဝမ်းစာအတွက်သာမက စီးပွားပဖစ်အတွက်ပါ
စိုက်ပျုးရေးသည်
ိ အဓိကစီးပွားရေးေုပ်ငန်းပဖစ်ဖပီး စုစုရပါင်းတိုင်းပပည်ထုတ်ကုန် (Gross National
Product)တွင် ပါဝင်မှုအြျုးအစားအေေည်
ိ းရကာင်း၊ ေုပ်သားအများစုကို အေုပ်အကိုင်ရပးနိုငမ
် ှု
အေေည်းရကာင်း အဓိကကျသည်ကို ရတွ့ေှိေပါသည်။ နှိုင်းယှဉ်ရေ့ောပါက ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများ
တွင် ထုတ်ေုပ်မှုကဏ္ဍနှင့် ဝန်ရဆာင်မှုကဏ္ဍနှစ်ြုစေုံး အရေးပါရကကာင်းကို ရတွ့ေှိေရပမည်။
ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများသည် အရပြြံပပဿနာများကို တူညီစွာေင်ဆိုင်ကကေရသာ်ေည်း ၄င်းတို့၏ ဖွံ့ဖဖိုးမှု
နည်းဗျူဟာများမှာမူ သက်ဆိုငေ
် ာ နိုငင
် အ
ံ သီးသီး၏ ပထမအဆင့်ေပ
ု ်ငန်း၊ ဒုတိယအဆင့်
ေုပ်ငန်းနှင့် တတိယအဆင့်ေုပ်ငန်းများအကကား အပပန်အေှန်မှီြိုဆက်စပ်မှုအေ၊ သဘာဝအေ
တစ်နိုင်ငံနှင့တ
် စ်နိုင်ငံ ကွပဲ ပားပြားနားေျက်ေှိပါသည်။ ပထမအဆင့်ေုပ်ငန်းတွင် ေယ်ယာ၊ သားငါး၊
သစ်ရတာတို့ပါဝင်ဖပီး ဒုတိယအဆင့်ေုပ်ငန်းတွင် စက်မှုေက်မှုနှင့် တတိယအဆင်တ
့ ွင်
ကုန်သွယ်ရေး၊ ရငွရေးရကကးရေး၊ သယ်ယူ ပိရ
ု့ ဆာင်ရေး၊ ရဆာင်ေွက်မှုေုပ်ငန်းများ ပါဝင်ေျက်
ေှိပါသည်။

စီးပွားဘရး၊ နိုင်ငံဘရးနှင့်ယဉ်ဘကျးမှုေိုငရ
် ာ မပည်ပမှခ
ီ ိုမှု
(External Dependence; Economic, Political, and Cultural)
၄၂။ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံ၏ စီးပွားရေး၊ နိုငင
် ရ
ံ ေး၊ ေူမှုရေးအေ နိုငင
် ပံ ြားအရပါ်တွင် မှြ
ီ ိုမှု
အတိုငး် အတာသည် ယင်းနိုင်ငံ၏ အေွယ်အစား၊ သယံဇာတပိုင်ဆိုင်မှုနှင့် နိုင်ငံရေးသမိုငး် ရနာက်ြံ
အရပြအရနများနှင့် ဆက်စပ်ပါသည်။ တတိယကမ္ဘာ့နိုင်ငအ
ံ များစုသည် မှီြိုမှု ကကီးမားပါသည်။
နိုငင
် ံငယ်အများစုသည် ဖွံ့ဖဖိုးဖပီးနိုင်ငံများနှင့် ကုန်သွယ်မှုအရပါ် မှီြိုပါသည်။ နိုငင
် ံငယ်အားေုးံ ေိုေို
ပင် နိုငင
် ပံ ြားသွင်းကုန်အရပါ်မှီြရ
ို နကကဖပီး ထုတ်ေုပ်မှုနည်းပညာများ ရြတ်မမီ မဆီရေျာ်ရတာ့ရပ။
နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံအရနပဖင့် မိမ၏
ိ စီးပွားရေးနှင့် ေူမှုရေးကံကကမ္မာကို ဖန်တီးနိုင်မှုစွမး် ေည်သည်
ယင်းနိုငင
် ံ၏ မိမိကိုယ်ကိအ
ု ားကိုးနိုငမ
် ှု အတိုငး် အတာနှင့် အပြားပပင်ပအင်အားများကို မှီြိုေေှိမှု
အတိုငး် အတာရပါ်တွင် တည်မရ
ှီ နပါသည်။

နိုင်ငဘ
ံ ရးဖွဲ့စည်းမှုအသွင်သဏ္ဌာန်၊ ကသဇာအာဏာလွှမ်းမိုးမှုနှင့် ကိုယ်ကျုးရှ
ိ ာအုပ်စုများ
(Political Structure, Power, and Interest Groups)
၄၃။ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုငင
် ံ၏ အဓိကကျရသာဖွ့ံ ဖဖိုးမှုပပဿနာများကို အမျုးသားရေးနည်
ိ းေမ်းများပဖင့်
ြျဉ်းကပ်ရပဖေှငး် ောတွင် မှန်ကန်ရသာစီးပွားရေးမူဝါဒများ ြျမှတ်မှုတစ်ြုတည်းပဖင့် ဖပီးပပည့်စုံမည်
မဟုတ်ပါ။ နိုငင
် ရ
ံ ေးဖွဲ့စည်းမှု အသွင်သဏ္ဌာန်၊ မိမအ
ိ ကျုးစီ
ိ းပွားပါဝင် ပတ်သက်ရနသူများ၊
အုပ်ြျုပ်သူေူတန်းစားအေွှာများ (ဥပမာ - ရပမပိင
ု ေ
် ှင်ကကီးများ၊ ဖမို့ပပစက်မှုေုပ်ငန်းေှငမ
် ျား၊
ဘဏ်ေုပ်ငန်းေှငမ
် ျား၊ ပပည်ပကုန်ထုတ်ေုပ်ငန်းေှင်များ၊ တပ်မရတာ်၊ ကုန်သွယ်ရေးအဖွဲ့အစည်း
များ) အရပါ်တွင် များစွာမူတည်ဖပီး သာမန်အားပဖင့် ယင်းတို့မှ မည်သည့်မဟာဗျူဟာနည်းေမ်းများ
သည် ပဖစ်နိုင်ရြျေှိသည်၊ ထိရောက်ရသာ စီးပွားရေးနှင့်ေူမှုရေးအရပပာင်းအေဲကို မည်သည့်ရနော
က ပိတ်ဆို့တားဆီးတတ်သည်ကို သတ်မှတ်ပပဋ္ဌာန်းကကပါေိမ့်မည်။
၄၄။ ဖွံ့ဖဖိုးဖပီးနိုင်ငံတို့၏ အရပြအရနနှင့် နှိုင်းယှဉ်ရေ့ောရသာအြါ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများတွင်
အရေးပါသည့် တူညီြျက်(၁၀)ြျက်ေှိပါသည်။ သို့ရသာ် ထိုသို့ရသာတူညီြျက်များ၏ ရနာက်ကွယ်
တွင် ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှု ရပါ်ေစီတွင် ထည့်သွင်းတွက်ြျက်ေမည့် အရေးပါရသာ ကဏ္ဍများ၌
ကကီးမားရသာ ကွာပြားြျက်များကို ဖွံ့ဖဖိုးဆဲ နိုင်ငမ
ံ ျားကကားတွင် ရတွ့ေှေ
ိ ရပသည်။ ထိက
ု ဏ္ဍတို့မှာ
ရအာက်ပါအတိုငး် ပဖစ်သည်၏
(က) ေူရနမှု၊ ကုန်ထုတ်ေုပ်မှုအဆင့် နိမ့်ပါးပြင်း၊
( ြ ) ေူ့စွမ်းအားအေင်းအပမစ် နိမ့်ပါးပြင်း
( ဂ ) အေုံးစုံဆင်းေဲမွဲရတပြင်းနှင့် မညီမျှမှု ပမင့်မားပြင်း၊
(ဃ) ေူဦးရေတိုးတက်နှုန်း ပမင့်မားပြင်း
( င ) ေူမှုဝန်းကျင်ကွဲပပားမှု ပမင့်မားပြင်း
( စ ) ရကျးေက်ရနေူဦးရေ ပမင့်မားဖပီး ရကျးေက်မှဖမို့ပပသို့ ရေွှ့ရပပာင်းမှုေည်း
ပမန်ဆန်ပမင့်မားပြင်း
(ဆ) စက်မှုဖ့ွံ ဖဖိုးသည့် အဆင့်နိမ့်ဖပီး စက်မှုထုတ်ကုန်ပပည်ပတင်ပမ
ို့ ှုအဆင့်ေည်း
နိမ့်ပါးပြင်း၊
( ဇ ) ပထဝီအရနအထား ဆိုးေွားပြင်း၊
( ေ ) ဘဏ္ဍာရေးနှင့် အပြားရေးကွက်များ ဖွံ့ဖဖိုးမှုမေှိပြင်း၊
(ည) ကိုယ်ပိုင်ေပ်တည်ြျက်၊ အဖွဲ့အစည်းများမေှိပြင်းစသည့် ကိုေန
ို ီစနစ်၏ ဆိုးရမွများ
အပဖစ် (စီးပွားရေး၊ နိုငင
် ရ
ံ ေး၊ ယဉ်ရကျးမှုနှင့် ဝန်းကျင်ဆိုင်ော) အရပြအရန
အသီးသီးတွင် အနည်းနှင့အ
် များ ပပင်ပကို မှီြိုရနေပြင်း။
၄၅။ အထက်ပါအရပြအရနတို့၏ အြျင်းြျင်းပတ်သက်ဆက်နွယ်မှုနှင့် ဆက်နွယ်မှု အတိုငး် အတာ
အနည်းအများအေိုက် ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် တ
ံ စ်နိုင်ငံ၏ ဦးစားရပးမူဝါဒများနှင့် တိုးတက်မှုရနှးရကွးပြင်း
အရကကာင်းအေင်းများ ပဖစ်ရပါ်သည်။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် မ
ံ ျားကကား တူညီမှုများနှင့် ပြားနားမှုများကို
သုံးသပ်ဖပီးရနာက် ဖွံဖဖိုးဖပီးနိုင်ငံများနှင့် ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုင်ငမ
ံ ျားကကား ဖွံ့ဖဖိုးြါစအရပြအရနတွင် အဓိက
ကွာပြားြျက်များကို သုံးသပ်မည်ပဖစ်သည်။ ထိ့ရ
ု နာက် ဖွံ့ဖဖိုးဖပီးနိုင်ငံများနှင့်ဖံ့ွ ဖဖိုးဆဲနိုင်ငမ
ံ ျား
အရနပဖင့် ၎င်းတို့၏ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှု အဆင့်များတွင် တူညီစွာကကုံရတွ့ကကေရသာ အြက်အြဲများကို
စစ်ရဆးမည်ပဖစ်သည်။
၄၆။ ထိ့ရ
ု နာက် ကမ္ဘာစ
့ ီးပွားရေးတွင် ဤသို့ရသာမညီမျှမမ
ှု ျား ရပါ်ရပါက်ောေပုံနှင့် မရပပာင်းေဲဘဲ
ကကာေှည်တင်းြံရနပုံတို့ကို ေှင်းေင်းတင်ပပေန်အတွက် စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုဆိုင်ော
နှိုင်းယှဉ်ရေ့ောြျက်နှင့် ပတ်သတ်၍ ေတ်တရောပပုေုပ်ထားသည့် သုရတသနတို့ကုိ တင်ပပမည်
ပဖစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုင်ငံအြျု့၏
ိ တိုးတက်မှု ရနာက်ကွယ်မှ အပပုသရဘာရဆာင်သည့်
အရကကာင်းအေင်းများကို ဆန်းစစ်ရဖာ်ပပမည်။ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုဆိုငေ
် ာ အြွင့်အေမ်းများကို
ကန့်သတ်ရစနိုင် (သို့) ပဖစ်ရပါ်ရစနိုငသ
် ည့် "စီးပွားရေးစကားပွဲဆိုင်ော စည်းမျဉ်းများ"ကို ပပဋ္ဌာန်း
သည့် စီးပွားရေးအရဆာက်အအုံများကို ရဖာ်ရဆာင်ောတွင် ကိုေိုနီစနစ်သည် အရေးပါရသာ
အြန်းမှ ပါဝင်ရကကာင်းသိသာထင်ေှားသည်။ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှု အထူးသပဖင့် ကမ္ဘာ့နိုင်ငံ
များကကား စီးပွားရေးမညီမျှမှုကို ယှဉ်တွဲရေ့ောောတွင် အပြားရသာအြျက်များကိုေည်း စစ်ရဆး
ေရပဦးမည်။ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံအများစု၏ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရအာင် ေုပ်ရဆာင်ောတွင်
အြက်အြဲအတားအဆီးများကို ရကျာ်ေွှားဖပီး တိုးတက်မှု ပမန်ဆန်ရအာင် ေုပ်ရဆာင်နိုင်သည့်
နည်းေမ်းအြျု့ကိ
ိ ု ပမင်ရနေပါေျက် အြက်အြဲရတွ့ရနေသည့် အရကကာင်းအေင်းများကိုေည်း
ေှာရဖွေရပေိမမ
့် ည်။

စဉ်ေက်မမပတ်ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုပန်းတိုင် (၁၇) ချက်

၄၇။ စဉ်ဆက်မပပတ်ဖ့ွံ ဖဖိုးတိုးတက်မှုပန်းတိုင် (၁၇)ြျက်မှာ ရအာက်ပါအတိုငး် ပဖစ်ပါသည်-

ပန်းတိုင်(၁) ရနောအနှံ့ ဆင်းေဲမှုပံစ

ု ံအားေုံး အဆုးံ သတ်ရေး

ပန်းတိုင်(၂) ငတ်မွတ်ရြါင်းပါးမှု အဆုံးသတ်ရေး၊ စားနပ်ေိက္ခာဖူေရ

ုံ ေး၊ အာဟာေပပည့်ဝ

တိုးတက်ရေးနှင့် စဉ်ဆက်မပပတ်စိုက်ပျုးရေး
ိ ပဖစ်ရပါ်တိုးတက်ရေး

ပန်းတိုင်(၃) ေူတိုင်းရစ့ကျန်းမာရေးနှင့် သာယာဝရပပာရေး

ပန်းတိုင်(၄) ေူသားအားေုးံ အကျုံးဝင်ကာ ညီညတ

ွ ်မျှတဖပီး အေည်အရသွးေှိသည့် ပညာ

သင်ယူနိုငရ
် ေးနှင့် ဘဝတစ်ရေျှာက် အစဉ်ရေ့ောသင်ယူနိုင်ရသာ

အြွင့်အေမ်း ေေှိရေး

ပန်းတိုင်(၅) ကျား/မ တန်းတူညီမျှေေှိရေးနှင့် အမျုးသမီ

ိ းများ၊ အမျုးသမီ
ိ းငယ်များ အားေုးံ

စွမ်းပကားတိုးပမှင့် ရစရေး

ပန်းတိုင်(၆) ေူသားတိုင်းသန့်ေှင်းရသာ ရသာက်သုံးရေနှင့် မိေ္လာစနစ်ေေှိရေးနှင့် စဉ်ဆက်

