Sadasiva Pandara Chola Vol1

i
‘MuhŒ¢á¥ ngu¿P®’
â.it.rjhát¥g©lhu¤jh®
MŒîfŸ - 4
 ã‰fhy¢ nrhH® rÇ¤âu« - 2
(». ã. 1070 - 1279)
MáÇa®
â.it.rjhát¥ g©lhu¤jh®
jÄœk© mw¡f£lis
br‹id - 17.
ii â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
ü‰ F¿¥ò
ü‰bga® : â.it.rjhát¥ g©lhu¤jh®

MŒîfŸ - 4
MáÇa® : â.it.rjhát¥ g©lhu¤jh®
gâ¥ghs® : nfh. ïstHf‹
Kj‰gâ¥ò : 2007
jhŸ : 18.6 ». v‹.vÞ.nk¥È¤njh

msî : 1/8 bj«Ä
vG¤J : 12 òŸË
g¡f« : 16+ 280 = 296
üš f£lik¥ò : ïašò (rhjhuz«)
Éiy : cUgh. 275 /-
gofŸ : 1000
üyh¡f« : ghthz® fÂÅ

â.ef®, br‹id - 17.
m£il totik¥ò : bršÉ t. ky®
m¢á£nlh® : bt§fnlRtuh M¥br£ ãÇ©l®Þ

ïuha¥ng£il, br‹id -14.
btËpL : jÄœk© mw¡f£lis

‘bgÇah® Foš’
ã.11, Fšbkhf® FoÆU¥ò,
35, brthÈna áthá fnzr‹ rhiy
âahfuha®ef®, br‹id - 600 017.
bjh.ng. 2433 9030
iii
â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh®
116 M« M©L
Ãidî btËpL
njh‰w« : 15.08.1892 - kiwî : 02.01.1960
iv â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
beŠr« Ãiwªj e‹¿
bjh‹ik¢ br«bkhÊ¤ jÄG¡F

cyf mu§»š ca®î« bgUikí«
V‰gL¤â¤ jªj jÄHf KjštU¡F...
ij Kjš ehis jÄœ¥ ò¤jh©L v‹W
cybf§F« thG« jÄH®fS¡F m¿É¤J
ct¥ig cUth¡»¤ jªj jÄHf KjštU¡F...
MuhŒ¢á¥ ngu¿P® â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh®
mUªjÄœ¢ bršt§fis eh£Lilikah¡»
bgUik nr®¤j jÄHf KjštU¡F...
g¤jh« tF¥ò tiu
jhŒbkhÊ¤ jÄiH¡ f£lha¥ ghlkh¡»a
K¤jÄH¿P® jÄHf KjštU¡F....
jiyik¢ brayf MizfŸ
jÄÊš k£Lnk tunt©L«
v‹W f£lisÆ£l jÄHf KjštU¡F...
jÄœk© mw¡f£lis
beŠr« Ãiwªj
e‹¿ia¤ bjÇÉ¡»wJ.
mÂªJiu v
mÂªJiu
ã.ïuhkehj‹ f.K., r.ï.,
ïªâa tuyh‰¿nyna beL§fhy« (Vw¤jhH 1500 M©LfS¡F
nkyhf) bjhl®ªJ M£á brŒJ tªj XÇU mur gu«giuÆdUŸ nrhHU«
xUt®. áy ü‰wh©LfŸ ( ».ã.300 - ».ã. 850) nrhH® á‰wur®fshfnth, Äf¢áW
Ãy¥ gFâfis M©lt®fshfnth xL§»ÆUªjd®. mt‰iwí«
nr®¤J¤jh‹ ïªj¡ fz¡F. ï‹iwa¤ jÄHf« KGtJ« xnu M£áÆ‹
Ñœ tªj ».ã.1800¡F K‹d®, v¥bghGjhtJ ïªjÃiy ïUªjJ v‹whš
mJ ã‰fhy¢nrhH® M£á¡fhy¤âš ml§»a ».ã. 900-1200 M»a KªüW
M©LfËšjh‹ (mªj KªüW M©LfËš nru eh£L¥ gFâí« Tl¢
nrhHÇ‹ Ñœ¤jh‹ ïUªjJ). ã‰fhy¢ nrhH® ( Érahya‹ gu«giu ) M©l
».ã. 846-1279 fhy msÉ‹ c¢rf£l¤âš nrhH¥ nguur® M£á tl¡nf
J§fg¤âiu - »UZzh MWfŸ tiu elªjJ; 11M« ü‰wh©oš
ïy§ifÆš bgU«gFâí« m›th£áÆ‹ Ñœ ïUªjJ. “bkhÊbga®
nja¤â‹ tl¡nf” r§ffhy¤ jÄœ ntªj® xnuhtÊ gilbaL¤J
bt‹wjhf¡ Tw¥gL»wnjbahÊa, Ãiyahd M£á el¤âajhfnth
bjhl®ªJ ãw muRfËl« f¥g« bg‰W tªjjhfnth Tw¥glÉšiy.
jÄœ eh£o‰FŸS«, ã‰fhy¢ nrhH® M£á¡F K‹d®, gh©oa® -
nrhHÇilna ngh®fŸ elªjd; MÆD« bt‹w eh£il¤jhnk (gu«giu
muriu Ú¡»É£L) jkJ mur¥ãuâÃâ _y« M©ljhf¤ bjÇaÉšiy.
ã‰fhy¢nrhH® mfy¡fhš it¤J jÄHf¤J¡FŸS« btËÆY« Ãfœ¤âa
ngh® elto¡iffS« Xusî¡F jÄHfK« bj‹Åªâahî« 1300¡F¥ ãwF
åœ¢áaila¡ fhuzkhfïUªjdnth v‹gJ« MŒtj‰FÇaJ.
2. ã‰fhy¢nrhH® M£á¡fhy¤ij¥ g‰¿ m¿a fšbt£L¢ rh‹WfŸ
Äf¥ gythF«. 1887 Kjš ï‹W tiu¤ bj‹dh£oš go vL¡f¥g£LŸs
fšbt£LfŸ Vw¤jhH 50000¡F« nk‰g£lit (Rkh® 2000 br¥ngLfŸ;
3000 ehza§fŸ, K¤âiufŸ c£gl) ïªj¡ fšbt£L¡fËš 26000
fšbt£L¡fŸ ï‹iwa¤ jÄHf¥ gFâÆš f©lit; Vw¤jhH mid¤J«
jÄœ¡ fšbt£L¡fŸ. ïªj 26000ïš 35 ÉG¡fhL M»a 9000
fšbt£L¡fŸ ã‰fhy¢ nrhHiu¢ (».ã.850- 1250 fhy msî) rh®ªjit
v‹gh® R¥guhaY. (jÄœ¡ fšbt£LfËš gh©oaUilait 18%. Éra
efu k‹dUilait 16%) Vuhskhd ï¡ fšbt£L¡fŸ bgUksî¡F
rKjha, tÂf, g©gh£L tuyhWfS¡F cjîtdthÆD« muáaš
tuyh‰iw m¿a cjîtd áynt. ï¡fšbt£L¢ rh‹Wfisí«, ïy¡»a¢
rh‹WfŸ, mašeh£lh® F¿¥òfŸ, mfœthŒÉ‰ f©l v¢r§fŸ
KjÈat‰iw¥ ga‹gL¤â Kj‹KjÈš Mœªj MŒî¡F¥ã‹ ÉÇthf
áw¥ghf¥ ã‰fhy¢nrhH® tuyh‰iw M§»y¤âš 850 g¡f§fËš 1935-37š
vi â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
btËÆ£lt® tuyh‰w¿P® f.m. Úyf©l rh¤âÇah®; âU¤âa ïu©lh«

gâ¥ò 1955ïš btËtªjJ.
3. tuyh‰W¤ JiwÆš jl«gâ¤j jÄH¿P®fSŸ jiyáwªj áyUŸ
xUt® rjhát¥ g©lhu¤jh®. (1892 - 1961) jÄÊš “ã‰fhy¢ nrhH®
rÇ¤âu«” v‹w bgaÇš mt® vGâ m©zhkiy¥ gšfiy¡fHf« _y«
btËÆ£l fhy« tUkhW:
Kj‰ 2-M«, 3M«gâ¥òfŸ
gâ¥ò g©lhu¤jhnu âU¤âaJ
gFâ I ».ã.846 - 1070; 1949 2M« 1954; 3M« 1958
gFâ II 1070 - 1279; 1951 2M« 1957
gFâ III nrhH® muáaš 1961
g©lhu¤jh® gFâ I K‹DiuÆš 1949ïš F¿¤JŸsJ nghš mt®
jkJ üiy fšbt£L¥ ò¤jf§fŸ, m¿¡iffŸ; rh¤âÇah® M§»y üš,
áy jÄœ üšfŸ, áy C®fS¡F g©lhu¤jhnu neÇš br‹W go¤J m¿ªJ
tªj òâa brŒâfŸ M»a Mjhu§fË‹ mo¥gilÆš ï›tuyh‰iw
vGâíŸsh®. bj.bgh.Ûdh£áRªjudh® jkJ 1949K‹DiuÆš F¿¥ãLtJ
nghy (mJtiu¤ jÄÊš btËtªj tuyh‰W üšfŸ nghš “ghl
ò¤jfkhf” ïšyhkš) áªâ¤J MŒî brŒJ jÄÊš _yüyhf vGâa
Kjš tuyh‰W üš ïJthF«: “ the first original work of this kind in Tamil,
distinguished from mere text books”
4(i) tuyhW v‹gJ v‹d? “K‰fhy¤âš v‹delªâU¡fyh« v‹gij¥
g‰¿ ãªija jiyKiwia¢ rh®ªj khªj‹ xUt‹ jdJ kd¤âš
cUth¡»¡ bfhŸS« v©znk mJ. vGJgtDila m¿îÃiy, kdÃiy,
mtDila rKjha¥ gh®it, mtD¡F¡ »£L« Mjhu§fŸ M»at‰W¡
nf‰gnt xU fhy¤ij¥ g‰¿ mšyJ xU bghUis¥ g‰¿ xUt‹ tuyhW
vGJ»wh‹. vdnt x›bthU fhy¤ijí« bghUisí« g‰¿ gšntW
tuyhWfŸ ïU¡f¡ Toadnt.
“tuyh‰wháÇa‹ g£l¿î, g‰gy Éõa§fis¥ g‰¿a mtDila
f©nzh£l« M»at‰whš cUthd mtDila kd«jh‹ mt‹ v¥go
tuyh‰iwvGJ»wh‹v‹gij Ã®zÆ¡»wJ; ÉU¥ò btW¥g‰w tuyh‰wháÇa‹
Ka‰bfh«òjh‹. vdnt vªj tuyh‰W üY« KGikahd m¥g£lkhd
c©ikia¡ fh® cŸssî« flš Ú®cŸssî« Ã®zÆ¤J É£ljhf v©Â
Él¡TlhJ.”
- fhÇ bg¡kh‹.
“tU§fhy¤âš v‹d el¡F« vd¡ Tw¤ njitahd m¿it Él
g©L v‹d elªâU¡F« vd c‹Å¡f¤ njitahd m¿î Äf E£gkhdJ”
- mdnjhš ãuh‹R.
“tuyh‰wháÇa‹ mšyJ mtid¥ ga‹gL¤Jgt®fŸ cŸs¤âš
btË¥gilahfnth mšyJmt®fS¡nf bjÇahkš Mœkd¤ânyh, cŸs
mÂªJiu vii
F¿¡nfhŸfSl‹ jh‹ tuyhW vGj¥gL»wJ. m¡F¿¡nfhŸfŸ ãw
ïd§fis, FG¡fis¡ f£L¥gL¤JjY« tr¥gL¤JjY«; rKjha¤â‰F
ïy¡Ffis¡ fh£o C¡FÉ¤jš; FG¡fŸ, t®¡f§fS¡F cz®¢áô£Ljš;
mâfhu¤ij V‰bfdnt ifÆ‰ bfh©LŸst®fS¡F tYñ£Ljš; mâfhu
Äšyhjt®fËilnaí«, xL¡f¥g£ltÇilnaí« ï¥bghGJŸs
Ãiyikna rÇ v‹D« bghªâif kdÃiyiaV‰gL¤Jjš ngh‹wdth«.”
- n#.v¢.ãs«¥
“tuyh‰¿š bgU«gFâ c‹Å¥ò ntiy; Ûâ ÉU¥ò
btW¥ã‹goahd T‰W”
- Éš & VÇaš Luh‹£
“tuyhW vGJ« eh« e«fhy¤jt® rh®ãš khªj ïd¤â‹ Kªija
elto¡iffis¥ g‰¿ kâ¥ÕL brŒ»nwh«. tuyh‰whŒî brŒtjhf¡
T¿¡bfh©L bghGJ ngh¡Fgt® Kªij tuyh‰W elto¡iffis¡
F¿¤J ïJ m¿îilaJ, mJ _l¤jdkhdJ; ïJ kJifíilaJ, mJ
nfhiH¤jd«; ï¢braš e‹W, m¢braš ÔJ; v‹wthW kâ¥ã£L¡ TW«
bghW¥ig¤ j£o¡ fÊ¤jš xšyhJ. fhao¤j tuyh‰wháÇa‹ ek¡F¤
njitÆšiy.”
- M®.Í.fhÈ§î£
ii) nk‰f©lt‰¿‹ M§»y _y§fŸ tuyh‰W khzt® trâ¡fhf¡
ÑnH ju¥gL»‹wd.
History is a reconstruction of elements of the past in the mind of a human
being of a later generation... In principle there will be multiple histories of any given period,
each congruent to the mentalworld, social purposes, and sources available to the person
who creates it.
Since the recreation of the past takes place in the mind of the individual
historian which has been shaped by his personal experience and world view the
unbiased hstorian is an unattainable idea.
By the very nature of the historical discourse there can be no final truth -
Gary Bechman “The Limits of Credulity” Journal of the Amercian Oriental
Society 125.3
It needs rarer genius to restore the past than to foretell the future
- Anatole France
( History) is always a created ideology with a purpose, designed to control
individuals or motivate societies, or inspire classes .. to strengthan the purpose of
those who possessed power... and reconcile those who lacked it.
- J.H. Plumb ( 1969 ) The death of the past (quoted by Beckman).
“Most History is guessing and the rest is prejudice
- Will and Ariel Durant
viii â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
“We are the present of man, passing judgement on his own corporate past.
What we cannot do, is to continue playing with historical research and yet shirk the
responsibility of judging the actions we narrate: saying this wise, that foolish; this
courageous, that cowardly; this well done, that ill’’
-R.G.Colingwood ( 1999 Posthumous: Ed by W.H. Dray and another) The
Principles of history and other writings in philosopy of History. Oxford; OUP
Those who disregard the past are bound to repeat it.
- George Santayana.
5. K‹g¤âÆ‰ f©lt‰iw¡ fUJ« bghGJ rh¤âÇahU«
g©lhu¤jhU« ã‰fhy¢ nrhH® tuyh‰iw vGâa ã‹d® flªj 50 M©L
fËš ï¤JiwÆš MŒî brŒj gy m¿P®fŸ ciH¥ghš áygy Éõa§
fËš òâa fU¤njh£l§fŸ cUth»íŸsd v‹gij tuyh‰W khztU«
ïªüiy¥ gÆY« VidnahU« cz®jš nt©L«. m¥òâa fU¤njh£l§
fis¤ jU« üšfË‹ g£oaš ïiz¡f¥g£LŸsJ (trâ fUâ 1960¡F
K‹d® btËtªjhY«, v‹W« ï¤JiwÆš m¿a nt©oa üšfshf
cŸs, üšfS« m¥g£oaÈš nr®¡f¥g£LŸsd) m©ik¡fhy MŒths®
fË‹ áy òâa gh®itfS« mt‰iw nk‰bfh©lt®fS« tUkhW:
(i) g®l‹ ÞblŒ‹: Úyf©l rh¤âÇah® brh‹dgo ã‰fhy¢
nrhH® M£áKiw, igrhªâa¥ nguuR Byzantine Emire nghy r®t tšyik
bg‰w M£áa‹W. gšTWfshf mâfhu« ãsî©L ÃyÉa muR segmentary
state jh‹ mJ. bj‹ÅªâahÉš ïil¡fhymuRfŸ-ã‰fhy¢nrhH®c£gl - j«
Ñœ cŸs gFâfis¡ f©fhÂ¤J j« f£L¡FŸ it¤âUªjitna;
m¥gFâfis neuoahf ÃUt»¤jit mšy. mit f¥g« bg‰W tªjit; tÇ
tNiy¡ bfh©L elªjit mšy;nguuáš ml§»a gšntW tif¢ r_f§
fS« bgUksî¡F Cuh®, eh£lh®, ãuknja¤jh®, nfhÆš ÃUthf¤jh®,
tÂf® mik¥òfŸ ngh‹w jÅ¤jÅ mik¥òfshfntbrašg£ld.
“The South Indian medieval states were custodial rather than managerial,
tribute - receiving, rather than tax-based; and the society itself was organised into
relatively isolated, locally oriented networks of relations among corporate groups
and associations.
(ii) behòU fuhákh, xŒ.R¥guhaY, ã.r©Kf«
ït®fŸ MŒÉ‹ Koî ÞblŒ‹ fU¤J Mjhuk‰wJ v‹gjhF«.
ã‰fhy¢ nrhH¢ nrhH® M£áÆš (F¿¥ghf nrhH® ó®åf M£á¥gFâÆY«
mijbah£oagFâfËY«)gy JiwfËY« neuoahf KGmâfhu« brY¤âa
M£áKiw (Centralized Administration) ïUªâU¡f¤jh‹ nt©L«. ã‰fhy¢
nrhH® M£á “ KG mâfhu muá‹ bjhl¡fÃiy” Early State v‹gh®. (ã‰fhy¢
nrhH®M£áKiwia¥g‰¿agšntWfU¤njh£l§fis¢ RU¡fkhf, bjËthf
ã.r©Kf«, jÄœeh£L muR tuyh‰W¡ FG1998ïš btËÆ£l üÈ‹ Kjš
bjhFâ g¡f§fŸ 405-475ïš jªJŸsh®)
mÂªJiu ix
(iii) ifyhrgâ, nfrt‹, v«.Í.vÞ. ehuhaz‹
ït®fŸ ã‰fhy¢ nrhH muR ÃykhÅa muR (Feudal State) v‹g®.
(iv)bf‹d¤ M® Ahš (2001)
“ m¡fhy¤ bj‹Åªâa muRfis “ÃykhÅa muR” v‹W K¤âiu
F¤JtJ; mšyJ ntWeh£L tuyhWfŸ rh®ªJ cUth»a nfh£ghLfË‹
bgaiu bj‹Åªâa muRfË‹ be‰¿Æš x£LtJ; ïu©Lnk vd¡F¢
rÇahf¤ njh‹wÉšiy. ÞblŒ‹ fU¤J¡F«, fnuhákh fU¤J¡F«
ïil¥g£l Ãiyna v‹DilaJ MF«.” I am less than comfortable in ap-
plying the “feudal” label or other externally - derived vocabulary to early South India
and find myself somewhere between Karoshima’s “Unitary State”and Steins ‘Seg-
mentary state’ in my sense of early South Indian History
6. Mf ã‰fhy¢ nrhH® tuyh‰iw m‹W rh¤âÇahU« g©lhu¤jhU«
brŒjJ nghy tuyh‰w¿P® xUtnu m©ik¡fhy MŒîfisí«
jÄHf muR tuyh‰W¡ FG 1998 üÈš cŸs16 m¿P® bt›ntW TWfŸ g‰¿
jÅ¤jÅahf vGâa f£Liufisí« fU¤â‰bfh©L Vw¤jhH IüW
g¡f§fËš xU klykhf vGJtJ jÄGyF¡F¥ ga‹jUtjhF«..
ïiz¥ò
ã‰fhy¢ nrhH® tuyhW g‰¿a m©ik¡fhy üšfŸ, f£Liufis
cŸsl¡»a ü‰g£oaš:
1. m¥gh¤Jiu fh.(1971): bj‹dh£L¥ ngh®¡fs§fŸ
2. ghyR¥ãukÂa« kh.(1979): nrhH®fË‹ muáaš tuyhW
3. Ali, Daud(2007): The Service retinues of the Chola Court: a study of the term
velam in Tamil inscriptions; BSOAS 70:3 pp 487-509
4. Champakalakshmi R.(1993) : State and Economy: South India circa AD
400-1300 pp 266-308 of Thapar:1993
5. Gough, Cathleen (1980)Modes of production in southern India
Ecnonomic and Political Weekly Annual Number
6. Govindasamy M.S(1979) Trade and State Craft in the Age of the Cholas;
New Delhi.
7. Hall, Kenneth R (2001) “Introductory essay” at 1-27;and “Merchants, rulers
and priests in an early South Indian sacred Centre: Chidambaram” at pp 85-116
of his Structure and Society in early South India. - Essays in Honour of
Noboru Karashima; OUP New Delhi.
Heitzman, James (2001) Urbanization and Political Economy in earlySouth India.
see PP 117-156 of K.R.Hall:2001. This is based on 584 inscriptions of AD 900-1300
(1997) Gifts of power-Lordship in an Early Indian State: OUP pp 277
x â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
ifyhrgâ, f (1966) g©il¤ jÄH® thœî« tÊghL« gh®¡f.

(g¡.145-197 nguuR« bgUª j¤JtK«.)
Karashima,Noboru (1984) South Indian History andSociety:Study from
Inscriptions AD 850-1800;OUP p 217.
(2001) Whispering of Inscriptions. see pp 45-58 of K.R.Hall 2001
Karashima N and Y.Subbarayalu (1978) A concordance of the names in the Cola
Inscriptions (Three vols); Sarvodaya Ilakkiya Pannai;Madurai
Kesavan, Veluthat (1993) The Political Structure of early medveral South India;
New Delhi.
Narayanan, M.G.S (1994) History and Society in South India pp271-91 of Foun
dations of South Indian History and Culture ; Bharathiya Book Corporation,
Delhi.
Nilakanta Sastri K.A.(1935/37) (1955 Revised II Edn.) The Colas; University of
Madras
1955;IV Edn.1976: A History of South India
Orr, Leslie C (2001) Women in the temple, the palace and the family:the
construction of women’s identities in Precolonial TamilNadu. see pp 198-234 of
K.R.Hall:2001
Pillai K.K.(1969) A Social History of the Tamils
(1975) South India and Sri Lanka.
ïuhrkhÂ¡fdh® kh (1947) nrhH® tuyhW; iráügf
Ramaswamy, Vijaya (1985) Textiles and weavers in medieval south India.
Richards J.F. (1998) Kingship and authority in South Asia.OUP, Delhi.
rjhát¥ g©lhu¤jh® o.É. (1949 ; III 1958) ã‰fhy¢ nrhH®
rÇ¤âu« gFâ I (846-1070)
(1951; II 1954) ã‰fhy¢ nrhH® rÇ¤âu« gFâ II (1070-1279)
(1961) gFâ III nrhH® muáaš
Seshadri, A.K. (1999) Sri Brihadesvara: The great temple of Thanjavur; Nile Books
Shanmugam P(1987) The Revenue systems of the Cholas 850- 1279 Madras
Spencer, George W (2001) In search of change: reflections on the
scholarship of N.Karashima see pp 28-43 of K.R.Hall :2001
Stein, Burton (1980) Peasant state and society in medieval south India ;oup;p533
(1998) All the King’s mana : Prespectives on Kingship in medieual south
India (pp.133-188 of T.F Richards 1998 originally published in 1978)
mÂªJiu xi
Subbarayalu (1973) Political geography of the chola country.

Subrahmanian, N (1999) Tamil Social History Vol II:AD600-1800
Thapar, Romila (1993) Recent perspectives of early Indian History; Bombay
jÄHf muR tuyh‰W¡ FG (1998) nrhH¥ bgUntªj® fhy«
».ã.900-1300; Kjš bjhFâ- muáaš (g¡.500); ïu©lh« gFâ
(rKjha« bghUËaš rka«, ïy¡»a«, fiyfŸ) g¡ 810
âUehî¡fuR f.j.(1977) Kjyh« ïuhruhr‹
Vanamamalai N(1974) The accumulation of gold in Thanjavur Temple- an enquiry
into its sources JOURNAL OF TAMIL STUDIES : 6 (Dec. 1974)
nt§flrhÄ eh£lh®,e.K.(1928)nrhH® rÇ¤âu«
Yasushi, Ogura (1998) The Changing concept of Kingship in the chola period;Royal
temple construction circa AD 850-1279 ACTA ASIATICA (Tokyo) 74: March
1998 (see pp.39-58).
xii â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
gâ¥òiu
nfh. ïstHf‹
ÃWtd®
jÄœk© mw¡f£lis
â.it.rjhát¥ g©lhu¤jh®, jŠir kht£l«,

F«gnfhz« t£l«, âU¥òw«ga« vD« á‰ùÇš 15.8.1892š
ãwªjh®. ït® 68 M©LfŸ thœªJ 02.01.1960 š kiwªjh®.
g©lhu« v‹D« brhšY¡F¡ fUñy« v‹gJ bghUŸ.
òyikÆ‹ fUñykhf¤ âfœªj ï«KJbgU« jÄHhrh‹
ïy¡»a¤ijí« tuyh‰iwí« ïUf©fbsd¡ bfh©L«
fšbt£L MuhŒ¢áia cÆuhf¡ bfh©L«, mUªjÄœ
üšfis¢ brªjÄœ cyf¤â‰F tH§»at®. ït® vGâa
üšfisí«, f£Liufisí« xUnru¤ bjhF¤J 10 bjhFâ
fshf jÄœ TW« cy»‰F itukhiyahf¡ bfhL¡f
K‹tªJŸnsh«.
r§f¤ jÄœ üšfË‹ všiyfisí«, mj‹ MH mfy§fisí«
f©l bgUªjÄH¿P® ã‹d¤ö® ehuhazrhÄ IaÇl«
jÄœ¥ghiy¡ Fo¤jt®; jÄHntŸ ckhknfRtudhuhš
ts®¤bjL¡f¥g£lt®; g©ojkÂ fânur‹ br£oah®
jiyikÆš jÄœ¥gÂ M‰¿at®; ehty® e.K.nt§flrhÄ
eh£lh® mŒah mt®fshš milahs« fh£l¥g£lt®.
âU¥òw«ga« tuyh‰W¢ áw¥ò Ä¡f á‰ù®; âUPhd
r«kªj®, âUehî¡fur®, Rªju®, khÂ¡fthrf® M»a rka¡Fut®
ehštuhY«, âU¤bjh©l® òuhz« gil¤jË¤j nr¡»Hh
uhY«, njthu¥ gâf¤jhY« ghl¥bg‰w bgUik Ä¡f C®;
fšÉ, nfŸÉfËš áwªj bgUk¡fŸ thœªj C®. ÃytsK«,
Ú®tsK« Ãiwªj ts« Ä¡f C®; nrhH¥ nguuR miktj‰F
mo¤jskhŒ mikªj tuyh‰W¢ áw¥ò Ä¡f C®.
g©lhu¤jhÇ‹ MuhŒ¢á üšfshd nrhH¥ bgUntªj®fŸ
tuyhW - gh©oa¥ bgUntªj®fŸ tuyhW - jÄœ ïy¡»a
tuyhW - M»a üšfŸ vGj¥g£l ãwF mªüšfis mo¥
gâ¥òiu xiii
gilahf¡ bfh©Ljh‹ tuyh‰W ehtyháÇa®fshd fš» -

rh©oša‹ - brfá‰ãa‹ - É¡»uk‹ - gh®¤jrhuâ -
nfhÉ.kÂnrfu‹ M»nah® tuyh‰W¥ òâd§fis vGâ¤ jÄœ
cy»š òfœ bg‰wd®.
g©lhu¤jh® mt®fŸ fšbt£L MuhŒ¢áí« , tuyh‰W
m¿î« , MuhŒ¢á¤ âwD«, bkhÊ¥ òyikí« Fiwtw¥ bg‰w
MuhŒ¢á¥ ngu¿P®. ã‰fhy tuyh‰W m¿P®fS¡bfšyh«
K‹ndhoahf¤ âfœªjt®. tuyh‰W MáÇa®fŸ gy® K‹ndh®
vGâa üšfis¡ bfh©Ljh‹ bgU«ghY« tuyhW vGJtJ
tH¡f«. Mdhš, g©lhu¤jh® mt®fŸ fšbt£L¡fŸ cŸs
C®fS¡bfšyh« neÇš br‹W m›ñÇš cŸs fšbt£L¡fis
MuhŒªJ Kiw¥go c©ik tuyhW vGâa tuyh‰W m¿P®
Mth®.
òyik E£gK« MuhŒ¢á tšyikí« Ãiwªj ï¢ brªjÄœ
m¿P® f©l¿ªJ fh£oa fšbt£L¢ brŒâfbsšyh«
òidªJiufŸ mšy. e« K‹ndh® c©ik tuyhW. jÄH®fŸ
m¿a nt©L« v‹gj‰fhf, g©lhu¤jh® üšfŸ mid¤ijí«
xU nru¤ bjhF¤J btËÆL»nwh«. gy Jiw üšfisí« gÆ‹w
ï¥ngu¿P®, jÄœ ïy¡»a tuyh‰W m¿P®fËš Äf¢ áw¥ãl«
bg‰wt®.ït® vGâa C®¥ bga® MŒîfŸ ï‹W« Ãiy¤J
Ã‰gd. ïtuJ üšfŸ tuyh‰W MŒths®fS¡F«, MuhŒ¢á
khzt®fS¡F« C‰W¡f©zhŒ miktd. tuyhW, fšbt£L
M»a MŒîfËš MœªJ <Lg£L¥ gy tuyh‰W c©ikfis¤
bjËîgL¤âat®.
g©lhu¤jh® üšfS«, f£LiufS« tl brh‰fŸ
fythkš bgÇJ« eilKiw¤ jÄÊš vGj¥g£LŸsd. jÄœ
k‹d®fŸ tuyhW - jÄœ¥ òyt®fŸ tuyhW - jÄHf C®¥bga®
tuyhW - jÄœ üšfŸ cUthd fhy tuyhW M»a ïtUila
MuhŒ¢á üšfŸ mÇa gil¥òfshF«. jh« MuhŒªJ f©l
brŒâfis eLÃiy Ã‹W kW¥ã‰F« btW¥ã‰F« ïlÄ‹¿,
ts« br¿ªj òyik¤ âwdhš, jÄG¡F« jÄH®¡F« bgU«
g§fh‰¿a ïtÇ‹ g§fË¥ò <Lïiza‰wJ. ‘bj‹dh£L
tuyhWjh‹ ïªâa tuyh‰W¡F mo¥gil’ v‹W Kj‹
Kjyhf¡ Fuš bfhL¤jt® rjhát¥ g©lhu¤jh® mt®fns.
jÄHÇ‹ nk‹ik¡F j« ïWâ_¢R ml§F« tiu ciH¤j
jªij bgÇahÇ‹ bfhŸiffË‹ ghš bgÇJ« <LghL bfh©L
ciH¤jt® MuhŒ¢á¥ ngu¿P® rjhát¥ g©lhu¤jh® Mth®.
xiv â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
jÄœ - jÄH® kWky®¢á¡F ciH¤j bgUk¡fŸ tÇirÆš

it¤J tz§f¤j¡ft®. ït® vGâa üšfŸ jÄH® j«
bgUik¡F milahs¢ á‹d§fŸ.
ehty® eh£lh® jÄœ ciufŸ btËp£L ÉHh flªj
29.12.2007ïš br‹idÆš eilbg‰wJ. ï›ÉHhÉš jÄœ -
jÄH® ey§fUâ bjhiyneh¡F¥ gh®itnahL jÄœk©
mw¡f£lis bjhl§f¥g£lJ. bjhl¡f¤â‹ Kjš gÂahf
bj‹df MuhŒ¢á¥ ngu¿P® â.it.rjhát¥ g©lhu¤jh®
mt®fË‹ üšfŸ mid¤ijí« xUnru¤ bjhF¤J Kj‹
Kj y h f jÄœk© mw¡f£lis t Ê btËÆL»‹wd .
ï¥ngu¿PÇ‹ üšfŸ jÄH K‹ndhÇ‹ RtLfis milahs«
fh£Ltd. m¿P®fS¡F«, MŒths®fS¡F«, jÄœ k¡fS¡F«
bgÇJ« ga‹gl¤j¡f ï›tUªjÄœ¡ fUñy¤ij bgh‰
FÉayhf jÄœ cy»‰F¤ jªJŸnsh«. ït® j« üšfŸ cyf
mu§»š jÄHÇ‹ nk‹ikia jiyÃÄu¢ brŒtd.
“ g©gh£L¤ jÄH®¡F
eh‹ ÉL¡F« É©z¥g«; rjhát¤J¥
g©lhu¤ jh®¡F«; xU
kiwkiy¡F«, kztHf® jk¡F«, k¡fŸ
bfh©lhL« nrhkRª
ju ghuâ¡F«, e« bfhŸif njh‹w¡,
f©lh®¡f Ë¡F« tif
cUt¡fš eh£LtJ flikahF«.”
vD« ghntªj® ghuâjhr‹ tÇfis beŠáš ÃW¤J§fŸ.
ï¥ngu¿P® vGâa üšfËš irtáfhkÂfŸ ïUt® v‹D«
üš k£L« v§fŸ if¡F »il¡f¥bgwh üš. Vida üšfis
bghUŸthÇahf¥ ãÇ¤J btËÆ£LíŸnsh«. jÄH® ïšyª
njhW« ghJfh¤J it¡f¤j¡f¢ brªjÄœ¢ bršt¤ij ã‰fhy¤
jiyKiw¡F th§» it¤J jÄH® jla§fis f©nghš fh¡f
K‹tUå®.
xv
â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh®
MŒî üšfS¡F kâ¥òiu mË¤J
kz« fkH¢ brŒj jÄœ¢ rh‹nwh®fŸ
bgU«òyt®ïuh. ïs§Fkhudh®
nfh. ÉrantQnfhghš
ã. ïuhkehj‹
Kidt® m.k. r¤âa_®¤â
f.FHªijnty‹
M»a bgUk¡fŸ v« mUªjÄœ¥gÂ¡F
M¡fK« C¡fK« jªJ bgUik¥gL¤âíŸsd®.
ït®fS¡F v« e‹¿ v‹W« cÇaJ.
xvi â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ- 4
cŸsl¡f«
ã‰fhy¢ nrhH® rÇ¤âu« - 2
Kj‰gâ¥ã‹ Kfîiu ............................................................................... 3
ïu©lh« gâ¥ã‹ Kfîiu .................................................................... 5
16. Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ (». ã. 1070 - 1120) ................................. 7
17. É¡»uk nrhH‹ (». ã. 1118 - 1136) ................................................. 71
18. ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ (». ã. 1133 - 1150) ...................... 91
19. ïu©lh« ïuhruhr nrhH‹ ». ã. (1146-1163) ............................. 108
20. ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhH‹ (». ã. 1163 - 1178) ....................... 126
21. _‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ (». ã. 1178 - 1218) ....................... 142
22. _‹wh« ïuhruhr nrhH‹ (».ã. 1216 - 1256) ................................ 182
23. _‹wh« ïuhnrªâu nrhH‹ (». ã. 1246 - 1279) .......................... 202
24. Koîiu .................................................................................................. 213
nr®¡if I .................................................................................................... 217
É¡»uk nrhH‹ ...................................................................................... 221
ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ .......................................................... 224
ïu©lh« ïuhruh nrhH‹ .................................................................... 226
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhH‹ ............................................................. 230
_‹wh« Fnyh¤J§f nrhH‹ ............................................................. 231
_‹wh« ïuhruhr nrhH‹ ..................................................................... 235
_‹wh« ïuhn#ªâu nrhH‹ ............................................................... 238
nr®¡if II .................................................................................................. 240
É¡»uk nrhH‹ ...................................................................................... 243
ïuh©lh« Fnyh¤J§f nrhH‹ ......................................................... 254
ïu©lh« ïuhruhrnrhH‹ ................................................................... 256
nr®¡if III ................................................................................................. 261
nr®¡if IV ................................................................................................. 263
nr®¡if V .................................................................................................. 263
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhHdJ âUthy§fh£L¡ fšbt£L ..... 268
_‹wh§ Fnyh¤J§f nrhHdJ âÇòtd¡ fšbt£L .................. 272
_‹wh« $ ïuhruhr nrhHdJ âUtpªâuòu¡ fšbt£L ............ 278
bghUŸ F¿¥ò mfuhâ .................................................................................. 280
ã‰fhy¢ nrhH® rÇ¤âu« - 2
(». ã. 1070 - 1279)
22 â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ - 4
ã‰fhy¢ nrhH® rÇ¤âu« - 2 3
3
Kj‰gâ¥ã‹ Kfîiu
ã‰fhy¢nrhH® rÇ¤âu¤â‹ ïu©lh« gFâah»a
ïªüš, ».ã. 1070 Kjš ».ã. 1279 tiuÆš nrhH
ïuh¢áa¤âš r¡fut®¤âfshf å‰¿UªJ murh©l
nrhH®fË‹ tuyh‰iw¡ TWtjhF«. Kj‰ Fnyh¤J§f
nrhH‹ Kjyhf _‹wh« ïuhnrªâunrhH‹ ïWâahf
cŸs nrhH k‹d® v©k® tuyhWfis ïªüÈš
fhzyh«.
ï›ntªj®fSila bkŒ¡Ñ®¤âfS«, ït®fis¥
g‰¿a giHa ghlšfS«, ï‹ndhÇ‹ kuò És¡fK«,
».ã.10, 11-M« ü‰wh©LfËš nrhH®f£F« ÑiH¢
rS¡»a®f£F« V‰g£oUªj kz¤bjhl®ò És¡fK«
ïªüÈ‹ ïWâÆš nr®¡iffshf btËÆl¥g£oU¡
»‹wd.
ïªüiy vGâ Ko¤j‰F ah‹ Mjhukhf¡
bfh©litahit v‹gijí«, ãwbrŒâfisí«
Kj‰gFâÆ‹ KfîiuÆš m¿É¤JŸns‹. ãw tuyh‰wh
uhŒ¢áahs®¡F«, vd¡F« fU¤J ntWghLfŸ ÃfG«
ïl§fËš j¡f rh‹WfSl‹ MuhŒªJ v‹ Koîfis
ÃWÉíŸns‹. rÇ¤âu üšfËš áy ïl§fËš fU¤J
ntWghLfŸ c©lhjY«, vâ®fhy¤âš »il¡F«
Mjhu§fshš áy brŒâfŸ khWgLjY«, fhy¡ F¿¥òfŸ
ntWgLjY« ïašghFbk‹gJ m¿P®fŸ e‹Fz®ªjnjah«.
ï¤jifa MuhŒ¢á üšfŸ e« jÄœbkhÊÆš btË
tUtj‰F nt©LªJiz òÇªJtU« gšfiy¡fHf¤
Jizntªj® âUths® lh¡l® S.G. kzths uhkhE#«,
M.A., Ph.d. mt®f£F«, jÄœ¥ nguháÇa® âUths®
lh¡l® A. áj«guehj¢ br£oah®, M.A., Ph.D, mt®f£F«,
gšfiy¡fHf ÇÍÞ£uh® âUths® S. r¢ájhdªj«

ãŸis, B.A., L.T. mt®f£F« v‹W« e‹¿íilna‹.
‘ò%¥’ âU¤â cjÉa jÄHhuhŒ¢á¤Jiw
ÉÇîiuahs® É¤th‹ âU.f. btŸisthuzdh®, brh‰
F¿¥ò mfuhâÆid¤ bjhF¤JjÉa áj«gu«
g¢ira¥g‹ ca®Ãiy¥ gŸË MáÇa® âU. T.S. eluh#¡
FU¡fŸ, B.A., L.T., tuyh‰W¥ gl« tiuªJjÉa MáÇa®
âU.T.M. r«gªj ehaf® M»a _tiuí« v‹W«
kwnt‹. ï¥ò¤jf¤J¡F nt©L« ÃH‰gl§fŸ
áyt‰iw btËÆl cjÉa ïªâa¥ gH«bghUŸ
MuhŒ¢á¤Jiw¤ jiyt®¡F«, òâa ÃH‰ gl§fis
vL¤J¤ jªj áj«gu« bf«ò ÞLonah Ãiya¤jh®¡F«,
ïªüiy td¥òw m¢á£LjÉa áj«gu« gh©oa‹
m¢rf¤jh®¡F« vdJ e‹¿íÇajhF«.
m©zhkiy¥ gšfiy¡ fHf«
m©zhkiy ef® ï§‡d«
6.1.51 T.V. rjhát¥ g©lhu¤jh®
5
ïu©lh« gâ¥ã‹ Kfîiu

ï¢rÇ¤âu üÈ‹ Kj‰gâ¥ò ï‰iw¡F MW
M©Lf£FK‹ btËtªjJ, Kj‰gâ¥ò¥ ò¤jf§fŸ
bryth» É£likahY«, gšfiy¡ fHf¤ nj®É‰F¥
gÆ‹W bfh©oU¡F« khzt®f£F ïªüš ghlkhf
ïU¤jY«, ï›Éu©lh« gâ¥ò ï¥nghJ btËÆl¥
g£LŸsJ. ã‹Åfœªj vdJ MuhŒ¢áfËš m¿ªj
brŒâfS«, ï¥gâ¥ãš cÇa ïl§fËš nr®¡f¥
bg‰WŸsd. m‹¿í« MuhŒ¢á¡F ï‹¿aikahjd
thf¡ fUj¥gL« áy tuyh‰W¡ fšbt£L¡fS«
ïWâÆš nr®¡if V Mf¤ ju¥bg‰WŸsd.
ïjid ïu©lh« gâ¥ghf btËÆ£l m©zhkiy¥
gšfiy¡ fHf¤jh®¡F«, ï~J m¢rhF§fhš m‹òl‹ ‘ò%¥’
âU¤â cjÉa v‹ mÇa e©g® jÄHhuhŒ¢á¡¤ Jiw
ÉÇîiuahs® É¤th‹ f.btŸisthuz® mt®f£F«
vdJ e‹¿ cÇajhF«.
m©zhkiy¥ gšfiy¡ fHf«
m©zhkiy ef® ï§‡d«
6.1.51 T.V. rjhát¥ g©lhu¤jh®
7
16. Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹

(». ã. 1070 - 1120)
“R§fªjÉ®¤âUŸ Ú¡» cyfh©l $Fnyh¤J§f
nrhHnjt®1”, v‹W fšbt£oš òfH¥bg‰WŸs ï›ntªj®
bgUkh‹ ÑiH¢ rS¡»a k‹ddh»a ïuhruhr
enuªâu‹ òjšt‹. ït‹ jhŒ f§ifbfh©l nrhH‹
òjšÉah»a m«k§if njÉahth® 2. vdnt, ït‹
jªijtÊÆ‰ nrhH kuãd‹ mšy‹. Mdhš jhŒ tÊÆ‰
nrhH®kuã‰F« ïtD¡F« bjhl®ãU¤jš btË¥gil.
všnyhU« j« jªijÆ‹ kuigna j«Kila kughf¡
T¿¡bfhŸtJ bjh‹Wbjh£L ÃfœªJtU« xU tH¡f
khF«. m«KiwÆ‹go, e« Fnyh¤J§f nrhH‹
k©ly¤âš j‹ jhŒ¥gh£l‹ mu©kidÆ‰ ãwªJ
ïsik¥ gUt¤âš m§F ts®ªJ tªjikahY« jÄœ
bkhÊiana jhŒbkhÊahf¡ bfh©L gÆ‹W jÄœ
k¡fË‹ tH¡f xG¡f§fis nk‰bfh©likahY«
ït‹ j‹id¢ nrhH murFkhudhfnt fUâÉ£lh‹.
m›bt©zK« ït‹ cŸs¤âš nt%‹¿É£lJ. mj‰
nf‰g, nrhH ïuh¢áa¤â‰F¢ r¡fut®¤âahF« ng‰iw
ït‹ vâ® fhy¤âš vŒâaiknahL mjid I«gJ
M©LfŸ tiuÆš3 M£áòÇí« ešÿG« bg‰¿Uªjik
ïtdJ ešÉidÆ‹ gand vdyh«.
ït‹ órehËš ãwªjt‹ v‹gJ F©^® Íšyh
ghg£yhÉYŸs âUkhš nfhÆÈš fhz¥gL«
1. Ins. 408 of 1912.

2. S.I.I., Vol. I, No. 39, A grant of Vira-Choaa, Verses 6-8.
3. S.I.I., Vol. VII. No. 763.
1
fšbt£blh‹whš m¿a¥gL»‹wJ. m‹¿í«, bj‹dh®¡
fhL Íšyh bg©zhfl¤âYŸs ö§fhid khl¡
nfhÆÈš â§fŸnjhW« órehËš ï›ntªj‹ ey¤â‹
bghU£L¤ âUÉHh el¤Jtj‰F Ãtªj« mË¡f¥
g£oU¥gJ« ï¢brŒâia tÈíW¤J»‹wJ 2. ït‹
á‰Ö¢r«gh¡f« v‹w Ciu¤ j‹ kidÉ âÇòtdkhnjÉ
ÉU«ãathW ïiwÆÈah¡», mj‰F¡ f«gnjÉ ešÿ®
v‹W bgaÇ£L¤ jhD« j‹ kidÉí« ãwªj ór«
Rthâ v‹D« eh£fËš âUÉHh el¤Jtj‰F mjid
Ãtªjkhf¡ fhŠákh efÇYŸs nfhÆY¡F tH§»
ÆU¥gjdhY«3 ïjid e‹f¿ayh«.
ïtD¡F ïsikÆš ïuhnrªâu‹ v‹D« bga®
ïl¥bg‰¿UªjJ v‹gJ bršÿ®¢ br¥ngLfshš
m¿a¡»l¡»‹wJ 4 . m~J ït‹ jhŒ¥ gh£ldh»a
f§ifbfh©l nrhHdJ ïa‰bga® MF«. gh£l‹
bgaiuna nguD¡F it¥gJ g©il tH¡fkhjÈ‹
m¥bga® ïtD¡F tH§f¥bg‰wJ vdyh«. ït‹
ãw¥gj‰F¢ áy âd§fŸ K‹ ». ã. 1044 M« M©oš
f§ifbfh©l nrhH‹ ïwªJ É£likahY« clš
cW¥ò¡fshY« njh‰w¤jhY« ït‹ m›ntªjid¥
nghš fhz¥g£likahY« 5 ïtD¡F mt‹ bga®
ïl¥g£lJ v‹W bjÇ»wJ.
ït‹, j‹ jªijÆ‹ M£á¡ fhy¤âš nt§»
eh£oš ïstuR¥g£l« f£l¥bg‰w ehËš mªeh£o‹
xGfyh‰¿‹go ‘ÉZQt®¤jd‹’ v‹D« mãnlf¥
bga® mË¡f¥bg‰wd‹6. nt§» eh£oš fhz¥gL«
1. Ibid., Vol. VI, No. 167. ‘r¡fut®¤âfŸ $ Fnyh¤J§f nrhHnjt® âUeB¤âukhd
ór¤âUehŸ vGªjUs’
2. Ins. 242 of 1929.
3. Ins. 45 of 1921.
4. S.I.I. Vol. I. No. 39.
5. fÈ§f¤J¥guÂÆ‰ fhz¥gL« ‘mtÅg®¡F¥ òuªjudh« milahs« mtat¤â‹
milnt neh¡»’ v‹Dª jhÊirahš ï~J cŒ¤Jzu¥gL»‹wJ.
6. Ins. 396 & 400 of 1933.
ït‹ fšbt£L¡fËš m¥bga® jtwhkš F¿¡f¥

g£oU¥gJ m¿a¤j¡fjhF«1. vdnt, ïtD¡F m¥bga®
áw¥ghf mªeh£oš tH§» tªâU¤jš nt©L« v‹gJ
â©z«. Mdhš, ït‹ j‹ jªij ïwªj ã‹d® nt§»
eh£oš KoN£l¥bg‰W M£á òÇªjik¡F¤ j¡f
rh‹WfŸ »il¡fÉšiy. ït‹ m¡fhy¤âš ïisPdhf
ïUªjikahY« ït‹ á¿a jªijah»a Érahâ¤j‹
v‹gt‹ nt§» eh£il¤ jh‹ M£á òÇant©L«
v‹W bgUÉU¥òilatdhf ïUªjikahY« ït‹
ïstuR¥ g£l«bg‰¿UªJ« mªeh£o‹ M£áia¥bgw
ïayÉšiy. ït‹ khk‹ ïu©lh« ïuhnrªâuD«
nkiy¢ rS¡»anuhL ngh® Ãfœ¤Jtâš bgÇJ«
<Lg£oUªjikahš nt§» eh£o‹ Ãiyikia íz®ªJ
ït‹ M£áíÇik Ãiy ÃW¤JtJ ïayhjjhÆ‰W 2 .
vdnt, ïtD¡FÇa mªehL ït‹ á¿a jªijah»a
Érahâ¤j‹ M£á¡FŸshÆ‰W. ïJg‰¿ ï›ÉUt®¡F«
gifik V‰g£oUªjJ v‹gJ Érahâ¤j‹ br¥ngL
fshY« mt‹ òjšt‹ r¤ât®k‹ brŒngLfshY«
e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ 3. Mdhš m¥gifik K‰whkš
eh£bršy¢ bršy¡ FiwªJ bfh©nl nghŒ ïWâÆš
Ú§»aJ vdyh«. Érahâ¤j‹ òjštdh»a r¤ât®k‹
». ã. 1063 M« M©oš ïw¡fnt, ïuh¢áa¤âš mt‹
it¤âUªj g‰W« F‹¿aJ4. vdnt mt‹ j‹ jika‹
òjštdh»a e« ïuhnrªâuÅl¤âš á¿J m‹ò ghuh£lî«
bjhl§»dh‹. ïtD« j‹ á¿ajªij cÆ® thGksî«
nt§»ehL mt‹ M£á¡ F£g£oU¤j‰F cl‹g£ltdhŒ
1. S.I.I., Vol. IV, Nos. 1187, 1281, 1320, 1260 and 1263.
2. Ep. Ind, Vol. XXV, P. 248. Kanyakumari Inscription of Vira Rajendra Chola,
Verse. 77.
3. Ryali plates of Vijayaditya VII and the Telugu Academy plates of
Saktivarman II.
4. Érahâ¤j‹ e« ïuhnrªâuD¡FÇa nt§» eh£il¡ ft®ªJ bfh©lik¡F¡
fhuz« mªeh£il¤ j‹ òjšt‹ r¤ât®k‹ MS«go brŒjš nt©L« v‹w
v©znk ah«. m¥òjšt‹ ïwªJÉ£likahš mª eh£o‹ ÛJ mt‹
it¤âUªj g‰W« Äf¡ FiwªJ nghÆ‰W v‹gJ xUjiy.
mikâíl‹ ïUªJÉ£lh‹. Mfnt, mt‹ ïwªjã‹d®
mªeh£il¤ jh‹ bg‰W M£áòÇayh« v‹w v©z«
ït‹ cŸs¤âš Ãiybg‰¿UªjJ v‹gJ xUjiy.
ïÅ, Érahâ¤j‹ nt§» eh£oš M£áòÇªJ
bfh©oUªj fhy¤âš murFkhudh»a ïuhnrªâu‹
ahJ brŒJ bfh©oUªjd‹ v‹gJ MuhŒj‰FÇa
bjh‹whF«. mªeh£fËš nrhH ïuh¢áa¤âš r§fu
t®¤âahf å‰¿UªJ M£á òÇªjt‹ ït‹ m«khdh»a
åuuhnrªâu nrhH‹ Mt‹1. mt‹ nguh‰wš gil¤j
bgUåu‹. mt‹ nkiy¢rS¡»anuhL« ãwntªj
nuhL« òÇªj ngh®fŸ gythF«. ïuhnrªâu‹ m¥ngh®
fSŸ áyt‰¿š fyªJ bfh©L j‹ m«khD¡F cjÉ
òÇªJ tªjh‹ v‹gJ áy Ãfœ¢áfshš m¿a¥gL»‹wJ.
åuuhnrªâu‹ nt§» eh£oYŸs ÉrathilÆš nkiy¢
rS¡»anuhL ngh® Ãfœ¤â bt‰¿ bg‰W, j‹ghš
mil¡fy« òFªj Érahâ¤jD¡F mªeh£il mË¤j
fhy¤âš, e« ïuhnrªâuD« mªÃfœ¢áfËš fyªJ
bfh©oU¤jš nt©L« v‹W bjÇ»wJ 2. m‹¿í«,
m›ntªj‹ flhu¤jurD¡F cjÉòÇí« bghU£L¢
nrhHeh£oÈUªJ bgU«gil bah‹iw mD¥ãa
ehËš flhu¤â‰F¢ br‹w jiyt®fSŸ murFkhudh»a
ïuhnrªâuD« xUt‹ Mt‹ 3. vdnt, Éuuhnrªâu‹
fhy¤J¥ ngh® Ãfœ¢áfŸ áyt‰¿š ïtD¡F¤ bjhl®
ãUªjik czu‰ghyJ. Mfnt, ït‹ nghÇ‰ áwªj
1. åuuhnrªâu nrhH‹ M£á¡fhy« ». ã. 1063 - 1070.
2. The Colas, Vol. II, pp. 5 and 6.
3. ‘gu¡F nkhj¡ flhukÊ¤j ehŸ
ghŒªJ br«òd yhoí Úªâí§
Fu¡F thj« ão¤j Éj¤âÅ‰
Foal§fY§ T‹KJ fhzî«’ (f.guÂ, 6 - jh, 18)
v‹D§ fÈ§f¤J¥ guÂÆYŸs ghlbyh‹whš Fnyh¤J§f‹ flhu¤âš
ngh®òÇªj brŒâ btËah»‹wJ. Mdhš, ïtdJ bkŒ¡Ñ®¤âfËš m¢braš
F¿¡f¥glÉšiy. vdnt, ïtdJ M£á¡fhy¤âš mJ ÃfHÉšiy v‹gJ
â©z«. Mfnt, ïtdJ ïsik¥ gUt¤âš åuuhnrªâu‹ M£áÆš Ãfœªj
flhu¥ gil baG¢áÆš ïtD« fyªJ bfh©L m§F¢ br‹W ngh®òÇªâU¤jš.
nt©L« v‹gJ e‹F JÂa¥gL«.
gÆ‰á bg‰W ïsikÆnyna x¥g‰w åudhf¤ âfœªjd‹

vdyh«.
m~J m§‡dkhf, nrhHeh£oš åuuhnrªâu
nrhHD¡F¥ ãwF áy â§fŸ tiuÆš murh©l mt‹
òjšt‹ mâuhnrªâu‹ ». ã 1070 M« M©oš ïilÆš
nehŒthŒ¥g£L ïwªjd‹ 1. mtD¡F kf¥ng¿‹ik
ahY« nrhH® kuãš ntW murFkhu‹ xUtD« ïšyhik
ahY« nrhzhL murÅ‹¿ mšyY‰wJ. FWÃy k‹duJ
fyf« xU òwK« c©zh£L¡ FH¥g« k‰bwhU òwK«
vGªjd. nrhHeh£L k¡fŸ všnyhU« mikâahd
thœÉ‹¿ M‰bwhzh¤ J‹g¤JŸ Mœªjd®. fÈ§f¤J¥
guÂÆ‹ MáÇauh»a ra§bfh©lh® m¡FH¥g¤ijí«
fyf¤ijí« j« üÈš bjËthf¡ T¿íŸsh®2. m‹¿í«,
nrhHehL murÅ‹¿¡ FH¥g¤â‰ FŸshÆUªjJ v‹gJ e«
ïuhnrªâu‹ bkŒ¡Ñ®¤âfshY« e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ3.
1. mâuhnrªâunrhH‹, nrhHeh£oš Ãfœªj fyf¤âš bfhšy¥glÉšiy v‹gJ«

mt‹ nehŒthŒ¥g£nl ïw¡f ne®ªjJ v‹gJ« K‹ mâfhu¤âš És¡f¥
g£LŸsd.
2. “kiwat® ntŸÉ¡F‹¿ kDbe¿ aid¤J kh¿¤
Jiwfnsh uhWkh¿¢ RUâí KH¡f nkhŒªnj” (f-guÂ-245)
“rhâf bsh‹nwh blh‹W jiyjLkh¿ ahU«
Xâa be¿ÆÅšyh bjhG¡fK kwªJ nghna” (nk‰go 246)
xUtiu bahUt® if«Ä¡ F«g®j§ nfhÆšrh«ã
mÇita® f‰ò¢ nrh«ã au©fSkÊa th§nf fÈÆUŸ guªjJ (nk‰go 247)
3. mU¡f Dja¤ jhirÆ ÈU¡F«
fky kida Ãykf l‹id
KªÚ®¡ FË¤j tªehŸ âUkhš
Mâ¡ nfH yh» baL¤j‹d
ahJŠ rÈah tifÆÅ bjL¤J¤
j‹Fil ÃHÈ È‹òw ÉU¤â¤
â»Çí« òÈíª âirbjhW« elh¤â¥
òfGª jUkK« òÉnjhW« ÃW¤â (S.I.I., Vol. III, No. 66)
bj‹¿ir¤
njkU fky¥ ókfŸ bghJikí«
bgh‹Å ahil e‹Åy¥ ghit
jÅikíª jÉu tªJ òÅj¤
âUkÂkFl« cÇikÆ‰ No¤
j‹do Æu©Lª jlKoahf¤
ï§‡d« nrhHehL murÅ‹¿ ÃiyFiyªâUªj
brŒâia tlòy¤âš ngh® òÇªJ bfh©oUªj ïuhnrªâu‹
m¿ªJ, f§ifbfh©l nrhHDila kfŸ tÆ‰W¥ ngu‹
v‹D« cÇik g‰¿ m¢nrhHeh£L M£áia¤ jh‹
milayh« v‹bw©Â¤ jiyefuh»a f§ifbfh©l
nrhHòu¤â‰F ÉiuªJ br‹wh‹. m§»Uªj mik¢r®,
gil¤jiyt® Kjyhd muáaš mâfhÇfŸ všnyhU«,
ï›turFkhu‹ j¡f rka¤âš tªjik¡F¥ bgÇJ«
k»œªJ, ïtdJ cÇikiaí« V‰W¡bfh©L nrhH®
kuãš vtU« ïšyhikahš, nrhzh£L M£áia
ïtD¡nf mË¥gJ v‹W cWâ brŒjd®. m§‡dnk
ïtD¡F Ko N£Ltj‰F¤ j¡f V‰ghL brŒa¥g£lJ.
». ã. 1070 M« M©L N‹ â§fŸ 9 M« ehËš 1
jiyefu¤âš ït‹ Kiw¥go Ko N£l¥bg‰wd‹2.
mªe‹dhËš Fnyh¤J§fnrhH‹ v‹D« mãnlf¥
bgaU« vŒâd‹.
bjh‹Åy ntªj® Nl K‹id
kDthW bgUf¡ fÈahW tw¥g¢
br§nfhš âirbjhWŠ bršy (S.I.I.,Vol. III. No. 701)
ïuhnrªâu‹ tªjnghJ nrhHehL murÅ‹¿¤ J‹ò‰¿Uªjik ï¡ fšbt£L¡
fshš e‹F bgw¥gLjš fh©f.
1. Ep. Ind. Vol. VII, Page 7. Ibid, Vol. XXV. Page 246.
2. ït‹ nrhHeh£L M£áia¥ bg‰wik g‰¿ tuyh‰W MuhŒ¢áahsU¡FŸ fU¤J
ntWghL c©L. áy® mâuhnrªâuid¡ bfh‹nwh mšyJ bfhšÉ¤njh ït‹
mjid¡ ft®ªjd‹ v‹g®. (Annual Report on South Indian Epigraphy for
1899 para 51) ntW áy®, itzt®fis mâuhnrªâu‹ J‹òW¤âaikahš
m‹ndh® Ãfœ¤âa fyf¤âš bfhšy¥g£lh‹ v‹W« m¢rka¤âš ït‹
M£áia¡ if¥g‰¿¡bfh©lh‹ v‹W« TWt®. k‰WŠ áy®, f§ifbfh©l
nrhH‹ kidÉ, j‹ ngudh»a ïtid¢ Råfhu« vL¤J¡bfh©ldŸ v‹g®.
mâuhnrªâu‹ nehŒthŒ¥g£oUªjik¡F¡ fšbt£oš Mjhu« ïU¤jyhY« e«
Fnyh¤J§f‹ nrhHeh£il ailªjnghJ murÅ‹¿ mªehL mšyY‰w
ÃiyÆš ïUªjJ v‹W fšbt£L¡fS« fÈ§f¤J¥ guÂí« xU§nf
TWtjhY« (S.I.I. Vol. III Nos. 66 and 70); (f.guÂ, mtjhu« jh. 27 Kjš 32
Koa) mâuhnrªâu‹ M£áÆš âUkhš nfhÆš f‰wËahf M¡f¥g£oU¤jyhY«
mt‹ MSifÆš nrhHehL fyfÄ‹¿ mikâahfnt ïUªjik¡F Mjhu§fŸ
K‹ mâfhu¤âš vL¤J¡fh£l¥ bg‰WŸsikahY« mt®fŸ TWtd všyh«
á¿J« bghUªjhik fh©f. f§ifbfh©l nrhHD¡F¥ òjšt® It® ïUªjd®
v‹gJ fšbt£L¡fshš m¿a¡»l¤jyhš mt‹ kidÉ Fnyh¤J§fid¢ Råfhu¥
òjštdhf¡ bfh©ldŸ v‹gJ« bghUªjhJ. fÈ§f¤J¥guÂ ïtid mtŸ
ghuh£oaij¡ TW»‹wnj a‹¿ m›thW cz®¤jÉšiy v‹gJ m¿a¤j¡fJ.
nrhHk‹d®fŸ KoN£l¥bgW« ehËš ïuhrnfrÇ

gunfrÇ v‹w g£l§fis xUt®ã‹ xUtuhf kh¿ kh¿¥
òidªJbfh©L M£áòÇªJtªjd® v‹gJ K‹d®
És¡f¥g£LsJ. m‹ndh® xG»tªjthW e«
Fnyh¤J§fD« ïuhrnfrÇ v‹D« g£l« òidªJ
murhs¤ bjhl§»dh‹. ït‹ mjid¥ òidªJ
bfh©lik¡F¡ fhuz«, ïtD¡F K‹ M£áòÇªJ
nehŒthŒ¥g£oUªj mâuhnrªâunrhH‹ gunfrÇ
v‹D« g£lKilatdhÆUªjiknaah«. vdnt,
nrhzh£L xGfyh‰¿š xU á¿J« jtwhjthW ït‹
elªJbfh©lik fh©f.
ï›thW ÑiH¢rS¡»a murFkhudh»a ïuhnrªâu‹
Fnyh¤J§fnrhH‹ v‹D« bgaUl‹1. nrhH ïuh¢áa¤
â‰F¢ r¡fut®¤âahf Ko N£l¥ bg‰wîl‹ c©zh£L¡
FH¥g« xÊant, nrhHk©ly¤âš ah©L« mikâ
ÃyîtjhÆ‰W. FWÃy k‹d®fS« ïtD¡F ml§»
xGFthuhÆd®2. ït‹, eh£L k¡fS¡F ey« òÇtijna j‹
F¿¡nfhshf¡ bfh©L M£á òÇªjikÆ‹ ï‹¿aik
ahjd nghf vŠáa gad‰w ngh®fŸ všyht‰iwí«
ïa‹wtiuÆš Ú¡»¡ bfh©nl tªjik m¿a‰ghyjhF«.
ït‹ khk‹kh® J§fg¤âiu ah‰¿‰F tl¡nfíŸs
nkiy¢ rS¡»auJ Fªjs eh£il¡ if¥g‰¿ mjid¢
nrhH ïuh¢áa¤njhL nr®¡fnt©L« v‹w v©z¤Jl‹
j« M£á¡ fhy§fËš m§F¥ gilbaL¤J¢ br‹W gy
ïl§fËš ngh® òÇªjik K‹d® És¡f¥ bg‰WsJ.
m¥ngh® Ãfœ¢áfËš m‹ndh® vŒâa ï‹dšfŸ
gyth«. gšyhÆu¡ fz¡fhd nrhzh£L åu®fŸ Fªjs
1. Fnyh¤J§f‹ v‹D« bgaUila nrhHk‹dUŸ ïtnd KjštdhjÈ‹
ïtid Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ v‹nw tuyh‰W MuhŒ¢áahs® TWt®.
2. ‘ÃHÈyilªjd âirfŸ be¿Æyilªjd kiwfŸ
fHÈyilªjd Uâa® flÈyilªjd® brÊa®’
‘ gÇáš Rkªjd® fÉP® gfLRkªjd âiwfŸ
muR Rkªjd® ÉiwfŸ mtÅ Rkªjd òaK«’
(f.guÂ, mtjhu« jh 39, 41)
eh£L¥ ngh®¡fs§fËš cÆ® Jw¡F«go ne®ªjJ.
murFkhu®fS« ïwªjd®. Mdhš, mt®fŸ ÉU¥g«
ÃiwntwÉšiy. nkiy¢ rhS¡»a® efu§fŸ mÊªjik
jh‹ m‹ndh® f©l ga‹ vdyh«. ïsik Kjš
mt‰iwbašyh« gh®¤J¡ bfh©oUªj e« Fnyh¤J§f‹,
J§fg¤âiu ah‰¿‰F tl¡nf nrhH ïuh¢áa¤ij¥
gu¥gnt©L« v‹w j‹ khk‹kh® v©z¤ij¥ ã‹g‰¿
el¤j‰F¢ á¿J« ÉU«ghkš mjid K‰¿Y« É£blhÊ¤
jh‹. Mfnt, ïuh¢áa¤ij ah©L« gu¥òtj‰F
KaYtij¥ gh®¡»Y« FofS¡F ey« òÇªJ mt®fŸ
cŸs¤ij¡ ft®tJ jh‹ rhy¢ áwªjJ v‹gJ ït‹
fU¤jhjš nt©L«. ït‹ nrhH ïuh¢áa¤â‰F¢ r¡fu
t®¤âah» M£áòÇa¤ bjhl§»aîl‹ nt§» ehL«
ït‹ MSif¡F c£g£oUªjJ v‹gJ xUjiy. nrhH
ïuh¢áa¤â‹ tl btšiyÆÈUªj m›nt§» ehL«
ïtD¡FÇajh» ït‹ ãuâ ÃâfË‹ M£á¡F£glnt,
tl òy¤âš nrhH®fS¡F tÊtÊ¥ gifPuhfÉUªj
nkiy¢ rS¡»aU« mªeh£il¡ flªJ nrhH ïuh¢áa¤â‹
ÛJ gilbaL¥gJ ïayhjhÆ‰W. vdnt ït‹ M£áÆš
nrhH ïuh¢áa« Ä¡f mikâahd Ãiyia milªjJ
vdyh«. ït‹ M£á¡fhy Kjš r‰nww¡ Fiwa üwh©LfŸ
tiuÆš m¤jifa mikâahd ÃiyÆnyna nrhH
ïuh¢áa« ïUªJ tªjik m¿a¤j¡fJ ïtD¡F¥ ãwF
murh©l ït‹ òjšt‹ É¡»uk nrhH‹, mt‹ òjšt‹
ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ mt‹ òjšt‹ ïu©lh«
ïuhruhr nrhH‹ M»a nrhH k‹d®fŸ ït‹ bfhŸifia¥
ã‹g‰¿ elªJ tªjikahšjh‹ m‹ndh® M£á¡
fhy§fËš nrhH ïuh¢áa« c©zh£L¡ FH¥gK«
btËeh£L¥ gilbaG¢áíÄ‹¿ Ä¡f mikâahd
ÃiyÆš ïUªJ tªjJ v‹W Twyh«. vdnt, jd¡F¥
ã‹dU« j‹ ïuh¢áa¤âš k¡fŸ všnyhU¡F«
mikâahd thœî mikíkhW KjÈš ÉijÆ£lt‹
bgUªj‹ikí« nguh‰wY« thŒªj e« Fnyh¤J§fnd
v‹gJ bjŸËJ.
ïÅ, ï›ntªj‹ I«gJ M©Lf£Fnkš M£á

òÇªJŸsikahš e« jÄœeh£oš ït‹ fšbt£L¡fŸ
ÄFâahf¡ fhz¥gL»‹wd; m‹¿í«, ikN® ïuh¢áa¤
âY« bjY§F eh£oY« ït‹ fšbt£L¡fŸ »il¡
»‹wd. ïtdJ Ú©l M£áÆš tiua¥bg‰w m¡
fšbt£L¡fËš gy bkŒ¡Ñ®¤âfŸ cŸsd. mt‰WŸ,
‘âUk‹Å És§F«1’ v‹W bjhl§F« bkŒ¡Ñ®¤â ïtdJ
M£áÆš Kjš eh‹F M©L¡ fšbt£L¡fËš fhz¥
gL»wJ. ï~J ïtid ïuhnrªâu bd‹nw F¿¥ãL»wJ.
ï«bkŒ¡Ñ®¤â, ït‹ ïs§nfh¥ gUt¤âš òÇªj ngh®
fis m¿É¥gnjhL ït‹ nrhHeh£o‹ M£áia v›thW
vŒâdh‹ v‹gijí« cz®¤J»‹wJ. ‘òfœ Nœªj òzÇ
afœ Nœªj òÉÆš2’ v‹W bjhl§F« bkŒ¡Ñ®¤â Äf¥
bgÇaJ; ït‹ fhy¤J¥ ngh® Ãfœ¢áfisí« ãw
brŒâfisí« e‹F És¡FtJ; tuyh‰W MuhŒ¢á¡F¥
bgÇJ« ga‹gLtJ; M£áah©LfŸ Vw Vw ts®ªJ
bršY« ïašòilaJ. ï~J ïtdJ M£áÆ‹ Iªjh«
M©L Kjšjh‹ fšbt£L¡fËš fhz¥gL»‹wJ.
ï«bkŒ¡ Ñ®¤âÆš ït‹bga® Fnyh¤J§fnrhH‹ v‹W
tiua¥ bg‰¿U¥gJ F¿¥ãl¤ j¡fbjh‹wh«. ‘òfœkhJ
És§f¢ brakhJ ÉU«g3’ v‹W bjhl§F« bkŒ¡Ñ®¤â
ïtdJ M£áÆ‹ eh‹fh« M©L Kjš gy fšbt£L¡
fËš csJ. ïJ Äf¢ á¿aJ; vdnt tuyh‰W MuhŒ¢á¡F¥
ga‹gLtj‹W. ‘ónkyÇití« bgh‰bra¥ ghití«’, v‹W
bjhl§F« bkŒ¡Ñ®¤â, âU¡nfhtÿÇYŸs ïtdJ
M£áÆ‹ Mwh« M©L¡ fšbt£blh‹¿šjh‹ fhz¥
gL»‹wJ. ïJ, ‘âUk‹Å És§F«’ v‹W bjhl§F«
bkŒ¡Ñ®¤âia¥nghš ïtdJ ïs§nfh¥gUt¤J¥
ngh® Ãfœ¢áfisna TW»‹wJ 4 ‘óÄíª âUîªjhnk
1. S.I.I., Vol. VII, Nos. 392 and 807.

