Ауыл мектептерінің оқушыларына арналған жалпы білім беретін

пәндер бойынша республикалық олимпиаданың

бірінші (бастапқы) кезеңі
(Орыс тіліндегі тапсырмалар төменде ұсынылған)

Первый (стартовый) этап республиканской олимпиады по

общеобразовательным предметам для учащихся сельских школ
(Задания на русском языке представлены ниже)

10-сынып тестері

1-15 сұрақтар [1 ұпай]

1. Бүгінгі таңда саяси-географиялық орналасу жағдайына қарай Орталық Азия
концепциясына қай мемлекет кірмейді?
A) Әзірбайжан
B) Түрікменстан
C) Өзбекстан
D) Тәжікстан

2. Орталық Азияны мекендеген тайпалар туралы қандай антикалық жазба деректерде

айтылады?
A) Геродоттың «Тарих», Страбоннның «География» еңбектерінде
B) Ксенофонттың «Табыс туралы», Аристотельдің «Саясат» еңбектерінде
C) Плутархтың «Таңдалған өмір», Аппианның «Азамат соғыстары» еңбектерінде
D) Корнелий Непостың «Хроникасы», Клавдидің «Этрускілердің тарихы» еңбектерінде

3. 1908–1917 жылдары Мемлекеттік Думада қазақтардың мүддесін ашық қорғаған өлкенің

орыс ұлтынан шыққан озық ойлы депутаттары:
А) А.И. Герцен, В.В. Григорьев
В) В.И. Мушкетов, А.Н. Куропаткин
C) А.И. Седельников, Н.Скалозуб
D) А.Д. Мерецков, А.Ф. Керенский

4. 1862 жылы алғашқылардың бірі болып Қазақстан аумағындағы қорғандарға

археологиялық қазба жұмыстарын бастаған ғалым, шығыстанушы, археолог, түрколог
A) Радлов В.В.
B) Сперанский М.М.
C) Щербин Ф.А.
D) Зырянов А.Н.

5. Дұрыс анықтама беріңіз: Археологиялық мәдениет дегеніміз –

А) адам жетістіктерінің өндірістік, әлеуметтік және рухани тұрғыдан жиынтығы
B) бір территория мен дәуірге жататын және ортақ белгілері бар материалдық
ескерткіштер кешені
C) әртүрлі құрылыстарға қатысты қабылдап қолданған адамзат білімінің, сенімі мен мінез-
құлық нормаларының кешені
D) қоғам өмірінің әртүрлі жақтарын сипаттайтын этникалық процестерді зерттейтін
ғылым.

6. Жетісуда ең көне тарихи ескерткіші:

A) Есік қорғаны
В) Ботай мәдениеті
С) Таңбалы тас кешені
D) Шарын шатқалы

7. Неолиттік революцияның адамзат тарихындағы мәні мен маңызы қандай?

А) сынық тас техникасын қолдану
B) терімшілдіктен өндіруші шаруашылыққа көшу
C) Садақ пен жебенің пайда болуы
D) металл балқытуды игеру

8. Құрғақ (аридтік) климат жауын-шашынның аз жауумен байланысты. Сондықтан да

Орталық Азиядағы құрғақ климат
А) отырықшы өркениеттің пайда болуыны әсер етті
B) таудағы мұздықтардың тез еруіне әсер етті
C) көшпелі өркениеттің пайда болуына әсер етті
D) қалаларда су құбырларының пайда болуына әсер етті

9. Индустриялық дәуірге дейін ертеректе өмір сүрген барлық өркениеттерді

A) антикалық өркениет деп атады
B) ежелгі шығыс өркениеті деп атады
C) дәстүрлі өркениеттер деп атады
D) ортағасырлық өркениеттер деп атады

10. Еуразияды алғашқы жылқыны қолға үйретіп энеолитте жылқы өсіру мәдениетін
қалыптастырған
A) Тасмола мәдениеті
B) Ботай мәдениеті
C) Дәндібай мәдениеті
D) Қима мәдениеті

11. Дәстүрлі қазақ қоғамында адамдар қалайша би болды?