မပပတ်ရသာ စီမံြန့်ြွဲမပှု ဖစ်ရပါ်ရစရေး

ပန်းတိုင်(၇) ေူသားတိုင်းတတ်နိုင်ရသာ၊စိတ်ြျေရသာ၊ ရေေှည်တည်တံ့ြိုင်ဖမဲရသာ ရြတ်မီ

စွမ်းအင်ေေှိရေး

ပန်းတိုင်(၈) စဉ်ဆက်မပပတ်နှင့် အားေုံးပါဝင်နိုင်သည့် ရေေှည်စီးပွားရေး ဖွံ့ဖဖိုးမှုတိုးတက်

ရစရေး၊ ေုပ်သားပပည့်အေုပ်အကိုင်ေေှိရေးနှင့် အားေုးံ အတွက် ထုတ်ေပ

ု ်

နိုငစ
် ွမ်းေှိ၍ သင့်တင့်ရေျာက်ပတ်ရသာ အေုပ်အကိုင် တိုးတက်ပဖစ်ရပါ်ေေှိ

ရစရေး
ပန်းတိုင်(၉) ကကံ့ြိုင်ရသာအရပြြံအရဆာက်အအုံများတည်ရဆာက်ပြင်း၊အားေုံးအကျုံးဝင်

ဖပီး ရေေှည်တည်တံ့သည့် စက်မှုထူရထာင်ပြင်းနှငတ

့် ီထွငဆ
် န်းသစ်မှုများအား

အားရပးပမှင့်တင်ရေး

ပန်းတိုင်(၁၀) နိုငင
် တ
ံ ွင်းနှငန
့် ိုင်ငမ
ံ ျားအကကား မညီမျှမှု ရေျှာ့ြျရေး

ပန်းတိုင်(၁၁) အားေုးံ အကျုံးဝင်ဖပီး ေုံခြုံစိတ်ြျစွာပဖင့် ကကံ့ြိုင်ဖပီးရေေှည် စဉ်ဆက်မပပတ်

တိုးတက်မှုကို ပဖစ်ရစမည့် ဖမို့ပပများနှင့် အရပြြျရနထိုင်မှုများ ပဖစ်ရပါ်ရစရေး

ပန်းတိုင်(၁၂) ရေေှည်တည်တံ့ရစမည့် စားသုးံ ပြင်းနှင့် ထုတ်ေုပ်ပြင်းပုံစံများ ပဖစ်ရပါ်ရစရေး

ပန်းတိုင်(၁၃) ောသီဥတုရပပာင်းေဲပြင်းနှင့် ၎င်း၏အကျုးသက်

ိ ရောက်မှုများကို ရေျာ့ပါး

ရစရေးအတွက် အရေးကကီးေုပ်ငန်းစဉ်များ ြျမှတ်ရဆာင်ေွက်ရေး

ပန်းတိုင်(၁၄) စဉ်ဆက်မပပတ်ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုကို ပဖစ်ရပါ်ေန် ပင်ေယ်၊ သမုဒ္ဒောနှင့် ရေ

သယံဇာတများကို ရေေှည်တည်တံ့စွာ အသုံးပပုနိုငရ

် ေးအတွက် ထိန်းသိမ်း

ရစာင့်ရေှာက်ရေး

ပန်းတိုင်(၁၅) ကမ္ဘာေုံးဆိုင်ော ရဂဟစနစ်အား ကာကွယ်ထန

ိ ်းသိမ်းကာ ရေေှည်

တည်တံ့ရအာင်အသုံးပပုရေး၊သစ်ရတာများရေေှည်တည်တံ့ရစေန်စီမံြန့်ြွဲရေး၊

သဲကန္တာေများ ပဖစ်ရပါ်ရစမှုအား ပရပျာက်ရစရေး၊ ရပမယာပပုန်းတီးယိုယွင်း

ပျက်စီးမှုေပ်တန့်ရစရေး၊ ဇီဝမျုးစု
ိ ံမျုးကွ
ိ ဲ ပပုန်းတီးမှုေပ်တန့်ရစရေး

ပန်းတိုင်(၁၆) စဉ်ဆက်အပပတ်ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုအတွက် ဖငိမ်းြျမ်း၍ အားေုးံ ပါဝင်နိုငရ

် သာ

အဖွဲ့အစည်းများ တိုးတက်ရစရေး၊ အားေုးံ အတွက် တေားမျှတမှု ပဖစ်ရပါ်

ရစရေးနှင့် အဆင့်တိုင်း၌ ထိရောက်၍ တာဝန်ြံမှု၊ တာဝန်ယမ

ူ ှုေှိရသာ၊ေူတိုင်း

အကျုံးဝင်သည့် အဖွ့ဲ အစည်းများ ထူရထာင်ရေး

ပန်းတိုင်(၁၇) အရကာင်အထည်ရဖာ်ရဆာင်ေွက်မှုအား ပဖစ်ရပါ်ရစမည့် အရထာက်အပံ့များ

အားရကာင်းရစပြင်းနှင့် စဉ်ဆက်မပပတ်ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုအတွက် ကမ္ဘာေုံး

ဆိုင်ော ပူးရပါင်းရဆာင်ေွက်မှုများ ေှင်သန်အားရကာင်းရစရေး

နိဂုံး
၄၈။ စီးပွားဖွံ့ဖဖိုးရေးမှုသီအိုေီများတွင် ဖွံ့ဖဖိုးမှုအတွက် ေိအ
ု ပ်ရသာ အြျက်အေက်များ၊
ေမ်းညွှန်ြျက်များကို ရဖာ်ပပထားပါသည်။ သီအိုေီအေ ရေ့ောရဖာ်ပပြျက်များကို ေက်ရတွ့
နယ်ပယ်နှင့်ဆက်စပ်၍ စီးပွားရေး တိုးတက်ရအာင် ရဆာင်ေွက်ေျှင၊် ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုင်ငတ
ံ ို့၏
ဝိရသသေက္ခဏာများမှ အားသာြျက်များကိုေယူဖပီး အားနည်းြျက်များကို ပဖည့်ဆည်း
ရဆာင်ေွက်ေျှင် နိုငင
် ရ
ံ တာ်ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ပို၍အကျုးေှ
ိ ိနိုင်ပါမည်။
 စီးပွားဘရးစီမံကိန်းောသာရပ်

(Economic Planning)
နိဒါန်း
၁။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငအ
ံ သီးသီးတွင် နိုငင
် ရ
ံ ေးစနစ်များကို အရပြအရနအြျန်ိ အြါအေိုက် ရပပာင်းေဲ
ကျင့်သုံးေျက်ေှိသကဲ့သို့ စီးပွားရေးစနစ်ကိုေည်း နိုငင
် ရ
ံ ေးစနစ်နှင့်ဆက်စပ် ရပပာင်းေဲကျင့်သုံး
ေျက်ေှိပါသည်။ တစ်နိုင်ငံနှင့် တစ်နိုင်ငံစီးပွားရေးစနစ်များ ကွဲပပားပြားနားစွာ ကျင့်သုံးကက
ရသာ်ေည်း မိမန
ိ ိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးနှင့်ေူမှုရေးရေေှည်ဖွံ့ဖဖိုး တိုးတက်ရေး ေည်မှန်းြျက်မှာ
နိုငင
် တ
ံ ိုငး် အတွက် တူညီရသာ ဦးတည်ေည်မှန်းြျက် ပဖစ်ပါသည်။
၂။ အဆိပ
ု ါ ဦးတည်ေည်မှန်းြျက်ကို ပမန်ဆန်ထိရောက်စွာ စနစ်တကျ အရကာင်အထည်
ရဖာ်နိုင်ေန်အတွက် စီမံကိန်းများရေးဆွဲအရကာင်အထည်ရဖာ်သည့်စနစ်ကို ကျင့်သုံးေန်
ေိအ
ု ပ်ရကကာင်း နိုငင
် အ
ံ များကေက်ြံထားကကဖပီး ကမ္ဘာ့နိုငင
် မ
ံ ျားသည် မိမန
ိ ိုင်ငစ
ံ ီးပွားရေးစနစ်နှင့်
ေိက
ု ်ရေျာညီရထွပဖစ်ရအာင် စီမံကိန်းယန္တေားကိုပပုပပင်၍ စီမံကိန်းရေးဆွဲ အရကာင်အထည်
ရဖာ်ပြင်းေုပ်ငန်းများ ရဆာင်ေွက်ေျက်ေှိကကပါသည်။ ကမ္ဘာ့ကုေသမဂ္ဂအဖွဲ့အစည်းအရနပဖင့်
ေည်း အဖက်ဖက်မှ အဆက်အစပ်မိမိပဖင့် နိုငင
် ပ
ံ ိုမိုေျှင်ပမန်စွာ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရစရေးအတွက်
အမျုးသားရေးဦးတည်
ိ ြျက်များရဘာင်အတွင်းမှ ြျမှတ်ထားရသာ မူဝါဒ၊ မဟာဗျူဟာေုပ်ငန်း
စနစ်များနှင့်အညီ နိုငင
် တ
ံ ိုင်း စီမံကိန်းများရေးဆွဲ၍ စနစ်တကျရဆာင်ေွက်ကကေန် အဖမဲတမ်း
တိုက်တွန်းနှိုးရဆာ်ရေ့ေှိပါသည်။
၃။ ယရန့ပမန်မာနိုငင
် ရ
ံ တာ်တွင် စီးပွားရေး၊ နိုငင
် ရ
ံ ေး၊ ေူမှုရေးဦးတည်ြျက် (၉)ေပ် ြျမှတ်၍
အမျုးသားစွ
ိ မ်းအင် (National Power) တည်ရဆာက်ေန် အားသွန်ြွန်စိုက် ကကိုးပမ်းရနြျန်ိ
ပဖစ်ပါသည်။ အမျုးသားစွ
ိ မ်းအင်တွင် ပါ၀င်ရသာစွမ်းအင် (၃)ေပ်အနက် စီးပွားရေးစွမ်းအင်
(Economic Power) ကိုတည်ရဆာက်ေန်အတွက် စီးပွားရေး ဦးတည်ြျက် (၃)ေပ်(Economic
Affaris)ကို ြျမှတ်အရကာင်အထည်ရဖာ်ေျက်ေှိပါသည်။ ရစျးကွက် စီးပွားရေးစနစ်နှင့အ
် ညီ
နိုငင
် ရ
ံ တာ်ကနှစ်တို၊ နှစ်ေှည်စီမံကိန်းများ ရေးဆွဲ၍ ကဏ္ဍအေိုက်၊ ရဒသအေိုက် ဘက်ညီဖွံ့ဖဖိုး
တိုးတက်မှုေှိရစေန် ကကိုးပမ်းရဆာင်ေွက်ေျက်ေှိပါသည်။
၄။ နိုငင
် ရ
ံ တာ်၏ စီးပွားရေးစီမံကိန်းများ၊ ရဒသအေိက
ု ် ဖွံ့ဖဖိုးမှုစီမံကန
ိ ်းများ ြျမှတ်ရဆာင်ေွက်
ေျက်ေှိောတွင် နိုငင
် ၀
ံ န်ထမ်းများသည်ေည်းပပည်သူတို့နှင့်အတူ ပူးရပါင်းပါ၀င် အရကာင်အထည်
ရဖာ်ေျက်ေှိကကပါသည်။ ယင်းစီမံကန
ိ ်းများရအာင်ပမင်စွာ အရကာင်အထည် ရဖာ်နိုငရ
် ေးအတွက်
အေည်အရသွးပမင့်အားရသာ ေူ့စွမ်းအားအေင်းအပမစ်များ ရပါ်ထွက်ောရစေန် ကျန်းမာရေး၊
ပညာရေးကဏ္ဍများတွင် အေည်အရသွးအဆင့်အတန်း တိုးတက်ပမှင့်တင်ရေးေုပ်ငန်းများကို
နိုငင
် ရ
ံ တာ်မှ ရဆာင်ေွက်ရပးေျက်ေှိပါသည်။
ရည်ရွယ်ချက်
၅။ နိုငင
် ၀
ံ န်ထမ်းများအရနပဖင့် စီးပွားရေးစီမံကိန်းများ၏ အရပြြံသရဘာတေားများကို
သိေှိနားေည်ဖပီး အေည်အရသွးပမင့်မားရသာ ေူ့စွမ်းအားအေင်းအပမစ်များအပဖစ် မိမတ
ိ ို့ တာ၀န်
ထမ်းရဆာင်ောရဒသအေိက
ု ်၊ ကဏ္ဍအေိုက် နိုင်ငရ
ံ တာ်၏ စီးပွားရေးစီမံကန
ိ ်း အသီးသီးတွင်
တစ်တပ်တစ်အားပါ၀င်အရကာင်အထည်ရဖာ်နိုငရ
် စေန်ေည်ေွယ်ပါသည်။
စီမံကိန်း၏အဘမခခံသဘောတရားများ
၆။ စီးပွားရေးစီမံကန
ိ ်းများကို ဗဟိုစီမံကိန်းြျစီးပွားရေးစနစ်၊ ရစျးကွက်စီးပွားရေးစနစ်၊
ရောပပမ်းစီးပွားရေးစနစ် စသည့်စနစ်အသီးသီးတွင် အသုံးပပုေျက်ေပ
ှိ ါသည်။ ကျင့်သုံးသည့်
စီးပွားရေးစနစ်ကိုေက
ို ်၍ စီမံကိန်းအမျုးအစားကွ
ိ ဲပပားပြားနားမှု ေှိမည်ပဖစ်သည်။
၇။ စီမံကိန်းသရဘာတေားအနက်အဓိပ္ပါယ်နှင့် ပတ်သက်၍ ပညာေှင်များက ရအာက်ပါ
အတိုငး် အဓိပ္ပါယ်အမျုးမျ
ိ ုးဖွ
ိ ငဆ
့် ိုြဲ့ကကပါသည်-
(က) သတ်မှတ်ထားရသာ အြျန်ိ ကာေတစ်ြုအတွငး် ဖပီးရပမာက်ရစေန် အရေအတွက်
အားပဖင့် အတိအကျသတ်မှတ်ထားသည့် ေျာထားြျက်များကို ကကိုတင်စီမံ
ရဆာင်ေွက်ထားပြင်း၊
(ြ ) အြျန်ိ ကာေတစ်ြုအတွငး် ေည်မှန်းထားရသာ တိုးတက်မှုနှုန်း ေေှိေန် အမျုးမျ
ိ ုးရသာ
ိ
သယံဇာတအေင်းအပမစ်များကို မည်သို့ြွဲရဝအသုံးပပုမည်ဆိုရသာ အစိုးေ၏ မူဝါဒ
ဆုံးပဖတ်ြျက်များပဖစ်ပြင်း၊
(ဂ ) စီမံကိန်းများ အရကာင်အထည်ရဖာ်ရဆာင်ေွက်နိုငေ
် န် ကကိုတင်ြျမှတ်ထားရသာ
ေည်မှန်းြျက်များ၊ နည်းေမ်းများပဖင့် ကျုးရကကာင်
ိ းညီညတ
ွ ်စွာ ရဆာင်ေွက်နိုင်ေန်
ေမ်းညွှန်မှုပပုထားပြင်း၊
(ဃ) ေူမှုရေးနှင့် စီးပွားရေး ပပဿနာများကို ရပဖေှင်းေန်အတွက် ေက်ရတွ့ကျကျ
အရပဖေှာပြင်း၊
(င ) အနာဂတ်တွင် ေည်မှန်းြျက်များ၊ ေျာထားြျက်များ ရအာင်ပမင်ရစေန် အရကာင်းဆုံး
နည်းေမ်းများပဖင့် ဆုံးပဖတ်ြျက်ပပုေုပ်ပြင်း။