2. Ibid, Vol. IV, No. 445.
3. S.I.I., Vol. V, No. 1356.
4. Ibid, Vol. VII, No. 137.
òzu ’ vdî«, ‘ókUÉa âUklªijí«2’, vdî«, ‘âUkfŸ
1
brakfŸ âU¥òa¤ âU¥g’3 vdî« bjhl§F« bkŒ¡

Ñ®¤âfŸ všyh« ïtD¡FÇadntah«; Mdhš tuyh‰W
MuhŒ¢á¡F¥ ga‹gLtd mšy. áy fšbt£L¡fËš
åuuhnrªâu‹ bkŒ¡Ñ®¤âÆš ïu©lofS« ‘òfœkhJ
És§f¢ brakhJ ÉU«g’ v‹W bjhl§F« ï›ntªj‹
bkŒ¡Ñ®¤âí« fyªJ tiua¥ bg‰WŸsd 4. m›thW
fyªbjGj¥g£LŸsik¡F¡ fhuz« åuuhnrªâuD¡F
ãwF cÇik¥go nrhH ïuh¢áa¤â‰F murdh¡f¥
bg‰wt‹ Fnyh¤J§fnd v‹W cz®¤Jtj‰nf ah«
v‹gJ áy® fU¤J 5. åuuhnrªâuD« Fnyh¤J§fD«
ïuhrnfrÇ v‹D« g£l« òidªJ murh©lt®fŸ.
vdnt, ï›ÉUt®¡F« eLÉš gunfrÇ v‹D« g£l«
òidªj ntªj‹ xUt‹ M£á òÇªâU¤jš nt©L« v‹gJ
xUjiy. Mfnt, Fnyh¤J§f‹ òidªJbfh©l
ïuhrnfrÇ v‹D« g£lnk, ïtD¡F K‹dU«
ïuhrnfrÇ åuuhnrªâuD¡F¥ ã‹dU« gunfrÇ v‹D«
g£l« òidªj X® mur‹ nrhH eh£oš M£á
òÇªJŸsd‹ v‹gijí« mt‹ cÇikiaí« ït‹
x¥ò¡bfh©LŸsd‹ v‹gijí« e‹F òy¥gL¤J
»‹wJ. vdnt, åuuhnrªâuD¡F¥ ãwF jhnd cÇik¥
go g£l« bg‰wjhf¡ fšbt£L¡fË‹ _y« cz®¤j
nt©L« v‹w v©z« Fnyh¤J§f‹ghš ïšiy
v‹gJ btËahjš fh©f.
ïÅ, ït‹ bkŒ¡Ñ®¤âfË‹ Jiz¡bfh©L
ït‹ fhy¤J¥ngh® Ãfœ¢áfis MuhŒjš nt©L«.
ït‹ j‹ ïs§nfh¥ gUt¤âš r¡fu¡ nfh£l k©ly¤âš
M£áòÇªJ bfh©oUªj jhuht®õ‹ v‹D« ntªj‹
xUtid¥ nghÇš bt‹W thif Nodh‹ v‹W«
1. Ibid Nos. 541, 875 - 76.
2. Ins No. 425 of 1912.
3. S.I.I., Vol. IV, No. 222.
4. S.I.I., Vol. VIII, No. 752.
5. The Colas Vol. I. page, 350.
mªeh£oÈUªj tÆuhfu« v‹w CÇš v©Âwªj ahid

fis¡ if¥g‰¿dh‹ v‹W« ït‹ bkŒ¡Ñ®¤âfŸ
TW»‹wd1. r¡fu¡nfh£l« v‹gJ k¤âa khfhz¤âYŸs
t¤rïuh¢áa¤âYŸsJ 2. m§F ït‹ Ãfœ¤âa ngh®
fÈ§f¤J¥ guÂÆY« brhšy¥g£oU¡»‹wJ 3 ït‹
vÇô£odh‹ v‹W« mªüš TW»‹wJ4. ït‹ ïsturdhf
ÉUªj fhy¤âš m¥ngh®fis Ãfœ¤âaik¡F¡ fhuz«
1. (a) tŠrid flªJ tÆuhfu¤J¡
FŠru¡ FHh«gy thÇ baŠrÈš
r¡fu¡ nfh£l¤J¤ jhuh turid¤
â¡FÃfH¤ âiwbfh© lUË. (S.I.I., Vol. III, No. 65)
(b) És§F rakfis Æs§nfh¥ gUt¤J¢
r¡fu¡ nfh£l¤J É¡uk¤ bjhÊyhš
òJkz« òz®ªJ kjtiu p£l«
tÆuhfu¤J thÇ aÆ®Kid¡
bfhªjs tur® jªjs ÄÇa
thSiw fÊ¤J¤ njhŸtÈ fh£o (S.I.I., Vol. III, No. 72)
2. ïJ ‘gÞl® Þnl£’ (Bastar State) v‹W ï¥nghJ tH§F»wJ. ïJnt giHa
t¤r ïuh¢áakhF«. r¡fu¡ nfh£l« ‘á¤u¡T£’ (Chitrakut) v‹W ïªehËš
tH§F»wJ; j‰fhy¤ jiyefuh»a #fjšóU¡F nk‰nf 25 ikš öu¤âYŸsJ.
‘r¡u¡TlhÔÞtudh«....jhut®õ ehnkh enuÞtuh’ v‹w FUÞghš fšbt£lhš
r¡fu¡ nfh£l¤ij¤ jhuht®õ‹ M©lik m¿a¡»l¡»‹wJ.
(Ep. Ind., Vol. IX, page 161, 178 & 179)
3. (a) ÉUjuhr ga§fu‹ K‹ndh® ehŸ
bt‹w r¡fu¡ nfh£l¤âil¡ bfhG«
FUâí§ FlU§ fyªj£l bt§
Tœbj¿¤bjhU f©FUlhdî« (f.guÂ. 6. jh 14)
(b) kD¡nfh£lª jÉ®¤jãuh‹ tst®ãuh‹ âU¥òUt¤
jD¡nfh£l ek‹nfh£l« g£lJ r¡fu¡nfh£l« (f.guÂ. 10. jh. 23)
(c) khWg£ blGj©blH t¤jt®
VWg£lJ Ä«Kiwna a‹nwh (nk‰go 11. jh. 73)
4. òubkÇ kL¤jbghG jJÉJ btd¤â»Ç
òifbaÇ FÉ¥g tÆuh
fubkÇ kL¤jur® fubkâ® FÉ¥gbjhU
fltiu jid¡ flÉna (f.guÂ. 10-jh. 21)
tÆuhf¤âš ahidfS« itu¢ Ru§f§fS« K‰fhy¤âš ÄFâahf ïUªjd
v‹W ‘mÆÅ-m¡gÇ’ TW»‹wJ. vdnt, e« Fnyh¤J§f‹ v©Âwªj
ahidfis m§F¡ if¥g‰¿dh‹ v‹W ït‹ bkŒ¡Ñ®¤â TWtJ
bghU¤jKilajh«. ï›ñ® r¡fu¡nfh£l¤â‰F m©ikÆš csJ. Mfnt,
t¤ruhrdh»a jhuht®õ‹ M£á¡F ï~J c£g£lJ v‹gJ btË¥gil.
(Ep. Ind., Vol. X, No. 4)
òy¥glÉšiy. fÈ§f¤J¥ guÂÆ‹ MáÇa®, ït‹
ïsikÆš â¡F Éra« brŒJbfh©oUªjnghJ r¡fu¡
nfh£l¤âY« tÆuhfu¤âY« ngh®fŸ Ãfœªjd v‹W
cz®¤J»‹wd®1. ïtdJ bkŒ¡Ñ®¤âÆY« m¤jifa
F¿¥bgh‹W csJ2. Mfnt, ït‹ ïs§nfh¥ gUt¤âš
brŒj â¡F Éra¤âš m¥ngh®fŸ Ãfœªjdthjš nt©L«.
m¥ngh®fËš thif Noa ï›ntªj‹, njhšÉ baŒâa
jhuht®õ‹ghš âiwbg‰W Û©likna mt‰¿‹
gadhF«. ït‹ m¥g¡f¤âš xU áW ïuh¢áa« mik¤J
mjid M£áòÇªJ bfh©oUªjh‹ v‹gj‰F¢3 rh‹WfŸ
fhz¥glÉšiy. vdnt, m¡T‰W¥ bghUªjhbj‹f.
ït‹ bkŒ¡Ñ®¤âÆYŸs bfhªjstur® jªjs«
ïÇa - thSiw fÊ¤J¤ njhŸtÈ fh£o¥ - ngh®¥gÇ
elh¤â¡ Ñ®¤âia ÃW¤â4, v‹D« gFâia neh¡F§fhš,
ït‹ nrhzh£oš M£á bgWtj‰F K‹d® tlòy¤âš
nkiy¢rS¡»anuhL ngh® òÇªJ bt‰¿ bg‰¿U¤jš
nt©L« v‹gJ ïÅJ òydh»‹wJ. m¥nghiu¥ g‰¿a
bjËthd brŒâfŸ »il¡fÉšiy. ït‹ khk‹
åuuhnrªâu‹. nt§» eh£oYŸs ÉrathilÆš ». ã.
1067 ïš nkiy¢ rS¡»anuhL ngh® Ãfœ¤â m‹ndhiu
bt‹W, j‹ghš mil¡fy« òFªj ÑiH¢ rS¡»a
k‹ddh»a Érahâ¤jD¡F mªeh£il tH§»dh‹
v‹gJ K‹d® És¡f¥g£LŸsJ. ÉrathilÆš eil
bg‰w m¥nghÇš åuuhnrªâuD¡F cjÉahf e«
Fnyh¤J§fD« ngh® òÇªâU¤jš nt©L«. m¥nghÇš
bt‰¿baŒâa ãwF mªeh£il ït‹ ÉU«ãathW
ït‹ á¿a jªijah»a Érahâ¤jD¡F åuuhnrªâu‹
mË¤âU¤jš nt©L« v‹gJ« ïašngah«. ït‹
á¿a, jªij¡F nt§» eh£il tH§»ajhf¢ bršÿ®¢
1. f. guÂ - jhÊirfŸ. 18-20.
2. ‘â¡FÃfH¤ âiwbfh©lUË’ v‹D« bkŒ¡Ñ®¤âaoahš ïJ bgw¥gL»wJ.
3. The Colas, Vol. I. pages 348 and 357.
4. S.I.I., Vol. III, No. 72.
1
br¥ngLfËš F¿¤âU¥gJ« mJg‰¿na nghY«.
ït‹ â¡F Éra« brŒJ r¡fu¡nfh£l¤âš jhuht®õ
ndhL ngh®òÇªj fhy¤âš mtD¡F cjî« bghU£L¢
rS¡»a É¡»ukhâ¤j‹ bgU« gilbah‹iw mD¥ã
ÆU¤jšTL«. mjid ït‹ bt‹W òw§fh£onahL«
go brŒâU¡fyh«. ï›Éu©oDŸ vjid m«bkŒ¡
Ñ®¤â F¿¥ãL»‹wJ v‹gJ ï¥nghJ òy¥glÉšiy.
ïÅ, ït‹ M£á¡fhy¤âš eilbg‰WŸs ngh®fis
Muhí§fhš, mt‰WŸ x‹¿u©blhÊa Vidabtšyh«
ïtdJ M£áÆ‹ K‰gFâÆnyna ÃfœªJŸsd
vdyh«. m¥ngh® Ãfœ¢áfis¡ fšbt£L¡fË‹ Jiz
bfh©L MuhŒªj¿jš nt©L«.
nkiy¢rS¡»anuhL Ãfœ¤âa ngh®
ïJ Fnyh¤J§f‹ nkiy¢rS¡»a k‹ddh»a
Mwh« É¡»ukhâ¤jndhL ». ã. 1076 - M« M©oš
el¤âa nghuhF«. j‹ ik¤Jddh»a mâuhnrªâu
nrhH‹ ïwªj ã‹d®. ÑiH¢ rS¡»a murFkhudh»a
ïuhnrªâu‹ v‹gt‹ Fnyh¤J§fnrhH‹ v‹D«
bgaUl‹ nrhHeh£oš KoN£l¥ bg‰wij íz®ªj
rS¡»a É¡»ukhâ¤j‹, nt§»ehL« nrhzhL« bj‰nf
íŸs ãw ehLfS« xU§nf X® murdJ M£á¡
F£g£oU¥gJ, j‹ MSif¡F¥ bgÇanjh® ïL¡f©
Éistj‰F VJthF« v‹W fUâ¡ Fnyh¤J§fDila
gil tÈikiaí« åu¤ijí« Fiy¥gj‰F¥ bgUKa‰á
brŒJ bfh©oUªjh‹. mt‹, m«Ka‰áÆš bt‰¿bgW«
bghU£L IªJ M©Lfshf¥ gil nr®¤J« tªjh‹. e«
Fnyh¤J§fD« mt‹ v©z¤ij e‹f¿ªjtdhjÈ‹
tlòy¤âÈUªJ xU gilbaG¢á ÃfG« v‹gij
vâ®gh®¤J¤ j‹ gil tÈikiaí« bgU¡»¡
bfh©nl tªjd‹. mªeh£fËš Fªjs eh£o‹ xU
gFâia¢ rS¡»a É¡»ukhâ¤jD« k‰bwhU gFâia
1. Ibid, Vol. I, No. 39, Verse. 14.
mt‹ jikadh»a ïu©lh« nrhnkRtuD« M£á
òÇªJbfh©oUªjd®. m›ÉUt®¡F« x‰Wik FiyªJ
nrhnkRtuid¤ j‹gh‰ nr®¤J¡ bfh©lh‹. É¡»u
khâ¤j‹, j‹ j«ãah»a raá§fid¤ jd¡FjîkhW
j‹ghš it¤J¡bfh©lh‹. ãwF m›ntªj‹, jh‹ IªJ
M©Lfshf¢ nr®¤J it¤âUªj gilfis¤ âu£o¡
bfh©L nrhH ïuh¢áa¤ij neh¡»¥ òw¥g£L tªjh‹.
mj‹ tlgFâah»a ikN® eh£oš ïUju¤âdU¡F«
fL«ngh® eilbg‰wJ. bAhŒrs mur‹ vÇa§fD«1
fl«gFy k‹ddh»a ranfáí« âÇòtdkšy
gh©oaD« 2 njt»Ç aJFyntªj‹ nrîzD«
m¥nghÇš3 rS¡»a É¡»ukhâ¤jD¡F cjÉòÇªjd®.
nrhnkRtu‹ Fnyh¤J§fD¡F cjîtjhf cWâaË¤j
thnw ït‹ g¡f¤âÈUªJ ngh®òªjh‹. Mdhš, mt‹
njhšÉ baŒâ, jh‹ M£á òÇªJbfh©oUªj gFâiaí«
ïH¡F« Ãiyia milªjh‹. vÅD« ngh® bjhl®ªJ
elªjJ. nfhyh® ÍšyhÉYŸs e§»È4ba‹DÄl¤âš
eilbg‰w nghÇš e« Fnyh¤J§f‹ bt‰¿ bg‰wnjhL
É¡»ukhâ¤jid¤ J§fg¤âiu ah‰¿‰ f¥ghš Ju¤âí«
br‹wh‹. m§‡d« Ju¤â¢ br‹wt‹, ïilÆYŸs
kzÿ®5, ms¤â Kjyhd ïl§fËš Û©L« mtid¥
nghÇ‰ òw§f©lh‹. ms¤âÆš Ãfœªj nghÇš6 ït‹
nkiy¢rS¡»aUila fËWfis¡ if¥g‰¿¡
bfh©lh‹ v‹W ït‹ bkŒ¡Ñ®¤â TW»‹wJ. m‹¿í«,
ikN® eh£oYŸs eÉiyÆš rS¡»a j©lehafuhš
1. Ep. Car. Vol. V, Ak. 102 (a)
2. Ibid, Vol. VII Ci. 33. ït‹ Es«ggho¥ gh©oa‹ S.I.I., Vol. IX, No. 145.
3. Bombay Gazetteer, Vol. I, Part 2, Page 234.
4. S.I.I., Vol. III, page 129.
5. kzÿU« e§»Èí« F¿¡f¥bg‰w fšbt£LfËš ms¤â v‹D« C® fhz¥
glÉšiy. kzÿU« ms¤âí« ah©LŸsd v‹gJª bjÇaÉšiy.
6. (a) js¤njhL« bghU j©blH¥ g©blh®ehŸ
ms¤â g£l j¿ªâiy iaaÚ (f.guÂ, 11. jh. 74)
(b) ÉšyJ nfhlh ntŸFy¤jur® ms¤âÆÈ£l
fË‰¿‹ Ô£lK« (Fnyh¤J§f‹ bkŒ¡Ñ®¤â)
fh¡f¥bg‰w MÆu« ahidfis¡ ft®ªJ bfh©lh‹

v‹W fÈ§f¤J¥ guÂ cz®¤J»‹wJ 1 . ïWâÆš
J§fg¤âiu¡ fiuÆš eilbg‰w nghÇš 2. rS¡»a
É¡»ukhâ¤jD« mt‹ j«ã raá§fD« njhšÉí‰W
Xo xËªjd®. f§f k©lyK« bfh©fhdK« 3 e«
Fnyh¤J§f‹ trkhÆd. ï§‡d« nghÇš thifNoa
ï›ntªj‹ v©Âwªj ahidfisí« bghU£ FÉaiyí«
bg©o®fisí« if¥g‰¿¡bfh©L j‹ jiyefuh»a
f§ifbfh©l nrhHòu¤ij milªjh‹. Fnyh¤J§fid¢
nrhHeh£oÅ‹W Ju¤Jtj‰F¢ rS¡»a É¡»ukhâ¤j‹
IªJ M©Lfshf¢ nr®¤J tªj bgU«gil, j‹ jika‹
nrhnkRtuid¤ njh‰nwhl¢ brŒJ, Fªjs eh£oš
mt‹ M£á¡F£g£oUªj gFâia¡ ft®ªJbfhŸt
j‰F¥ ga‹g£lJ vdyh«. Mdhš, mt‹ Fnyh¤J§f‹
ghš njhšÉbaŒâ¤ j‹ ïuh¢áa¤â‹ xU gFâia
ïH¡F«go ne®ªjik F¿¥ãl¤ j¡fjh«.
ïÅ, m¥ngh® Ãfœ¢áfŸ Fnyh¤J§f‹ nrhzh£oš
g£l« bg‰wîl‹ Ãfœªjd v‹W« mt‰¿š ït‹
njhšÉí‰wh‹ v‹W« ãšAz® j« É¡»ukh§fnjt
rÇ¤âu¤âš T¿ÆU¥gd c©ik¢ brŒâfŸ Mfh.
Fnyh¤J§f‹ M£áÆ‹ VHh« M©L¡ fšbt£L¡fËš4.
1. j©lehaf® fh¡F eÉiyÆ‰
bfh©lth Æu§ FŠrukšynth (f.guÂ 11-jh. 74)
eÉiy v‹gJ ikN® ïuh¢áa¤âYŸs eÉiyeh£o‹ jiyefuhF«.
(Ep. Ind., Vol, IV, pp. 69 and 214)
2. J§f g¤âiu¢ br§f s¤âil¢
nrhHnrfu‹ thbs¿ªjngh®
bt§fj¡ fË‰ ¿‹gl¤âdhš
btËal§fnt Äir fÉ¤Jnk (f.guÂ 4-jh. 7)
3. fšbt£LfËš ït‹ f§fk©lyK« á§fzK« if¥g‰¿dh‹ v‹W brhšy¥
g£LŸsJ. á§fz« v‹D« ehL K‰fhy¤âš v§»UªjJ v‹gJ òy¥glÉšiy.
É¡»ukhâ¤j‹ j«ã raá§f‹, ãuâÃâahÆUªJ murh©l tdtháehnl
xUfhš m›thW F¿¥ãl¥g£oU¤jš TL«. É¡»uknrhH‹ cyhÉš,
Fnyh¤J§f‹ bfh©fhdK« f‹dlK« if¡bfh©lh‹ v‹W Tw¥
g£oU¤jyhš bfh©fhd« <©L¡ F¿¡f¥g£lJ v‹Wz®f.
4. S.I.I., Vol. V, No. 1356.
ït‹ É¡»ukhâ¤jidí« raá§fidí« nghÇš bt‹w
brŒâ KjÈš F¿¥ãl¥g£oU¤jyhš m~J ït‹
M£áÆ‹ Mwh« M©lh»a ». ã. 1076 - ïš eil
bg‰¿U¤jš nt©L« v‹gJ â©z«. m‹¿í«, nkiy¢
rS¡»a® fšbt£L¡fËY«1 mªÃfœ¢á ». ã. 1076 - ¡F
neuhd rf« 998 -š ÃfœªjJ v‹W Tw¥g£oU¤jš m¿a¤
j¡fJ. vdnt, Fnyh¤J§f‹ nrhzh£oš g£l« bg‰w
îl‹ m¥ngh® eilbg‰wbj‹W ãšAz® T¿ÆU¥gJ
bghUªjhbj‹f. m¥ngh® Ãfœ¢á¡F¥ ã‹d®, e«
Fnyh¤J§f‹ fšbt£L¡fŸ ikN® ïuh¢áa¤âš gy
ïl§fËš fhz¥gLjyhš, ïtnd bt‰¿ bg‰W
mªÃy¥gu¥ig¡ if¥g‰¿¡bfh©lh‹ v‹gJ ïÅJ
òydh»‹wJ. Mfnt Fnyh¤J§f‹ nghÇš njhšÉí‰W
XoÉ£lh‹ v‹D« ãšAz® T‰W bfhŸs¤j¡f j‹W2
v‹Wz®f.
gh©oaUl‹ el¤âa ngh®
Fnyh¤J§f‹ tlòy¤âš nkiy¢ rS¡»anuhL
Ãfœ¤âa ngh® bt‰¿íl‹ KobtŒâa ã‹d® ït‹
bj‹òy¤ij¤ j‹do¥gL¤j‰F¡ fUâdh‹. Mfnt,
m¡fhy¤âš gh©oehL v¤jifa ÃiyÆš ïUªjJ
v‹gJ neh¡f‰ghyjh«.
Kj‰ guhªjf nrhH‹, Kjš ïuhruhr nrhH‹ M»a
ïUntªj® M£á¡ fhy§fËš gh©oa® j« Ãiy
FiyªJ nrhH¢ r¡fut®¤â¡F¤ âiw brY¤J« á‰wuruhf
thœªJ tªjd®. MÆD«, mt®fŸ á¿J giltÈik
vŒâaîl‹ mo¡fo nrhH®fnshL Ku©g£L¤ jh«
Ko k‹duhŒ, Rna¢iríl‹ thœtj‰F Ka‹Wtªjd®.
1. Bombay Gazetteer, Vol. I. part II, page 217.

2. ãšAz® v‹D« òyt® j«ik m‹òl‹ MjÇ¤J¥ ghuh£otªj rS¡»a
É¡»ukhâ¤jid¤ j« üÈš òidªJiu tifÆš òfœªâU¤jyhš, mt®
T¿at‰WŸ ãw Mjhu§fnshL x›thjt‰iw V‰W¡ bfhŸshkš jŸËÉLjny
ey«. m‹¿í«, m¥òyt® Fnyh¤J§fid¤ j« üÈš ïÊ¤Jiu¡F« ïašò
cilatuht®. Mjyhš, mt® T‰iw bkŒba‹W bfhŸs KoaÉšiy.
mt®fŸ m›thW Ku©gl ne®ªjnghbjšyh« nrhH

k‹d®fŸ j« j« M£á¡fhy§fËš gh©oa eh£o‹
ÛJ gilbaL¤J¢ bršynt©oaJ ï‹¿aikahj
jhÆ‰W. mjdhš neU« ï‹dšfis íz®ªj f§if
bfh©l nrhH‹ v‹W tH§f¥bgW« Kjš ïuhnrªâu
nrhH‹ jh‹ nghÇš bt‹w gh©oaiu mÇaiz
ÆÅ‹W ïw¡»¤ j‹ òjštUŸ xUtD¡F¢ nrhH
gh©oa‹ v‹D« g£l« mË¤J mt‹ gh©oeh£o‹
jiyefuh»a kJiua«gâÆš mur¥ ãuâÃâah
ÆUªJbfh©L mªeh£il M£áòÇíkhW V‰ghL
brŒjh‹. m§‡dnk mt‹ k¡fSŸ ïUtU« ngu‹
khU« nrhHgh©oa® v‹D« g£l¤Jl‹ m«kJiu
khefÇÈUªJ M£áòÇªjd®. åuuhnrªâu nrhHD¡F¥
ãwF mt‹ òjšt‹ mâuhnrªâu nrhH‹ ». ã. 1070 - M«
M©oš áy â§fŸ tiuÆš murh©L nehŒthŒ¥g£L
ïwªjd‹. m›ntªjD¡F¥ òjšt‹ ïšyhikahš
nrhzhL, murÅ‹¿ mšy‰g£L¥ bgU§FH¥g¤â‰
FŸshF«go ne®ªjJ. mªeh£fËš gh©o eh£oš
nrhH gh©oa® M£áí« xÊªjJ. Rna¢ir bg‰W¤
jhnk Ko k‹duhj‰F¡ fhy§ fUâ¡bfh©oUªj
gh©oaU«, mJnt j¡f rka bk‹bw©Â ïHªj
eh£il¡ if¥g‰¿ mjid IªJ gFâfshf¥ ãÇ¤J¡
bfh©L IªJ mur®fshf1 ïUªJ mt‰iw M£á òÇa¤
bjhl§»d®. m‹ndh® M£áí« ». ã. 1081 tiu
mikâahfnt eilbg‰W tªjJ vdyh«.
e« Fnyh¤J§f‹ ». ã. 1076 - š nkiy¢ rS¡»aiu¥
nghÇš bt‹w ã‹d® Iªjh©LfŸ tiu gilâu£o,
». ã. 1081 - M« M©oš bj‰nfíŸs gh©o
1. ‘gŠrt® ItU«’ v‹W Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ bkŒ¡Ñ®¤âí« ‘Ûdt® ItU«’

v‹W fÈ§f¤J¥guÂí« (f.guÂ. 11-jh. 70) TW»‹wikahš mªeh£fËš
gh©oa® It® gh©oeh£oÈUªJ M£á òÇªjd® v‹gJ bgw¥gL»‹wJ.
m‹ndh® cl‹ãwªnjhuhf ïU¤jš nt©L«. m‹nwš jha¤âduhf ïU¤jš
nt©L«.
eh£o‹nk‰ gilbaL¤J¢ br‹wh‹1. mjidíz®ªj
gh©oa® ItU« xU§F nr®ªJ bgU« gilíl‹ tªJ
ïtid vâ®¤J¥ ngh®òÇªjd®. ï¥nghÇš bgUåudh»a
Fnyh¤J§fnd bt‰¿ailªjh‹. gh©oa® ItU«
òw§fh£o XobahËªjd®2. ï§‡d« ï›ntªj‹ghš
njhšÉí‰w gh©oa® ItU« aht® v‹gJ ï¥nghJ
òy¥glÉšiy. nghÇš thif Noa Fnyh¤J§f‹
všyh¤ âirfËY« bt‰¿¤ ö©fŸ ÃWÉanjhL K¤J¢
ryhg¤â‰FÇa gFâfisí« bghâÆ‰ T‰w¤ijí«
ira kiyiaí« f‹ÅahFkÇ¥ gFâiaí« if¥
g‰¿dh‹ 3 . vÅD«, j‹ jhŒ¥ gh£ldh»a f§if
bfh©l nrhHid¥ nghš bt‹w ehLfis¤ j‹ ãuâÃâ
fis¡ bfh©L M£á òÇtj‰F ït‹ KayÉšiy.
vdnt, mt‰iwbašyh« cÇa ntªj®¡nf mË¤J M©L
njhW« jd¡F¤ âiw¥ bghUŸ mD¥ãtUkhW ït‹
V‰ghL brŒjik F¿¥ãl¤j¡f jhF«. ït‹ fšbt£L¡
fS« ït‹ tÊÆd® fšbt£L¡fS« gh©o eh£oš
ÄFâahf¡ fhz¥glhik¡F¡ fhuz« ïJntah«.
nruUl‹ el¤âa ngh®
ïJî« e« Fnyh¤J§fdJ M£áÆ‹ 11 - M«
M©lh»a ». ã. 1081 - ïš, gh©o eh£L¥ nghU¡F¥
ã‹d® eilbg‰wjhF«. gh©o eh£il M£áòÇªJ
1. Fnyh¤J§fdJ M£áÆ‹ 5, 6 - M« M©L bkŒ¡Ñ®¤âfŸ ‘bj‹dt‹
fUªjiy gUªjiy¤âl¤j‹ - bgh‹df®¥ òw¤âil¡ »l¥g’ v‹W TW»‹wd.
ï¥nghiu¥ g‰¿a brŒâ òy¥glÉšiy.
2. (a) tlflš bj‹flš gl®tJ nghy¤
j‹bgUŠ nridia naÉ¥ gŠrt®
ItU« bghUj ngh®¡fs¤jŠá
btÇeË¤ njho mubzd¥ò¡f
fhlw¤Jil¤J ehlo¥gL¤J
(Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ bkŒ¡Ñ®¤â)
(b) É£lj©blH Ûdt® ItU§
bf£lnf£oid¡ nf£oiy nghY Ú (f.guÂ 11-jh. 70)
(c) áj«gu¤âš tlbkhÊÆš tiua¥bg‰WŸs fšbth£blh‹W ït‹ gh©oa®
Itiuí« nghÇš bt‹w brŒâia¡ TW»‹wJ. (Ep. Ind. Vol. V. No. 13A)
3. S.I.I., Vol. III, No. 69.
tªj nrhH k‹d®fË‹ ãuâÃâfns nru eh£ilí«

m¡fhy¤âš M©L tªjd®. eh£oš mâuhnrªâu‹
ïwªjJ« murÅ‹¿¡ FH¥g K©lhfnt, mJnt j¡f
rkabk‹W fUâ¥ gh©oaiu¥ nghš nruU« Rna¢ir
baŒâ¤ jÅauR òÇa¤ bjhl§»d®. m‹ndh® M£áí«
». ã. 1081 tiuÆš m§F eilbg‰wJ. gh©oa®fis
bt‹W f¥gŠ brY¤â tUkhW brŒj Fnyh¤J§f‹,
clnd nruiuí« bt‹W m¤jifa Ãiy¡F¡ bfh©L
tu v©Â, mt®fŸ eh£o‹ÛJ gilbaL¤J¢ br‹wh‹.
âUtdªjòu¤â‰F¤ bj‰nf g¤J ikÈš nkiy¡ fl‰
nfhoÆYŸs ÉÊP¤âY« 1 âUtdªjòu¤ij¢ rh®ªj
fhªjq®¢ rhiyÆY« FkÇ Kid¡F tl¡nf g¤J
ikÈYŸs nfh£lhW2 v‹w CÇY« bgU« ngh®fŸ eil
bg‰wd. á¿J« mŠrhkš vâ®¤J¥ ngh®òÇªj kiyeh£L
åuUŸ gy® ngh®¡fs¤âš cÆ® Jwªjd®. Fnyh¤J§f‹
fhªjq®¢ rhiyÆYŸs nruk‹ddJ f¥g‰gilÆid
ïUKiwÆÊ¤J¥ bgUik vŒâdh‹3 . nfh£lhW« vÇ
bfhS¤j¥bg‰W mÊ¡f¥g£lJ. nruk‹d‹ njhšÉ
í‰W¡ Fnyh¤J§fD¡F¡ Ñœ xU á‰wurdh» M©LnjhW«
âiw brY¤â tu x¥ò¡bfh©lh‹. nruU« gh©oaU«
j« giltÈia¥ bgU¡»¡bfh©L j‹Dl‹ Ku©g£L¤
Ô§»iH¡fhjthW FnyhJ§f‹ m‹ndh® ehLfËš
nfh£lhW Kjyhd ïl§fËš áwªj jiyt®fË‹ Ñœ
Ãiy¥gilfŸ ÃWÉdh‹. m§‡d« nfh£lh‰¿š
mik¡f¥ bg‰w nrhHeh£L¥ gil¡F¡ nfh£lh‰W
Ãiy¥gil4 v‹D« bga® tH§fyhÆ‰W.
1. ntiybfh©L ÉÊP kÊ¤jJŠ
rhiy bfh©lJª j©L bfh©nla‹nwh (f.guÂ. 11 - jh. 72)
2. - nkty®jŠ
nriy¤ JuªJ áiyia¤ joªâUfh‰
rhiy¡ fykW¤j j©odh‹- (É¡»uk nrhHDyh tÇfŸ 46-48)
btŸshW§ nfh£lhW« òifah‹_l (f.guÂ. 3 - jh. 21)
3. Ep. Ind., Vol. V, No. 13A.
4. nfh£lh‰W Ãiy¥gil juÂÉ¢rhâu¤jW«ãš gilÆyhd jÄH‹ khÂ¡f‹
tr« É£l rhth_th¥ nguhL -
(Travancore Archaeological Series, Vol. I, Page 247)
ïÅ, Fnyh¤J§f‹ bkŒ¡Ñ®¤âia¡ T®ªJ neh¡F§
fhš, ït‹ gh©oanuhL«, nrunuhL« Ãfœ¤âa
ngh®fŸ Xuh©onyna bjhl®ªJ eilbg‰¿U¤jš
nt©L« v‹gJ e‹F òydh»‹wJ.
bj‹fÈ§f¥ ngh®
Fnyh¤J§fDila bkŒ¡Ñ®¤âfŸ ït‹ ïu©L
fÈ§f¥ ngh®fËš bt‰¿ bg‰wh‹ v‹W TW»‹wd.
mt‰WŸ, x‹W ïtdJ M£áÆ‹ 26 - M« M©L¡
fšbt£oš Äf¢ RU¡fkhf¡ fhz¥gL»‹wJ1. k‰bwh‹W
42 - M« M©L fšbt£oš ÉÇthf¢ brhšy¥ g£LŸsJ2.
vdnt, Kj‰ fÈ§f¥ngh® ». ã. 1096 - ïš eilbg‰w
jhjš nt©L«. Kj‰fÈ§f¥nghnu bj‹fÈ§f¥
nghuhF«.
bj‹fÈ§f« v‹gJ nfhjhtÇ ah‰¿‰F« knfªâu
»Ç¡F« eLÉš t§fhs¡fliy¢ rh®ªâUªj xU ehlhF«3.
mJ nt§» eh£lur®¡F£g£l FWÃy k‹d®fshš
m¡fhy¤âš M£áòÇa¥g£L tªjJ. e« Fnyh¤J§f‹
òjštdh»a É¡»uknrhH‹ j‹ jªijÆ‹ MizÆ‹
go nt§»eh£oš mur¥ ãuâÃâahŒ mk®ªJ4 M©L
bfh©oUªj fhy¤âš 5, mt‹ ïisPdhÆU¤jiy
íz®ªj bj‹ fÈ§f ntªj‹ åk‹ v‹gh‹ jh‹
1. k¿òdš fÈ§f k©ly§ if¥gL¤jUË-

S.I.I., Vol. III, No. 72; Ins. 304 of 1907 Ep. Car., Vol. X. Mulbagal 42b.
2. Ins. 608 of M.E.R. for 1904-05, part 2 para 18.
3. Ancient Geography of India By A. Cunningham pp. 590-91.
4. É¡»uknrhH‹ nt§»Æš mur¥ ãuâahÆUªj fhy« ». ã. 1093 Kjš 1118 tiuÆš
vdyh«.
5. bjY§fåk‹ Éy§f‹ Äirnawî«
fÈ§fóÄia¡ fdbyÇgUfî«
Ia«gil¥gUt¤J bt«gil jh§»
nt§if k©ly¤ jh§»ÅâUªJ
tlâir ao¥gL¤jUË - É¡»uknrhH‹ bkŒ¡Ñ®¤â
ïâš I«gil¥ gUt« v‹gJ É¡»uknrhH‹ ïsik¥ gUt¤ij cz®¤Jnka‹¿
mt‹ FHªij¥ gUt¤ij¡ F¿¡fhbj‹Wz®f.
Rna¢irbgW« bghU£L¡ fyfŠ brŒjh‹, mª Ãfœ¢áia

a¿ªj muás§Fkudh»a É¡»uknrhH‹, nt§» eh£o
ÈUªJ bgU«gilíl‹ òw¥g£L¢ br‹W bj‹fÈ§f
åkid¥ nghÇš bt‹W, K‹ nghynt jd¡F¡ f¥gŠ
brY¤â tUkhW brŒjh‹. vdnt, bj‹fÈ§f ntªj‹
j‹ ÉU¥g¤ij Ãiwnt‰¿¡bfhŸs Koahkš, Û©L«
nt§»Æ‹ mur¥ ãuâÃâah»a É¡»uk nrhHD¡F
ml§»a xU á‰wurdhÆd‹. ï¢brŒâfis É¡»uk
nrhH‹ bkŒ¡Ñ®¤âÆY« fhzyh«1.
ï¤bj‹fÈ§¥ngh® É¡»uknrhHdhš Ãfœ¤j¥
bg‰wjhÆD« Fnyh¤J§fdJ M£á¡ fhy¤âš eil
bg‰wjhjÈ‹ kfdJ bt‰¿, jªij¡ nf‰¿íiu¡f¥
g£lbj‹Wz®f.
ïÅ, É¡»unrhH‹ bt‹w m¤bj‹fÈ§f åkid¥
gh©ok‹d‹ rilat®k‹ guhªjf‹ v‹gtD«
nghÇš bt‹wl¡»dh‹ v‹W mt‹ bkŒ¡Ñ®¤â
TW»‹wJ2. vdnt, xnu fhy¤âÈUªj ï›ÉU ntªjU«
bj‹ fÈ§f¤jurid¥ nghÇš bt‹¿U¤jš nt©L«
v‹gJ â©z«. e« Fnyh¤J§fD¡F¤ âiw brY¤â¡
bfh©L gh©o eh£il M£á òÇªJ bfh©oUªj
guhªjf gh©oa‹ É¡»uknrhHD¡F cjÉ òÇí«
bghU£L¤ bj‹ fÈ§f¥ nghU¡F¢ br‹¿U¤jY«
ïašngah«. mJg‰¿na guhªjf gh©oa‹ bkŒ¡
Ñ®¤âí« ï¥ngh® Ãfœ¢áia¡ TW»‹wJ vdyh«.
». ã. 1099 - ïš tiua¥bg‰w Fnyh¤J§f‹
fšbt£blh‹W, Érhf¥g£od« ÍšyhÉYŸs
á«khry¤âš 3 fhz¥gL»‹wJ. m‹¿í«, nfhjhtÇ
1. bjY§fåk‹ Fs§bfh©L bj‹fÈ§f ko¥gL¤J âiraid¤J Kldh©l
áßguhªjf njt®¡F.
Travancore Archaeological Series; Vol.I, No. 3.
2. ïâš F¿¥ãl¥bg‰w Fs«, fÈ§f eh£o‹ giHa jiyefuh»a $fhFs«
v‹gnjah«.
3. S.I.I., Vol. VI, No. 1144.
ÍšyhÉYŸs âuh£rhuhk¤âY« ãw ïl§fËY«
ï›ntªj‹ fšbt£LfŸ cŸsd 1. mitfŸ všyh«,
bj‹fÈ§f« ït‹ M£á¡F c£g£LÉ£lJ v‹gij
e‹F És¡FtdthF«.
tlfÈ§f¥ngh®
». ã. 1112 - M« M©oš2 eilbg‰w ï¥ngh®,
tl¡nf tlfÈ§f ntªjdh»a mdªjt®k‹ v‹gt
ndhL Fnyh¤J§f‹ Ãfœ¤âajhF«. âU¢áuh¥gŸË
Íšyh ÓÅthrešÿÇš ïtdJ M£áÆ‹ 42 - M«
M©oš bgh¿¡f¥bg‰w fšbt£blh‹W«3 jŠrhñ®
Íšyh My§FoÆš ïtdJ M£áÆ‹ 45 - M« M©oš
tiua¥bg‰w k‰bwhU fšbt£L« 4 ï¥ngh®
Ãfœ¢áia¢ á¿J És¡»¡ TW»‹wd. Mdhš Fnyh¤J§f‹
ÛJ ra§bfh©lh® v‹D« òytuhš ghl¥g£l fÈ§f¤J¥
guÂ v‹w üš ïjid ÉÇthf cz®¤J»‹wJ. tl
fÈ§f¤â‰F neÇ‰ br‹W ï¥nghiu el¤â¥ bgU
bt‰¿íl‹ âU«ãat‹, ïtDila gil¤ jiyt®fSŸ
Kjštdh»a fUzhfu¤ bjh©ilkh‹ v‹gtndah«5.
Fnyh¤J§fdJ M£áÆš elªj ngh®fSŸ ïJnt
ïWâÆš elªjJ vdyh«. ï¥nghiu¥ g‰¿¡ fÈ§f¤J¥
guÂ TW« brŒâfis moÆ‰ fh©f.
1. Ibid., Vol. IV; Nos. 1023, 1024, 1246 and 1285.
2. Fnyh¤J§f‹ M£áÆ‹ 42 M« M©L¡ fšbt£L¡fŸ áyt‰¿š ï¥ngh®
Ãfœ¢á fhz¥glhikahš ï~J m›th©o‹ ïWâÆš eilbg‰wjhjš
nt©L«. vdnt ». ã. 1112-š ÃfœªjJ v‹gJ bjŸËJ.
3. Ins. 608 of 1904; M.E.R. for 1904-05, Part 2 Para 18.
4. S.I.I., Vol. IV. No. 445.
5. fÈ§f¥ ngh®¡F¢ br‹w fUzhfu¤ bjh©il khndhL thznfhtiua‹,
Kobfh©l nrhH‹ v‹w ïu©L gil¤jiyt®fS« m§F¢ br‹wd® v‹W
fÈ§f¤J¥ guÂÆYŸs xU jhÊir TW»‹wJ. mJ, thábfh©lur®
thuz§ftu thznfhtiua‹ th©Kf¤-öábfh©L Kobfh©l
nrhHbdhU NÊntHÄir bfhŸsnt v‹gJ. ï¥ghlš âU. m. nfhghiya®
gâ¥ã¤j fÈ§f¤J¥ guÂÆš csJ. ãw gâ¥òfËš fhz¥glÉšiy, vdnt
giHa V£L¥ãuâ fËš ï~J csjh v‹W gh®¤J¥ ãwF cWâ brŒjš nt©L«.
m‹¿í«, fUzhfu‹ jika‹ xUt‹ ï¥ngh®¡F¢ br‹wh‹ v‹W TWtJ
bghUªjhJ.
xU ehŸ Fnyh¤J§f‹ fhŠákhefÇYŸs

mu©kidÆš á¤âuk©lg¤âš 1 å‰¿UªjnghJ,
ït‹ âUkªâu Xiy¡fhu‹ tªJ, âiw¥ bghUSl‹
gy mur® filthÆÈ‹f© fh¤J¡bfh©oU¤jiy
m¿É¡fnt, ït‹ mt®fis cŸns ÉLkhW c¤jutË¤
jh‹, clnd mt®fŸ tªJ ïtid¥ gÂªJ jh«
bfh©LtªJŸs bgh‰fy«, kÂ¤âuŸ Kjyhd âiw
bghUŸ mid¤ijí« mË¤jd®. m¥nghJ, ï›ntªj‹
âiw bfhlhjh® ï‹D« csnuh v‹W ÉdÉdh‹.
m¢rka¤âš tlfÈ§f¤jur‹ ïUKiw âiw bfhz®»y‹
v‹W mik¢r‹ Tw, mjid¡ nf£l Fnyh¤J§f‹
bgÇJ« btF©L, mtdJ tÈa F‹wuz« ïoa
bt‹W mtidí« mtDila fË‰¿d§fisí« g‰¿¡
bfhz®jš nt©L« v‹W T¿dh‹. ït‹ m§‡d«
TwY«, m©ikÆÈUªj gšyt®nfhdh»a fUzhfu¤
bjh©ilkh‹ v‹gt‹, jh‹ VG fÈ§f¤ijí« bt‹W
tUtjhf¤ bjÇÉ¤jh‹. clnd Fnyh¤J§fD« mj‰F
cl‹g£L, fÈ§f eh£o‹ÛJ gilbaL¤J¢ bršYkhW
c¤juÉ£lh‹. m›thW Éilbg‰wfUzhfu‹ eh‰bgU«
gilíl‹ ngh®¡bfGªjd‹. gilfŸ fhŠákh efÇÈUªJ
òw¥g£ld. mit ghyhW2, Fir¤jiy3, bgh‹KfÇ 4 ,
bfhšÈ v‹D« ehyhWª jh©o¥ bg©iz5 ah‰iwí§
flªJ, br‹wd; ãwF k©zhWF‹¿ v‹D« MWfisí§
flªJ, nguhwh»a »UZizí« ã‰gLkhW nghÆd;
1. br‹id bghU£fh£á¢ rhiyÆYŸs c¤jk nrhH‹ br¥ngLfËš fhz¥gL«

‘f¢á¥ng£L¡ nfhÆÈDŸshš bj‰»š á¤âuk©lg¤bjGª jUËÆU¡f’
v‹D« gFâÆdhš fhŠákhefÇÈUªj m«k©lg¤â‹ bjh‹ikí« áw¥ò«
e‹F És§F«. (S.I.I., Vol. III. No. 128.)
2. ghyhW, ï¥nghJ fhŠákh efU¡F¤ bj‰nf XL»‹wJ. m¡fhy¤âš mj‰F
tlòw¤âš Xo‰W v‹gJ fÈ§f¤J¥guÂahš m¿a¡»l¡»‹wJ. vdnt
ï›thW Ãiy bga®ªâU¡f nt©Lbk‹W ãuŠR m¿P® byghD (Le-Fanu)
v‹gh® fUJtJ bghU¤jKilanj. (S.I.I., Vol. II., p. 365.)
3. ïJ, FrÞjä v‹W tH§F»wJ; br§f‰g£L ÍšyhÉš XL»‹wJ.
4. ïJ âU¡fhs¤âÆ‹ g¡f¤âš XL»‹wJ.
5. bešÿ® ÍšyhÉš XL« tlbg©izahW ïJntah«.
mj‹ ã‹d®; nfhjhtÇ, g«gh eâ, nfhjik eâ 1
v‹gt‰iwí§ flªJ fÈ§f eh£ilailªJ áy
efu§fËš vÇ bfhSÉ¢ Niwahod. mªÃfœ¢áfis¡
f©l mªeh£L¡ FofŸ XyÄ£L¡bfh©L, j« murdh»a
mdªjt®k‹ghš Xo KiwÆlnt, mt‹ bgÇJ«
btF©L ‘e«ehL, fhdu©, kiyau©, flyu© ït‰whš
NH¥bg‰W¡ »l¤jiy m¿ahkš m›ntªj‹ gil
tU»‹wJ nghY«; ešyJ br‹W fh©ngh«’ v‹W
T¿d‹. mjid¡ nf£l v§fuha‹ v‹D« mik¢r‹,
Fnyh¤J§fDila gil tÈikia vL¤Jiu¤J
m¥gilfnshL ngh® òÇa¤ bjhl§fhkš âiw¥
bghUis¡ bfhL¤jD¥ãÉLtnj eykhF« v‹wd‹.
fÈ§f k‹ddh»a mdªjt®k‹ mt‹ T¿at‰iw
á¿J« bghU£gL¤jhkš ngh® bjhl§FkhW j‹ eh‰
bgU« gilf£F« c¤juî mË¤jd‹. clnd fÈ§f
eh£L¥ gilfŸ ngh®¡F¥ òw¥g£ld. ïUâw¥ gil
fS« ïUbgU§ flšfŸ vâ®Ã‹wh‰nghš vâ® Ã‹W
ngh® òÇªjd. ngh® Äf¡ fLikahfnt eilbg‰wJ.
fÈ§f åu®fŸ j« mur‹ T¿a tŠád¤ijí« kwªJ
M‰wY« åuK« FiwªJ, mkÇš vâ®Ã‹wh‰nghš vâ®
Ã‹W ngh® òÇªjd®. ngh® Äf¡ fLikahfnt eilbg‰wJ.
fÈ§f® åuK« FiwªJ, mkÇš vâ®¤J Ã‰f Koahkš
òw§fh£onahl¤ bjhl§»d®. m§‡d« fÈ§f åu®fŸ
Xlnt, Fnyh¤J§f‹ gil¤ jiytdh»a fUzhfu¤
bjh©ilkh‹ bgUbt‰¿ vŒâ, gy ahidfŸ, FâiufŸ,
x£lf§fŸ, nj®fŸ, kÂ¡FÉašfŸ, kfË® M»a všyh
t‰iwí§ if¥g‰¿¡bfh©lh‹. ãwF ngh®¡fs¤ij
É£nlho xËªJbfh©l fÈ§f k‹did¤ njo, mt‹
fuªâUªj bt‰ãidailªJ ntyhY« ÉšyhY« ntÈ
nfhÈ Éoí«tiuÆY« fh¤âUªJ ã‹d® mtidí§
if¥g‰¿¡bfh©L nrhH eh£o‰F¤ âU«ãdh‹.
Fnyh¤J§f‹, j‹ gil¤ jiytdJ M‰wiyí«
1. ïJ bfsjÄ v‹W ï¡fhy¤âš tH§F»‹wJ.
åu¤ijí« ghuh£o k»œªjiknahL mtD¡F¤ j¡f

tÇirfS« brŒjD¥ãdh‹.
ïÅ, fÈ§f eh£oš Ãfœªj ï¥ngh® Ãfœ¢áÆš
k£ila‹, khjt‹, v§fuha‹, V¢rz‹, ïuhrz‹,
jhka‹, ngh¤ja‹, nf¤jz‹ v‹w jiyt®fŸ cÆ®
Jwªjd® v‹W Fnyh¤J§f‹ bkŒ¡Ñ®¤â cz®¤J
»‹wJ1. ït®fSŸ v§fuha‹ v‹gh‹2 fÈ§f ntªjDila
mik¢r‹ v‹gJ fÈ§f¤J¥guÂahš m¿a¡»l¡»‹wJ.
jhka‹ v‹gh‹ mtDila jiyik¢ nrdhâgâaht‹.
ï¥ngh® Ãfœªj fhy¤âš fÈ§f eh£oš murh©lt‹
mdªjt®k‹ v‹W fÈ§f¤J¥ guÂ TW»‹wJ3. mj‹
T‰¿‰nf‰g, mdªjt®k nrhHf§f‹ v‹D«
ntªjbdhUt‹ ». ã. 1078 Kjš 1150 tiuÆšmªeh£oš
M£áòÇªJŸsd‹ v‹gJ m§F¡ »il¤j br¥ngL
fshš m¿a¥gL»‹wJ 4 . vdnt fÈ§f¤J¥guÂÆš
fhz¥gL« brŒâfŸ br¥ngLfËY« fšbt£LfËY«
fhz¥gL« brŒâfnshL x¤âUªjš m¿a‰ghyjhF«.
ïÅ, fÈ§f¥ nghÇš njhšÉí‰w mdªjt®k‹
v‹gt‹ e« Fnyh¤J§fDila kfŸ ïuhrRªjÇÆ‹
kf‹ v‹W tuyh‰W MuhŒ¢áahs®fŸ TW»‹wd® 5.
m›thwhÆ‹, Fnyh¤J§f‹ j‹ kfŸ tÆ‰W¥ nguid¥
nghÇš bt‹wij xU bgUbt‰¿ahf¡ fUâ, ï›nt‰j‹
ÛJ fÈ§f¤J¥guÂ v‹D« ïiza‰w üiy¥ òyt®
bgUkhdh»a ra§bfh©lh® ïa‰Wtj‰F K‹tªâU¥
ghuh v‹w Ia« c©lh»‹wJ. Mfnt, m¢brŒâ Û©L«
1. S.I.I., Vol. IV No. 445.
2. f.guÂ, 11-jh 66.
3. mªjubkh‹ w¿ahj tlfÈ§f®
Fyntªj‹ mdªj g‹k‹
btªjWf© btFËÆdhš btŒJ Æ®¤J¡
ifòil¤J Éa®¤J neh¡» (f.g. 11-jh. 63)
4. Annual Report on South Indian Epigraphy for 1935-36 pp. 63 and 64;
ït‹ ïstuR¥g£l« ». ã. 1074š bg‰wtdht‹.
5. The Colas, Vol. II. p. 37.
e‹F MuhŒj‰FÇabjh‹wh ÆU¤jÈ‹ mjid
ïªÃiyÆš V‰W¡bfhŸs ïayÉšiy.
fUzhfu¤ bjh©ilkhdJ fÈ§f bt‰¿Æ‹
gadhf mdªjt®kdJ M£á¡fhy«1 KGtJ« fÈ§f
ehL nrhH®¡F c£g£ouhÉ£lhY«, K‰gFâÆš áy
M©LfshtJ ï‹ndh® M£á¡F c£g£oU¤jš
nt©L« v‹gJ xUjiy. F©^® ÍšyhÉYŸs
nt£óÇš fhz¥gL« fšbt£blh‹W, nfhl®Fy
k‹d‹ åk‹ v‹gt‹ ». ã. 1108 - ïš fÈ§f ntªjid¥
nghÇš bt‹W mt‹ eh£il nrhH® M£á¡F
c£gL¤âdhbd‹W TW»‹wJ2. vdnt, Fnyh¤J§f‹
fhy¤âš eilbg‰w fÈ§f¥ ngh®fSŸ VnjD« x‹¿š
mt‹ nrhH®¡F cjÉíÇªâU¤jš nt©L«. fÈ§f
eh£L muáaš mâfhÇfS¡F¤ jÄœeh£L¥ g£l§fŸ
tH§f¥ g£oU¥gJ«3, mªeh£L¡ fšbt£LfËš nrhH
k‹d®fË‹ fšbt£LfŸ nghš vâuh« M©L« brsu
khjK« 4 F¿¡f¥bg‰¿U¥gJ« mªehL áy M©L
fshtJ nrhH® M£áÆ‹ Ñœ ïUªâU¤jš nt©L«
v‹gij¤ bjŸËâ‰ òy¥gL¤JtdthF«.
Fnyh¤J§fD« <HehL«
Fnyh¤J§f‹ M£áÆš nrhH ïuh¢áa« g©il¥
bgUikÆš á¿J« Fiwahkš ca® ÃiyÆš ïUªJ
tªjbjÅD« ïy§ifah»a <Heh£il kh¤âu« ït‹
M£áÆ‹ bjhl¡f¤ânyna ïH¡F«go ne®ªjJ.
ïtD¡F K‹ murh©l mâuhnrªâund <Heh£il
M£á òÇªj ïWâ¢ nrhH k‹d‹ Mt‹. ». ã. 1070 -ïš
tiua¥bg‰w mt‹ fšbt£blh‹W mªeh£oš
1. mdªjt®k‹ 72 M©LfŸ fÈ§feh£oš murh©lt‹ v‹W bjÇ»wJ.
2. Ins. 567 of 1925.
3. uhauha ÉG¥giua‹, fÈ§f ÉG¥giua‹, f§fkh®¤jh©l ãukkhuha‹, f§f
ntsh‹ Kjyhd g£l§fS« òuîtÇ v‹D« c¤ânahf¥ bgaU« mªeh£oš fhz¥gL
»‹wd. (Annual Report on South Indian Epigraphy for 1935-36, Page 63.)
4. ir¤âu«, itrhf« v‹D« rhªâukhj¥ bga®fŸ F¿¥ãlhkš nkõ« Çõg«
v‹D« brsukhj¥ bga®fŸ F¿¡f¥g£oU¥gJ fh©f. (Ibid Part 2, para 16)
1
bghy‹dUth v‹DÄl¤âš csJ . mJnt, nrhH
k‹dÅ‹ ïWâ¡ fšbt£bl‹W§ Twyh«. mt‹
nrhHeh£oš ïwªj ã‹d®. mªehL murÅ‹¿¡
FH¥g¤âÈUªj Ãiy K‹d® És¡f¥ g£LŸsJ.
Rna¢ir vŒâ¤ j«eh£il¤ jhnk M£áòÇa nt©L
bk‹W gy M©Lfshf Ka‹W tªj á§fst®fŸ mJnt
j¡f fhybk‹W fUâ, nuhfz¤âÈUªj j§fŸ mur
Fkhudh»a Kjš ÉraghF v‹gtid¡ bfhz®ªJ
mDuhjòu¤âš ». ã. 1073 - ïš KoN£o <HehL
KGik¡F« murdh¡»dh®fŸ 2. m§»Uªj nrhHÇ‹
gil¡F« á§fsntªjD¡F« bgU«ngh® ÃfHnt, mâš
m›ntªjnd bt‰¿ bg‰wd‹. ãwF nrhH eh£oÈUªJ
br‹w bgU« gilbah‹W mDuhjòu¤âš m›Éra
ghFit¤ njh‰nwhl¢ brŒjJ. mªefiu¢ nrhzh£L¥
gil if¥g‰¿¡bfhŸsnt, ÉraghF j¡f mu© thŒªj
ntnwh® ïl¤â‰F¢ br‹W m§»UªJ nrhHiu vâ®¤J¥
gil if¥g‰¿¡bfhŸsnt, ÉraghF j¡f mu© thŒªj
ntnwh® ïl¤â‰F¢ br‹W m§»UªJ nrhHiu vâ®¤J¥
ngh® òÇj‰F Ka‹W bfh©oUªjh‹, m§‡dnk
bghy‹dUth, mDuhjòu« M»a ïU efu§fËY«
nrhHiu¤ jh¡»¥ bghUj‰F ïUbgU« gilfis
mD¥ãaiknahL jhD« m›Él§f£F ntbwhU
tÊahf¢ br‹wh‹. bghy‹dUthÉš bgU« ngh®
Ãfœªj ã‹d®, mªefu«á§fs k‹ddhš if¥g‰w¥
g£lJ. k‰bwhU á§fs¥gil fL« ngh® òÇªJ mDuhj
òu¤ijí« ft®ªJbfh©lJ. nrhH® gil njhšÉ baŒâ
âU«ãÉlnt, ÉraghF bgUk»œî‰W <HehL KGik¡F«
ntªjdhÆd‹, ãwF mªeh£il m›ntªjnd Kok‹ddhf
å‰¿UªJ M£á òÇªJ tUthdhÆdh‹. vdnt,
Fnyh¤J§f‹ j‹ M£áÆ‹ bjhl¡f¤ânyna
1. S.I.I., Vol. IV, No. 1388.
2. ït‹ nuhfz¤âš ». ã. 1058 Kjš 1073 tiuÆš murh©lh‹. ãwF ». ã. 1073
Kjš 1114 tiuÆš ïy§if KGtijí« M£á òÇªjh‹.(Epigraphia Zeylanica
Vol. III, No.1)
<Heh£il ïHªJÉ£lhbd‹W bjÇ»wJ. <Heh£L
Ãfœ¢áfŸ Fnyh¤J§f‹ fšbt£L¡fËš fhz¥gl
Éšiy. ïitaid¤J« ïy§if¢ rÇjkh»a kfht«r¤jhš
m¿a¡ »l¥gdthF«. m‹¿í«Fnyh¤J§f‹ fšbt£L¡fŸ
<Heh£oš fhz¥glhik bah‹nw, mªehL ït‹ M£á¡F
c£glhkš Rna¢ir bg‰w xU jÅaur‹ MSifÆ‹Ñœ
ïUªJ tªjJ v‹gij e‹F òy¥gL¤JtjhF«.
Fnyh¤J§fD« f§fgho ehL«
ïÅ, Fnyh¤J§f‹ j‹ M£áÆ‹ ïWâ¡fhy¤âš
f§fgho eh£ilí« ïHªJÉ£ld‹ v‹gJ ït‹
fšbt£L¡fŸ ». ã. 1115 M« M©o‰F¥ ãwF mªeh£oš
fhz¥glhikahš e‹f¿a¡»l¡»‹wJ. nghrs
ntªjdh»a ã£ofÉZQ t®¤jd‹ v‹gh‹ ». ã. 1116
- ïš ‘jiy¡fhL bfh©l mur‹’ v‹W j‹id¡
T¿¡bfhŸtJ1 f§fgho eh£o‹ jiyefuh»a jiy¡
fh£il mt‹ nrhH®fËl¤âÈUªJ if¥g‰¿É£lh‹
v‹gij¤ bjËthf¥ òy¥gL¤J»‹wJ. m‹¿í«, mnj
M©oš mt‹ jiy¡fhL, Ftshyòu« v‹D« efu§fË
ÈUªJ f§fgho ehL KGtijí« murh©lh‹ v‹gJ
mt‹ fšbt£L¡fshš m¿a¥gL»‹wJ 2 . bfh§F
eh£oš jf^ÇÈUªJ murh©l mâfkh‹ kuãdnu
nrhHÇ‹ ãuâÃâfshf¡ f§fgho eh£ilí« M©L
tªjd®. nghrs k‹dÅ‹ j©lehafdh»a f§fuhr‹
v‹gt‹ ». ã. 1116 - ïš m›tâfkhid¥ nghÇš bt‹W
f§fgho eh£il¡ if¥g‰¿¤ j‹ murD¡F mË¤jh‹
v‹W«, jhnkhju‹, euá«kt®k‹ v‹ngh® mâfkhD¡F¥
nghÇš cjÉ òÇªjd® v‹W« m¥nghÇšm‹ndh® njhšÉ
í‰wikahš jÄH® f§fgho eh£oÅ‹W Ju¤j¥
g£ld® v‹WŠ brhšy¥gL»‹wd.3 mt‰iwbašyh«
1. ït‹ ». ã. 1100 Kjš 1152 tiu bAhŒrs eh£oš M©lt‹ (The Colas, Vol.
II, page 42)
2. Ibid, p. 42.
3. The Colas, Vol. II, pp, 42 and 43.
T®ªJ MuhíÄl¤J, e« Fnyh¤J§f‹ j‹ M£áÆ‹

46 - M« M©lh»a ». ã. 1116 - ïš Kjš ïuhruhr‹
fhy Kjš nrhH® M£á¡F£g£oUªj f§fgho eh£il
ïHªJ É£lh‹ v‹gJ e‹F btËah»‹wJ.
Fnyh¤J§fD« nt§» ehL«
ïÅ, Fnyh¤J§f‹ jªijÆ‹ ehlh»a nt§»ehL
ït‹ M£á¡ fhy¤âš v¤jifa ÃiyÆš ïUªjJ
v‹gJ Muha‰ghyjhF«. ït‹ á¿a jªijah»a VHh«
Érahâ¤j‹ v‹gt‹ ». ã. 1007 tiuÆš 15 M©LfŸ
nt§» eh£oš M£áòÇªJ ïwªjh‹1. ». ã. 1070 - ïš
e« Fnyh¤J§f‹ nrhH eh£o‰F murdh» mjid
M£áòÇªJ bfh©oUªjikahš j‹ á¿a jªij ïwªj
ã‹d® nt§» eh£o‰F¤ jhnd neÇ‰ br‹W mj‹
M£áia V‰W¡bfhŸs ÉU«gÉšiy. vÅD«, j‹
jªij murh©l mªehL ãw® M£á¡F£glhjthW«
jh‹ M£áòÇªJ bfh©oU¡F« nrhH ïuh¢áa¤â‰F
tlâirÆš m~J X® muzhf mikªâU¡FkhW« j‹
òjšt®fSŸ xUtdh»a ïuhruhr K«Ko¢ nrhH‹
v‹gtid¤ j‹ ãuâ Ãâahf mªeh£o‰fD¥ã mjid
murh©L tU«go j¡f V‰ghL òÇªjh‹. mt‹ ». ã.
1077 Kjš 1078 tiu X® M©L m§F M£áòÇªJ2 j‹
jªij¡F mQ¡f¤bjh©L òÇant©o¢ nrhH
eh£o‰F¤ âU«ã É£lh‹.
ãwF, mt‹ j«ãah»a åunrhH‹ v‹gh‹ j‹
jªij ÉU«ãathW nt§»eh£o‰F mur¥ ãuâÃâahf¢
br‹W ». ã. 1078 Kjš 1084 tiu mjid M£á òÇªjh‹3.
MW M©Lf£F¥ ã‹d®. ». ã. 1084 - ïš Fnyh¤J§f‹
mtid¢ nrhzh£o‰fiH¤J¤ j‹ghš it¤J¡ bfh©L
1. S.I.I., Vol. I, page 60.

2. Chellur plates of Virachoda, Verse 17.
(S.I.I., Vol. I, No. 39)
3. Ibid. Verse 21.
j‹ Kj‰ òjštdh»a ïuhruhr nrhHf§f‹ v‹gtid
nt§»eh£o‹ mur¥ ãuâÃâah¡» 1 , mªeh£o‰
fD¥ãdh‹. mt‹ ». ã. 1084 Kjš 1089 tiuÆš
Iªjh©LfŸ mªeh£oš j‹ jªijÆ‹ ãuâÃâahf
ÉUªJ murh©lh‹. Û©L« ». ã. 1089 - åunrhH‹
nt§»e h£o‰F mur¥ ãuâÃâahf mD¥g¥bg‰W2, ».
ã. 1093 tiuÆš mªeh£oÈUªJ mjid M£áòÇªjh‹.
m¡fhy¤âš mt‹ xU gh©oandhL tlòy¤âš
ngh®òÇí« go ne®ªjJ. m¥ngh® Ãfœ¢áÆš jd¡F
cjÉòÇªj btyeh©o murFkhudh»a ïu©lh«
btJuh v‹gtD¡F¡ »UZiz, nfhjhtÇ M»a ïU
nguhWfS¡F« ïilÆYŸs áªJí¡ khªjunjr¤ij
tH§»dh‹ v‹W bjÇ»wJ3. åunrhHndhL tlòy¤âš
ngh®òÇªJ njhšíÉ‰w m¥gh©oa‹ Es«ggho¥
gh©oaUŸ xUtdhÆU¤jš nt©Lbk‹gJ xUjiy.
ãwF, ». ã. 1093 - M« M©oš Fnyh¤J§f‹ j‹
k¡fSŸ xUtdh»a É¡»uknrhH‹ v‹gtid nt§»
eh£o‰F mur¥ ãuâÃâahf mD¥ãdh‹. mt‹ ». ã.
1118 tiuÆš mªeh£oš j‹ jªijÆ‹ ãuâÃâahf
ÉUªJ murh©lh‹4. ï›thW FnyhJ§f‹ j‹ òjšt®
gyiuí« nt§»eh£o‰F¤ j‹ ãuâÃâfshf mD¥ãaik¡F¡
fhuz« mt®fŸ všnyhU«m¢áw¥ãid¢ rkkhf¥ bgWjš
nt©L« v‹D§ fU¤J¥g‰¿na nghY«. Fnyh¤J§f‹
nrhzh£oš M£áia V‰w ã‹d® nkiy¢ rS¡»a
ntªjdh»a Mwh« É¡»ukhâ¤j‹ v‹gh‹ ÑiH¢
rS¡»a ehlh»a nt§»eh£il¡ if¥g‰¿¤ j‹ MSif¡
F£gL¤j nt©Lbk‹w v©zKilatdhf ïUªjd‹.
1. Ep. Ind., Vol. V, No. 10, Verse 25; Ibid.Vol. VI, No. 35.
2. Ibid. V, No. 10, Verse 26.
3. Ep. Ind., Vol. IV, pp. 36 and 50.
åunrhH‹ j‹ giftdh»a gh©oaid¥ nghÇš bt‹w btJuh v‹D«
murFkhuD¡F¤ j‹ eh£oš ghâia mË¤J É£lh‹ v‹W xU fšbt£L
cz®¤J»‹wJ, (Ep. Ind. Vol. IV, No. 4, Verses 32 and 33)
4. The Colas, Vol II, p. 32.
É¡»uk nrhH‹ mªeh£oš mur¥ ãuâÃâahÆUªjnghJ

mtD¡F¤ âiw brY¤â¡ bfh©oUªj bj‹ fÈ§f
ntªjdh»a bjY§f åk‹ mtndhL Ku©g£likí«,
tlfÈ§f k‹ddh»a mdªjt®k‹ e« Fnyh¤J§fD¡F
tH¡f«nghš f¥gŠ brY¤jhkš khWg£likí«,
rS¡»a É¡»ukhâ¤j‹ brŒj Nœ¢áfË‹ gadhfî«
ïU¤jš TL«. vÅD«, mt‹ Nœ¢áfŸ É¡»uknrhH‹
nt§»eh£oš mur¥ ãuâÃâahf ïU¡F« tiuÆš
á¿J« ga‹glÉšiy v‹W Twyh«. Fnyh¤J§f‹
jh‹ KJik vŒâaik fUâ¤ j‹ òjštdh»a É¡»uk
nrhHid nt§» eh£oÈUªJ ». ã. 1118M« M©oš j‹
jiyefuh»a f§ifbfh©l nrhHòu¤â‰F tUÉ¤J
ïstuR¥ g£l§ f£odh‹.
ïÅ, nfhjhtÇ ÍšyhÉš ã¤jhòu¤âYŸs kšy¥g
njt‹ fšbt£blh‹W1 É¡»uk nrhH‹ nrhH eh£L¡F¤
âU«ãa ã‹d® nt§» ehL murÅ‹¿¡ FH¥g¤J¡F
cŸsh» ÆUªjJ v‹W TW»‹wJ. m›ñÇYŸs k‰bwhU
fšbt£L, btyeh©L¤ jiytdh»a Kjyh§
bfh©fDila òjšt‹ nrhl‹ v‹gtD¡F¡
Fnyh¤J§f‹ nt§» eh£il mË¤jh‹ v‹W cz®¤J
»‹wJ.2 vdnt nrhH eh£oÈUªJ xU ãuâÃâiaí«
mD¥ghkš bjY§f¢ nrhH®fSŸ xUtD¡F
mªeh£il¡ bfhL¤J murh©L tUkhW V‰ghL
brŒjd‹ v‹gJ e‹F òydh»‹wJ. nt§» eh£il¤
j‹ M£á¡F£gL¤j nt©Lbk‹W fUâ¤ j¡f fhy¤ij
vâ®gh®¤J¡ bfh©oUªj rS¡»a É¡»ukhâ¤j‹
v‹gh‹ mªeh£oš É¡»uk nrhH‹ ïšyhikia
m¿ªJ mjid¡ if¥g‰¿ btyeh©L¤ jiyt®fis¤
jd¡F£g£l FWÃy k‹duh¡»É£lh‹. Fnyh¤J§f‹
M£áÆ‹ 49, 50 -M« M©L¡ fšbt£L¡fŸ nt§»
eh£oš fhz¥glhik bah‹nw ï›ntªj‹ mjid¡
1. Ep. Ind., Vol. IV. No. 33, Verses 23 and 24.