А) мұрагерлікпен
B) халықтың қалауымен және таңдауымен
C) хандардың тағайындауымен
D) шыққан тегіне қарай

12. Ұлы дала – кең жазық белдеу тарихи-мәдени ұғым ретінде

A) Дунайдан Алтайға, одан әрі Маньчжурияға дейінгі жерлерді қамтиды
B) Ертістен Қара теңізге дейінгі алқапты қамтиды
C) солтүстік шығыс Ираннан Жетісуға, одан әрі Моңғолияға дейінгі жерлерді қамтиды
D) Хуанхэ өзенінің орта ағысынан Каспий теңізі жағалауына дейінгі жерлерді қамтиды

13. Неліктен Қазақстанның ерте көшпелілері табынның құрамын қой мен жылқы малының
пайдасына өзгертті?
A) тебіндеп жайыла алатын болған соң
C) көшпелілердің діни көзқарасына байланысты
C) басқа үй жануарларына қарағанда ертеректе қолға үйретілген
D) сүт өнімдерін көбірек берген соң

14. Андронов тайпалары арасындағы күн сәулесі құдайының культі

A) Жеңіс пен күшті білдірген
B) құнарлылық пен өмірді білдірген
C) достық пен махаббат
D) О дүниелік жарықты білдірген

15. «Аң стилі» бұл

A) Сақ мәдениетінің белгісі
B) Түркі мәдениетіне тиесілі
C) Ғұндардың аң аулау әдісі
D) Моңғол мәдениетінің үлгісі

16-25 сұрақтар [2 ұпай]

16. «Этногенез» термині
А) антропоморфизмнің қалыптасуын білдіреді
В) адамның биологиялық нәсілінің шығу тегі мен эволюциясын білдіреді
C) этностың шығу тегі және оның бұрынғы замандағы дамуын білдіреді
D) жеке адамды, оның шығу тегін, дамуын зерттеуді білдіреді

17. Б.з.д. І мың. басында жаңа дін - зороастризм пайда болды, онда Ахура-Мазда басты
құдай болып жарияланды. Ол
A) Соғыс пен ерліктің құдайы болды
B) Ғаламдық ізгіліктің құдайы болды
C) От пен судың құдайы, онсыз адамның тіршілігін елестету мүмкін емес
D) Тәңіршілдіктің алғашқы бастауы болды

18. Қазақ халқы этногенезінің соңғы кезеңін көрсетіңіз

A) Түркі-моңғол кезеңі
B) Түркілік кезең
C) Үндіеуропалық кезең
D) Андроновтық кезең

19. VI-XII ғасырда Жетісуда орналасқан түркі мемлекеттерінің дұрыс ретін көрсетіңіз:
А) Батыс Түрік қағанаты – Қарлұқтар – Түргештер
B) Түргеш – Қарахандар – Қарлұқтар
C) Түргеш – Қарлұқтар – Қарахандар
D) Оғыз – Қарлұқ – Түргеш

20. Елбөріл деген:

А) Қарахандардың билеуші әулеті
B) Оғыздардың билеуші тайпасы
C) Қыпшақтардың билеуші руы
D) Шығыс Түрік қағанатының билеуші руы

21. 1269 жылы Таласта өткен Бүкіл моңғол құрылтайының басты нәтижесі:
A) моңғол империясының барлық ұлыстары өз дербестігін алды
В) батысқа қарай жаңа жорыққа аттаныс жарияланды
C) Моңғол империясының иелігін ұлғайту туралы шешім қабылданды
D) Чингизизм идеологиясын нығайту туралы шешім қабылданды

22. Хулагуидтер мемлекеті:

A) Иранда құрылды
B) Кавказда құрылды
C) Мауренахрда құрылды
D) Мысырда құрылды

23. Алтын Орданың ең күшейген кезі:

A) Бату мен Орда-Еженнің билігі тұсында болды
B) Өзбек пен Жәнібектің билік құрған кезінде болды
C) Мамай мен Тоқтамыштың заманында болды
D) Әбілқайыр хан мен Темір кезінде болды

24. «Қазақстан отар болған және отар болып қала береді» деген сөз кімге тиесілі?
А) Ә.Бөкейхановқа
B) С.Сәдуақасовақа
C) М.Дулатовқа
D) М.Шоқайға

25. ХХ ғ. басында Қазақстан аумағында қандай әскери орыс-казачествоның бөлімдері

болғанын көрсетіңіз:
A) Орал, Сібір, Орынбор казачествосы
B) Астрахань, Дон, Қиыр Шығыс казачествосы
C) Терек, Кубань, Амур казачествосы
D) Уссурий, Енисей казачествосы

26-30 сұрақтар [3 ұпай]