စီမံကိန်း၏အစိတ်အပိုငး် များ (Elements of Planning)

၈။ စီမံကိန်းတွင်ပါ၀င်ရသာအစိတ်အပိုင်းများကိုရအာက်ပါအတိုငး် ရဖာ်ပပထားသည်-
(က) ေည်မှန်းြျက်နှင့န
် ည်းေမ်းများ(Goals & Means (or) Methods)
(ြ ) အြျန်ိ နှင့ရ
် နော (Time & Space)

စီမံကိန်း၏ဝိဘသသလက္ခဏာရပ်များ
၉။ စီးပွားရေးစီမံကန
ိ ်းအသီးသီးတွင် သီးပြားဝိရသသေက္ခဏာေပ်များပါေှိေမည်-
(က) စီးပွားရေးစီမံကန
ိ ်းအသီးသီးမှန်သမျှသည် ပစ္စုပ္ပန်ကာေ၊ အနာဂတ်ကာေ တို့နှင့်
သက်ဆိုင်သည်။
(ြ ) အရေအတွက်ပဖင့် ရဖာ်ပပပြင်း
(ဂ ) စီးပွားရေးပုံစံ (Economic model)
(ဃ) စီမံကိန်းြျပဖစ်စဉ် (Planning process)
(င ) အရကာင်အထည်ရဖာ်မှု (Implementation)
စီမံကိန်းတစ်ရပ်ဘအာင်မမင်စွာ အဘကာင်အထည်ဘဖာ်နိုငရ
် န်အတွက် မဖည့်ေည်းထားရမည့်
အဘမခအဘနများ
၁၀။ စီမံကိန်းတစ်ေပ် ရအာင်ပမင်စွာအရကာင်အထည်ရဖာ်နိုင်ေန်အတွက် ပဖည့်ဆည်းထားေမည့်
အရပြအရနများမှာ ရအာက်ပါအတိုင်းပဖစ်ပါသည်-
(က) စီမံကိန်းရေးဆွဲရေးရကာ်မေှင် (Planning Commission)
(ြ ) စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များ (Statistical Data)
(ဂ ) ေည်မှန်းြျက်နှင့ဦ
် းစားရပးမှု (Fixation of Targets and Priorities)
(ဃ) ညီညွတ်မျှတမှု (Maintaining Proper Balances)
(င ) ောဘ်ရပးောဘ်ယူကင်းေှင်းဖပီးစွမ်းရဆာင်ေည်ေှိရသာစီမံအပ
ု ်ြျုပ်မှု
(Incorrupt and Efficient Administration)
(စ ) မှန်ကန်သည့်ဖွံ့ဖဖိုးမှုရပါ်ေစီ (Proper Development Policy)
(ဆ) စီးပွားရေးောစီမံအုပ်ြျုပ်မှု (Economy in Administration)
(ဇ ) ပညာရေးအရပြြံ (An Education Base)
(စျ ) စားသုံးမှုသီအိုေီ (A Theory of Consumption)
(ည) ပပည်သူေူထု၏ပူးရပါင်းရဆာင်ေွက်မှု (Public Cooperation)

စီမံကိန်းအမျုးအစားများ
ိ
၁၁။ စီမံကိန်းအမျုးအစား၏
ိ ရဘာင်အကျယ်အဝန်းနှင့် အေည်အရသွးမှာ နိုငင
် တ
ံ စ်နိုင်ငံနှင့်
တစ်နိုင်ငံပြားနားရသာ်ေည်း အရပြြံအားပဖင့် စီမံကိန်းအမျုးအစား
ိ (၃)မျုးြွ
ိ ဲပြားနိုငသ
် ည်-
(က) ညွှန်ကကားြျက်စီမံကိန်း (သို့) ဗဟိုစီမံကိန်း
(Directive Plan (or) Central Plan)
(ြ ) ေမ်းညွှန်စီမံကိန်း (သို့) ညွှန်ကိန်းဆိုငေ
် ာစီမံကန
ိ ်း (Indicative Plan)
(ဂ ) ဖွံ့ဖဖိုးမှုစီမံကန
ိ ်း (Development Plan)
(အမျုးသားရေးဦးတည်
ိ ြျက်နှင့်အညီကျင့်သုံးသည်)
၁၂။ ဗဟိုစီမံကိန်း (သို့) ဆိုဗီယက်ပစ
ုံ ံစီမံကိန်း (သို့) ညွှန်ကကားြျက်စီမံကိန်းတွင် အထက်ရအာက်
အပပန်အေှန်ညှိနှိုငး် ဖပီးရုပ်ဝတ္ထုြျန်ိ ထိုးေွှာများ (သို့) အသွငး် အထွက် စိစစ် နည်းေမ်းများ (Input -
Output analysis )သုံး၍ ညီညတ
ွ ်မှုေေန် ရဆာင်ေွက်သည်။
၁၃။ ေမ်းညွှန်စီမံကိန်း (သို့) ညွှန်ကိန်းဆိုငေ
် ာစီမံကန
ိ ်းတွင် ရမြရိုစီးပွားရေး ြန့်မှန်းမှု ပပုေုပ်ဖပီး
ရေွးြျယ်မှုများအပပန်အေှန်ညီညတ
ွ ်ရေးရဆာင်ေွက်သည်။ အမိန့်အာဏာရပးမှုမေှိ။ ေည်ေွယ်ြျက်
မှာ နိုငင
် ံေင်းနှီးမှုအစီအစဉ်အတွက် သင့်ရေျာ်ရသာဦးစားရပးမှုနှင့် ပုဂ္ဂေိကပိုငက
် ဏ္ဍတိုးတက်ေန်
အပ်စပ်မှုေှိရသာ မူဝါဒများြျမှတ်ရပးေန်ပဖစ်သည်။ ရေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်တွင် ဤစီမံကိန်းကို
ကျင့်သုံးသည်။
၁၄။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုစီမံကန
ိ ်းမှာ ဖွံ့ဖဖိုးဆဲနိုငင
် ံများတွင် အသုံးပပုောကကဖပီးဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်ကကီးဖပီးသည့်
ရနာက် အာေှ၊ ေက်တင်အရမေိကနှင့် အာဖေိကနိုငင
် ံများတွင် ရြတ်စားောသည်။ ရေးကွက်
စီးပွားရေးစနစ်တွင် ရေးဆွဲရဆာင်ေွက်သည့် ဖွံ့ဖဖိုးမှုစီမံကန
ိ ်းများသည် ညွှန်ကိန်းဆိုငေ
် ာစီမံကန
ိ ်း
(Indicate Plan) များ ပဖစ်ပါသည်။ တစ်မျုးသားေု
ိ းံ အဆင့် စီးပွားရေး အရပြအရနအေ ေိအ
ု ပ်သည့်
စီးပွားရေးဆိုင်ော ညွှန်ကိန်းများကို ရေးဆွဲြျမှတ်ရပးသည့် စီမံကိန်းများပဖစ်ပါသည်။ ဗဟိုစီမံကိန်းြျ
စီးပွားရေးစနစ်တွင် ဗဟိုမြ
ှ ျုပ်ကိုငမ
် ှုအားပဖင့် အထက်မှရအာက်ရပြသို့ ညွှန်ကကားြျက်သရဘာပဖင့်
ရေးဆွဲထားရသာ ေမ်းညွှန်မဆ
ှု ိုင်ော စီမံကိန်းများပဖစ်သည်။

စီမံကိန်းအချန်ိ သတ်မှတ်ချက်
၁၅။ စီမံကိန်းကို အြျန်ိ ကာေအရပါ် မူတည်၍ နှစ်စဉ်၊ နှစ်တို၊ နှစ်ေတ် နှင့် နှစ်ေှည် ဟူ၍
ရအာက်ပါအတိုငး် ြွဲပြားနိုင်ပါသည် -
(၁) နှစ်စဉ် (၁နှစ်ြျင်း)
(၂) နှစ်တိုစီမံကိန်း ( ၁ နှစ်မှ ၅ နှစ်)
(၃) နှစ်ေတ်စီမံကိန်း ( ၅ နှစ်မှ ၁၀ နှစ်)
(၄) နှစ်ေှည်စီမံကိန်း (၁၀ နှစ်နှင်အ
့ ထက်) တို့ပဖစ်ပါသည်။

ဘဒသဖွံ့ဖဖိုးဘရးစီမံကိန်းများ
၁၆။ ပပည်ရထာင်စုပမန်မာနိုငင
် ံရတာ်တွင် ပပည်နယ်/တိုင်းများအတွငး် တိုင်းေင်းသား ေူမျုးများ
ိ
အတွင်း စီးပွားရေးနှင့် ေူမှုရေးအဆင့်အတန်းကွာဟမှုများ ရေျာ့နည်းနိုငသ
် မျှ ရေျာ့နည်းရစဖပီး
မျှတနိုင်သမျှ မျှတရအာင် ညှိနှိုင်းမှုများကို ဦးစားရပး၍ ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကန
ိ ်းများ ြျမှတ်
ရဆာင်ေွက်ေျက်ေှိကကသည်။ နိုငင
် ရ
ံ တာ်အရနပဖင့် ဖမို့ေွာများတိုးြျဲ့ရေး၊ ဖမို့သစ်များ တည်ရဆာက်
ရေး၊ ရဒသများဘက်စုံဖ့ွံ ဖဖိုးရေး၊ ဖမို့ပပရဒသများဖွံ့ဖဖိုးရေး၊ နယ်စပ်ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးမှ ဖမို့ပပဖွံ့ဖဖိုးရေး၊
ဖမို့ပပဖွံ့ဖဖိုးရေးမှ နိုငင
် ံရတာ်ဖံ့ွ ဖဖိုးရေးအတွက် ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးမူဝါဒများ၊ စီမံကိန်းများကိုြျမှတ်
အရကာင်အထည်ရဖာ်ရဆာင်ေွက်ေျှက် ေှိပါသည်။ သို့ပဖစ်ော နိုင်င့ဝ
ံ န်ထမ်းများအရနပဖင့် ရဒသ
ဖွံ့ဖဖိုးရေးဆိုင်ောရဆာင်ေွက်ြျက်များကို သိေှိနားေည်ဖပီး မိမတ
ိ ာဝန်ကျောရဒသအသီးသီး ဖွံ့ဖဖိုး
တိုးတက်ရေးအတွက် တစ်တပ်တစ်အားပါဝင်ရဆာင်ေွက်နိုငက် ကရစေန် ေိအ
ု ပ်ပါသည်။

ရည်ရွယ်ချက်
၁၇။ ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကိန်းေည်ေွယ်ြျက်များမျာရအာက်ပါအတိုငး် ပဖစ်ပါသည်-
(က) ပပည်ရထာင်စုပမန်မာနိုငင
် ံရတာ်တွင် ပပည်နယ်နှင့်တိုင်းများ၏ စီးပွားရေး အြျုးကျကျ
ိ
တိုးတက်ဖ့ွံ ဖဖိုးရေး။
(ြ) ဖမို့ပပနှင့်ရကျးေက်များအကကား စီးပွားရေးနှင့် ေူရနမှုအဆင့်အတန်းကွာဟမှုများကို
တပဖည်းပဖည်းရေျာ့နည်း ကျဉ်းရပမာင်းရစရေး။
(ဂ) ရဒသများေှိ သယံဇာတစွမ်းအားစုများကို အထိရောက်ဆုံးနှင့် အကျုးိ အပဖစ်ထွန်းဆုံး
အသုံးြျနိုင်ရေးတို့အတွက် ရဒသဖွံ့ဖဖိုးမှုေုပ်ငန်းများကို စီမံကိန်းများ ရေးဆွဲ
ရဆာင်ေွက်ေန် ေိအ
ု ပ်ပါသည်။
ဘဒသဖွံ့ဖဖိုးဘရးစီမံကိန်းလုပ်ငန်းများ
၁၈။ ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကိန်း၏ေုပ်ငန်းများမှာ-
(၁) ရဒသသတ်မှတ်ပြင်း
(၂) ရဒသဆိုငေ
် ာေည်မှန်းြျက်သတ်မှတ်ပြင်း
(၃) သင့်ရေျာ်မည့်ဖံ့ွ ဖဖိုးမှုနည်းေမ်းများေှာရဖွရေးဆွဲပြင်း
(၄) ရဒသများအကကား သတင်းအြျက်အေက် စီးဆင်းေန် စနစ်တစ်ြု
တည်ရဆာက်ပြင်း

ဘဒသပုံစံများ (Types of Region)