2. Ibid. No. 4, Verses 34 and 35.
». ã. 1113ïš ïHªJÉ£lh‹ v‹gij¤ bjŸËâ‰
òy¥gL¤J»‹wJ. m‹¿í« rS¡»a É¡»ukhâ¤
jDila j©lehafdh»a meªj ghiyah v‹gt‹.
». ã. 1118M« M©oš nt§» eh£il M£á òÇªJ
bfh©oUªjh‹ v‹gJ F©^® ÍšyhÉYŸs xU
fšbt£lhš m¿a¡ »l¡»‹wJ. 1 nt§» eh£oš
âuh£rhuhk« v‹D« CÇš ». ã. 1120, 1121M« M©L
fËš tiua¥bg‰WŸs fšbt£L¡fËš rhS¡»a
É¡»uk M©L F¿¡f¥g£oU¥gJ«2 mªehL rhS¡»a
É¡»ukhâ¤j‹ ïuh¢áa¤â‰FŸ sl§»ajhŒ mt‹
ãuâÃâbahUtdhš murhs¥g£L tªjJ v‹gij e‹F
tÈíW¤JtjhF«. vdnt Fnyh¤J§f‹ ïw¥gj‰F
ïu©L M©Lf£F K‹d®, nt§» ehL« ït‹ M£á
ÆÅ‹W Ú§»É£lJ vdyh«.
ït‹ MSifÆ‹ bjhl¡f¤âš <HehL« ïWâ¡
fhy¤âš f§fgho ehL« nt§» ehL« nrhH ïuh¢áa¤â
ÈUªJ Éy»É£ldthÆD«, <H ehblh‹iw¤ jÉu
k‰wit všyh« ït‹ MSifÆ‹ Ñœ eh‰g¤ijªJ
M©LfŸ mikâíl‹ ïUªJ tªjik F¿¥ãl¤j¡f
jhF«. ïtdJ M£á¡ fhy¤âš nrhH ïuh¢áa«
tl¡nfíŸs kfheâ Kjš bj‰nfíŸs FkÇKid tiu
guÉÆUªjJ. m¡fhy¤âš nrhH ïuh¢áa¤â‰F tlbtšiy
ahfî«, nkiy¢ rS¡»a ïuh¢áa¤â‰F¤ bj‹bdšiy
ahfî« mikªâUªjJ. ïilÆYŸsJ J§fg¤âiu
v‹D« Mnwah«. á‰áy fhy§fËš ï›ÉU ïuh¢áa§fS«
m›btšiyia¤ jh©o m›th‰¿‹ tl¡Fª bj‰F«
á¿J guÉÆUªjik íK©L. m¢brŒâia mªÃy¥
gu¥ãš fhz¥gL« fšbt£L¡fshš m¿ªJ bfhŸsyh«.
1. S.I.I., Vol. IX part I, No. 196.

2. nkiy¢ rS¡»a ntªjdh»a Mwh« É¡»ukhâ¤j‹ v‹gt‹ jh‹ Ko Noa
M©lh»a ». ã. 1076-š rhS¡»a É¡»ukh¥j« v‹D« òâa M©blh‹iw¤
bjhl§»¤ j‹ M£á¡ F£g£l ehLfËš mjid tH§» tUkhW brŒjh‹.
m§‡dnk mJ ü‰wh©LfŸ tiuÆš tH§f¥ bg‰wJ v‹W bjÇ»wJ.
Fnyh¤J§fdJ btËeh£L¤ bjhl®ò

nrhH®f£F« Ód nja¤âd®¡F« bjhl®ò ïUªJ
tªjJ v‹gJ Ód nja rÇj§fshš btËah»‹wJ. ».
ã. 1077M« M©oš vGg¤âu©L ngul§»a xU
FGÉd® nrhzh£oÈUªJ Ód nja¤â‰F¤ öJ br‹w
brŒâ m¤ nja¢ rÇ¤âu¤âš fhz¥gL»‹wJ.1 m›th©il
neh¡F§ fhš m¡FG e« Fnyh¤J§fdhš mªeh£o‰F
mD¥g¥ bg‰wjhjš nt©L«.2 nrhH ïuh¢áa¤â‰F«
Ód ïuh¢áa¤â‰F« X® cWâahd thÂf¤ bjhl®ig
V‰gL¤â¡bfhŸS« bghU£L ï›ntªj‹ m¤öâid
mD¥ãÆU¤jš nt©Lbk‹gJ xUjiy. m« Ka‰áÆš
ït‹ bt‰¿ bg‰¿U¤jš nt©L« v‹gJ« â©z«. ï¢
brŒâfis tÈíW¤j¡ Toa fšbt£L¡fshjš giHa
brŒí£fshjš e« eh£oš ïJfhW« »il¡fÉšiy
ba‹gJ <©L m¿a¤j¡fJ.
flhu eh£L¤ bjhl®ò
‘gu¡F nkhj¡ flhukÊ¤j ehŸ’3 v‹W bjhl§F«
fÈ§f¤J¥ guÂ¤ jhÊir bah‹whš, Fnyh¤J§f‹
flš Nœªj flhu njr¤â‰F¢ br‹W ngh® òÇªJ
bt‰¿baŒâa brŒâ e‹F òydh»‹wJ. Mdhš ït‹
fšbt£L¡fËš m¢brŒâ fhz¥glÉšiy. ït‹
khk‹ åuuhnrªâu nrhH‹ nrhzh£oš M£á òÇªJ
bfh©oUªj fhy¤âš mt‹ j‹ghš mil¡fy« òFªj
flhu¤jurD¡F ïuh¢áa¤ij¥ gifPÇlÄUªJ Û£L¡
bfhL¡F« bghU£L¥ bgU« gilbah‹iw mªeh£o‰F
mD¥ãdh‹.4 mª eh£fËš flhu¤â‰F¥ gilíl‹
1. The Colas, Vol. II, p. 25.
2. Ód nja¢ rÇj¤âš fhz¥gL« nrhH k‹d‹ bga® Fnyh¤J§f‹ v‹w
bganuhL x‰Wik íilajhf ïšiy. Ä¡f nrŒikÆYŸs mª eh£od® ï¥
bgaiu¤ jt¿‹¿ a¿ªJ vGjÉayhJ v‹gJ ahtU« m¿ªjnj.
3. f.guÂ, 6 - jh. 18.
4. åuuhnrªâu nrhHdJ M£áÆ‹ VHh« M©L¡ fšbt£L, mt‹ ‘j‹fH yilªj
k‹d®¡F¡ flhu« v¿ªJ bfhL¤jUË’dh‹ v‹W TWtJ fh©f.
br‹w jiyt®fSŸ e« Fnyh¤J§fD« xUtdhf
ïU¤jš nt©L«.1 ït‹ murFkhudhf ÉUªj fhy¤âš
». ã. 1068ïš flhu¤âš bg‰w m› bt‰¿iana
MáÇa® ra§bfh©lh® jh« ghoa guÂÆš ghuh£o
ÆU¤jš nt©Lbk‹gJ xUjiy. ». ã. 1090M«
M©oš flhu¤jur‹ ïuhrÉ¤âahjh rhkªj‹ mãkhd
J§f rhkªj‹ v‹D« ïU öj®fŸ _y« nt©o¡
bfh©lthW ehf¥g£od¤âÈUªj ïuhruhr¥
bgU«gŸË, ïuhnrªâu nrhH¥ bgU«gŸË v‹D«
ïu©L ò¤j Éfhu§f£F« e« Fnyh¤J§f‹ j‹
K‹ndhUª jhD« ïiwÆÈahf mË¤j C®fis¢
br¥ngLfËš tiuªJ tH§»ÆU¥gJ2 ï›ÉU ntªjU«
m¡fhy¤âš c‰w e©g®fshÆUªjd® v‹gij e‹F
òy¥gL¤JtjhF«. åu uhnrªâu nrhH‹ MizÆ‹go
Fnyh¤J§f‹ flhu¤ij bt‹W jd¡F tH§»a
fhuz« g‰¿ m¡flhu¤jur‹ nrhH k‹d®¡F¢ áy
M©LfŸ tiuÆš f¥gŠ brY¤â¡ bfh©oU¤jY«
ïašngah«.3 m‹¿í«, Fnyh¤J§f‹ jd¡F¢ brŒj
ngUjÉia ÃidîT®j‰f¿F¿ahf ït‹ nguhš
ïuhnrªâu nrhH¥ bgU«gŸË v‹D« ò¤j Éfhu¤ij¢
nrhHFy tšÈ¥ g£odkh»a ehf¥g£od¤âš flhu¤
jur‹ òâfhf mik¤âU¤jš nt©L« v‹gJ â©z«.4
1. Sri Vijaya by Mr. K. A. Nilakanta Sastri, pp, 290 and 291.
ïsikÆš Fnyh¤J§f‹, flhu«, fh«nghr«, Ód« M»a ehLfnshL
bfh©oUªj bjhl®igna ït‹ bkŒ¡Ñ®¤â bjhl¡f¤âš cz®¤J»‹wJ
v‹W âU. K.A. Úyf©l rhÞâÇ ahut®fŸ TWtJ bghUªjhJ. ‘mU¡fDja¤
jhirÆ ÈU¡F« ÃykfŸ’ v‹gJ nrhH eh£ilna F¿¥gjhf. nrhzh£il¡
Fzòy« v‹W r§f üšfŸ TWtJ ïjid cWâ¥gL¤Jjš fh©f.
(áWghzh‰W¥ gil tÇfŸ 68 - 83)
2. The Smaller Leiden Plates (Ep. Ind. Vol. XXII, No. 35)
3. Fnyh¤J§f nrhH‹ bkŒ¡Ñ®¤âÆš fhz¥gL« “th®fl‰ - Öthªju¤J¥
óghy® ÃiwÉL - fyŠbrhÇ fËW Fiw Ã‰g” v‹w gFâ ï› î©ikia
tÈíW¤jš fh©f.
4. ehf¥g£od¤â‰F¢ nrhH Fy tšÈ¥ g£od« v‹D« k‰bwhU bgaU« c©L
v‹gJ byŒl‹ áW br¥ngLfshš m¿a¥gL»‹wJ. m› ñÇÈUªj ïuhr
uhr¥bgU«gŸË Kjš ïuhruhr nrhH‹ fhy¤âš flhu¤J murdhš vL¥ã¡f¥
bg‰wJ. (Ibid, No. 34)
vdnt, Fnyh¤J§f‹ M£á¡ fhy¤âš nrhH ïuh¢áaK«,

flhu ïuh¢áaK« e£òÇik ó©L thÂf¤ bjhl®
òiladthŒ¢ áw¥ò‰¿Uªjd v‹W Twyh«.
ï›î©ikia¢ Rk¤uh ÔÉš ». ã. 1088M« M©L
tiua¥ bg‰WŸs ‘âirahÆu¤J Iªü‰Wt®’ 1 v‹Dª
jÄœ tÂf¡ FGitíz®¤J§ fšbt£blh‹W cWâ¥
gL¤jš <©L m¿a‰ghyjhF«.
fh«nghr eh£L¤ bjhl®ò
Fnyh¤J§f‹ fh«nghr eh£L ntªj‹ jd¡F¡
fh£á¥ bghUshf¡ fh£oa fšbyh‹iw¥ bg‰W tªJ,
âšiy¢ á‰w«gy¤ij¢ rh®ªJŸs âUbtâu«gy¤âš
it¤jd‹ v‹W áj«gu¤âYŸs fšbt£blh‹W
cz®¤J»‹wJ.2 rah« njr¤â‰F¡ »H¡nfíŸsJ« ï¡
fhy¤âš f«nghoah v‹W tH§f¥bg‰W tUtJkh»a
ehnl. K‰fhy¤âš fh«nghr« v‹D« bgaUilajh
ÆUªjJ. mªeh£L ntªj‹ fh£á¥ bghUshf¤ jd¡F¡
fh£oa m›tÇa fšiy e« Fnyh¤J§f‹ v›Él¤âš
gh®¡F«go ne®ªjJ v‹gJ ï¥nghJ òy¥glÉšiy.
j‹ m«kh‹ åu uhnrªâu nrhH‹ ÉU«ãathW flhu
k‹dD¡F cjÉ òÇant©o, ». ã. 1068-ïš ït‹
bgU« gilíl‹ mªeh£o‰F¢ br‹¿U¤jš nt©L«
v‹gJ K‹dnu Tw¥g£LŸsJ. m›thW br‹wt‹,
jh‹ nk‰bfh©l fUk« Koªj ãwF mªeh£o‰F
m©ikÆYŸs fh«nghr¤â‰F« nghÆU¡fyh«. mªehËš
mªeh£lur‹ fh£á¥bghUshf¤ jd¡F¡ fh£oa fšiy
ït‹ bg‰¿U¤jY« ïašngah«. ït‹ m§F¢ br‹w
nghJ ïtid tunt‰W cgrÇ¤J m›tÇa fšiy¡
fh£oa fh«nghr k‹d‹ aht‹ v‹gJ bjËthf¤
2. $ ïuhnrªâu nrhH njt®¡F¡ fh«nghr uh#‹ fh£áahf¡ fh£od fšY ïJ -
cilah® ïuhnrªâu nrhH njt® âUthŒ bkhÊªjUË cilah® âU¢á‰w«gy
Kilah® nfhÆÈš K‹ it¤jJ - ïªj¡ fšY âUbtâu« gy¤J¤ âU¡fš
ru¤âš âUK‹ g¤â¡F nkiy¥ g¤âÆny it¤jJ. (Ep. Ind., Vol. V, No.
13C)
bjÇaÉšiy. vÅD«, m¡fhy¥ gFâÆš fh«nghr¤â‹
bj‹ gFâia _‹wh« A®õt®kD«, tl gFâia
Mwh« #at®kD« M£áòÇªJ bfh©oUªjd® v‹gJ
fh«nghr njr tuyh‰whš m¿a¥gL»‹wJ.1 mt®fSŸ
bj‹ gFâiaah©l A®õt®knd e« Fnyh¤
J§fD¡F e©gdhÆU¤jš nt©L bk‹gJ cŒ¤Jzu¡
»l¡»‹wJ. vdnt, Fnyh¤J§f‹ M£á¡ fhy¤âš flhu
njr¤ij¥ nghš fh«nghr ehL« nrhH ïuh¢áa¤njhL
e£òÇik bfh©L thÂf¤ bjhl®òilajhf ïUª
âU¤jš nt©Lbk‹gJ â©z«.
f‹ndhá eh£L¤ bjhl®ò
Fnyh¤J§fdJ M£áÆ‹ 41M« M©lh»a ». ã.
1111-š tiua¥g£l f‹ndhá k‹ddJ tlbkhÊ¡
fšbt£blh‹W f§if bfh©l nrhHòu¤âš csJ. 2
mJ K‰W¥ bgwhkÈU¤jyhš m~J m§F vGj¥
bg‰wik¡F¡ fhuz« òy¥glÉšiy. f‹ndhá v‹gJ
f‹Åah F¥#« vdî« fhndh{ vdî« tH§F« ehlhF«.
mJ fhákhef®¡F tlnk‰nf I¡»a khfhz¤âYŸs
bjhU ehL. 3 Fnyh¤J§f‹ fhy¤âš mjid M£á
òÇªnjh® kjdghy njtD«, mt‹ òjšt‹ nfhÉªj
rªâu njtDkht®. 4 m›ÉUtÇš xUt‹, nrhH®fË‹
jiyefukh»a f§if bfh©l nrhHòu¤â‰F Vnjh
fhuz« g‰¿ tu ne®ªjnghJ m§F vGªjUËíŸs
ïiwtD¡F Ãtªj« mË¤J, m›tw¢ braiy¡ nfhÆÈš
tiuí«go brŒâU¤jš nt©L«. v¡fhuz« g‰¿nah
m¡fšbt£L K‰¿Y« tiua¥glhkš Ã‹W É£lJ.
mâš nfhÆY¡fË¡f¥ bg‰w ÃtªjK« mjidaË¤j
mur‹ bgaU« fhz¥glÉšiy. Mdhš c¤ju¥
1. Kamboja Desa by R. C. Majumdar M.A., pp. 120 and 121.
2. Ins. 29 of 1908.
3. Cunningham, Ancient Geography of India, pages 430 - 37. The Geographi-
cal Dictionary of Ancient & Mediaeval India, p. 89.
4. Ep. Ind., Vol. IV, No. 11; M.E.R. for 1908, part II para 58.
ãunjr¤âš ïy¡FkzòÇ bghU£fh£áÆYŸs

f‹ndhá k‹d‹ nfhÉªj rªâu njt‹ br¥ngLfËš
KjÈYŸs áy tlbkhÊ¢ Rnyhf§fns f§ifbfh©l
nrhHòu¤J¡ nfhÆ‰ RtÇY« fhz¥gL»‹wd.1 vdnt,
K‰W¥ bgwhj ÃiyÆYŸs m¡ fšbt£L f‹ndhá
k‹dDilaJ v‹gJ e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. Mfnt,
Fnyh¤J§fD« f‹ndhá murD« e©g®fshf ïUª
âU¤jš nt©L« v‹gJ xUjiy. f‹ndhá ntªj®fŸ
NÇaD¡F¤ jÅ¡nfhÆš vL¥ã¤J tÊghL òÇí«
tH¡fKilat®fŸ.2 mt®fis¥ nghš Fnyh¤J§fD«
nrhH eh£oš X® CÇš NÇaD¡F¡ nfhÆš vL¥ã¤J
mj‰F¡ Fnyh¤J§f nrhHkh®¤ jh©lhya« v‹W
bgaÇ£L ehŸ tÊgh£o‰F Ãtªj§fS« tH§»
íŸsh‹.3 NÇaD¡F xU jÅ¡nfhÆš mik¡f¥ bg‰WŸs
fhuz« g‰¿ m›ñ® ï¡fhy¤J« NÇadh® nfhÆš v‹W
tH§f¥bg‰W tU»‹wJ. m¡nfhÆÈ‹ xUòw¤âš fhá
ÉRtehjU« Érhyh£áa«ikí« it¡f¥ bg‰¿U¤jš
m¿a¤j¡fJ. ït‰iwbašyh« MuhíÄl¤J, e«
Fnyh¤J§fD¡F« f‹ndhá ntªjD¡F« xUtif¤
bjhl®ò ïUªâU¤jš nt©L« v‹gJ e‹F JÂa¥
gL«. Mfnt, Fnyh¤J§f‹ M£á¡ fhy¤âš nrhH
ïuh¢áaK« f‹ndhá ehL« e£òÇik ó©L És§»d
v‹gJ nj‰w«.
ïÅ, ïªehËš g®kh v‹W tH§F« njr¤âYŸs
ò¡f« v‹D« khefÇÈUªJ ». ã. 1084 Kjš 1112
1. M.E.R. for 1908, part II; p. 65.
2. Annual Report on South Indian Epigraphy for 1926 - 27 part II, para 19.
3. Kj‰ Fnyh¤J§f‹ M£á¡fhy¤âšjh‹ NÇaD¡F¤ jÅ¡ nfhÆš vL¥ã¤J
tÊghL òÇí« tH¡f« e« jÄHf¤âš KjÈš bjhl§»ÆU¤jš nt©L« v‹W«
mJî« tlòy¤J¡ f‹ndhá ntªj®f£F« ïtD¡F« V‰g£oUªj bjhl®ãdhš
c©lhÆ‰ bw‹W« MuhŒ¢áahs®fŸ TW»‹wd®. (Ibid, pp, 79 and 80.)
NÇadh®nfhÆÈš Fnyh¤J§f‹ vL¥ã¤j Fnyh¤J§f nrhH kh®¤
jh©lya« tlntªj® bjhl®ãdhš V‰g£oU¡fyh«. Mdhš, NÇaD¡F¤ jÅ¡
nfhÆš fil¢r§f fhy¤ânyna e« jÄHf¤âš ïUªjJ v‹gJ«; vdnt, m›
tÊghL bjh‹ik thŒªjJ v‹gJ«; áy¥gâfhu¤âYŸs k§fythœ¤J¥
ghlyhY«, fdh¤ âwKiu¤j fhijahY« e‹f¿a¡ »l¤jš czu¤ j¡fJ.
tiuÆš murh©l âÇòtdhâ¤âa j«kuhr‹ v‹D«
ntªjbdhUt‹, nrhH murFkhu‹ xUtid¥ ò¤j
rka¤âddhf kh‰¿anjhL mt‹ kfis kzªJ
bfh©lh‹ v‹W« mªeh£oÈYŸs xU fšbt£L
cz®¤J»‹wJ.1 m¡fhy¥ gFâÆš nrhH ïuh¢áa¤ij
M£á òÇªjt‹ Kj‰ Fnyh¤J§f nrhHndaht‹.
ï›ntªj®¡F« mªÃfœ¢áf£F« xU á¿J« bjhl®
ãšiy v‹gJ â©z«. m¢ brŒâfŸ e« eh£oYŸs
fšbt£L¡fËY« ïy¡»a§fËY« fhz¥glhikahš
bgs¤jdhf kh¿¤ j‹ kfisí« g®khÉÈUªj bghs¤j
murD¡F kzŠ brŒJ bfhL¤j nrhH murFkhu‹
aht‹ v‹gJ« m~J v¤Jiz c©ik¤ j‹ik
thŒªjJ v‹gJ« òy¥glÉšiy.
Fnyh¤J§f‹ j‹ eh£oš R§fª jÉ®¤jik
ïÅ, Fnyh¤J§f‹ j‹ M£á¡ fhy¤âš Ãfœ¤âa
mÇa brašfSŸ KjÈš it¤J¥ ghuh£Lj‰ FÇaJ.
ït‹ j‹ eh£oš R§f tÇia Ú¡»aiknaah«. eh£L
k¡f£F ey«òÇa¡ fUâ ït‹ M‰¿a ï›tUŠ braš
m¡fhy¤âš k¡fŸ všnyhiuí« k»œÉ¤jikahš
m‹ndh® ïtid thahu thœ¤â¢ “R§fª jÉ®¤j
nrhH‹” v‹W tH§FthuhÆd®. fšbt£oY« “R§fª
jÉ®¤ âUŸ Ú¡» cyfh©l $ Fnyh¤J§f nrhH njt®”2
v‹W ï› ntªj‹ F¿¥ãl¥g£LŸsd‹. fÉ¢ r¡fu
t®¤âah»a x£l¡T¤j®,
“ òÉuhr uhr® kDKjnyh® ehËš
jÉuhj R§fª jÉ®¤njh‹3
1. (a) A Mon Inscription from Prome of the reign of Kyanzittha (1084 - 1112
A.D.) Conversion of a Cholo Prince, (Foreign Notices of South India, p.
133)
(b) Epigraphia Birmanica, Vol. I, pp. 164 and 165.
2. Ins 408 of 1912.
3. Fnyh¤J§f nrhH‹ cyh, tÇfŸ 51, 52.
v‹W ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ cyhÉš T¿ÆU¤

jyhš m¢ R§f tÇ 1 beL§fhykhf Ãiy bg‰¿Uªj
bjh‹ikíilaJ v‹gJ«, mjid v› ntªjU« Ú¡f¤
JÂaÉšiy ba‹gJ« m¤jifa giHa tÇia ït‹
Ú¡»¥ òfbHŒâdh‹ v‹gJ« e‹f¿a¡ »l¤jš fh©f.
Fnyh¤J§f‹ j‹ eh£oš R§fª jÉ®¤J murh©lik
m¡fhy¤âš bghJk¡fshš bgÇJ« ghuh£l¥g£L
tªjikahš ït‹ tÊ¤njh‹wšfŸ _tÇ‹ ÛJ cyh¡fŸ
ghoa òyt® bgUkhdh»a x£l¡T¤j® ï›tUŠ braiy
mªüšfËš 2 kwthkš T¿¥ òfœªâU¥gnjhL j«
j¡fahf¥ guÂÆY«3 F¿¥ã£LŸsd®. ï›ntªjdJ
ï›tÇa braš g‰¿¢ áy C®fŸ R§fª jÉ®¤j nrhH
ešÿ®4 vdî« X® MW R§fª jÉ®¤j nrhH¥ nguhW 5
vdî« ït‹ M£á¡ fhy¤âš bga®fŸ vŒâd v‹gJ
áy fšbt£L¡fshš m¿a¥gL»‹wJ. ». ã. 1194 - š
_‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ M£áÆš âUÉil
1. Fnyh¤J§f‹ Ú¡»a ï¢ R§f« v¤jifaJ v‹gJ òy¥glÉšiy. vÅD«,
‘cWbghUS« cšF bghUS« j‹ x‹dh®¤ - bjWbghUS« ntªj‹ bghUŸ’
v‹D§ Fw£ghÉ‹ ciuÆš MáÇa® gÇnkyHf®, cšFbghUŸ v‹gj‰F¢
R§fkh»a bghUŸ v‹W bghUŸ T¿íŸsd®; m‹¿í«, ‘R§f« fy¤âD§
fhÈD« tU« g©l§f£F ïiwahaJ’ v‹W mjid És¡»íŸsd®. Mfnt,
R§f« v‹gJ thÂf¤â‹ bghU£L ku¡ fy¤âY« t©oÆY« tU«
g©l§fS¡F th§F« tÇ¥bghUŸ Mjš nt©L«. f¥gÈš V‰w¥gLtdî«,
mâÈUªJ ïw¡f¥gLtdî« M»a g©l§f£F murh§f¤âd® mªehËš
th§»a tÇia MáÇa® e¢ádh®¡»Åa® j« g£od¥ghiy ciuÆš R§f«
T¿ÆU¥gJ <©L m¿a¤j¡fJ.
2. (i) bjhšiy
kw¡fÈí« R§fK« kh‰¿ - mw¤â»Ç
thÇ¥ òtd« tykhf tªjË¡F«
MÇ‰ bghÈnjhŸ mga‰F (É¡»uk nrhH Dyh, 51 - 54)
(ii) fyfKŠ R§fK§ fhŒfÈí kh‰¿
cyifK‹ fh¤j cunth‹ (ïuhruhr nrhH Dyh, 51 - 52)
3. mÊtªj ntj¤ jÊî kh‰¿
atÅ âUkf£ fhf k‹d®
tÊtªj R§fª jÉ®¤j ãuh‹
kf‹kf‹ ikªjid thœ¤âdnt (j. guÂ - jh. 775)
4. Ins. 231 and 233 of 1916; jŠiria¢ rh®ªj fUªâ£il¡Fo¡F¢ R§fª
jÉ®¤j nrhH ešÿ® v‹w ntW bgaU« c©L.
5. Ins. 363 of 1907.
kUöÇš tiua¥ bg‰WŸs fšbt£blh‹W 1 ‘R§f
Äšyh¢ nrhHehL’ v‹W TWtjhš e« Fnyh¤J§f‹
nrhH eh£oš kh¤âu« R§f¤ij Ú¡»ÆUªjhbd‹gJ«
ïtD¡F¥ ãwF M£áòÇªj nrhH k‹d®fË‹ fhy¤J«
mªeh£oš R§f« th§f¥glÉšiy v‹gJ« e‹F
òydh»‹wd.
R§fÄšyh eh£oš òweh£L¥ bghUŸfbsšyh«
thÂf¤â‹ bghU£L ÄFâahf tªJ FÉíkhjÈ‹,
mitaid¤J« brh‰g Éiy¡F mªeh£oš všnyhU¡F«
vËâš »il¡F« v‹gJ xUjiy.
Fnyh¤J§f‹ M£áÆš Ãy« ms¡f¥ bg‰wik
ïÅ, Fnyh¤J§f‹ M£á¡ fhy¤âš Ãfœªj k‰bwhU
F¿¥ãl¤ j¡f Ãfœ¢á, ït‹ nrhH ehL KGtijí«
ms¡F«go brŒJ Éis Ãy§fË‹ gu¥ig cŸsthW
cz®ªJ ÃytÇia xG§F gL¤âaikna ahF«,
m›ntiyí« ». ã. 1086 - M« M©oš bjhl§f¥bg‰W
ïu©lh©LfËš KobtŒâaJ2 ï›ntªj‹ MizÆ‹
go mjid¢ brŒJ Ko¤j muáaš mâfhÇfŸ âUntf«g
Kilahdhd cyfsªj nrhH¥ gšytiua‹,
Fs¤öUilah‹ cyfsªjhdhd âUtu§f njt‹
v‹ngh®3. mt®fŸ nrhH k©ly¤âYŸs Ãy« KGikí«
msªjik g‰¿ m‹ndh®¡F cyfsªj nrhH¥ gšy
tiua‹ cyfsªjh‹ v‹D« g£l§fŸ murdhš
mË¡f¥bg‰¿U¥gJ m¿a‰ghyjh«. Fnyh¤J§fDila
jhŒ¥ gh£l‹ f§if bfh©l nrhHÅ‹ jªijah»a
Kjš ïuhruhr nrhH‹ M£á¡ fhy¤J« nrhHk©ly«
xU Kiw ms¡f¥ bg‰wJ v‹gJ K‹d® És¡f¥
1. The Colas, Vol. II, page 51 Foot Note.
2. S.I.I., Vol. V, No. 990. ‘e« cilah® R§fª jÉ®¤jUËd Fnyh¤J§f
nrhHnjt®¡F 16-MtJ âUîyfsªj fz¡F¥go Ú§fš Ú¡»’ - S.I.I., Vol. VI,
No.34. ‘R§fª jÉ®¤j Fnyh¤J§f nrhH njt®¡F¥ gâdhwhtJ ms¡f¡
Fiwªj Ãy«’
3. Ins. 132 of 1930; Ins. 340 of 1917.
g£LŸsJ. ï§‡d« ehL KGikí« ms¡f¥g£l ãwF

tÇ Éâ¡f¥ bgwhkš Ú¡f¥bg‰w ïl§fis Muhí§
fhš mªehËš Éis Ãy§fS¡F kh¤âu« murh§f¤âd®
ÃytÇ th§» tªjdnua‹¿ k‰w Ãy§fS¡F tÇ
th§fÉšiy v‹gJ e‹F btËah»‹wJ. m›thW
m‹ndh® FofËlÄUªJ th§»a ÃytÇí« M¿byhU
flikna ahF«.
Fnyh¤J§fdJ rkaÃiy
ït‹ j‹ K‹ndhiu¥ nghynt irt be¿ia¢
áw¥ghf¡ if¡bfh©blhG»at‹; átbgUkhÅl¤âš
všiya‰w ngu‹ òilatdhŒ¤ âfœªjt‹. m¡fhuz«
g‰¿na ït‹ âUÚ‰W¢ nrhH‹1 vd tH§f¥ bg‰wd‹
v‹W bjÇ»wJ. vÅD«, j« rkakšyhj k‰iw¢
rka§fis¢ rh®ªj k¡fis¤ J‹òW¤J« áy mur®fŸ
nghy ït‹ òw¢rka¤âd® ghš btW¥ò¡ fh£oat‹
mšy‹. nrhH eh£oYŸs òw¢ rka¤âYŸs gy itzt
rkz bgs¤j¡ nfhÆšfŸ njhW« ït‹ fšbt£L¡fŸ
fhz¥gL»‹wd. jŠrhñ® Íšyhit¢ nr®ªj k‹dh®
FoÆYŸsJ« ï¥nghJ ïuhrnfhghyrhÄ v‹W tH§f¥
bgWtJkh»a âUkhš nfh£l« ït‹ M£á¡ fhy¤âš
vL¥ã¡f¥ bg‰W ït‹ bgaÇl¥g£l bjh‹wh«.
FnyhJ§f nrhH É©zfu« 2 v‹gJ m¡nfhÆÈ‹
giHa bgauhF«. m‹¿í«, nt§» eh£oš ït‹ ïstuR¥
g£l« bg‰w ehËš mªeh£o‹ xGfyh‰¿‹go ït‹
vŒâa mãnlf¥ bga® r¥jk ÉZQ t®¤jd‹ v‹gJ
áy fšbt£L¡fshš3 m¿a¥gL»wJ. ». ã. 1090 - M«
M©oš ehf¥g£od¤â‹ f© flhu¤jurdhš vL¥ã¡f¥
bg‰w ïuhnrªâu nrhH¥ bgU«gŸË v‹D« ò¤j
1. S.I.I., Vol. VII, No. 538.
2. Ibid. Vol. VI, No. 57.
3. Ibid. Vol. IV, No. 1263; Ibid. Vol. VI, No. 201. ‘É#ahguz $ uhn#nfrÇ t®k
bg«khdofŸ f§fh fhntÇ g®aªj« r¥jnkh ÉõQ t®¤jduhf $âÇòtd¢
r¡fut®¤âfŸ $ Fnyh¤J§f nrhH njt®¡F â›a uh{a r«gt¤ ru« K¥g¤
njHhtJ.’
Éfhu¤â‰F¢ áwªj Éis Ãy§fis¤ j«gh‰ bfh©l
áy C®fis e« Fnyh¤J§f‹ ïiwÆÈahf mË¤J
m¢rka¤âdiuí« MjÇ¤JŸsd‹. ï›ntªj‹ m¥ò¤j
nfhÆY¡F É£l Ãtªj§fis cz®¤JŠ br¥ngLfŸ
Ahy©L nja¤âYŸs byŒl‹ efu¥ bghU£fh£á¢
rhiyÆš ï¥nghJ ïU¤jš m¿a¤j¡fJ 1 . ït‰iw
bašyh« MuhŒªJ c©ik fhQÄl¤J, ï«k‹d‹
j‹ fhy¤âš tH§»a všyh¢ rka§fËl¤J« bghJ
neh¡FilatdhŒ mt‰iw m‹òl‹ MjÇ¤J tªjd‹
v‹gJ ïÅJ bgw¥gL»‹wJ. nguur®fshÆU¥gt®
f£F ïU¤j‰FÇa ï‹¿aikahj bgU§ Fz§fSŸ
rka¥ bghiwí« x‹w‹nwh? Mfnt, bgUntªjdh»a
e« Fnyh¤J§fD« m¤jifa mÇa Fz« gil¤
jtdhf És§»aâš Éa¤j‰FÇa bjh‹WÄšiy v‹f.
Fnyh¤J§fdJ fšÉ¢ áw¥ò
ï›tur® bgUkhid¥ ‘gšfiy¤Jiw ehÉYiwªjt‹’2
v‹W« ‘m¿P® j«ãuh‹ mga‹’ 3 v‹W« MáÇa®
ra§bfh©lh® j« fÈ§f¤J¥ guÂÆš F¿¥ã£oU¤
jyhš ït‹ jÄœ bkhÊÆY« MÇa« bjY§F Kjyhd
ãw bkhÊfËY« òyik baŒâ¢ áw¥ò‰¿Uªjd‹
v‹gJ e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ 4 m‹¿í«, ït‹ ïir¤
jÄœ übyh‹W ïa‰¿íŸsd‹ v‹gJ ‘nrhH Fynrfu‹
tF¤j ïir’ 5 vdî« ‘jhsKŠ bryî« ãiHahtif
jh‹ tF¤jd j‹bdâ® ghona - fhsK§fËW« bgW«
1. Ep. Ind., Vol. XXII, No. 35.
2. f. guÂ, 11 jh, 8.
3. nk‰go 4, jh. 4.
4. ‘ ciubrŒgy fšÉfË DÇikgy brhšYt bj‹
ctikíiu brŒÆ Dyf¤
jurUs ušybud titòfH kšFfiy
mitait gÆ‹w ãwnf’
v‹W fÈ§f¤J¥ guÂÆYŸs ntW xU ghlY« ït‹ òyikia¤ bjËthf¥
òy¥gL¤â Ã‰wš fh©f.
5. f. guÂ, 10, - jh. 54.
1
ghz®j« fšÉÆ‰ ãiH f©ld‹ nf£fnt’ vdî«
MáÇa® ra§bfh©lh® T¿ÆU¤jyhš ïÅJ òydh
»‹wJ. mªehËš ïirthz®fsh»a ghz®fŸ ï›
ntªjdJ ïir üiy¥ gÆ‹W e‹F gho tªjd®
v‹gJ« nkny F¿¤JŸs ghlyhš e‹Fzu¥gL«.
m‹¿í«, ït‹ njÉkh®fSŸ xU¤âah»a VÊir
tšyã v‹ghŸ, j‹ fzt‹ ïa‰¿a ïir üiy¥
gÆ‹W m«Kiwia¥ ã‹g‰¿ ïÅikahf¥ gho
VÊiriaí« ts®¤J tªjdŸ v‹W fÈ§f¤J¥ guÂ
TW»‹wJ. 2 ït‰iwbašyh« neh¡F§fhš, e«
Fnyh¤J§f‹, ‘fiyÆbdhL§ fÉthz® fÉÆbdhL«
ïirÆbdhL«’ 3 bghGJ ngh¡»dh‹ v‹W MáÇa®
ra§bfh©lh® T¿ÆU¥gJ c©ik¢ brŒâna vdyh«.
Mfnt, ït‹ òyt®fËl¤âš bgU kâ¥ò« m‹ò«
it¤J m‹ndhiu MjÇ¤J tªjd‹ v‹gJ bjhŸËJ.
ït‹ tlfÈ§f¤âš bg‰w bgU bt‰¿ia¥ ghuh£o,
fÉ¢ r¡fut®¤âah»a ra§bfh©lh® fÈ§f¤J¥ guÂ
v‹D« X® mÇa üš ïa‰¿ÆU¥gJ«4 fÉ FKj rªâu‹
v‹D« áw¥ò¥ bga® bg‰w âUehuhaz g£l® v‹gt®
Fnyh¤J§f nrhH rÇij v‹w fh¥ãa« x‹W gho
ÆU¥gJ«5 <©L F¿¥ãl¤ j¡fdth«.
1. nk‰go, 11, - jh. 13.

2. nk‰go, 10, - jh. 54.
3. nk‰go, nk‰go, - jh. 46.
4. fÈ§f¤J¥ guÂiaí«, mj‹ MáÇauh»a ra§ bfh©lhiuí«, mªüiy¥
bg‰w Kj‰ Fnyh¤J§f nrhHidí« ‘ghl‰ bgU«guÂ njl‰ fU§fÉ
fÉ¢r¡fut®¤â gut¢ - brŠnrt fŠbrŒj nrhH‹ ¿U¥bgau br§Ñiu
ahoaUns’ v‹W fÉP® bgUkhdh»a x£l¡T¤j® jh« ghoa Fnyh¤J§f
nrhH‹ ãŸis¤jÄÊš ghuh£oÆU¤jš m¿a¤j¡fJ.
5. Ins. 198 of 1919. Fnyh¤J§f nrhH rÇij v‹D« ïªüš ï¡fhy¤âš
»il¡fÉšiy. ïJ ãuŠR murh§f¤â‰F£g£ljhŒ òJ¢nrÇ¡ f©ikÆYŸs
âÇòtÅ v‹D« CÇš mur‹ ÉU¥ã‹go mªehËš Toa nguitÆš
mu§nf‰w¥bg‰wJ. ïª üyháÇauh»a âUehuhazg£l® v‹gt® m›ñÇd®
Mt®. mt®¡F m›ñÇš ïiwÆÈ Ãy« gÇáyhf tH§f¥bg‰WsJ. vdnt
mtuJ üš bgUkâ¥ã‰ FÇajh ÆUªâU¤jš nt©Lbk‹gJ â©z«.
Fnyh¤J§f‹ áw¥ò¥ bga®fŸ
ït‹ ïsikÆš ïuhnrªâu‹ v‹w bgaU«,
nt§» eh£oš r¥jk ÉZQt®¤jd‹ v‹w bgaU«,
nrhzh£oš mãnlf ehËš Fnyh¤J§f‹ v‹w bgaU«,
bg‰W És§»aik K‹d®¡ Tw¥g£LŸsJ.m¥ bga®
fis¤ jÉu ntW áy áw¥ò¥bga®fS« mªehËš
ïtD¡F tH§»íŸsd. mit, mga‹,1 raju‹,2 raJ§f‹,3
ÉUjuhrga§fu‹,4 fÇfhy‹,5 uhrehuaz‹,6 cyFŒa
tªjh‹, 7 âUÚ‰W¢nrhH‹, 8 kDFyÔg‹, 9 cga
Fnyh¤jk‹,10 v‹gdth«. ït‰WŸ áyt‰iw¡ fÈ§f¤J¥
guÂÆY« áyt‰iw¡ fšbt£L¡fËY§ fhzyh«.
âÇòtd r¡fut®¤â v‹D« g£l« òidªJbfh©L
murh©l nrhHk‹d®fSŸ ïtnd Kjšt‹ Mth‹.
ï¢áwªj g£lK« ïtdJ M£áÆ‹ Iªjh« M©lh»a
».ã. 1075 Kjš jh‹ fšbt£L¡fËš fhz¥gL»‹wJ.
ïtD¡F¥ ãwF M£áòÇªj ït‹ tÊ¤njh‹wšfŸ
všnyhU« ï¥g£l« òidªnj murh©L tªjd®
v‹gJ m‹ndh® fšbt£L¡fshš e‹Fzu¡ »l¡»‹wJ.
jiyef®
e« Fnyh¤J§f‹ å‰¿UªJ br§nfhš brY¤âa
jiyik efu« f§ifbfh©l nrhHòukhF«. ïªef®
ït‹ jhŒ¥ gh£ldh»a f§ifbfh©l nrhHdhš
mik¡f¥bg‰wJ v‹gJ K‹d®És¡f¥g£LŸsJ.
1. S.I.I., Vol. IV. No. 1338.
2. Ep. Ind., Vol. V, No. 13, C and D.
3. f.guÂ, 13 - jhÊirfŸ 25, 41.
4. nk‰go 6 - jh. 14.
5. nk‰go 13 - jh. 94.
6. S.I.I., Vol. I, p. 519.
7. f. guÂ, 13 - jh. 93.
8. S.I.I., Vol. VII, No. 538.
9. f.guÂ, 13 - jh. 91.
10. nk‰go, 1 - jh. 2.
MáÇa® ra§bfh©lh®, ï›ntªj‹ ÛJ jh« ghoa

fÈ§f¤J¥ guÂÆš ï¥bgU efiu¡ f§fhòÇ 1 v‹W
F¿¥ã£oU¥gJ m¿a‰ghyJ. Kobfh©l nrhHòu«2
v‹D« giHahiw efU« fhŠákhefU« 3 nrhH
ïuh¢áa¤â‹ bj‹gFâÆY« tlgFâÆY« Kiwna
ïu©lhtJ jiyefu§fshf És§»d. x›nth®
M©oY« áy â§fŸfËš ï›ntªj‹ mªef®fËš
j§»ÆU¤jY« c©L. É¡»uk nrhHòu«4 âUkHgho5
Kjyhd ïl§fËY« ït‹ mu©kidfŸ ïUªjd
v‹W áy fšbt£L¡fshš bjÇ»wJ.
Fnyh¤J§f‹ kidÉaU« k¡fS«
ïtDila g£l¤juáahf És§»atŸ kJuhªj»
v‹ghŸ. ï›tuá, ïtDila m«khdh»a ïu©lh«
ïuhnrªâu nrhH‹ kfŸ. ïtS¡F ÔdáªjhkÂ v‹w
ã¿bjhU bgaU« c©L. ïtŸ, ‘átÅl¤ Jik bad¤
ÔdáªjhkÂ òtd KGJilahŸ’ v‹W fšbt£L¡fËš
Äf¢ áw¥òl‹ F¿¥ãl¥g£LŸsdŸ. Fnyh¤J§fdJ
M£áÆ‹ ïU¥g¤jhwh« M©o‰F¥ ãwF ïtis¥
g‰¿a F¿¥bgh‹W« fšbt£L¡fËš fhz¥gl
Éšiy. vdnt, mj‰F¥ ãwF ïtŸ ïwªâU¤jš
nt©L«. Mfnt, ï›ntªjdJ M£áÆ‹ K‰gFâÆš
ïtŸ g£l¤juáahf¤ âfœªjdŸ vdyh«. ïtS¡F¥
ãwF, ïtDila k‰bwhU kidÉah»a âahftšÈ
v‹gtŸ g£l¤juáahÆdŸ. ïtis¤ ‘âUkhyhf¤J¥
ãÇahbj‹W« - âUkfŸ âfœªbjd¤ âahftšÈ’ v‹W
fšbt£L¡fŸ òfœªJ TW»‹wd. m‹¿í«, MáÇa®
ra§bfh©lh®, ‘br‹Å Mizíl‹ Mizia el¤J
1. f. guÂ, 13 - jh. 61.

2. Ins. 93 of 1910.
3. f. guÂ, 11 - jhÊirfŸ 3. 4, 5; S.I.I., Vol. III, No. 73.
4. Ins. 114 of 1919; S.I.I., Vol. VII, No. 461.
5. Ins. 231 of 1916.
KÇik¤ âahftšÈ Ãiw¢bršÉ’ 1 v‹W ï›tuáÆ‹
bgUikiaí« mur‹ ïtŸghš it¤âUªj
kâ¥ãidí« e‹F És¡»íŸsd®. ï›ntªj‹
M£áÆ‹ ã‰gFâ KGtJ« ïtns g£l¤juáahf
ïUªjdŸ v‹W bjÇ»wJ. ïtdJ bkŒ¡Ñ®¤âÆš
F¿¡f¥ bg‰WŸs ntbwhU kidÉ VÊir tšyã
v‹ghŸ. ïtis¡ ‘f§if å‰¿Uªbjd k§ifa® âyf«
- VÊir tšyã VGyFKilahŸ’ v‹W fšbt£L¡fŸ
bgÇJ« ghuh£L»‹wd. MáÇa® ra§bfh©lhU«
ïtis, ‘VGghUybfh nlÊirí« ts®¡f cÇahŸ’ 2
v‹W òfœªJŸsd®. ï›tuá j‹ ehafdh»a
Fnyh¤J§f‹ vGâa ïirüÈš3 bgU« òyikíila
tshŒ VÊiriiaí« ts®¤J tªjikahš VÊir
tšyã v‹D« áw¥ò¥bga® bg‰wdŸ. âUÉil
kUöÇYŸs fšbt£blh‹¿š 4 fhz¥gL« ‘e«
ãuh£oah® Óuhk‹ mUbkhÊ e§ifah»a VGyf
Kilah®’ v‹D§ F¿¥ãdhš VÊir tšyã v‹W
áw¥ò¥ bgaUl‹ ÃyÉa ï›tuá mUbkhÊ e§if
v‹D« ïa‰ bgaUilatsh ÆUªâU¤jš nt©L
bk‹gJ cŒ¤Jzu¡ »l¡»‹wJ. ï«_tnu a‹¿ ntW
eh‹F kidÉaU« e« Fnyh¤J§fD¡F ïUªjd®
v‹gJ áy fšbt£L¡fshš òy¥gL»‹wJ. m‹ndh®,
f«gkhnjÉ, fhlt‹khnjÉ, nrhHFytšÈ, âiunyh¡»a
khnjÉ v‹ngh®. ït®fSŸ fhlt‹ khnjÉ v‹ghŸ
gšyt® Fy¤âš njh‹¿atŸ MthŸ. 5 f«gkhnjÉ
nf£L¡bfh©lthW ï›ntªj‹ jh« ïUtU« ãwªj
ór« Rthâ M»a eh£fËš ÉHh el¤J« bghU£L¤
1. f. guÂ, 10 - jh. 55.

2. nk‰go nk‰go - jh. 54.
3. e« Fnyh¤J§f‹ ïir¤ jÄÊY« òyikíilatdhÆUªjiknahL m¤JiwÆš
xU üY« vGâíŸsd‹ v‹gJ K‹d® És¡f¥g£lJ. mªüš ïir¤jÄœ
ïy¡»akhf ïU¤jš nt©L«.
4. Ins. 304 of 1907.
5. Ins. 111 of 1912.
bjh©ileh£oYŸs á‰Ö¢r« gh¡f« v‹D« CÇ‹

tUthia¡ fhŠá khefÇYŸs xU nfhÆY¡F
mË¤JŸsiknahL m›ñ®¡F f«gnjÉ ešÿ® v‹w
bgaU« tH§»íŸsd‹. 1 m‹¿í«, jŠrhñ® Íšyh
ÉšYŸs ehf¥g£od« 2 j‹ kidÉÆ‹ bgauhš
nrhHFytšÈ¥g£od« v‹W tH§»tUkhW mj‰F
m¥bga® it¤JŸsd‹. ïtDila byŒl‹ br¥
ngLfËš m¥bga® F¿¡f¥g£oU¥gJ m¿a¤j¡f
jhF«.3
Fnyh¤J§f‹ kidÉaUŸ g£l¤juáahÆUª
jtis¥ òtdKGJilahŸ vdî«, mtÅ KGJilahŸ
vdî« k‰iwnahiu VGyfKilahŸ, âÇòtdKilahŸ,
cyFilahŸ vdî« m¡fhy¤âš tH§»íŸsd®. ï¢
áw¥ò¥ bga®fis m‹ndhÇ‹ ïa‰ bga®fnshL
ïiz¤nj mªehËš tH§» tªjd® v‹gJ fšbt£L¡
fshš òydh»wJ.
e« Fnyh¤J§fD¡F M©k¡fŸ vGt® ïUªjd®.
mt®fŸ všnyhU« ït‹ Kjš kidÉí« g£l¤juáí
kh»a kJuhªj»Æ‹ òjšt® Mt®. 4 mt®fSŸ Kjš
ehšt®, ïuhruhr nrhHf§f‹, ïuhruhrK«Ko¢ nrhH‹,
åu nrhH‹, É¡»uk nrhH‹ v‹ngh®; k‰w _tÇ‹ bga®
bjÇaÉšiy. ïªehštU« ».ã. 1077 Kjš ».ã. 1118
tiuÆš nt§» eh£oš j« jªijÆ‹ ãuâ Ãâ
fshÆUªJ murh©lt® v‹gJ K‹d® És¡f¥
g£LŸsJ. ï› ntªjD¡F R¤jkšÈahœth®, m«
k§ifahœth® v‹D« bg©k¡fŸ ïUt® ïUªjd®.
mt®fSŸ R¤jkšÈahœth® ïy§if ntªjdh»a åu
1. Ins. 45 of 1921. f«gkh njÉ¡F¤ âÇòtd khnjÉ v‹D« ã¿bjhU bgaU«
mªehËš tH§»aJ v‹W bjÇ»wJ.
2. Ind. 39 of 1921.
3. The Smaller Laiden Plates of Kulottunga I. (Ep. Ind., Vol. XXII,
No. 35)
4. Ep. Ind., Vol. VI, p. 335.
ghFnjtD¡F kzŠbrŒJ bfhL¡f¥ bg‰wik 1 <H
eh£oYŸs xU fšbt£lhš btËah»‹wJ. ïtDila
k‰bwhU kfshd m«k§ifahœth® ».ã.1184-M« M©L
tiuÆš cÆ® thœªâUªjik, áj«gu¤âYŸs _‹wh§
Fnyh¤J§f nrhHdJ M£áÆ‹ Iªjh« M©L¡ fšbt£
blh‹whš2 e‹F òydh»‹wJ. vdnt, m›t«ikah®
beL§fhy« cÆ® thœªjt® v‹gJ« mJg‰¿¥ bgÇa
eh¢áah® v‹W m¡fhy¤âš tH§f¥ bg‰wd® v‹gJ«
m¡fšbt£lhš m¿a¡»l¡»‹wJ.
ïÅ, ÑiH¡ f§f k‹ddh»a ïuhruhr njntªâu
t®kD¡F¥ g£l¤juáahÆUªj ïuhrRªjÇ v‹ghŸ e«
Fnyh¤J§f nrhHDila kfŸ v‹W« fÈ§f¥ nghÇš
fUzhfu¤ bjh©ilkh‹ghš njhšÉí‰ nwho
bahËªj mdªjt®k nrhf§f‹ v‹gh‹ mt‹ òjštnd
v‹W« MuhŒ¢áahs®fŸ T¿íŸsd®3 m~J©ikbad¡
5. (1) ‘$ Iagh (2) njt®¡ (3) F ah©L v (5) £lhtJ gh (5) ©oadh® å (6) u¥bgUkhŸ e
(7) « ãuh£oah (8) ® Fnyh¤J§f (9) f nrhHnjt® âU (10) k fsh® R¤jkšÈ (11)
ahœth® khfyhd (12) É¡»ukryhnkfò (13) u¤J É¡»ukryh (14) nkf <Þtu
Kilah (15) ®¡F rªâuhâ¤jtš Ã‹ (16) bwÇa ï£l âUe (17) ªjhÉs¡bfh‹W
(18) ¡F ï£lfhR g¤J (19) K¢rh© Ús¤âš juh (20) Ãiy És¡F x‹W (21)’
Ep. Zeylanica, Vol. III, pp. 308 to 312.
ï¡ fšbt£oš F¿¡f¥bg‰w R¤jkšÈ ahœthiu¢ NÇatšÈ v‹W nguháÇa®
âU. Úyf©l rhÞâÇah® M.A. tiuªâU¥gJ bghUªJtj‹W. (The Colas,
Vol. II, p. 53) e« Fnyh¤J§f‹ fšbt£L¡fËš, R¤jkšÈ É©zfuhœth®
v‹gJ KjÈš gÆ‹W tUjš czu¤j¡fJ. (Ins. 234 of 1929)
2. S.I.I., Vol. IV, No. 226. ‘ï¤jidí« ïªj ïuhnrªâu nrhHuhd R§fª
jÉ®¤jUËa Fnyh¤J§f nrhHnjt® kfsh® m«k§if ahœthuhd
bgÇaeh¢áah®¡F nBkkhf r«kâ¤J’
». ã. 1183š cÆ® thœªJ bfh©oUªjjhf¢ áj«gu¡ fšbt£lhš m¿a¥bgW«
ï› t«k§ifahœth® ». ã. 1076š ïUªâU¡f ïayhJ. (The Colas Vol. II, pp.
53 and 54) Mjyhš, ikN®¡ fšbt£oš F¿¡f¥bg‰w m«k§if ahœth® e«
Fnyh¤J§fD¡F¤ jhahuhf ïU¤jš nt©L« v‹gJ nj‰w«.
3. The Indian Antiquary, Vol. XVIII, Nos. 178 and 180. Vizagapatam Copper
Plates of Anantavarma Ghoda Ganga deva. The Colas, Vol. II, p. 37.
Fnyh¤J§fD¡F ïsikÆš ïuhnrªâu‹ v‹D« bga® tH§»aikg‰¿
lh¡l® ãç£ v‹gh® ïuhrRªjÇÆ‹ jªij Fnyh¤J§f nrhH‹ v‹W KjÈš
T¿d®. (M.E.R. for 1919, p. 11) mjidna MuhŒ¢áahs® gyU«
T¿tUthuhÆd®.
bfhŸË‹ Fnyh¤J§f‹ j‹ kfŸ tÆ‰W¥ nguidna

fÈ§f¥ nghÇš bt‹W thif Nodh‹ v‹W fUj‰F
ïl« c©lh»‹wJ. Fnyh¤J§fnd j‹ jhia¥ bg‰w
gh£lD¡FÇa nrhH ïuh¢áa¤â‰F cÇik g‰¿ Ko
No¢ r¡fut®¤âahdt‹ v‹gJ tuyh‰whuhŒ¢áahš
m¿ªj c©ika‹nwh? ïªÃiyÆš ït‹ j‹ kfŸ
tÆ‰W¥ ngundhL ngh® bjhl§Ftj‰F ïtdJ cŸsª
jh‹ ïl§bfhL¡Fkh? m¤jifa nghiu¤jh‹
áw¥òilajhf¡ fUâ mâš bg‰w bt‰¿ia¥
ghuh£o¡ fÉ¢ r¡fut®¤âah»a ra§bfh©lh®
fÈ§f¤J¥guÂ v‹D« mÇa guÂüš ïa‰Wtuh?
vdnt, m‹ndh® bfhŸif á¿J« V‰òilaj‹W.
fÈ§f ntªjdh»a mdªjt®k nrhHf§f‹ v‹gh‹ jh‹
mË¤j br¥ngLfËš jh‹ ïuhnrªâunrhH‹ kfsh»a
ïuhrRªjÇÆ‹ kf‹ v‹W ».ã. 1081, 1135-M«
M©LfËš F¿¤âU¥gnj mt®fŸ f©l KoÉ‰F
VJthF«. Fnyh¤J§fD¡F ïsikÆš ïuhnrªâu‹
v‹D« bga® tH§»aJ©ikna baÅD« m¡ f§f
k‹d‹ T¿íŸs ïuhnrªâu nrhH‹ ït‹ mšy‹
v‹gJ ï›ÉUtuJ M£á M©LfŸ taJ Kjyhd
t‰iw¡ T®ªJ MuhŒªJ gh®¡F§fhš bjŸËâ‹
És§F«. ». ã. 1112-š eilbg‰w fÈ§f¥ nghÇš
Fnyh¤J§f‹ghš njhšÉ baŒâ¥ ngÇL¡fQ¡F
cŸsh»a mdªjt®k‹ ». ã. 1135-š jh‹ ïtDila
kfŸ tÆ‰W¥ ngu‹ v‹W bgUikahf¡ T¿¡bfhŸs
kh£lh‹ v‹gJ xUjiy. Mfnt, mdªjt®kDila
jhŒ ïuhrRªjÇ v‹ghŸ e« Fnyh¤J§f‹ kfŸ mšyŸ
v‹gJ« br¥ngLfŸ 1 cz®¤JtJ nghš ïuhnrªâu
nrhH‹ v‹D« bgaUila ntbwhU nrhH k‹d‹ kfŸ
MtŸ v‹gJ« <©L m¿a¤j¡fdth«. br¥ngLfËš
F¿¥ãl¥bg‰w mdªjt®k‹ gh£ldh»a ïuhnrªâu
nrhH‹ v‹gh‹ f§ifbfh©l nrhH‹ òjštdh»a
1. The Indian Antiquary, Vol. XVIII, pp. 174 and 175.
åuuhnrªâudhf ïU¤jš nt©Lbk‹W JÂj‰F
ïlKsJ.1
ïÅ, e« Fnyh¤J§fD¡F¢ nrhjÇfŸ ïUt®
ïUªjd® v‹gJ áj«gu¤âYŸs ïU fšbt£L¡fshš
òy¥gL»‹wJ. m‹ndh® Fªjit, kJuhªj» v‹ngh®.
mt®fŸ ïUtU« âšiya«gythz®ghš ngu‹ò
ó©L bjh©L òÇªjt®fŸ v‹gJ m¡ fšbt£L¡fshš
bjÇ»wJ. mt®fSŸ, Fªjit v‹ghŸ âšiya«
gythz® j©Ù® mKJ brŒjUs I«gJ fHŠR
ÃiwíŸs bgh‰fy« x‹W mË¤âU¥gnjhL
».ã.1114M« M©oš m¥bgUkhdJ âU¡nfhÆš
KGJ« bgh‹ ntŒªJKŸsdŸ.2 k‰bwhU j§ifah»a
kJuhªj» v‹ghŸ ». ã. 1116-š âU¢á‰w«gyKilah®
eªjtd¤â‰F« átdoah® c©Q« kl¤â‰F« Ãtªj
khf ïiwÆÈ Ãy§fŸ tH§»íŸsdŸ. 3 mt®fis¥
g‰¿a ãw brŒâfŸ ï¥nghJ bjÇaÉšiy.
ïÅ, e« Fnyh¤J§fdJ M£á¡ fhy¤âš mik¢r®
fshfî«, gil¤ jiyt®fshfî«, ãw muáaš mâfhÇ
1. áy fšbt£L¡fËš mdªjt®k‹ åuuhnrªâu nrhH f§f‹ v‹w bgaUl‹
F¿¡f¥g£oUªjJ mt‹ åuuhnrªâu nrhHDila bgau‹ v‹gij tÈíW¤Jjš
fh©f. (Ep. Ind., Vol. XXIX, p. 46)
2. (1) ‘ÞtÞâ$ âUòtd¢ r¡fut®¤âfŸ $Fnyh¤J§f (2) nrhHnjt®
âU¤j§ifah® uh#uh#‹ Fªjit ahœth® (3) MSilah®¡F j©Ù®
mKJbrŒjUs ï£l (Ä) ©l« x (4) ‹¿dhš Foe‰fš Ãiw kJuhªj‹
khilnahL x¡F« (5) bgh‹ 50 I«gâ‹ fHŠR c’
ehÅy¤ij KGjh©l raju‰F eh‰gJ
ehyh (kh) ©oš
ÛdÃfœ ehÆ‰W btŸËbg‰w înuhfÂeh
Ëlg¥ nghjh‰
nwÅyî bghÊ‰¿šiy ehaf®j§ nfhÆbyyhŠ
br«bgh‹ ntŒªjhŸ
VdtUª bjhGnj¤J Äuhruhr‹ Fªjitó
Éªij ahns. (Ep. Ind., Vol. V, Ins. No. 13c. p. 105.)
3. ‘âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ $ Fnyh¤J§f nrhH njt‰F ah©L eh‰g¤jhwhtJ
uh#hâuh# tseh£L¤ jÅô® bgU«g‰w¥ òÈô® cilah® âU¢á‰w«gy
Kilah®¡F âUeªjtd¥òwkhfî« $ khnAÞtu®¡F¤ âUtKJ brŒa
kl¥òw« e«bgUkh‹ âU¤j§ifah® kJuhªj»ahœth®..............................Éiy
bfh©l Ãy«’ - (S.I.I., Vol. IV. No. 222)
fshfî« mk®ªJ murh§f¤ij e‹F el¤â tªjt®fŸ

gyuht®. ï›ntªjdJ M£áÆ‹ gâbdh‹wh« M©lh»a
». ã. 1081-š âU¥gdªjhËš tiua¥ bg‰w
fšbt£blh‹¿š ïtDila cl‹ T£l¤jâfhÇfSŸ
r‰nww¡Fiwa I«gâ‹k® bga®fŸ fhz¥gL»‹wd. 1
m‹¿í«, ï«k‹ddJ k‰iw¡ fšbt£L¡fËš F¿¡f¥
bg‰WŸs muáaš mâfhÇfŸ v¤Jiznah gy® v‹W
Twyh«. m‹ndhUŸ áy® tuyh‰iw <©L¢ RU¡fkhf¡
F¿¥gJ bghU¤j Kilanjah«.
(1) fUzhfu¤ bjh©ilkh‹
ïtdJ tuyh‰iw¡ fÈ§f¤J¥ guÂ bah‹nw
á¿J TW»‹wJ. mªüš ïynjš, jÄHf¤âš m¡
fhy¤nj bgUåudhŒ¥ bgU« òfGl‹ ÃyÉa
ï¤jiytdJ bganu ã‹DŸnsh® bjÇªJ bfhŸshj
thW kiwªbjhÊªâU¡F« v‹gJ â©z«. ït‹ gšyt®
Fy¤âš njh‹¿at‹. ïtDila jªij ÓÇs§nfh
v‹gh‹. ïtdJ ïa‰bga® âUtu§f‹ v‹gJ.2 ït‹
âUkhÈl« bgÇJ« <LghLilat‹. ït‹ m¿th‰wš
fËš áwªJ És§»aikahš KjÈš e« Fnyh¤J§
fDila muáaš mâfhÇfSŸ xUtdh»¥ ãwF go¥
goahf ca®Ãiyia vŒâ ïWâÆš ï›ntªj‰F mik¢r®
jiytdhfî« gil¤ jiyt®fSŸ Kjštdhfî« MÆd‹.
ïtnd tlfÈ§f¥ nghU¡F¤ jiyik gil¤
jiytdhf¢ br‹W ngh® el¤â, mªeh£L ntªjdh»a
mdªjt®k nrhf§fid bt‹W, Fnyh¤J§f nrhH®¡F
thifkhiy N£oat‹. fÉ¢ r¡fut®¤âah»a ra§
bfh©lhU« ïtid ‘t©ila® mur‹ mur®fŸ ehj‹
kªâÇ - cyF òfœ fUzhfu‹’3 vdî«, ‘fÈ§f¥ guÂ
1. Annual Report onn South Indian Epigraphy for the year ending 31st March
1932, part II, para 14.
3. f.guÂ, 11 - jh. 132.
e« fhtyid¢ N£oa njh‹wš1 vdî« òfœªJŸsd®.
ïtdJ muáaš bjh©il¥ ghuh£o ‘ntŸ’, ‘bjh©il
kh‹’ v‹D« g£l§fŸ Fnyh¤J§f nrhHdhš
ïtD¡F tH§f¥ bg‰wik m¿a¤j¡f bjh‹wh«. ït‹
É¡»uk nrhH‹ M£áÆ‹ K‰gFâÆY« ïUªJŸsd‹
v‹gJ É¡»uk nrhHDyhÉdhš m¿a¡»l¡»‹wJ. 2
ïtid, ‘t©ilk‹’3 vdî«, ‘t©ilefuur‹’4 vdî«,
‘t©ila®¡fuR’ 5 vdî«, ‘t©ila®nfh‹’ 6 vdî«
MáÇa® ra§bfh©lh® fÈ§f¤J¥guÂÆš T¿íŸsikahš
ïtdJ C® t©il ef® v‹gJ e‹F bjËa¥gL«. t©il
v‹D« bgaUila C® ï¡fhy¤âš e« jÄœeh£oš
ah©L§ fhz¥glÉšiy. vdnt, mJ ntbwhU
bgaÇ‹ k%cthf ïU¤jš nt©L bk‹gJ xUjiy.
ïªÃiyÆš fhŠá khefÇYŸs fšbt£blh‹W, 7
m›ñ®, nrhH k©ly¤âš Fnyh¤J§f nrhH
tseh£il¢ rh®ªj âUeiwô® eh£oYŸs t©lhHŠ
nrÇnaah« v‹W cz®¤J»‹wJ. Mfnt, t©lhHŠ
nrÇia¤jh‹ fÈ§f¤J¥ guÂ MáÇa® t©il v‹W
T¿íŸsd® v‹gJ bjŸËJ. m~J ïªehËš t©LthŠ
nrÇ v‹D« bganuhL jŠrhñ® ÍšyhÉš F«gnfhz«
jhYfhÉYŸs eh¢áah® nfhÉÈÈUªJ FlthrY¡F¢
bršY« bgUtÊÆYŸsJ. t©lhHŠnrÇ v‹gJ
1. nk‰go 13 - jh. 33.
2. É¡»uk nrhH Dyh, tÇfŸ 136 - 138.
3. f.guÂ, 11 - jh. 16.
4. nk‰go 11 - jh. 30.
5. nk‰go 11 - jh. 53.
6. nk‰go 11 - jh. 160.
7. ‘ÞtÞâ $ nfh ïuhrnfrÇ t‹kuhd âÇòtd r¡fut®¤âfŸ $ Fnyh¤J§f
nrhH njt®¡F ah©L eh‰g¤J _‹W - #a§bfh©l nrhHk©ly¤J
vÆ‰nfh£l¤J vÆš eh£L¤ âUt¤âôuhœth®¡F¢ nrhHk©ly¤J¡
Fnyh¤J§f nrhH tseh£L¤ âUeiwô® eh£L t©lhHŠnrÇ íilah‹
ntshd fUzhfudhd bjh©ilkhdh® njÉah® mH»a kzthsÂ
k©ilahœth® it¤j âUEªjh És¡F’ (S.I.I., Vol. IV, No. 862) ï¡ fšbt£oš
fUzhfuD¡F ntŸ, bjh©ilkh‹ v‹D« g£l§fŸ F¿¡f¥g£oU¥gJ« mt‹
kidÉÆ‹ bga® tiua¥ g£oU¥gJ« fh©f.
ã‰fhy¤âš th©LthŠnrÇ v‹W kUÉ tH§» tUjš

m¿a‰ghyjhF«.
(2) miua‹ kJuhªjfdhd Fnyh¤J§f nrhH
nfusuhr‹
ït‹, nrhH k©ly¤âš k©Â eh£oYŸs
KiHôÇÈUªjt‹; Fnyh¤J§f nrhHDila gil¤
jiyt®fSŸ xUt‹; ï›ntªjdhš bfhL¡f¥bg‰w
Fnyh¤J§f nrhH nfusuhr‹ v‹D« g£l« vŒâat‹;
Fnyh¤J§f‹ nru®fnshL Ãfœ¤âa ngh®¡F¥ gil¡F¤
jiyik t»¤J¢ br‹w åu®fSŸ x¥g‰wtdhŒ
És§»at‹; ï›turdhš nruk©ly¤âš nfh£lh‰¿š
ÃWt¥bg‰w Ãiy¥gil¡F¤ jiytdhÆUªjt‹. ït‹
nfh£lh‰¿š j§»ÆUªj eh£fËš m§F ïuhnrªâu
nrhnH¢Ru« v‹D« nfhÆbyh‹W vL¥ã¤JŸsd‹.
Mªjha¡Fo v‹D« C® ïuhnrªâu nrhHešÿ®1 v‹W
bga® kh‰w¥bg‰W¤ njtjhd ïiwÆÈahf Fnyh¤J§f
nrhHdhš m¡ nfhÆY¡fË¡f¥g£LŸsJ. ï¥gil¤
jiyt‹ átg¤â¢ bršt« thŒ¡f¥bg‰wt‹ v‹gJ
ït‹ bt‹w eh£oš áthya« vL¥ã¤jikahš
e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ.
(3) mU«gh¡ »Hh‹ kzÉ‰ T¤jdhd fhÈ§fuha‹
ït‹ bjh©ilk©ly¤âYŸs ïUg¤J eh‹F
nfh£l§fSŸ x‹wh»a kzÉ‰ nfh£l¤J kzÉš
v‹D« CÇd‹. mUshfu‹, mU¥gh¡»Hh‹, bgh‹d«
gy¡ T¤j‹, eunyhf åu‹ Kjyhd bga®fisíilat‹.
Fnyh¤J§f nrhH‹ M£á¡fhy¤âš gil¤ jiytdhf
ak®ªJ bgU« òfbHŒâat‹. Fnyh¤J§f‹ ntzhehL,
kiyehL, gh©oehL, tlehL KjÈat‰nwhL Ãfœ¤âa
ngh®fËš gil¤ jiyik t»¤J, bt‰¿ bg‰W, mjdhš
j‹ ntªjD¡F v‹W« mÊahj òfiH c©L g©Âat‹.
ïtdJ nguh‰wiy e‹Fz®ªj Fnyh¤J§f‹ ïtD¡F¡
1. S.I.I., Vol. III, No. 73.
fhÈ§fuha‹ v‹D« g£lkË¤J¥ ghuh£odh‹.
ït‹ âšiy a«gy¤âš el«òÇí« ïiwt‹ghš
ngu‹òilatdhŒ M©L ïa‰¿a âU¥gÂfŸ
gythF«. mt‰¿š, âšiyÆš ngu«gy¤â‰F¢ br¥ò¤
jfL ntŒªjik, ü‰W¡fhš k©lgK« bgÇa âU¢R‰W
khËifí« njthu« XJj‰FÇa k©lgK« átfhk
nfh£lK« f£LÉ¤jik, âUPhdr«gªjuJ nfhÆY¡F¥
bgh‹ ntŒªjik, âUeªjtd« mik¤jik, Rliya
k®ªjh® nfhÆiy¡ f‰wËah¡»aik, âšiy¥ ngnuÇ¡F
kjF mik¤jik M»a brašfŸ F¿¥ãl¤j¡fdth«.
m‹¿í«, âUtâif åu£lhnd¢Ru® âU¡nfhÆÈš
bgh‹ ntŒªJ« fhknfh£l« vL¥ã¤J« ü‰W¡fhš
k©lg« f£LÉ¤J« âUehî¡fuR mofS¡F¤ jÅ¡
nfhÆY« eluhr¥ bgUkhD¡F Mlu§F« ntŸÉ¢
rhiyí« mik¤J« njtjhd ïiwÆÈ Ãy§fŸ
tH§»í« ït‹ òÇªJŸs bjh©LfŸ gy vdyh«.
ït‰whš ïtdJ átg¤âÆ‹ kh©ò ïÅJ òy¥gLjš
fh©f. ït‹ irt rka¤â‰F M‰¿íŸs mU«
gÂfSŸ Äf¢ áwªjJ, rka Fut® _tU« ghoaUËa
njthu¥ gâf§fis¢ br¥ngLfËš vGJÉ¤J¤
âšiya«gâÆš nrÄ¤J it¤jiknaah«. ï›thW
ït‹ òÇªj bjh©Lfis bašyh« És¡f¡ Toa
K¥g¤jhW bt©gh¡fŸ1 âšiya«gâÆY« ïUg¤ijªJ
bt©gh¡fŸ2 âUtâif åu£lhd¤âY« cŸs nfhÆš
fËš tiua¥g£LŸsd. ït‹ É¡»uk nrhH‹
M£áÆY« ca® ÃiyÆš ïUªjd‹ 3 v‹gJ É¡»uk
nrhHDyhÉdhš e‹F òydh»‹wJ. mU«ig¤
bjhŸshÆu« v‹D« üš ït‹nk‰ ghl¥bg‰wjhjš
nt©L«.
1. S.I.I., Vol. IV, No. 225. bgUªbjhif, ghlšfŸ 1059-1094.
2. Ins. No. 369 of 1921.
bgUªbjhif, ghlšfŸ 1095-1119.
3. É¡»uk nrhH Dyh, tÇfŸ 154-158.
(4) thznfh tiua‹ R¤jkšy‹ c¤jk nrhHdh»a