26. 1920 жылы Ә.Бөкейхановты және бірқатар Алашорда қайраткерлерін Кеңес өкіметінің
тұтқындауының себебі неде?
A) ақ гвардияшылармен қатынаста болғаны үшін
B) Ұлтшылдық үшін айыпталған
C) Елдің күйзелісі мен экономикалық дағдарысқа кінәлі деп танылды
D) большевиктермен ынтымақтастықта болғаны үшін

27. Бұл жарғының қабылдануы Орта жүздің Ресей империясының құрамына нақты кіруін
білдірді.
A) «Орынбор қырғыздары туралы жарғы»
B) «Уақытша басқару ережелері»
C) «Сібір қырғыздары туралы жарғы»
D) «Түркістан облысын басқару туралы ереже»

28. 1911 жылы «Қазақ Елінің Уставы» атты алғашқы конституцияның жобасын жасаған
кім?
А) Ә.Бөкейханов
B) Б.Сырттанов
C) М.Дулатов
D) Ә.Ермеков

29. Ә.Бөкейхановтың кадет партиясынан шығып, Алаш партиясын құру себебі:

А) кадеттердің қазақ тұрғындарын жазалауға қатысуы
B) кадеттердің қазақ автономиясын құру туралы идеяны қабылдамауы
C) кадеттердің монархияны сақтап қалуға деген ұмтылысы
D) кадеттердің большевиктер жағына шығуы

30. 1936 жылғы КСРО Конституциясы бойынша Қазақстан:

A) одақтық республика деңгейіне дейін көтерілді
В) автономиялық республика деңгейіне дейін көтерілді
C) ұлттық округке деңгейіне дейін көтерілді
D) Жартылай дербестікке ие болды

Тесты 10 класс

Вопросы 1-15 [1 балл]

1. Какое государство не входит в понятие Центральная Азия исходя из политико-
географического положения в наши дни?
А) Азербайджан
В) Туркменистстан
С) Узбекистан
D) Таджикистан

2. Какие античные письменные источники упоминают племена обитавшие в

Центральной Азии?
А) Геродот «История», Страбон «География»
В) Ксенофонт «О доходах», Аристотель «Политика»
С) Плутарх «Избранные жизнеописания», Аппиан «Гражданские войны»
D) Корнелий Непот «Хроники», Клавдий «История этрусков»

3. 1908–1917 годы интересы казахов в Государственной думе открыто защищали

прогрессивные депутаты от русского населения края:
А) А.И. Герцен, В.В. Григорьев
В) В.И. Мушкетов, А.Н. Куропаткин
С) А.И. Седельников, Н. Скалозуб
D) А.Д. Мерецков, А.Ф. Керенский

4. Ученый, востоковед, археолог, тюрколог одним из первых начавши археологические

раскопки курганов на территории Казахстана в 1862 г.
А) Радлов В.В.
В) Сперанский М.М.
С) Щербин Ф.А.
D) Зырянов А.Н.

5. Дайте верное определение: Археологическая культура это -

А) совокупность достижений человечества в производственном, общественном и
духовном отношении
В) комплекс материальных памятников, относящихся к одной территории и эпохе и
имеющей общие черты
С) комплекс людских знаний, убеждений и норм поведения, которые мы перенимаем и
воплощаем в различные сооружения
D) наука, изучающая этнические процессы, под которыми понимаются разнообразные
аспекты жизнедеятельности общества.

6. Самый древний исторический памятник на территории Жетысу:

A) Курган Иссык
В) Ботайская культура
С) Комплекс Танбалы тас
D) Чарынский каньон
 7. В чем значимость и значение неолитической революции в истории человечества
А) применение техники оббитой гальки
В) исторический переход от присваивающего хозяйства к производящему
С) одомашнивание диких животных
D) выплавка металлов

8. Аридный климат связан с низким количеством атмосферных осадков. Поэтому

засушливый климат в Центральной Азии сыграл определяющую роль в
А) возникновении оседлой цивилизации
В) появлении искусственного орошения земли
С) возникновении кочевой цивилизации
D) изобретении акведуков

9. Все ранний цивилизации в доиндустриальную эпоху называют

А) античными
В) древневосточными
С) традиционными
D) средневековыми

10. Первые коневоды Евразии и коневодческая культура энеолита

А) тасмолинцы
В) ботайцы
С) дандыбаевцы
D) мичуринцы

11. Как становились биями в традиционном казахском обществе?