၁၉။ ရဒသများ၏အရပြအရနကွဲပပားမှုအရပါ် မူတည်ဖပီး ရဒသပုံစံများမှာ ရအာက်ပါအတိုငး်
ပဖစ်ပါသည်-
(က) ပထဝီအရနအထားအေြွဲပြားထားရသာရဒသများ (Geographical Region)
(ဥပမာ- ရတာင်ရပါ်ရဒသ၊ ရပမပပန့်ရဒသ၊ နယ်စပ်ရဒသ)
(ြ) ောသီဥတုအရနအထားအေြွဲပြားထားရသာရဒသများ (Climate Region)
(မိုးနည်းေပ်ဝန်းရဒသ၊ မိုးရေြျန်ိ ေက်မ - ၄၀ နှင့် အထက်ေေှိရသာရဒသများ၊ ၄၀
ေက်မရအာက် ရဒသများ၊အပူပိုင်းရဒသ)
(ဂ) သဘာဝသယံဇာတသွင်းအားစု အေြွဲပြားထားရသာ ရဒသများ
(Natural Resourses) (ဥပမာ- ပပင်ေပ
ုံ တ္တပမားရပမ)
(ဃ) ေူဦးရေအသွင်သဏ္ဍာန်အေ ြွဲပြားထားရသာ ရဒသများ
(Structure of Population) (ဥပမာ-ဖမို့ပပရဒသ/ရကျးေက်ရဒသ)
(င) ေူမျုးနှ
ိ င့်ဘာသာတေားအေ ြွဲပြားထားရသာ ရဒသများ
(Race and Religion) (ဥပမာ- ေူပဖူနှင့ေ
် ူမဲ)
(စ) စိုက်ပျုးရေးအရပြြံ
ိ အေ ြွဲပြားထားရသာ ရဒသများ (Agriculture)
(ဥပမာ - ပဲြူးတိုင်းနှင့်ဧောဝတီတိုငး် သည် ပမန်မာနိုငင
် ံ၏ စပါးကျများ
ီ ပဖစ်သည်ဟု
သတ်မှတ်ထားသည်)
(ဆ) စက်မှုအရပြြံအေ ြွဲပြားထားရသာ ရဒသများ (Industry)
(ဥပမာ-ေှိုင်သာယာစက်မှုဇုန်)
(ဇ) နယ်စပ်နယ်ရပမပိုငး် ပြားမှုအေ ြွဲပြားထားရသာ ရဒသများ (Territory)
(ဥပမာ- ဝ၊ ကိုးကန့်ရဒသ)
ဤကဲ့သို့ ရဒသပုံစံအမျုးမျ
ိ ုးကိ
ိ ု ြွဲပြားရေ့ောဖပီးရဒသများ၏ ကွဲပပားပြားနားမှုသည် ရဒသ
များ၏ စီးပွားရေးအရပြြံပုံစံြျင်း ကွဲပပားပြားနားမှုနှငရ
့် ဒသများ၏ ဘက်မညီဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုကို
ပဖစ်ရပါ်ရစနိုငရ
် ပသည်။
လူဉီးဘရအသွင်ဏ္ဌာန်ကိုဘလ့လာမခင်း
၂၀။ ရဒသတစ်ြု၏ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုပဖစ်စဉ်ကို ရေ့ောောတွင် စာေင်းဇယားတိကျြိုငမ
် ာမှုမှာ
အရေးပါသည်ကို နိုင်ငံသားတိုင်းသိေှိနားေည်ဖပီးပဖစ်ပါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုစီမံကိန်းများကို နှစ်အေိက
ု ်
ရဆာင်ေွက်ောတွင် မတိကျရသာ မြိုငေ
် ရ
ုံ သာ စာေင်းဇယားများအရပါ် အရပြြံဖပီးေုပင
် န်းဖပီးစီးမှု
ေောဒ်ကိုအရပြြံ၍ နစ်နာဆုံးရှုံးမှုများကို ရတွ့ေှိေမည်ပဖစ်ပါသည်။
၂၁။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုရနာက်ကျရနရသာ ရဒသများအတွက် ေူဉီးရေကိန်းဂဏန်းများမှာ အသင့်ရေျာ်ဆုံး
စာေင်းဇယားများပင်ပဖစ်သည်။ ဝင်ရငွကိန်းဂဏန်းမှာ တစ်နိုင်ငံနှငတ
့် စ်နိုငင
် ံ တိုငး် တာမှုယူနစ် မတူ
နိုင။် တစ်ြျု့မှ
ိ ာယန်း၊တစ်ြျု့မှ
ိ ာ ယွမ်၊ ဘတ်၊ရဒါ်ော၊ မတ် စသည်ပဖင့် အသီးသီးကွဲပပားေျက်ေှိဖပီး
ဖွံ့ဖဖိုးဖပီးနှင့် ဖွံ့ဖဖိုးမှုရနာက်ကျရနရသာ နိုင်ငံများအကကား ရငွဖေှယ်နှုန်းများမှာ တိကျမှန်ကန်မှု
မေှိပါ။ အြျန်ိ နှင့်အမျှ ရပပာင်းေဲေျက်ေှိဖပီး တေားဝင်နှုန်းထား ၊ တေားမဝင် နှုန်းထားများစသည်ပဖင့်
ရှုပ်ရထွးေျက်ေှိပါသည်။
၂၂။ ကုန်ထွက်ပစ္စည်းများမှာေည်း တန်ြျန်ိ ၊ တင်း၊ ရပါင်၊ ေီတာ၊ ပိဿာစသည်ပဖင့် တိုငး် တာမှု
ယူနစ်များပပားရန၍ စုစုစည်းစည်းနှင်မ
့ ှန်မန
ှ ်ကန်ကန်ေေှိေန် မေွယ်ကူေှရပ။ အြျန်ိ ၊ ရငွရကကး၊
ေူအင်အားနှင့် နည်းပညာစသည်တို့ကို ပံ့ပိုးမှသာေျှင် အတိုငး် အတာတစ်ြုအထိ မှန်မှန်ကန်ကန်
ေေှိနိုင်ရပမည်။ ထိပ
ု ံ့ပိုးမှုများကို မရပးနိုင်ေျှင် စာေင်းဇယားတိကျြိုငေ
် မ
ုံ ှုေှိေန်မေွယ်ကူေှပါ။
ထိ့ရ
ု ကကာင့်စာေင်းဇယားတိကျြိုငမ
် ာမှုကို အရပြြံ၍ ေူဉီးရေအသွငသ
် ဏ္ဌာန်ကို ေိအ
ု ပ်ြျက်အေ
ရေ့ောကကေရပမည်။ ေူဉီးရေဆိုငေ
် ာအြျက်အေက်များမှာ ရအာက်ပါတို့ပဖစ်ပါသည်-
(က) ေူဉီးရေပမာဏ
(ြ ) ေူဉီးရေသိပ်သည်းမှု
(ဂ ) ကျား/မ အြျုးိ
(ဃ) မှီြိုသူအြျုးိ
(င) ေူမျုးနှ
ိ င့်ကိုးကွယ်သည့်ဘာသာ
(စ ) ေူဉီးရေရပပာင်းရေွ့ပြင်း

၂၃။ ဘဒသဖွံ့ဖဖိုးမှုကို လက်ဘတွ့ဘလ့ရာတွင် လိုအပ်သည့်အချက်များ (သိ)ု့ ညွှန်ကိန်းများ

(က) ရဒသ၏သမိုင်းပဖစ်စဉ်
(ြ) ပထဝီအရနအထား
(ဂ) ရပမမျက်နှာသွင်ပပင်
(ဃ) ောသီဉတုနှင်ဓ
့ ရေ့ထုံးစံယဉ်ရကျးမှု
(င) ပမစ်ရြျာင်း၊ တူးရပမာင်း၊ ရေရေှာင်ကန်၊ရေတံြွန်နှငဆ
့် ည်များ
(စ) ရဒသ၏အရပြြံဘူမိရဗဒနှငရ
့် တွ့ေှိေရသာ အပင်များ
(ဆ) သဘာဝတွငး် ထွက်များ၊ သတ္တုရိုင်းများ
(ဇ) ရဒသ၏ ထင်ေှားရသာစီးပွားရေးေုပ်ငန်းများ
(ေ) ေမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးအရနအထား
(ည) ဆက်သွယ်ရေးနည်းစနစ်များ
 (ဋ) ကျန်းမာရေးအရနအထား
(ဌ) ပညာရေးအရပြအရန

ဖမို့မပမဖစ်ထွန်းမှု
၂၄။ ဖမို့ပပပဖစ်ထွန်းမှုဆိုသည်မှာ ဖမို့ပပအြျက်အြျာရဒသများ၏ စီးပွားရေးနှင့် ေူမှုရေးတိုးတက်မှု
ပဖစ်စဉ် (The economic and demographic growth process of the urban center) ကို
ရြါ်ဆိုပါသည်။

ဖမို့မပမဖစ်ထွန်းမှုကို တိုင်းတာမခင်း
၂၅။ ဖမို့ပပပဖစ်ထွန်းမှုဒီဂေီကို တိုင်းတာသည့် နည်းေမ်းများနှင့် ပတ်သက်၍ အမျုးမျ
ိ ုးေှ
ိ ိ
ရသာ်ေည်း အများက ေက်ြံဖပီးေွယ်ကူေှငး် ေင်းသည့်နည်းေမ်းမှာ ဖမို့ရနေူ့အဖွဲ့အစည်းတွင်
ရနထိင
ု ်သည့် ေူဉီးရေနှင့် စုစုရပါင်းေူဉီးရေတို့ကုိ အြျုးအစားပဖင့
ိ ် ရဖာ်ပပရသာပုံရသနည်းပင်
ပဖစ်သည်။
ဖမို့ရနေူဉီးရေစုစုရပါင်း
ဖမို့ပပပဖစ်ထွန်းမှုဒီဂေီ = X ၁၀၀
စုစုရပါင်းတိုင်းပပည်ေူဉီးရေ
၂၆။ ဖမို့ပပပဖစ်ထွန်းမှုဒီဂေီပမင့်ောေျှင် တိုးတက်မှုအသွင်ကိုရဆာင်၍ ဒီဂေီကျဆင်းေျှင်
ဆုတ်ယုတ်မှုအသွင်ကိုရဆာင်ရပသည်။ သို့ရသာ်သတ်မှတ်ြျက်စံထက်ေွန်ကဲေျှင် ဖမို့ပပပဖစ်ထွန်းမှု
ေွန်ကဲပြင်း (Over Urbanization) ဟု ရြါ်သည်။ ထိုအြါတွင် ဖမို့ပပပပဿနာများပဖစ်သည့် ရေထု
ညစ်ညမ်းမှု (Air Pollution) ၊ ရေထုညစ်ညမ်းပြင်း (Water Pollution) ၊ မိေ္လာပပဿနာ၊
ပမူနီစပယ် ပပဿနာများကို ရပဖေှင်းရပးေန်ေအ
ို ပ်ောသည်။

ဖမို့မပဖွံ့ဖဖိုးဘရးစီမံကိန်း၏အဓိပ္ပါယ်
၂၇။ ေူရနထိုငေ
် န်ရနောများ၊ စီမံြန့်ြွဲမှုရနောများ၊ ကုန်ထုတ်ေုပ်မှုဆိုင်ောရနောများ၊ အပန်းရပဖ
ေန်ရနောများ၊ ဘာသာရေးဆိုင်ောရနောများစည့်ရပမသုံးစွဲမှုအမျုးမျ
ိ ုးကိ
ိ ု ေျာထားဖပီး ေိအ
ု ပ်ရသာ
ဖမို့ပပဆိုင်ော အရပြြံအရဆာက်အအုံများ စနစ်တကျထည့်သွင်းဖပီး သဘာဝအေင်းအပမစ်များကို
မရပျာက်ပျက်ရအာင် ထိန်းသိမ်းရစာင့်ရေှာက်၍ ရေတို၊ရေေှည် ရမျှာ်မှန်းြျက်များ ေျာထားေျက်
ေူမှုစီးပွားရေးဆိုင်ောရှုရထာင့်အမျုးမျ
ိ ုးမှ
ိ ဘက်စုံစဉ်းစား၍ စီမံရဆာင်ေွက်ပြင်းကို ဖမို့ပပဖွံ့ဖဖိုးရေး
စီမံကိန်းဟုဆိုပါသည်။

ရည်ရွယ်ချက်
၂၈။ (က) ဖမို့ပပစီမံကိန်းပညာေပ်ကို သိပမင်နားေည်ရစေန်
(ြ) နယ်စပ်ရဒသများ၏ ဖွံ့ဖဖိုးမှုအေားအောများကို အရပြြံ၍ ဖွံ့ဖဖိုးမှုအစီအစဉ်များ
စီမံရဆာင်ေွက်ောတွင် ဖမို့ပပစီမံကိန်းများနှငဆ
့် က်စပ် အရကာင်အထည်ရဖာ်နိုင်ေန်
၂၉။ အဘမခခံအဘောက်အအုံစနစ် (Infrastructure)
အရပြြံအရဆာက်အအုံစနစ်(၃)မျုးိ ေှိပါသည်။ ၎င်းတို့မှာ-
(က) ဆက်သွယ်မှုအရပြြံအရဆာက်အအုံ
(ြ ) ေူမှုရေးအရပြြံအရဆာက်အအုံ
(ဂ ) စီးပွားရေးနှင့်ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးအရဆာက်အအုံ တို့ပဖစ်ပါသည်။