ïy§nfRtu‹
ït‹ Fnyh¤J§f nrhHDila muáaš mâfhÇ
fSŸ xUt‹. thz® FoÆš njh‹¿at‹; murdhš
tH§f¥ bg‰w thznfhtiua‹ v‹D« g£l«
vŒâat‹, fUzhfu¤ bjh©ilkhndhL fÈ§f¥
ngh®¡F¢ br‹w gil¤jiyt®fSŸ xUt‹. mJg‰¿¡
fÈ§f¤J¥ guÂÆš MáÇa® ra§bfh©lhuhš òfH¥
bg‰w bgUikíilat‹. 1 ït‹ âU¢áuh¥gŸË
ÍšyhÉYŸs nky¥gGñÇÈUªj br§f‰ nfhÆiy¡
f‰wËahf mik¤J, mj‰F¡ Fnyh¤J§f nrhnH¢Ru«
v‹W bgaÇ£L, ehŸ tÊgh£o‰F« ãwt‰¿‰F«
ïiwÆÈ Ãy§fŸ tH§»ÆU¥gJ F¿¥ãl¤ j¡fjhF«2
vdnt, ït‹ átg¤âí« mur‹ghš ngu‹ò«
cilat‹ v‹gJ bjŸËJ.
(5) fŠrhw‹ gŠrªâ Kobfh©lhdhd t¤juha‹
ït‹ nrhHk©ly¤âš âUÉªjq® eh£oYŸs
fŠrhW3 v‹D« CÇd‹; gŠreâthz‹ v‹gtDila
òjšt‹, Kobfh©lh‹ v‹D« ïa‰bga® cilat‹
Fnyh¤J§f nrhHDila gil¤ jiyt®fSŸ xUt‹;
ï› ntªjdhš mË¡f¥bg‰w t¤juha‹ v‹w g£l
Kilat‹. ïJ t¤[ uh#‹ vdî« t¢ruha‹ vdî«
tH§f¥ bgWtJ©L. t¢r¤ bjhŸshÆu« v‹D« üš
ï¤jiyt‹ ÛJ ghl¥bg‰w xU ãugªjkhÆU¤jš
nt©L« v‹W fUj‰F ïlKsJ. ït‹ g§fq® Íšyh
Ãyk§fyª jhYfhÉYŸs k©izÆš Fnyh¤J§f
Dila gift®fsh»a nkiy¢ rS¡»a®fis¥ nghÇš
1. f. guÂ, 11 - jh, 54.
2. Ins. Nos. 389, 390, 392, 393 and 396 of 1924.
3. âUÉªjq® v‹gJ âUtGªö® v‹î« fŠrhW v‹gJ Mdªjjh©ltòu«
vdî« ï¡ fhy¤âš tH§f¥ gL»‹wd. ït‰WŸ, âUÉªjq® khôu¤â‰F
m©ikÆš fhÉÇah‰¿‹ tl fiuÆš cŸsJ; Mdªjjh©ltòu« ïªehËš
xU òift©o Ãiyakhf ïU¡»‹wJ.
bt‹W thif Noat‹. 1 nfhjhtÇ Íšyh ïuhk¢
rªâuòu« jhYfhit¢ nr®ªj âuh£rhuhk« v‹w
CÇYŸs ÕnkRuKila kfhnjt®¡F¡ Fnyh¤J§fdJ
M£áÆ‹ 25M« M©oš ït‹ xU EªjhÉs¡F it¤jd
bd‹W m§F¢ brŒíŸ tot¤âYŸs xU fšbt£L 2
cz®¤J»‹wJ. j‹ bg‰nwh®fŸ e‰fâ bgWkhW ït‹
m¡nfhÆÈš Eªjh És¡F it¤JŸsik k‰bwhU
fšbt£lhš3 m¿a¥gL»‹wJ. ï›thW nrhzh£L¤
jiyt®fŸ f§f«, nt§», fÈ§f« Kjyhd ehLfËš
muáaš mâfhÇfshf ÃyÉa eh£fËš òÇªJŸs
mw§fŸ, mªehLfËYŸs fšbt£L¡fËš fhz¥gLjš
m¿a¤j¡f bjh‹whF«.
(6) ntsh‹ khjtdh»a ïuhrtšyg¥ gšytiua‹
ït‹, nrhHk©ly¤J ÉUjuhr ga§futseh£L
k©Â eh£oYŸs fl«g§Fo v‹D« CÇd‹.
Fnyh¤J§f nrhHDila mik¢r®fSŸ xUt‹.
ï›ntªjdhš mË¡f¥bg‰w ntŸ, ïuhrtšyg¥ gšyt
uha‹ v‹D« g£l§fŸ bg‰wt‹. Fnyh¤J§f dJ
byŒl‹ áW br¥ngLfËš4 ». ã. 1090-š ït‹ bga®
fhz¥gLjyhY« nfhjhtÇ Íšyh Õkhtu¤âYŸs
âUkhš nfhÆY¡F 5 ït‹ xU EªjhÉs¡F it¤J
mj‰F ». ã. 1115-š Ãtªj« mË¤âU¤jyhY« ï›
tik¢r‹ Fnyh¤J§f‹ M£á¡fhy KGtJ« ca®
1. É¡»uk nrhHDyh, tÇfŸ 164-166. Ep. Ind, Vol. IX. p. 230.
2. òašnkî bghÊ‰ wŠir Kj‰gŠr eâthz‹
òjšt‹ ó©l
tankî fËahid Kobfh©lh‹ khbeLntš
t¤j® ntªj‹
ïa‹nkî njhsga‰ »Ug¤ij ah©ljÅš
ïl®¡ fu«ig¢
bra‹nkî Û¢Ru‰F¤ âUeªjh És¡bfh‹W
âU¤â dhnd. (S.I.I., Vol. IV, No. 1338)
3. S.I.I., Vol. IV, No. 1339 A.
5. Ibid., No. I VI. No. 20.
ÃiyÆÈUªJ murh§f¤ij ïÅJ el¤âa jiytdh

ÆU¤jš nt©L bk‹gJ â©z«.
fl«ó®¡ fu¡ nfhÆš

(7) nrdhâgâ Phd_®¤â¥ g©oj‹ M»a
kJuhªjf ãukhâ uh#‹
ït‹ nrhH eh£oYŸs ehÿ® v‹D« CÇd‹;
kJuhªjf‹ v‹D« ïa‰bgaUilat‹; Fnyh¤J§f
nrhHDila gil¤ jiyt®fSŸ xUt‹; ï›ntªjdhš
mË¡f¥bg‰w ãukhâuh#‹ v‹D« g£l« bg‰wt‹;
vdnt, ït‹ mªjz‹ v‹gJ bjŸËJ. ït‹
âUbth‰¿ôÇYŸs nfhÆÈš xU EªjhÉs¡F
it¥gj‰F Ãtªj« mË¤JŸsik1 m¿a¤j¡fJ.
(8) mâfhÇ åuáfhkÂ _ntªj ntsh‹
ït‹ Fny¤J§f nrhHDila muáaš mâfhÇfSŸ
xUt‹; bjh©ilk©ly¤âYŸs gh©oa«gh¡f«
v‹D« CÇd‹; ï›turdhš mË¡f¥ bg‰w
_ntªjntsh‹ v‹D« g£lKilat‹. ït‹ ikN®
ïuh¢áa¤âš nfhyh® v‹W tH§F« Ftshyòu¤âYŸs
J®¡ifÆ‹ nfhÆÈš ehŸtÊghL e‹F eilbgWtj‰F
xU FG mik¤J Ãtªj§fis xG§FgL¤JkhW brŒ
jhbd‹W m›ñÇYŸs fšbt£blh‹W cz®¤J»‹wJ.2
ïÅ, e« Fnyh¤J§f nrhH‹ fhy¤âš thœªJ
bfh©oUªj FWÃy k‹d®fSŸ, fšbt£L¡fshš
m¿a¥gL« áyiu¥ g‰¿a brŒâfisí« <©L¡
F¿¥ãLnth«.
(1) »Ëô® kiyakh‹fŸ
ït®fŸ bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉš mj‹ tlnk‰F¥
gFâahŒ mikªâUªj nrâ eh£il M£á òÇªJ
bfh©oUªj FWÃy k‹d®fŸ kiyakh‹ kuãd®.
ït®fŸ tÊtÊ M©Ltªjikg‰¿ mªehL kiyakh‹
ehL vdî«, kyhL3 vdî« tH§f¥g£L tªjJ v‹gJ
1. Ins. 119 of 1912; Ep. Ind., Vol. V, p. 106.

2. S.I.I., Vol. III, No. 66.
3. ïJ brªjÄœ nr®ªj g‹ÅU ehLfSŸ x‹whF«.
czu‰ghyJ. ït®fŸ nrâuha® v‹D« g£lKilat®fŸ.

»Ëôiu¤ j« jiyefuhf¡ bfh©L murh©lt®fŸ.
Fnyh¤J§f nrhHdJ M£á¡fhy¤âš nrâ eh£oÈUªJ
murh©l á‰wur®fŸ, »Ëô® kiyakh‹ bgÇa cila
tdhd ïuhruhr nrâuha‹, 1 râu‹ kiyahdhd
ïuhnrªâu nrhH kiyakh‹,2 NÇa‹ rhtd rfhadhd
kiyaFy uhr‹,3 NÇa‹ kwtdhd kiyaFy uhr‹,4
NÇa‹ ãuk‹ rfhadhd kiyaFy uhr‹ 5 v‹ngh®.
ït®fSŸ, ïWâÆš F¿¥ãl¥ bg‰w _tU« cl‹ãwª
jhuhfî« ïuhnrªâu nrhH kiyakhD¡F beU§»a
bjhl®òilatuhfî« ïU¤jš nt©L«. ït®fŸ
všnyhU« Fnyh¤J§f nrhHdJ M£áÆ‹ K‰gFâÆš
ïUªjtuht®. ï›ntªjdJ M£áÆ‹ ã‰gFâÆÈUªj
nrâ eh£L¢ á‰wur‹, »Ëô® kiyakh‹ eh}‰Wt‹
m¤âkšydhd ïuhnrªâu nrhH¢ nrâuha‹6 v‹ngh‹.
ït‹ âU¡ nfhtÿÇYŸs âUkhš nfhÆY¡F«
á¤jÈ§f kl¤âYŸs át‹ nfhÆY¡F« Ãtªj§fŸ
mË¤JŸsd‹.7
(2) jf^® mâfkh‹
ït‹ bfh§F eh£o‹ tlgFâiaí« f§f eh£o‹
bj‹ gFâiaí« murh©l xU FWÃy k‹d‹. fil¢r§f
fhy¤âš thœªj filbaG tŸsšfSŸ xUtD«
xsitahuhš ghl¥bg‰wtDkh»a mâfkh‹ beL
khdŠáÆ‹ tÊÆš njh‹¿at‹; nry« ÍšyhÉš
ï¡fhy¤âš j®kòÇ v‹W tH§F« jfîu¤ jiyefuhf¡
bfh©lt‹. ït‹ j®kòÇÆYŸs ïU nfhÆšfËš
1. S.I.I., Vol. VII, No. 874.
2. Ibid, No. 879.
3. Ibid, No. 879.
4. Ibid, No. 133.
5. S.I.I., Vol. VII, No. 989.
6. Ibid, No.134.
7. Ins 388 of 1909.
óá¥gj‰F xU FU¡fŸ ÃakdŠ brŒjd‹ v‹W
».ã.1080-š tiua¥bg‰w fšbt£blh‹W1 TW»‹wJ.
(3) Óa f§f‹
ït‹ f§fgho eh£o‹ xU gFâiaí« á¤ö®
ÍšyhÉ‹ xU gFâiaí« nfhyh® v‹W tH§F«
Ftshyòu¤âÈUªJ M£á òÇªJ bfh©oUªj xU
FWÃy k‹d‹; f§f® Fy¤âš njh‹¿at‹. á¤ö®
ÍšyhÉš ï¡fhy¤âš thÉÈ¤njh£lbk‹W tH§f¥
bgW« thiH¤njh£l« v‹D« CÇYŸs át‹
nfhÆY¡F ït‹ ». ã. 1101-š ïiwÆÈ Ãy«
mË¤JŸsik m›ñÇYŸs fšbt£blh‹whš2 m¿a¥
gL»‹wJ. _‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ M£áÆš
mtD¡F¤ âiw brY¤â¡bfh©oUªj á‰wurD«
gtzªâ KÅtiu¡ bfh©L e‹}š v‹D« ïy¡fz
üiy ïa‰WÉ¤jtDkh»a mkuhguz Óa f§f‹
v‹gh‹ ïtDila tÊÆš njh‹¿at‹ Mt‹.
(4) gh©oa‹ $ tšyg‹
ït‹ Kj‰Fnyh¤J§f nrhH‹ fhy¤âš ».ã.1106š
gh©o eh£oš ïUªjd‹ v‹gJ âUbešntÈ Íšyh
M‰ùÇYŸs xU fšbt£odhš3 m¿a¡ »l¡»‹wJ.
Fnyh¤J§f‹ Ãfœ¤âa gh©o eh£L¥ nghÇš njhšÉ
baŒâa gh©oa® ItUŸ ïtD« xUtdhjš nt©L«.
ãwF, ït‹ Fnyh¤J§fD¡F¡ f¥gŠ brY¤â¡bfh©L,
gh©o eh£oÈUªJ M£á òÇªJtªjh‹ v‹W
bjÇ»wJ.
(5) nfus nfrÇ mâuhrhâuhr njt‹
ït‹ bfh§F k©ly¤âš M£á òÇªJ bfh©oUªj
xU FWÃy k‹d‹; nru® kuãd‹; åunfus‹, nfus nfrÇ
1. S.I.I.,Vol. VII, No. 533.
2. Ins. 432 of 1929.
3. Ins. 402 of 1930.
v‹D« g£l§fŸ cilat‹. ït‹ jŠrhñ® ÍšyhÉš

âU¡f©zòu¤âYŸs âUkhš nfhÆY¡F ».ã. 1104,
1106-M« M©LfËš rªâ És¡Ff£F Ãtªj« mË¤j
brŒâ m›ñÇYŸs fšbt£L¡fËš1 fhz¥gL»‹wJ.
ït‹ Fnyh¤J§f nrhHD¡F¡ ÑÊUªj xU á‰wur‹
Mt‹.
(6) btyeh©L¤ jiytdh»a Kjyh§ bfh§f‹
ït‹ Fnyh¤J§fD¡F¤ âiw brY¤â¡ bfh©L
Mªâu nja¤âš M£á òÇªJbfh©oUªj bjY§f®
jiytdht‹; ÑiH¢ rS¡»a ntªjdh»a ïuhruhr
enuªâuDila gil¤ jiyt‹ e‹d‹ v‹gtDila
òjšt‹. vdnt, ït‹ jªij Fnyh¤J§fDila
jªijÆ‹ ÑÊUªj xU jiyt bd‹gJ czu¤j¡fJ. ï¡
bfh§fDila kf‹ nrhl‹ v‹gtid e« Fnyh¤J§f‹
j‹ òjšt®fSŸ xUtdhf¡ bfh©L gštif¢ áw¥ò¡
fS« mË¤J¥ ghuh£od‹ v‹W ã¤jhòu¤âYŸs xU
fšbt£L¡ TW»‹wJ. 2 m‹¿í«, ï¢ nrhl‹ nt§»
k©ly¤ijí« M©L tUkhW Fnyh¤J§f‹ mjid
mË¤âUªjik m¡fšbt£lhš m¿a¡»l¡»‹wJ.
ï§‡d« btyeh©L¤ jiyt®fŸ j« r¡fut®¤âah»a
Fnyh¤J§f nrhH‹ghš bgUey§fŸ vŒâí«, ïtdJ
M£áÆ‹ ïWâÆY« É¡»uk nrhH‹ M£áÆ‹
K‰gFâÆY« nkiy¢ rS¡»anuhL nr®ªJ bfh©L
mt®f£F¡ Ñœ thœªJbfh©oUªjik F¿¥ãl¤
j¡fJ.
(7) bgh¤j¥ã¡ fhknjt nrhl kfhuh#‹
ït‹ bgh¤j¥ã eh£oÈUªj xU á‰wur‹; bgh¤j¥ã
v‹gJ fl¥ig ÍšyhÉYŸs X® C®. mjid¢ Nœªj
ehnl bgh¤j¥ã ehlhF«. mªeh£il ah©lt®
bgh¤j¥ã¢ nrhl® vd¥gLt®. mt®fSŸ xUtnd
1. Ins. Nos. 519 and 512 of 1922.
2. Ep. Ind., Vol. IV, No. 4.
fhknjt nrhl kfhuhr‹ v‹gh‹. ït‹ Fnyh¤
J§fD¡F¡ f¥gŠ brY¤â¡bfh©oUªj xU FWÃy
k‹d‹ v‹gJ f®}š ÍšyhÉš âÇòuhªjf¤âYŸs
ïU fšbt£L¡fshš òydh»‹wJ.1
(8) kfh k©lnyRtu‹ Nu¥g uh#‹
ït‹ Mªâu eh£oš åubfh£lhÉÈUªj xU
á‰wur‹. ït‹ j‹id¥ ghu¤Jthr nfh¤âu¤âd‹
v‹W« f£Lth§f nffjd‹ v‹W« Çõg yhŠrd‹
v‹W« fhŠÓònuRtu‹ v‹W« T¿¡bfhŸtjhš, 2
gšyt® kuãddhd ÆU¤jš nt©Lbk‹gJ e‹F
btËah»‹wJ. vdnt, ït‹ Fnyh¤J§fD¡F¤ âiw
brY¤â¡ bfh©L bjY§F eh£o‹ xU gFâÆš
murh©l gšyt® Fy¤ jiytdhjš nt©L«. nfhjhtÇ
ÍšyhÉš âuh£rhuhk¤âYŸs fšbt£blh‹W ït‹
Fnyh¤J§fD¡F¡ Ñœ¥g£l xU FWÃy k‹d‹ v‹W
cz®¤J»‹wJ.
ïÅ, bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉYŸs âUtpªâuòu¤
âUkhš nfhÆY¡F¥ ãŸisah® ÉZQt®¤jd njt‹
nt©o¡bfh©lthW Fnyh¤J§f nrhH‹ ïiwÆÈ
Ãy§fŸ tH§»a brŒâ, m›ñÇYŸs xU fšbt£odhš3
òy¥gL»‹wJ. ï›ÉZQt®¤jd‹ aht‹ v‹gJ
bjÇaÉšiy. ÉZQt®¤jd‹ v‹D« bgaUila
mur®fŸ ÑiH¢ rS¡»a ehlh»a nt§» eh£oš M£á
òÇªJŸsd®. e« Fnyh¤J§f nrhHndh nt§» eh£oš
r¥jk ÉZQt®¤jd‹ v‹W tH§f¥ bg‰wd‹ v‹gJ
fšbt£L¡fshš m¿a¥gL»‹wJ. vdnt, nt§»
eh£oš mur¥ ãuâÃâahfÉUªJ M£á òÇªj Fnyh¤J§f‹
òjšt®fSŸ xUtnd âUtpªâu òu¡fšbt£oš
F¿¥ãl¥bg‰w ÉZQt®¤jdnjt‹ Mjš nt©L«.
1. Ins. Nos. 262 and 263 of 1905.

2. Ins. 405 of 1893; S.I.I., Vol. IV, No. 1327.
3. S.I.I., Vol. VII, No. 760.
m¡ fšbt£L, ïtid¥ ãŸisah® v‹W TWtJ«

ï›î©ikia tÈíW¤JtjhF«.
Fnyh¤J§f‹ fhy¤J¥ òyt®fŸ
ï› ntªj‹ fhy¤âš ÃyÉa òyt®fŸ MáÇa®
ra§bfh©lh®, fÉ FKj rªâu g©ojuh»a âUehuhaz¥
g£l®, be‰F‹w§ »Hh® fs¥ghs uha®, åiu¥ gurka
nfhsÇ khKÅt® v‹ngh®. ït®fSŸ MáÇa® ra§
bfh©lh® fÉ¢ r¡fut®¤â v‹w g£l« bg‰wt®;
Fnyh¤J§fDila mit¡fs¥ òyt®; jŠrhñ® Íšyh
ÉYŸs Ôg§FoÆ‰ ãwªjt®. ï›ntªjdJ fÈ§f
bt‰¿ia¥ ghuh£o ït‹ ÛJ fÈ§f¤J¥ guÂ v‹D«
mÇa übyh‹W ïa‰¿ muritÆš mu§nf‰¿at®;
guÂÆYŸs x›bthU jhÊir¡F« x›bthU bgh‰
nw§fhŒ ïtU¡F¥ gÇáyhf murdhš tH§f¥bg‰wJ
v‹gJ brÉ tÊ¢ brŒâahš m¿a¥gL»‹wJ. fÉ¢
r¡fut®¤âah»a x£l¡T¤j® ïu©lh§ Fnyh¤J§f
nrhH‹ ÛJ jh« ghoa ãŸis¤ jÄÊš ï¥òyt®
bgUkhidí« ïtuJ guÂiaí« cŸsKU»¥
ngu‹òl‹ ghuh£oÆU¤jš K‹d® És¡f¥g£LŸsJ.
fÉ FKj rªâu g©ojuh»a âUehuhaz¥
g£l® v‹gh® ». ã. 1097-š Fnyh¤J§f nrhHrÇij
v‹w übyh‹W ïa‰¿, òJ¢nrÇia¢ rh®ªj âÇòtÅ
v‹D« CÇš ïiwÆÈ Ãy« gÇáyhf¥ bg‰wt®.1 fÉ
FKj rªâu g©oj® v‹gJ g£l® v‹D« g£l¤jhš
m¿a¡ »l¡»‹wJ. ïtuJ üš ï¡fhy¤âš »il¤âyJ.
mJ »il¥ã‹ Fnyh¤J§fdJ Ú©l thœ¡ifÆš Ãfœªj
v¤Jiznah c©ik tuyhWfŸ bjŸËâ‰ òy¥gL
bk‹gJ â©z«.
be‰F‹w§ »Hh® fs¥ghs uha® v‹gh®
bjh©il k©ly¤âš òÈô® nfh£l¤J¥ ng%®
eh£oYŸs be‰F‹w« v‹D« CÇš thœªj X®
1. Ins. 198 of 1919.
muáaš jiyt®; fUîzhaf® v‹D« ïa‰bgaU«
miua®, fs¥ghs uha® v‹w g£l§fS« cilat®.
b e ‰F‹w « v‹ D « C iu¤ jk¡F Ça f hÂah f¡
bfh©lik g‰¿ be‰F‹w§ »Hh® v‹W tH§f¥
bg‰wt®. áwªj jÄœ¥ òyikí« átg¤âí« thŒ¡f¥
bg‰wt®. nrhH eh£oš âU¥òfÿÇš vGªjUËíŸs
átbgUkh‹ghš bgÇJ« <Lg£L âU¥òfÿuªjhâ
ghoa fÉP® nfhkh‹ ïtnu aht®. ït® e«ã fhËah®
Kjyhd òyt® bgUk¡fis MjÇ¤j bgU§ bfhil
tŸsš v‹gJ m¿a¤j¡fJ. ït® fšbt£blh‹W 1
âU¥òfÿÇYŸsJ.
åiu¥gurka nfhsÇ khKÅt®
v‹gh® ».ã.1111, 1119-M« M©LfËš És§»at®;
åiu v‹D« CÇd®; gurka nfhsÇ v‹w g£l
Kilat®. ït® irt kl¤â‹ jiytuhf ÃyÉa xU
JwÉaht®. ït® ïa‰¿a üšfŸ f‹Åtd òuhz«,
ó«òÈô® ehlf« v‹gdth«. 2 ït‰WŸ f‹Åtd
òuhz« v‹gJ âU¥ghâÇ¥òÈô® òuhz khF«.
jÄÊYŸs jy¥ òuhz§fSŸ ïJnt giHik
thŒªjJ. ï~J ïªehËš »il¡fÉšiy.

1. Ins. No. 96 of 1927 - 28.

2. S.I.I.,Vol. VII, Nos. 752 and 753.
71
17. É¡»uk nrhH‹

(». ã. 1118 - 1136)
ï›tur® bgUkh‹ Kj‰ Fnyh¤J§f nrhHDila
òjšt‹; ïsik¥ gUt¤âš nt§» eh£oš mur¥
ãuâÃâahÆUªJ mjid M£á òÇªjt‹; ». ã. 1118-š
nrhH eh£oš ïstuR¥ g£l« f£l¥bg‰W¤ j‹
jªij¡F cjÉ òÇªJ tªjt‹. ». ã. 1120M« M©oš
Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ ïw¡fnt, ïsturdhfÉUªj
ï›É¡»uk nrhH‹ mÇaizna¿dh‹. ït‹, Fnyh¤
J§fDila eh‹fh« òjštdhÆUªJ« ïstuR g£l
bkŒâ ïWâÆš Ko N£l¥bg‰wik¡F¡ fhuz«
ït‹ jikah‹kh®fsh»a ïuhruhr nrhHf§f‹ ïuhruhr
K«Ko¢ nrhH‹, åu nrhH‹ v‹ngh® j« jªijÆ‹ M£á¡
fhy¤ânyna ïwªjik vdyh«.
nrhH k‹d®fŸ j« M£á¡ fhy§fËš kh¿ kh¿¥
òidªJbfh©l ïuhrnfrÇ, gunfrÇ v‹D« g£l§fSŸ
gunfrÇ v‹w g£l¤ijna ït‹ òidªJ bfh©L
murh©lh‹ v‹gJ fšbt£L¡fshš m¿a¥ gL»‹wJ.
br§f‰g£L ÍšyhÉš át‹Tlš v‹D« CÇYŸs
nfhÆÈš ït‹ ãwªj MÅ¤ â§fŸ c¤âu£lhâ ehŸKjš
VG eh£fŸ âUÉHh el¤Jtj‰F ». ã. 1128-š Ãy«
mË¡f¥bg‰w brŒâ1 m›ñ®¡ fšbt£blh‹¿š fhz¥
gL»‹wJ. vdnt, ït‹ MÅ¤ â§fËš c¤âu£lhâ2
e‹dhËš ãwªjt‹ v‹gJ bjŸËJ. âšiy khefÇš
1. Ibid, 385 of 1912
2. nguháÇa® K.A. Úyf©l rhÞâÇah® mt®fŸ ït‹ c¤âuhl¤âš ãwªjt‹ v‹W
T¿íŸsd®. (The Colas, Vol. II, p, 61) ïJ, át‹Tl‰ fšbt£oš fhz¥gL«
ehnshL Ku©gLtjhš bghUªjhbj‹Wz®f.
ït‹ M£á¡ fhy¤âš M©L njhW« c¤âu£lhâ
ehËš bgUÉHh Ãfœªjbj‹W ït‹ bkŒ¡Ñ®¤â 1
cz®¤JtJ« ïjid e‹F tÈíW¤Jjš fh©f.
ï›ntªj®¡F ïu©L bkŒ¡Ñ®¤âfŸ fšbt£L¡
fËš fhz¥gL»‹wd. ït‰WŸ bgÇaJ, ‘ókhiy
ÄilªJ bgh‹khiy âfœ’ 2 v‹W bjhl§F»‹wJ;
á¿aJ, ‘ókhJ òzu¥ òÉkhJ tsu’ 3 v‹W bjhl§F
»‹wJ. ïitÆu©L« ït‹ M£áÆ‹ ïu©lh«
M©L Kjš ït‹ M£á¡ fhy« KGikí« fšbt£L¡
fËš fhz¥ gLjš F¿¥ãl¤j¡fJ. ït‹ ïsik¥
gUt¤âš nt§» eh£oÈUªj fhy¤âš fÈ§f eh£oš
Ãfœ¤âa nghbuh‹iw¤ jÉu, k‰w tuyh‰W¢ brŒâ
bah‹W« ï«bkŒ¡Ñ®¤âfËš ïšiy. vÅD«, ït‹
j‹ M£áÆ‹ g¤jh« M©oš âšiy¢ á‰w«gy¤
bj«bgUkhD¡F¥ òÇªj mUª bjh©LfŸ ‘ókhiy
ÄilªJ’ v‹W bjhl§F« bgÇa bkŒ¡Ñ®¤âÆš
brhšy¥g£LŸsd. vdnt, F¿¥ãl¤j¡f bgÇa rÇj
Ãfœ¢ábah‹W« ït‹ M£á¡ fhy¤âš ÃfHÉšiy
ba‹W Twyh«.
É¡»ukD« nt§» ehL«
». ã. 1118-M« M©oš ït‹ nt§»ÆÈUªJ nrhH
eh£o‰F¤ âU«ã ïstuR¥ g£l« bg‰wîl‹, mªehL
btyeh©L¤ jiytdh»a Kjyh§ bfh§fDila kf‹
nrhl‹ v‹gtD¡F¡ Fnyh¤J§f nrhHdhš mË¡f¥
g£lJ. 4 clnd nkiy¢ rS¡»a ntªjdh»a Mwh«
1. ïUÃyª jiH¥g ïikat® fË¥g¥
bgÇa âUeh£ bgU«bga® ÉHhbtD«
ca®ó u£lhâ í¤âu£ lhâÆš
m«gy Ãiwªj m‰òj¡ T¤j®
ï«g® thH vGªjUS tj‰F
âU¤nj®¡ nfhÆš br«bgh‹ ntŒªJ (É¡»uk nrhH‹ bkŒ¡Ñ®¤â)
2. S.I.I., Vol. III, No. 79; Ibid, Vol. V, No. 458.
3. Ibid, Vol. III, No. 80.
4. Ep. Ind., Vol. IV, No. 4, Verses 34 and 35.
É¡»ukhâ¤j‹, btyeh©L¤ jiytid bt‹W

mªeh£il¤ j‹ M£á¡F£gL¤âÉ£lh‹. mªehL«
». ã. 1126-š m›ntªj‹ ïw¡F« tiuÆš mt‹
MSif¡F£g£oUªjJ v‹gJ m§F¡ fhz¥gL«
mt‹ fšbt£L¡fshš1 e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. vÅD«
». ã. 1127-š kfh k©lnyRtu‹ e«ga‹ v‹gh‹,
É¡»uk nrhHD¡F¡ Ñœ¥g£l á‰wurdhŒ nt§»
eh£oÈUªJ murh©ld‹ v‹W F©^® ÍšyhÉYŸs
fšbt£blh‹W2 cz®¤J»‹wJ. ». ã. 1135-š bty
eh©L¤ jiyt®fŸ e« É¡»uk nrhHD¡F¤ âiw
brY¤J« FWÃy k‹duhÆUªjd® v‹gJ »UZzh
ÍšyhÉYŸs xU fšbt£lhš m¿a¥gL»‹wJ. 3
vdnt, ». ã. 1126-š rS¡»a É¡»ukhâ¤j‹ ïwªjãwF
nt§» eh£il Û©L« j‹ M£á¡F£gL¤jnt©L
bk‹W É¡»uk nrhH‹ Ka‹W, m«Ka‰áÆš bt‰¿í«
bg‰WÉ£ld‹ v‹W IaÄ‹¿¡ Twyh«. Mfnt, nt§»
eh£o‹ bgU«gFâ, ». ã. 1126-¡F¥ ãwF ït‹
MSif¡FŸ ïUªjJ v‹gJ xUjiy.
É¡»ukD« f§fgho ehL«
ikN® ïuh¢áa¤âš cŸs nfhyh® ÍšyhÉš
Rf£^® v‹DÄl¤âš É¡»uk nrhHDila muáaš
mâfhÇfSŸ xUtdh»a cjakh®¤jh©l ãukkhuhad
v‹gh‹ ». ã. 1126-š xU át‹ nfhÆš vL¥ã¤J mj‰F
Ãtªjkhf ïiwÆÈ Ãy« mË¤jd‹ v‹W m›ñ®¡
fšbt£blh‹W4 TW»‹wJ. m‹¿í«, mªj ÍšyhÉYŸs
k‰bwhU fšbt£L5 ï›ntªjdJ M£áÆ‹ g¤jh«
M©oš FubešÈ cnyhÑRtuKila kfhnjt®¡F
É¡»uk nrhH åu Es«g‹ xU Ékhd« mik¤j brŒâia
1. S.I.I., Vol. IX, Nos. 196 and 213.
2. Ep. Ind., Vol. VI, No. 21A.
3. Ibid, No. 123.
4. Ep. Car., Vol. X, Sidlaghatta, Nos. 8 and 9.
5. Ibid, Srinivasapur, No. 61.
m¿É¡»‹wJ. ït‰iwbašyh« T®ªJ neh¡FÄl¤J,
Kj‰ Fnyh¤J§f nrhHdJ M£áÆ‹ ïWâÆš ïHªJÉ£l
f§fgho eh£o‹ xU gFâiaahtJ É¡»uknrhH‹
if¥g‰¿ ÆU¤jš nt©L« v‹gJ e‹F btËah»‹wJ.
m‹¿í«, nt§» eh£oY« f§fgho eh£oY«
fhz¥gL« ït‹ fšbt£L¡fŸ, m›ÉU ehLfS«
ït‹ M£á¡fhy¤âš Û©L« if¥g‰w¥g£L¢ nrhH®
MSif¡F cŸshÆd v‹gij¤ bjŸËâ‰ òy¥gL¤J
tdthF«.
bgUbtŸs¤jhš Ãfœªj gŠr«
É¡»uk nrhHdJ M£áÆ‹ Mwh« M©lh»a
». ã. 1125-š bjh©il eh£oY« eL eh£oY«
bgUbtŸs« V‰g£L1 mjdhš mªehLfËš bfhoa
gŠr« c©lhÆ‰W v‹gJ tlM®¡fhL ÍšyhÉYŸs
âUtâifÆY« tiua¥ bg‰WŸs fšbt£L¡fshš
m¿a¥gL»‹wJ.2 m‹¿í«, ïtdJ M£áÆ‹ gândhuh«
M©oš ï¤jifa gŠr« x‹W nrhH eh£oY« V‰g£lJ
v‹gJ jŠrhñ® ÍšyhÉYŸs nfhÉyo3Æš fhz¥gL«
fšbt£blh‹whš òy¥gL»‹wJ. Mdhš, ïj‰F¡
fhuz« bjÇaÉšiy. gŠr« Ãfœªj fhy§fËš murD«
brštÄ¡ft®fS« j«bgU§bfhilahš k¡fis
ïa‹wtiuÆš fh¥gh‰¿aiknahL nfhÆyâfhÇfŸ
m‹ndh®¡F¡ fl‹ bfhL¤J cjÉ òÇªâU¤jY«
F¿¥ãl¤j¡fJ.
1. S.I.I., Vol. VII, No. 96. ‘Flef®........Cnuh« ï›ñ® ah©L MwhtJ
bgUbtŸs§bfh©L CU« nghfK« mÊªJ me®¤j¥g£L ï›ñÇiw ïW¡if¡
FlÈšyhik ahš........É‰W¡bfhL¤njh«.’
2. S.I.I., Vol. VIII, No. 303. ‘kfh rignah« ï›ñ®¤ âUnk‰ nfhÆyhd Ãaha
gÇghyd É©zfuhœth® nfhÆÈny T£l« Fiwtw¡ ToÆUªJ e«_® ah©L
6 MtJ flik¤ j£L©lhŒ ï¤ j£L¡F rKjhakhd Ãy¤âny á¿J Ãy«
É‰whÆD« flik¤ j£L¥ ngh¡fW¡f ntQbk‹W kfh rignah« r«kâ¤J...........
eh§fŸ É‰W¡bfhL¤j ÃykhdJ’
3. S.I.I., Vol. VII, No. 496. ‘ï›ñ® tlãlhif âU¢ril Koíila kfhnjt®
nfhÆÈš âUk©lg¤âš T£l« Fiwtw¡ ToÆUªJ g©Âd gÇrhtJ fhy«
bghšyhjhŒ e«_® mÊªJ Fonaho¥ nghŒ »lªjik’-
É¡»uk nrhHdJ âšiy¤ âU¥gÂ

ï› ntªj‹ j‹ MSifÆ‹ g¤jh« M©oš ãw
mur®fŸ mË¤j âiw¥bghUis¡ bfh©L âšiya«
gâÆš m«gythzuJ nfhÆY¡F¥ g‰gy âU¥gÂfŸ
òÇªjd‹ v‹W ït‹ bkŒ¡Ñ®¤â1 TW»‹wJ. m¤âU¥
gÂfŸ všyh« ». ã. 1128 M« M©L V¥uš â§fŸ 15
M« ehËš Ãiwnt¿d v‹gJ m«bkŒ¡Ñ®¤âÆYŸs
fhy¡ F¿¥ãdhš 2 e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. âšiy¢
á‰w«gy¤ij¢ Nœªj âU¢R‰W khËif, nfhòuthÆš,
Tlrhiy, gÈÕl« v‹gt‰¿‰F¥ bgh‹ntŒªjikí«
jh‹ ãwªj c¤âu£lhâ ehËš eil bgW« bgUÉHhÉš
ïiwt‹ vGªjUS« âU¤njiu¥ bgh‹ntŒªJ mj‰F
K¤J tl§fŸ mÂÉ¤J mHFW¤âaikí« ït‹
M‰¿a mÇa âU¥gÂfshF«. m‹¿í«, ïiwt‹
âUtKJ òÇtj‰F¥ bgh‰fy§fŸ mË¤jiknahL
nfhÆÈš bgh‹dhyh»a f‰gf¤jU¡ fS« ït‹
mik¤JŸsik F¿¥ãl¤j¡f Ãfœ¢áfsh«. âšiy¢
á‰w«gy¤ij¢ NœªJŸs Kjš âU¢R‰W khËif
É¡»uk nrhH‹ âUkhËif v‹W mªehËš tH§»aJ
v‹gJ áy fšbt£L¡fshš3 bjÇ»‹wJ. m~J ït‹
âU¥gÂ òÇªjjhf bkŒ¡Ñ®¤â TW« âU¢R‰W khËif
nghY«. ït‹ j‹ bgauhš ‘É¡»uk nrhH‹ âUåâ’ v‹w
bgUåâ, âšiykh efÇš mik¤jd‹ v‹W ïtdJ
bkŒ¡Ñ®¤â íz®¤J»‹wJ. K‰fhy¤âš mJ ‘É¡»uk
nrhH‹ bj§F¤ âUåâ’ v‹W tH§»íŸsJ. 4 fÉP®
1. S.I.I., Vol. V. No. 458.

2. Ep. Ind., Vol, VII p. 5.
g¤jh kh©o‰ á¤âiu¤ â§fŸ
m¤j« bg‰w Mâth u¤J¤
âUts® kâÆ‹ âunahjá¥ g¡f¤J
ï‹d gyî« ïÅJ rik¤jUË
v‹D« bkŒ¡Ñ®¤â¥ gFâÆYŸs fhy¡ F¿¥ãid¡ fh©f.
3. Ins. Nos. 282, 284 and 287 of 1913.
4. Ins. 312 of 1913.
bgUkhdh»a x£l¡T¤j®, ït‹ m›åâaik¤j
brŒâia¤ jh« ghoa Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤
jÄÊš 1 T¿ÆU¥gJ F¿¥ãl¤ j¡fjhF«. âšiy¤
âU¡nfhÆÈYŸs ü‰W¡fhš k©lg¤âš g‹Åu©L
ö©fËš ‘É¡»uk nrhH‹ âUk©lg«’ 2 v‹w bga®
bgh¿¡f¥ bg‰WsJ. vdnt, m«k©lgK« ï›ntªjdhš
mik¡f¥bg‰wjhjš nt©L«. mjid, ït‹ MizÆ‹
go f£oat‹ ïtDila gil¤jiytdh»a
mU«gh¡»Hh‹ kzÉ‰ T¤j‹ fhÈ§fuha‹ v‹gh‹.3
bgh‹d«gythz® khá¤ â§fŸ kf ehËš flyho
å‰¿U¡f k©lgK« âšiya«gâÆÈUªJ m§F vGª
jUStj‰F¥ bgUtÊí« ït‹ M£áÆšjh‹ mik¡f¥
bg‰wd. m¤âU¥gÂia mur‹ nt©LnfhË‹go
Ãiwnt‰¿ at‹ ï¡fhÈ§fuhand aht‹.4 ï«k©lg«
mªehËš áj«gu¤ij¢ rh®ªj »Ÿis v‹D« CÇš
ïU¥gJ m¿a¤j¡fJ.
jiyef®
ï›tur® bgUkhD¡F¤ jiyefuhÆUªjJ f§if
bfh©l nrhHòunkah«. giHahiw v‹W ïªehËš
tH§F« Kobfh©l nrhHòuK« ïtD¡F ïu©lhª
1. ‘ghtf Ãu«òâU khYky nuhD«
guªjgâ bd©fzD« tªJgu t¤jŠ
nrtf Ãu«òâU åâòÈ ôÇ‰
brŒj bgU kh‹kjiy á‰¿šáij nany’
(FnyhªJ§f nrhH‹ ãŸis¤jÄœ 9-7.)
2. Ins. 616 of 1930.
3. kšy‰ Fytiuah }‰W¡fh‹ k©lg¤ij¤
âšiy¥ ãuhD¡F¢ brŒjik¤jh‹ - bfhšy«
mÊf©lh‹ nru ds¥gÇa th‰w‰
»Êîf©lh‹ bjh©ilah nuW.
(S.I.I., Vol. IV, p. 33)
4. khá¡ flyho å‰¿U¡f k©lgK«
ngr‰ wt‰iw¥ bgUtÊí« - <r‰F¤
bj‹òÈô®¡ nfaik¤jh‹ T¤j‹ âiraid¤J«
k‹òÈah izel¡f it¤J.
(S.I.I., Vol. IV, p. 34)
1 2
jiyefuhf ïUªjJ vdyh«. âšiykhef®, fh£L
k‹dh®nfhÆš3 Kjyhd ng%®fËš mu©kidfS«
ïUªjd v‹W bjÇ»wJ. nrhH ïuh¢áa¤âš gy C®
fËš bfh£lfhu«4 v‹W tH§f¥bg‰w k©lg§fS«
ïUªJŸsd.
M£áÆ‹ áw¥ò
ï›ntªj‹ M£á¡ fhy¤âš bgU«ngh®fË‹ik
Æ‹, ït‹ j‹ MSif¡ F£g£l ehLfis všyh«
neÇ‰ gh®¤J k¡f£F ey« òÇªJtªjd‹ v‹gJ ït‹
gy C®fËÈUªJ mD¥ãíŸs c¤juîfshš e‹f¿a¡
»l¡»‹wJ. j« eh£il¢ R‰¿¥ gh®¤J muáaš fhÇa§
fis¡ ftÅ¥gJ mur®f£FÇa ï‹¿aikah¡ flik
ahF«. m¡flikÆš e« É¡»uk‹ á¿J« jt¿a
tdšy‹ v‹W IaÄ‹¿¡ Twyh«. vdnt, bkŒ¡Ñ®¤â
TW»‹wthW, ït‹, ‘k‹DÆ®¡bfšyh« ï‹DÆ®¤
jhŒnghš - j©zË gu¥ã¤ jÅ¤ jÅ¥ gh®¤J -
k©KGJ§ fË¥gî« j‹ nfhÆ‰bfh‰w thÆ‰òw¤â -
kÂeh bthL§fî« M£á òÇªJ tªj bgUntªj‹
Mt‹. Mfnt, ït‹ MSifÆš k¡fŸ všnyhU«
ï‹dÈ‹¿ thœªJ tªjd®. v‹gJ bjŸËJ.
mit¡fs¥ òyt®
É¡»uk nrhH‹, fÉP® bgUkhdh»a x£l¡
T¤jiu¤ j‹ mit¡fs¥ òytuhf¡ bfh©oUªjik
F¿¥ãl¤j¡fJ. mt® ï›ntªj‹ ÛJ É¡»uknrhHDyh
v‹D« übyh‹W ïa‰¿íŸsd®. m‹¿í«, ït‹
ïsikÆš nt§» eh£oš mur¥ ãuâÃâahÆUªj
fhy¤âš bj‹ fÈ§f ntªjdh»a bjY§f åkid¥
1. Ins. 168 of 1906.
2. S.I.I., Vol. VII, No. 788.
3. Ins. 63 of 1918.
4. mur‹ j‹ eh£il¢ R‰¿¥ gh®¤J tU§fhš mu©kid ïšyhj C®fËš j§F
tj‰F mik¡f¥bg‰¿Uªj k©lg§fŸ mªehËš bfh£lfhu§fŸ v‹W tH§f¥
g£LŸsd.
nghÇš bt‹W thif Noa åu¢braiy¥ ghuh£o,
m¥òyt® fÈ§f¥guÂ ghoíŸsd® v‹gJ mtuJ
j¡fahf¥ guÂahY« 1 mj‹ ciu¡ F¿¥ãdhY« 2
e‹f¿a¡»l¡»‹wJ. mªüš ï¡fhy¤âš »il¡f
Éšiy. j¡fahf¥ guÂÆ‹ ciuaháÇa® cz®¤jh
kÈUªâU¥ã‹ x£l¡T¤j® e« É¡»uk nrhH‹ ÛJ
fÈ§f¥guÂ ghoa brŒâna kiwªbjhÊªâU¡F«
v‹gJ xUjiy. x£l¡T¤j®, ïu©lh§ Fnyh¤J§f
nrhH‹ ïu©lh« ïuhruhr nrhH‹ M»a ïUt® ÛJ«
ghoíŸs ïu©Lyh¡fËY«3 É¡»uk‹ fÈ§f« bt‹W
guÂ bfh©lij¥ ghuh£oÆU¤jš m¿a‰ ghyjh«.
m‹¿í«, m›tháÇa® Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤
jÄÊY« 4 ït‹ fÈ§f¥ guÂ bfh©likia¥
òfœªJ T¿ÆU¥gJ czu‰ghyJ.
1. brU¤jª jÇ¤J¡ fÈ§fnuhl¤
bj‹wÄœ¤ bjŒt¥ guÂbfh©L
tU¤jª jÉ®¤Jy fh©lãuh‹
ikªj®¡F ikªjid thœ¤âdnt
(j. guÂ, 9. gh. 49.)
2. “ï¥guÂ ghodh® x£l¡T¤juhd fÉ¢ r¡fut®¤âfŸ. ï¥ guÂ gh£L©lh®
É¡»uk nrhHntªj®” (nk‰go ghlÈ‹ Ñœ¡ fhz¥gL« ciu¡F¿¥ò.)
3. (a) ÉU«guÂš bt§fs¤Ô nt£L¡ fÈ§f¥
bgU«guÂ bfh©l bgUkhŸ - jU«òjšt‹
bfh‰w¡ Fnyh¤J§f nrhH‹
(Fnyh¤J§f nrhH Dyh, tÇfŸ 55 - 57)
(b) juÂ bahUfÉif j§f¡ fÈ§f¥
guÂ òidªj gÇâ - KuÂ¥
òuªju ndÄ bghUt t»y
Juªju‹ É¡»uk nrhH‹
(ïuhruhr nrhHDyh, tÇfŸ 53 - 56)
4. ghtf‹ tis¤bjG fÈ§fK« ÉG§f¥
gf£lÂ JÂ¤bjhU bgU«guÂ bfhŸSŠ
nrtf dg§fdf s§f‹ kjyhŒÃ‹
nrtof shbykJ á‰¿šáij nany
(Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤jÄœ IX gh. 3)
É¡»uk nrhH‹ bfh©ljhf ït‰¿š F¿¥ãl¥bg‰w fÈ§f¥ guÂia¢
ra§bfh©lhuJ guÂahf¥ gyU« fUâ tªjd®; m~J x£l¡T¤juJ guÂ
v‹gJ j¡fahf¥ guÂ ciuahš btËahjš czu‰ghyJ.
fÉ¢r¡fut®¤â x£l¡T¤j®,
F«gnfhz« bgÇakl«
É¡»ukdJ áw¥ò¥ bga®fŸ
ï›ntªj‰F m¡fhy¤âš tH§»a áw¥ò¥ bga®fSŸ
bgU«ghyd1 ït‹ K‹ndh®¡F tH§»adntah«.
vÅD«, ïtD¡nf cÇadthŒ tH§»a ïu©L áw¥ò¥
bga®fŸ fšbt£L¡fËY« É¡»uk nrhHDyhÉY«
fhz¥gL»‹wd. mit, âahfrK¤âu«, mfs§f‹
v‹gdth«.2 ï«k‹d‹ j‹ M£áÆ‹ VHh« M©oš
âUÉil kUö®¡F¢ br‹¿Uªj nghJ, mªefiu¢ rh®ªj
t©z¡Fo v‹w CÇid¤ âahfrK¤âu rJ®ntâ
k§fy« v‹W bga® kh‰¿¤ âUÉilkUö®¡ nfhÆY¡F
ïiwÆÈ njtjhdkhf mË¤jd‹ v‹W m›ñ®¡ fšbt£
blh‹W 3 TW»‹wJ. âU¡nfhofh áthya¤âYŸs
r©nlRtu ehadhuJ nfhÆš mªehËš âahfrK¤âu«
v‹D« bgaUilajhÆUªjJ v‹W bjÇ»wJ.4 mfs§f‹
vdî«, mfs§fòu« vdî« áy C®fŸ ït‹ bgauhš
tH§f¥bg‰W tUjš m¿a¤j¡fJ.
É¡»uk nrhHDila kidÉaU« k¡fS«
ï›tur®¡F _‹W kidÉa® ïUªjd® v‹gJ
fšbt£L¡fshš òy¥gL»‹wJ. 5 m‹ndh®, K¡nfh¡
»HhdofŸ, âahfgjhif, neÇa‹ khnjÉ6 v‹ngh®.
1. Ep. Ind., Vol. VI, No. 21A.
2. Ep. Ind., Vol. VI, No. 21B; Ibid, Vol. IV, pp. 228 and 241.
(b) Vid¡ fÈ§f§fŸ VÊidí« nghŒ¡bfh©l
jhid¤ âahf rK¤âunk -(É¡»uk nrhH Dyh, tÇfŸ 661 - 662)
v§nfh dfs§f‹ VGyF§ fh¡»‹w
br§nfhš bfhL§nfhš áy®¡bf‹whŸ - (nk‰go tÇfŸ 567 - 568)
mfs§f‹ v‹DŠ áw¥ò¥ bga® ra§bfh©lhuJ fÈ§f¤J¥ guÂÆš
fhz¥goD«, mJ Fnyh¤J§fD¡F tH§»aj‹W. mJ É¡»uk nrhHD¡nf
tH§»a áw¥ò¥ bgabu‹gJ fšbt£L¡fshš e‹F btËah»‹wJ. fšbt£L¡
fËš Fnyh¤J§fD¡F m¥bga® fhz¥glÉšiy. x£l¡T¤j®, j‹ É¡»uk
nrhHDyhÉš VÊl§fËš É¡»ukid mfs§f‹ v‹W T¿ÆU¥gJ« m¥bga®
ïtD¡nf áw¥ghf tH§»aJ v‹gij tÈíW¤JtjhF«.
3. Ins. No. 272 and 273 of 1907.
4. Ins. 49 of 1931.
5. S.I.I., Vol. V. No. 456.
6. Ibid No. 700.
ït®fSŸ, K¡nfh¡ »Hhdona g£l¤juáahf

És§»atŸ. m›tuá ». ã. 1127š ïwªj ã‹d®,
âahfgjhif v‹ghŸ g£l¤juáahÆdŸ. É¡»uk
nrhHD¡F¥ ãwF g£l« bg‰w ïu©lh§ Fnyh¤J§f
nrhH‹ ïtDila jt¥ òjšt‹ Mt‹. 1 m›tur
Fkhu‹, É¡»uk nrhHDila kidÉkhUŸ ahUila
kfbd‹gJ òy¥glÉšiy.
ïÅ, ï›turdJ M£áÆ‹ 17M« M©L¡ fšbt£L¡fŸ2
áyC®fËšfhz¥gLtjhY«18M«M©L¡ fšbt£blh‹W«
ah©L« fhz¥glhikahY« ït‹ ». ã. 1135M«
M©o‹ ïWâÆš ïiwt‹ âUtoia vŒâÆU¤jš
nt©Lbk‹gJ â©z«. mj‰F ïu©L M©Lf£F
K‹ ». ã. 1133-š ït‹ j‹ òjšt‹ ïu©lh§
Fnyh¤J§f nrhHD¡F ïstuR¥ g£l« f£o3 muáaÈš
fyªJbfhŸSkhW brŒâUªjik F¿¥ãl¤j¡fjhF«.
É¡»uk nrhH‹ fhy¤J muáaš jiyt®fS« á‰wurU«
ï› ntªjdJ M£á¡ fhy¤âÈUªj muáaš
mâfhÇfŸ gy® Mt®. mt®fSŸ áyUila bga®fŸ
ït‹ fšbt£L¡fËš fhz¥gL»‹wd. m‹¿í«,
fÉP® bgUkhdh»a x£l¡T¤j®, ï«k‹d‹ muáaš
mâfhÇfS« á‰wur®fS« k©lÈfU« ïUkU§FŠ
NœªJtu cyht¥ nghªjhbd‹W j« É¡»uk nrhH
DyhÉš4 TWÄl¤J, ït‹ fhy¤J¤ jiyt®fSŸ áy®
bga®fis Ãušgl it¤J m‹ndhÇ‹ åu¢ braš
fisí« bgUikfisí« Äf¥ ghuh£o¢ brš»‹wd®.5
1. nfhk‹d‹ òtdju‹ É¡»uk nrhH‹
Fykjiy Fnyh¤J§f nrhHid¡fh¤ jË¡f
(Fnyh¤J§f‹ ãŸis¤jÄœ, fh¥ò. 1)
2. Ins. 165 of 1906; Ins. 163 of 1897. (S.I.I., Vol. VI, No. 123.)
3. Ep. Ind., Vol. X, p.No. 138. Ibid. Vol. XI, p. 287.
5. ïj‹ ÉÇÉid¤ jÄœ¥bghÊš 14-M« JzÇš ah‹ vGâa ‘T¤juh‰
F¿¡f¥bg‰w áy jiyt®fŸ’ (g. 300 - 312) v‹w f£LiuÆš fhzyh«.
m›thW áw¥ã¡f¥bg‰nwh®, K‹d« fÈ§f« bt‹w
fUzhfu¤ bjh©ilkh‹, Kida®nfh‹, nrhHnfh‹,
kiwnah‹, f©z‹, thz‹, fÈ§f® nfh‹, brŠáa®
nfh‹ fhlt‹, ntzhl® ntªJ, mdªjghy‹, t¤jt‹,
nrâ¤ âUehl® nrtf‹, fhuhid fhty‹, mâf‹,
tšyt‹, âÇf®¤jd‹ v‹ngh®. É¡»uk nrhH‹
fhy¤J¡ fšbt£L¡fË‹ Jiz¡bfh©L mt®fis¥
g‰¿a brŒâfis MuhŒjš mikîilanjah«.
(1) fUzhfu¤ bjh©ilkh‹
ïtid¥ g‰¿a brŒâfŸ K‹ mâfhu¤âš vGj¥
g£LŸsd. É¡»uk nrhH‹ M£áÆY« ït‹ cÆ®
thœªjhbd‹gJ É¡»uk nrhHDyhÉdhš e‹f¿a¡
»l¡»‹wJ. Mdhš ï›ntªj‹ M£áÆš ït‹ murh§f
mYtšfËÅ‹W« Ú§» XŒî bg‰w ÃiyÆš
ïUªâU¤jš nt©Lbk‹gJ cŒ¤Jzu¥gL»‹wJ.
(2) Kida®nfh‹
ït‹ É¡»uk nrhHDila mik¢r®fSŸ xUt‹
v‹gJ É¡»uk nrhHDyhÉdhš m¿a¥gL»wJ. Mdhš
ïJfhW« btËtªJŸs fšbt£L¡fËš ïtid¥
g‰¿a brŒâ fhz¥glÉšiy. ït‹, Kidajiua‹,
Kidaiua‹ v‹w g£l§fSŸ x‹iw mur‹gh‰
bg‰wt‹ v‹W bjÇ»wJ.
(3) nrhH nfh‹
ït‹ É¡»uk nrhHDila gil¤ jiyt®fSŸ
xUt‹; murdhš mË¡f¥bg‰w nrhH nfh‹ v‹D«
g£l« bg‰wt‹. ït‹, f§f®, kfhuh£oa®, fÈ§f®,
bfh§f®, Flf® M»nahiu¥ nghÇš bt‹W thif
Noat bd‹gJ É¡»uk nrhHDyhÉdhš m¿a¥gL
»‹wJ. 1 ït‹ Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ M£áÆ‹
ã‰gFâÆš muáaš mâfhÇfSŸ xUtdhf ÃyÉat‹
1
v‹gJ âUkHghoÆYŸs xU fšbt£lhš bjÇ»‹wJ.
m¡ fšbt£lhš, ït‹ óghy Rªju‹ v‹D« bgaÇd‹
v‹gJ« ïtDila kidÉ ïuhnrªâu nrhÊah®
v‹D« bgaUilatŸ v‹gJ« òy¥gL»‹wd.
(4) kiwnah‹ f©z‹
ït‹ É¡»uk nrhHDila mik¢r®fSŸ xUt‹.
kiwat® Fy¤âd‹, f©z‹ v‹D« bgaÇd‹;
bgU«òÇir Nœªj fŠir v‹D« CÇd‹. fŠir
v‹gJ fŠr}®, fŠrhW v‹w bga®fË‹ k%cthjš
nt©L«. ï›Éu©L C®fËY« nrhH k‹d®fSila
muáaš mâfhÇfSŸ áy® K‰fhy¤âš ïUªjd®
v‹gJ fšbt£L¡fshš òy¥gL»‹wJ. ït‰WŸ,
ï›tik¢r‹ v›ñÇd‹ v‹gJ bjÇaÉšiy. btË
tªJŸs fšbt£L¡fS« ïtid¥ g‰¿ x‹W«
cz®¤jÉšiy.
(5) thz‹
ït‹ É¡»uk nrhHdJ M£áÆ‹ K‰gFâÆš
És§»a xU gil¤ jiyt‹; Kobfh©lhbd‹w
bgaUilat‹; thz® kuãd‹; thzf¥gho eh£od‹;
r©ig v‹D« CÇd‹; ÉU¤juhr ga§fu thznfh
tiua‹ v‹D« g£l« vŒâat‹; ». ã. 1124M«
M©oš ï›thznfh tiua‹, f©luhâ¤j rJ®ntâ
k§fy¤â‰F m©ikÆYŸs thzÉ¢rhju ešÿ®
Kobfh©l nrhnH¢RuKila kfhnjt®¡F ehŸ tÊ
gh£o‰F Ãtªjkhf _‹nwfhš ntÈ ïiwÆÈ Ãy«
mË¤JŸsd‹ v‹W ÑiH¥ gGñÇYŸs fšbt£
blh‹W2 TW»‹wJ.
(6) fhÈ§f® nfh‹
ït‹ Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ M£áÆ‹
ã‰gFâÆY« É¡»uk nrhH‹ M£áÆ‹ K‰gFâÆY«
1. S.I.I., Vol. V. No. 640.
2. S.I.I., Vol. V, No. 673.
ÃyÉa gil¤ jiyt‹; mU«gh¡»Hh‹ vdî«, kzÉ‰
T¤j‹ vdî« tH§f¥bg‰wt‹. fhÈ§fuha‹ v‹D«
g£l« bg‰wt‹. ït‹ tuyhW K‹ mâfhu¤âš vGj¥
bg‰WŸsikÆ‹ vŠáat‰iw M©L¡ fh©f.
(7) brŠáa®nfh‹ fhlt‹
ït‹ brŠáÆ‹f© thœªj FWÃy k‹d‹; gšyt®
Fy¤âd‹; É¡»uk nrhHdJ M£áÆ‹ gâbdh‹wh«
M©lh»a ». ã. 1129-š jŠir Íšyh My§FoÆš 1
tiua¥bg‰WŸs fšbt£blh‹¿š áy jiyt®fŸ
F¿¡f¥ bg‰WŸsd®. mt®fSŸ, brŠá eh§bfh‰w‹
Mltšyh‹ fl«g‹ v‹gh‹ xUtDs‹. mtnd,
x£l¡T¤juhš cyhÉš F¿¥ãl¥bg‰w brŠáa®nfh‹
Mjš nt©L bk‹gJ xUjiy.
(8) ntzhl® ntªJ
ït‹ nru k©ly¤â‹ cŸehLfSŸ x‹wh»a
ntzh£oÈUªj xU á‰wur‹; nru® kuãd‹. Kj‰
Fnyh¤J§f nrhHD¡F¢ nru k‹d®fŸ âiw brY¤â
tªjik K‹d® És¡f¥g£lJ. mt‹ òjšt‹ É¡»uk
nrhH‹ M£áÆY« nru® mªÃiyÆnyna ïUªjd®. mt®
fSŸ, T¤juhš cyhÉš Tw¥g£l ntzhl® ntªJ«
xUtdht‹. ntzhL v‹gJ âUth§T® eh£o‹ bj‹
gFâahF«. ». ã. g‹Åu©lh« ü‰wh©o‹ m¥
gFâÆÈUªJ M£á òÇªj nru® mur® áy® ntzh£lofŸ
v‹W tH§f¥bg‰wd® v‹gJ fšbt£L¡fshš2 m¿a¡»l¡
»‹wJ. vdnt, m›ntzh£lofSŸ xUtnd É¡»uk
nrhHDyhÉš F¿¡f¥bg‰w ntzhl® ntªjhjš nt©L«
É¡»uk nrhHdJ M£áÆ‹ eh‹fh« M©oš âUtyŠRÊ
áthya¤â‰F Ãtªj« mË¤JŸs nrukh‹ ïuhkt®k‹3
v‹gt‹ ï›ntzhl® ntªjhfî« ïU¤jš TL«.
1. Ibid. No. 458.
2. T.A.S., Vol. III, No. 6; Ibid Vol. IV, No. 9.
3. S.I.I., Vol. VIII. No. 221.
(9) mdªj ghy‹