А) по наследству
В) по желанию и выбору народа
С) по назначению ханов
D) по происхождению

12. Историко-культурное понятие Великая степь широкий равнинный пояс, тянущийся от

А) Дуная до Алтая и далее до Манчжурии
В) Иртыша и до Черного моря
С) северо-восточного Ирана до Семиречья и далее до Монголии
D) среднего течения Хуанхэ и до побережья Каспийского моря

13. Почему у ранних кочевников Казахстана изменяется состав стада в пользу овец и
лошадей?
А) обладали инстинктом тебеневки
В) подходили по религиозным воззрениям кочевников
С) были ранее одомашнены, чем другие домашние животные
D) давали больше молочной продукции

14. Культ божества солнечного света у андроновских племен символизировал:

А) победу и власть
В) плодородие и жизнь
С) дружбу и любовь
D) души умерших
15. Искусство «звериного» стиля зародилось в
А) сакской среде
В) тюркской среде
С) гуннской среде
D) монгольской среде

Вопросы 16-25 [2 балла]

16. Под термином «этногенез» понимается
А) формирование антропоморфизма
В) происхождение и эволюция биологического рода человека
С) происхождение этноса и его развитие в прошлом
D) изучение отдельного человека, его происхождения, развития

17. В начале І тыс. до н.э. была основана новая религия Зороастризм, где главным богом
был провозглашен Ахура-Мазда, который стал
А) Богом войны и доблести
В) Богом вселенского добра
С) Богом огня и воды, без еоторых немыслимо существование человека
D) предшественником Тенгри

18. Укажите заключительный этап этногенеза казахского народа

А) тюркско-монгольский
В) тюркский
С) индоевропейский
D) андроновский

19. Укажите правильню последовательность тюркских государств в Жетысу в VI-XII вв.:

А) Западно тюркский каганат – Карлуки - Тюргеши
В) Тюргеши – Караханиды - Карлуки
С) Тюргеши – Карлуки - Караханиды
D) Огузы – Карлуки - Тюргеши

20. Ельбори это:

А) правящи род караханидов
В) правящи род огузов
С) праящи род кыпчаков
D) правящи род Восточно тюркского каганата

21. В 1269 году на всемонгольском курулте на Таласе было принято решение:

А) о независимости всех улусов и государств чингизидов
В) о дальнейшем походе на запад
С) о расширении владении монгольской империи
D) об усилении идеологии чингизизма

22. Государство Хулагуидов было создано:

А) в Иране
В) на Кавказе
С) в Мавераннахре
D) в Египте
23. Наивысший рассвета Золотой орды прходиться на период правления:
А) Батыя и Орда-ежена
В) Узбека и Жанибека
С) Мамая и Тохтамыша
D) Абулхаир хана и Тимура

24. Кому принадлежат слова: «Казахстан был и остался колонией»?

А) А. Букейханову
В) С. Садвакасову
С) М. Дулатову
D) М. Шокаю

25. Укажите какие военизированные казачьи подразделения существовали на территории

Казахстана в начала XX век:
А) Уральское, Сибирское, Оренбургское казачества
В) Астраханское, Донское, Дальневосточное казачества
С) Терское, Кубанское, Амурское казачества
D) Уссурийское, Енисейское казачества

Вопросы 26-30 [3балла]

26. Что послужило причиной ареста в 1920 году Советской властью А.Букейханова и ряда
деятелей Алаш Орды?
А) сотрудничество с белогвардейцами
В) обвинены в национализме
С) были обвинены в разрухе и экономическом кризисе
D) сотрудничество с большевиками

27. Принятие данного устава означало фактическое включение Среднего жуза в состав
Российской империи
А) «Устав об оренбургских киргизах»
В) «Временные положения об управлении»
С) «Устав о сибирских киргизах»
D) «Положение об управлении Туркестанским краем»

28. Кем в 1911 г. была создана первый проект конституций «Устав страны казахов»?
А) А. Бокейхановым
В) Б. Сырттановым
C) М. Дулатовым
D) А. Ермековым

29. Причиной выхода А. Бокейханова из партии кадетов и создание им партии «Алаш»

стало:
А) участие кадетов в расправе над казахским населением
В) не принятие кадетами идеи автономии казахов
С) стремление кадетов сохранить монархию
D) выступление кадетов на стороне большевиков

30. По конституции СССР 1936 года статус Казахстана был повышен до

А) до союзной республики
В) до автономной республики
С) до национального округа
D) до статуса доминиона