ဘကျးလက်ဘဒသဖွံ့ဖဖိုးဘရးလုပ်ငန်းစဉ်(၅)ရပ်
၃၀။ ရကျးေက်ရဒသများဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ရအာက်ပါေုပ်ငန်းစဉ် (၅)ေပ်ကို ြျမှတ်
ရပးြဲ့ဖပီး သက်ဆိုင်ောဌာန အဖွဲ့အစည်းအသီးသီးက အရကာင်အထည်ရဖာ်ရဆာင်ေွက်ေျက်ေှိ
ကကပါသည်-
(က) ရကျးေက်ရဒသများ၏ေမ်းပန်းဆက်သွယ်မှု တိုးတက်ရကာင်းမွန်ရေး
(ြ ) ရကျးေက်ရေေှိရေး
(ဂ ) ရကျးေက်ရနပပည်သူများ၏ ပညာရေးအဆင့်ပမှင့်တင်ရေး
(ဃ) ရကျးေက်ရနပပည်သူများ၏ကျန်းမာရေးရစာင့်ရေှာက်မှု ပမှင့်တင်ရေး
(င ) ရကျးေက်ရဒသစီးပွားရေး ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရေး
စံမပဘကျးရွာထူဘထာင်မခင်း
၃၁။ ရကျးေွာတစ်ေွာ၏ ရုပ်ပိုငး် ဆိုင်ော ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုအေေည်းရကာင်း၊ ရကျးေွာရနပပည်သူ
များ၏ စိတ်ပင
ို း် ဆိုငေ
် ာစိတ်ဓါတ်နှင့် အကျင့်စာေိတ္တပိုငး် အပါအဝင် အသိအပမင် ကယ်ဝမှုအေ
ေည်းရကာင်း၊ ဂုဏ်ယူစော၊ စံထားစော၊ ရေးစားအားကျအတုယူစော၊ စံနမူနာပပပဖစ်ရနသည့်ေွာကို
စံပပရကျးေွာဟုရြါ်သည်။ စံပပရကျးေွာတစ်ောွ တွင် ရကျးေွာ၏ေူမှုရေး၊ ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊
စီးပွားရေးအေ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရနမှုသာမက ရကျးေွာရနပပည်သူေူထု စိတ်ဓါတ်ရေးောအေ
ေည်းရကာင်း၊ စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုဆင
ို ်ော ရတာင့်တင်းကကံြိုငမ
် ှုအေေည်းရကာင်း၊ စည်းေုးံ
ညီညွတ်မှုအေေည်းရကာင်း၊ အဖက်ဖက်မှ စံနမူနာပပပဖစ်ရနသည့် ရကျးေွာကို စံပပရကျးေွာဟု
ရြါ်ဆိုေမည်။
လုပ်ငန်းစဉ်များ
၃၂။ ရကျးေွာတစ်ေွာသည် စံပပရကျးေွာအပဖစ် ထူရထာင်နိုင်ေန် ရအာက်ရဖာ်ပပပါေုပ်ငန်းများကို
ရဆာင်ေွက်ကကပါသည်-
(က) ခြံစည်းရိုးြတ်ပြင်း၊ ထုးံ သုတ်ပြင်း
(ြ ) အရေှ့ရေကာပင်၊ အရနာက်ထင်းစိုက်ြင်းတည်ရထာင်ပြင်း
(ဂ ) ရေရကာင်းရေသန့်ေေှိရအာင် ရဆာင်ေွက်ပြင်း
(ဃ) ရကျးေက်ြျင်းဆက်သွယ်နိုင်ေန် ေမ်းေှိပြင်း
(င ) ကျန်းမာရေးရဆးရပးြန်းေှိပြင်း
(စ ) စာသင်ရကျာင်းေှိပြင်း
(ဆ) ရေး၊ ဓမ္မာရုံ၊ သုဿန်ေှိပြင်း
နယ်စပ်ဘဒသဖွံ့ဖဖိုးဘရးလုပ်ငန်းဘောင်ရွက်ချက်များ
၃၃။ စည်ပင်သာယာရေးအဖွဲ့များသည် ဖမို့နှင့်ရကျးေွာများတွင် သန့်ေှငး် သည့် ရသာက်သုံးရေ
ေေှိေန်ရဆာင်ေွက်ရပးေမည်ပဖစ်သည်။ အညာရဒသတိုငး် (၃)တိုင်းပဖစ်သည့် စစ်ကိုင်းတိုင်း၊
မရကွးတိုင်း၊ မန္တရေးတိုင်းတို့မှ ရကျးေက်ရေေေှိရေးနှင်အ
့ ပြားပပည်နယ်နှင့်တိုငး် များေှိ ရေ
ေိအ
ု ပ်ရသာ ရကျးေွာများအားေုံး ရေေေှိရေးအတွက် စီမံကိန်းများရေးဆွဲရဆာင်ေွက်ေျက်ေှိသည်။
၃၄။ ပပည်ရထာင်စုပမန်မာနိုငင
် ံရတာ်သည် တိုင်းေင်းသားေူမျုးရပါင်
ိ း (၁၀၀)ရကျာ် စုစည်း
ရနထိင
ု ်ောနိုငင
် ပံ ဖစ်သည်။ ထိ့ရ
ု ကကာင့် တိုင်းေင်းသားစည်းေုံးညီညတ
ွ ်မှုြိုငဖ် မဲေန် ေိအ
ု ပ်သည်ပဖစ်ော
နယ်စပ်ရဒသနှင်တ
့ ိုင်းေင်းသားေူမျုးများ
ိ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရေးကို ဦးစားရပးရဆာင်ေွက်ေျက် ေှိပါ
သည်။
၃၅။ နယ်စပ်ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးေုပ်ငန်းများသာမက ဖမို့ပပနှင့်ရကျးေက်ရဒသေှိ ပပည်သူများ၏
စားဝတ်ရနမှု အဆင်ရပပရေး၊ ဖမို့ပပသန့်ေှငး် သာယာေှပရစရေး၊ ဖမို့ပပနှင့်ရကျးေက်ရဒသများ
အြျုးညီ
ိ ညီ တိုးတက်ရစရေးြေီးေမ်းပန်း ေုခံ ြုံရြျာရမွ့ရစရေး၊ ကုန်စည်ထတ
ု ်ေုပ်မှု ေုပ်ငန်းများ
ရဘးအန္တောယ်ကင်းေှငး် စွာ ရဆာင်ေွက်နိုင်ရစရေး၊ ကုန်သွယ်ရောင်းဝယ်မှုေုပ်ငန်း စနစ်တကျ
အဆင်ရပပစွာ ရဆာင်ေွက်နိုငရ
် စရေး၊ ပပည်သူေူထု စိတ်ေက်ကကည်သာစွာ အပန်းရပဖ
အနားယူနိုင်ရေး ေုပ်ငန်းများကို ပိုမိုထိရောက်ရအာင်ပမင်စွာ အရကာင်အထည်ရဖာ်ရေးအတွက်
စည်ပင်သာယာရေးေုပ်ငန်းများကို ရဆာင်ေွက်ရပးေျက်ေှိသည်။
နယ်စပ်ရဒသဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုအဓိပ္ပါယ်
၃၆။ နယ်စပ်ရဒသ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုဆိုသည်မှာ နယ်စပ်ရဒသ၏ နိုငင
် ရ
ံ ေး၊ ေူမှုရေး၊ စီးပွားရေး
ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုကိုသာဆိုေုိသည်မဟုတ်ဘဲ နယ်စပ်ရဒသနှင်န
့ ီးကပ်စွာ ဆက်သွယ်ေျှက်ေှိရသာ
တိုင်းေင်းသားေူမျုးများ၏
ိ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုကဆ
ို ိုေိုပါသည်။ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုဆေ
ို ာတွင်ေည်း
ရဒသြံများအတွက် ရဒသြံများပဖင့်ရဒသြံများ၏ ရေေှည်ေှင်သန်ြိုငဖ် မဲသည့် ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုကို
ဆိုေုပ
ိ ါသည်။

ရည်ရွယ်ချက်
၃၇။ နယ်စပ်ရဒသနှင်တ
့ ိုင်းေင်းသားေူမျုးများ
ိ ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရေးေုပ်ငန်းများ ရဆာင်ေွက်ရပးေ
ပြင်း၏ အဓိကေည်ေွယ်ြျက်များမှာ ရအာက်ပါအတိုင်းပဖစ်သည်။
(က) ပပည်ရထာင်စုမဖပိုကွဲရေး၊ တိုင်းေင်းသားစည်းေုံးညီညွတ်မှုမဖပိုကွဲရေး၊ အြျုပ်အပြာ
အာဏာတည်တံ့ြိုငဖ် မဲရေးဟူရသာ ဦးတည်ြျက်များနှင့်အညီ နယ်စပ်ရဒသေှိ
တိုင်းေင်းသားေူမျုးများ၏
ိ စီးပွားရေး၊ ေူမှုရေး၊ ေမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေးေုပ်ငန်းများ
ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရစေန်။
(ြ ) တိုင်းေင်းသားေူမျုးများ၏
ိ ယဉ်ရကျးမှု၊ စာရပ၊ ဓရေ့ ၊ထုံးစံတို့ကို ပမတ်နိုးစွာ
ထိန်းသိမ်းနိုင်ရစေန်။
(ဂ ) တိုင်းေင်းသားေူမျုးအြျင်
ိ းြျင်းြျစ်ကကည်ေင်းနှီးမှု ပိုမိုြိုင်ဖမဲရစေန်။
(ဃ) စီးပွားရေးေုပ်ငန်းများ ထူရထာင်ရပးပြင်းပဖင့် မူးယစ်ရဆးဝါးစိုကပ
် ျုးမှု
ိ ေုးံ ဝြျုပ်ဖငိမး်
ရစေန်။
 (င ) နယ်စပ်ရဒသ၏ ေုခံ ြုံရေး၊ တေားဉပရဒစိုးမိုးရေးနှင့် နယ်ရပမရအးြျမ်းသာယာရေး
တို့ကုိ ထိန်းသိမ်းေန်။

ဘဒသဖွံ့ဖဖိုးဘရးစိမံကိန်းများဘအာင်မမင်မှု၏အကျုးဘကျးဇူ
ိ းများ
၃၈။ ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေစီမံကိန်းများ ရေးဆွဲအရကာင်အထည်ရဖာ်ပြင်းအားပဖင့် ရဒသများ
ဖွံ့ဖဖိုးောေျှငေ
် ေှိမည့် အကျုးရကျးဇူ
ိ းများမှာ ရအာက်ပါအတိုငး် ပဖစ်ပါသည်-
(က) ရဒသအတွင်းေှိသယံဇာတနှင့် ကုန်ထုတ်စွမ်းအားစုများကို အထိရောက်ဆုံးနှင့်
အကျုးအေှ
ိ ိဆုံးအသုံးပပုနိုငပ် ြင်း၊
(ြ) စီမံကိန်းရဒသ၏စီးပွားရေး ၊ ေူမှုရေးအရပြအရနများနှင့် ေူရနမှုအဆင့်အတန်း
တိုးတက်ပမင့်မားောပြင်း၊
(ဂ) ရဒသ၏အရပြအရနရပးမှုအေ ေုပ်ငန်းစီမံကိန်း အသစ်များ တိုးြျဲ့တည်ရဆာက်
ောနိုင်သပဖင့် အေုပ်အကိုင်အြွင့်အေမ်းများ တိုးတက်များပပား ောပြင်း၊
(ဃ) ယင်းသို့အေုပ်အကိုင်အြွင့်အေမ်းများတိုးတက်များပပားောသည်နှင့်အမျှ တစ်ဦးကျ
၀င်ရငွေည်း တိုးတက်ောပြင်း၊
(င) ရဒသေှိကုန်ထုတ်စွမ်းအားစုအရပြအရနနှင့် ကိုက်ညီရသာစက်ရုံ အေုပ်ရုံများ
ရပါ်ရပါက်ောပြင်း၊
(စ) ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကိန်းများ စနစ်တကျရေးဆွဲ အရကာင်အထည်ရဖာ်နိုငသ
် ည်နှင့်
အမျှ ရဒသတွငး် ေှိ စီးပွားရေးကဏ္ဍများ အြျုးကျကျ
ိ တိုးတက် ပဖစ်ရပါ်ောပြင်း၊
(ဆ) ဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကန
ိ ်းများ ရအာင်ပမင်ဖပီး ရဒသတွငး် ေှိ ေူအင်အားစီမံကိန်းကို ရေးဆွဲ
နိုငဖ် ပီး တစ်ဖက်တွင်ေည်း နည်းပညာဖွံ့ဖဖိုးရေးအတွင် ပံ့ပိုးရဆာင်ေွက် နိုငပ် ြင်း၊
(ဇ) ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကိန်းများ ရအာင်ပမင်ောဖပီး ကုန်ထုတ်ေုပ်မှု ပမာဏ တိုးတက်
ောသပဖင့် အေင်းအနှီးများတိုးြျဲ့စုရဆာင်းနိုင်ပြင်း၊
(ေ) ရဒသတစ်ြုမှပိုေျှ ံမှုကိုအပြားရဒသတစ်ြုသို့ ပံ့ပိုးပဖည့်ဆည်းရပးနိုငပ် ြင်း၊
(ည) ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကိန်းများ ရအာင်ပမင်ောသည့်အတွက် ရဒသအသီးသီးသည် မိမတ
ိ ို့
အင်အားရပါ်ေပ်တည်နိုင်ေျက် ဗဟိုမပ
ှ ံ့ပိုးေမှု နည်းပါးသွားပြင်း
(ဋ ) ရဒသအေိုက် စီးပွားရေးစီမံြန့်ြွဲမအ
ှု င်အားရကာင်းမွန်ောပြင်း၊
(ဌ ) ရဒသတွငး် ေှိေူထုစွမ်းအားကိုထိရောက်စွာအသုံးပပုနိုင်ပြင်း၊
(ဍ ) ရဒသဖွံ့ဖဖိုးမှု ဘက်ညီောသည့်အတွက် တိုင်းေင်းသားစည်းေုးံ ညီညွတ်မှု ပိုမိုေေှိ
ောပြင်း၊
(ဎ ) ရဒသတွငး် စီးပွားရေးဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ောသည့်အတွက် ဖမို့ပပသို့ရပပာင်းရေွှ့မှုနှင့်
ဖမို့ပပတွင် ေူဦးရေထူထပ်မှု ပပဿနာရေျာ့နည်းောပြင်း၊
(ဏ) စီးပွားရေးတိုးတက်ောသည့်အတွက် ရဒသအေိက
ု ်ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေး၊ ဘာသာ
စာရပ၊ ယဉ်ရကျးမှုစသည်များ ပိုမိုဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ောပြင်း၊
နိဂုံး
၃၉။ ကမ္ဘာ့နိုင်ငမ
ံ ျားတွင် ကျင့်သုံးရသာစီးပွားရေးစနစ်များ ကွဲပပားပြားနားကကရသာ်ေည်း မိမတ
ိ ို့
နိုငင
် ံ၏ ေူမှုစီးပွားရေး ရေေှည်ဖ့ွံ ဖဖိုးတိုးတက်မှု ေည်မှန်းြျက်အတွက် စီးပွားရေးစီမံကန
ိ ်းများ
ရေးဆွဲအရကာင်အထည်ရဖာ်ေျက်ေှိကကပါသည်။သို့ပဖစ်ပါ၍ ပမန်မာနိုင်ငံသည်ေည်း ေူမှုစီးပွားရေး
ရေေှည်ဖ့ွံ ဖဖိုးတိုးတက်ရေးအတွက် ကာေတိုစီမံကိန်းများအေိက
ု ် ဦးတည်ြျက်များ ြျမှတ်၍
ရအာင်ပမင်စွာအရကာင်အထည်ရဖာ်ေျက်ေှိကကပါသည်။ဤကာေတိုစီမံကိန်း ဦးတည်ြျက်များတွင်
ဖမိုပပနှင့ရ
် ကျးေက်ရဒသများ၏ စီးပွားရေးနှင့်ေူရနမှုအဆင့်အတန်း ကွာဟမှုများ ရေျာ့နည်း
ပရပျာက်ရစဖပီး မျှတနိုင်သမျှ မျှတောရစေန် ဖမို့ပပရဒသ၊ နယ်စပ်ရဒသ၊ ရကျးေက်ရဒသဖွံဖဖိုး
တိုးတက်ရေးအတွက် ရဒသဆိုငေ
် ာဖွံဖဖိုးတိုးတက်မှုစီမက
ံ ိန်းများနှင့် ရကျးေက်ရဒသဖွံ့ဖဖိုး
တိုးတက်ရေး ေုပ်ငန်းစဉ်(၅)ေပ်ကို ြျမှတ်အရကာင်အထည်ရဖာ်ရဆာင်ေွက်ေျက်ေှိကကပါသည်။
၄၀။ သို့ပဖစ်ပါ၍နိုင်င့ံ၀န်ထမ်းများအရနပဖင့် ရဒသဆိုင်ောဖွ့ံ ဖဖိုးမှု စီမံကိန်းများနှင့် ယင်းေုပ်ငန်းစဉ်
(၅)ေပ်တို့နှင့်အညီ မိမတ
ိ ို့ တာ၀န်ထမ်းရဆာင်ောရဒသအသီးသီး၏ ရဒသဖွံ့ဖဖိုးရေးစီမံကိန်း
ေုပ်ငန်းများ ရအာင်ပမင်ရစရေးအတွက် မိမိတို့တာ၀န်ထမ်းရဆာင်ော အြန်းကဏ္ဍအသီးသီးမှ
တာ၀န်သိသိ တက် ကစွာ ပူးရပါင်းပါ၀င်ရဆာင်ေွက်သွားကကပါေန် အထူးေိုအပ်ေှရပသည်။
၄၁။ ယရန့ပမန်မာနိုငင
် တ
ံ ွင် ဦးတည်ြျက်(၉)ေပ် ြျမှတ်အရကာင်အထည်ရဖာ်ေျက်ေှိောတွင်
အေည်ရသွးပပည့်၀ရသာ ေူ့စွမ်းအားအေင်းအပမစ်များများစွာ ေိအ
ု ပ်ေျက်ေှိပါသည်။ ဤေိုအပ်ြျက်
နှငအ
့် ညီ နိုင်ငံ၏ေူ့အေည်အရသွးပမင့်မားရသာ ေူ့စွမ်းအားအေင်းအပမစ်များ ရပါ်ထွက်ောရေး
အတွက် ပညာရေး၊ ကျန်းမာရေးကဏ္ဍများမှ ဘက်စုံရထာင့်စုံ ပဖည့်ဆည်းရပးေျက်ေှိပါသည်။
သို့ပဖစ်ပါ၍ နိုငင
် ၀
့ံ န်ထမ်းများအရနပဖင့် အေည်အရသွးပမင့်မားရသာ ေူ့စွမ်းအားအေင်းအပမစ်များ
အပဖစ် ကဏ္ဍစုံ၊ နယ်ပယ်စုံတွင် ပါ၀င်ရဆာင်ေွက်ပြင်းရကကာင့် ကဏ္ဍအေိက
ု ်၊ ရဒသအေိက
ု ်
ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်မှုများေေှိောဖပီးနိုင်ငရ
ံ တာ်ရြတ်မီဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ောရပမည်။
 စာရင်းအင်းပညာောသာရပ်
(Statistics)
နိဒါန်း (Introduction)
၁။ အရကကာင်းအောများကို ရေ့ောစိတ်ပဖာော၌ အရေအတွက်နှင့် သက်ဆိုင်ောပါက
ထိရ
ု ေတွက်နိုငရ
် သာ အရကကာင်းအောများကို စုစည်းတွက်ြျက်၍ အကျဉ်းြျုံးရဖာ်ပပပြင်း
ပပုေုပ်သည့် ပညာေပ်သည် စာေင်းအင်းပညာ ပဖစ်သည်။ အရကကာင်းအောများကို ကိန်းဂဏန်း
များပဖင့် စုရဆာင်းရဖာ်ပပေသည်ကိုေည်းရကာင်း၊ ထိစ
ု ုရဆာင်း ေေှိအပ်ရသာကိန်းဂဏန်းအားေုးံ ကို
ေွယ်ကူစွာနားေည်ရစေန် မည်ကဲ့သို့ ပပုပပင်ေသည်ကိုေည်းရကာင်း ထိ့ပု ပင် ယင်းတို့ကို မှီပငမ်း၍
မည်ကဲ့သို့ရကာက်ြျက်ြျေသည်ဟူရသာ နည်းေမ်းများကိုေည်းရကာင်း ထည့်သွငး် ထားရုံမျှမက
စီးပွားရေးနယ်ပယ်များမှ အရကကာင်းအောများကို စုရဆာင်းကာ သင့်ရေျာ်သေို စုစည်း၍ ဉပမာ
များအပဖစ်ေည်း ရဖာ်ပပထားရပသည်။