ït‹ É¡»uk nrhH‹ fhy¤âÈUªj jiyt®fSŸ
xUt‹; mdªjghy‹ v‹D« g£l« bg‰wt‹. ït‹
». ã. 1121-š âUthtLJiwÆš r§fu njt‹ mw¢rhiy,
mdªjghy®¥ bgUªâUth£o v‹w mw¢rhiyfŸ
mik¤J, jtáa®¡F« mªjz®¡F« mdhijf£F«
cztË¤j‰ bghU£L Ãy« tH§»íŸsd‹ v‹W
m›ñÇYŸs fšbt£L¡fŸ 1 TW»‹wd. kU¤Jt«
ïy¡fz« KjÈat‰iw¡ f‰ngh®¡F« mâš ïytrkhf
cztË¡FkhW ït‹ V‰ghL brŒâUªjik F¿¥ãl¤
j¡fJ. 2 ïtdJ mw¢braš É¡»uk nrhHDyhÉš 3
x£l¡T¤juhš e‹F ghuh£l¥ bg‰WŸsJ. ït‹,
nrhH k©ly¤âš nguhñ® eh£oYŸs ïs§fhÇ¡
FoÆ‰ ãwªjt bd‹gJ« r§fu‹ v‹gtDila
òjšt‹ v‹gJ« m«gy§ nfhÆš bfh©lh‹ v‹D«
bgaUilat‹ v‹gJ« f§ifbfh©l nrhHòu¤â
ÈUªj nrdhgâfSŸ xUt‹4 v‹gJ« âUthtLJiu¡
fšbt£L¡fshš btËah»‹wd.
(10) t¤jt‹
ït‹, Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ É¡»uk nrhH‹
M»a ïUt® M£á¡fhy§fËY« ÃyÉa xU gil¤
jiyt‹. ïtid¥ g‰¿a brŒâfŸ K‹ mâfhu¤âš
vGj¥ bg‰WŸsikÆ‹ mt‰iw ÉÇthf m§nf fhzyh«.
1. Ins. Nos. 158 of 1925. and 71 of 1926.
2. Ins. No. 159 of 1925.
3. -‘jiy¤jUk«’
thÇ¡ FkÇ Kjš kªjh »Åasî«
ghÇ¤ jtddªj ghyD«
(É¡. cyh. tÇfŸ 162 - 164)
f‹ÅahFkÇ Kjš f§if tiuÆš mw¢ rhiyfŸ ÃWÉ m‹djhdŠ brŒj
bgUª âUths‹ ï¤jiyt‹ v‹gJ ï›tofsh‰ bgw¥gLjš fh©f.
4. f§ifbfh©l nrhH‹ âU¡bfh‰wthrÈš òwthÆš nrdhgâ ïs§fhÇ¡
Filah‹ r§fu‹ m«gy§nfhÆš bfh©lhdh»a mdªjghy® - Ins. 71 of
1926.
(11) nrâ¤ âUehl® nrtf‹
ït‹ nrâ ehL vdî« kiyakhdhL vdî«
tH§f¥bg‰w Ãy¥gu¥ig¤ âU¡nfhtÿ®, »Ëô® M»a
efu§fis¤ jiyef®fshf¡ bfh©L M£á òÇªj
FWÃy k‹d‹; nrâuha‹, kiyaFy uhr‹ v‹D«
g£l§fŸ cilat‹. ït‹ fUehlnuhL ngh®òÇªJ
bt‰¿ vŒâat bd‹W É¡»uk nrhHDyh cz®¤J
»‹wJ. É¡»uk nrhH‹ M£á¡ fhy¤âš ïuhnrªâu
nrhH kiyaFyuhr‹ É¡»uk nrhH nrâuha‹ v‹w ïU
FWÃy k‹d®1 mªeh£oš ïUªjd® v‹gJ bj‹dh®¡
fhL ÍšyhÉš fhz¥gL« fšbt£L¡fshš m¿a¡
»l¡»‹wJ.
(12) mâf‹
ït‹, jfîu¤ jiyefuhf¡ bfh©L bfh§F
k©ly¤ij M£á òÇªJbfh©oUªj xU FWÃy k‹d‹;
fil¢r§f ehËš thœªj mâfkh‹ beLkhdŠáÆ‹
tÊÆš njh‹¿at‹. ïtdJ jf^® ï¡fhy¤âš j®kòÇ
v‹D« bgaUl‹ nry« ÍšyhÉš csJ. ï›tâfkh‹
tlfÈ§f ntªjid bt‹wl¡»at bd‹gJ É¡»uk
nrhHDyhÉdhš òydh»‹wJ. Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹
tlfÈ§f¤ jurndhL Ãfœ¤âa nghÇš fUzhfu¤
bjh©ilkhndhL ïtD« m§F¥ nghÆU¤jš TL«.
ïtid¥ g‰¿a brŒâfŸ btËtªJŸs fšbt£L¡
fËš fhz¥glÉšiy.
É¡»uk nrhHDyhÉš T¤juhš F¿¥ãl¥bg‰w
jiyt®fSŸ, fhuhid fhty‹, tšyt‹, âf¤j‹
v‹ngh® aht® v‹gJ ï¥nghJ bjÇaÉšiy.
ïÅ, É¡»uk nrhH‹ fšbt£L¡fshš m¿a¥gL«
jÄœeh£oÈUªj muáaš mâfhÇfis <©L¡ F¿¥ãLjš
bghUªJ« vdyh«.
1. S.I.I., Vol. VII No. 915; Ins. 371 of 1908; Ins. 177 of 1906; Ins. 373 of 1908.
(1) njñUilah‹ kdJ¡»Åah‹ M»a Éuhluhr‹

ït‹ ehf¥g£odª jhYfhÉYŸs njñÇš
thœªjt‹; ntŸ, Éuhluhr‹ M»a g£l§fis mur‹gh‰
bg‰wt‹. kd¤J¡»Åah‹ v‹D« bgaÇd‹. ït‹
âU¥òfÿÇš Kobfh©l nrhH¥ nguh‰¿‹ tl
fiuÆš ». ã. 1128-š xU it¤âarhiyí« klK«
ÃWÉ MJuiuí« mehjuiuí« fh¥gh‰Wtj‰F Ãy«
tH§»íŸsd‹ v‹W m›ñÇYŸs fšbt£blh‹W 1
TW»‹wJ.
(2) âU¢á‰w«gyt‹ khdnrfu‹
ït‹ É¡»uk nrhHDila mik¢r®fSŸ xUt‹;
ït‹, nrhH®fË‹ g©il¤ jiyefuh»a ó«òfh®
efÇš xU kl« mik¤J, mªjz® I«gâ‹k® ehŸ
njhW« mâš c©gj‰F Ãy« mË¤jd‹ v‹W rhah
td¤âYŸs xU fšbt£L2 m¿É¡»‹wJ.
(3) Niu ehaf‹ khjt uha‹
ït‹ mU«gh¡»Hh‹ kzÉ‰ T¤jdh»a fhÈ§f
uhaDila òjšt‹. ït‹ br§f‰g£L ÍšyhÉYŸs
âU¥ghN®¡ nfhÆY¡F mÂfy§fŸ mË¤J« eªjtd«
it¤J« bjh©L òÇªjh bd‹W m›ñ®¡ fšbt£
blh‹whš 3 bjÇ»wJ. vdnt, ït‹, j‹ jªijia¥
nghš átg¤â thŒªjtdh ÆU¤jš m¿a¤j¡fJ.
(4) fUzhfu‹ Rªju¤ njhSilah‹ M»a tst‹
gšytiua‹
ït‹ fUzhfu‹ Rªju¤njhSilah‹ v‹D«
bgaUilat‹; murdhš mË¡f¥bg‰w tst‹
gšytiua‹ v‹w g£l« bg‰wt‹; gh©o eh£od‹.
ït‹ eL eh£oš bg©zhfl¤âÈUªj X® muáaš
1. Ins. 97 of 1928.
2. Ins. 269 of 1911.
3. Ins. 128 of 1930.
mâfhÇaht‹. ït‹ m›ñ®¡ nfhÆÈš ah¤âÇf®¡F
cztË¡F« bghU£L¥ bghUŸ mË¤JŸsh‹ v‹gJ
m§FŸs fšbt£blh‹whš1 òydh»‹wJ.
(5) m«ika¥g‹ ïuhnrªâu nrhH r«òtuha‹
ït‹ tlM®¡fhL ÍšyhÉÈUªj xU jiyt‹;
gšyt® kuãš br§nfÂ¡FoÆš njh‹¿at‹;
m«ika¥g‹ v‹w bgaUilat‹; ïuhnrªâu nrhH
r«òtuha‹ v‹D« g£l« bg‰wt‹. ït‹ tlM®¡fhL
ÍšyhÉYŸs Óak§fy¤ âiwt‰F m®¤jahk tÊ
gh£o‰F¢ áy tÇfshš »il¡F« bghUis Ãtªjkhf
mË¤jd‹ v‹W m›ñ®¡ fšbt£blh‹W 2 cz®¤J
»‹wJ. ït‹ cl‹ ãwªjt‹ ò¡f¤Jiw tšytdh»a
mfs§f r«òtuha‹ v‹gh‹ kJuhªjf¤âYŸs át‹
nfhÆÈš xU EªjhÉs¡F vÇ¤j‰F 96 MLfŸ mË¤
JŸsd‹.3 ï¢ r«òtuha®fË‹ tÊ¤ njh‹wšfns nrhH®
f£F¥ ã‹d®, bjh©il k©ly¤âš gilå£L
ïuh¢áa« mik¤J murh©lt® v‹gJ m¿a‰ghyJ.
(6) Rªj‹ f§ifbfh©lhdh»a Jtuhgântsh‹
ït‹ gh©o eh£od‹; ïuhkehjòu« Íšyh
ÉYŸs átòÇÆš fhz¥gL« fšbt£blh‹whš 4
ït‹ xUth£gilÆ‹ jiyt bd‹W bjÇ»wJ. ït‹
Jtuhgâ ntŸ v‹D« g£l« bg‰wtdhÆU¤jš
czu‰ghyjh«.
ïÅ, É¡»uk nrhHD¡F¡ Ñœ¥g£oUªj Mªâu
eh£L¤ jiyt®fisí« MuhŒjš V‰òilanjah«.
(1) kfh k©lnyRtu‹ bg¤juhr‹
ït‹ ». ã. 1121-š bgh¤j¥ã eh£oÈUªJ M£á
òÇªJbfh©oUªj xU á‰wur‹ v‹gJ fl¥ig Íšyh
1. Ins. 262 of 1929.
2. S.I.I., Vol. VII, No. 67.
3. Ins. 400 of 1922.
4. Ins. 47 of 1929.
1
eªjÿÇYŸs xU fšbt£lhš òy¥gL»‹wJ. bgh¤j¥ã
ehL ah©LilaJ v‹gJ K‹d® És¡f¥g£LŸsJ.
(2) kfh k©lnyRtu‹ Ékyhâ¤j‹ M»a
kJuhªjf¥ bgh¤j¥ã¢ nrhH‹
ït‹, bg¤juhrD¡F¥ ãwF bgh¤j¥ã eh£oš
murh©l xU FWÃy k‹d‹; Ékyhâ¤j‹ v‹D«
bgaUilat‹; murdhš tH§f¥ bg‰w kJuhªjf
bgh¤j¥ã¢ nrhH‹ v‹D« g£lKilat‹. ït‹
fšbt£L¡fŸ 2 eªjÿ®, âU¡fhs¤â M»a C®fËš
cŸsd. mt‰whš, ït‹ É¡»uk nrhHD¡F¤ âiw
brY¤â¡bfh©oUªj xU á‰wur‹ v‹gJ btËah
»‹wJ.
(3) f‹du njtdh»a ïuhnrªâu nrhH¥ bgh¤j¥ã¢
nrhH‹
ït‹, É¡»uk nrhH‹ fhy¤âÈUªj bgh¤j¥ã¢
nrhHUŸ xUt‹ v‹gJ âU¡fhs¤âÆYŸs xU
fšbt£lhš3 òydh»‹wJ. ït‹ f‹du njt‹ v‹D«
bgaÇd‹; fhkuhr‹ v‹gtDila òjšt‹; ïuhnrªâu
nrhH¥ bgh¤j¥ã¢ nrhH‹ v‹w g£l« cilat‹.
(4) kfh k©lnyRtu‹ e«ga‹
ït‹ É¡»uk nrhHD¡F¡ f¥gŠ brY¤â¡
bfh©L nt§» eh£oš murh©l xU FWÃy k‹ddht‹.
ïtid¥ g‰¿a brŒâ K‹d®¡ Tw¥g£LŸsJ.
(5) kfh k©lnyRtu‹ f£onjt kfhuhrdh»a
É¡»uk nrhH fU¥ghWilah‹
ït‹ ònlhÈaiua‹ v‹W« tH§f¥bg‰WŸs
d‹. ònlhÈ v‹gJ fl¥ig ÍšyhÉYŸs X® CuhF«.
ït‹ fšbt£L¡fŸ, âU¡fhs¤â, Fokšy« v‹D«
1. Ins. 583 of 1907.
2. Ins. Nos. 579 of 1907 and 100 of 1922.
3. Ins. 102 of 1922.
C®fËš fhz¥gL»‹wd. 1 mt‰whš ït‹ É¡»uk
nrhHD¡F¡ Ñœ¥g£oUªj xU á‰wur‹ v‹W bjÇ»wJ.
ït‹ bg‰WŸs É¡»uk nrhH fU¥ghWilah‹ v‹D«
g£lK« ï›î©ikia tÈíW¤Jjš fh©f.
(6) ïuhnrªâu nrhH fh§nfauha‹
ït‹ btyeh©L¢ nrhH‹ Mt‹; ïtD« ït‹
òjšt‹ ïu©lh§ bfh§fD« É¡»uk nrhHD¡F¡
Ñœ¥g£l á‰wur®fŸ v‹gJ âU¡fhs¤â¡ fšbt£L¡
fshš2 m¿a¥gL»‹wJ.

1. Ins. 155 of 1922; S.I.I., Vol. VIII, No. 511.

2. Ins. 103 of 1922; Ins. 112 of 1922.
91
18. ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹

(». ã. 1133 - 1150)
É¡»uk nrhH‹ ». ã. 1135-M« M©oš ïwªj
ãwF,K‹d® ïstuR¥ g£l« f£l¥bg‰¿Uªj mt‹
òjšt‹ ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ r¡fut®¤âahf
Ko N£l¥bg‰wd‹. 1 ït‹ nrhH k‹d®fË‹
xGfyh‰¿‹go ïuhrnfrÇ v‹D« g£l« òidªJ
murh©lh‹. ït‹ bkŒ¡Ñ®¤âfŸ, ‘ók‹D ghit’ 2
vdî«, ‘ók‹DgJk«’3 vdî«, ‘ók‹Dahz®’4 vdî«,
‘ókUÉa òÉnaG«’ 5 vdî«, ‘ónkÉts®’ 6 vdî«,
‘ónkî âUkfŸ’7 vdî« bjhl§»¤ jÄœ kz§ fkG«
áw¥òiladthŒ cŸsd. mitbašyh« ï› ntªjdJ
M£áia¥ òfœªJ TW»‹wdnta‹¿ tuyh‰W¢ brŒâ
fis cz®¤JtdthÆšiy. vdnt, ït‹ M£á¡
fhy¤âš tuyh‰¿š F¿¥ãl¤j¡f mÇa Ãfœ¢áfŸ
vití« ÃfHÉšiy v‹gJ nj‰w«.
ïÅ, âUkhÂFÊÆš fhz¥gL« fšbt£
blh‹W8 âšiy¤ âUef® áw¥òil¤jhf¤ âUKoNoa
$ Fnyh¤J§f nrhH njt® v‹W TW»‹wJ. ïjid¡
T®ªJ neh¡F§fhš, âšiyef® e« Fnyh¤J§f‹ M£á¡
1. ïtdJ M£á ah©L ït‹ ïstuR¥ g£l« bg‰w M©lh»a ». ã. 1133 Kjš
fz¡»l¥g£L tUjš czu‰ghyjh«.
2. S. I. I., Vol. IV, No. 818.
3. Ibid, Vol. V. No. 705.
4. Ibid, No. 643.
5. Ibid, No. 645.
6. Ibid, Vol. VIII, Nos. 319,320 and 749.
7. Ins. 572 of 1907.
8. S. I. I., Vol. VII, No. 780.
átfhk nfh£l«, átf§if - áj«gu«

fhy¤âšjh‹ všyh ts§fS« Ãiwªj bgUefuhf

mik¡f¥bg‰wjhjš nt©L« v‹gJ e‹F òydh
»‹wJ. m‹¿í« m« khefÇš ï›tur® bgUkh‹ Ko
No¡bfh©lik¡FÇa F¿¥ò« ï¡ fšbt£L¤ bjhlÇš
ïU¤jš m¿a¤j¡fJ. vdnt, ït‹ fhy¤âš jh‹
âšiya«gâÆY« m§FŸs m«gythzuJ âU¡
nfhÆÈY« gy gy âU¥gÂfŸ Ãfœ¤j¥ bg‰wd
v‹gJ xUjiy. m¤ âU¥gÂfbsšyh« x£l¡T¤j®
ghoíŸs Fnyh¤J§f nrhHDyh1 ïuhruhrnrhHDyh2
j¡fahf¥ guÂ3M»a _‹W üšfËY« m›tháÇauhš
És¡»¡ Tw¥g£LŸsd. Mfnt mt‰¿‹ Jizbfh©L
Fnyh¤J§f nrhHdJ âšiy¤ âU¥gÂfis MuhŒjš
mikîilanjah«.
âšiy¤ âU¥gÂ
ït‹ âšiya«gâÆš, njt®nfh‹ _öÇYŸs
bgU åâfŸ f©L ehQkhW eh‰bgUªbjU¡fŸ mik¤J«
g‰gy k©lg§fŸ f£LÉ¤J« mªefiu¢ áw¥ã¤jh‹;
á‰w«gy¤ij¥ bgh‹dhY« gštif kÂfshY«
my§fÇ¤J¥ gÂòÇªjh‹; ngu«gy¤ijí« c£
nfhòu¤ijí« âU¢R‰W khËifiaí« khnkU nghy¥
bgh‹kakh¡»dh‹. vGÃiy¡ nfhòu§fŸ vL¥ã¤jh‹;
ckhnjÉah® jh« ãwªj ïka bt‰ig kw¡F«go átfhk
nfh£l« Äf¥ bgÇjhf mik¤jh‹; m›t«ikah®
ÉHhehËš cyhtUj‰F¥ bgh‹dhY« kÂahY«
mHFW¤j¥ bg‰w njbuh‹W brŒjË¤jh‹; âU¡nfhÆÈš
bgh‹dhyh»a f‰gf¤ jU¡fis mik¤jh‹;4 eh‰òwK«
Tl§fnshL âfG« âU¡Fs« x‹W f£odh‹; ï›thW
1. Fnyh¤J§f nrhHDyh, tÇfŸ 77-116.
2. ïuhruhr nrhH Dyh, tÇfŸ 57-66.
3. j¡f ahf¥ guÂ, jhÊirfŸ 802, 804, 806, 807, 808, 809, 810.
4. ï§‡dnk ïtDila jªijah»a É¡»uk nrhH‹ âU¢á‰w«gy¤ âU¡nfhÆ‰
gÂ brŒifÆš bgh‹dhyh»a f‰gf¤ jU¡fis m§F mik¤jd‹ v‹W
mtdJ ‘ókhiy ÄilªJ’ v‹W bjhl§F« bkŒ¡Ñ®¤â cz®¤J»‹wJ. (S. I.
I., Vol. V, No. 458)
ï›ntªj‹ âšiy¤ âU¡nfhÆÈš Ãfœ¤âa âU¥gÂfŸ
mst‰wd vdyh«. ït‹ ï¤ âU¥gÂfis všyh« Äf
ÉÇthf¢ brŒa¤ bjhl§»anghJ, âšiy¢ á‰w«gy¤
â‰F ïl« nghjhjthW âUK‰w¤â‹f© ïUªj âUkhš
_®¤j¤ij¥ bga®¤bjL¤J miyflÈš »l¤J«go
brŒJ1 mjdhš ïl¤ij¥ bgU¡»¡ bfh©L, âU¥gÂ
fis Ãiwnt‰¿dh‹ v‹W MáÇa® x£l¡T¤j® j«
üšfËš T¿ÆU¥gJ F¿¥ãl¤j¡f Ãfœ¢áahF«.
». ã. v£lh« ü‰wh©oš eªât®k¥ gšyt
kšydhš âšiya«gy K‹¿Èš ÃWt¥bg‰W mªehŸ
Kjš Ãiy bg‰¿Uªj âUkhš _®¤j¤ij¡ flÈš v¿ªj
ït‹ braš itzt® cŸs¤ij¥ bgÇJ« ò©gL¤â
É£lJ. mJg‰¿ itzt rka¤âd® všnyhU« ïtD¡F¥
gifP® MÆd® vdyh«. m‹ndh® fUâathW ït‹
itzt rka¤âš bgÇJ« btW¥òilat‹ v‹W
TWtj‰F ïlÄšiy. () bjh‹W bjh£L¢ rka¥ bghiw
íilat®fshŒ tÊ tÊ xG» tªjt®fŸ v‹gJ fšbt£L¡
fshY« br¥ngLfshY« e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. vdnt,
ï›ntªj®fŸ j« FofŸ if¡bfh©blhG»a všyh¢
rka§fisí« ÉÇªj kd¥gh‹iknahL bghJ neh¡Fl‹
òuªJtªj bgUªjifÆd® v‹gJ bjŸËJ. ïtDila
gh£ldh»a Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ ÉZQ t®¤jd‹
v‹D« bgaUilat‹ v‹gJ« mt‹ jŠrhñ® Íšyh
ÉYŸs ïuhrk‹dh® nfhÆÈš Fnyh¤J§f nrhH
1. (i) âšiy¤ âUk‹¿‹ K‹¿‰ áWbjŒt¤
bjhšiy¡ FW«ò bjhiy¤bjL¤J -
(Fnyh¤. cyh, 77-78)
(ii) bgh‹Å‰ FÆ‰¿¥ òw«ã‰ FW«gid¤J
K‹d®¡ flyfÊ‹ _œFÉ¤j - br‹Å
(ïuhr. cyh, 65-66)
(iii) K‹¿‰ »lªj fU§flš nghŒ
K‹id¡ flšòf¥ ã‹id¤ âšiy
k‹¿‰ »l§f©l bfh©l‹ ikªj‹
kufj nkUit thœ¤âdnt -
(j¡fahf¥ guÂ, jh. 777)
É©zfu« v‹D« âUkhš nfh£l« vL¥ã¤J mj‰F

tÊgh£o‰F Ãtªj« mË¤J¥ òuªJ tªjt‹ v‹gJ«
K‹ És¡f¥bg‰w brŒâfŸ MF«. ït‹ jªij É¡»uk
nrhHD« âUkhÈl¤J« m‹òó©blhG»at‹ Mt‹.
Mfnt, ï¤jifa jªijÆl¤J« gh£lÅl¤J« gH»
ts®ªJtªj e« Fnyh¤J§f‹ âUkhÈl¤J btW¥ò¡
bfh©L itzt®fS¡F¤ Ô§»iH¤jh‹ v‹W TWtJ
v›th‰whD« bghUªJtj‹W. ït‹ c©ikÆš
âUkhš rka¤âš btW¥òilatdh ÆUªâU¥ã‹
ït‹ j‹ M£á¡F£g£l nrhH ïuh¢áa¤âš cŸs
všyh¤ âUkhš nfhÆšf£F« ïilôW òÇªâU¤jš
nt©Lk‹nwh? Mdhš, âšiyÆy‹¿ ntW v›Él¤J«
ït‹ m§‡d« brŒjjhf¤ bjÇaÉšiy. vdnt ït‹
âšiy¢ á‰w«gythzÇl¤J <LghLilatdhŒ
m¥bgUkh‹ vGªjUËíŸs nfhÆiy Äf¥ bgÇjhf
mik¡f¡ fUâ¤ âU¥gÂ bjhl§»anghJ, âšiy¡
nfhÉªjuhriu tÊg£Ltªj itzt®fŸ m¤ âU¥gÂ¡F
Ku©g£L Ã‹wiknahL j«khÈa‹w áy ïilôW
fis¢ brŒJ« ïU¡fyh«. mJ g‰¿¢ ád§bfh©l ï›
ntªj‹ m¤ âUkhš _®¤j¤ij¥ bga®¤J¡ flÈš
nghl¢ brŒJ ãwF jh‹nk‰bfh©l âU¥gÂia
Ãiwnt‰¿ÆU¤jš nt©L«. ït‹ âšiy¤ âU¥gÂ
Ãfœ¤âanghJ mj‰F¤ âUkhš rka¤âd® brŒj
ïilôWfis xU bghU£gL¤â¡ TwÉU«ghj MáÇa®
x£l¡T¤j®, ït‹ k‹¿‰F ïl§fhz nt©o¤ âUkhiy
mtU¡FÇa giHa flY¡nf mD¥ãÉ£lh‹ v‹W j«
j¡fahf¥ guÂÆš T¿íŸsd®. 1 ã‰fhy¤bjGªj
â›aNÇ rÇj«, nfhÆbyhGF Kjyhd áy itzt
üšfŸ ït‹ òÇªj ï¢braiy Äif¥gl¡ T¿ ït‹ÛJ
mlhj gÊfis¢ Rk¤âí« ïtid¡ »UÄf©l nrhH‹
v‹W ïÊ¤Jiu¤J« cŸsd. mit bašyh« btW«
f‰gid¡ fijfnsa‹¿ ntwšy v‹gJ EQ»ahuhŒ
1. j¡f ahf¥ guÂ, jh. 777.
th®¡F¥ òy¥glhk‰ nghfhJ. ït‹ brašg‰¿¢ nrhH
ïuh¢áa¤âš mikâÆ‹ikí« fyfK« ah©L«
V‰glÉšiy; bghJk¡fŸ všnyhU« mikâahfnt
ïÅJ thœªJ tªjd®; vdnt, mt®fŸ ïjid eh£o‰F¤
Ô§F ga¡F§ bfhLŠbrayhf¡ fUjÉšiy v‹W
bjÇ»wJ. vÅD«, bgUntªjdh»a Fnyh¤J§f‹
ï§‡d« brŒjik¡F¤ j¡f fhuz§fËU¥ãD« ï¢
braš ïtdJ bgU« òfG¡F¢ á¿J ïG¡F©L g©Â
É£lJ v‹gâš IaÄšiy.
ïÅ, âUkhiy¡ flÈš v¿ªj braiy
åuuhnrªâu‹ òjštdh»a mâuhnrªâu nrhH‹nkny‰¿
tuyh‰W MuhŒ¢áahs® áy® vGâÆU¥gJ v›thwhD«
bghU¤j Kilaj‹W v‹gJ K‹d® És¡f¥g£LŸsJ.1
Fnyh¤J§f‹ fhy¤âÈUªj x£l¡T¤j® j« fhy¤âš
Ãfœªj ïªÃfœ¢áia¤ jh« neÇ‰ f©lthW cyh¡fËY«
guÂÆY§ F¿¤âU¡F«nghJ ïjid vËjhf ntnwh®
mur‹ nkš V‰¿¡TWtJ v§‡d« bghUªJ«? j¡fahf¥
guÂÆ‹ ciuaháÇa® ï¢braš Ãfœ¤âat‹ ïuhruhr
nrhH‹ jªijah»a Fnyh¤J§f nrhH‹ v‹W Äf¤
bjËthf¡ T¿ÆU¥gJ« czu‰ghyjh«.2
âšiya«gâÆš É¡»uk nrhH‹ j‹ M£áÆ‹
g¤jh« M©oš Ãfœ¤âadthf mt‹ bkŒ¡Ñ®¤âÆš
fhz¥gL« âU¥gÂfS« mt‹ òjštdh»a ï¡
Fnyh¤J§f‹ m§F Ãfœ¤âadthf cyh¡fËY« j¡fahf¥
guÂÆY« x£l¡T¤juhš Tw¥gL« âU¥gÂfS«
bt›ntW fhy§fËš eilbg‰w bt›ntW âU¥gÂ
fnsah«. vdnt, mitbašyh« É¡»uk nrhH‹ M£á¡
fhy¤âš bjhl§f¥bg‰W Ãiwnt‰w¥glhkš mt‹
òjšt‹ Fnyh¤J§f nrhH‹ M£áÆš Ko¡f¥bg‰wd
v‹W fUJtj‰F¢3 á¿J« ïlÄšiy v‹f.
1. ã‰fhy¢ nrhH® rÇ¤âu« - Kj‰ gFâ, g¡. 247 - 8.
2. j¡f ahf¥ guÂÆš 777 M« jhÊirÆ‹ ciuÆš ïjid¡ fhzyh«.
M£áÆ‹ áw¥ò
ï›ntªj‹ MSifÆš nrhHehL nghÇ‹¿ Äf¢
ÓÇa ÃiyÆš ïUªjJ. mjdhš eh£oYŸs k¡fŸ
všnyhU« v¤jifa ï‹dšfSÄ‹¿ ïÅJ thœªJ
bfh©oUªjd®. ït‹ jªij É¡»uk nrhHdJ M£áÆ‹
ïWâÆš nrhH ïuh¢áa« v¤Jiz¥ gu¥òilajhf
ïUªjnjh m¤Jiz¥ gu¥òilajhfnt ït‹
M£áÆY« Ãiybg‰¿UªjJ vdyh«. Mªâu nja¤âš
ït‹ fšbt£L¡fŸ ÄFâahf¡ fhz¥gLtjhš nkiy¢
rS¡»aÇlÄUªJ É¡»uk nrhH‹ if¥g‰¿a nt§»
ehL ït‹ MSifÆ‹ ÑG« mikâahfnt ïUªJ
tªjJ v‹gJ xUjiy. vdnt, j‹ M£á¡F£g£oUªj
ehbl§F« mikâ Ãyt¢ br§nfhš brY¤âa
bgUntªj‹ ït‹ v‹gJ e‹F JÂa¥gL«.
Fnyh¤J§fdJ gšfiy¥ òyik
ït‹ j‹ gh£ldh»a Kj‰ Fnyh¤J§f nrhHid¥
nghš gšfiyfËY« nj®¢á bg‰wt‹ v‹W bjÇ»wJ.
ït‹ áw¥ghf¤ jÄœ¥òyik Ä¡ft‹; gštif¢
brŒí£fS« ïa‰W« M‰wš thŒªjt‹; ï¤jifa
òyikí« M‰wY« j‹ jªijÆ‹ mit¡fs¥ òytuhf
ïUªjtU« fÉ¢ r¡fut®¤âíkh»a x£l¡T¤j®ghš
jÄœ ïy¡fz ïy¡»a§fis všyh« e‹F gÆ‹W
ït‹ bg‰wdntah«. ït‹ j‹ MáÇauh»a x£l¡
T¤jÇl¤âš it¤âUªj m‹ò« kâ¥ò« msÉ£Liu¡Fª
ju¤jd mšy. ïtid¤ ‘Juf É¤âah Énehj‹’ vdî«,
‘Énehj‹’ vdî« ‘Ã¤âa Ñj¥ãunkhf‹’1 vdî«, ‘Phd
bf«Õu‹’2 vdî« MáÇa® x£l¡T¤j® T¿ÆU¤jyhš
ït‹ mRtrh¤âu«, jD® rh¤âu«, ïir üš Kjyhd
fiyfËY« tšytdh ÆUªjd‹ v‹gJ e‹F btËah
»‹wJ. btËeh£nlhL nghÇ‹ikí« cŸeh£oš
1. Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤jÄœ, gh. 78.

2. nk‰go, gh. 6.
Ãiybg‰¿Uªj mikâínk ït‹ gy fiyfËY«
nj®¢á bgWj‰F VJ¡fshf ïUªjd vdyh«.
Fnyh¤J§fdJ rka¥g‰W
ït‹ âšiy á‰w«gy thzÇl¤J všiya‰w
ngu‹òilat‹ v‹gJ ‘âšiyÆš elŠbrŒ fky§fis
tis¡F§ áªijaga‹’` vdî« ‘etÃâ öŒ - V¤j‰ fU§
flîŸ všiyÆyhdªj¡ T¤ij¡ fËTu¡ F«ã£’2 lh‹
vdî« MáÇa® x£l¡T¤j® T¿íŸsikahš ïÅJ
òydh»‹wJ. âUth%®¡ fšbt£blh‹W, 3 ït‹
âšiy¡ T¤jãuh‹ âUto¤jhkiuÆYŸs mUsh»a
njid¥ gUF« t©L ngh‹wt‹ v‹W TWtJ«
ï›î©ikia tÈíW¤Jjš fh©f. ït‹ j‹ tÊgL
flîsh»a âšiya«gythzuJ âU¡nfhÆÈš g‰gy
âU¥gÂfŸ òÇªJ mjid¢ áw¥ã¤jik K‹d®
És¡f¥g£LŸsJ. ït‹, irt rka Fut® _tÇl¤J«
mst‰w m‹òilat‹ v‹gJ mt®fŸ gok§fis¤
âUth%®¡nfhÆÈš vGªjUSÉ¤J tÊgh£o‰F«
ÉHhÉ‰F« Ãtªjkhf ïiwÆÈ Ãy§fŸ ÄFâahf
tH§»íŸsikahš e‹F btËah»‹wJ. 4 vdnt,
átghjnrfu‹ v‹W ghuh£l¥gL« Kjš ïuhruhr
nrhHid¥nghš ïtD« x¥g‰w átg¤â¢ bršt«
thŒªjt‹ v‹gJ bjŸËâš òydhjš fh©f.
mit¡fs¥òyt®
ït‹ jªijÆ‹ M£á¡ fhy¤âš mit¡fs¥
òytuhf És§»a x£l¡T¤j® ïtD¡F¤ jÄHháÇa
uhak®ªJ ïtid¢ brªjÄœ¥ òyik thŒªj murdhf¢
brŒjd®. m¡fÉP® bgUkh‹ ït‹ mit¡fs¥
òytuhfî« ïUªjd®. ïtdJ ïsik¥ gUt« Kjš
1. nk‰go, gh. 87.
2. Fnyh¤J§f nrhH‹ cyh, tÇfŸ 74-76.
3. S. I. I., Vol. IV, No. 397.
4. Ibid, Vol. VII, No. 485.
beU§»¥ gHF« thŒ¥ò¡ »il¡f¥bg‰w m¥òyt®

ãuh‹ ït‹ ÛJ ãŸis¤jÄœ x‹W« cyh x‹W« gho
ïtid¢ áw¥ã¤JŸsik ït‹ M£áÆš Ãfœªj xU
F¿¥ãl¤j¡f Ãfœ¢áahF«. m›ÉU üšfS« Kiwna
Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤jÄœ vdî«, Fnyh¤J§f
nrhHDyh vdî« tH§» tU»‹wd. mªüšfËš ït‹
K‹ndh®fshd nrhH k‹d®fË‹ tuyhWfS«,
ïtDila br§nfhÈ‹ kh£áí« átg¤âí« ït‹
òÇªj âšiy¤ âU¥gÂfS« ïtDila t‹ik åu«
Kjyhd g©òfS« ãw áw¥ãašòfS« T¤juhš
Tw¥g£LŸsd.
ãwòyt®fŸ
ï›ntªj‹ fhy¤âÈUªj k‰bwhU òyt® j©oah
áÇa® Mt®. mt®, ïu©lh« euá«kt®k‹ v‹w gšyt
k‹dDila mit¡fs¥ òytuh»a j©o v‹D«
tlbkhÊ¥ òyt®1 ïa‰¿a ‘fhÉah j®r«’ v‹w tlbkhÊ
my§fhu üiy¤ jÄÊš bkhÊ bga®¤jt®. m›tÂ üÈš
cjhuz¢ brŒí£fS« mtnu gho mik¤JŸsd®.
m¥ghlšfSŸ áyt‰¿š e« Fnyh¤J§fDila
M‰wš bfhil Kjyhd áwªj Fz§fŸ m›tháÇauhš
ghuh£l¥g£LŸsd. m‹¿í«, ï›turDila f§if
bfh©l nrhHòu¤ ju©kidiaí« 2 fÉ¢r¡fut®¤â
ah»a T¤juJ th¡F ea¤ijí« 3 ïu©L cjhuz¥
ghlšfËš mt® òfœªJŸsik F¿¥ãl¤j¡fjhF«.
vdnt, j©oaháÇa® x£l¡T¤jUila khztuh
ÆU¤jš nt©L« v‹W fUJtj‰F ïl« csJ. ï›ÉU
òyt®fS« kyÇ v‹D« CÇduhÆU¤jš ï¡ fU¤âid
1. History of the Pallavas of Kanchi, pp. 110 and 111.

2. j©oay§fhu«, N. 95, nk‰nfhŸ.
3. br‹W brÉas¡FŠ br«ikthŒ¢ áªijíŸns
Ã‹wsÉ È‹g Ãiw¥gt‰WŸ - x‹W
kyÇtU§ Tªjyh® khj®neh¡ bfh‹W
kyÇtU§ T¤j‹w‹ th¡F (j©o, 48, nk‰.)
Xusî tÈíW¤Jjš czu‰ghyjh«. ï~J v›thwhÆD«,
e« Fnyh¤J§fdhš MjÇ¡f¥bg‰w jÄœ¥ òyt®fSŸ
j©oaháÇaU« xUt® v‹gJ xUjiy.
kUj¤öUilah‹ F‹w‹ âU¢á‰w«gyKilah®
v‹gh®, bjh©il k©ly¤âš fs¤ö®¡ nfh£l¤âYŸs
kUj¤öÇd®. ït® nrhzh£L cw¤ö®¡ T‰w¤J¥
igôUilah‹ ntjtd Kilah‹ nkš xU üš gho
ïU«óâ v‹w Ciu¥ òyt® K‰ù£lhf¥ bg‰W
mjid¥ igôÇš vGªjUËíŸs átbgUkhD¡F
tH§»íŸsd® v‹gJ òJ¡nfh£il eh£o‰ fhz¥
gL« xU fšbt£lhš òy¥gL»‹wJ. 1 ïªÃfœ¢á
». ã. 1145-š ÃfœªjjhF«.
Fnyh¤J§f‹ j‹ M£á¡ fhy¤âš gy òyt®fis
MjÇ¤J¥ ghJfh¤J tªjh‹ v‹gij¡ ‘f‰wt® Foòil
Nœ f‰gf ïstdnk’ 2 v‹D§ T¤j® th¡»dhš
e‹f¿ayh«. ï¢brŒâ, ‘bgU« òytU« mU§ fÉPU«
- eu«òW ešÈir¥ ghzU§ - nfhoaU§ FÆYtU«
ehL ehLbr‹ - ¿utyuh ÆL«ig Ú§»¥ òutyuhŒ¥
òfœgil¥g’ v‹D« ït‹ bkŒ¡Ñ®¤âahš3 cWâahjš
fh©f. ï›thW òyt® fÉP®, ghz® Kjyhndh®¡F ït‹
òutydhf És§»aij,
‘ nfhoa® òyt® ÉuÈa® ghz®
Fy»Ç fS«Fiw Ãiwa¤
njoa Ãâa§ Fnyh¤J§f nrhH‹
cU£Lf áWnjnu’4
v‹D« ãŸis¤jÄœ ïWâ¥ ghlÈš MáÇa® x£l¡
T¤jU§ T¿ÆU¤jš m¿a¤j¡fJ. ï~J ï§‡dkhf,
jÄœ¥ òyt® tuyhW vGânah®, Fnyh¤J§f‹ T¤j®
1. Inscriptions of the Pudukkotai State. No. 129.
3. S. I. I., Vol. V, No. 645.
M»a ïUt® ÛJ« tuyh‰ W©ik¡F Ku©g£l f‰gid¡

fijfis vGâ¥ bghŒ¢ brŒâfis¥ gut¢ brŒJŸsik
bgÇJ« tUªj‰ FÇajhF«.
ïÅ, e« Fnyh¤J§f‹ fhy¤âšjh‹ òfnHªâ¥
òyt®, nr¡»HhuofŸ, f«g® M»a òyt® bgUk¡fŸ
ïUªjd® v‹W MuhŒ¢áahsUŸ áy® vGâíŸsd®. 1
m‹ndh® fU¤J cWâbgWj‰F¤ j¡f rh‹WfŸ ï‹ikÆ‹
mjid V‰W¡bfhŸs ïayÉšiy. òfnHªâ¥ òyt® Kjš
khwt®k‹ Fynrfu gh©oa‹ M£á¡ fhykh»a ». ã.
13-« ü‰wh©o‹ ã‰gFâÆY«, nr¡»HhuofŸ
_‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ M£áÆ‹ K‰gFâÆY«,
f«g® c¤jk nrhH‹ M£á¡ fhy¤âY« ïUªjt®fŸ
v‹gJ MuhŒ¢áah‰ òy¥gL»‹wJ. Mfnt m¥òyt®
bgUkh‹fŸ _tU« bt›ntW fhy§fËš e«
jÄHf¤âš thœªnjh® Mt®.
jiyef®
e« Fnyh¤J§f‹ M£áÆš jiyefuhf És§»a
efu« f§ifbfh©l nrhHòunkah«. ï« khef® f§fhòÇ2
v‹W Fnyh¤J§f nrhH‹ cyhÉY« f§fhòu« 3 v‹W
j©oay§fhu nk‰nfhŸ ghlÈY« Tw¥bg‰¿U¤jš
m¿a‰ghyJ. m‹¿í«, âšiy a«gâí« ït‹ ctªJ
å‰¿U¡F« x¥g‰w efuhf ïUªjJ vdyh«. m¥ bgU«gâ,
Fyehafuh»a T¤j¥ãuh‹ jh©lt« gÆY« jykhjš
g‰¿na m¤jifa áw¥ãid vŒâaJ v‹f. É¡»uk
nrhHòu¤ ju©kidÆÈUªJ ï› ntªj‹ mD¥ãa
c¤juîfŸ4 ÑiH¥ gGñ®, ãuknja«, Vk¥ng%® M»a
1. The Colas, Vol. II. p. 75.
2. Fnyh¤J§f nrhH Dyh, tÇfŸ 117-118.
3. t©òaiy¡ Ñœ¥gL¤J thd¤ jUkiyªJ
k©FËu¢ rhaš ts®¡Fkhª - j© fÉif¡
bfh§fh uy§fyd gha‹ FË®bghÊšNœ
f§fh òukhË if.
4. Ins. Nos. 261 of 1926. 271 of 1915; 533 of 1921.
C®fËš tiua¥g£oU¤jyhš ït‹ mªefu¤âY«
M©LnjhW« ïu©blhU â§fshjš j§»ÆU¤jš
nt©L« v‹W bjÇ»wJ.
áw¥ò¥ bga®fŸ
ïtD¡F m¡fhy¤âš tH§»a áw¥ò¥ bga®fŸ,
mga‹, mdgha‹, vâÇyh¥ bgUkhŸ, 1 fÈfoªj
nrhH‹2 âUÚ‰W¢ nrhH‹3 bgÇa bgUkhŸ4 v‹gdth«.
ït‰WŸ, mga‹, âUÚ‰W¢ nrhH‹ v‹D« ïU bga®
fS« ït‹ gh£l‹ Kj‰ Fnyh¤J§f nrhHD¡F
KjÈš tH§»¥ ãwF ïtD¡F« tH§» tªjik F¿¥ãl¤
j¡fJ. vŠáíŸs áw¥ò¥ bga®fSŸ mdgha‹ v‹gJ
ït‹ ãŸis¤jÄÊš fhz¥glhkš cyhÉš kh¤âu«
fhz¥gLtjhš ï¥bga® ït‹ M£áÆ‹ K‰gFâÆš
tH§fÉšiynghY«.
Fnyh¤J§fDila kidÉahU« òjštD«
ï› ntªjD¡F¤ âahftšÈ, K¡nfh¡ »Hhdo
v‹w ïUkidÉa® ïUªjd® v‹gJ âUkHghoÆYŸs
fšbt£blh‹whš 5 m¿a¥gL»‹wJ. mt®fSŸ,
âahftšÈna g£l¤juáah ÆUªjdŸ. m›tuá¡F¥
òtd KGJilahŸ v‹w áw¥ò¥ bga® x‹W« c©L.
K¡nfh¡ »Hhdo ïu©lh« kidÉahtŸ. m›tuáia
kyhl® FykÂÉs¡F 6 v‹W ïtdJ bkŒ¡Ñ®¤â
TWtjhš, mtŸ kiyakh dhlh»a nrâ eh£il
mªehËš M£á òÇªJ bfh©oUªj xU FWÃy k‹d‹
kfshÆU¤jš nt©L« v‹gJ e‹F btËah»‹wJ.
1. S.I.I., Vol. VII No. 780.

2. Ibid, No. 460.
3. Ibid, No. 407.
4. j. guÂ, jh. 773; Fnyh. cyh, tÇfŸ 415-416.
5. S.I.I., Vol. V, No. 645.
6. ‘bgU§f‰ãš kyhl® FykÂ És¡F¤ - âUªJÃ¤ âykÂ KWtš bjÇit -
K¡nfh¡ »Hh dofS«’ (Fnyh¤J§f‹ bkŒ¡Ñ®¤â, Ibid.)
1
ïtD¡F ïuhruhr‹ v‹w òjšt‹ xUt‹ ïUªjd‹.
m›turFkhu‹ ïtDila ïUkidÉaUŸ ah®
tÆ‰W¥ òjšt‹ v‹gJ ï¥nghJ òy¥glÉšiy.
ïÅ, ïtdJ M£áÆ‹ 16, 17-M« M©L¡
fšbt£L¡fŸ 2 áy C®fËš fhz¥gLtjhš ït‹
». ã. 1150 tiuÆš murh©L m›th©ony ïiwt‹
âUtoia milªâU¤jš nt©L« v‹gJ bjŸËâ‹
czu¥gL«. ït‹ jh‹ ïw¥gj‰F eh‹F M©Lf£F
K‹ ». ã. 1146-š 3 j‹ òjštdh»a ïuhruhrD¡F
ïstuR¥ g£l« f£o muáaš mYtšfËš gÆ‰á
bg‰WtU«go brŒâUªjik F¿¥ãl¤ j¡fjhF«.
e« Fnyh¤J§f‹ fhy¤âš ïtD¡F¡ Ñœ¥g£l
á‰wur®fshfî« muáaš mâfhÇfshfî« ïUªJ M£á
e‹F eilbgWkhW brŒnjh® gy® Mt®. mt®fSŸ
fšbt£L¡fshš m¿a¥gL« áy brŒâfis kh¤âu«
<©L¡ F¿¥ãLnth«.
1. m«ika¥g‹ f©Qil¥ bgUkhshd É¡»uk
nrhH r«òtuha‹
ït‹ gšyt® kuãd‹; br§nfÂ v‹D§ Fo¥
bgaUilat‹; bjh©il k©ly¤âš tl M®¡fhL
bj‹dh®¡fhL Íšyh¥ gFâÆš murh©L bfh©oUªj
xU á‰wur‹; r«gtuha‹ v‹D« g£lKilat‹;
ït‹ É¡»uk nrhH‹ M£á¡ fhy¤âÈUªj br§nfÂ
m«ika¥g‹ ehyhÆut‹ v‹gtDila òjšt‹
Mt‹. ït‹ e« Fnyh¤J§f‹ M£á¡ fhy¤âš tlM®¡
fhL ÍšyhÉš âUtšy«, nrhHòu« v‹D« C®
fËYŸs áthya§f£F¢ áy tÇfshš tU« bghUŸ
1. bgh‹Å‰ FÆ‰¿¥ òw«ã‰ FW«gid¤J
K‹d®¡ flyfÊ‹ _œFÉ¤j - br‹Å
âUkf‹ Óuhr uhr‹,
(ïuhr. cyh. tÇfŸ 65-67)
2. S.I.I., Vol. VI, No. 134; Ibid, Vol. IV, No. 1044; Ins. 60 of 1908.
3. Ep. Ind., Vol. X, p. 138.
fis mË¤JŸsd‹ v‹gJ m›ñ®¡ fšbt£L¡fshš1
òydh»‹wJ.
2. VÊir nkhf‹ M£bfhŸËahd Fnyh¤J§f
nrhH fhltuha‹
ït‹ gšyt® Fy¤âš njh‹¿a xU jiyt‹;
». ã. 1136-š bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉš âUkhÂFÊia¢
rh®ªj Ãy¥gu¥ãš ehL fhtš òÇí« murh§f mâfhÇahŒ
ÃyÉat‹; murdhš mË¡f¥bg‰w Fnyh¤J§f nrhH
fhltuha‹, f¢áuha‹ v‹D« g£l§fŸ bg‰wt‹.
ït‹ âUehtÿ®, âUtâif, ÉU¤jhry« M»a C®
fËYŸs áthya§f£F2Ãtªj§fŸ mË¤J« mÂfy‹fŸ
tH§»í«, âU¥gÂ òÇªJ« bjh©LfŸ brŒâU¤jyhš,
ït‹ x¥g‰w átg¡âíilat‹ v‹W bjÇ»wJ. ït‹,
j‹ m¿th‰wšfshš muáaÈš go¥ goahf ca®ªJ,
áwªj g£l« gjÉfŸ bg‰W¤ bj‹dh®¡fhL Íšyh
ÉYŸs âUKid¥gho eh£oš xU á‰wurdh ÆUªjh‹
v‹gJ ït‹ fšbt£L¡fshš m¿a¡ »l¡»‹wJ. 3
ït‹, Ms¥ãwªjh‹ vdî« mur ehuhaz‹ vdî«
j‹id¡ T¿¡bfh©oU¤jiy¡ fšbt£L¡fËš
fhzyh«. vdnt mÊªbjhÊªj gšyt® nguuir
Û©L« ÃWîj‰F¡ fhy§ fUâ¡ bfh©oUªj gšyt
mur Fkhu®fSŸ ït‹ Kjštdhjš nt©L«. ït‹
bjhl§»a m«Ka‰á _‹wh« ïuhruhr nrhH‹
M£áÆš ». ã. 1232-š ï¥gšyt‹ tÊÆddh»a nfh¥
bgUŠá§fdhš Ãiwnt‰w¥g£lik m¿a¤j¡fJ.
3. ïuhruhr kfijeh lhœth‹
ït‹ kfj eh£il murh©l thz® kuãš
njh‹¿at‹; e« Fnyh¤J§f‹ M£áÆš bj‹dh®¡
fhL ÍšyhÉ‹ xU gFâÆš ehL fhtš mâfhÇahŒ
1. Ins. 343 of 1912; S.I.I., Vol. III, No. 61.
2. S.I.I., Vol. VII. No. 1004; Ins. 391 of 1921; S.I.I., Vol. VII, No. 150.
3. Ins. 467 of 1921; S.I.I., Vol. VIII, Nos. 319 and 320.
És§»at‹. ït‹ â£lFo¤ njtjhd Ãy§fËÈUªJ

jd¡F¡ »il¡f nt©oa ‘bgU«gho fhtš’ v‹D«
tÇia m›ñ®¡ nfhÆY¡F mË¤jdbd‹W m§FŸs
fšbt£blh‹W1 cz®¤J»‹wJ.
4. É¡»uk nrhH nrâuha‹
ït‹ bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉYŸs kiya
khdh£oš âU¡nfhtÿiu¢ Nœªj Ãy¥gFâia
murh©l xU á‰wur‹. ït‹ òjšt‹ É¡»uk nrhH
nfhtyuha‹ v‹gh‹; ». ã. 1137-š É¡»uk nrhH
nrâuha‹ kidÉ âU¡nfhtÿÇYŸs åu£lhd
Kilah® nfhÆÈš xU kil¥gŸË f£odhŸ v‹W
m›ñ®¡ fšbt£blh‹W TW»‹wJ.2 e« Fnyh¤J§f‹
fhy¤âÈUªj kiyakhdh£L á‰wurUŸ »Ëô®
kiyakh‹ Fnyh¤J§f nrhH nrâuhaD« xUt‹. 3
ït‹ kiyakhdh£oš »Ëôiu¢ Nœªj Ãy¥ gu¥ig
murh©l xU FWÃy k‹d‹ Mt‹. bj‹dh®¡fhL
ÍšyhÉš r©ig v‹D« CÇYŸs át‹ nfhÆY¡F ».
ã. 1147-š ïiwÆÈ Ãy« tH§»a »Ëô® kiyakh‹
ïuhrf«Õu nrâuha‹ v‹gt‹, 4 nkny F¿¥ã£l
Fnyh¤J§f nrhH nrâuhaD¡F¤ j«ãnah m‹¿
òjštndh Mjšnt©L«.
5. Fnyh¤J§f nrhH ahjtuha‹
ït‹ âU¡fhs¤âia¢ Nœªj Ãy¥ gFâia murh©l
xU aJFy¢ á‰wur‹. f£o njtbd‹D« bgaUilat‹.
ït‹ âU¡fhs¤â¡ nfhÆÈš ehŸnjhW« jtáfisí«
mªjz®fisí« ãwiuí« c©ã¤j‰ bghU£L
åuk§fy« v‹D« Ciu ». ã. 1139-š m¡nfhÆY¡F
mË¤JŸsik F¿¥ãl¤j¡fjhF«.5
1. S. I. I., Vol. VIII, No. 283.
2. S. I. I., Vol. VII, No. 914.
3. Ibid, No. 913.
4. Ins. 102 of 1906.
5. Ins. 83 of 1922.
6. Óaf§f‹
ït‹ ikN® ïuh¢áa¤âš f§f eh£oÈUªj xU
FWÃy k‹d‹; f§f® kuãd‹; ». ã. 1147-š
âU¡fhs¤â ïiwt®¡F ehŸnjhW« âUÉs¡F it¡F«
bghU£L ït‹ 32 gR¡fŸ bfhL¤JŸsd‹. 1 e‹}
yháÇauh»a gtzªâ KÅtiu MjÇ¤J¥ ngh‰¿a
mkuhguz Óaf§fDila K‹ndh®fSŸ ï¢ Óaf§f‹
xUtbd‹gJ czu‰ghyJ.
7. mâakh‹
ït‹ bfh§F eh£oš jf^ÇÈUªJ murh©L
bfh©oUªj xU á‰wur‹. nruÇ‹ xU »isÆduhd
mâakh‹ tÊÆdUŸ xUt‹. ït‹ ey¤â‹ bghU£L¤
j®kòÇ¡ nfhÆÈš ». ã. 1145-š âU¥gÂ brŒa¥
bg‰wJ v‹W xU fšbt£L m¿É¡»‹wJ.2
8. kJuhªjf bgh¤j¥ã¢ nrhH á¤jur‹
ït‹ fl¥ig ÍšyhÉYŸs bgh¤j¥ã v‹D«
CÇÈUªJ mjid¢ Nœªj eh£il murh©l xU
á‰wur‹. ». ã. 1141-š fl¥ig Íšyh eªjÿÇYŸs
Fnyh¤J§f nrhH É©zfu¤â‰FÇa Ãy§fË‹
všiyfis¡ nfhÆÈš fšÈš tiuí«go ït‹ c¤juî
brŒjh‹ v‹W m§FŸs fšbt£blh‹W TW»‹wJ.3
bjY§f eh£oš Fnyh¤J§fD¡F¤ âiw brY¤â¡
bfh©oUªj ntW á‰wur®fŸ, kfh k©lnyRtu‹ gšya
nrhl kfhuhr‹ 4 bty eh©o Fnyh¤J§f nrhl
bfh§fuhr‹, 5 âÇòtd kšy nrhl kfhuhr‹, 6 kfh
1. Ins. 93 of 1922.
2. S.I.I., Vol. VII, No. 534.
3. Ins. 572 of 1907.
4. S.I.I., Vol. VI, No. 170.
5. Ins. 123 of 1922.
6. S.I.I., Vol. VI, No.630.
1 2
k©lnyRtu‹ åk ehaf‹, g©luhr‹, fªjutho
åkuhr‹3 v‹ngh®. ït®fŸ, bjY§f eh£oš nt§» ehL
Kjyhd bt›ntW gFâfËÈUªJ murh©lt® Mt®.
ït®fŸ, j« ehLfËš jh« òÇªj mw¢ brašfis
tiuªJŸs fšbt£L¡fËš e« Fnyh¤J§f nrhHdJ
M£áah©L F¿¤âU¥gjhš ït®fŸ všnyhU«
ïtD¡F¡ Ñœ¥g£oUªj FWÃy k‹dbu‹gJ
bjŸËJ.

1. Ibid, No. 133.

2. Ibid, No. 137.
3. Ins. 116 of 1917.
108
19. ïu©lh« ïuhruhr nrhH‹

». ã. (1146-1163)
ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ ». ã. 1150-š ïwªj
ãwF, mt‹ òjštdh»a ïu©lh« ïuhruhr nrhH‹
nrhH ïuh¢áa¤â‰F¢ r¡fut®¤âahf¡ f§ifbfh©l
nrhHòu¤âš Ko N£l¥bg‰wh‹. ït‹ jªij ïuhrnfrÇ
v‹D« g£lKilatdhÆUªjikahš ït‹ gunfrÇ
v‹D« g£l« òidªJ bfh©L murhs¤ bjhl§
»dh‹. ïtDila bkŒ¡Ñ®¤âfŸ ‘ókUÉa âUkhJ«’
vdî«, ‘ókUÉa bghÊnyG«’ vdî« bjhl§F»‹wd.
ïitÆu©L« ïtdJ M£áÆ‹ _‹wh« M©L Kjš
fšbt£L¡fËš fhz¥gL»‹wd.1 ït‰WŸ, ‘ókUÉa
bghÊnyG«’ v‹W bjhl§F« bkŒ¡ Ñ®¤â Äf Ú©l
bjh‹wh«. ï« bkŒ¡Ñ®¤âfËš tuyh‰W¡ F¿¥òfŸ
fhz¥glÉšiy. MÆD«, ït‰whš ït‹ M£áÆ‹
áw¥ò, jÄœ¤bjh©L, kidÉkh®fË‹ bga®fŸ
M»at‰iw m¿ayh«. ‘flš Nœªj gh®khjU«’ vdî«,
‘òaš thŒ¤J ts« bgUf’ vdî« bjhl§F« ntW
ïu©L bkŒ¡ Ñ®¤âfŸ ït‹ fšbt£L¡fËš Äf
mU»¡ fhz¥gL»‹wd. 2 ït‰WŸ, ‘flš Nœªj gh®
khjU«’ v‹gJ ïtD¡F¥ ãwF g£l«bg‰w ïu©lh«
ïuhrhâuhr nrhHD¡F cÇajhÆ‰W. ‘òaš thŒ¤J ts«
bgUf’ v‹D« ã¿bjhU bkŒ¡ Ñ®¤âÆ‹ bjhl¡f«
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhHD¡F¥ ãwF Ko Noa
1. Ins.465 of 1919, Ins. 243 of 1930.
2. S. I. I., Vol. VII. No. 432, Ins. 165 of 1908.
ïuhruhrdJ M£áÆ‹ g¤jh« M©oš br§f‰g£L Íšyh khfwÈš
tiua¥bg‰w fšbt£oš ‘flš Nœªj gh® khjU«’ v‹W bjhl§F« bkŒ¡
Ñ®¤âí«, jŠir ÍšyhÉš âUeiwôÇYŸs Iªjh« M£á ah©L¡ fšbt£oš
‘òaš thŒ¤J’ v‹W bjhl§F« bkŒ¡Ñ®¤âí« cŸsd.
_‹wh§ Fnyh¤J§f nrhHD¡ FÇajhÆ‰W v‹gJ

mt‹ fšbt£L¡fshš m¿a¡ »l¡»‹wJ. vdnt, m›
ÉU ntªjU« ïuhruhr‹ bkŒ¡Ñ®¤âfË‹ bjhl¡f§
fisna jk¡F cÇikah¡»¡ bfh©ld® nghY«.
M£áÆ‹ ïašò
e« ïuhruhr‹ fšbt£L¡fŸ tl¡nfíŸs nfhjhtÇ,1
»UZzh,2 F©^®,3 bešÿ®,4 Íšyh¡fËY«, nk‰nfíŸs
nry«,5 nfhyh®6 Íšyh¡fËY« fhz¥gLtjhš bt§»
ehL, bfh§F ehL, f§f ehL M»ait ït‹ M£á¡
F£g£oUªjd v‹gJ â©z«, Mfnt, ït‹ jªij
Fnyh¤J§f nrhHdJ MSif¡F c£g£oUªj ehLfŸ
všyh« nrhH ïuh¢áa¤âÈUªJ Éyfhkš ït‹ M£áÆ‹
ÑG« mikâahf ïUªJ tªjd vdyh«. ït‹ fhy¤âY«
bgU«ngh®fŸ ÃfHhikÆ‹ k¡fŸ všnyhU«
mšyÈ‹¿ ïÅJ thœªJ tªjd®. ït‹ j‹ eh£oš
‘jªijÆnyh®¡F¤ jªijah»í« jhÆnyh®¡F¤
jhah»í« - ikªjÇnyh®¡F ikªjuh»í k‹DÆ®f£
FÆuh»í«’ ïUªJ murh©L tªjh‹ v‹gJ ïtdJ
bkŒ¡Ñ®¤â TWtjhš m¿a‰ghyjhF«.
ïUbkhÊ¥ òyik
ï›ntªj‹, j‹ jhŒbkhÊah»a jÄÊY«,
tlbkhÊÆY« áwªj gÆ‰áíilatdh ÆUªjd‹
v‹W bjÇ»wJ. ïtid ‘K¤jÄG¡Fª jiyt‹’7 v‹W«,
1. S. I. I., Vol. IV. Nos. 1050 of 1051.
2. Ins.847 of 1917, S. I. I., Vol. IV. No. 626.
3. S. I. I., Vol.VI. Nos. 163 and 175; Ins. No. 114 of 1917.
4. Nellore Inscriptions, O. 51 and 59.
5. S. I. I., Vol. VII No. 18.
6. Ep. Car., Vol. X, Kl. 75.
7. v¤Jiwí« ïiwtbddî«
tuŠbrí« bgUªjt bkdî«
K¤jÄœ¡Fª jiytbddî«
_‹Wy»‹ Kjšt bddî« (ïuhruhr‹
bkŒ¡Ñ®¤â)
1
‘ïuhr g©oj‹’ v‹W« ïtdJ bkŒ¡Ñ®¤â TWtjhš
ï›î©ikia e‹Fzuyh«. Kjš ïuhnrªâu nrhHdh»a
f§ifbfh©l nrhH‹ ‘g©oj nrhH‹’ v‹W tH§f¥
bg‰wd‹ v‹gJ m¿a‰ghyJ. ïtid ‘K¤jÄG¡Fª
jiyt‹’ v‹W bkŒ¡Ñ®¤â cz®¤Jtjhš ïaš, ïir,
ehlf« M»a K¤jÄÊY« ït‹ tšytdhÆUªâU¤jš
nt©L« v‹gJ xUjiy. ï¤jifa jÄœ¥ òyikia
MáÇa® x£l¡T¤j®ghš fšÉ gÆ‹nw ït‹ bg‰¿U¤jš
nt©L«. ït‹, j‹ jªij gh£l‹ M»a ïUt® fhy¤J«
mit¡fs¥ òytuhf ÃyÉa x£l¡T¤j®, j‹ fhy¤J«
ïUªJ jd¡F¤ jÄHháÇa® MÆdikia¥ bgU«
ngwhf¡ fUâ, mt®¡F nt©oad btšyh« cjÉ,
mt®ghš mst‰w m‹ò« kÇahijí« cilatdhŒ
xG» tªjd‹ v‹W bjÇ»wJ. ït‹ tlbkhÊ¥ gÆ‰á
ahÇl« bg‰wd‹ v‹gJ ãwF És¡f¥bgW«.
rkaÃiy
ït‹ j‹ jªijia¥nghš âšiy¡ T¤j¥ãuhÅl«
všiya‰w m‹òilat‹. ïjid¤ bjhšiy¤ âUkuã‰
bfšyhª bjhGFykhª - âšiy¤ âUeldŠ áªâ¤J 2
v‹D§ T¤j® th¡»dhš e‹f¿ayh«. ït‹, j‹ jªij,
âšiya«gyK‹¿ÈÈUªj âUkhiy miyflÈš
»l¤âaikg‰¿ itzt®fŸ kd« ò©g£oU¤jiy
íz®ªJ j‹ M£áÆš m‹ndh®¡F MjutË¤J mt®fŸ
cs§FËu¢ brŒjd‹. ïJg‰¿na, ‘ÉGªj mÇ rka¤ijí«
ÛsbtL¤’jd‹ v‹W ït‹ bkŒ¡Ñ®¤â TW«. vdnt,
ït‹ áwªj irtdhÆD« òw¢ rka§fËl¤âš btW¥ã‹¿¢
rka¥ bghiwíil atdhŒ¤ âfœªjd‹ v‹gJ bjŸËJ.
ngh® Ãfœ¢á
ït‹ fšbt£L¡fis neh¡F§fhš, ïtdJ M£á¡
fhy¤âš ngh®fns ÃfHÉšiy v‹W bjÇ»wJ. Mdhš,
1. KªijKG JyFŒa KoNL« uh# g©oj‹ (ïuhruhr‹ bkŒ¡Ñ®¤â)
2. ïuhruhr nrhH Dyh, tÇfŸ 93 - 94.
ït‹ tŠákh efiu¤ jh¡»¢ nruid bt‹W thif