စာရင်းအင်းအဓိပ္ပါယ် (Definition)
၂။ စာေင်းအင်းပညာေပ်မာှ ကိန်းဂဏန်း (သို့မဟုတ်) စာေင်းအင်းအားပဖင့်ပပရသာ
အရကကာင်းအောများနှင့် သက်ဆိုင်သည့် ပညာေပ် ပင်ပဖစ်သည်။ စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များကို
ရကာက်ယူစိစစ်ရေ့ောရသာ သိပပ
္ပံ ညာေပ် ပဖစ်ပါသည်။ (Statistics, as a scientific method ,
deals with collection, analysis , interpretation of numerical data.)

ရည်ရွယ်ချက် (Objectives)
၃။ (က) ေူမှုစီးပွားရေး၊ စီမံြန့်ြွဲမှုနှင့် အုပ်ြျုပ်မှု ေုပ်ငန်းစဉ်များ၌ စာေင်းအင်းဆိုငေ
် ာ
စိစစ်မှုသည် အရေးပါရကကာင်း နားေည်သရဘာရပါက်ရစေန်။
(To understand the importance of statistical analysis in socio-economic ,
management and administrative functions.)
(ြ) စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များကိုတွက်ြျက်မှု၊ရကာက်ြျက်ြျမှုပပုေုပ်ော၌အြျန်ိ နှင့်
ရနောရပါ် အရပြြံ၍ ပပုေုပ်နိုငရ
် ကကာင်း သိေှိရစေန်။
(To be able to compute and interpret statistical data on the basic of time
and space.)

စာရင်းအင်းပညာ၏ နယ်ပယ် (၂) ရပ် (Two fields of statistics)

၄။ စာေင်းအင်းပညာတွင် သရုပ်ရဖာ်စာေင်းအင်းနှင့် ခြုံယူစာေင်းအင်းဟူ၍ (၂) မျုးေှ
ိ ိသည် -
(က) သရုပ်ရဖာ်စာေင်းအင်းပညာ (Descriptive Statistics)
ေေှိရသာ အြျက်အေက်များကို အများသိပမင်နားေည်ရစေန် ဇယားများ၊
ပုံများ၊ ကားြျပ်များပဖင့် ရဖာ်ပပပြင်း ပဖစ်ပါသည်။ ၎င်းတွင် ရကာက်ြျက်ြျပြင်း၊
ရယဘုယျပပုပြင်း မပါဝင်ရပ။
(Descriptive statistics are procedure for summarizing and describing data.)
 (ြ) ခြုံယူစာေင်းအင်းပညာ (Inductive Statistics)
ေေှိရသာအြျက်အေက်များအရပါ် အရပြြံ၍ ရယဘုယျပပုပြင်း၊ ကကိုတင်
ြန့်မှန်းပြင်းနှင့် ရကာက်ြျက်ြျပြင်းတို့ ပဖစ်ပါသည်။
(Inductive statistics are procedures for making inferences about measures
of a population from measures of a sample.)

စာရင်းအင်းပညာ၏ အသုံးဝင်ပုံ (Uses of Statistics)

၅။ နိုငင
် ရ
ံ တာ်၏ စီးပွားရေး၊ ေူမှုရေးနှင့် စီမံြန့်ြွဲရေးဆိုငေ
် ာ ေုပ်ငန်းများကို ပီပပင်စွာ
ရဆာင်ေွက်နိုင်ေန်အတွက် စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များသည် အေွန်အရေးပါ အသုံးဝင်ေှပါ
သည်။ (Statistical data are useful in the implementation of economic, social and
management process of the nation.)
၆။ အထူးသပဖင့် စီမံကိန်းများြျမှတ်ပြင်း၊ အရကာင်အထည်ရဖာ်ပြင်း၊ ကကီးကကပ်ကွပ်ကဲပြင်း
ေုပ်ငန်းေပ်များ၌ စာေင်းအင်းပညာ၏ အြန်းကဏ္ဍသည် အေွန်အရေးပါရပသည်။ စီမံြန့်ြွဲမှု
ေုပ်ငန်းများတွင်ေည်း စာေင်းအင်းပဖင့် ကွပ်ကဲမှုသည် ထိရောက်ေှရသာ ေုပ်ငန်းတစ်ေပ် အပဖစ်
ပါဝင်ရပသည်။ (Especially, statistics plays a critical role in the process of planning,
implementation and evaluation. Supervision by statistics in the field of management is
and import task.)

စာရင်းအင်းလုပ်ငန်းစဉ်များ (Statistical Processes)

၇။ စာေင်းအင်းေုပ်ငန်းစဉ်များမှာ ရအာက်ပါအတိုငး် ပဖစ်ပါသည် -
(က) စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များအား ရကာက်ယူပြင်း
(Data Collection)
(ြ) စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များအား စုစည်းပြင်း
(Data Compilation)
(ဂ) စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များအား တွက်ြျက်ပြင်း
(Data Computation)
(ဃ) စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များအား ဆန်းစစ်ဖပီး ရေ့ောရကာက်ြျက်ြျပြင်း
(Data Analysis and Data Interpretation)

စာရင်းအင်းအချက်အလက်များအား ဘကာက်ယူမခင်း (Data Collection)

၈။ စာေင်းအင်းအြျက်အေက်များအား ရအာက်ပါပုံစံများပဖင့် ေယူနိုငပ
် ါသည် -
(က) မှတ်တမ်း (Record)
(ြ) စစ်တမ်း (Survey)
(ဂ) စမ်းသပ်ြျက် (Experiment)
(ဃ) စူးစမ်းမှု (Observation)
စာရင်းအင်းဘကာက်ယူရာတွင် အသုံးမပုနိုငသ
် ည့် နည်းလမ်းများ (Methods of Data Collection)
၉။ စာေင်းအင်းရကာက်ယူောတွင် အသုံးပပုနိုင်သည့် နည်းေမ်းများမှာ -
(က) အပပည့်အစုံရကာက်ယူပြင်း (Complete Collection)
(ြ) နမူနာရကာက်ယူပြင်း (Sample Collection) တို့ပဖစ်ပါသည်။
ေက်ရတွ့နယ်ပယ်တွင် နမူနာရကာက်ယူပြင်းနည်းေမ်းကို အသုံးများရကကာင်း ရတွ့ေပါ
သည်။

နမူနာဘကာက်ယူမခင်း၏ အကျုးဘကျးဇူ
ိ းများ (Advantages of Sampling Collection)
၁၀။ နမူနာရကာက်ယူပြင်း၏ အကျုးရကျးဇူ
ိ းများမှာ -
(က) အြျန်ိ နှင့်စေိတ်သက်သာစွာပဖင့် ေိအ
ု ပ်ရသာ အြျက်အေက်များကို ေယူနိုငပ် ြင်း
(ြ) အရကကာင်းေပ်များစွာကို ရကာက်ယူနိုင်ပြင်း
(ဂ) ကျွမ်းကျင်သူများအား စာေင်းရကာက်ရစပြင်းပဖင့်၎င်း၊ အမှားနည်းရစေန် ကကီးကကပ်
ပြင်းအားပဖင့်၎င်းမှန်ကန်ရသာစာေင်းများေနိုငပ် ြင်း
(ဃ) စာေင်းများကို စစ်ရဆးောတွင်၎င်း၊ တွက်ြျက်ော၎င်း၊ ထုတ်ပပန်ောတွင်၎င်း
ေျင်ပမန်စွာ ေုပ်ကိုင်နိုငပ် ြင်းတို့ ပဖစ်ပါသည်။

စာရင်းအင်းအချက်အလက်များအား စုစည်းမခင်း (Data Compilation)

၁၁။ စာေင်းအင်းအြျက်အေက်ကိန်းဂဏန်းများအား စီစဉ်စုစည်းမှုပပုေုပ်ောတွင် ရအာက်ပါ
နည်းေမ်းများပဖင့် ရဆာင်ေွက်သည် -
(က) ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်များတည်ရဆာက်ပြင်း (Frequency Distribution)
(ြ) သရုပ်ပပကားြျပ်များရေးဆွဲပြင်း (Graphical Presentation)
(ဂ) အတန်းသတ်စည်းများကို ေှာရဖွပြင်း
ရအာက်စည်း = အတန်းသတ်ရအာက်စည်းသည် အြျက်အေက်ကကမ်းမှ
အငယ်ဆုံးတန်ဖိုး
အထက်စည်း= ရအာက်စည်း + အတန်းအကွာအရဝး

အဘရအတွက်ေိုငရ
် ာ ထပ်ကကိမမ် ပန့်ချက်
၁၂။ ရေွးြျယ်ထားရသာ ေယ်ကွက် ၂၀၀၏ စပါးအထွက(် တင်း)
အထွက်(တင်း) ေယ်ကွက်အရေအတွက်
၂၅-၅၀ ၃၀
၅၀-၇၅ ၅၀
၇၅-၁၀၀ ၄၀
၁၀၀-၁၂၅ ၅၀
၁၂၅-၁၅၀ ၃၀
စုစုဘပါင်း ၂၀၀
အရည်အဘသွးေိုင်ရာထပ်ကကိမမ် ပန့်ချက်
၁၃။ အြျက်အေက်ကကမ်းများအား ကိန်းဂဏန်းမဟုတ်သည့် အမျုးအစားအေိ
ိ ုက် စုစည်း
ရဖာ်ပပရသာ ဇယားကို အေည်အရသွးဆိုင်ောပပန့်ြျက်ဟုရြါ်ပါသည်။
လူနာ ၁၅၀၏ ဘသွးအမျုးအစားမပန့်
ိ ချက်
ဘသွးအမျုးအစား
ိ လူနာအဘရအတွက်
O ၅၀
A ၃၀
B ၂၅
AB ၄၅
စုစုဘပါင်း ၁၅၀

ကိန်းတန်ဖိုးများကို အတန်းအစားမဖင့်ဘဖာ်မပဘသာ မပန့်ချက်

၁၄။ ကိန်းတန်ဖိုးများကို အတန်းအစားပဖင့် ရဖာ်ပပရသာ ပပန့်ြျက်ကို ရအာက်ပါအတိုငး်
တည်ရဆာက်နိုင်သည်-
(က) အြျက်အေက်ကကမ်းမှ အကကီးဆုံးနှင့်အငယ်ဆုံးတန်ဖိုးကို ေှာ၍ အတန်း၏တာ(Class
Range) ကိုေှာေမည်။
(ြ) တာကိုသတ်မှတ်ထားရသာ အတန်းအရေအတွက်ပဖင့်စားပါက ေိအ
ု ပ်ရသာ အတန်း
အကွာအရဝးကိုေမည်။၎င်းကိုအနီးစပ်ဆုံးတန်ဖိုးယူေမည်။အတန်းအရေအတွက်မှာ
ရယဘူယအားပဖင့် ၅နှင့် ၂၀အတွင်းသာ ေှိေမည်။
Sturge’s Rule အေ
အတန်းအရေအတွက် (k) = 1+3.3 Log n
n = အြျက်အေက်အရေအတွက်
အတန်းအကွာအရဝး ( C ) = =
(ဂ ) အတန်းသတ်စည်းများကို ဆက်ေက်ေှာရဖွေမည်။
ရအာက်စည်း = အတန်းသတ်ရအာက်စည်းသည် အြျက်အေက်ကကမ်းမှ အငယ်ဆုံး
တန်ဖးို ယူေမည်။
အထက်စည်း = ရအာက်စည်း + အတန်းအကွာအရဝး
ဥပမာ- ရအာက်ပါအြျက်အေက်များမှ သင်တန်းသား၊ သင်တန်းသူ (၄၀)ရယာက်၏
ကိုယ်အရေးြျန်ိ များကိုအနီးစပ်ဆုံးရဖာ်ပပထားောထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်တစ်ြုတည်ရဆာက်
ပပပါ။ (Log 40 = 1.6021)
138 164 150 132 144 125 147 157
146 158 140 147 136 148 152 144
168 126 138 176 163 119 154 165
146 173 142 147 135 153 140 135
161 145 135 142 150 156 145 128
(က) တာ = အကကီးဆုံးကိန်း - အငယ်ဆုံးကိန်း
= 176 - 119 = 57
(ြ) အတန်းအရေအတွက် (K) = 1 +3.3 Log n
= 1 +3.3 (Log 40)
= 1 + 3.3 (1.6021)s
= 1 + 5.2869
= 6.2869  6
အတန်းအကွာအရဝး = = = 9.5  10
(ဂ) အတန်းသတ်စည်း
ရအာက်စည်း = 119
အထက်စည်း = 119 + 10 = 129

ကိုယ်အဘလးချန်ိ တာလီမှတ် ထပ်ကကိမ်

(ဘပါင်)
119-129 //// ၄
129-139 //// // ၇
139-149 //// //// //// ၁၄
149-159 //// /// ၈
159-169 //// ၅
169-179 // ၂
စုစုရပါင်း ၄၀

၁၅။ ဆင့တ
် ိုးထပ်ကကိမ်နှစ်မျုးေှ
ိ ိသည်။ ၎င်းတို့မှာ -
(က) အထက်ဆင့တ
် ိုးထပ်ကကိမ် (Less than cumulative frequencies)
ထပ်ကကိမ်များတစ်ဆင့်ဖပီးတစ်ဆင့်တိုးသွားရစပြင်း
(ြ) ရအာက်ဆင့်တိုးထပ်ကကိမ် (More than cumulative frequencies)
ထပ်ကကိမ်များတစ်ဆင့်ဖပီးတစ်ဆင့်ရေျာ့နည်းောပြင်း
 ရမှတ်များ ထပ်ကကိမ် အတန်းအလယ် အထက်ေင့တ
် ိုး ဘအာက်ေင့တ
် ိုး
အမှတ် ထပ်ကကိမ် ထပ်ကကိမ်
53-59 1 56 1 40
59-69 7 62 8 39
69-71 6 68 14 32
71-77 11 74 25 26
77-83 6 80 31 15
83-89 5 86 36 9
89-94 4 92 40 4
40

အတန်းအေယ်အမှတ်= Xi = (ရအာက်စည်း + အထက်စည်း)

(ခ) သရုပ်မပကားချပ်များဘရးေွဲမခင်း
၁၆။ စာေင်းအင်းဆိုငေ
် ာ အြျက်အေက်များကို ပမင်ေွယ်ရစေန်နှင့် ဆွဲရဆာင်မှုေှိရစေန်
အရကာင်းဆုံး ရဖာ်ပပရသာနည်းေမ်းမှာ ဇယားများ၊ ကားြျပ်များပဖင့် ရဖာ်ပပပြင်းပင်ပဖစ်သည်။
ေှင်းေင်းေွယ်ကူ၍ ရကာင်းမွန်စွာဆွဲထားရသာ ဂေပ်များပဖင့် အြျက်အေက်အနည်းငယ်ကိုသာ
ရဖာ်ပပရစကာမူ တစ်ြါတစ်ေံ ဇယားပဖင့်ရဖာ်ပပပြင်းထက် နားေည်ေွယ်ရစနိုငသ
် ည်။
အမျုးအစား
ိ
(က) မျဉ်းတန်းကားြျပ် (Line Chart)
(ြ) ဟစ္စတိုဂေမ်(သို့) မျဉ်းတန်းကွက်ကားြျပ် (Histogram or Bar Chart)
(ဂ) စက်ဝိုငး် ပုံကားြျပ် (Pie Chart)
Graph တစ်ခုအတွက်လိုအပ်ချက်များ
(က) ရြါင်းစဉ်
(ြ) ဝင်ရိုးေိုငး်
(ဂ) စရကး
(ဃ) ေှင်းေင်းြျက်
(င) ဇာစ်ပမစ်
(က) မျဉ်းတန်းကားချပ်
၁၇။ မျဉ်းတန်းကားြျပ်တွင်သက်ဆိုငေ
် ာ ကိန်းတန်ဖိုးများအတွက် ထပ်ကကိမ်များကို အေျားေိုက်
ဝင်ရိုး X နှင့် ရဒါင်ေိုက်ဝင်ရိုး Y ပဖင့်ရဖာ်ပပဖပီးသည့် ပပင်ညီတွင်အမှတ်များပဖင့ပ် ပဖပီး အမှတ်များကို
မျဉ်းရပဖာင့်များပဖင့် ဆက်ထားသည်။
၁၈။ ကိန်းတန်ဖိုးအတိအကျပဖင့်ပပသည့် ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်ကိုမျဉ်းတန်းကာြျပ်ပဖင့် ပပမည်ဆိုေျှင်
ပထမဉီးစွာ X ဝင်ရိုးတွင် ကိန်းတန်ဖိုးများ၊ Y ဝင်ရိုးတွင် ထပ်ကကိမ်များအတွက် စရကးယူမှတ်သား
သည်။ X ဝင်ရိုးတွင် မှတ်သားထားသည့် ကိန်းတန်ဖိုးများတည့်တည့်တွင် Y ဝင်ရိုးတွင် ယူထားသည့်
စရကးအေ သက်ဆိုင်ောထပ်ကကိမ်တို့နှင့် အြျုးကျရသာအပမင့
ိ ်ေှိသည့် မျဉ်းမတ်များကို စိုက်ထူသည်။
မျဉ်းမတ်များ၏ အစွန်ထိပ်ပိုငး် အမှတ်များကို မျဉ်းရပဖာင့်များပဖင့် ဆက်သွယ်ပြင့်ပဖင့် မျဉ်းတန်း
ကားြျပ်ကုိေေှိသည်။ ဥပမာ-
ရမှတ် ဘကျာင်းသူ/သား
၁ ၉
၂ ၃၁
၃ ၉၂
၄ ၆၀
၅ ၈

(၂) ဟစ္စတိုဂရမ်(သို့) မျဉ်းတန်းကွက်ကားချပ်

၁၉။ ဟစ္စတိုဂေမ် (သို့) မျဉ်းတန်းကွက်ကားြျပ်သည် မျဉ်းတန်းကွက်များပဖင့် ဆွဲသားထားရသာ
ပုံပဖစ်သည်။ X ဝင်ရိုးတွင် အတန်းအစား အသီးသီး၏ အတန်းသတ်စည်းများကို စရကးပဖင့်ရဖာ်ပပဖပီး
Y ဝင်ရိုးတွင်ထပ်ကကိမ်တို့ကို အြျုးကျသည့
ိ ် ဧေိယာေှိရသာ မျဉ်းတန်းကွက်များတည်ရဆာက်ပြင်းပဖင့်
ဟစ္စတိုဂေမ်ကို ေေှိသည်။
ဥပမာ-
ကိုယ်အဘလးချန်ိ (ဘပါင်) ဦးဘရ
၁၁၉-၁၂၉ ၄
၁၂၉-၁၃၉ ၇
၁၃၉-၁၄၉ ၁၄
၁၄၉-၁၅၉ ၈
၁၅၉-၁၆၉ ၅
၁၆၉-၁၇၉ ၂

စက်ဝိုငး် ပုံကားချပ်
၂၀။ (က) သင့်ရေျာ်ရသာ စက်ဝိုငး် တစ်ြုရေးဆွဲ၍ မူေအြျင်းဝက်မျဉ်းကို ရေးဆွဲေန်၊
(ြ) နာေီေက်တံ အတိုငး် ေှည့်၍ သက်ဆိုင်ောကွဲပပားရဿာ ပမာဏများ၏
ောြိုငန
် ှုန်းကို ကိုက်ညီရသာဒီဂေီတိုငး် တာ၍ မှတ်သားပိုငး် ပြားေန်၊
(ဂ) ဧေိယာအပိုငး် အပြားတစ်ြုစီအား ကွဲပပားရသာအရောင်(သို့) အမှတ်အသားပြယ်မန
ှု ်း၍
ရဖာ်ပပေန်၊
 အဘရာင် ဘကျာင်းသူအဘရအတွက် ရာခိုင်နှုန်း ဒီဂရီ
အနီ ၁၂ ၃၇.၅ ၁၃၅
အစိမး် ၈ ၂၅.၀ ၉၀
အပပာ ၈ ၂၅.၀ ၉၀
အဝါ ၄ ၁၂.၅ ၄၅
စုစုဘပါင်း ၃၂ ၁၀၀.၀ ၃၆၀

အသင်း (အဘရာင်)လိက
ု ် ဘကျာင်းသူအဘရအတွက်ကို Pie Chart မဖင့်မပဘသာပုံ

စာရင်းအင်းအချက်အလက်များအားတွက်ချက်မခင်း (Data Computation)

ေဟိုညတ
ွှ ်ကိန်းအတိုင်းအတာများ(သို့) ပျမ်းမျှမခင်းအတိုငး် အတာများ
Measures of Central Tendency (or) Measures of Average
၂၁။ အြျက်အေက်၊ကိန်းဂဏန်းများနှင့်ပတ်သက်၍တစ်ြုစီ၏အရကကာင်းအောတို့ကို ရဖာ်ထတ
ု ်
ော၌ ေည်းရကာင်း၊ အြျက်အေက်တစ်ြုစီကို အရပြြံထား၍ ပပုေုပ်ေန်မပဖစ်နိုငရ
် ပ။ ထိုအြါ
အြျက်အေက်များကို ကိုယ်စားပပုသည့် တစ်ြုတည်းရသာ အတိုငး် အတာ ေိုအပ်ောသည်။
၎င်းအတိုငး် အတာသည် အြျက်အေက်စုတစ်စု၏ အဂဂါေပ်ကို ရဖာ်ထုတ်နိုင်ေမည်။ ယင်းအတိုငး်
အတာအနက်တစ်ြုမှာပျမ်းမျှပြင်း(သို့မဟုတ်) ဗဟိုညတ
ွှ ်ကိန်း အတိုငး် အတာများပဖစ်သည်။ ဗဟို
ညွှတ်ကိန်းအတိုင်းအတာ အမျုးမျ
ိ ုးမှ
ိ ာ-
(က) သမတ်ကိန်း (Mean)
(ြ) တစ်ဝက်ကိန်း (Median) နှင့်
(ဂ) ကကိမ်များကိန်း (Mode) တို့ပဖစ်ကကသည်။
သမတ်ကိန်း (Mean)
အချက်အလက်ကကမ်းမှသမတ်ကိန်းကိုရှာမခင်း
၂၂။ ကိန်းေှင်ရပါင်း X1, X2, X3,…..,Xn အထိပါဝင်ရသာ အြျက်အေက်စုတစ်စုမှ သမတ်ကိန်းကို
ရအာက်ပါပုံရသနည်းအေ တွက်ယူေေှိနိုင်ပါသည်-
သမတ်ကိန်း-
X1=i ရနောေှိ ကိန်းေှငတ
် န်ဖိုး, n=ကိန်းအရေအတွက်စုစုရပါင်း
ဥပမာ-
ဖန်ြျက်စက်ရုံတစ်ရုံမှာ ထုတ်ေုပ်ရသာ ပုေင်းများသည် အသုံးပပုရသာ အပူြျန်ိ နှင့်
စပ်ထားရသာ ဖန်ေည်တို့အရပါ်မူတည်၍ အရေးြျန်ိ ရအာင်စ ကွာပြားမှုေကှိ ကသည်။ ယင်းတို့မှ
ပျမ်းမျှ အရေးြျန်ိ ကိုေှာပါ။
၄၁၊ ၄၃၊ ၄၂၊ ၄၁၊ ၄၃၊ ၃၆၊ ၄၀၊ ၄၀၊ ၃၉၊ ၄၂၊ ၄၁၊ ၄၄၊ ၄၃၊ ၄၆၊ ၄၁၊ ၃၈၊ ၃၉၊ ၄၀၊ ၃၉၊ ၃၉။
သမတ်ကိန်း =817/20= 40.85 ရအာင်စ

သမတ်ကိန်းကို ထပ်ကကိမ်မပန့်ချက်မှရှာဘဖွမခင်း
၂၃။ အတန်းအစားရပါင်း ‘ K ’ ပါဝင်ရသာ ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်တစ်ြုရပးထားေျှင် ယင်းမှ
သမတ်ကိန်းကို ရအာက်ပါပုံရသနည်းအတိုင်း တွက်ယူနိုင်သည်-

xi = i အတန်းအစားေှိ x ၏ တန်ဖိုး
= ½ (ရအာက်စည်း +အထက်စည်း)
fi= i အတန်းအစားေှိ ထပ်ကကိမ်
n = ထပ်ကကိမ်စုစုရပါင်း
k = အတန်းအစားအရေအတွက်

ဉပမာ-
အတန်းအစား ထပ်ကကိမ် xi fi xi
၁၀-၂၀ ၅ ၁၅ ၇၅
၂၀-၃၀ ၁၀ ၂၅ ၂၅၀
၃၀-၄၀ ၂၀ ၃၅ ၇၀၀
၄၀-၅၀ ၃၀ ၄၅ ၁၃၅၀
၅၀-၆၀ ၂၀ ၅၅ ၁၁၀၀
၆၀-၇၀ ၁၀ ၆၅ ၆၅၀
၇၀-၈၀ ၅ ၇၅ ၃၇၅
n=၁၀၀ ၄၅၀၀

= 45
 တစ်ဝက်ကိန်း
အချက်အလက်ကကမ်းမှ တစ်ဝက်ကိန်းကို ရှာဘဖွမခင်း
၂၄။ အြျက်အေက်များ၏ အေယ်ဗဟိုတွင်ကျရသာ တန်ဖိုးပဖစ်သည်။ အြျက်အေက်ကကမ်းမှ
တစ်ဝက်ကိန်းကိုေှာပါက ရပးထားရသာ အြျက်အေက်ကို ကိန်းတန်ဖိုးပမာဏအေိုက်
ငယ်စဉ်ကကီးေိက
ု ် စီစဉ်ေမည်။ ထိ့ရ
ု နာက်တစ်ဝက်ကိန်း၏ တည်ရနောကို ေှာရဖွေမည်။ အကယ်၍
အြျက်အေက် အရေအတွက်ရပါင်း n ေှိပါက တစ်ဝက်ကိန်း၏ တည်ရနောမှာ ပဖစ်၍
တစ်ဝက်ကိန်းမှာ ယင်းရနောေှိကိန်းတန်ဖိုးပဖစ်သည်။ ရပးထားရသာ ကိန်းအရေအတွက်သည်
စုံ ကိန်းပဖစ်ပါက အေယ်၌ ကျရသာကိန်း ၂ ြုေမ
ှိ ည်ပဖစ်ော ထိက
ု ိန်း ၂ ြု၏ ပျှမ်းမျှပြင်းသည်
တစ်ဝက်ကိန်းပဖစ်သည်။
ဉပမာ-
ေယ်ကွက် ၁၀ ကွက်မှ တစ်ဧကစပါးအထွကတ
် င်းရပါင်းမှာ
၄၈၊ ၄၀၊ ၂၅၊ ၄၀၊ ၈၅၊ ၂၉၊ ၄၀၊ ၃၀၊ ၆၀၊ ၂၅
ငယ်စဉ်ကကီးေိက
ု ်စီပါက -
၂၅၊ ၂၅၊ ၂၉၊ ၃၀၊ ၄၀၊ ၄၀၊ ၄၀၊ ၄၈၊ ၆၀၊ ၈၅
တစ်ဝက်ကိန်း၏တည်ရနော = = = 5.5

တစ်ဝက်ကိန်းသည် ၅ ကကိမ်ရပမာက်နှင့် ၆ ကကိမ်ရပမာက်ကိန်းကကားတွင် တည်ေှိသည်။

တစ်ဝက်ကိန်း = = 40

တစ်ဝက်ကိန်းကို ထပ်ကကိမ်မပန့်ချက်မှ ရှာဘဖွမခင်း

၂၅။ ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်မှ တစ်ဝက်ကိန်းကို ေှာေန်ရအာက်ပါပုံရသနည်းကို အသုံးပပုေသည် -