òidªjh bd‹W«, kJiunk‰ gilbaL¤J¥ gh©oaid
bt‹wh‹ v‹W« j¡fahf¥ guÂ1 TW»‹wJ. m‹¿í«,
nru eh£o‰F¥ gil¤jiyik t»¤J¢ br‹W ngh®
òÇªJ bt‰¿ baŒâ e« ïuhruhrD¡F thif N£oat‹,
fhÇif¡ Fs¤öUilah‹ âU¢á‰w« gyKilah‹
bgUkh‹ e«ãah»a gšytuha‹ v‹gJ j¡f ahf¥
guÂahY«, mt‹ ciuahY« e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ.2
ït‹ nrundhL Ãfœ¤âa ï¥ngh® ïuhruhr nrhHDyh
ÉY« brhšy¥g£LŸsJ.3 ïuhruhrD¡F M©LnjhW«
âiw brY¤âtªj nruD« gh©oaD« Ku©g£lik
g‰¿ m‹ndh®ghš âiw bfhŸs nt©o ï¥ngh®fis
ït‹ Ãfœ¤âÆU¤jš nt©L« v‹gJ xUjiy.
mJg‰¿na, ït‹ ït‰iw¥ bgU«ngh®fshf¡ fUâ¤
j‹ bkŒ¡Ñ®¤âÆš F¿¥ãlÉšiy nghY«.
fhÉÇ¡F tÊ f©lJ
ï› ntªj‹ M£á¡ fhy¤âš kiyakiy¥ g¡f¤âš
fhÉÇahW mil¥ò©L »H¡F neh¡»¤ j©Ù® thuhkš
jil¥glnt, nrhzh£L ts« RU§FtjhÆ‰W. mjid
a¿ªj ïuhruhr‹ m«kiyia eLÉš bt£LÉ¤J¡
fhÉÇah‰¿‰F tÊf©L, nrhH eh£o‰F v‹W« j©Ù®
tªJ bfh©oU¡FkhW brŒjd‹. ï¢ brŒâ,
1. ïŠáÆ‹ tšYU nkW »lªj
tŠáÆ‹ thif òidªjt‹ thÊna.
(j¡fahf¥guÂ, gh. 800)
bj‹dt® bj‹kJ uhòÇÓ¿a
k‹dt® k‹d‹ tnuhija‹ thÊna (nk‰go, gh. 803)
2 Éšytid¤ âiwbfh©l nt‰w©l fhgâia
gšytid¥ ghlhjh® gáaida gáÆdnk.
(nk‰go, gh. 236)
3. ïl¥ò©l ngÇŠá ‘câa® tŠáÆÈ£l
fl¥g KJKur§ fhÙ®’. (ïuhruhr nrhH Dyh,
tÇfŸ 172 -74)
ï¥ghlÈ‹ ciuÆš ciuaháÇa® vGâíŸs tuyh‰W¡ F¿¥ãdhY« nru
eh£o‹ nkš gilbaL¤J¢ br‹wtÅtnd aht‹ v‹gij .e‹f¿ayh«.
‘ kiybfh‹W bgh‹Å¡F tÊf©l f©l‹
tuuhr uhr‹if thbs‹d tªnj’1
v‹Dª j¡f ahf¥ guÂ¢ brŒíshY« mj‹ ciuahY«
‘ RÊÆ£l fhÉÇ¡F¢ nrhzhL thH
tÊÆ£l thŸfhz thß®’2
v‹D« ïuhruhr nrhHDyh mofshY« e‹F
btËah»‹wJ. ï›tuyhW ïuhruhr‹ fšbt£L¡fËš
ah©L« fhz¥glÉšiy. Mjyhš, fhÉÇahW nk‰F¤
bjhl®¢á kiy¥ g¡f¤âš gifaurdhš mil¡f¥
bg‰wnghJ ït‹ mtid¥ nghÇš bt‹W mjid¤
âwªJ bfhz®ªjddh mšyJ ïa‰if Ãfœ¢á bah‹whš
mil¥ò©l ïl¤ij bt£LÉ¤J m›th‰¿‰F tÊ
f©lddh v‹gJ ï¥nghJ òy¥glÉšiy. Mdhš,
ïuhruhr nrhHDyhÉYŸs ‘fhÉÇ¡F¢ nrhzhL thH
tÊÆ£l thŸ’ v‹D« bjhliu EQ» ahuhíÄl¤J,
ït‹ gif ntªjid bt‹W, mtdhš mil¡f¥
bg‰¿Uªj fhÉÇia¤ âwªJbfh©L tªâU¤jš
nt©Lbk‹gJ F¿¥ghf czu¡ »l¡»‹wJ. ï~J
v›thwhÆD«, ït‹ M£á¡fhy¤âš Xuh©oš fhÉÇ
Ú® nrhH k©ly¤â‰F tªJ nruhjthW Ãfœªj
jilbah‹iw ït‹ j‹ M‰wyhš Ú¡» K‹nghy
v‹W« m¤j©Ù® tªJbfh©oU¡FkhW brŒâU¤jš
nt©L« v‹gJ xUjiy. vdnt, eh£L ey§ fUâ ït‹
M‰¿a mUŠbraš ï~J vdyh«.
jiyef®
ï› ntªj‹ M£áÆ‹ K‰gFâÆš f§if bfh©l
nrhHòunk jiyefuhÆUªjJ. ãwF, ït‹ giHahiw
1. j¡. guÂ, jh. 549.
2. ïuh. nrhHDyh, tÇfŸ 169 - 170.
‘kiy¢áiwÔ® th£f©l‹ btŸsÂehŸ thœ¤â¡
bfhiy¢áiw Ô® ntªJ¡ FHh«
v‹D« gH«ghl‰ gFâÆY« ï›tuyhW F¿¡f¥ g£oU¤jš fh©f. (bjhš. òw¤.
N¤. 36 - e¢. nk‰.)
1
efiu¤ jh‹ j§Fj‰F V‰w efuhf¡ fUâ mjidna
jiyefuhf it¤J¡bfh©ld‹ v‹W bjÇ»wJ. mJ
RªjunrhH‹, Kjš ïuhnrªâu nrhH‹ 2 M»a mur®
bgUkh‹fŸ, áy M©LfËš å‰¿UªJ br§nfhš
brY¤âa âUîil efukhF«. m§F mt®fshš mik¡f¥
bg‰w mu©kidfSÄUªjd. e« ïuhruhr‹ m¥bgU
efiu¥ gštifahY« áw¥bgŒJ«go brŒJ mj‹
bgaiuí« ïuhruhròu«3 v‹W kh‰¿¤ jh‹ m§F tá¤J
tªjd‹. fÉP® bgUkhdh»a x£l¡T¤j®, ‘v©oir¤
njtU« òFJ« uhruhròÇ’4 v‹W« ‘br«bgh‹ khl Ãiu
ïuhruhròÇ’ 5 v‹W« j¡fahf¥ guÂÆš mjid¥
ghuh£oÆU¤jš czu‰ghyJ. mªefÇ‹ tlgFâ,
ïªehËš jhuhRu« v‹D« bgaUilajhŒ¡ F«gnfhz¤
â‰F nk‰òw¤âš òift©o ÃiyaKŸs X® Cuhf
ïU¡»‹wJ. m›ñÇYŸs bgU åâfŸ mj‹ g©il¥
bgUikÆid ï‹W« cz®¤â¡ bfh©oU¤jš m¿a¤j¡fJ.
ïuhruhnr¢Ru« vL¥ã¤jJ
ï›ntªj‹, jh‹ tá¤J tªj ïuhruhròu« v‹D«
bgU efÇ‹ tl Ñœ gFâÆš ïuhruhnr¢Ru« 6 v‹w
1. ï« khefiu¥ g‰¿a brŒâfis¢ brªjÄœ 43-M« bjhFâ 4, 5 - M« gFâfËš
ah‹ vGâíŸs giHahiw ef® v‹D§ f£LiuÆš fhzyh«.
2. Kjš ïuhnrªâu nrhH‹ M£áÆš giHahiw ef® Kobfh©l nrhHòu« v‹D«
k‰bwhU bgaU« cilajhÆUªjik m¿a¤j¡fJ.
3. ÑiH¥ giHahiwah»a ïuhruhròu« v‹W« ïuhruhròu¤âYŸs âUr¤â
K‰wKila ehadh® v‹W« fšbt£L¡fËš fhz¥gLŠ brŒâfŸ giH ahiw
ef® ïuhruhròu« v‹W tH§f¥bg‰wikia e‹F cz®¤JtdthF«. (Ins.
495 of 1907; Ins. 392 of 1908.)
4. j¡. guÂ, jh. 18.
5. j¡. guÂ, jh. 17.
6. jhuhf t©lª bjhL¤jÂªjh®
jk¡»l« nghj¤ jkÅa¤jh‰
Óuhr uhÓ¢ ruŠrik¤j
bjŒt¥ bgUkhis thœ¤âdnt. (j¡. guÂ. jh. 772)
j¡fahf¥ guÂÆ‹ gâ¥gháÇa® ïuhruhròÇ v‹gJ jŠir khefu« v‹W«
ïuhruhÓ¢ru« v‹gJ jŠir¥ bgUîilah® nfhÆby‹W« vGâíŸsd®.
jŠir khef®¡F ïuhruhròÇ v‹D« bga® ïUªâU¥ã‹ mJ fšbt£L¡fËš
áthya« x‹W vL¥ã¤J mâš ïuhruhnr¢Ru Kilahiu
vGªjUSÉ¤J tÊghL òÇªjd‹. MáÇa® x£l¡T¤j®,
j¡f‹ ahf« mÊ¡f¥g£l ãwF ckhnjÉah®¡F¥
ngh®¡fs§ fh£o m§F ïwªjt®fŸ všnyh®¡F« mUŸ
òÇí« bghU£L ïuhruhròÇ <r®1 vGªjUËdh® v‹W
j« j¡fahf¥guÂÆš T¿ÆU¥gJ F¿¥ãl¤j¡fjhF«.
f©nlh® f©fis¥ ãÂ¡FŠ á‰g¤ âw« thŒªJ,
K‰fhy¤âš bgUikíl‹ ÃyÉa m« khl¡ nfhÆš,
ï¡fhy¤âš j‹ áw¥gid¤J« ïHªJ mÊî‰w
ÃiyÆš csJ. vÅD«, m¥bgU§ nfhÆÈYŸs fU¥g
»uf¤â‹ òw¢RtÇš átdoah® mWg¤J_tUila
tuyhWfis m¿É¡F« KiwÆš mik¡f¥bg‰WŸs
gok§fS«, âU¢R‰W khËifÆ‹ tl òw¤âYŸs
irthrhÇa® ü‰bw©k® gok§fS« m¡nfhÆÈYŸs
ïuhrf«Õu‹ âUk©lgK« ï‹W« mj‹ giHa
bgUikfis m¿îW¤â¡bfh©L e« ïuhruhrdJ
òfœnghy Ãiy bg‰WŸsd vdyh«. m¡nfhÆš,
ïªehËš òift©oÆš bršnthUŸ áyUila
f©fisahtJ ftU« ÃiyÆš, jhuhRu« Ãiya¤â‰F
tlòw¤âš ïU¤jš m¿a‰ghyjh«.
mit¡fs¥ òyt®
ï›tur‹ fhy¤âš mi¡fs¥òytuhf És§»at®
fÉ¢ r¡fut®¤âah»a x£l¡T¤jnu aht®. mt® ï›ntªj‹
fhy¤âš KJik vŒâ clš js®¢á í‰¿UªJ« m¿Éš
js®¢áíwhkš ït‹ ÛJ ïuhruhr nrhHDyh v‹w
übyh‹W ïa‰¿íŸsd®. m› îyhit m¥òyt®ãuh‹
mu§nf‰¿anghJ, ït‹ k»œ¢á baŒâ x›bthU
tiua¥ bg‰¿U¡F« v‹gJ â©z«. jŠir¡ fšbt£L¡fËš m¥bganu
fhz¥gl Éšiy. Mfnt, ïuhruhròÇia¤ jŠir khef® v‹W TWtJ á¿J«
bghUªjhJ. vdnt, mâš vL¥ã¡f¥ bg‰w ïuhruhÓ¢ruK« jŠir¥
bgUîilah® nfhÆš Mfhbj‹f.
1. xUkU§Fila _y eha»nah blh‰iwbtŸÉil ô®ânkš
ïUkU§FkiwbjhHbtGªjUË ÆuhruhròÇprnu.
(j¡. guÂ., jh. 778)
jŠir ïuhruhnfr¢Ru«
f©Â¡F« x›nthuhÆu« bgh‹ gÇáyhf tH§»
mªüiy V‰W¡bfh©lh‹. 1 ï›tUŠ braš, ït‹,
mªüÈl¤J« mj‹ MáÇaÇl¤J« v¤Jiz kâ¥ò«
m‹ò« it¤âUªjd‹ v‹gij e‹F òy¥gL¤JtjhF«.
j¡fahf¥ guÂí« ït‹ M£á¡fhy¤âš T¤juhš
ghl¥ bg‰WŸsJ v‹gJ mªüÈ‹ ïWâÆYŸs thœ¤J
v‹w gFâahY« ïilÆYŸs áy ghlšfshY«2 m¿a¡
»l¡»‹wJ. m‹¿í«, mªüš ïuhruhr‹ jiyefuh»a
ïuhruhròu¤âš ïa‰¿ mu§nf‰w¥ bg‰¿U¤jš
nt©L« v‹gJ mâYŸs filâw¥ò¥ ghlšfshš 3
btËah»‹wJ.
ï›ntªj‹ fhy¤âš fhÉÇ¡fiuÆÈUªj ïuhnrªâu
nrhH rJ®ntâ k§fy« v‹D« CÇš nfrtRthÄ v‹w
tlbkhÊ¥ òyt® xUt® ïUªjd®. mt® ïuhruhrDila
muáaš mâfhÇfSŸ xUtU« Mt®. ït‹ mtiuna j‹
tlbkhÊ MáÇauhf¡ bfh©L m«bkhÊia¡ f‰W
mâš òyik vŒâÆU¤jš nt©L« v‹W bjÇ»wJ.
mt®ghš beU§»¥ gH» tlbkhÊ gÆ‹W tU« eh£fËš,
ï«k‹d‹ mtUila áwªj òyikiaí« M‰wiyí«
e‹Fz®thdhÆd‹; vdnt tlbkhÊia¡ f‰ngh®¡F¥
ga‹gLkhW m«bkhÊÆš X® mfuhâ vGâíjîkhW
ït‹ mtiu¡ nf£L¡ bfh©lnjhL m›tfuhâ
v«KiwÆš mikant©L« v‹gijí« m¿É¤jd‹.
ït‹ ÉU«ãathW mt® vGâa tlbkhÊ mfuhâ,
‘ehdh®¤jh®zt r«nBg«’ v‹gJ. 4 Mfnt ït‹
tlbkhÊ ts®¢áÆY« <Lg£oUªjik F¿¥ãl¤
1. . ........ . ........ bjŸË¤j«
K‹dh afÇyt‹ _Jyh¡ f©ÂnjhW«
bgh‹dh ÆuŠbrhÇªj ógâí«
v‹D« r§fu nrhHDyh tofshš ï¢brŒâia m¿ayh«. m‹¿í«, jÄœÉL
öâY« ïªÃfœ¢á F¿¡f¥g£LŸsJ.
2. j¡. guÂ, jhÊirfŸ 549, 772, 774, 775, 776, 777.
3. j¡. guÂ, jhÊirfŸ 16, 17, 18, 19, 20.
4. Journal of Oriental Research, Vol. XI, p. 2.
j¡fJ. fÉ¢ r¡fut®¤âah»a x£l¡T¤j® tlbkhÊ

ÆY« òyik vŒâÆUªjd® v‹gJ mt® ïa‰¿íŸs
üšfshš ïÅJ És§F«.
ïÅ ï›ntªj‹, j‹ mit¡fs¤âš òyt®fŸ jÄœ
üšfËYŸs ea§fis vL¤J¡Tw, mt‰iw ÉU«ã¡
nf£L k»œªJ å‰¿U¡F« ïašãddhf ïUªjd‹.
Mjyhš, ïtdJ murit ‘XthJ - brŒa jÄœ KH§f¤
bjŒt¥ bghâÆyhŒ’ És§»aJ v‹W MáÇa®
x£l¡T¤j® ghuh£oíŸsh®. m¡ fÉP® nfhkh‹ ït‹
M£á¡ fhy¤âšjh‹ cyf thœit Ú¤J ïiwt‹
âUtoia ailªjd® v‹W bjÇ»wJ.
ïuhruhrdJ áw¥ò¥ bga®fŸ
ï« k‹d® bgUkhD¡F mªehËš tH§»a
áw¥ò¥ bga®fŸ, nrhnHªâu á§f‹, bjŒt¥ bgUkhŸ,
f©l‹, brh¡f¥ bgUkhŸ, ïuhr f«Õu‹ v‹gd.
ït‰WŸ, nrhHªâu á§f‹,1 ïuhr f«Õu‹2 v‹w ïu©L
bga®fS« ït‹ fšbt£L¡fËš fhz¥gLtnjhL
Kiwna ïuhruhr DyhÉY« j¡fahf¥ guÂÆY«
Tw¥g£L« cŸsd. vŠáa _‹W« cyh, guÂ M»a
ïU üšfËš kh¤âu« fhz¥gL»‹wd. 3 ït‰WŸ
brh¡f¥ bgUkh‹ v‹gJ j¡fahf¥ guÂ ciuaháÇa®
T‰whšjh‹ m¿a¥gL»‹wJ. 4 ïuhrf«Õu‹ v‹gJ
ïtdJ M£áÆ‹ ã‰gFâÆš tH§»a áw¥ò¥ bgauhF«.
nrhnHªâu á§fešÿ®, ïuhrf«Õu ešÿ®,5 ïuhr f«Õu
1. Ins. 336 of 1917; ïuhruhr nrhH Dyh tÇfŸ 252, 685
2. j¡. guÂ, jh. 774. Ins. 440 of 1912 and Ins. 146 of 1937 - 38.
3. nk‰go jhÊirfŸ 772, 549.
ïuhruhr nrhH Dyh tÇfŸ 76, 726.
4. ‘K‹¿‰ »lªj’ v‹W bjhl§F« 777M« jhÊirÆ‹ ciuÆYŸs ‘Fnyh¤J§f
nrhH njt® ikªjuh»a brh¡f¥bgUkhshd uhruhr njtiu thœ¤âd’ v‹w
gFâahš ïjid czuyh«.
5. ïuhrf«Õu ešÿ® v‹W ïu©^®fS¡F¥ bga® it¤J mt‰iw¤ âU¥ghiy¤
Jiw ïiwt®¡F« âU¢brªJiw ïiwt®¡F« e« ïuhruhr‹ ïiwÆÈahf
mË¤J cŸsd‹ v‹gJ ïU fšbt£L¡fshš m¿a¥gL»‹wJ. (Ins. 440 of
1912; Ins. 146 of 1937 - 38).
âUk©lg«, ïuhr f«Õu‹ âUåâ 2 v‹gd ït‹
1
bgauhš ïtdJ M£á¡ fhy¤âš mik¡f¥ bg‰wit

v‹W bjÇ»wJ.
ïuhruhrDila kidÉkh®fŸ
‘ókUÉa bghÊnyG«’ v‹W bjhl§F« ïtdJ
bkŒ¡Ñ®¤âÆdhš ïtD¡F kidÉa® ehšt® ïUªjd®
v‹gJ e‹F bjËa¥gL«. m‹ndh®, òtd KGJilahŸ,
juÂ KGJilahŸ, mtÅ KGJilahŸ, bj‹dt®
»Hhdo v‹ngh®. mt®fSŸ, òtd KGJilahŸ
v‹gtŸ g£l¤juáah ÆUªjdŸ v‹gJ fšbt£L¡
fshY« ïuhruhr DyhÉdhY« òydh»‹wJ. mtÅ
KGJilahS¡F cyFil K¡nfh¡»HhdofŸ v‹w
k‰bwhU bga® c©L v‹gJ« m›tuá, âU¡nfhtÿÇš
mª eh£fËš thœªJ bfh©oUªj kiyakhdh£L¢
á‰wur‹ xUtDila kfŸ v‹gJ« ïtdJ bkŒ¡
Ñ®¤âahš m¿a¥gL»‹wd.
ïÅ, ïuhruhr‹ fhy¤J¡ FWÃy k‹d®fS«
muáaš jiyt®fS« aht® v‹gij MuhŒªJ fh©gh«.
1. kiyakhdh£L¡ FWÃyk‹d®fŸ:
ït®fSŸ e« ïuhruhr‹ fhy¤âš ïUªjt®fŸ
kiyakh‹ bgÇa cilah‹ Únu‰wh‹ Md ïuhruhr
kiyaFyuhr‹. 3 kiyakh‹ m¤âkšy‹ brh¡f¥
bgUkhŸ Md ïuhr f«Õu nrâuha‹, fÇabgUkhŸ
bgÇa ehadhd euá§f kyhLilah‹ v‹ngh®. ït®
fSŸ, ïuhruhr kiyaFy uhrid¥ g‰¿ x‹Wª bjÇa
Éšiy. ïuhr f«Õu nrâuha‹ v‹gt‹ kiya
khdh£oš »ËôÇÈUªJ mjid¢ Nœªj Ãy¥gu¥ig
murh©lt‹.4 fÇa bgUkhŸ v‹gt‹ âU¡nfhtÿÇÈUªJ
1. ïJ jhuhRu¤âš cŸsJ.
2. ïJ âU¥gdªjhËÈUªj bgUtÊah«.
3. Ins. 163 of 1906.
4. Ins. 411 of 1909.
murh©lt‹. ». ã. 1058-š m›ñÇYŸs âUkhš nfhÆiy¡

f‰wËahf vL¥ã¤j kyhLilah‹ euá§ft®kDila
ngu‹.1 ïtD« m¡nfhÆY¡F¤ bjh©L òÇªJŸsd‹.
<©L¡ F¿¡f¥ bg‰w kiyakhdh£L¢ á‰wur® _tU«
xUtU¡bfhUt® v‹d KiwÆd® v‹gJ ï¥nghJ
òy¥glÉšiy.
2. Tlÿ® Ms¥ãwªjh‹ nkhf‹ M»a ïuhr uhr
fhltuha‹:
ït‹ ïuhruhrDila jªijÆ‹ fhy¤âš
bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉ‹ xU gFâÆš ehL fhtš òÇí«
murh§f mâfhÇahÆUªj Fnyh¤J§f nrhH fhlt
uhaDila jika‹; ït‹ kiyaÉ¢rhâÇ ešÿÇ
ÈUªJ gy tÇfshš »il¡f¡Toa bghUŸ KGJ«
». ã. 1152-š vythdhN®¡ nfhÆY¡F Ãtªjkhf
mË¤JŸsh‹.2
3. ïuhnrªâu nrhH gšytuhâ¤j‹:
ït‹ gšyt® Fy¤ njh‹wš. ï¤jiyt‹ nfhyh®
Íšyh ÉYŸs N%® kiyÆš xU nfhÆš vL¥ã¤J
mj‰F¤ njtjhd ïiwÆÈ ». ã. 1153-š mË¤âU¤jyhš3
ït‹ e« ïuhruhr‹ ãuâÃâahf¡ f§feh£oÈUªâU¤jš
nt©Lbk‹W bjÇ»wJ. ït‹ fhLbt£o vdî«,
fhŠáòu gunkRtu‹ vdî« m¡ nfhÆ‰ fšbt£oš
F¿¡f¥g£oU¤jš m¿a¤ j¡fJ.
4. r«òtuha®fŸ:
ït®fSŸ, ïuhruhr‹ fhy¤âÈ Uªjt®fŸ, Ã¤j
Énehj r«òtuha‹, ïuhr ehuhaz r«òtuha‹ M»a
ïUtUnk aht®. ï‹ndhUŸ Ã¤j Énehj r«òtuha‹
kidÉ nrhWilahŸ v‹ghŸ 4 bj‹dh®¡fhL Íšyh
1. Ep. Ind., Vol. VII, p. 147.
2. Ins. 166 of 1906.
3. Ep. Car., Vol. X, KI. 75.
4. Ins. 168 of 1918.
ãu«knjr¤âYŸs nfhÆY¡F¤ âUÉs¡F it¤J
mj‰fhf 32 gR¡fŸ mË¤JŸsdŸ. ïuhr ehuhaz
r«òtuhaD¡F m«ika¥g‹ Óa‹ gšyth©lh‹
v‹D« bga® mªehËš tH§»aJ v‹W bjÇ»wJ.
ït‹, br§f‰g£L ÍšyhÉš ehL fhtš òÇí« murh§f
mâfhÇahÆUªjd‹. ït‹, m¢áWgh¡f«, 1 _ªü®, 2
M»a C®fËYŸs nfhÆšfS¡F Ãtªj§fŸ
mË¤JŸsik F¿¥ãl¤ j¡fjhF«.
5. ïuhruhr t§fhu K¤jiua‹:
ït‹ bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉš â£l¡Fo,
bg©zhfl¤ij¢ Nœªj ãunjr¤âš ehL fhtš òÇí«
murh§f mâfhÇah ÆUªjt‹. 3 nrªj‹ T¤jhLth‹
v‹gJ ïtdJ ïa‰bga®. ïuhruhr t§fhu K¤jiua‹
v‹gJ murdhš mË¡f¥bg‰w g£lkhF«. ït‹
â£l¡ FoÆš jd¡F¥ ghofhtš tÇahf¡ »il¤j‰
FÇa bešiy M©LnjhW« m›ñ®¡ nfhÆyâfhÇfŸ
Ãtªjkhf¥ bg‰W¡bfh©L, ïiwt®¡F m®¤jahk
tÊghL brŒJ tUkhW V‰ghL brŒjd‹ v‹W m§FŸs
fšbt£ blh‹W4 cz®¤J»‹wJ.
6. Fnyh¤J§f nrhH fl«guha‹:
ït‹ òJ¡ nfh£ilia¢ rh®ªj Ãy¥ gu¥ãš
ïuhruhr‹ fhy¤â ÈUªj X® mâfhÇaht‹. ït‹
FLÄah‹ kiyÆYŸs âUey¡ F‹wKilah® nfhÆÈš
ehŸnjhW« ïu©L âUÉs¡F it¥gj‰F Ãtªj«
mË¤JŸsd‹ v‹gJ m›ñ®¡ fšbt£blh‹whš
m¿a¡ »l¡»‹wJ.5
1. S. I. I., Vol. VII. No. 458.

2. Ins. 52 of 1919.
3. Ins. 28 of 1908.
4. S. S. I. Vol. VIII, No. 285.
5. Inscriptions of Pudukkottai State, No. 135.
7. âU¢á‰w«gyKilah‹ bgUkh‹ e«ãahd

gšytuha‹:
ït‹ ra§bfh©l nrhH k©ly¤J M_®¡
nfh£l¤J¢ áWF‹w eh£L¡ fhÇif¡ Fs¤ öÇd‹;
ïuhruhr‹ M£áÆš ÃyÉa xU áwªj gil¤jiyt‹;
ï›turdhš mË¡f¥bg‰w gšytuha‹ v‹D« g£l«
bg‰wt‹; ïtdJ m‹ã‰FÇatdh»¢ áwªj crh¤
JizahŒ És§»at‹; nruid¥ nghÇš bt‹W
mt‹ghš âiwbfh©L ïtD¡F bt‰¿khiy
N£oat‹;1 nrhH k©ly¤J ïuhrhâuhr tseh£L¤
âUÉªjq® eh£L¡Fs¤öÇš j‹ mur‹ bgauhš
ïuhruhnr¢Ru« v‹D§ nfhÆš vL¥ã¤J mj‰F
Ãtªj§fŸ tH§»at‹ 2. khôu¤â‰F m©ikÆYŸs
m›ñ®, ï¥gil¤ jiytDila bgauhš gšytuha‹
ng£il v‹W tH§» tU»‹wJ. ït‹ T¤juhš j¡f
ahf¥ guÂÆš òfH¥ bg‰wt‹ Mt‹.
ïÅ, ïuhruhr‹ M£áÆ‹Ñœ Mªâu eh£oš
á‰wur®fshf ïUªnjh®, kfh k©lnyRtu‹, âÇòtd
kšynjt nrhl kfhuh#‹,3 Í¡»njt nrhl kfhuh#‹,4
ò¤j uh#‹,5 kfh k©lnyRtu‹ Fnyh¤J§f uhnrªâu
nrhl‹, 6 uhnrªâunfhz nyhfuh#‹ 7 kfh rhkªj‹
ÍŒaUthU 8 v‹ngh®. ït®fSŸ, K‹dt® ïUtU«
fÇfhy‹ kuãd® v‹W j«ik¡ T¿¡bfhŸtJ
F¿¥ãl¤ j¡fJ. Fnyh¤J§f uhnrªâu nrhl‹ v‹gh‹
btyeh©L¢ nrhH‹ Mt‹. ït®fŸ Mªâu nja¤âš
1. j¡. guÂ, jh. 236.
2. Ins. 427 of 1924 and 435 of 1924.
3. Ins. 203 of 1897; S. S. I. Vol. VIII, No. 163.
4. Ins. 193 of 1897; S. S. I. Vol. VI, No. 153.
5. Ins. 216 of 1893; S. S. I. Vol. VIII, No. 1050.
6. Ins. 217 of 1893; S. S. I. Vol. IV, No. 1051, Ins. 132 of 1917.
8. Nellure Inscriptions O. 51.
nt§» ehL Kjyhdt‰¿ÈUªJ murh©lt® Mt®.
ï‹ndh® e« ïuhruhrD¡F¡ Ñœ¥g£oUªj á‰wur®fŸ
v‹gJ ït®fSila fšbt£L¡fshš m¿a¥gL
»‹wJ.
ïuhruhr‹ vâÇÈ¥ bgUkhS¡F ïstuR¥ g£l§
f£oaJ: 1
ïuhruhr‹ j‹ thœehË‹ ïWâ¡ fhy¤âš giH
ahiwÆÈUªj MÆu¤jË mu©kidÆš nehŒthŒ¥
g£L¤ J‹ò‰w ÃiyÆš ïUªjd‹. mJnghJ jh‹ mª
nehÆÅ‹W ÉLg£L¥ ãiH¡f KoahJ v‹gijí«
ït‹ cz®ªJbfh©lh‹. mªehËš ïtDila k¡fŸ
ïUtU« <uh©L« Xuh©L« Ãu«ãa ïs§FHªij
fshf ïUªjd®. Mfnt, mt®fŸ KoN£l¥ bgW
tj‰F¤ j¡f taâduhf ïšiy. mJg‰¿ mur‹ bgU§
ftiy bfh©L, mªÃiyÆš brŒa¤j¡fJ ahJ v‹gij
MuhŒªJ, j‹ jha¤âdUŸ xUtdh»a be¿íil¥
bgUkhË‹ òjšt‹ vâÇÈ¥ bgUkhis¡ f§if
bfh©l nrhHòu¤âÈUªJ tUÉ¤J, m›tur FkhuD¡F
ïstuR¥ g£l§ f£oÉ£L, mªehËnyna ïwªJ
nghdh‹. m¢ rka¤âš nrhH eh£oš M£á íÇik g‰¿¤
jha¤âdUŸ fyf« V‰gLnkh v‹w Ia¥ghL c©lhÆ‰W.
clnd, mik¢r® jiytdh»a âU¢á‰w«gy Kilah‹
bgUkhd«ã v‹gh‹ ïuhr uhrDila mªj¥òu
kfËiuí« ïsŠ áWt® ïUtiuí« gÇthu§fnshL
MÆu¤jË mu©kidÆ ÈUªJ miHªJ tªJ, ghJ
fhtš Ä¡fjhŒ mj‰f©ikÆÈUªj ïuhruhròu¤
ju©kidÆš it¤J¡ fh¥gh‰¿dh‹. m¡fhy¤âš cŸ
eh£oš FH¥g« c©lhfhjthW eh£ilí§ fh¤jd‹.
m‹¿í«, m›tik¢r‹, ïuhruhr‹ ïw¡Fª jWthÆš
ïstuR¥ g£l§f£oa vâÇÈ¥ bgUkhS¡F m¥g£l«
bg‰w eh‹fh« M©oš ïuhrhâuhr‹ v‹D« bgaUl‹
1. ï¥gFâ gšytuha‹ ng£il¡ fšbt£il MuhŒªJ vGâajhF«. (Ep. Ind.,
Vol.., XXI, No. 31).
âU mãnlfŠ brŒJ ehL« cl‹ T£lK« x‹Wg£L¢

bršYkhW brŒjh‹; ïuhruhr‹ jha¤âduhŒ¢ nrhH
ïuh¢áa¤âÈUªj k‰iwnah® ÄifbrŒahjgoí«
gh®¤J¡bfh©lh‹. ï›tik¢r‹ vâÇÈ¥ bgUkhS¡F
Kiw¥go Ko N£Ltj‰F eh‹F M©LfŸ tiuÆš
fhy« jhœ¤âdik¡F¡ fhuz« ehL« cl‹ T£lK«
x‹W¡bfh‹W Ku©g£l fU¤J¡fSl‹ ïUªjik
nghY«.
ïuhruhrdJ M£áÆ‹ ïWâ¡fhy«:
ï› ntªjdJ 28-M« M£á ah©L¡ fšbt£L
Mªâu eh£oš fhz¥gLtjhš 1 ïtdJ M£áÆ‹
ïWâ¡ fhy« ». ã. 1173-M« M©lhjš nt©L bk‹W
fUj¥gL»wJ. 2 Mdhš, nrhH eh£oY« bjh©il
eh£oY« ïtdJ 19-M« M£á ah©L¡ fšbt£L¡fŸ3
jh‹ fhz¥ gL»‹wd. mt‰whš ». ã. 1166 tiuÆš ït‹
murh©lt‹ Mjš nt©L« v‹gJ òydh»‹wJ.
jŠrhñ® Íšyh gšytuha‹ ng£ilÆYŸs fšbt£
blh‹whš ït‹ ». ã. 1163-M« M©o‹ bjhl¡f¤âš
ïwªâU¤jš nt©Lbk‹gJ cŒ¤Jzu¥ gL»‹wJ. 4
Mfnt ». ã. 1173, 1166, 1163 M»a _‹wh©LfSŸ
ïuhruhr‹ v›th©oš ïwªâU¤jš nt©Lbk‹gJ
MuhŒj‰FÇaJ. ï›ntªj‹ j‹ ïWâ ehËš vâÇÈ¥
bgUkhŸ v‹gtD¡F ïstuR¥ g£l§ f£oÉ£L
m‹nw ïwªjd‹ v‹gJ nkny F¿¥ã£l gšytuha‹
ng£il fšbt£lhš m¿a¥gL»‹wJ. 5 vdnt,
vâÇÈ¥ bgUkhŸ ïstuR¥ g£l§ f£l¥bg‰w ehns
2. The Cholos, Vol. II, p. 87.
3. Ins. 86 of 1928; Ins. 411 of 1909.
4. Ep. Ind. Vol. XXI, No. 31.
5. cilah® É¡»uk nrhHnjt® ngudh® be¿íil¥ bgUkhŸ âUkfdh® vâÇÈ¥
bgUkhis¥ bgÇa njt® JŠá aUËd ehËny k©il¡ fÉ¥ã¤J¥
nghªjhuhdthnw ïtiu¤ âU mãnõf« g©QÉ¡f¡ fltuhf. (gšytuha‹
ng£il¡ fšbt£L, tÇfŸ 11, 12).
ïuhruhr‹ ïwªj ehshjš nt©L bk‹gJ bjŸËJ.
vâÇÈ¥ bgUkhŸ ». ã. 1163-M« M©o‹ bjhl¡f¤âš
g£l« bg‰wd‹ v‹gJ fÂjüš tšyh® f©l
KoghF«. 1 Mfnt ïuhruhrD« m›th©ošjh‹
ïwªâU¤jš nt©L bk‹gJ â©z«.
ïÅ, nrhH eh£oY« bjh©il eh£oY« ïuhr
uhrdJ 18, 19M« M£á ah©L¡ fšbt£L¡fS«2 Mªâu
eh£oš 26, 28M« M£á ah©L¡ fšbt£L¡fS« 3
fhz¥gLtj‰F¡ fhuz« ahJ v‹gJ neh¡f‰ghyJ.
vâÇÈ¥ bgUkhŸ ïstuR¥ g£l« bg‰w eh‹fh«
M©lh»a ». ã. 1166-š jh‹ ïuhruhr‹ v‹D« bgaUl‹
Kiw¥go murdhf mãnlfŠ brŒa¥ bg‰wd‹ 4
v‹gJ gšytuha‹ ng£il¡ fšbt£o‹ Jiz
bfh©L cWâ brŒa¥bg‰w brŒâahF«. m›th©L
tiuÆš ïuhruhr‹ M£áah©LfŸ fšbt£L¡fËš
F¿¡f¥bg‰W tªjikahšjh‹ ïtdJ 18, 19 -M«
M£áah©L¡ fšbt£L¡fŸ nrhH eh£oY« bjh©il
eh£oY« fhz¥gL»‹wd v‹gJ m¿a‰ghyjh«.
nrhH eh£onyna ïuhruhrdJ 19-M« M£á
M©o‰F¥ ãwF ït‹ fšbt£LfŸ ïšiybaÅ‹
mj‰F tl¡nf beLªöu¤âYŸs Mªâu eh£oš ïtdJ 26,
28 -M« M£á ah©L¡ fšbt£L¡fŸ v§‡d« ïU¤jš
TL«? Mfnt, ït‹ ïwªj ã‹dU« Mªâu eh£L¡
fšbt£L¡fËš ït‹ M£á M©LfŸ tiua¥
bg‰¿U¥gJ m¿ahikahš ne®ªj ãiHna vdyh«.
Mjyhš m› th©LfËš ïuhruhr‹ cÆ® thœª
âUªjd‹ v‹W bfhŸtJ v›th‰whD« V‰òil¤j‹W.
1. Ep. Ind. Vol. IX, p. 211.
2. S. S. I. Vol. VII, Nos. 458 and 483; Ins. 28 of 1908; Ins. 411 of 1909; Ins. 86
of 1928.
3. Ins. 704 of 1920; Ins. 181 of 1899.
4. ‘ehyhª âUeB¤âu¤âny ïuh#hâuh# njt® v‹W âUmãnõf« g©QÉ¤J’
(gšytuha‹ ng£il¡ fšbt£L, tÇfŸ 12, 13).
ïÅ, ïuhruhr‹ ïwªj eh‹fh« M©oš vâÇÈ¥

bgUkhS¡F ïuhrhâuhr‹ v‹D« mãnlf¥ bgaUl‹
Ko N£oa mik¢r‹ âU¢á‰w«gyKilah‹
bgUkh‹e«ã v‹gt‹ ». ã. 1171M« M©oš ïwªJ
É£lh‹ v‹gJ gšytuha‹ ng£il¡ fšbt£lhš
m¿a¡»l¡»‹wJ. ïªÃiyÆš Mªâu eh£L¡ fšbt£L¡
fis Mjhukhf¡ bfh©L ïuhruhr‹ ». ã. 1173-M«
M©oš cÆUl‹ ïUªjd‹ v‹W bfhŸtJ á¿J«
bghUªjhJ. m‹¿í«, m›th©oš ït‹ cÆUl‹
ïUªâU¥ã‹ gh©o eh£oš Fynrfu gh©oa‹
bghU£L¢ nrhH eh£L¥ gil¤ jiyt®fŸ Ãfœ¤âa
ngh®fŸ, ït‹ M£áÆš ÃfœªâU¤jš nt©L«.
Mdhš m¥ngh®fŸ všyh« ïuhrhâuhr‹ M£áÆš
eilbg‰wd v‹gJ fšbt£L¡fshš btËah»‹wJ.
Mfnt, ïuhruhr‹ m¥ngh® Ãfœªj fhy¤âš ïšiy
v‹gJ nj‰w«. vdnt, ïuhruhr‹ ». ã. 1163M« M©o‹
bjhl¡f¤âš ïwªâU¤jš nt©Lbk‹gJ e‹F JÂa¥
gL«.

126
20. ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhH‹

(». ã. 1163 - 1178)
ïu©lh« ïuhruhr nrhHdhš ». ã. 1163-M«
M©oš1 ïstuR¥ g£l§ f£l¥ bg‰W, ». ã. 1166-M«
M©oš nrhH ïuh¢áa¤â‰F¢ r¡fut®¤âahf Ko
N£l¥bg‰w ï›tur Fkhu‹, É¡»uk nrhHDila
ngu‹, be¿íil¥ bgUkhË‹ òjšt‹. ïtdJ ãŸis¤
âU¥bga® vâÇÈ¥ bgUkhŸ v‹gJ. ït‹ Ko
N£l¥bg‰w ehËš ïuhrhâuhr‹ v‹D« mãnlf¥
bga® vŒâd‹. 2 ïtD¡F K‹ murh©l ïu©lh«
ïuhruhrnrhH‹ gunfrÇ v‹D« g£lKila
tdhÆUªjikahš, m¡ fhy¤J¢ nrhH k‹d®fË‹
xGfyh‰¿‹go ït‹ ïuhrnfrÇ v‹w g£l¤Jl‹
M£á òÇthdhÆd‹. fšbt£L¡fËš ïtD¡F _‹W
bkŒ¡Ñ®¤âfŸ fhz¥gL»‹wd. mt‰WŸ x‹W ‘flš
Nœªj gh® khjU«’ 3 vdî«, k‰bwh‹W ‘flš Nœªj
ghnuG«’ 4 vdî«, ã¿bjh‹W ‘ókUÉa âir
Kf¤njh‹’5 vdî« bjhl§F»‹wd. m«bkŒ¡Ñ®¤âfŸ
ït‹ M£áÆ‹ áw¥ig mHFw TW»‹wdnta‹¿
ït‹ tuyh‰W¢ brŒâfis cz®¤JtdthÆšiy.
vÅD«, ït‹ fšbt£L¡fSŸ áy, ït‹ M£á¡
fhy¤âš eilbg‰w gh©o eh£L¥ ngh® Ãfœ¢áfis
e‹F òy¥gL¤J»‹wd.
1. Ep. Ind., Vol. IX, p. 211.
2. Ibid. Vol. XXI, p. 190; Ibid, Vol. XXII, p. 86, Foot Note.
3. S.I.I., Vol. VII, No. 227.
4. Ins. 172 of 1908; Ins. 540 of 1904.
5. S.I.I., Vol. VII, No. 890.
ïÅ, ïuhrhâuhr nrhH‹ M£á¡ fhy¤âš gh©o

eh£oš jha¤âduhd ïU gh©o ntªj®fS¡FŸ
murhS« cÇikg‰¿¥ gifik c©lhÆ‰W. mjdhš,
m› ÉUtU« áy M©LfŸ tiuÆš jk¡FŸ ngh®
òÇªJbfh©oUªjd®. mt®fSŸ, Fynrfu gh©oaD¡F
e« ïuhrhâuhr nrhHD« guh¡»uk gh©oaD¡F á§fs
k‹ddh»a guh¡»uk ghFî« gilaD¥ã cjÉ
òÇªjd®. Mfnt, m¥ngh® gh©oa®fS¡FŸ Ãfœªj
bjÅD«, m~J c©ikÆš nrhH k‹dD¡F« á§fs
ntªjD¡F« eilbg‰wbj‹nw Twnt©L«. M£á
cÇik g‰¿ Ãfœªj m¥gh©o eh£L¥ nghÇ‹ Kj‰
gFâ ïy§if¢ rÇjkh»a kfht«r¤âY« 1 vŠáa
gFâfŸ nrhH eh£oY« bjh©il eh£oYKŸs eh‹F
fšbt£L¡fËY« F¿¡f¥g£LŸsd. m¡fšbt£L¡
fSŸ fhŠákh efiu¢ rh®ªj M®¥gh¡f¤J¡ fšbt£L2
ïuhrhâuhrdJ Iªjh« M£áah©oY«, khôu¤ij¢
rh®ªj gšytuha‹ ng£il¡ fšbt£L3v£lh« M£á
ah©oY« mu¡nfhz¤ij¢ rh®ªj tl âUthy§
fh£L¡ fšbt£L«4 âU¡flñ® kahd¡ fšbt£L« 5
g‹Åu©lh« M£á ah©oY« tiua¥ bg‰wd
thF«.6 x›bthU fšbt£oY« m›t¥ nghJ Ãfœªj
áy ngh® Ãfœ¢áfns fhz¥gL»‹wd. mt‰¿‹ Jiz
bfh©L m¥ngh® Ãfœ¢áfis MuhŒtJ mikîila
njah«.
guh¡»uk gh©oa‹ kJiuÆš å‰¿UªJ mu
rh©L bfh©oU¡F§fhš, mtD¡F« mt‹ jha¤âd
1. kfh t«r¤âš 76, 77 M« mâfhu§fËš ï¥ ngh® Ãfœ¢áfŸ Tw¥g£LŸsd.
2. S.I.I., Vol. VI, No. 456.
3 Ep. Ind., Vol. XXI, No. 31.
4. Ibid. Vol, XXII, No. 14.
5. Ins. 261 of 1925.
6. tl âUthy§fh£L¡ fšbt£L« âU¡flñ® kahd¡ fšbt£L« x‹whfnt
ïU¤jš m¿a¤j¡fJ Mdhš ãªâaJ Äf¢ áijªj ÃiyÆš csJ; vÅD«,
Kªâaâš áijªJŸst‰iw m¿tj‰F¥ ga‹gL»wJ.
dh»a Fynrfu gh©oaD¡F« gh©o eh£o‹ M£á
íÇik g‰¿ tH¡F©lhÆ‰W. Fynrfu gh©oa‹
kJiu khefiu K‰WifÆ£lh‹. guh¡»uk gh©oa‹
á§fs ntªjdh»a guh¡»ukghFit¤ jd¡F cjÉ
òÇíkhW nt©o¡bfh©lh‹. mtD« gh©oa‹
nt©LnfhS¡F cl‹g£L, ïy§fhòÇ¤j©l ehaf‹
jiyikÆš bgU« gilbah‹iw mD¥ãdh‹. m¥gil
gh©o eh£o‰F tUtj‰FŸ, kJiuia K‰WifÆ£oUªj
Fynrfu gh©oa‹, guh¡»uk gh©oaidí«, mt‹
kidÉ k¡fisí« bfh‹W m¤ jiyefiu¡ if¥g‰¿
m§»UªJ gh©o eh£il M£áòÇa¤ bjhl§»dh‹.
mjida¿ªj ïy§fhòÇ¤ j©l ehaf‹ bgUŠ ád§
bfh©L, gh©o eh£il¥ ão¤J¡ bfhiyí©l
guh¡»uk¥ gh©oaid¢ nr®ªnjh®¡F mË¡f v©Â,
mªeh£oš ïuhnkRtu« Kjyhd C®fis¡ if¥g‰¿dh‹.
á§fs¥ gil¡F« Fynrfu gh©oa‹ gil¡F« gh©o
eh£oš gy C®fËš fL« ngh®fŸ eilbg‰wd.
ïWâÆš, ïy§fh òÇ¤ j©l ehafnd bt‰¿ vŒâdh‹.
mjid íz®ªj Fynrufu gh©oa‹, bfh§F eh£oÈUªj
j‹ khk‹ gilfisí« áj¿¡ »lªj guh¡»uk gh©oa‹
gilfisí« j‹ gilfisí« xU§Fnr®¤J¡ bfh©L,
jhnd ïy§fhòÇ¤ j©l ehafid vâ®¤J¥ ngh® òÇth
dhÆd‹. m¥nghÇY« ïy§fhòÇ¤ j©l ehaf‹
bt‰¿ bg‰W kJiu khefiu¡ if¥g‰¿, bfhiyí©l
guh¡»uk gh©oa‹ òjštD« kiy eh£oš xËªJ
bfh©oUªjtDkh»a åugh©oaid miH¥ã¤J¥
gh©o eh£il M£áòÇªJ tUkhW brŒjh‹; mª
eh£oš ÑiHk§fy« nkiyk§fy« Kjyhd C®
fsl§»a gFâia¡ f©l njt kHtuha‹ M©L tUkhW
mË¤jd‹; bjh©o, fUªj§Fo Kjyhd C®fsl§»a
gFâia kHt¢ r¡ut®¤â MS«go tH§»dh‹. ï›thW
gh©o eh£L¤ jiyt® áy®¡F M£áíÇik eš»,
m‹ndhiu ïy§fhòÇ¤ j©l ehaf‹ j‹ ta¥gL¤â
it¤âUªj fhy¤âš, Fynrfu gh©oa‹ gil âu£o¡
bfh©L kWgoí« ngh®¡F¤ jahuhÆdh‹. mJnghJ

m¤jiyt®fŸ Fynrfu gh©oandhL nr®ªJ bfhŸsnt,
všnyhU« nr®ªJ åugh©oaid¥ nghÇ‰ òw§f©L
kJiuia É£L¤ Ju¤âÉ£ld®. mªÃfœ¢áfis
m¿ªj ïy§fhòÇ¤ j©l ehaf‹, <H eh£oÈUªJ
jd¡F¤ Jiz¥ gil mD¥òkhW guh¡»uk ghFî¡F
xU foj« ÉL¤jh‹. m›ntªj‹ #f¤ É#a j©l
ehaf‹ jiyikÆš bgU« gilbah‹iw mD¥gnt,
á§fs¥ gil¤ jiyt® ïUtU« nr®ªJ Fynrfu
gh©oaid¥ nghÇš bt‹W, j« mur‹ MizÆ‹go
åugh©oaid Û©L« kJiuÆš mÇahrd¤ jk®¤â
Ko N£L ÉHhî« Ãfœ¤âd®.
Fynrfu gh©oa‹ ï›thW g‹Kiwí« njhšÉ
baŒâaikahš ». ã. 1167-M« M©oš nrhH eh£o‰F
tªJ, j‹ eh£il¤ jh‹ bgWkhW jd¡F¥ gilaD¥ã
cjÉ òÇa nt©L bk‹W nf£L¡bfh©lh‹. mt‹
nt©LnfhS¡»z§»a ïuhrhâuhr nrhH‹, âU¢
á‰w«gyKilah‹ bgUkhd«ã¥ gšytuha‹
jiyikÆš xU bgU« gilia¥ gh©o eh£o‰F
mD¥ãdh‹. nrhzh£L¥ gil¡F« á§fs¥ gil¡F«
bjh©o ghá¥g£lz« Kjyhd C®fËš bgU«
ngh®fŸ eilbg‰wd. m¥ngh®fËš á§fs¥ gil¤
jiyt®fŸ bt‰¿ vŒâd®.1 gifP®fsh»a á§fstÇ‹
bt‰¿, mªeh£fËš nrhH eh£L k¡fS¡F¥ ngu¢r¤
ijí« fy¡f¤ijí« c©Lg©ÂaJ v‹W bjÇ»wJ.2
1. ïJtiuÆš F¿¡f¥bg‰w brŒâfŸ ïy§if¢ rÇjkh»a kfh t«r¤âš
fhz¥gL»‹wd. vŠáa Ãfœ¢áfŸ mâš fhz¥glÉšiy.
2. S.I.I., Vol. VI, No. 456. ‘ã‹ò kfuh#h $uh#hâ uh#njt® rhkªjnuhnl órš
bghu¤ bjhl§» bjh©o ghá ãunjr¤âny órY©lhŒ mgha¤âny <H¥gil
#Æ¤jthnw nrhH k©ly¤âY« k‰WŸs ehLfËYKŸs #d§fbsšyh«
ga¥g£likia¡ nf£L vâÇÈ nrhH¢ r«òtuhand‹ vd¡F ïJ, v§‡nd
ahnkh bt‹W Érhuª njh‹¿ RthÄnjt® $ghj¤njw¢ br‹W ï¥go¥ òFªjJ
<H¥ gilah»wJ rhy¥ghg¡ f®kh¡fŸ mt®fŸ nrhH k©ly¤ bjšiyÆny
òFâš $ kfh njt® nfhÆYŸË£l njt®fŸ nfhÆY¡F« ãuhkz®¡F«
uhZou¤J¡F kl§f ÉnuhjK©lh«.’
(M®¥gh¡f¤J¡ fšbt£L, tÇfŸ 12-21)
ãwF eilbg‰w ngh®fËš, e« ïuhrhâuhr nrhH‹
gil¤jiytdh»a âU¢á‰w«gyKilah‹ bgUkh
d«ã¥ gšytuha‹, á§fs¥ gilfis bt‹W òw§
fh£o nahL«go¢ brŒjiknahL, á§fs¥ gil¤
jiyt® ïUtiuí§ bfh‹W mt®fŸ jiyfis ahtU§
fhQkhW kJiu¡ nfh£il thÆÈY« it¥ã¤jh‹.1
ãwF, mt‹ Fynrfu gh©oaD¡F kJiua«gâia
mË¤J M£áòÇªJ tUkhW brŒjh‹.2 áy M©LfŸ
tiuÆš m›ntªj‹ M£áí« gh©o eh£oš eil
bg‰W tªjJ vdyh«.
ïÅ, á§fs k‹ddh»a guh¡»ukghF v‹gh‹, j‹
v©z¤ij Ãiwnt‰w Koahk‰ nghÆdikahš
ïuhrhâuhr nrhHidí« ïtdhš MjÇ¡f¥ bg‰W
kJiuÆš M£á òÇªJbfh©oUªj Fynrfu gh©o
aidí« Û©L« jh¡»¥ nghÇ‰ òw§ fhznt©L«
v‹w fU¤âddhŒ, <H eh£oš Cuh¤Jiw,3 òiy¢nrÇ,
khnjh£l«, tšÈfhk«, k£othœ v‹D« C®fËš j‹
gilfis¤ âu£o¥ glFfS« jahÇ¤jh‹. m¢brŒâ
nrhH eh£o‰ bf£oaJ. 4 mªeh£fËš ïuhrhâuhr
nrhHDila mik¢r® jiytdhf És§»a ntjtd
1. Ep. Ind.; Vol. XXI, No. 31. ïit gšytuha‹ ng£il¡ fšbt£oš fhz¥gLŠ
brŒâfŸ MF«.
2. Ep. Ind.; Vol. XXI, No. 31. (Pallavarayanpettai Inscription of Rajadhiraja
II, line. 19)
3. Cuh¤Jiw v‹gJ ahœ¥ghz¤â‰F nk‰nfíŸs xU ÔÉš csJ. ïªehËš
‘fa£Þ’ (Kayts) v‹W tH§F»‹wJ. ïJ guh¡»uk ghFÉ‹ fhy¤âš xU
áwªj fl‰Wiw¥ g£odkhf ïUªjjh«. C®fhtš Jiw v‹gnj Cuh¤Jiw
vd¢ áijªJ nghÆ‰W v‹W TWt®. òiy¢nrÇ v‹gJ kfh t«r¤âš
brhšy¥g£LŸs òdy¢nrÇnaah«. khnjh£l« v‹gJ irt rka Fut®fshš
ghl¥bg‰w <H eh£L¤ jy§fŸ ïu©lDŸ x‹whF«. m§FŸs âU¡nfhÆš
âU¡nfÔ¢Ru« v‹D« bgaUilaJ ‘khnjh£lkhd ïuhruhròu«’ v‹D«
fšbt£L¥ gFâahš (S.I.I., Vol. IV, No. 1412) m›ñ®¡F ïuhruhròu« v‹w
k‰bwhU bgaU« c©L v‹W bjÇ»wJ. tšÈfhk« v‹gJ ïªehËš tÈ¡fhk«
v‹w bgaUl‹ k‹dh®¡F¤ bj‹»H¡»š 5 ikÈš cŸsJ. k£othœ v‹gJ
k£LÉš v‹w bgaUl‹ ahœ¥ghz¤â‰F¡ »H¡nf 10 ikš öu¤âš csJ.
(Ibid, p. 187)
4. Ins. 171 of 1925.
Kilah‹ m«ika¥gdhd m©z‹ gšyt uha‹

v‹gh‹1 mjid a¿ªJ <H eh£L¢ á§fhjd« g‰¿¥
guh¡»uk ghFnthL gifik bfh©L nrhH eh£o‰F
tªJ j§»ÆUªj m› ntªj‹ kUkf‹ ÓtšygD¡F 2
M‰wš thŒªj bgU« gil íjÉ <H¤â‹ ÛJ gil
baL¤J¢ bršYkhW brŒjd‹. ÓtšygndhL <H
eh£o‰F¢ br‹w m¥ gil Cuh¤Jiw, tšÈfhk«,
k£othœ cŸË£l C®fËny òFªJ, òiy¢nrÇ C®
fisí« mÊ¤J, m› C®fËÈUªj ahidfisí«
khnjh£l« cŸË£lt‰iw V‰W¡bfh©L, <H
k©ly¤âš Ñœ nkš ïUgâ‹ fhj¤â‰F nk‰glî«
bj‹tlš K¥gâ‹ fhj¤â‰F nk‰glî« mÊ¤J,3 áy
á§fs¤ jiyt®fis¡ bfh‹W, vŠánahiu¢ áiw¥
ão¤J¡ bfh©L nrhH eh£o‰F¤ âU«ãaJ. m¥
gilbaL¥ãš <H eh£oÈUªJ bfh©L tu¥g£lit
bašyh«, mik¢r® jiytdhd m©z‹ gšytuhadhš
ïuhrhâuhr nrhHD¡F mË¡f¥bg‰wik F¿¥ãl¤
j¡fjhF«.
Ótšyg‹, nrhH k‹d‹ Jizbfh©L Ãfœ¤âa
gilbaL¥ãdhš guh¡»uk ghFÉ‹ Ka‰áfŸ všyh«
ga‹glhk‰ nghÆd. m‹¿í«, <H eh£oš mikâ
Æ‹ikí« bghUsÊî« ÄFâahf V‰g£L É£ld.
mt‰iw¡ f©l m¢ á§fs ntªj‹, jh‹ guh¡»uk
gh©oa‹ òjštid MjÇ¤jikahš m¤jifa J‹g§fŸ
c©lhÆd v‹w Koã‰F tªjh‹. clnd, mt‹
kJiuÆÈUªJ M£á òÇªJbfh©oUªj Fynrfuid¥
gh©o ntªjdhf V‰W¡bfh©L c‰w e©gdhf it¤J¡
1. Ep. Ind., Vol. XXII. No. 14.
2. ït‹ guh¡»uk ghFÉ‹ cl‹ ãwªjhshd Ä¤jh v‹D« ïuhr Fkhu¤âÆ‹
kf‹. ït‹ jªij khdhguz‹ v‹gh‹.
3. ‘<H¤ jhÅdthŒ ï›ñ®fËš Ã‹w MidfS« if¡bfh©L <H k©ly¤âš
Ñœnkš ïUgâ‹ fhj nk‰glî« bj‹tlš K¥gâ‹ fhjnk‰glî« mÊ¤J’ v‹D«
âUthy§fh£L¡ fšbt£L¥ gFâahš ïª Ãfœ¢áfisa¿ayh«. (Ep. Ind.,
Vol. XXII, p. 90)
bfhŸtJjh‹ eybk‹W fUâ, mtD¡F¢ áy gÇášfŸ
mD¥ãdh‹. Fynrfu gh©oa‹, nrhH k‹d‹ jd¡F¢
brŒj všyh e‹ikfisí« kwªJ, á§fs ntªj‹
mD¥ãa gÇášfis¥ bg‰W¡bfh©L, mtndhL
e£ò« kzÉid¤ bjhl®ò« it¤J¡bfhŸsî« cl‹
g£lh‹. 1 m‹¿í«, m¡ Fynrfu gh©oa‹ nrhH
ïuh¢áa¤â‰F Énuhjkhd fhÇa§fis¢ brŒa¤ bjhl§»,
ïuhrhâuhr nrhH‹ghš m‹òilat®fshd ïuhruhr¡
f‰Fo khuha‹, ïuhrf«Õu mŠR nfh£il ehlhœth‹
Kjyhd gh©o eh£L¤ jiyt®fis mªeh£ilÉ£L
btŸsh‰W¡F tl fiuÆny2 nghF«go brŒJ, á§fs¥
gil¤ jiyt®fË‹ jiyfis kJiu¡ nfh£il
thÆÈÈUªJ vL¤J ÉLkhW« brŒjh‹. mªÃiyÆš,
Fynrfu gh©oaD« guh¡»ughFî« e©g®fsh»
x‹Wg£oU¤jiy íz®¤J« áy XiyfS« ïuhrhâuhr
nrhHD¡F¡ »il¤JÉ£ld. vdnt, ït‹ Fnynrfu¥
gh©oa‹ brašfŸ mid¤ijí« gštifahY«
e‹f¿ªJ bfh©lh‹; ã‹d® e‹¿ kwªJ giftndhL
nr®ªJbfh©l m¥ gh©oaid mÇaizÆÈUªJ
Ú¡», guh¡»uk gh©oa‹ òjšt‹ åugh©oaD¡F
mjid mË¡FkhW j‹ mik¢r‹ m©z‹ gšyt
uhaD¡F MizÆ£lh‹. clnd, mt‹ kJiu khef®
ÛJ gilbaL¤J¢ br‹W, Äf¢ RU§»a eh£fËš
Fynrfu gh©oaid¥ nghÇ‰ òw§f©L åu
gh©oaD¡F¥ gh©o eh£il mË¤JÉ£L¢ nrhH
eh£o‰F¤ âU«ãdh‹.3 åu gh©oaD«, m¥ gšytuha‹
jd¡F tH§»a gh©o eh£il kJiua«gâÆÈUªJ
1. ‘gh©oadh® Fynrfu® jk¡F K‹ò brŒj e‹ikfS« ghuhnj <H¤jhDl‹
r«gªj« g©zî«’ (Ibid.) v‹D§ fšbt£L¤ bjhl®fshš ï›î©ik
e‹f¿a¡»l¤jš fh©f.
2. btŸsh‰¿‰F tlfiuÆYŸs Ãy¥ gu¥ò¢ nrhH eh£il¢ nr®ªjjhF«. mªehËš
ï›btŸshW, gh©o eh£o‹ tl všiyahfî« nrhH eh£o‹ bj‹ všiyahfî«
ïUªjik m¿a¤ j¡fJ.
3. ïJ Koa tiua¥bg‰WŸs Ãfœ¢áfŸ všyh« âUthy§fh£L¡ fšbt£oš
fhz¥gLtdthF«. (Ep. Ind., Vol. XXII, No. 14.)
M£á òÇªJ tUthdhÆdh‹. m¡ fhyKjš ïuhrhâ

uhr‹ M£á¡ fhy KGtJ« åugh©oand 1 kJiuÆ
ÈUªJ murh©L tªjd‹ v‹gJ m¿a‰ghyjhF«.
e« ïuhrhâuhr‹ M£á¡ fhy¤âš Ãfœªj m¥
gh©o eh£L¥ ngh® ». ã. 1167 Kjš ». ã. 1175 tiuÆš
eilbg‰wjhjš nt©L«. ï›ntªj‹ m¤Jizah©L
fS« m¥ nghÇš <Lg£oUªjik czu‰ ghyjhF«.
Fynrfu gh©oaDila nt©LnfhË‹ go ït‹
gh©o eh£L¥ nghÇš fyªJbfh©lhbdÅD«, mt‹
e‹¿ kwªJ nrhH eh£o‰F¤ Ô§»iH¤j‰F Ka‹wik
g‰¿ mtidna gh©o eh£L¢ á§fhjd¤ âÈUªJ
Ú¡FtJ ï‹¿aikahj jhÆ‰W. mªÃiyÆš ït‹
jd¡F¥ giftdh ÆUªj guh¡»uk gh©oa‹ òjšt‹
åugh©oaid MjÇ¤J kJiuÆš mÇaizÆš mk®¤J
khW ne®ªjJ vdyh«. ïuhrhâuhr nrhH‹ M£áÆ‹
ïWâÆÈUªj gh©o eh£L Ãiy ïJntahF«. vdnt,
gh©o eh£L¥ nghÇš e« ïuhrhâuhr‹ v©z« e‹F
Ãiwnt¿aJ v‹gJ xUjiy. m¥nghÇš nrhH eh£L¥
gil á‰áy fhy§fËš njhšÉ baŒJ«go ne®ªj
jhÆD«, á§fs¥ gilfis¥ g‹Kiw bt‹W nguÊÉ‰
FŸsh¡»aiknahL á§fstiu¥ gh©o eh£oÈUªJ
Ju¤âaikí« F¿¥ãl¤j¡fjhF«. m¢ braš e«
ïuhrhâuhrD¡F¥ bgUk»œ¢á mË¤âU¡F« v‹gJ
â©z«. m› bt‰¿ fhuzkhf, ït‹ ‘kJiuí« <HK«
bfh©l’2 nfh ïuhrnfrÇt®k‹’ v‹W tH§f¥ bg‰wd‹.
nrhH eh£L¥ gil <H¤âš ngh® òÇªJ thif Noaik
g‰¿ ït‹ <HK§ bfh©lt‹ v‹W Tw¥bg‰wd‹
nghY«. <H eh£oš xU áW gFâTl ït‹ M£á¡
F£g£oU¡f Éšiy v‹W bjÇ»wJ.
1. ï«KiwÆš åu gh©oa‹ ». ã. 1175 Kjš 1180 tiuÆš gh©o eh£oš
murh©lh‹ v‹W bjÇ»wJ.
2. âU¡flñÇYŸs ïuhrhâuhrdJ 12-M« M£áah©L¡ fšbt£ošjh‹ ït‹
kJiuí« <HK§ bfh©l âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ v‹W KjÈš F¿¡f¥
bg‰WŸsh‹. (Ins. 36 of 1906.)
ïuhrhârhr‹ áw¥ò¥ bga®
jŠrhñ® Íšyh khôuª jhÿfhÉYŸs M‰ùÇš
fhz¥gL« fšbt£blh‹whš1 ï›ntªjD¡F¡ fÇfhy
nrhH‹ v‹D« áw¥ò¥ bgaU« mªehËš tH§»aJ v‹W
bjÇ»wJ. m‹¿í«, áj«gu¤âYŸs ït‹ fšbt£
blh‹W2 ‘ïuhrhâuhr njtuh»a fÇfhy nrhH njt®’
v‹W TWtjhš ï¢brŒâ cWâah»‹wJ.
ït‹ kidÉ k¡fŸ
‘ókUÉa âir Kf¤njh‹’ v‹W bjhl§F« ïtdJ
Iªjh« M£á ah©L¡ fšbt£oš3 ït‹ g£l¤juá,
òtdKGJilahŸ v‹W F¿¡f¥ bg‰WŸsdŸ. m›th£á
ah©onyna tiua¥bg‰w ‘flš Nœªj gh® khjU«’ v‹W
bjhl§F« k‰bwhU fšbt£L4 g£l¤juáÆ‹ bga®
cyFil K¡nfh¡ »HhdofŸ v‹W cz®¤J»‹wJ.
xnu M£á ah©oš g£l¤juáÆ‹ bgauhf ï›ÉU
bgaU« fhz¥gLtjhš, ï› ntªjDila g£l¤juá
òtdKGJilahŸ vdî« cyFil K¡nfh¡»HhdofŸ
vdî« mªehËš tH§f¥bg‰¿U¤jš nt©L bk‹gJ
e‹F JÂa¥gL«. ït®fŸ bt›ntW muáauhÆUª
âU¥ã‹ ït®fŸ ïUtU« xnu ah©oš g£l¤juá
v‹W fšbt£L¡fËš F¿¡f¥ bg‰¿U¡fkh£lh®fŸ
v‹gJ â©z«. ï› ntªjD¡F¥ ãwF Ko N£l¥
bg‰wt‹ _‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ Mth‹. vdnt,
ïuhrhâuhrD¡F k¡fŸ c©lh ïšiyah v‹gJ
bjÇaÉšiy.
ïtdJ M£á¡ fhy¤âš nrhH ïuh¢áa¤â‹ Ãiy
ït‹ M£á¡ fhy¤âš nrhH ïuh¢áa¤â‹ bgUikí«
gu¥ò« á¿J FiwªJ nghÆd vdyh«. vÅD«, ït‹
1. Ins. 129 of 1927.
2. Ins. 263 of 1913.
3. S.I.I., Vol. VII, No. 890.
4. Ibid, Vol. VI, No. 456.
fhy¤J¡ fšbt£L¡fŸ fl¥ig ÍšyhÉYŸs

eªjÿÇY«1 bešÿ® ÍšyhÉY«2 âU¡ fhs¤âÆY«3
fhz¥gL»‹wd. Mfnt, m¥gFâfŸ ïtD¡F¤ âiw
brY¤â¡ bfh©oUªj á‰wur®fshš Ms¥g£L tªjd
thjš nt©L«.
ïtdJ ïWâ¡ fhy«
ïtdJ M£áÆ‹ gâdhwh« M©L¡ fšbt£
blh‹W âUtâif åu£lhd¤âš cŸsJ.4 ï› th©o‰F
nkš ïtDila fšbt£L¡fŸ jÄœ eh£o‰ fhz¥
glÉšiy. Mdhš gâdhwh« M©o‰F nk‰g£l
ïtDila fšbt£L¡fŸ Mªâu eh£oš âuh£rhuhk«
Kjyhd C®fËš fhz¥gL»‹wd. ïtdJ gâdhwh«
M£á ah©o‰F¥ ã‹ ». ã. 1178-š _‹wh§ Fnyh¤J§f
nrhH‹ nrhH eh£oš M£áíÇikia¡ if¡bfh©L
mÇaiz na¿dh‹ v‹gJ áy fšbt£L¡fshš
e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. 5 ïuhrhâuhrD¡F« Fnyh¤J§
fD¡F« ïilna M£á íÇik¥ g‰¿ cŸeh£oš á¿J
FH¥g« V‰g£oU¤jš nt©Lbk‹gJ bj‹dh®¡fhL
Íšyh â£l¡FoÆYŸs fšbt£blh‹whš F¿¥ghf
czu¡ »l¡»‹wJ.6 ï¡FH¥g¤âdhnyna ï« k‹d‹
jÄœeh£il É£L Mªâu eh£ilailªJ j‹ ïWâ¡
fhy¤ij m§nfna fÊ¤âU¤jš nt©Lbk‹W njh‹W
»wJ. ï¥bghGJ »il¤JŸs fšbt£L¡fË‹ Jiz
bfh©L ïJg‰¿¤ bjËthf¤ bjÇªJ bfhŸs ïay
Éšiy.
1. Ins. 571 of 1907.

2. Nellure Insciptions, N. 108.
3. Ins. 105 of 1922.
4. Ins. 389 of 1921.
5. Ep. Ind., Vol. IV, p. 266;
Ibid., Vol. VIII, p. 264.
ït‹ fhy¤J FWÃy k‹d®fS« jiyt®fS«
ït‹ M£á¡ fhy¤âš muáaš mâfhÇfshf
ïUªnjh® gy® Mt®. nrhH ïuh¢áa¤âš ah©L«
mikâ ÃyÉÆUªjik¡F¡ fhuz« m‹ndhÇ‹
nguh‰wY« ngUjÉínk vdyh«. ï›ntªjD¡F£
g£oUªj FWÃy k‹d®fŸ j« r¡fut®¤âÆ‹ghš
ngu‹òilat®fshŒ c‰WÊ íjÉ tªjikí« m¤jifa
Ãiy¡F X® VJthÆUªjJ v‹gJ czu‰ghyJ. vÅD«,
ït‹ M£á¡ fhy¤âš á‰wur®fS« muáaš jiyt®
fS« jh« thœªJ bfh©oUªj ïl§fËš j« mâfhu§
fis Ãiybgw¢ brŒJ Äf Rna¢ir íilat®fshŒ
ïUªJ tªjik F¿¥ãl¤ j¡fjhF«. e« ïuhrhâuhr‹
ïu©lh« ïuhruhrDila kfdšy‹ v‹gJ« òâjhf
M£á íÇik mË¡f¥ bg‰wt‹ v‹gJ« K‹d® És¡f¥
g£LŸsd. vdnt, FWÃy k‹d®fË‹ Mjuî« muáaš
mâfhÇfË‹ m‹òilikí« ïtD¡F ï‹¿aik
ahjdth ÆUªjd. mJ g‰¿ ï›ntªj‹ m‹ndh®ghš
g‰WilatdhŒ ÉÇªj kd¥ gh‹ikíl‹ xG»
tªjd‹. mt®fŸmjidna j§f£F¤ j¡f thŒ¥ghf¡
fUâ¤ j« mâfhu§fŸ M§fh§F Ãiy bg‰¿U¡F«go
brŒJ bfh©ld®. ï¤jifa Ãiy ehS« ts®¢á
baŒâ¥ gâ‹_‹wh« ü‰wh©o‹ ïWâÆš nrhH®
fË‹ åœ¢á¡F« nrhH ïuh¢áa¤â‹ mÊÉ‰F« fhuz
khÆ‰W v‹gJ xUjiy. ïÅ, e« ïuhrhâuhr‹ fhy¤J
muáaš jiyt®fSŸ, fšbt£L¡fshš m¿a¥gL«
áy® tuyh‰iw <©L MuhŒnth«.
1. âU¢á‰w«gyKilahdhd bgUkhd«ã¥ gšytuha‹:
ït‹ ïu©lh« ïuhruhr nrhH‹ M£áÆ‹ ã‰
gFâÆš Kjš mik¢rdhf ïUªjt‹; mt‹ ïwªj
nghJ mtDila ïs§ FHªijfisí« mªj¥òu
kfËiuí« ïuhruhròu¤â‰F miH¤JtªJ ghJfh¤jt‹;
mt‹ ÉU«ãathW nrhH eh£oš ïuhrhâuhr nrhHD¡F
Ko N£o ï› ntªjdJ M£á e‹F eilbgWkhW
cjÉ òÇeJ tªjt‹; ï« k‹d‹ MizÆ‹go gh©o

eh£o‰F¥ gilbaL¤J¢ br‹W, á§fs¥ gilia
bt‹W Fynrfu gh©oaD¡F kJiu khefÇš muR
tH§»at‹; ït‹ ». ã. 1171-š ïwªjnghJ ït‹
kidÉa®¡F« k¡fS¡F« ïuhrhâuhr‹ Fs¤öÇš
eh‰gJ ntÈ Ãy« ïuhrhâuhr nrhHdhš mË¡f¥bg‰w
brŒâ, gšytuha‹ ng£ilÆYŸs xU fšbt£lhš1
m¿a¡ »l¡»‹wJ. ït‹ tuyh‰WŸ ãwt‰iw K‹
mâfhu¤âš fhzyh«.
2. ntjtdKilah‹ m«ika¥g‹ m©z‹
gšytuha‹: ït‹ bjh©il k©ly¤âš giHa}®
âUthy§fh£o‰ ãwªjt‹; âU¢á‰w«gyKilah‹
bgUkhd«ã¥ gšytuha‹ ïwªjã‹d®, ïuhrhâuhr
nrhH‹ ghš mik¢r® jiytdhf ÃyÉa bgUik
íilat‹. ï›tur‹ MizÆ‹go gh©o eh£o‹
nk‰ gilbaL¤J¢ br‹W, e‹¿ kwªj Fynrfu gh©oaid
mÇaizÆÅ‹W« Ú¡», mjid åugh©oaD¡F tH§»a
bgUåu‹; á§fs ntªjdh»a guh¡»uk ghFÉ‹ v©z«
ÃiwntwhjthW ÓtšygD¡F¤ Jiz¥gilaË¤J
m›ntªjid¥ nghÇš btšY«go brŒj Nœ¢á¤ âw«
thŒªjt‹. vdnt, ït‹ á§fst® gilbaG¢áÆ
ÈUªJ nrhH eh£il¡ fh¥gh‰¿at‹ v‹gJ czu¤
j¡fJ. ït‹ nrhH ïuh¢áa¤â‰F¥ òÇªj bgUª bjh©LfŸ
g‰¿ ïtD¡F mUbkhÊ¤njt tseh£L be‹kÈ eh£L
ïuhruhr‹ giHa}Çš g¤J ntÈ Ãy« ïuhrhâuhr
nrhHdhš mË¡f¥bg‰wJ. 2 ït‹ âUth%ÇY«3 tl
âUthy§ fh£oY« 4 cŸs nfhÆšfS¡F Kiwna
ïiwÆÈ ÃyK« _‹W âUÉs¡Ff£F ÃtªjK« bfhL¤â
U¤jyhš ït‹ átg¤â thŒªjt‹ v‹W bjÇ»wJ.
1. Ep. Ind., Vol. XXI, No. 31.
2. Ibid, Vol. XXII, No. 14.
3. Ins. 538 of 1904.
4. Ins. 474 of 1905.
3. ntjtdKilah‹ fUzhfu njtdhd mkunfh‹:
ït‹ nkny F¿¥ã£l m©z‹ gšytuh aD¡F¤
jika‹ mšyJ j«ãahjš nt©L«. ït‹ âUtyŠ
RÊÆYŸs nfhÆY¡F 1 ïu©L EªjhÉs¡F« giH
ahiw efÇYŸs âU¢r¤â K‰w¡ nfhÆY¡F2 IªJ Eªjh
És¡F« it¤J mt‰¿‰F Ãtªj« tH§»íŸsh‹. ït‹
murh§f¤âš X® ca®ªj ÃiyÆÈUªjtdhjš nt©L«.
4. br§nfÂ m«ika¥g‹ vâÇÈ nrhH r«òtuha‹:
ït‹ gšyt® kuãš br§nfÂ¡ FoÆš njh‹¿at‹;
br§f‰g£L, tlh®¡fhL Íšyh¡fsl§»a Ãy¥gu¥ãš
ehL fhtš mâfhÇahŒ ÃyÉat‹; ït‹ nt©o¡
bfh©lthW á§fs¥ gil njhšÉ baŒâ¥ gh©o
eh£il É£nlhL«go ïUg¤bj£L eh£fŸ ïuî«
gfYª jt§»lªj ckhgâ njtuh»a Phdát njt®¡F
167 ntÈíŸs M®¥gh®¡f« v‹w Ciu Vfnghf
ïiwÆÈahf ït‹ ». ã. 1168-š tH§»d‹ v‹W
m›ñ®¡ fšbt£blh‹W TW»‹wJ. 3 áy tÇfsh‰
»il¡F« bghUis¢ br§f‰g£L ÍšyhÉYŸs
âU¥òÈtd¤ âiwt®¡F tÊgh£o‰F« nfhÆš
âU¥gÂ¡F« ». ã. 1167-š ït‹ Ãtªjkhf mË¤jd‹
v‹W m§FŸs xU fšbt£L cz®¤J»‹wJ.4 vdnt,
murh§f¤âš Ä¡f mâfhu« thŒªjtdhf ït‹
ïUªâU¤jš nt©L bk‹gJ â©z«.
5. m«ika¥g‹ gh©o ehL bfh©lhdhd f©l®
NÇa‹ r«òtuha‹:
ït‹ gšyt® kuãd‹; br§nfÂ¡ FoÆd‹;
bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉ‹ xU gFâÆš ehL fhtš
mâfhÇahŒ És§»at‹; ït‹ gh©o ehL bfh©lh
2. Ins. 270 of 1927.
3. S.I.I., Vol. VI, No. 456.
4. Ins. 393 of 1923.
bd‹W m¡fhy¤âš tH§f¥ bg‰¿U¤jyhš ïuhrhâuhr

nrhH‹ M£áÆš gh©o eh£L¥ nghU¡F¢ br‹¿Uªj
nrhzh£L¥ gil¤ jiyt®fSŸ ïtD« xUtdhjš
nt©L«. ït‹ eLeh£L¤ jy§fSŸ x‹wh»a âUt¡
fiuÆš NÇa‹ âU¡nfhòu« v‹D§ nfhòubkh‹W
vL¥ã¤jhbd‹gJ m›ñ®¡ fšbt£blh‹whš 1
m¿a¥gL»‹wJ. m‹¿í«, á‰wh_ÇYŸs rkz®
nfhÆY¡F ït‹ gŸË¢ rªjkhf Ãy« mË¤JŸsik
xU fšbt£lhš2 òydh»‹wJ.
6. m«ika¥g‹ Óa‹ gšyth©lhdhd ïuhr
ehuhaz r«òtuha‹:
gšyt® Fy¤âš br§nfÂ¡ FoÆš njh‹¿a
ï¤jiyt‹, bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉYŸs Kªü®¡
nfhÆY¡F¤ âU¥gÂ òÇj‰bghU£L áy tÇfis ».
ã. 1174-š Ãtªjkhf¡ bfhL¤JŸsd‹. 3 ït‹
ïu©lh« ïuhruhr nrhH‹ fhy¤J« ïUªjtdht‹
br§nfÂ m«ika¥g‹ gh©oahd ïuhruhr r«òt
uha bd‹gtD« mª eh£fËÈUªj xU gšyt® Fy¤
njh‹wš v‹gJ nkš nrñÇYŸs xU fšbt£lhš 4
btËah»‹wJ.
7. kiyakhdh£L¢ á‰wur®fŸ:
ït®fŸ âU¡nfhtÿ®, »Ëô®, Milô® M»a
C®fËÈUªJ kiya khdh£il M©L tªjt®fŸ;
ït®fSŸ, ïuhrhâuhr‹ fhy¤âÈUªjt®fŸ, ïuhruhr
kiyaiua‹ M»a mUshs¥ bgUkhŸ, 5 ïuhruhr
nrâuha‹,6 ïuhruhr nfhtyuha‹,7 »Ëô® ïuhrf«Õu
1. Ins. 195 of 1904.
2. S.I.I., Vol, VII, No. 829.
3. Ins. 71 of 1919.
4. Ins. 222 of 1904.
5. S.I.I., Vol. VII, No. 547.
6. Ibid., No. 890.
7. Ibid.
nrâuha‹, ÚwÂªjhdh»a nrâuha‹ 2 âUtu§f
1
Kilah‹ ïuhrhâuhr kiyaiua‹,3 Mfhu Nukiya

kh‹,4 v‹ngh®. ït®fSŸ bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉYŸs
âU¡nfhtÿ®, Ñ>®, á¤jÈ§f kl« v‹D« C®fËYŸs
nfhÆšfS¡F ÃtªjkË¤JŸs ïuhruhr nfhtyuha‹,
ïuhr f«Õunrâuha‹, Mfhu Nu kiyakh‹ v‹ngh®
kiyakh‹ kuãduht®. vŠáa _tU« murdhš tH§f¥
bg‰w kiyaiua‹, nrâuha‹ v‹w g£l« bg‰wt®
fnsa‹¿ kiyakh‹ kuãd ušy® v‹gJ áy F¿¥ò¡
fshš cŒ¤Jzu¡ »l¡»‹wJ.
8. flªij nrªj‹ Mâ¤jdhd ïuhruhr á§fhu K¤jiua‹:
ït‹ bg©zhfl¤ij¢ Nœªj Ãy¥gu¥ãš ehL
fhtš mâfhÇahÆUªjt‹; ït‹, â£l¡FoÆYŸs
âUkhš nfhÆY¡F IªJ ntÈ Ãy¤ij ïiwÆÈahf
». ã. 1168-š mË¤JŸsd‹ v‹gJ ï§FŸs xU
fšbt£lhš5 m¿a¡ »l¡»‹wJ.
9. mur ehuhaz‹ VÊir nkhfdh»a reehj f¢áuha‹:
ït‹ gšyt® kuãš ãwªjt‹; âUKid¥ gho
eh£oš âUtâif âUehtÿ® Kjyhd C®fis¢ rh®ªj
Ãy¥gFâÆš ehL fhtš mâfhÇahf És§»at‹.
». ã. 1171-š ït‹ âUtâif åu£lhnd¢Rtu®¡F¤
âUÉs¡»‰F Ãtªj« mË¤JŸsh‹ v‹W xU fšbt£L
cz®¤J»‹wJ.6
10. âU¡bfhL¡ F‹wKilah‹ Ãõjuhr‹:
gh©o eh£oš bgh‹dkuhtâÆÈUªj xU
jiyt‹, ïuhkehjòu« ÍšyhÉYŸs âU¡fs¡Fo¡
1. Ins. 311 of 1921; 322 of 1921.
2. Ins. 297 of 1912.
3. Ins. 150 of 1930.
4. Ins. 427 of 1909.
6. Ibid, No. 322.
nfhÆY¡F ït‹ ïiwÆÈ Ãy« bfhL¤JŸsd‹

v‹gJ m§FŸs fšbt£blh‹whš1 m¿a¥gL»‹wJ.
ït‹ X® muáaš mâfhÇahÆUªâU¤jš nt©L bk‹gJ
â©z«.
11. Fzkiy¥gho íilah‹ M£bfh©lh‹ f§if
bfh©lhdh»a bgh¤j¥ã¢ nrhH‹:
ït‹ nrhH k©ly¤âš R¤jkšÈ tseh£oš
bt©Â¡ T‰w¤âÈUªj X® muáaš mâfhÇaht‹.
ït‹, Mªâu nja¤âš Ãfœ¤âa åu¢ braš g‰¿¥
bgh¤j¥ã¢ nrhH‹ v‹D« áw¥ò¥ bga® bg‰wd‹
nghY«. ït‹ âUtyŠRÊ Æiwt®¡F _‹W âUÉs¡»‰F
Ãtªj« mË¤JŸsik m›ñ®¡fšbt£blh‹whš2 òydh
»‹wJ.
12. bešÿ®¢ á¤âaiua‹:
ït‹ ïuhrhâuhr‹ M£á¡fhy¤âš bešÿÇš
thœªJ bfh©oUªj xU á‰wur‹ v‹gJ âU¡fhs¤âÆ
YŸs xU fšbt£lhš3 òy¥gL»‹wJ.
13. òrgy åu‹ Mnfh kšyuhr‹:
ït‹ f§f eh£oÈUªj xU á‰wur‹; nrhHkhuhr‹
v‹D« g£l« bg‰wt‹; kfh k©lyhâgâ v‹W
m¡fhy¤âš tH§f¥ bg‰wt‹. ït‹ fhŠá khefÇš
xU eªjtd¤â‰F Ãy« th§F« bghU£L¥ bghUŸ
tH§»íŸsd‹ v‹gJ fhŠá¡ fšbt£lhš 4 czu¡
»l¡»‹wJ. Mft kšyuhr‹ v‹gnj Mnfh kšyuhr‹
vd¤ âÇªjJ nghY«.

1. Ins. 43 of 1916.
3. Ins. 105 of 1922.
4. S.I.I., Vol. IV. No. 861.
142
21. _‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹

(». ã. 1178 - 1218)
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhHD¡F¥ ãwF _‹wh§
Fnyh¤J§f nrhH‹ ». ã. 1178-M« M©oš 1 nrhH
ïuh¢áa¤â‰F¢ r¡fut®¤âahf Ko N£l¥bg‰wh‹.
ït‹ ïu©lh« ïuhrhâuhr‹ j«ã v‹W áy® TW»‹wd®.2
mj‰F¡ fšbt£L¡fËš rh‹Wf Ë‹ikÆ‹ m~J V‰W¡
bfhŸs¤j¡fj‹W.r§fu nrhH‹ cyhÉš brhšy¥gL«
r§fk‹ k¡fshd ešyk‹, Fkhu kÑju‹ M»a ïUtU«
Kiwna ïu©lh« ïuhrhâuhrD« _‹wh§ Fnyh¤J§fD
khÆU¤jš nt©Lbk‹W TWt® áy®. m›îyhÉš
Tw¥bg‰w r§fkD« mt‹ k¡fsh»a ešyk‹, Fkhu
kÑju‹, r§fu‹ v‹nghU« bfh§F eh£oÈUªj bfh§F¢
nrhHuht®. r§fk‹ v‹w bga® mt‹ åu irtdh ÆU¤jš
nt©Lbk‹gij tÈíW¤J»‹wJ. r§fu nrhH‹ cyhî«
Fnyh¤J§f nrhH‹ nfhití« bfh§F eh£oÈUªJ
»il¤jit. m› nt£L¥ ãuâfŸ jŠir au©kid¥
ò¤jfrhiyÆY« nrhH eh£oY« ïšyhik F¿¥ãl¤
j¡fJ. vdnt, mit nrhH®fË‹ tuyh‰wh uhŒ¢á¡F
V‰W¡bfhŸs¤ j¡fit ašy. ïu©lh« ïuhrhâuhr‹
vâÇÈ¥ bgUkhŸ vdî« mt‹ jªij be¿íil
bgUkhŸ vdî« tH§f¥bg‰wd® v‹gJ gšytuha‹
ng£il¡ fšbt£lhš m¿a¥gL»wJ.3 m¥ bga®fSŸ
vJî« r§fu nrhH‹ cyhÉY« Fnyh¤J§f nrhH‹
nfhitÆY« fhz¥glÉšiy. m‹¿í« be¿íil¥
bgUkhŸ v‹gh‹ É¡»uk nrhH‹ ngubd‹W m¡fšbt£L
1. Ep. Ind., Vol. VIII, p. 260.
2. Kulottunga Chola III, p. 31.
3. Ep. Ind., Vol. XXI, No. 31.
_‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹,

âÇòtd« nfhÆš Ékhd«
TW»‹wJ. m¢brŒâí« cyhÉš brhšy¥glÉšiy.
Mfnt, r§fu nrhH‹ cyhÉš Tw¥ bg‰w r§fk«, Fkhu
kÑju‹ v‹ngh® nrhH eh£il M£á òÇªj k‹d®
mšy® v‹gJ nj‰w«.
ïÅ, ïu©lh« ïuhruhr nrhH‹ ïwªjnghJ
mtD¡F xU taJ« ïu©L taJKŸs ïu©L ãŸis
fËUªjd® v‹W« m‹dhUŸ xUtD¡fhjš Ko N£L
tj‰FÇa taâ‹ikahš f§ifbfh©l nrhHòu¤â
ÈUªj be¿íil¥ bgUkhŸ òjšt‹ vâÇÈ¥ bgUkhis
miH¤J tªJ mtD¡F ïstur¥ g£l§f£l nt©oa
Ãiyik V‰g£lbj‹W« gšyt uha‹ ng£ilÆYŸs
fšbt£blh‹W TW»‹wJ. mjid EQ»ahuhí
Äl¤J, mâš F¿¥ãl¥bg‰w ïu©L taJ¥ ãŸisna
». ã. 1178-š g£l« bg‰w ï¡ Fnyh¤J§f nrhHdhf
ÉU¤jš nt©L« v‹gJ cŒ¤Jzu¡ »l¡»‹wJ. m¡
fšbt£oš F¿¥ãl¥ bg‰w ïu©lh« ïuhr
uhrDila ïu©L ãŸisfS« bg© k¡fshÆU¤jš
nt©L« v‹W MuhŒ¢áahsUŸ áy® TW»‹wd®. 1
mt®fŸ bg©k¡fshÆUª âU¥ã‹, m¡ fšbt£oš
‘ãŸisfS¡F x‹W« ïu©L« âUe£ r¤âukhifahš’
v‹w brŒâ Tw¥bgWj‰F¢ á¿J« ïlÄšiy. m‹¿í«,
m¡ fšbt£o‹ ã‰gFâÆš XÇl¤âš bg© ãŸisfis¢
brhšy ne®ªjÉl¤J mt®fis¥ bg© k¡fŸ v‹nw
Iakw¡ F¿¤âU¥gJ czu‰ghyjh«. vdnt,
m¡fšbt£oš fhz¥gL« ‘ãŸisfŸ’ v‹DŠ brhš
M© k¡fisna cz®¤Jjš m¿a¤j¡fJ.
F«gnfhz¤â‰F nk‰òw¤â YŸsJ« ï¡fhy¤âš
jhuhuRu« v‹W tH§»tUtJkh»a ïuhruhròu¤â
YŸs ïuhruhnr¢Ru« v‹D« át‹ nfhÆš ïu©lh«
ïuhruhr nrhHdhš vL¥ã¡f¥bg‰wJ v‹gJ j¡fahf¥
guÂahY«2 fšbt£L¡fshY« e‹F m¿a¡ »l¡»‹wJ.
1. Quarterly Journal of Mythic Society, Vol. XIX, pp. 62 and 63.
2. j. guÂ, jh. 772.
m¡nfhÆš, j‹ jªijahš f£l¥bg‰wJ v‹gij¥

òJ¡nfh£il eh£oYŸs FLÄah‹ kiy¡ fšbt£
blh‹¿š1 e« Fnyh¤J§f‹ F¿¤âU¥gjhš ïu©lh«
ïuhruhr nrhHnd ït‹ jªijahÆU¤jš nt©L
bk‹gJ ïÅJ btËah»‹wJ. Mfnt, ï› ntªj‹
ïu©lh« ïuhruhr nrhHDila òjšt‹ v‹gJ e‹F
JÂa¥gL«.
ïÅ, ïtD¡F K‹ murh©l ïuhrhâuhrnrhH‹,
ïuhrnfrÇ v‹w g£l« òidªJ bfh©oUªjikahš
nrhH k‹d®fË‹ xGfyh‰¿‹go ït‹ gunfrÇ v‹w
g£l« òidªJ M£á òÇthdhÆd‹. vÅD«, áy
fšbt£L¡fËš ït‹ ïuhrnfrÇ v‹W jtwhf¡ Tw¥
g£oU¥gJ« F¿¥ãl¤j¡fjhF«.
e« Fnyh¤J§f‹ eh‰gJ M©LfŸ murh©oU¤
jyhš ït‹ fšbt£L¡fŸ jÄœehL KGtJ« ÄFâahf¡
fhz¥gL»‹wd. m¡fšbt£L¡fËš ïtDila åu«
M‰wš Kjyhdt‰iw És¡F« áy bkŒ¡Ñ®¤âfS«
cŸsd. mt‰WŸ, ‘òaš thŒ¤J ts« bgWf’ v‹W
bjhl§F« bkŒ¡Ñ®¤â ïtdJ _‹wh« M£á ah©L
Kjš fšbt£L¡fËš tiua¥ bg‰WŸsJ. 2 ïJnt,
‘òaš thŒ¤J k© tsu’ v‹W«, ‘òaš bgUf ts« bgWf’
v‹W« áy fšbt£L¡fËš á¿J ntWg£L¡ fhz¥gL
»‹wJ.3 ã¿bjh‹W, ‘ky® k‹D bghÊnyG«’4 v‹D«
bjhl¡f¤ij íilajhF«. ï« bkŒ¡Ñ®¤â ïtdJ
M£áÆ‹ Iªjh« M©L Kjš fšbt£L¡fËš bgh¿¡f¥
g£LŸsJ. ‘ókUÉa Kf¤njh‹’ v‹W bjhl§F«
ntbwhU bkŒ¡Ñ®¤âí« ïtdJ Iªjh« M£áah©L
Kjš áy fšbt£L¡fËš csJ. m‹¿í«, òJ¡nfh£il
eh£il¢ rh®ªj FLÄah‹ kiyÆYŸs ‘òaš thŒ¤J
2. S.I.I., Vol. III, No. 85.
3. Ibid, Vol. V, No. 632; Ibid, Vol. VII, No. 797.
4. Ins. 173 of 1918.
k©tsu’ v‹W bjhl§F« Ú©l bkŒ¡Ñ®¤â bfh©L1
ït‹ j‹ M£áÆš Ãfœ¤âa gy mÇa brašfis¤
bjËthf cz®¤J»‹wJ. mªehËš, ït‹ ïa‰
bganuhL ïiz¤J tH§f¥bg‰W tªj áy g£l§fS«
ït‹ åu¢ brašfis e‹F És¡Ftd thÆU¤jš m¿a‰
ghyjh«. ïÅ, mt‰¿‹ Jiz bfh©L ït‹ fhy¤âš
ÃfœªJŸs ngh® Ãfœ¢áfis MuhŒªJ fh©ngh«.
ït‹ gh©oandhL Ãfœ¤âa Kj‰ ngh®
ï›ntªjD¡F K‹ murh©l ïu©lh« ïuhrhâ
uhr‹ gh©o k‹d®¡FŸ M£áíÇik g‰¿ eilbg‰w
ngh®fËš fyªJbfhŸs ne®ªjikí«, åugh©oaid
bt‹W Fynrfu gh©oaD¡F¥ gh©o eh£il
tH§»aikí«, ãwF m¡Fynrfu‹ <H eh£lur‹
guh¡»uk ghFnthL nr®ªJbfh©L Nœ¢á brŒjik
g‰¿ mtid¥ nghÇš bt‹W mt‹ M£áòÇªJ
bfh©oUªj gh©o eh£il åugh©oaD¡F
mË¤jikí« K‹d® e‹F És¡f¥g£LŸsd. eh£il
ÆHªj Fynrfu gh©oa‹ j‹ brany jd¡F¤ Ôik
Éis¤jJ v‹D§ fU¤âddhŒ xU áy M©L cÆ®
thœªâUªJ ãwF ïwªâU¤jš nt©L«. mtD¡F
É¡»uk gh©oa‹ v‹w òjštbdhUt‹ ïUªjd‹. e«
Fnyh¤J§f‹ g£l« bg‰wîl‹, m›tur Fkhu‹
ït‹ghš mil¡fy« òFªJ, j‹ jªijÆHªj gh©o
eh£il¤ jh‹ bg‰W murhS«go brŒjš nt©Lbk‹W
nt©o¡ bfh©lh‹. ï¢ rka¤âš gh©o eh£oš M£á
òÇªJbfh©oUªj åu gh©oaD« ïuhrhâuhr nrhH‹
jd¡F¥ òÇªj cjÉia kwªJ, kWgoí« ïy§if
k‹dndhL nr®ªJbfh©L nrhH eh£o‰F¥ giftdh»
Ku©g£l ÃiyÆÈUªjd‹. 2 vdnt, Fnyh¤J§f‹
1. Ins. 176 of 1908; S.I.I., Vol. VII, No. 942. ïj‹ Kjš tÇjh‹ csJ.
2. Inscriptions of Pudukkottai State, No. 166. ïJfhW« »il¤JŸs
fšbt£L¡fËš ïu©oš kh¤âu« ï«bkŒ¡Ñ®¤â csJ. x‹W FLÄah‹
kiyÆY« k‰bwh‹W òJ¡nfh£il eh£L¢ nru}ÇY« ïU¤jš m¿a‰ghyJ.
(Ibid, Nos. 166 and 163.)
åugh©oa ndhL ngh® bjhL¥gJ ï‹¿aikahj

jhÆ‰W. Mfnt, ït‹ gh©o eh£o‹nkš gilbaL¤J¢
br‹W m¥gh©o ntªjndhL ngh® òÇªjnghJ mt‹
òjštUŸ xUt‹ ïwªjiknahL mtDila VHf¥
gilfS« kwt® gilfS« vâ®Ã‹W ngh®òÇí«
M‰wiyÆHªJ mÊªJ« nghÆd. mtD¡F cjÉòÇj‰
bghU£L¥ guh¡»uk ghFthš mD¥g¥bg‰w á§fs¥
gilfS« bgUªnjhšÉbaŒâ ïy§if¡F XoÉ£ld.
vdnt, Fnyh¤J§f‹ ï¥nghÇš bgUbt‰¿ bg‰W,
kJiuí« muR§ bfh©L bt‰¿¤ö© ÃWÉ, m«
kJiuí« muR« ehL« j‹id milªj É¡»uk
gh©oaD¡F mË¤jd‹. 1 ïJnt ït‹ gh©o
eh£oš Ãfœ¤âa Kj‰ nghuhF«.
ït‹ gh©oandhL Ãfœ¤âa ïu©lh« ngh®
åugh©oa‹ j‹ eh£il ÆHªj ãwF kiy ehL
br‹W, nru k‹d‹ cjÉ bg‰W mjid Û£f Ka‹wh‹.
m›ntªj‹ jd¡F¤ Jizahf mD¥ãa nru eh£L¥
gilíl‹ áj¿¡ »lªj j‹ giliaí« xU§F nr®¤J¡
bfh©L m›åugh©oa‹ kJiu khef® ÛJ ngh®¡F¥
òw¥g£lh‹. mjid a¿ªj Fnyh¤J§f‹ bgU«
gilnahL br‹W mtid vâ®¥ghdhÆd‹. kJiu¡F¡
»H¡nfíŸs be£^Çš3 ïUbgU« gilfS« vâ®¤J¡
bfhL«ngh® òÇªjd. ï¥ nghÇY« gh©o eh£L¥
gilí« nru eh£L¥ gilí« K‰¿Y« njhšÉí‰W¢
ájW©L« mÊªJ« nghÆd. ï¥ngh® Ãfœ¢áÆš
bt‰¿baŒâ thifNoa Fnyh¤J§f‹ gh©oa®¡F
tÊtÊ íÇajhÆUªj Koia¡ if¥g‰¿¡ bfh©lik
nahL åugh©oaDila g£l¤juáiaí« áiw
1. ï~J ïy§ifÆÈUªJ gil tªjikahš m¿a¥gL«.

2. S.I.I., Vol. III, Nos. 86 and 87; Ibid, Vol. No. 436.
3. be£^® v‹gJ ïuhkehjòu« Íšyh átf§if¤ jhY¡fhÉš ïisah‹Fo¡
f©ikÆš cŸsJ.
ão¤J nts« V‰¿dh‹.1j‹ Ka‰á ga‹glhiknahL
jd¡F¥ nguÊití« bgUªJ‹g¤ijí« jªjij¡ f©L
bgÇJ« tUªâa åu gh©oa‹, j‹ R‰w¤âdUl‹
kiyehL br‹W nru k‹d‹ghš mil¡fy« òFªjh‹.
gh©oaD¡F cjÉ òÇªjik g‰¿ Fnyh¤J§f‹ jd¡F
VnjD« Ô§»iH¤jš TL« v‹wŠáa m¢ nru ntªj‹
mtidí« mt‹ k¡fŸ ïUtiuí«2 miH¤J¡bfh©L
nrhzh£o‰F tªJ všnyhU« xU§nf Fnyh¤J§
fÅl¤âš mil¡fy« òFªjd®. ït‹ všnyhiuí«
m‹òl‹ V‰W mt®fSŸ åugh©oaD¡F¥ gh©o
eh£oš xU gFâí« Koí« mË¤jd‹. nruD¡F¥ ãw
ntªj® bgwhj bgUª âUî« tH§»dh‹. åunfusD¡F¥
ghu¿a thœtUË¤ j‹ g¡fÄUª J©z¢ brŒjh‹; gUâ
Fygâ v‹D« bgaUila åugh©oa‹ òjštD¡F
‘ïUÃâí« gÇr£lK« ïy¡FkÂ¡ fyD«’ eš»dh‹.3
vdnt, mil¡fy« òFªjhiu ït‹ e‹F MjÇ¤jik
m¿f. ït‹ gh©o eh£oš ïu©lh« Kiw el¤âa
ngh® ï›thW KobtŒâaJ vdyh«.
ïÅ, ï›ntªj‹ gh©o eh£oš bg‰w Kjš
bt‰¿, ïtdJ ïu©lh« M£á ah©oš âUt¡fiu
nfhÆÈš tiua¥bg‰WŸs fšbt£blh‹¿š4 fhz¥
gLjyhš m¥ngh® ». ã. 1180-M« M©oš eil bg‰w
jhjš nt©L«. ït‹ Ãfœ¤âa ïu©lh« ngh® bešÿÇ
YŸs ïtdJ g¤jh« M£áah©L¡ fšbt£oš5 Tw¥
1. S.I.I., Vol. VII, No. 797; Inscriptions of Pudukkottai State, No. 166.
2. åugh©oa‹ j‹ kfD¡F¥ gUâ Fygâ v‹W bgaÇ£L¡ Fnyh¤J§f‹ghš
miH¤J tªjikahY«, mtÅD« ntwha åu nfus‹ ‘Ûdtdh« åu nfus‹’
v‹W fšbt£L¡fËš F¿¡f¥g£oU¤jyhY« gUâ Fygâí« åunfusD«
åugh©oa‹ òjšt®fŸ Mjšnt©L«. âU¡bfhŸs« óöÇYŸs fšbt£
blh‹W ‘åugh©oa‹ k¡fŸ’ v‹W g‹ikÆ‰ TWtJ« mtD¡F¥ gy òjšt®
ïUªjd® v‹gij¥ òy¥gL¤jhÃ‰F«. (S.I.I., Vol. VI, No. 436.) mt®fSŸ
vŠáÆUªnjh® ï›ÉUtUnk nghY«.
3. S.I.I., Vol. III, No. 88; Inscriptions of Pudukkottai State, No. 166.
4. Ins. 190 of 1904.
5. S.I.I., Vol. V, No. 492; Nellure Inscriptions, N. 169.
g£oU¤jyhš m¥ngh® ». ã. 1188-š Ãfœªjjhjš

nt©L«. j‹ghš mil¡fy« òFªj åugh©oa‹,
mt‹ k¡fŸ, nru k‹d‹ M»a všnyh®¡F« e«
Fnyh¤J§f‹ MjutË¤J mt®f£F nt©oat‰iw
m‹òl‹ tH§»a Ãfœ¢áfŸ všyh« ». ã. 1188 M«
M©o‰F« 1193-M« M©o‰FÄilÆš eil
bg‰¿U¤jš nt©Lbk‹gJ xUjiy.1
ït‹ Ãfœ¤âa <H eh£L¥ ngh®
á§fs k‹d®¡F« nrhH k‹d®¡F« beL§ fhykhf¥
gifik ïUªJ tªjJ. ïuhrhâuhr nrhH‹ M£áÆš <H
k‹ddh»a guh¡»uk ghF v‹gh‹ åugh©oaD¡F
cjÉ òÇa¥ gilaD¥ã¤ njhšÉ í‰wikí«, ãwF
Fynrfu¥ gh©oaid¤ j‹ ta¥gL¤â¡ bfh©L
nrhzh£o‰F¤ Ô§»iH¡f Ka‹wikí«, mjdhš
Fynrfugh©oa‹ j‹ muáH¡f åu gh©oa‹ gh©o
eh£oš kWgoí« M£á òÇí«go ïuhrhâuhr‹ brŒa
ne®ªjikí« K‹d® És¡f¥g£ld. m› åu gh©oa‹
áy M©LfS¡F¥ ãwF Fnyh¤J§fndhL Ku©
g£likí« mJ g‰¿ ït‹ gh©o eh£o‹ nkš gil
baL¤J¢ br‹W mtid¥ nghÇ‰ òw§f©L, mt‹
eh£il¡ if¥g‰¿, mjid É¡»uk gh©oaD¡F
mË¤jikí« K‹d®¡ Tw¥g£LŸsd. e« Fnyh¤J§f‹
åugh©oandhL m¥ngh® Ãfœ¤âanghJ á§fs k‹d‹
gh©oaD¡F¥ bgU« gilbah‹iw <H eh£o ÈUªJ
mD¥ã cjÉ òÇªjd‹.2 m¡ fhuz« g‰¿na ït‹ <H
eh£o‹nkš gilbaL¤J¢ á§fs ntªjid ml¡FtJ
ï‹¿aikahjjhÆ‰W. ït‹ mªeh£oš òÇªj nghÇš
áwªj bt‰¿ baŒâÆU¤jš nt©Lbk‹gJ ït‹
fšbt£L¡fshš e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. 3 ï¥ngh®
1. âU¡flñÇYŸs ïtdJ 15, 16 M« M£áah©L¡ fšbt£L¡fËš ï¢
brŒâfŸ fhz¥gLtjhš ïit ». ã. 1193-¡F K‹ Ãfœªjdthjš nt©L«.
2. S.I.I., Vol. III, No. 86.
3. Ibid, No. 36; Ins. 505 of 1922; Ins. of Pudukkottai State, No. 166.
Ãfœ¢á Fnyh¤J§fdJ g¤jh« M£áah©L¡ fšbt£oš1
fhz¥gLtjhš ïJ ». ã. 1188-M« M©o yhtJ mj‰F¢
á¿J K‹duhtJ eilbg‰wjhjš nt©L«. á§fs
eh£oš ï¥ngh® ÃfœªjnghJ m§F M£á òÇªJ
bfh©oUªjt‹ guh¡»uk ghF2 v‹w murdh mšyJ
mtD¡F¥ ãwF g£l« bg‰w k‹dUŸ xUtdh v‹gJ
ï¥nghJ òy¥glÉšiy.
ït‹ bfh§F eh£oš el¤âa ngh®
Fnyh¤J§f‹ <H eh£L k‹did bt‹w ã‹d®,
bfh§F eh£o‹nk‰ gilbaL¤J¢ br‹W, mj‹
jiyefuh»a fUñiu¡ if¥g‰¿, m§F¢ nrhH nfus‹
v‹D« bgaUl‹ Éra khKo Nodhbd‹W ït‹
fšbt£L¡fŸ TW»‹wd. 3 bfh§F eh£L k‹d®,
nruUŸ xU »isÆdnu aht®. mt®fŸ Kjš Mâ¤j
nrhH‹ fhy Kjš nrhH k‹d®¡F¤ âiw brY¤â¡
bfh©L FWÃy k‹duhÆUªJ tªjd®. mt®fŸ ïu©lh«
ïuhrhâuhr‹ M£á¡ fhy¤âš Rna¢irbaŒâ¢ nrhH®¡F¡
f¥gŠ brY¤Jtij ÃW¤âÆU¤jš nt©Lbk‹gJ«,
mJg‰¿na e« Fnyh¤J§f‹ j‹ M£áÆš bfh§F
eh£o‹nk‰ gilbaL¤J¢ br‹W, mªeh£L k‹did¥
nghÇš bt‹W fUñiu¡ if¥g‰¿d‹ v‹gJ« m¿a‰
ghydth«. njhšÉí‰w bfh§F ntªj‹ Fnyh¤J§f‹
ghš mil¡fy« òFjY« ït‹ mtD¡FÇa eh£il
tH§»¤ jd¡F£g£l á‰wurdhÆUªJ murh©L
tUkhW brŒjik F¿¥ãl¤j¡fJ. ï§‡d« bfh§F
eh£lurD¡F¡ Fnyh¤J§f‹ murË¤J Ko tH§»aik¥
g‰¿¡ fUñ® Ko tH§F nrhHòu« v‹D« bga® vŒJt
jhÆ‰W. bfh§F ehL« nrhH® M£á¡F£g£likahš
nrhH nfus k©ly« v‹D« bga® bg‰wJ. ‘bfh§fhd
1. Nellore Inscriptions, N. 85.
2. ït‹ Kjš guh¡»uk ghF Mt‹; ». ã. 1153 Kjš 1186 Koa <H eh£oš M£á
òÇªjt‹.
nrhH nfus k©ly¤J bt§fhy eh£L¡ fUñuhd Ko

tH§F nrhHòu¤J¤ âUthÅiy khnjt®’ v‹D§
fšbt£L¤ bjhl® bkhÊfŸ ï› î©ikia e‹F
És¡» Ã‰wš fh©f. 1 ï¥ngh® Ãfœ¢á ïtdJ
gândhuh« M£áah©L¡ fšbt£oš2 fhz¥gLtjhš
ïJ ». ã. 1194-M« M©o‰F K‹d® ÃfœªâU¤jš
nt©Lbk‹gJ e‹F JÂa¥gL«. ïJ Kjš ït‹
M£á¡fhy¤J¡ fšbt£L¡fŸ fUñÇY« bfh§F
eh£oY« fhz¥gLjš m¿a‰ghyjh«.
ït‹ tleh£oš Ãfœ¤âa ngh®
e« Fnyh¤J§f‹ fhy¤âš á¤ö®, bešÿ®, fl¥ig
Íšyh¡fËš áy bjY§f k‹d®fŸ M£á òÇªJ
bfh©oUªjd®. mt®fŸ bjY§F¢ nrhl® vdî«
Tw¥gLt®. m‹ndhUŸ, ešyá¤jur‹, j«Ká¤â
aiur‹, âU¡fhs¤â njt‹ v‹ngh®, Fnyh¤J§f‹
M£á¡ fhy¤âÈUªj bjY§f k‹d® Mt®. mt®fŸ
všnyhU« ï¢ nrhH® bgUkhD¡F¤ âiw brY¤â¡
bfh©L FWÃy k‹duhf thœªJ tªjt® v‹gJ mt®fŸ
eh£oš fhz¥gL« fšbt£L¡fshš3 e‹f¿a¡ »l¡
»‹wJ. vdnt, tl òy¤âYŸs m‹ndh® eh£o‹ nkš
ï› ntªj‹ gilbaL¥gj‰F VJ á¿J« ïšiy
badyh«. Mdhš, âUtu§f¤âYŸs ïtdJ 19-M«
M£áah©L¡ fšbt£blh‹W,4 ït‹ tl ntªjiu¥
nghÇš bt‹W nfhgªjÂªJ fhŠá khef® òFªJ
mur®fËl« âiw th§»dh‹ v‹W TW»‹wJ. áy
fšbt£L¡fŸ ït‹ fhŠáia¡ if¥g‰¿dh‹ v‹W
cz®¤J»‹wd.5 vdnt, ït‹ ãwntªj‹ xUtid¥
1. S.I.I., Vol. III, No. 23.

2. Ins. 397 of 1925.
3. Nellore Inscriptions, N. 85; Ibid. 40; S.I.I., Vol. V, No. 496; Ins. 601 of
1904; Ins. 578 of 1907; Nellore Inscriptions. A. 18; Ibid, G. 86.
4. S.I.I., Vol. III, No. 88.
5. Inscriptions of the Pudukkottai State, No. 164; Ins. 2 of 1905 Ibid, No. 158.
nghÇš bt‹W mt‹ ghÈUªj fhŠáia¡ if¥g‰¿,
m« khefUŸ bt‰¿ KubrhÈ¥g¥ òFªâU¤jš nt©L
bk‹gJ bjŸËâ‰ òydhjš fh©f. Mfnt, ïªÃfœ¢á
Fnyh¤J§f‹ M£áÆš ïtdJ bjh©il eh£L efu
kh»a fhŠá áy â§fshjš ãw ntªj‹ M£á¡F£
g£oU¤jš nt©Lbk‹gij cz®¤Jjš m¿a¤ j¡fJ.
ïÅ, tlòy¤âÈUªj Mªâu k‹d®fŸ nrhH®¡F£
g£l FWÃy k‹duh ÆUªJ tªjduhÆD«, mt®fŸ
thŒ¥ò neU§fhš jh« Rna¢irahf¤ jÅauR òÇí«
fU¤âduhfnt ïUªJ tªjd® v‹gJ á‰áy Ãfœ¢á
fshš òy¥gL»‹wJ. ». ã. 1192-š fl¥ig ÍšyhÉš
kfhuh#gho eh£il tšÿuòu¤âÈUªJ M©L
bfh©oUªj ò#gy åu ešyá¤jdnjt nrhH kfhuhr‹
v‹D« bjY§F¢ nrhl‹ fhŠáÆÈUªJ jh‹ f¥g«
th§» tªjjhf¥ bgUikíl‹ TWtJ F¿¥ãl¤
j¡fjhF«.1 vdnt, e« Fnyh¤J§f‹ gh©o eh£L¥
nghÇš <Lg£oUªj fhy¤âš ». ã. 1192-š m¤bjY§F¢
nrhH‹ Rna¢ir vŒâ¢ áy M©LfŸ tiuÆš nrhH¢
r¡fut®¤â¡F¤ âiw brY¤jhkš ïUªâU¡f¡TL«.
m‹¿í«, mªehËš mtnd fhŠáiaí« if¥g‰¿
ÆU¡fyh«. nguh‰wš gil¤j bgU åudh»a Fnyh¤
J§f‹ ï¢ brašfis v§‡d« bghW¡f Koí«?
Mfnt, ït‹ Mªâu eh£o‹nkš gilbaL¤J¢ br‹W
mª ešyá¤jdnjtid bt‹W FWÃy k‹ddh¡»,
mt‹gh‰ f¥gK« bg‰W¡bfh©L fhŠáia¡ if¥g‰¿
mjDŸ thif khiyíl‹ òFªâU¤jš nt©L«. ïª
Ãfœ¢áia¤jh‹ ïtdJ 19-« M£á ah©L¡ fšbt£L
TW»‹wJ.2 vdnt, ï¥ngh® ». ã. 1194 -¡F« 1197-¡F«
ïilÆš Ãfœªjjhjš nt©L«. bešÿ® Íšyh bešÿÇš
». ã. 1197-š tiua¥bg‰WŸs fšbt£blh‹W 3
1. Ins. 483 of 1906.
2. ‘tlk‹diu¤ jiw¥gL¤J KÅth¿¡ f¢áò¡F KG juiríª âiwft®ªJ’
(S.I.I., Vol. III. No. 88.)
3. S.I.I., Vol. V. No. 496.
m›th©oš bjY§F¢ nrhl®fŸ e« Fnyh¤J§fD¡F¡

Ñœ¥goªJ á‰wuruhf thœªJ bfh©oUªjd® v‹gij
tÈíW¤Jjš czu‰ghyjh«.
ïÅ, FLÄah‹ kiyÆ‰ fhz¥gL« ïtdJ
K¥g¤Jeh‹fh« M£á ah©L¡ fšbt£blh‹W1 ït‹
tlòy k‹diu bt‹W, nt§» k©ly¤ij¡ if¥g‰¿
cw§if v‹D« bgh‹df® òFªjd‹ v‹W TW»‹wJ.
ï¢ brŒâfis És¡f¡Toa ntW Mjhu§fŸ »il¡
fhikÆ‹ ït‰iw MuhŒªJ Koî fhz ïayÉšiy.
m‹¿í«, ï¥ngh® Ãfœ¢áÆš áy Ia¥ghLfS«
njh‹W»‹wd. bešÿ® Íšyhî¡F tl¡nf Fnyh¤J§f‹
fšbt£L¡fŸ fhz¥glÉšiy. vdnt, nt§» ehL ït‹
M£á¡F£g£oUªjJ v‹W fUJtj‰F¢ á¿J«
ïlÄšiy. ïªÃiyÆš ït‹ nt§»ia¡ if¥
g‰¿dh‹ v‹W ït‹ fšbt£L cz®¤JtJ F¿¥ãl¤
j¡fJ. ». ã. 1199-š g£l« bg‰w Xu§fš k‹ddh»a
fhfÔa fzgâ v‹gh‹ tlòy¤âš bgUtÈ gil¤j
ntªjdhŒ ÃyÉaiknahL m¥ gFâÆÈUªj nt§»,
bgh¤j¥ã Kjyhd ehLfŸ všyht‰iwí« j‹do¥
gL¤â¤ j‹ M£áia ah©L« gu¥g Ka‹wd‹ v‹W«
bjÇ»wJ.2 tl òy¤âš nguuR x‹W ÃWt¡ fhy§ fUâ¡
bfh©oUªj m¡ fhfÔa k‹d‹ ». ã. gâ‹_‹wh«
ü‰wh©o‹ bjhl¡f¤âš nrhH ïuh¢áa¤â‹ tl
gFâÆ‹nkš gilbaL¤J tªâU¡fyh«. mªeh£fËš
e« Fnyh¤J§f‹ mtid¥ nghÇ‰ òw§f©L tl¡nf
XLkhW Ju¤âí ÄU¡fyh«.3 ïª Ãfœ¢áfisna ïtdJ
FLÄah‹ kiy¡ fšbt£L¡ F¿¥ghf cz®¤J»‹wJ
vdyh«. m¡fšbt£L¡ TW« cw§if v‹D« ef®
1. Inscriptions of the Pudukkottai State, No. 166.
2. The Colas, Vol. II, page. 141.
3. Fnyh¤J§fdJ 31-M« M£áah©L¡ fšbt£oY« ï¢brŒâfŸ tiua¥
bg‰WŸsd. Mdhš, áy vG¤J¡fŸ câ®ªJ nghŒÉ£ld. vÅD«, ï¥ngh®
». ã. 1209¡F K‹d® eilbg‰¿U¤jš nt©Lbk‹gij ï¡fšbt£L
cz®¤JtjhF«.
ï¥nghJ v›Él¤âš csJ v‹gJ bjÇaÉšiy.
tuyh‰wuhŒ¢áahs® áy®, fhfÔa ntªj®fË‹ jiyefu
kh»a Xu§fš v‹w Cnu cw§if vd¡ fšbt£oš
F¿¡f¥bg‰WŸsJ v‹W TW»‹wd®. 1 mjid xU
jiyahf¤ JÂªJiu¤j‰F¤ j¡f rh‹¿šiy. Mfnt ,
Fnyh¤J§fdJ tleh£L¥ ngh® Ãfœ¢áfis¤ bjËthf
És¡f¡Toa Mjhu§fŸ »il¤jhy‹¿ ï¤jifa Ia§fŸ
Ú§fkh£lh v‹gJ â©z«.
gh©oandhL Ãfœ¤âa _‹wh« ngh®
e« Fnyh¤J§fdJ ngUjÉÆdhš gh©o eh£oš
g£l« bg‰w É¡»uk gh©oa‹ ïwªjã‹d® mt‹
òjšt‹ rilat®k‹ Fynrfu gh©oa‹ v‹gh‹ ». ã.
1190-š kJiua«gâÆš mÇaiz V¿dh‹.2 mt‹ j‹
M£áÆ‹ bjhl¡f¤âš áy M©LfŸ tiuÆš
Fnyh¤J§fD¡F£g£oUªjh‹; ïuhrhâuhr nrhH‹
M£áÆš ïU Kiwí« ït‹ M£áÆš ïU Kiwí«
gh©o eh£oš eilbg‰w ngh®fËš nrhzh£L¥
gil¤ jiyt®fŸ j« gilfnshL br‹W ngh® òÇa
ne®ªjik K‹d® És¡f¥g£LŸsJ. mª Ãfœ¢áfŸ
v¤Jiznah bghUsÊití« ï‹dšfisí« nrhH
ïuh¢áa¤â‰F c©Lg©ÂÉ£ld v‹gâš IaÄšiy.
vÅD«, e« Fnyh¤J§f‹ gh©o eh£oš mikâí«
xG§F« Ã‹W ÃyîkhW j¡f V‰ghL brŒjik m¿a‰
ghyjh«. j‹ ehL m¤jifa ÃiyÆš ïU¡F§fhš,
Fynrfu gh©oa‹ e‹¿ kwªJ Fnyh¤J§fD¡F¥
giftdh»¢ áy mlh¢ brašfŸ òÇa¤ bjhl§fnt,
ït‹ mªeh£o‹nkš kWgoí« gilbaL¤J¢ brštJ
ï‹¿aikahjjhÆ‰W. nrhH k‹d®fË‹ ngUjÉÆdhš
j« ehL« muR« bg‰w gh©oa®fŸ ï›thW mo¡fo
Ku©g£L¢ nrhH®fË‹ gift®fnshL nr®ªJbfh©L
nrhzh£o‰F¤ Ô§»iH¡f Kaštij¡ f©l
1. The Colas, Vol. II, p. 142; Kulottunga III, p. 35.
2. gh©oa® tuyhW, g¡. 46.
Fnyh¤J§f‹ mt®fŸghš bgUŠ ád§ bfhŸtJ

ïašngah«. vdnt, ït‹ nguh‰wš gil¤j bgU«
gilfis¤ âu£o¡bfh©L gh©o eh£o‹nkš
gilbaL¤J¢ br‹wh‹. mjida¿ªj Fynrfu gh©oa‹,
j‹ kw¥ gilí« VHf¥ gilíª âu£o¡bfh©L Fnyh¤
J§fndhL ngh® òÇa¥ òw¥g£lh‹. k£oô® 1 fÊ¡
nfh£il v‹w C®fËš bgU« ngh®fŸ eilbg‰wd.
gh©oa¥ gilfŸ nguÊÉ‰FŸsh»¤ j« M‰wš ïHªJ
òw§ fh£o nahoÉlnt, Fynrfu gh©oa‹ njhšÉ
vŒâ¤ j‹ j«ãnahL kJiu khefiu É£L XoÉ£lh‹.
Fnyh¤J§f‹ j‹ gilíl‹ mªefUŸ òFªJ,
mu©kidÆš áy k©lg§fis¤ jf®ªbj¿ªJ« áy
ïl§fis ïUªjÉlª bjÇahkš mÊ¤J« j‹ bgUŠ
ád¤ij xUthW M‰¿¡ bfh©lh‹. ã‹d®, ït‹ jh‹
vŒâa bgUbt‰¿ fhuzkhf mª efÇš nrhH gh©oa‹
v‹D« g£l« òidªJ åu khKo No¡bfh©lh‹;
ï§‡d« brŒjnjhL mikahkš, gh©o k©ly¤
â‰F¢ nrhH gh©oa‹ k©ly« vdî« kJiu
khef®¡F Ko¤jiy bfh©l nrhHòu« vdî« bfhY
k©lg¤J¡F¢ nru gh©oa‹ j«ãuh‹ vdî« ït‹
bga®fŸ tH§»íŸsik F¿¥ãl¤j¡fjhF«.2
e« Fnyh¤J§f‹ nru ehL gh©o ehL M»a
ïu©ilí« bt‹W j‹do¥gL¤â, nrhzh£LŸË£l
K¥bgUª jÄœehLfËY« x¥g‰w åudhf¤ âfœªjik
g‰¿¤ âÇòtd åu njt‹ v‹DŠ áw¥ò¥ bga® vŒJth
dhÆd‹. ï› ntªj‹ kJiu khefÇš j§»ÆUªj
fhy¤âš m›tÇa bgaUl‹ ÉrahãnõfK« åuh
ãnõfK« brŒJbfh©lh‹ v‹gJ ït‹ fšbt£L¡
fshš3 e‹f¿a¥gL»‹wJ. mª eh£fËš, ït‹ MythŒ¥
1. k£oô® v‹gJ ïuhkehjòu« Íšyh âU¥g¤ö®¤ jhÿfhÉš rJ®ntâk§fy«
v‹D« bgaUl‹ ï¡fhy¤âš csJ. (Ins. 298 of 1927-28)
2. Inscriptions of the Pudukkottai State, No. 166.
3. Inscriptions of the Pudukkottai State, Nos. 169, 176 and 178.
bgUkhdofS¡F¥ gštif mÂfy‹fŸ mË¤J« j‹
bgauhš âUÉHh¡ f©L« âUåâ mik¤J« m¥
bgUkh‹ âU¡nfhÆiy¥ bgh‹ ntŒªJ« M‰¿a
mUªbjh©LfŸ gyth«.1
ïÅ, âUth%ÇYŸs ïtdJ ïUg¤J eh‹fh«
M£á ah©L¡ fšbt£oš2 ït‹ kJiuÆš òidªJ
bfh©l âÇòtd åunjt‹ v‹w g£l« fhz¥gLjyhš,
». ã. 1202-M« M©o‰F K‹dnu ït‹ gh©oaUl‹
Ãfœ¤âa _‹wh« ngh® eilbg‰¿U¤jš nt©L
bk‹gJ â©z«. ïtdJ M£áÆ‹ 18, 21, 39-M«
M©L¡ fšbt£L¡fŸ3 gh©o eh£oÈU¤jyhš mªehL
ït‹ M£á¡ fhy« KGtJ« ïtD¡F c£g£oUªjJ
v‹W bjÇ»wJ. jh‹ bt‹W if¥g‰¿a gh©o eh£il¢
áy M©Lf£F¥ ãwF j‹ghš mil¡fy« òFªj rila
t®k‹ FynrfuD¡nf ït‹ tH§»aik czu‰ghyJ.
_‹wh« Kiw Ãfœªj gh©o eh£L¥ ngh® ï§‡d«
KobtŒâaJ vdyh«.
Fnyh¤J§f‹ fhy¤âš nrhH uh¢áa¤â‹ gu¥ò
ï› ntªj® bgUkh‹ fšbt£L¡fŸ, bj‹ gh©o
eh£oš âUbešntÈÆY«, kJiu ÍšyhÉYŸs
nj}ÇY« òJ¡nfh£il eh£oš áy C®fËY« 4
nry« ÍšyhÉš jlhñ®, jf^®, Mwfq® Kjyhd
C®fËY«5 bfh§F eh£L¡ fUñÇY«6 ikN® eh£oš
1. mwªjU âUthythÆš mk®ªjt®¡F¤ j‹ nguhš
áwªjbgUª âUåâíª âUehS§ f©lUË¥
bghU¥òbeLŠ áiyahšK¥ òubkÇ¤j brh¡f®¡F¤
âU¥gtÅ f©lUË¤ âUåâÆš nrÉ¤J¤
bj‹kJiu¤ âUthythŒ bgh‹kiybad¥
bgh‹ntŒªJ (Ibid. No. 166)
2. Ins. 554 of 1904.
3. Ins. 28 of 1927 Ins. 311 of 1928 Ins. 606 of 1926.
4. Inscriptions of the Pudukkottai State Nos. 152, 158, 161, 170 and 176.
5. Ins. 461 of 1913; Ins. 458 of 1913; 435 of 1913.
6. S.I.I., Vol. III, Nos. 23 and 24 Ins. 141 of 1905.
âÇòtd ånu¢Ru« - âÇòtd«

âÇòtd ånu¢Ru« - (âÇòtd« nfhÆš)

ã‹òw¤ njh‰w«
1
nAktâ MtÅ Kjyhd C®fËY« tl¡nfíŸs
bešÿ® ÍšyhÉš bešÿ®, bu£o¥ghisa«, kšy«
M»a C®fËY«2 fl¥ig ÍšyhÉš eªjÿ®, bgh¤j¥ã
v‹w C®fËY«3 ï‹W« cŸsd. vdnt, bj‰nfíŸs
FkÇKid Kjš tl¡nfíŸs nt§» ehL tiuÆš
ït‹ M£á¡ fhy¤âš nrhH ïuh¢áa« guÉÆUªjJ
v‹gJ xUjiy. Mfnt, nru ehL, gh©o ehL, bfh§F
ehL, f§f ehL, bjY§f ehL v‹w òw ehLfŸ všyh«
ït‹ fhy¤âš nrhH ïuh¢áa¤â‰F c£g£oUªjik
czu‰ ghyjh«. ïtDila K‹ndh®fshd Kjš
ïuhruhr nrhH‹, f§ifbfh©l nrhH‹, Kj‰ Fnyh¤J§f
nrhH‹ M»a bgU ntªj® fhy§fËš nrhH ïuh¢áa¤âš
v§‡d« M£á mikâahf eilbg‰W tªjnjh m§‡dnk
ït‹ fhy¤J« eilbg‰WsJ v‹gJ e« jÄHf¤J«
mj‰f¥ghY« fhz¥gL« ït‹ fšbt£L¡fŸ gy
t‰whY« e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. vdnt, ï‹D« m¤jifa
bgU ntªj®fSŸ xUtdhf it¤J¥ ghuh£l¤j¡f áwªj
Fz§fŸ gil¤j bgU åu‹ Mth‹.
ït‹ rkaÃiyí« âU¤bjh©L«
nrhH k‹d® všnyhU« irt be¿ia¡ if¡
bfh©L xG»at® vdyh«. e« Fnyh¤J§fD« m§‡dnk
irt rka¤âš bgÇJ« <LghLilatdh ÆUªjd‹ v‹W
bjÇ»wJ. ïtdJ átg¡â msÉ£Liu¡Fª ju¤jj‹W;
jŠrhñ® Íšyh âÇòtd¤âYŸs fšbt£blh‹W 4
ïtid¤ âšiy¢ á‰w«gy thzUila ‘Vfg¡j‹’ v‹W
TWtJ F¿¥ãl¤j¡fJ. âUth%Çš vGªjUËíŸs
ïiwt‹ j« nfhÆš jhd¤jh®¡F mUËa c¤ju bth‹¿š,
ï›tur® bgUkhid ‘e« njhH‹’ vd¡ T¿íŸsd® v‹W
m›ñÇYŸs ïtdJ ïUg¤J eh‹fh« M£áah©L¡
1. Ibid, Vol. VI, No. 553. Ep. Car., Vol. X. Mb. 44(b) Ibid No. 125.
2. Nellore Inscriptions. N. 69 Ibid, 72; G 86; Ibid, No. 53 Ins. 521 of 1908.
3. Ins. 586 of 1907 Ins. 601 of 1907 Ins. 435 of 1911.
4. Annual Report on Epigraphy, Southern Circle, for 1908, part II, para 64.
1
fšbt£blh‹W cz®¤J»‹wJ. irt rka Futuh»a
Rªju_®¤âfis¢ átbgUkh‹ j« njhHuhf¡
bfh©oUªjd® v‹gJ« mJ g‰¿ m›tofŸ ‘j«ãuh‹
njhH®’ v‹W tH§f¥bg‰W tªjd® v‹gJ« bgÇa
òuhz« Kjyhd tuyh‰W üšfshY« ãwt‰whY«
m¿a¥gL»‹wd. m› tofS¡F¥ ãwF ïiwtndhL
m¤jifa njhHik ÃiyÆš mikªâUªnjh® ahU«
ïy®. m~J m§‡dkhf, e« Fnyh¤J§f‹ át bgUkhD¡F¤
njhH‹ MF« ngW bg‰wik ït‹ v¤Jiz¢ átg¡â
thŒªjtdhfÆU¤jš nt©L« v‹gij e‹F òy¥
gL¤JtjhF«.
ï› ntªj‹ áthya§fS¡F¢ brŒJŸs âU¥
gÂfŸ Äf¥ gy. òJ¡nfh£ilia¢ rh®ªj FLÄah‹
kiyÆY« nru}ÇY« fhz¥gL« ïU fšbt£L¡fŸ2
mt‰iw És¡»¡ TW»‹wd. m‹¿í«, âUÉilkUö®¡
f©ikÆYŸs âÇòtd¤âš tiua¥bg‰w ïtdJ
tlbkhÊ¡ fšbt£blh‹W 3 ït‹ òÇªJŸs át‹
nfhÆš âU¤bjh©Lfis MuhíÄl¤J, ït‹ j‹
M£á¡ fhy¤âš bgU« bghUis¢ áthya§fS¡F¤
âU¥gÂ brŒtâš bryÉ£LŸsik e‹F òydhF«.
ïtdJ 24-M«M£áah©oš ït‹ âÇòtd åunjt‹
v‹D« g£l« vŒâaik K‹d® És¡f¥ bg‰wJ. m¢
áw¥ò¥ bga® v‹W« Ã‹W Ãyt nt©Lbk‹w
fU¤âddhŒ¤ âUÉilkUö®¡F m©ikÆš âÇòtd
ånu¢Ru« v‹D« át‹ nfhÆš x‹W ï› ntªj‹
vL¥ã¤JŸsik F¿¥ãl¤j¡fJ. 4 ï¥ bgU§ nfhÆš
á‰g¤ âw¤âš <L« vL¥òk‰wjhfî« f©ftU«
td¥ãd jhfî« ã‰fhy¢ nrhH® fhy¤J¡ nfhÆšfS¡F
X® vL¤J¡ fh£lhfî« ï‹W« És§»¡bfh©oU¥gJ
1. Ins. 554 of 1904.
2. Inscriptions of the Pudukkottai State, Nos. 163 and 166.
3. Ins. 190 of 1907.
4. ARE for 1908, part II, para 64.
m¿a‰ghyJ. ï¡nfhÆY¡F¡ flî© k§fy« brŒjt®.

ï› ntªjDila FUî« á¤jhªj u¤ehfu« v‹w
üÈa‰¿atU« Óf©l r«òÉ‹ òjštU« M»a <Rtu
átdh® Mth®.1
ïÅ, ï› tur® bgUkh‹ òÇªj át‹ nfhÆš
âU¥gÂfSŸ kJiu¤ âU¥gÂfŸ, K‹d®¡ Tw¥
g£LŸsd. ãw âU¥gÂfŸ âšiya«gâÆš ngu«
gy« bgh‹ ntŒªjikí« m«gythzuJ âU¡nfhÆš
Kfk©lg« _‹wh« ãufhu« átfhÄ a«ikÆ‹
nfhÆ‰ nfhòu« v‹gt‰iw vL¥ã¤jikí«, fhŠá,
âUÉilk Uö®, ïuhruhròu« M»a ïl§fËš mU«
gÂfŸ M‰¿aikí« âUth%Çš rgh k©lgK«
bgÇa nfhòuK« f£LÉ¤jikí« MF«.2
ï¤Jiz¢ átg¡â thŒªj ï« k‹dt‹ k‰iw¢
rka§fËl¤âš á¿J« btW¥ò¡ fh£lhkš mt‰iw
m‹òl‹ MjÇ¤J tªjd‹ v‹gJ ït‹ fšbt£L¡
fshš m¿a¡ »l¡»‹wJ. bj‹dh®¡fhL Íšyh
ntÿÇYŸs âUkhš nfhÆY¡F¡ Fnyh¤J§f nrhH
É©zfu« v‹W j‹ bga® it¤J, mj‰F Ãtªjkhf¡
Fnyh¤J§f nrhH ešÿ® v‹w Ciu ït‹ j‹ M£áÆ‹
3-M« M©lh»a ». ã. 1181-š tH§»d‹ v‹W m›ñ®¡
fšbt£blh‹W3 TW»‹wJ. ï§‡dnk ird¥ gŸË
fS¡F¥ gŸË¢ rªj ïiwÆÈahf ït‹ Ãy« mË¤j
brŒâfŸ fšbt£L¡fËš 4 fhz¥gL»‹wd. vdnt,
1. á¤jhªjrhu« v‹D« üš ïa‰¿íŸs <rhd át® v‹gh® ï› åRtu
átdhuhfnt ïU¤jš TL« v‹gJ m¿P®fsJ fU¤J. (Ibid)
2. Ibid, paras 64 and 65.
3. Ins. 114 of 1919.
4. ‘âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ kJiuí« gh©oa‹ Ko¤ jiyí§ bfh©lUËa $
Fnyh¤J§f nrhHnjt®¡F ah©L 21 MtJ k©oa§»Hh‹ Fnyh¤J§f nrhH
fhL bt£ofŸ uh# fhÇaŠ brŒJ ehadhiu¤ âUto¤bjhH cd¡F nt©Ltd
nt©o¡bfhŸbs‹W âUîŸskhaUs ..................... v§fŸ FU¡fŸ rªâuÑ®¤â njt®
âU¥gU¤â¡ F‹¿ny ïU¥g®. m¡nfhÆY¡F ïUgJ ntÈ Ãy« âUîŸskho¤
jUsntQbk‹W ï¡nfhÆ‰ fhÂ.................... bfh£ilô® MáÇa¥ g£lK§ bfhL¤
jUË m«igÆny ïUgâ‰W ntÈ Ãy¤J¡F âUKf« ãurhâ¤j âUKf¥go fšbt£L’
(S.I.I., Vol. IV, No. 366.)
nguur®f£F ï‹¿aikahJ nt©l¥gL« rka¥
bghiw ït‹ghš e‹F mikªâUªjik fh©f.
jiyef®
ï› ntªj‹ M£áÆš f§ifbfh©l nrhHòunk
jiyefukhf ïUªjJ. giHahiwah»a ïuhruhròu«
ïu©lhtJ jiyefuhf És§»aJ. É¡»uk nrhHòuK«
ït‹ M£áÆš mur‹ j§»ÆU¤j‰FÇa á¿a efukhf
ïUªjbj‹W bjÇ»wJ.1
kidÉaU« òjštD«
ï›tur® bgUkhDila g£l¤juá òtd
KGJilahŸ v‹W tH§f¥ bg‰wdŸ v‹gJ
‘br«bgh‹ åu á«khrd¤J¥ òtd KGJilahnshL«
å‰¿Uª jUËa nfh¥gunfrÇ g‹kuhd âÇòtd
r¡fut®¤âfŸ kJiuí« <HK§ bfh©L gh©oa‹
Ko¤jiyí§ bfh©lUËd $ Fnyh¤J§f nrhH njt®’
v‹D§ fšbt£L¥ gFâahš 2 e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ.
ï› tuáia¥ g‰¿a ãw brŒâfŸ òy¥glÉšiy. ï›
ntªjD¡F ntbwhU kidÉí« ïUªjdŸ. ï¢
brŒâia ‘e«ãuh£oahÇš ïisa e«ãuh£oah®’ v‹w
fšbt£L¤ bjhl® x‹whš czuyh«.3 ïtD¡F¥ ãwF
murh©l _‹wh« ïuhruhr nrhH‹ ïtDila òjšt‹
Mt‹. Mdhš, ï›î©ikia cz®¤j¡Toa fšbt£L¡
fshjš ãw Mjhu§fshjš ïJfhW§ »il¡f Éšiy.
vÅD«, e« Fnyh¤J§fDila òjštnd _‹wh«
ïuhruhr nrhH‹ v‹gâš á¿J« IaÄšiy.
òyt® bgUk¡fŸ
ï› ntªj‹ j‹ K‹ndh®fis¥ nghš jÄœ
ts®¢áÆš bgÇJ« <Lg£L¤ j‹ fhy¤âš ÃyÉa òyt®
1. ï› É¡»uk nrhHòu¤ ju©kidÆ ÈUªjnghJ jh‹ ntÿ®¤ âUkhš nfhÆY¡F
ït‹ ïiwÆÈ Ãy« tH§»dh‹ v‹W fšbt£L¡ TW»‹wJ.(Ins. 114 of 1919)
2. S.I.I., Vol. III, No. 88; Ibid, Vol. VII, No. 797; Ibid, Vol. V. No. 1359.
3. Ins. 458 of 1913.
bgUk¡fis e‹F MjÇ¤J tªjd‹. ït‹ mit¡fs¥