Lm = တစ်ဝက်ကိန်းအတန်းအစား၏ ရအာက်စည်း
fm-1 = တစ်ဝက်ကိန်းအတန်းအစား၏ ရအာက်အတန်းအစားေှိ အထက်ဆင့်တိုး ထပ်ကကိမ်
fm = တစ်ဝက်ကိန်းအတန်းအစား၏ ထပ်ကကိမ်
Cm = တစ်ဝက်ကိန်းအတန်အစား၏ အတန်းအကွာအရဝး
n = ထပ်ကကိမ်စုစုရပါင်း

၂၆။ တစ်ဝက်ကိန်းကို ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်မှ ေှာပါက ပထမဉီးစွာ အထက်ဆင့တ

် ိုးထပ်ကကိမ်ကို
ေှာေမည်။ထိ့ရ
ု နာက် တစ်ဝက်ကိန်းအတန်းအစားကို ေှာေမည်။ တစ်ဝက်ကိန်းအတန်းအစားမှာ n/2
ကကိမ်ရပမာက်ကိန်းပါဝင်ရသာ အတန်းအစားပဖစ်သည်။ ယင်းတန်ဖိုးကို အထက်ဆင့တ
် ိုးထပ်ကကိမ်မှ
ေှာေမည်။
 အတန်းအစား ထပ်ကကိမ် အထက်ဆင့တ
် ိုးထပ်ကကိမ်
၁၀-၂၀ ၅ ၅
၂၀-၃၀ ၁၀ ၁၅
၃၀-၄၀ ၂၀ ၃၅
၄၀-၅၀ ၃၀ ၆၅
၅၀-၆၀ ၂၀ ၈၅
၆၀-၇၀ ၁၀ ၉၅
၇၀-၈၀ ၅ ၁၀၀
စုစုရပါင်း ၁၀၀

= 45

စပါးအထွက် ေယ်ကွက် အထက်ဆင့တ

် ိုးထပ်ကကိမ်
(အတန်းအစား (fi) (Fi)
၆၁-၆၃ ၁ ၁
၆၃-၆၅ ၅ ၆
၆၅-၆၇ ၆ ၁၂
၆၇-၆၉ ၁၃ ၂၅
၆၉-၇၁ ၇ ၃၂
စုစုရပါင်း ၃၂

= 67.6

ကကိမ်များကိန်း(Mode)
၂၇။ အြျက်အေက်များအနက် အရေအတွက် သို့မဟုတ် ထပ်ကကိမ်အများဆုံးေှိသည့် ကိန်းတန်ဖိုး
ကို ကကိမ်များကိန်းဟုရြါ်သည်။
ကကိမ်များကိန်းကို အချက်အလက်ကကမ်းမှာ ရှာဘဖွမခင်း
၂၈။ ရပးထားရသာ အြျက်အေက်များကို ကိန်းအတိအကျထား၍ ထပ်ကကိမပ် ပန့်ြျက်တစ်ြု
ဖွဲ့စည်းေမည်။ ထိုမှ ထပ်ကကိမ်အများဆုံးကိန်းတန်ဖိုးသည် ကကိမ်များကိန်းပဖစ်သည်။
 ကကိမ်များကိန်းကို ထပ်ကကိမ်မပန့်ချက်မှ ရှာဘဖွမခင်း
၂၉။ ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်မှ ကကိမ်များကိန်းကို ရအာက်ပါပုံရသနည်းအေ ေှာနိုင်၏ -

Lo = ကကိမ်များကိန်းအတန်းအစား၏ရအာက်စည်း
Co = ကကိမ်များကိန်းအတန်းအစား၏ အတန်းအကွာရဝး
1=fo – f-1 = ကကိမ်များကိန်းအတန်းအစားေှိ ထပ်ကကိမ်နှင့် ၎င်းအတန်းအစား
ရအာက်ေှိ အတန်းအစား၏ ထပ်ကကိမ်တို့ပြားနားြျက်
2=fo – f+1= ကကိမ်များကိန်းအတန်းအစားေှိ ထပ်ကကိမ်နှင့် ၎င်းအတန်းအစား
အထက်ေှိ အတန်းအစား၏ ထပ်ကကိမ်တို့ပြားနားြျက်

စက်ရုံထုတ်ေုပ်မှု စက်ရုံ
(ကျပ်ရထာင်ရပါင်း) အရေအတွက်
၅-၉ ၂
၉-၁၃ ၅

၁၃-၁၇ ၈

၁၇-၂၁ ၃
၂၁-၂၅ ၂

Lo = 13
Co = 4
1 = fo – f-1 = 8-5 = 3
2 = fo – f+1 = 8-3 = 5

= 14.5
သမတ်ကိန်း၊ တစ်ဝက်ကိန်း၊ ကကိမ်များကိန်းတို့၏ အကျုးအမပစ်
ိ များ
၃၀။ သမတ်ကိန်း၏ အကျုးအပပစ်
ိ များမှာ -
(က) သြဂျာသမတ်ကိန်းသည် အသုံးအများဆုံး ပျှမ်းမျပှြင်းတစ်ြုပဖစ်သည်။
(ြ ) ေူသိများဖပီး နားေည်ေွယ်၍ တွက်ြျက်ောတွင် ေွယ်ကူသည်။
(ဂ ) ရပးထားရသာ အြျက်အေက်များအားေုးံ ကို အသုံးပပုေသည်။
(ဃ) စာေင်းအားရကာက်ြျက်ြျသူသည် ကို အပြားအတိုင်းအတာများနှင့် နှိုငး် စာေျှင် ပိုမို
ယုံကကည်ကိုးစားနိုငသ
် ည်။
တစ်ဝက်ကိန်း၏ အကျုးအပပစ်
ိ များမှာ -
၃၁။ (က) တွက်ြျက်ေန် ေွယ်ကူသည်။
(ြ ) အြျက်အေက်အားေုးံ ကို အသုံးမပပုဘဲတန်ဖိုးအားပဖင့် အေယ်ကျရသာကိန်းကိုသာ
ေှာယူနိုင်သည်။
(ဂ ) အစွန်းတန်ဖိုးများ၏ ေွှမ်းမိုးမှုကို မြံေဘဲ အတန်းဖွင့်ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်မှေည်း
ေှာယူနိုင်သည်။
(ဃ) တစ်ဝက်ကိန်းကို အေယ်အေတ်တန်ဖိုးများကို ေှာေိုရသာအြါ၌ အသုံးပပုသည်။
ကကိမ်များကိန်း၏ အကျုးအပပစ်
ိ များမှာ -
၃၂။ (က) သမတ်ကိန်းမှေဲွေျှင် အသုံးအများဆုံးရသာ ပျမ်းမျှပြင်းတစ်ြုပဖစ်သည်။
(ြ ) ကကိမ်များကိန်းသည် အြျက်အေက်အများစု၏ အဂဂါေပ်ကရ
ို ဖာ်ပပသပဖင့် နားေည်
ေွယ်ဖပီး ေှာရဖွေန်ေွယ်ကူသည်။
(ဂ ) အစွန်းတန်ဖိုးများ၏ ေွှမ်းမိုးမှုမေှိသည့်အပပင် အတန်းဖွင့် ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်မှေည်း
ေှာယူနိုင်သည်။
(ဃ) စီးပွားရေးေုပ်ငန်းများတွင် အသုံးများသည့် ေုပ်ငန်းအရပြအရနကိုပပော၌
အပမင့်ဆုံးအရပြအရနကို ကကိမ်များကိန်းပဖင့် ရဖာ်ပပသည်။

စာရင်းအချက်အလက်များအား ေန်းစစ်ဖပီးဘလ့လာဘကာက်ချက်ချမခင်း
(Data Analysis and Data Interpretation)
သခချာသမတ်ကိန်း၊ တစ်ဝက်ကိန်းနှင့်ကကိမ်များကိန်းတို့၏ ေက်သွယ်ပုံ
၃၃။ ယင်းတို့အားေုးံ တူညီေျှင် ပပန့်ြျက်သည် ရြါက်ြျုးညီ
ိ ရြါင်းရောင်းပုံသဏ္ဍာန်
Symmetrical or Bell Shaped ပပန့်ြျက်ေိှသည်။

- +

x = Md = Mo
၃၄။ x > Md > Mo ပဖစ်ေျှင် ပပန့်ြျက်သည် ေက်ယာဘက်တိမ်းရစာင်းရသာ ပပန့်ြျက်
ေှိသည်။

-  + 
Mo Md x

၃၅။ x < Md < Mo ပဖစ်ေျှင် ပပန့်ြျက်သည် ေက်ဝဲဘက်တိမ်းရစာင်းရသာ ပပန့်ြျက် ပဖစ်

သည်။

-  + 
x Md Mo

၃၆။ တိမ်းရစာင်းမှု အသင့်အတင့်ေှိရသာ ထပ်ကကိမ်ပပန့်ြျက်မျုးတွ

ိ င် သြဂျာသမတ်ကိန်းနှင့်
ကကိမ်များကိန်း၏ ပြားနားပြင်းသည် သြဂျာသမတ်ကိန်းနှင့် တစ်ဝက်ကိ န်းပြားနားပြင်းထက် သုံးဆ
ကကီးသည်။
x - Mo = 3 ( x – Md )

နိဂုံး
၃၇။ စာေင်းအင်းပညာေပ်ကရ
ို ေ့ောပြင်းပဖင့် ကိန်းဂဏန်းအြျက်အေက်များကို အသုံးပပု၍
ရကာက်ြျက်ြျမှုများပပုေုပ်ောနိုင်ပါသည်။ ဌာနဆိုင်ော စာေင်းဇယားများကို စုစည်း၍
မိမရ
ိ ေ့ောေိရ
ု သာ အြျက်အေက်များ ရပါ်ေွငထ
် င်ေှားောရစေန်၊ အြျက်တစ်ြုနှင်တ
့ စ်ြု
နှိုင်းယှဉ်ြျက်များ ပပုေုပ်နိုင်ေန်၊ အြျန်ိ တစ်ြျန်ိ နှငတ
့် စ်ြျန်ိ ရပပာင်းေဲြျက်များကို ရေ့ောနိုင်ေန်
အသုံးဝင်သည်။ နိုင်ငရ
ံ တာ်၏ စီးပွားရေး၊ ေူမှုရေးနှင့် စီမံြန့်ြွဲရေးေုပ်ငန်းများတွင်
စာေင်းအင်းပညာကို ကျယ်ကျယ်ပပန့်ပပန့်အသုံးပပုပြင်းပဖင့် ထိရောက်ရသာ ရအာင်ပမင်မှုများ
ေေှိနိုင်ပါသည်။
 ကျမ်းကိုးစာရင်း
၁။ စီးပွားရေးတက္ကသိုေ် ရဘာဂရဗဒဌာနမှ ထုတ်ရဝရသာ ရဘာဂရဗဒ ဘာသာေပ်များ
၂။ N.Gregory Mankiw, Principles of Microeconomics, seven edition,
United States,2005.
၃။ Mukti Nath Singh, Principles of Economics, New Delhi,2011.
th
၄။ Paul Samuelson and William Nordhaus “Economics, 19 edition,
United States, 2010.
၅။ ပထမနှစ်မှ စတုတ္ထနှစ်အထိ စီးပွားရေးဘာသာေပ်သင်ရိုးညွန်းတမ်းများ (ေန်ကုန်
စီးပွားရေးတက္ကသိုေ်)
၆။ ဂုဏ်ထးူ တန်းပထမနှစ် အသုံးြျရဘာဂရဗဒဘာသာေပ်သင်ရိုးညွှန်းတမ်းများ (မုံေွာ
စီးပွားရေးတက္ကသိုေ်)
၇။ ပမန်မာနိုင်ငံ၏ရငွရကကးမူဝါဒများနှင့ဘ
် ဏ်ေုပ်ငန်းကဏ္ဍပပုပပင် ရပပာင်းေဲမှုများ၊
ပမန်မာနိုင်ငရ
ံ တာ်ဗဟိုဘဏ်
၈။ Principles of Macroeconomics (TENTH EDITION)
၉။ ဦးပမတ်သိန်း၊ ပါရမာက္ခြျုပ်၊ စီးပွားရေးတက္ကသိုေ် ‘စီးပွားရေးစီမံကန
ိ ်းပညာ’
တက္ကသိုေ် ပိြ
ု့ ျစာစဉ် (၅၄)၊ အထက်တန်းပညာဦးစီးဌာန၊၁၉၈၀ ပပည့်နှစ်
၁၀။ A.N A grawal & Kundan, “ Economic Planning” { Priciple,
Techniques and Practice) Vikas Publishing House, PVT, Ltd, New
Delhi, Bombay.
၁၁။ စီးပွားရေးတက္ကသိုေ်မှ ေူ့စွမ်းအားအေင်းအပမစ် ဖွံ့ဖဖိုးမှုဘာသာေပ် ပပင်ပ
ပိြ
ု့ ျြျက်များ
၁၂။ CDP, Handbook on the least Developed Country Category; Inclusion,
Graduation and Special Support Measure,UN, November 2008
၁၃။ Michael P. , Lowaro, Economic Development , New York University,
th
Longman Ltd. 6 ed . 1997.
၁၄။ The Postwar Evolution of Development Thinking by Chartes P. Oman
and Ganeshan Wignaraja Macmillan, OECD Development Center
၁၅။ W. W. Rostow, The State of Economic Growth , Cambridge
University Press, Fifth 1961.
၁၆။ စီးပွားရေးတက္ကသိုေ်မဂ္ဂဇင်း(ေန်ကုန်)
၁၇။ နိုငင
် မ
ံ ျား၏ဖွံ့ဖဖိုးတိုးတက်ရေးဆိုင်ော နည်းေမ်းများ၊ ၂၀၁၃၊ ဒုတိယအကကိမ၊်
စိုးတင်ဝင်း(ဘဏ်)
၁၈။ ဖွံ့ဖဖိုးမှုအနည်းဆုံးနိုင်ငံဆိုင်ော သိမှဖွယ်ောများနှင့် ပမန်မာနိုငင
် ဖ
ံ ွံ့ဖဖိုးမှု အနည်းဆုံး
နိုငင
် ံအပဖစ် ဝင်ရောက်ြဲ့မှုအရပြအရန ရေ့ောတင်ပပြျက်၊ သံအမတ်ကကီး(ဖငိမ်း)
ဦးေှရမာင်
၁၉။ Charles P. Oman and Ganeshan WinGnaraja Macmillan, ''The Postwar
Evolution of Development Thinking", OECD Development Center.
၂၀။ Joseph E.Stiglitz, ''Economics", W. W. Norton and Company, London &
New York, 2nd ---ed, 1997.

၂၁။ Masahiko Aoki, ''The role of government in East Asian economic

development", Oxford University Press Inc, New York, 1st ----ed, 1998.
၂၂။ Michael P. Todaro, ''Economic Development", Longman Ltd., London &
New York, 12th - ed, 2015.

၂၃။ W.W Rostow, ''The stages of economic growth", Cambridge University

Press, 5th - ed, 1961.