òytuhf És§»at® åuhªj gšytiua® Mt®. ï¥
òytuJ nt©LnfhË‹go ï› tur®ãuh‹ fhyÉnehj
ÃU¤j¥ nguuiuadhd ghurt‹ bgh‹d‹ v‹gtD¡F¤
âU¡flñ®¡ nfhÆÈš ‘e£Lt Ãiy’ v‹D« ÉU¤â
mË¤jd‹ v‹W m›ñ®¡ fšbt£blh‹W TW»‹wJ.1
ï¥ òyt® e« Fnyh¤J§f‹ ÛJ ãugªj§fS« gy
jÅ¥ghlšfS« ïa‰¿ÆU¤jš TL«. mitbašyh«
ïªehËš »il¡fhk‰ nghÆdik tUªj¤j¡fJ.
neÄehj«, t¢rzªâ khiy, bt©gh¥ gh£oaš
v‹w ïy¡fz üšfis ïa‰¿atU« fsªij t¢rzªâ
KÅtÇ‹ khztU« M»a Fzåu g©oj® v‹gh®
ï›tur‹ fhy¤âš thœªj òytnu aht®. bt©gh¥
gh£oaÈ‹ ghÆu¤âš âÇòtdnjt‹ v‹w ntªj‹
fhy¤âš mªüš ïa‰w¥bg‰w brŒâ Tw¥g£LŸsJ.2
mâš Tw¥bg‰w âÇòtd njt‹ v‹gh® âÇòtd
åunjt‹ v‹D« áw¥ò¥ bga® bg‰w e« Fnyh¤J§f¢
nrhHnd ahth‹ v‹gJ IaÄ‹¿¤ JÂa¥gL«. vdnt,
ï« k‹ddhš MjÇ¡f¥ bg‰w òyt® bgUk¡fSŸ
Fzåu g©ojU« xUt bu‹gJ bjŸËJ.
jÄœ ïy¡»a tuyh‰¿š F¿¥ãl¤j¡fjhŒ
ï›ntªj‹ fhy¤âš Ãfœªjnjh® mÇa Ãfœ¢á khghuj«
jÄÊš bkhÊbga®¡f¥g£likna ah«. m¥ bgUŠ
braiy M‰¿at® bjh©il k©ly¤J¡ F‹wt®¤
jd¡ nfh£l¤J ïšy¤ö® eh£L mU«gh¡fKilah‹
mwÃiy Érhf‹ âiunyh¡a kšy‹ t¤ruhr‹ v‹gt®.
1. Ins. 255 of 1925.
ÃU¤j« tšyh®¡F¡ nfhÆšfËš mË¡f¥bgW« ïiwÆÈ Ãy§fŸ e£Lt¡
fhÂ vdî« ÃU¤j nghf« vdî« m¡fhy¤âš tH§»íŸsik m¿f.
2. ïªüš ah® fhy¤J¢ brŒjnjhbtÅ‹
FU¤jth kÂKo¡ bfh‰wt® nfhkh‹
âU¤jF kÂKo¤ âUòtd njt‹,
v‹D« mur‹ fhy¤â‰ brŒjbj‹ Wz®f (t¢rzªâ khiy bt©gh¥
gh£oaš ghÆuîiu) v‹gjdhš ïjid m¿ayh«.
nr¡»Hh® - âUehnf¢ru« âU¡nfhÆš

tl âUthy§fh£oYŸs Fnyh¤J§fdJ K¥g¤â

u©lh« M£á ah©L¡ fšbt£blh‹W, 1 ï¥òyt®
bgUªjifia¥ ‘ghujª j‹id mUª jÄœ¥gL¤J¢
átbe¿ f©lt®’v‹W TWtJ F¿¥ãl¤j¡fJ. ït®
Fnyh¤J§fDila muáaš mâfhÇfSŸ xUt® v‹gJ«
bjh©il eh£oYŸs mU«gh¡f« v‹w CÇd® v‹gJ«
e‹F òydh»‹wd. ït® ïa‰¿a kfhghuj« ï¡
fhy¤âš »il¡fhikÆ‹ mÊªJÉ£lJ nghY«.
jÄÊy¡fz¥ gÆ‰á bgw ÉU«ònth® ahtU«
KjÈš f‰f¤ bjhl§F« e‹}š v‹w ïy¡fz üiy
ïa‰¿a gtzªâ KÅt® v‹gh® ï› ntªj‹ fhy¤âš
ÃyÉa òyt® Mt®. e« Fnyh¤J§fD¡F¡ f¥gŠ
brY¤â¡ bfh©L f§f eh£oš murh©l mkuhguz
Óaf§f‹2 v‹w FWÃy k‹d‹ xUt‹ nt©o¡ bfh©l
thW ï«KÅt® e‹}š ïa‰¿d® v‹gJ mªü‰
áw¥ò¥ ghÆu¤jhš btËah»‹wJ. ït® ikN® ÍšyhÉš
âUK¡Tlš euáòuª jhYfhÉYŸs reehjòu¤âÈUªj xU
rkz KÅt® Mt®. nrhH k‹d®fË‹ MSif¡F£
g£oUªj f§f eh£L¢ á‰wur®fŸ jÄœ ts®¢áÆY«
<Lg£L¤ j¡f òyt®fis MjÇ¤J mÇa üšfŸ
ïa‰WÉ¤jik¡F ï~J X® vL¤J¡fh£lhF«.
ïÅ, irt rka¤â‰F« jÄœ bkhÊ¡F« ït‹j‹
M£áÆ‹ bjhl¡f¤âš Ãfœ¤âa mU« bgUªbjh©L
mU©bkhÊ¤ njtuh»a nr¡»Hhuofis¡ bfh©L
bgÇaòuhz« v‹W tH§F« âU¤bjh©l® òuhz«
ghLÉ¤jiknaah«. bjh©il eh£oš òÈô®¡
nfh£l¤âYŸs F‹w¤öÇš njh‹¿a ï¡ fÉP®
bgUkh‹, Fnyh¤J§fD¡F mik¢r uhak®ªJ c¤jk
1. Ins. 482 of 1905.
2. S.I.I., Vol. III, No. 62; âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ kJiuí« gh©oa‹ Ko¤
jiyí§ bfh©lUËa $ Fnyh¤J§f nrhH njt®¡F ah©L 27 MtJ.........
fhŠáòu¤J cilah® âUntf«gKilah®¡F ............. $k¤ Ftshyòu gunkÞtu‹
f§f Fnyh‰gt‹ Óaf§f‹ mkuhguzdhd âUntf«gKilahnd‹ it¤j
âUEªjh És¡F 1-¡F¥ gR 302 Çõg« 1, (S.I.I., Vol. VI, No. 823)
nrhH¥ gšytuha® v‹w g£lK« bg‰W caÇa
ÃiyÆÈUªJtU« eh£fËš ïtuJ x¥g‰w átg¤âiaí«
òyik¤ âw¤ijí« f©l ï«k‹d® ãuh‹ ïtiu¤
âU¤bjh©l® òuhz« gho¤ jUkhW nt©o¡ bfhŸsnt,
ït® âšiy khefÇš j§» m«gy thzuJ âUtUŸ
Jizbfh©L m¥ bgUüiy¥ gho Ko¤J ï›ntªjdJ
mit¡fs¤âš mjid mu§nf‰¿¥ bgw‰fU«
òfbHŒâd®. 1 ïtuJ bgUik¡nf‰wthW ïtU¡F
ï«k‹d‹ gy tÇirfŸ tH§»¤ bjh©l®Ó® guîth®
v‹D« áw¥ò¥ bgaU« mË¤J¥ ghuh£LthdhÆd‹. ï›
tur® bgUkhid¢ nr¡»Hh uofŸ j« âU¤bjh©l®
òuhz¤âš g¤âl§fËš òfœªJ T¿ÆU¥gJ
m¿a‰ghyjhF«. ï› tofŸ ïu©lh§ Fnyh¤J§f
nrhH‹ ÉU«ãathW âU¤ bjh©l® òuhz« ïa‰¿dh®
v‹gJ áy MuhŒ¢á ahsÇ‹ bfhŸif. m~J v›th‰
whD« V‰òil¤j‹W. ïu©lh§ Fnyh¤J§fD¡F
MáÇauhfî« mit¡fs¥ òytuhfî« mt‹ M£á¡
fhy« KGJ« ÃyÉa x£l¡ T¤jiua‹¿ ntW v¥
òytiuí« vªüY« ïa‰W«go mt‹ nt©o¡bfhŸs
kh£lh‹ v‹gJ xUjiy. m‹¿í«, ïu©lh§
Fnyh¤J§fD¡F¥ ãwF mt‹ òjšt‹ ïu©lh«
ïuhruhr‹ M£á¡ fhy¤J« cÆ® thœªâUªJ ïuhruhr‹
cyhî« j¡fahf¥ guÂí« ïa‰¿atU« j« üšfËš
ïiwadhuf¥bghUŸ, 2 fstÊ eh‰gJ, 3 fÈ§f¤J¥
guÂ 4 M»a bjh‹}šfis kdkhu¥ ghuh£L«
ïašòilatU« átg¤â¢ bršt« thŒªjtU« M»a
x£l¡T¤j®, j« fhy¤âš âU¤ bjh©l® òuhz«
1. bgÇaòuhz«, ghÆ. 8.
3. nk‰go gh. 103.
É¡»uk nrhH Dyh, f©Â, 14.
Fnyh¤J§f nrhH Dyh, f©Â, 20.
ïuhruhr nrhH Dyh, f©Â. 18.
4. Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤jÄœ, gh, 14.
nr¡»Hh® jhah® - âUehnf¢ru« âU¡nfhÆš

ghl¥bg‰¿U¥ã‹ g¡â¢ Rit bahGF« m›tÇa
üiyí« mjid¥ ghoa MáÇaiuí« jh« ïa‰¿a
üšfËš òfœªâU¥g® v‹gJ â©z«. m¥òyt®
bgUkh‹ j« üšfËš âU¤ bjh©l® òuhz¤ij¡
F¿¥ãlhikÆ‹ mªüš mt® fhy¤â‰F¥ ã‹dnu
ïa‰w¥bg‰¿U¤jš nt©L« v‹gJ e‹F JÂa¥
gL«.1 nr¡»HhuofŸ T¿íŸs ngu«gy« bgh‹ntŒªj
mdgha‹ _‹wh§ Fnyh¤J§fnd aht‹. ït‹
vâu«gy« bgh‹ ntŒªjh‹ v‹W fšbt£LfŸ
cz®¤J»‹wd.2 vâu«gynk ngu«gy« v‹W tH§»aJ
v‹gJ m¿a‰ ghyJ. vdnt vâu«gy« bgh‹ ntŒªj
_‹wh§ Fnyh¤J§fnd ngu«gy« bgh‹ ntŒªj
mdgha‹ v‹gJ« ït‹ fhy¤âš És§»atnu
nr¡»HhuofŸ v‹gJ« bjŸËâ‰ òydhjš fh©f.
áw¥ò¥ bga®fŸ
mªehËš ï› ntªjU¡F¥ gy áw¥ò¥ bga®fŸ
tH§»íŸsd. mt‰WŸ, åuuhnrªâu‹, 3 KotH§F
nrhH‹,4 nrhH nfus njt‹,5 âÇòtd åu njt‹,6 Ko¤jiy
bfh©l bgUkhŸ,7 cyFila tªj ehadh®,8 ïuhrh¡fŸ
j«ãuh‹,9 cyFŒatªj ehadh®,10 jÅ ehaf‹11 v‹gd
1. x£l¡T¤j® j« j¡fahf¥ guÂÆš T¿íŸs âUPhdr«gªj® tuyh‰¿‰F«
nr¡»Hh® TW« m›tofŸ tuyh‰¿‰F« ntWghLfËU¥gJ x‹nw m› ÉUtU«
xnu fhy¤âd® mšy® v‹gij cz®¤JtjhF«.
2. S.I.I., Vol. IV, No. 222; Inscriptions of the Pudukkottai State, No. 166.
3. ï¢ áw¥ò¥ bga® ïtdJ ïu©lh« M£á ah©oÈUªJ 36 M« M©L Koa¡
fšbt£LfËš fhz¥gL»‹wJ. (S.I.I., Vol. VII, No. 88. Ins. 323 of 1911.)
4. S.I.I., Vol. III, No. 23.
5. Ins. 75 of 1925.
6. Ins. 554 of 1904; Ins. 162 of 1926.
7. Ins. 266 of 1913.
8. Ins. of the Pudukkottai State, No. 169.
9. Ins. 80 of 1928.
10. Ins. 120 of 1912.
11. Ins. 147 of 1927.
F¿¥ãl¤ j¡fdth«. ït‹ bfh§F eh£il bt‹W

j‹do¥ gL¤âaik g‰¿¢ nrhH nfus‹ v‹W« j‹ghš
mil¡fy« òFªj bfh§F k‹dD¡F murË¤J Ko
tHa§»aik g‰¿ KotH§F nrhH‹ v‹W« k¡fshš
tH§f¥ bgWthdhÆd‹. ït‹ M£áÆš bfh§F ehL
nrhH nfus k©ly« vdî« ïj‹ jiyefuh»a fUñ®
Ko tH§F nrhHòu« vdî« bga®fŸ vŒâaik
K‹d®¡ Tw¥g£LŸsJ. ït‹ âÇòtd åunjt‹.
Ko¤jiy¡ bfh©l bgUkhŸ v‹w áw¥ò¥ bga®fŸ
bg‰wik¡F¡ fhuz« K‹ És¡f¥bg‰WŸsJ.
âšiya«gâÆYŸs nk‰F ïuhråâ Ko¤jiy
bfh©l bgUkhŸ âUåâ v‹W« nfhÆYŸs _‹wh«
ãufhu« ïuhrh¡fŸ j«ãuh‹ âUåâ v‹W« ït‹
bgauhš m¡fhy¤âš tH§» tªjd v‹gJ áy
fšbt£L¡fshš 1 m¿a¥ gL»‹wJ. nrhH eh£oš
fhÉÇ ah‰¿‰F tl¡fiuÆ YŸs ghlš bg‰w jy§fSŸ
x‹wh»a âU¡fU¥ g¿aÿ® v‹gJ ï›ntªj‹ bgauhš
jÅehaf rJ®ntâ k§fy«, 2 v‹W tH§f¥bg‰W
tªjik m›ñ®¡ fšbt£L¡fshš òy¥gL»‹wJ.
áy Ãfœ¢áfŸ
ïtdJ M£áÆ‹ 12, 13M« M©LfËš bjh©il
k©ly¤âš bgUkiH bgŒjikahš btŸs« V‰g£L
m§F¥ bgU« gŠr« c©lha brŒâ xU fšbt£lhš3
m¿a¡»l¡»‹wJ. m‹¿í«, ïtdJ M£áÆ‹ 23,
1. S.I.I., Vol, IV. No. 229. Ibid, Vol. XII, Nos. 245 and 154.
2. Ó®fhÊ¡F nk‰nfíŸs ï›ñ® ïªehËš jiyehÆW v‹W tH§f¥gL»wJ.
3. S.I.I., Vol. VII, No. 393. “kJiuí« <HK§ bfh©lUËd $ Fnyh¤J§f
nrhH njt®¡F ah©L 44 tJ nrhk§fykhd gŠreâ thz rJ®ntâk§fy¤J
VÇ ï¤njt®¡F¥ g‹Åu©lhtJ bgUt®õ« bgŒJ xU ehns VÊl¤âš
bgUkilahf cilªj ïJ âU¢Ru¡ f©z¥g‹ âUntf«g«Kilah‹ fhk‹
f©l thdt‹ ï«kil VG« mil¥ã¤J gâ‹_‹whtJ« VÇ Ãiwªj
ïu©ol¤âš cilªjJî« mil¥ã¤J ï›ntÇ gâdhyhtJ ÃiyÃ‹w ã‹ò
ï« kilfS« fiuí« gUik brŒif¡F gâdhyhtJ ijkhr¤J âU¢Ru¡
f©z¥g‹ âUntf«g Kilah‹ .................. g¡fš ï›ñ® kfhrig nah«
bghÈô£lhf¡ if¡bfh©l gH§fhR 40................”
24M« M©LfËš kiHÆ‹ikahš ehbl§F« bgU«
gŠr« njh‹¿ k¡f£F ï‹dš ïiH¤j brŒâ,
âUt©zhkiy, âU¥gh«òu« v‹w C®fËš cŸs
fšbt£L¡fshš 1 e‹F òydh»‹wJ. m¥ gŠr¤âš
fhR¡F KªehÊ beš É‰wbj‹W« ntshs‹ xUt‹ j‹
kfË® ïUtUl‹ 110 fhR¡F¡ nfhÆš kl¤â‰F¤
j‹id É‰W¡ bfh©L moikahÆd‹ v‹W« âU¥gh«
òu¤âYŸs fšbt£blh‹W cz®¤J»‹wJ. ï¤jifa
gŠr Ãfœ¢áfËš brštuhíŸst®fŸ, M‰¿‰F¡ fiu
ngh£L« VÇ mik¤J« fhL bt£oí« fHÅ âU¤âí«
mt‰¿‰F¡ TÈahf¡ Fok¡f£F¥ bgh‹D« bešY«
mË¤J m‹ndhiu¡ fh¥gh‰¿ tªjik m¿a‰ ghyjh«.
ïtdJ M£áÆ‹ 22-M« M©oš FifÆo fyf«
x‹W Ãfœªjbj‹W« mªeh£fËš irt¤ JwÉfË‹
kl§fsh»a gy FiffŸ mÊ¡f¥bg‰wd v‹W«
m§‡d« mÊ¡f¥g£lt‰WŸ, âU¤jU¥ó©oÆÈUªj
Fif x‹W v‹W« _‹wh« ïuhruhr‹ (M£áÆ‹
ïu©lh« M©L¡ fšbt£blh‹W2 TW»‹wJ.) ï¡
FifÆo fyf«, nrhH k‹d®¡F¡ FUkh®fshf ÃyÉat®
fS«, nfhs» kl«, ã£rhÉU¤â kl« Kjyhd irth
Ôd§f£F¤ jiyt®fshÆUªjt®fS« M»a tleh£L¥
ãuhkz®fŸ Éuj«, Óy«, Phd« M»at‰¿š áwªj
bj‹dh£L¢ irt¤ JwÉfË‹ bršth¡ifí« nk«
gh£ilí« Fiw¥gj‰F c©L g©ÂaJ v‹W MuhŒ¢á
ahs®fŸ fUJ»‹wd®.3 vÅD«, e« Fnyh¤J§fD¡F¥
ãwF g£l« bg‰w _‹wh« ïuhruhr‹ M£áÆš irt¤
1. S.I.I., Vol. VIII, No. 151. “âÇòtd r¡fut®¤âfŸ $ Fnyh¤J§f nrhH

njt®¡F ah©L 204tJ mU§F‹w§»Hh‹ eh‰g¤bj©zhÆu« ãŸisí«
k§ifa®¡fuáahU« --- ïUg¤JehyhtJ gŠr¤âny fhR¡F cH¡F mÇá
É‰f¢nr ó©l bgh‹D« njod m®¤jK« bešY« milaÆ£L âUeâia¡
f£o VÇ fh©ifahY«” (âUt©zhkiy¡ fšbt£L.)
(âU¥gh«òu«). Ins. 86 of 1911.
2. Ins. 471 of 1912.
3. Annual Report on Epigraphy, Southren Circle for 1913 part II, para 42.
JwÉfË‹ FiffŸ kWgoí« áwªJ És§»d v‹gJ

fšbt£Lfshš btËah»‹wJ.1
ïÅ, ï›ntªj‹ M£áÆš Ãfœªj brašfSŸ
áw¥ghf¡ F¿¥ãl¤ j¡fJ ïtdJ 38M« M£áah©oš
nrhH ehL ms¡f¥bg‰wikna ah«. ïª Ãfœ¢áia¤
bjËthf És¡f¡ Toa Mjhu§fŸ »il¡fÉšiy
ahÆD« _‹wh« ïuhn#ªâu nrhHdJ nfhÆÿ®¡
fšbt£blh‹W2 ï¢brŒâia íz®¤JtJ m¿a¤j¡fJ.
Fnyh¤J§fdJ ïWâ¡fhy«
ïtdJ M£áÆ‹ 40M« M©L¡ fšbt£L¡fŸ,
if¢ád«, C£l¤ö®, âUtu‹Fs« M»a C®fËš 3
fhz¥gLjyhš, ït‹ eh‰gJ M©LfŸ tiuÆš M£á
òÇªâU¤jš nt©L« v‹gJ e‹Fzu¡»l¡»‹wJ.
vdnt, ït‹ ». ã. 1218-M« M©L átbgUkh‹ âUto
ÃHiy vŒâÆU¤jš nt©L« v‹gJ â©z«. ït‹
jh‹ ïw¥gj‰F ïu©lh©Lf£F K‹d® ». ã. 1216 M«
M©oš4 j‹ òjšt‹ _‹wh« ïuhruhrD¡F ïstuR¥
g£l« f£o murh§f mYtšfËš fyªJ bfhŸSkhW
brŒjd‹. ït‹ ». ã. 1218-š ïwªj ã‹d® ïuhruhr‹
nrhH ïuh¢áa¤â‰F¢ r¡fut®¤âahf KoN£l¥ bg‰w
áy â§fŸfËš, mtdJ M‰wÈ‹ikia e‹Fz®ªj
Kjš khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ v‹gh‹ j‹ M£áÆ‹
_‹wh« M©lh»a ». ã. 1129-š nrhH eh£o‹ÛJ gil
baL¤J tªJ mjid¡ if¥g‰¿¡ bfh©lh‹. ïªÃfœ¢á
e« Fnyh¤J§fdJ M£áÆ‹ ïWâÆš Ãfœªj bj‹W«
m¥ gh©o ntªj‹ ghš bgh‹dkuhtâÆš mil¡fy«
òFªJ jd¡FÇa nrhH eh£il Û©L« bg‰W¡
bfh©lt‹ ïtnd v‹W« áy MuhŒ¢áahs®fŸ
1. Ins. 477 of 1912; ARE for 1909, part II.
2. Ins. 188 of 1908.
3. Ins. 162 of 1926; Ins. 489 of 1912; Inscriptions of the Pudukkottai State,
No. 176.
4. Ep. Ind., Vol. VIII, page 260.
1
vGâíŸsd®. m‹ndh® TWtJ v›th‰whD« bghUªJt
j‹W. m¿î âU M‰wšfËš áwªJ gift® všnyhU«
eL§FkhW nguh©ik gil¤J¥ bgUåudhf ÃyÉa
e« Fnyh¤J§fid khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ nghÇš
bt‹¿U¥ghndš ïtid¤ jh‹ bt‹w brŒâia¤ j‹
M£áÆ‹ _‹wh« M©L Kjš j‹ fšbt£L¡fŸ
všyht‰¿Y« jtwhkš F¿¤âU¥gh‹ v‹gJ xUjiy.
mt‹ m§‡d« F¿¡fhikahš m¢ brŒâ V‰W¡bfhŸs¤
j¡fj‹W. m‹¿í« khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ e«
Fnyh¤J§fD¡F¥ bgh‹dkuhtâÆš nrhzhL
tH§»ajhf¢ brhšy¥gL« brŒâ mtdJ M£áÆ‹
_‹wh« M©L Kjš 14 M« M©L Koa
fšbt£LfËš F¿¡f¥glÉšiy. mtdJ 15-«
M£áah©lh»a ». ã. 1231 -š tiua¥bg‰w
fšbt£blh‹¿š kh¤âu« m¢brŒâ fhz¥gL»‹wJ.2
vdnt, mjid c©ik¢ brŒâ vd¡ nfhl‰F¢ á¿J«
ïlÄšiy. m‹¿í«, khwt®k‹ Rªju gh©oa‹
ïu©lh« Kiw Ãfœ¤âa nrhzh£L¥ nghÇš njhšÉ
í‰w nrhH k‹dnd Kj‰ nghÇš njhšÉ vŒâ m¥
gh©oa‹ghš mil¡fy« òFªJ j‹ eh£il¤
âU«g¥ bg‰W¡bfh©lt‹ v‹gJ m¢ Rªju gh©oa‹
bkŒ¡Ñ®¤âahš3 e‹f¿a¡ »l¡»‹wJ. Mfnt, Rªju
gh©oadJ ïu©lh« gilbaG¢áÆš njhšÉí‰w
_‹wh« ïuhruhrnd mtdJ Kj‰gilbaG¢áÆš
mt‹ghš mil¡fy«òFªJ mt‹ tH§»a
eh£il¥bg‰W murh©lt‹ v‹gJ bjŸËâ‰
òydhjš fh©f. vdnt Rªjugh©oa‹ gil
baG¢áÆ‹nghJ e« Fnyh¤J§f‹ cÆUlÅUªJ
mt‹ghš njhšÉ vŒâdh‹ v‹W TWtJ á¿J«
bghUªjhjbjh‹wh«. Fnyh¤J§fdJ ïWâ¡ fhy«
1. The Colas, Vol. II, pp. 148 and 149; ARE for 1926 part II, para 32; A
Manual of the Pudukkottai State, Vol. II, part I, p. 613.
2. Ins. 9 of 1926.
3. S.I.I., Vol. V, No. 431.
tiuÆš Rªju gh©oa‹ fšbt£L¡fŸ nrhH eh£oš

fhz¥glhikbah‹nw ït‹ M£á¡ fhy¤âš mt‹
gilbaL¤J tuÉšiy v‹gij e‹F tÈíW¤jt
jhF«. Mfnt áy® fUJtJ nghš e« Fnyh¤J§f‹ j‹
M£áÆ‹ ïWâ¡ fhy¤âš Rªju gh©oa‹ ghš
njhšÉí‰W¥ ngÇ‹dY¡F cŸshf Éšiy v‹gJ« j‹
thzhŸ KGikí« bgU åudhf ÃyÉ¥ gifntªj®fŸ
mogÂªJ âiu brY¤j¥ òfGl‹ thœªJtªjd‹
v‹gJ« m¿a‰ghydth«.
ïÅ, e« Fnyh¤J§fdJ M£á¡ fhy¤âš ÃyÉa
FWÃy k‹d®fS« muáaš jiyt®fS« aht®
v‹gij¡ fšbt£L¡fË‹ Jizbfh©L MuhŒªJ
fh©gh«.
1. »Ëô® kiyakh‹ ïiwôu‹ ïuhruhr nrâuha‹:1
ït‹ kiyakh‹ kuãš njh‹¿a xU FWÃy
k‹d‹; »Ëôiu¤ jiyefuhf¡ bfh©L nrâ ehL
vd¥gL« kiyakhdh£il murh©lt‹. ït‹
Fnyh¤J§fD¡F¥ gil¤ jiytdh ÆUªjiknahL
ï› ntªj‹ ghš ngu‹òilatdhfî« xG» tªjd‹
v‹gJ fšbt£L¡fshš m¿a¡ »l¡»‹wJ. ». ã. 1200 š
âU miwaÂ ešÿ®¡ nfhÆÈš _‹W eªjh És¡FfŸ
vÇ¡F« bghU£L ïiwÆÈ Ãy« tH§»íŸs bgÇíilah‹
ïuhruhr nfhtyuha‹ v‹gh‹ ï¢ nrâuhaDila òjšt‹
Mth‹; vdnt, ï« kiyakh‹ kuãd® mªeh£fËš
nrâuha‹, nfhtyuha‹ v‹w ïU g£l§fis íila
tuhÆUªjik m¿a‰ghyJ.
2. kiya‹ euá«kt®k‹ M»a fÇfhy nrhH Milô®
ehlhŸth‹:2
ït‹ kiyakh‹ kuãš njh‹¿a xU FWÃy
k‹d‹; Milôiu¤ jiyefuhf¡ bfh©L nrâ eh£oš
1. S.I.I., Vol. VII, No. 1021.
2. Ibid, Vol. VIII, No. 128.
xU gFâia M£á òÇªjt‹; ïu©lh« ïuhrhâuhr‹
_‹wh§ Fnyh¤J§f‹ M»a ïU ntªj® M£á¡F¥
gil¤ jiyt®fshf ÃyÉa åu®fSŸ xUt‹. ït‹,
ïuhrhâuhr‹ M£áÆš âU¢á‰w«gy Kilah‹
bgUkhd«ã¥ gšytuhandhL gh©o ehL br‹W, <H
eh£L¥gilíl‹ ngh® òÇªJ thif Noat‹ v‹gJ
ïy§if¢ rÇjkh»a kfh t«r¤jhš cŒ¤Jzu¥gL
»‹wJ.
3. mâfkh‹ ïuhruhr njt‹:1
ït‹ filbaG tŸsšfSŸ xUtD« fil¢r§f
fhy¤âÈUªjtD kh»a mâfkh‹ beLkhdŠáÆ‹
tÊ¤njh‹wš; nru® kuãd‹; f§f eh£oYŸs jf^Ç
ÈUªJ mªÃy¥ gu¥ig murh©l xU FWÃy k‹d‹.
ïtdJ jiyefuh»a jf^® ïªehËš j®kòÇ v‹w
bgaUl‹ nry« ÍšyhÉš csJ. ït‹, âUt©zh
kiy¡ nfhÆY¡F¤ jf^® eh£oYŸs kiya}® v‹w
Ciu ïiwÆÈahf tH§»íŸsd‹ v‹gJ m¡nfhÆÈš
fhz¥gL« fšbt£blh‹whš2m¿a¥gL»‹wJ.
4. ÉLfhjH»a bgUkhŸ:
ït‹ nkny F¿¥ã£l mâfkh‹ ïuhruhr
nj tD il a òjšt‹. nry« ÍšyhÉYŸs
f«gadšÿÇš fhz¥gL« xU fšbt£lhš 3 ït‹
e« Fnyh¤J§fD¡ F£g£oUªj xU FWÃy k‹d‹
v‹gJ e‹F òydh»‹wJ. ït‹ fšbt£LfŸ
bj‹dh®¡fhL, tlh®¡fhL Íšyh¡fËY« cŸsd.
ïtD« fÇfhy nrhH Milô® ehlhœthD« br§nfÂ
m«ika¥g‹ m¤âkšydhd É¡»uk nrhH¢
rh«òtuhaD« j«KŸ x‰Wikíilat®fshÆU¤jš
nt©L« v‹W brŒJ bfh©l cl‹go¡if bah‹W
1. Ep. Ind, Vol. VI, pp. 332 - 334.
3. Ep. Ind., Vol. VI, pp. 332 - 334.
âUt©zhkiy¤ jhYfhÉYŸs br§ifkh¡ nfhÆÈš

tiua¥bg‰WŸsJ.1
5. mkuhguz Óaf§f‹:
ït‹ f§f® kuãd‹; ïªehËš nfhyh® v‹W
tH§F« Ftshyòu¤ij¤ j‹ jiyefuhf¡ bfh©L
f§fgho eh£il M£áòÇªj xU FWÃy k‹d‹.
ïtid¡ ‘Ftshyòu gunkÞtu‹ f§f Fnyh¤jk‹
Nu ehaf‹ âUntf«g Kilahdhd mkuh guz
Óaf§f‹’ v‹W fšbt£L¡fŸ TWtJ2 F¿¥ãl¤j¡fJ.
ït‹ fšbt£L¡fŸ Fnyh¤J§fdJ _‹wh« M£á
ah©L Kjš 34-« M©L Koa e« jÄHf¤âš fhz¥
gL»‹wd.3 ït‹ g£l¤juá mÇaãŸis v‹ghŸ ». ã.
1212-š âU tšy¤âYŸs át‹ nfhÆÈš ïu©L rªâ
És¡FfŸ vÇ¤jj‰F Ãtªj« mË¤JŸsik m›ñ®¡
fšbt£lhš 4 m¿a¥gL»‹wJ. ». ã. 1181-š ït‹
òjšt‹ mU§F‹iw¥ ãŸisahd Óaf§f‹ v‹gh‹
âU¡fhs¤â ïiwt®¡F xU Eªjh És¡F vÇ¤j‰ bghU£L¢
rhth _th¥ gR¡fŸ mË¤jd‹ v‹W m›ñ®¡
fšbt£blh‹W5 TW»‹wJ; ï› tkuhguz Óa§fD«
âU¡fhs¤â, fhŠá M»a C®fËYŸs âU¡nfhÆšfËš
Eªjh És¡FfŸ it¤JŸsd‹. vdnt, ïtD« ït‹
FL«g¤âdU« áwªj átg¡âíilat®fsh ÆUªjd®
v‹W bjÇ»wJ. ït‹ f‹dl bkhÊ tH§F« eh£oš
M£á òÇªJ bfh©oUªjtdhÆD« ït‹ jÄœ
bkhÊÆY« bgU« g‰WilatdhÆUªjik m¿a¤
j¡fJ. ït‹ j‹ eh£oÈUªj mÇa òytuh»a gtzªâ
KÅtiu¡ bfh©L e‹}š v‹w ïy¡fz üš x‹W
ïa‰WÉ¤j brŒâ K‹d® És¡f¥g£LŸsJ.
2. Ibid, Vol. IV, No. 823; Ins. 116 of 1922.
3. Ibid. No. 643; Ins. 116 of 1922.
4. S.I.I., Vol. III, No. 62.
mªü‰ghÆu« ïtid ‘mU§fiy Énehj‹ mkuhguz‹’
v‹W ghuh£LtJ F¿¥ãl¤ j¡fJ.
ïÅ, âUt©zhkiy¡ nfhÆY¡F Ãtªj« tH§»
íŸs g§fs eh£L¥ ãUâf§f‹ mH»a nrhHD« 1
mfÞâa bfh©lhÉš âUehî¡fuR mofis vGªjUS
É¤j muáÆ‹ fztdh»a c¤jk nrhH§fD« e«
Fnyh¤J§f‹ fhy¤âÈUªj f§f® Fy¢ á‰wur®fŸ
v‹gJ áy fšbt£L¡fshš òy¥gL»‹wJ.2
6. m«ika¥g‹ gh©o ehL bfh©lhdh»a f©l®
NÇa‹ r«òtuha‹:
ït‹ gšyt® kuãš br§nfÂ¡ FoÆš njh‹¿at‹;
ïuhrhâuhr‹ M£áÆ‹ ã‰gFâÆY« Fnyh¤J§f‹
M£áÆ‹ K‰ gFâÆY« ÃyÉa xU gil¤jiyt‹.
». ã. 1170-š ït‹ gh©o ehL bfh©lh‹ v‹w áw¥ò¥
bgaUl‹ fšbt£blh‹¿š 3 F¿¡f¥g£oU¤jyhš
ïuhrhâ uhr‹ M£áÆš Ãfœªj gh©o eh£L¥ ngh®
f£F¢ br‹w gil¤ jiyt®fSŸ ïtD« xUtdhjš
nt©L« v‹gJ â©z«. ït‹ âUt¡fiuÆYŸs
át‹ nfhÆÈš NÇa‹ âU¡nfhòu« v‹w nfhòuK«
f©l® NÇa‹ v‹w MÆu¡fhš k©lgK« vL¥ã¤jd‹
v‹W m›ñ®¡ fšbt£L¡fŸ4 cz®¤J»‹wd.
ïÅ m«ika¥g‹ f©Qila bgUkhshd É¡»uk
nrhH¢ r«òtuha‹,5 Óak§fy¤âYŸs nfhÆY¡F ïiwÆÈ
Ãy« tH§»íŸs Fnyh¤J§f nrhH¢ r«òtuha‹; 6
âUnth¤ö® ïiwt®¡F¤ njt jhdkhf Ãy« mË¤JŸs
br§nfÂ m«ika¥g‹ mH»a nrhHdhd vâÇÈ
1. Ibid. Vol. IV, No. 643.
2. Ins. 559 of 1906.
3. Ins. 195 of 1904.
4. Ins. 190 of 1904.
5. Ins. 620 of 1919.
6. S.I.I., Vol. VII, No. 66.
1
nrhH¢ r«òtuha‹ v‹gt® fS« e« Fnyh¤J§f‹
fhy¤âš ïUªjt®fŸ v‹gJ áy fšbt£L¡fshš
m¿a¡ »l¡»‹wJ.
7. Vfthrf‹ Fnyh¤J§f nrhH thz nfht iua‹:
ït‹ thz® kuãš njh‹¿at‹; Fnyh¤J§f‹
fhy¤âš ÃyÉa muáaš jiyt®fSŸ xUt‹. ït‹
fšbt£L¡fŸ jŠrhñ®,2 âU¢áuh¥gŸË,3 nry« Íšyh¡
fËš4 Fnyh¤J§fdJ M£á¡ fhy« KGikí« fhz¥gL
tjhš ït‹ m¡fhy¤âš murh§f¤âš És§»a xU
áwªj jiyt‹ v‹gJ bjŸËJ.
8. bgh‹ gu¥ãdh‹ kfij¥ bgUkhshd ïuhr uhr
thznfhtiua‹:
ït‹ thz® kuãš njh‹¿a xUFW Ãy k‹d‹;
nry« ÍšyhÉYŸs Mwf>iu¤ jiyefuhf¡ bfh©L
kfj eh£il murh©lt‹. ïtdJ kfj ehL nry«
ÍšyhÉ‹ Ñœ¥gFâí« bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉ‹ nk‰
gFâí« j‹df¤J¡ bfh©L K‰fhy¤âš ÃyÉa xU
Ãy¥ gu¥ghF«. ï› thz nfhtiua‹ âUt©zh
kiy¡ nfhÆiy¥ bgh‹ ntŒªj fhuz« g‰¿¥ ‘bgh‹
gu¥ãdh‹ kfij¥ bgUkhŸ’ v‹W mªehËš tH§f¥
bg‰WŸsh‹.5 m¡ nfhÆš Rt®fËš ïtDila mw¢
brašfisí« åu¢ brašfisí« TW« ïUg¤âu©L
ghlšfŸ tiua¥ bg‰¿U¤jiy ï‹W« fhzyh«. 6
ït‹ e« Fnyh¤J§fD¡F¢ áy ngh® Ãfœ¢áfËš
gil¤jiytdh ÆUªjd‹ v‹W bjÇ»wJ.
1. S.I.I., Vol. VII, No. 103.

2. Ins. 166 of 1908.
3. Ins. 521 of 1912; S.I.I., Vol. IV, No. 396.
4. Ins. 461 of 1913.
6. Ibid, No. 145; brªjÄœ¤ bjhFâ - 3, g¡f§fŸ 427 - 432.
9. Tlÿ® mur ehuhaz‹ Ms¥ãwªjh‹ åu nrfu¡
fhltuha‹:
ït‹ gšyt® kuãš njh‹¿a xU jiyt‹:
bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉYŸs Tlÿ® v‹w efÇš
thœªJ bfh©oUªjt‹; Fnyh¤J§f‹ M£áÆš
âUKid¥gho ehL vd¥gL« eL eh£oš ghofhtš
mâfhÇahŒ És§»at‹. âUtâif, âUbt©bzŒ
ešÿ®, âUkhÂFÊ, âUt©zhkiy, vythdhN®,
á¤jÈ§fkl« M»a C®fËš ït‹ fšbt£L¡fŸ 1
fhz¥gL»‹wd. mt‰whš m›ñ®¡ nfhÆšfS¡F
ït‹ mË¤JŸs Ãtªj§fS« mÂfy‹fS«
brŒJŸs âU¥gÂfS« e‹F òydh»‹wd.
10. Tlš VÊirnkhf‹ kzths¥ bgUkhŸ thÂiy
f©l bgUkhsh»a ïuhruhr¡ fhlt uha‹:
ït‹, nkny F¿¥ã£l gšyt® Fy¤ jiyt‹
åunrfu¡ fhltuhaDila òjšt‹; j‹ jªij¡F¥
ãwF âUKid¥gho eh£oš ehL fhtš mâfhÇah
ÆUªjt‹, Fnyh¤J§f‹ Ãfœ¤âa ngh® x‹¿š, thŸ
bfh©L nguh©ikíl‹ bghUJ giftid bt‹W
thif Noa fhuz« g‰¿ murdhš thÂiy f©l
bgUkhŸ v‹w g£l« tH§»¥ ghuh£l¥ bg‰wt‹. 2
ïtDila ngh® åu¤ijí« nguh‰wiyí« cz®ªj e«
Fnyh¤J§f‹ mtD¡F¤ j‹ kfis kzŠ brŒJ
bfhL¤J¥ g‰gy áw¥òfŸ brŒjh‹. 3 mªehŸ Kjš
ït‹ kzths¥ bgUkhŸ v‹W nrhH ïuh¢áa¤âš
ah©L« tH§f¥ bg‰wd‹ v‹W bjÇ»wJ. ïtD¡F
1. S.I.I., Vol. VII, No. 941; Ibid. Vol. VIII, No. 121.
2. S.I.I., Vol. VII, No. 942. Ibid, No. 146.
3. Rªju¤ njhuz eh£o¤ J»‰bfho N£o K¤J¥
gªju ghÈif Ôg« gu¥òÄ‹ gšyt®nfh‹
brªjË®¡ ifnfh¤ jga‹ kfSl‹ âšiyíyh
tªjË¡F«bgUkhŸ bt‰g® khij kzŠbrŒant
(S.I.I., Vol. XII, Intro. p. 10.)
mH»a Óa‹, mtÅ ahs¥ ãwªjh‹, fhlt‹, nfh¥bgUŠ

á§f‹ v‹w ntW bga®fS« c©L. nfh¥bgUŠá§f‹
v‹D« bga® ït‹ òjštD¡F« m¡fhy¤âš tH§»
ÆU¤jyhš ïtid Kj‰ nfh¥bgUŠ á§f‹v‹W
tuyh‰whuhŒ¢á ahs®fŸ TWt®. Fnyh¤J§fDila
kfis kzªJ ï›ntªjdJ m‹ã‰FÇatdhŒ¥
bgUikíl‹ thœªJ tªj ï¥gšyt® jiytnd
ã‰fhy¤âš nrhH ïuh¢á a¤â‹ mÊÉ‰F tÊ njoat‹
Mt‹.1 ït‹ e‹¿ kwªJ, j‹dy§ fUâ¢ brŒj mlhj
brašfns, ». ã. gâ‹ _‹wh« ü‰wh©o‹ eLÉš
nrhHuh¢áa¤âš mikâ Æ‹ikiaí« M£áÆš
js®¢áiaí« c©L g©Â É£liknahL ïWâÆš
nguuR åœ¢á vŒâ kiwª bjhÊíkhW« brŒJÉ£ld
v‹gJ xUjiy. mªÃfœ¢áfŸ všyh« mL¤j mâfhu¤âš
e‹F És¡f¥gL«.
ïÅ, ». ã. 1187-š Fnyh¤J§f nrhH‹ Ãaha
gÇghyd rJ®ntâk§fy« v‹w C® mik¤jtD«
áj«gu¤â‰ f©ikÆš gunfrÇ ešÿÇš É¡»u nrhnH¢Ru«
v‹w Mya« vL¥ã¤jtDkh»a nrªjk§fyKilah‹
miua‹ vâÇÈ nrhHD«,2 br§f‰g£L ÍšyhÉYŸs
âU¡f¢N®, fl¥ngÇ, âUkÊir v‹D« C®fËš nfhÆš
fS¡F Ãtªj« tH§»íŸs Fnyh¤J§f nrhH f©z¥g‹
gŠrªâ thzdh»a ïuhruhr Úyf§ fiuaD«,3 ». ã. 1183-
š â£l¡FoÆš âUkhš nfhÆY¡F 5-ntÈ Ãy«
ïiwÆÈahf mË¤jtD« mªÃy¥ gu¥ãš ghofhtš
mâfhÇahf ÃyÉatDkh»a ïuhruhr t§fhu
K¤jiuaD«,4 òJ¡nfh£il eh£oš áy nfhÉšfS¡F
Ãtªj§fŸ mË¤JŸs âU¡bfhL§F‹w Kilah‹ nfus
1. Ibid, Vol. VIII, No. 350. ït‹ Fnyh¤J§f‹ M£áÆ‹ ã‰gFâÆš Ku©
g£LÉ£lik xU fšbt£lhš e‹F òydh»‹wJ. (S.I.I., Vol. VIII, No. 106)
2. Ins. 393 of 1907; Ins 309 of 1913.
3. Ins. 275 of 1909; S.I.I., Vol. V. No. 966; Ins. 2 of 1911.
4. S.I.I., Vol. VIII, No. 298. Ibid, No. 288.
uhrdh»a Ãõj uhrD«,1 mªeh£L CUil¥ bgUkhshd
vâÇÈ nrhH¡ fl«guhaD«,2 e« Fnyh¤J§fdJ M£á¡
fhy¤âš És§»a muáaš jiyt®fŸ v‹gJ ï‹ndh®
fšbt£L¡fshš e‹F m¿a¡»l¡»‹wJ.
e« Fnyh¤J§fdJ MSifÆ‹ bjhl¡f¤âš
fl¥ig, bešÿ®, á¤ö® Íšyh¡fËš M£á òÇªJ
bfh©oUªj áy bjY§f¢ nrhH®fŸ ï›ntªj‰F¤ âiw
brY¤jhkš Ku©g£oUªjd® v‹gJ« ãwF ït‹
mt®fis¥ nghÇš bt‹W K‹nghš jd¡F¡ f¥gŠ
brY¤J« á‰wur®fshf¢ brŒJÉ£lh‹ v‹gJ« K‹d®
És¡f¥g£LŸsd. bgh¤j¥ã, bešÿ® M»a C®fËÈUªJ
murh©L bfh©oUªj m¡ FWÃy k‹d®fŸ ïtdJ
MiztÊ xG» c‰WÊíjÉ tªjikí« m¿a‰ghy
jh«. m¤bjY§f¢ nrhHUŸ, kJuhªjf bgh¤j¥ã¢
nrhH‹, mt‹ òjšt‹ ešy á¤jur‹, nrhl‹ âU¡fhs¤â
njt‹ v‹ngh® <©L F¿¥ãl¤ j¡ftuht®. bešÿ® 3
fl¥ig4 Íšyh¡fËš fhz¥gL« áy fšbt£L¡fshš
ït®fŸ e« Fnyh¤J§fD¡F¡ Ñœ¥g£oUªj á‰wur®fŸ
v‹gJ e‹F òydh»‹wJ.
nrhH ïuh¢áa¤âÈUªj FWÃy k‹d®fS« jiyt®
fS« j« r¡fut®¤âÆ‹ murh§f« ïÅJ eilbgWkhW
jh« elªJ bfh©liknahL ngh® Ãfœ¢áfËš gil¤
jiyik t»¤J cjÉ òÇªJ« tªjd®. ïuh¢áa¤â‹
ey§fUâ ït®fŸ j§fS¡FŸ cl‹ go¡if brŒJ
bfhŸtJ« c©L. m¤jifa cl‹ go¡iffŸ áy nfhÆš
fËš tiua¥ bg‰¿U¤jiy5 ïª ehËY« gh®¡fyh«.
1. Ins. 311 of 1928; Inscriptions of the Pudukkottai State. Nos. 174, 168 and
161.
2. Inscriptions of the Pudukkottai State. No. 169.
3. Nellure Inscriptions, N. 67; G. 86; R. 8 and 66.
4. Ins. 582 of 1907; Ins. 435 of 1911; Ins. 601 of 1907.
5. Ins. 254 of 1919; Ins. 440 of 1913; Ins. 223 of 1904; Ins. 483 of 1908; S.I.I.,
Vol. VII, No. 127; Ibid. Vol. VIII, No. 106; Ins. 435 of 1913.
r¡fut®¤âÆ‹ cl‹ghL bgwhkny FWÃy k‹d®fŸ

jk¡FŸ x‰Wik fUâ cl‹go¡if brŒJ bfhŸS«
tH¡f« ã‰fhy¤âš V‰g£L É£lik F¿¥ãl¤j¡fJ.
ï›tH¡f« nrhH ïuh¢áa« ehsilÉš bgU»¥ nguur®¡F
ml§fhkš jÅauR òÇa nt©L« v‹w v©z¤ijí«
ÉU¥g¤ijí« á‰wur®f£F c©L g©Â É£lJ
v‹gJ xUjiy. vdnt e« Fnyh¤J§f‹ fhy¤â‰F¥
ãwF áy FWÃy k‹d®fS« jiyt®fS« jk¡F£
g£oUªj Ãy¥ gu¥ã‰F jhnk auruh» vtU¡F«
ml§fhkš jÅauR el¤j¤ bjhl§»d®. ïjdhšjh‹
». ã. gâ_‹wh« ü‰wh©o‹ ïWâÆš mÊbtŒJ«
Ãiyia milªjJ v‹gJ czu‰ghyJ.

182
22. _‹wh« ïuhruhr nrhH‹

(».ã. 1216 - 1256)
_‹wh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ ». ã. 1218M« M©oš
ïwªjîl‹, mj‰F ïu©lh©Lf£F K‹ ». ã. 1216š1
ïstuR¥ g£l« f£l¥bg‰¿Uªj _‹wh« ïuhruhr
nrhH‹ nrhH ïuh¢áa¤â‰F¢ r¡ut®¤âahf Ko N£l¥
bg‰wh‹. ït‹ _‹wh§ Fnyh¤J§f nrhHDila
òjšt‹ v‹W TWtj‰F¤ j¡f Mjhu§fŸ ïJfhW«
btËtªJŸs fšbt£L¡fËš fhz¥gl Éšiy.
vÅD«, ït‹ m› ntªjDila kf‹ v‹gâš á¿J«
IaÄšiy. ï¢brŒâ ïÅ btËtU« fšbt£L¡
fshš cWâbaŒJjš TL«.
nrhH k‹d®fŸ xUt®ã‹ xUtuhf kh¿ kh¿¥
òidªJbfh©l ïuhrnfrÇ gunfrÇ v‹w g£l§fSŸ
ït‹ ïuhrnfrÇ v‹D« g£l« òidªJ murh©lt‹
Mth‹. vÅD«, áy fšbt£L¡fŸ ïuhrnfrÇia¥
gunfrÇ v‹W« gunfrÇia ïuhrnfrÇ v‹W« ït‹
fhy¤J« ït‹ jªijÆ‹ fhy¤J« F¿¥ãL»‹wd. 2
mitaid¤J« fšbt£L¡fis¥ bgh¿¥nghuhš
ne®ªj ãiHfns vdyh«.
ï› ntªj‹ fšbt£L¡fËš ïU bkŒ¡Ñ®¤âfŸ
fhz¥gL»‹wd. mt‰WŸ x‹W, ‘Ó®k‹Å ïUeh‹F
âir És§F«’3 v‹W bjhl§F»‹wJ. ïâš tuyh‰W¡
1. Ep. Ind., Vol. VIII, p. 260.
2. ï¡fhy¥ gFâÆš xnu murD¡F ïuhrnfrÇ gunfrÇ v‹w g£l§fŸ ïu©L«
KiwÆ‹¿ tH§f¥g£LŸsd v‹W MuhŒ¢áahs®fŸ T¿ÆU¥gJ m¿a¤
j¡fJ. (The Colas, Vol. II, p. 174; Annual Report on South Indian Epigra-
phy for 1908 - 09; part II, para 50.)
3. S.I.I., Vol. IV, Nos. 424 and 540.
F¿¥ò¡fŸ fhz¥glhikÆ‹ ï~J MuhŒ¢á¡F¥

ga‹gLtj‹W. “Ó®k‹D ky®kfS« áwªjjÅ Ãiy¢
bršÉí«”1 v‹D« bjhl¡f¤ijíilaJ. ïJ Ú©l
bkŒ¡Ñ®¤âahÆU¤jyhš nrhzh£L¢ áw¥igí«
ïtdJ Fz« M£á ït‰¿‹ bgUikiaí« ïtDila
g£l¤juáÆ‹ mU§Fz§fisí« vL¤Jiu¥gjhf
csJ.
ïuhruhr‹ MSifÆš nrhH ïuh¢áa¤â‹ Ãiy
ït‹ M£á¡ fhy¤âš nrhH ïuh¢áa« gštif¤
J‹g§fS¡FŸsh»¤ j‹ ÓUŠ áw¥ò« ïHªjJ.
ïtDila Kdndh®fŸ j« nguh‰wyhš ca®Ãiy¡F¡
bfhz®ªj nrhH® nguuir mj‹ Ãiy F‹whjthW
jh§»¥ òu¤j‰FÇa M©ikí« åuK« ït‹ghš
ïšyhk‰ nghÆdikna mj‹ åœ¢á¡F Kj‰ fhuz«
MF«. m‹¿í« nrhH ïuh¢áa¤â‰F tlnk‰nf bAhŒ
rsU«, bj‰nf gh©oaU« tšyuRfsh»¤ j« nguuir
ÃWîj‰F¥ bgÇJ« Ka‹W m« Ka‰áÆš Xusî
bt‰¿í« bg‰W tªjd®. e« ïuhrrhr‹ fhy¤âš m›ÉU
nguur®fS« xUtU¡bfhUt® Ku©g£LÃ‹wikahšjh‹
eLÉÈUªj nrhH ïuh¢áa« mt®fshš ft®ªJ bfhŸs¥
g£L mt®fŸ ïuh¢áa§fS¡FŸ xL§» kiwªbjhÊ
ahkš xUthW Ãiybg‰¿UªjJ vdyh«. nrhH ïuh¢
áa¤â‰F tl»H¡nf bešÿ®¥ g¡f¤âš M£áòÇªJ
bfh©oUªj bjY§f¢ nrhH®fŸ, jk¡F tl¡nfÆUªj
fhfÔaiu c‰w e©guhfî« cwÉduhfî§ bfh©L
tÈik vŒâ tªjd®.ïªÃiyÆš, kfj eh£L thz
nfhtiua®, âUKid¥gho eh£L fhltuha® Kjyhd
FWÃy k‹d®fŸ e« ïuhr uhrndhL gifik bfh©L
cŸeh£oš fyfK« FH¥gK« c©Lg©Â¤ jhnk
jÅauR el¤j Ka‹wd®. vdnt, tÈF‹¿a ntªj‹
xUt‹ ï¤Jiz mšyšfisí« ngh¡»¤ j‹
ïuh¢áa¤âš mikâ Ãyt¢ brŒtJ ïayhjbjh‹wh«.
1. Ins. 392 off 1918; Ins 504 of 1918.
Mfnt, ït‹ M£áÆš gštif ï‹dšfS« czlhÆd
ikÆš Éa¥bgh‹W Äšiy. bghJthf neh¡FÄl¤J,
ït‹ MSif ešnyhiuÆš bjhl§fÉšiy v‹gJ
bjŸËâ‰ òydhF«.
khwt®k‹ Rªju gh©oadJ Kj‰gilbaG¢á
ïuhruhr‹ ïstuR¥ g£l« bg‰w M©lh»a
». ã. 1216-š Kjš khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ v‹gh‹
gh©o eh£oš KoN£l¥ bg‰wd‹. mt‹ m¿î
M‰wšfË‰ áwªj bgUåu‹ Mth‹. gyM©Lfshf¤
j‹ K‹ndh®fsh»a gh©o ntªj®fŸ nrhH®¡F
ml§» m‹ndh®¡F¤ âiw brY¤J« FWÃy k‹duhf
thœªJ tªjijí« j‹ ïsik¥ gUt¤âš _‹wh«
Fnyh¤J§f‹ gh©o eh£o‹ nkš gilbaL¤J
m§F¥ gygy mÊî ntiyfis Ãfœ¤â¢ br‹wijí«
mt‹ kwªjtdšy‹. Mfnt, thŒ¥ò neU§fhš nrhH
eh£oš m¤jifa brašfis¢ brŒJ j‹ bt‰¿¥
òfiH ah©L« gu¥g nt©L« v‹w v©z« mtdJ
ïs« cŸs¤âš nt%‹¿¡ »lªjJ. mj‰nf‰g, nguh‰wš
gil¤j bgU ntªjdh»a _‹wh§ Fnyh¤J§f‹ ». ã.
1218M« M©oš ïwªjh‹. ãwF m¿î« t‹ikí«
F‹¿a mt‹ òjšt‹ ïuhruhr‹ nrhzh£oš mÇaiz
V¿dh‹. nrhH eh£o‹nkš gilbaL¥gj‰F¤ j¡f
fhy¤ij vâ®gh®¤J¡ bfh©oUªj Rªju gh©oa‹,
j‹ fU¤ij Ãiwnt‰Wtj‰F mJnt cÇa fhy« v‹W
fUâdh‹. vdnt, Fnyh¤J§f‹ïwªj ã‹d®, e«
ïuhrhr‹ KoNoa áy â§fŸfËš ». ã. 1219 M«
M©o‹ K‰gFâÆš Rªju gh©oa‹ bgU« gilia¤
âu£o¡bfh©L nrhH k©ly¤â‹ÛJ gilbaL¤J
tªJ ï¢ nrhH k‹did¥ nghÇš bt‹W eh£il¡
if¥g‰¿¡ bfh©lh‹. ï¥gilbaG¢áÆš nrhHÇ‹
giHa jiyefu§fsh»a jŠrhñU« ciwôU« gh©o
eh£L åu®fshš bfhS¤j¥g£ld;1 gy khl khËiffS«
1. ‘jŠirí KwªijíŠ brªjHš bfhS¤â’ v‹W Rªju gh©oa‹ bkŒ¡Ñ®¤â
TWtJ fh©f.
Tlnfhòu§fS« Mlyu§FfS« kÂ k©lg§fS«

ïo¡f¥bg‰wd. Ú® ÃiyfŸ mÊ¡f¥g£ld. nrhH‹
fÇfh‰ bgUts¤jh‹ v‹gh‹ j‹ ÛJ g£od¥ ghiy
ghoa foaÿ® cU¤âu§f©zdh® v‹w òyt®¡F
K‰fhy¤âš gÇryhf tH§»ÆUªj gâdhWfhš k©lg«
x‹Wjh‹ nrhH eh£oš ïo¡f¥glhkš Él¥bg‰wJ
v‹W« ãw všyh« mÊ¡f¥g£L É£ld v‹W«
âUbtŸsiwÆš ghlyhfîŸs Rªju gh©oa‹
fšbt£blh‹W 1 TW»‹wJ. mjdhš m¥ gh©o
ntªj‹ j‹ gilbaL¥ãš nrhH eh£oš v¤jifa
mÊî ntiyfis¢ brŒâU¤jš nt©L« v‹gJ e‹F
òy¥gLjš fh©f. Mfnt gy jiyKiwfshf¢
nrhzh£L k¡fŸ j« thœehËš f©l¿ahj gštif¤
J‹g§fS¡FŸshFkhW ï«Kiwjh‹ ne®ªjJ vdyh«.
ïÅ ï¥ ngh® Ãfœ¢áÆš njhšÉí‰w ïuhruhr‹,
j‹ cÇik¢ R‰w¤âdUl‹ jiyefiu É£L Ú§»,
nt¿lŠ br‹W fuªJiwí« Ãiyia vŒâdh‹. thif
Noa Rªju gh©oa‹, mªehËš nrhH®¡F¤ jiyefuhf
És§»a Kobfh©l nrhHòu« vd¥gL« giHahiw
ef®¡F¢ br‹W, m§F MÆu¤jË mu©kidÆÈUªj
nrhHdJ mãnlf k©lg¤âš åuhãnlfŠ brŒJ
bfh©lh‹. ãwF m›ntªj‹ âšiya«gâ¡F¢ br‹W
bgh‹d«gythziu jÇá¤JÉ£L¥ gh©o eh£o‰F¤
âU«òthdhÆd‹. m§‡d« br‹wt‹ j‹ eh£oYŸs
efu§fSŸ x‹wh»a bgh‹dkuhtâÆš áy eh£fŸ
tiuÆš j§»ÆUªj fhy¤âš eh£il ïHªj ïuhr
1. bt¿ah® jst¤ bjhil¢bra khw‹ btF©l bjh‹W«
m¿ahj br«ãa‹ fhÉÇ eh£o yuÄa¤J¥
g¿ahj öÂšiy f©z‹ brŒ g£od¥ ghiy¡f‹W
be¿ahš ÉLªö© gâdhW nka§F Ã‹wdnt
(âUbtŸsiw¡ fšbt£L - brªjÄœ¤ bjhFâ 41, g¡, 215)
ï¥ghlÈš F¿¡f¥bg‰WŸs f©z‹ v‹gh® nrhH‹ fÇfh‰ bgUts¤jh‹
ÛJ g£od¥ghiy v‹D« üiy ïa‰¿a foaÿ® cU¤âu§f©zdh® v‹w
òyt® bgUkh‹ Mt®. ïtU¡F m›ntªj‹ gâdhW üwhÆu« bgh‹ gÇáyhf
tH§» mªüiy¥ bg‰W¡bfh©lh‹ v‹W fÈ§f¤J¥ guÂ TW»‹wJ.
uhrndhL j‹ öj®fŸ _y« rkhjhd« ngr¤ bjhl§»dh‹.
ãwF, m¥gh©o k‹d‹ ïtid¥ bgh‹dkuhtâ¡F
miH¥ã¤J¤ jd¡F M©L njhW§ f¥gŠ brY¤â¡
bfh©L nrhH eh£ilmurh©L tUkhW MizÆ£L¤
jiyefiuí« ãwt‰iwí« mË¤jd‹. j‹ eh£il¥
bg‰w uhruhrD« Kobfh©l nrhHòu¤â‰F¢ br‹W
K‹nghy M£áòÇªJ bfh©oUªjh‹. Kjš khwt®k‹
Rªju gh©oadJ _‹wh« M£á ah©L¡ fšbt£L¡fŸ,
mtid¢ ‘nrhzhL bfh©lUËa Rªju gh©oa njt®’1
vdî«, ‘nrhzhL tH§»aUËa Rªju gh©oa njt®’2
vdî« TWtjhš mt‹ uhruhrid¥ nghÇš bt‹W
nrhH eh£il¡ if¥g‰¿aikí« ãwF mªeh£il
ïtD¡F¤ âU«g mË¤jikí« M»a ïu©L Ãfœ¢á
fS« ». ã. 1219-M« M©oš eilbg‰¿U¤jš
nt©L« v‹gJ bjŸËJ.
ïÅ, âUbtŸsiwÆš brŒíŸ toÉYŸs fšbt£
blh‹W Kjš khwt®k‹ Rªjugh©oa‹ ïuhr uhrid
bt‹W if¥g‰¿a nrhzh£il¤ âU«g ïtD¡F
mË¤j nghJ mâš xU gFâia¥ ãÇ¤J¤ jd¡F cjÉ
òÇªj kfija® nfhdh»a thzhâuhaD¡F tH§»dh‹
v‹W TW»‹wJ. nrhH eh£o‹ bj‹ gFâÆš òJ¡nfh£il
g¡f§fËš fhz¥gL« thz®fË‹ f šb t£ L¡fŸ
ïjid cWâ¥gL¤Jjš m¿a¤ j¡fJ.3
ï¢ brŒâfŸ všyh« ïuhruhr‹ fšbt£L¡fËš
fhz¥glÉšiyahÆD« Rªjugh©oa‹ fšbt£L¡
fËš És¡fkhf¢ brhšy¥g£oU¡»‹wd. 4 njhšÉ
baŒâat‹ ngh® Ãfœ¢áfis¤ j‹ fšbt£L¡fËš
1. Inscriptions of the Pudukkottai State, No. 249; Ins. 358 of 1916.
2. Ins. 322 of 1927 - 28.
3. thz®fŸ gh©oauJ Mjuî bfh©L bj‰nf FWÃy k‹duhÆdik ». ã.
1219-« M©o‰F¥ ã‹dnu ba‹gJ ïjdh‰ òydhjš fh©f. A.R.E. for 1939,
part II, para 27; Ins. 196 of 1938-39.
4. Inscriptions of the Pudukkottai State, No. 290; S.I.I., Vol. IV, No. 372; Ibid,
Vol. V, No. 300.
Twhkš ÉLjY« bt‰¿ bg‰wt‹ mt‰iwbašyh« j‹

fšbt£L¡fËš F¿¥ãLjY« ïašngah«.
ïÅ, Rªju gh©oa‹ jh‹ if¥g‰¿a nrhH
eh£il¢ áy â§fŸfS¡FŸ ïuhruhrD¡F mË¤jik¡F¡
fhuz« nghrs k‹ddh»a ïu©lh« tšyhs njtD«
mt‹ kf‹ åu euá«kD« ïilÆ‰ òFªJ ï¢ nrhH
k‹dD¡F¥ gštifahY« cjÉòÇa tªjiknaah«.
m‹ndh® Ka‰á ïšiynaš Rªju gh©oa‹ nrhH
eh£il¤ âU«g¡ bfhL¤âU¡f kh£lh‹ v‹gJ
â©z«. mt®fŸ ïª Ãfœ¢áÆš fyªJ bfh©L ïuhr
uhrD¡F cjÉ òÇªâU¤jš nt©L« v‹gJ, mt®fŸ
òidªJbfh©l nrhH ïuh¢áa¥ ãuâ£lhrhÇa‹’ 1
‘gh©oa f#nfrÇ’ 2 nrhH Fy Vfu£rf‹’ 3 v‹D«
g£l§fshš e‹F btËah»‹wJ. m‹¿í«, rfehj
Éra« v‹w üÈ‹ MáÇauh»a cU¤âu¥g£l® v‹gh®
ïu©lh« tšyhs njt‹ uhruhr nrhHD¡F cjÉ
òÇªJ mtid mÇaiz V‰¿dh‹ v‹W mªüÈš
T¿ÆU¥gJ4 ï¢ brŒâia cWâ¥gL¤Jjš fh©f.
nghrs ntªjdh»a ïu©lh« tšyhs¤njt‹
ïuhruhr nrhH‹ghš ï¤Jiz m‹òó©L xG»
aik¡F¡ fhuz« mt‹ xU nrhH®Fy¥ bg©kÂia
kzªâUªjik 5 v‹gJ m¿a‰ghyJ. m‹¿í«, bj‹
òy¤âš njh‹¿íŸs òâa tšyubrh‹W eLÉš mikªj
nrhH ïuh¢áa¤ij¡ ft®ªJ bfhŸS«go É£LÉ£lhš,
mJ thŒ¥ò neU§fhš j‹ nguuR¡F« ïilôW
Éis¡f KaY« v‹W m› tšyhs njt‹ fUâÆU¤jš
nt©L« v‹gJ xUjiy. ï¡ fhuz§fŸ g‰¿na mt‹
ïuhruhrD¡F cjÉ òÇªjd‹ vdyh«.
1. Journal of Indian History, Vol. VI, p. 200.
2. Ibid, pp. 200 and 201.
3. Ibid, p. 203.
4. Ibid, pp. 199 and 200.
5. Annual Report on South Indian Epigraphy for 1912, part II, para 30.
ïuhruhrdJ Iªjh« M£áah©oš Ãfœªj fyf«
ïÅ, jŠir ÍšyhÉYŸs jiy¢br§fhL, 1
âUntŸÉ¡Fo, 2 cilahq® 3 v‹w C®fËš fhz¥
gL§ fšbt£L¡fŸ ïuhruhrdJ Iªjh« M£áah©oš
xU fyf« ÃfœªjJ v‹W« mâš C®¡ fz¡F¥ ò¤jf§
fisí« g¤âu§fisí« ãwt‰iwí§ ïH¡F«go
ne®ªjJ v‹W« TW»‹wd. ï¡ fyf Ãfœ¢á¡FÇa
fhuz« bjËthf¥ òy¥glÉšiy. vÅD« kfjeh£L¡
FWÃy k‹ddh»a thznfhtiua‹ v‹gh‹ ïuhruhr
ndhL Ku©g£L, ». ã. 1221-« M©oš nrhH eh£o‹
ÛJ gilbaL¤J cŸeh£oš FH¥g¤ijí« fy¡f¤ijí«
c©Lg©Â¥ gyt‰iw mÊ¤âU¤jš nt©L« v‹gJ
âUntŸÉ¡FoÆYŸs fšbt£lhš4 cŒ¤Jzu¡ »l¡
»‹wJ. m› thznfhtiua‹ _‹wh§ Fnyh¤J§fdJ
M£áÆ‹ ã‰gFâÆnyna nrhH k‹dndhL gifik
bfhŸs¤ bjhl§»É£lh‹ v‹gJ âUt©zh
kiyÆYŸs xU fšbt£lhš 5 m¿a¥ gL»‹wJ.
vdnt, Fnyh¤J§f‹ ïwªj ãwF ïuhr uhr‹ M£áÆ‹
K‰gFâÆš mt‹ nrhH eh£o‹nkš gilbaL¤
âU¤jš nt©L« v‹gJ â©z«. gšyt® Fy¡ FWÃy
k‹ddh»a nfh¥bgUŠ á§fD« thz nfhtiuaD«
xU§F nr®ªJ gilbaL¤J m¡ fyf¤ij Ãfœ¤âÆU¤
jY« ïašngah«. âUntŸÉ¡Fo¡F m©ikÆYŸs
ÚLÇš ». ã. 1231-š tiua¥ bg‰w fšbt£blh‹W 6
mªÃy¥gu¥ò K‹ò nfh¥bgUŠ á§f‹ MSif¡F
1. Ins. 213 of 1925.
2. Ins. 141 of 1926.
3. Ins. 309 of 1927.
4. Ins. 141 of 1926. ïuhruhrdJ 5 M« M£áah©oš Ãfœªj fyf¤âš
thznfhtiuaDila gÇthu¤âd® âUntŸÉ¡Fo¡ nfhÆÈÈUªj flî£
gok§fis¤ ö¡»¢ br‹W giHahiwÆYŸs âU¢r¤âK‰w« v‹D§ nfhÆÈš
it¤J É£ld® v‹W« ãwF mt‰iw¤ njo¡ f©L bghUŸ bfhL¤J th§»
tU«go ne®ªjJ v‹W« âUntŸÉ¡Fo¡ fšbt£L¡ TWtJ m¿a¤j¡fJ.
6. Ins. 536 of 1921.
c£g£oUªjJ v‹W cz®¤JtJ m› î©ikia

t‰òW¤J« vdyh«. m›ÉUt® brayhY« nrhHehL
mšy‰g£L¡ bfh©oUªjij a¿ªj nghrs k‹ddh»a
ïu©lh« åueuá«k‹ v‹gh‹ ». ã. 1222-š mªeh£o‰F¥
bgU«gilíl‹ Û©L« tªJ, mt®fis al¡» e«
uhruhrD¡F cjÉ òÇªjh‹ v‹W bjÇ»wJ. 1 vÅD«
thznfhtiuaD« nfh¥bgUŠ á§fD« khwt®k‹
Rªjugh©oandhL nr®ªJbfh©L nrhH eh£o‰F¥
gštifahYª Ô§FfŸ ïiH¡f Ka‹wiknahL
uhruhrD¡F ml§fhkš jÅauR òÇaî« bjhl§»
É£ld®. Mfnt, JthurK¤âu¤âÈUªJ murh©L
bfh©oUªj nghrs k‹d®fŸ nrhH eh£ilí«
ïuhruhridí« fh¥gh‰Wj‰ bghU£L mo¡fo
tunt©oa ï‹¿aikahik V‰g£L¡ bfh©oUªjJ
vdyh«. bj‹dh®¡fhL ÍšyhÉYŸs bešthÆš
mw¤JiwÆš ». ã. 1226-š tiua¥bg‰WŸs fšbt£
blh‹W 2 nghrs åueuá«k‹ gilbaL¤J tªJ
eh£ilí« nfhÆšfisí« mÊ¤J É£L¡ flî£ gok§
fis¡ bfh©LnghŒ É£lh‹ v‹W TWtJ F¿¥ãl¤
j¡fjhF«. mt‹ m¤jifa mÊî ntiyfis¢ brŒj
mªehL, thznfhtiuaD¡fhjš nfh¥bgUŠ á§fD¡
fhjš m¡fhy¤âš cÇajhÆUªâU¤jš nt©L« v‹gJ
xUjiy. Mfnt mª Ãy¥gu¥ò m› åueu á«kD¡F¥
gif¥òykhf ïUªjJ v‹gJ« mJ g‰¿na m›tÊî
ntiyfis mt‹ m§F Ãfœ¤âd‹ v‹gJ« e‹F
JÂa¥gL«.
khwt®k‹ Rªjugh©oadJ ïu©lh« gilbaG¢á
». ã. 1219-š eilbg‰w nghÇš njhšÉbaŒâ¥
gh©oaD¡F¤ âiw brY¤â¡ bfh©oUªj ïuhruhr‹,
ts« bghUªâa eh£ilíila jd¡F tÈ ÄFâahŒ
csJ v‹W v©Â¡bfh©L, áy M©LfS¡F¥ ãwF
1. Ep. Car., Vol. VI, Cm. 56; Ep. Ind., Vol. VII, p. 162.
2. Ins. 228 of 1929.
mtdJ Vtiy¥ bghU£gL¤jhkÈUªjiknahL
mtD¡F¤ âiw bfhL¡fî« kW¤jd‹. mjidíz®ªj
Rªjugh©oa‹ bgUŠád§ bfh©L ». ã. 1231-š nrhH
eh£o‹nkš ïu©lh« Kiw gilbaL¤Jtªjh‹.
ïuhruhr‹ j‹ Ãiyia e‹Fzuhkš eh‰gilíl‹
br‹W mtid vâ®¤J¥ ngh®òÇthdhÆd‹. m¥nghJ
Ãfœªj fL«nghÇš ït‹ ahid¥gilí« Fâiu¥
gilí« nguÊÉ‰ FŸshÆd. nrhzh£L åu®fŸ
gšyhÆut® ngh®¡fs¤âš cÆ® Jwªjd®. m§F¡ FUâ
btŸs« bgU¡bfL¤njhLtjhÆ‰W. ïWâÆš ïuhr
uhr‹ bgUªnjhšÉbaŒâ¤ j‹ eh£il ïHªJ ntW
eh£o‰F¢ bršy nt©oa Ãiyia milªjh‹.
ïtDila cÇik kfËU« áiw ão¡f¥ bg‰wd®.
Kjš khwt®k‹ Rªju gh©oadJ ïu©lh« gil
baG¢áÆdhš nrhH ehL v¤Jiz¤ J‹g§fS¡F
cŸshÆ‰W v‹gJ msÉ£Liu¡Fªju¤jj‹W. ï¥
nghÇš thif Noa Rªju gh©oa‹, mªeh£fËš
nrhH®¡F¤ jiyefuhf És§»a Kobfh©l nrhH
òu¤â‰F¢ br‹W, v£L¤ âirfËY« bt‰¿¤ ö©
ÃWÉ, mªefu¤âš ÉrahãnlfK« åuhãnlfK« brŒJ
bfh©lh‹. m›th©oY« mj‰F¥ ã‹dU« tiua¥
bg‰w mt‹ fšbt£L¡fbsšyh« ‘Ónfh khwt®kuhd
âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ nrhzhL bfh©L Kobfh©l
nrhHòu¤J åuhãnlf« g©ÂaUËa $ Rªju gh©oa
njt®’ 1 v‹W mtid¥ ghuh£o¡ TWtJ czu‰ghyjh«.
ïÅ Rªju gh©oadJ Kj‰ gilbaG¢áÆš
ehoHªj ïuhruhrD¡F mt‹ nrhzhL tH§»a brŒâia
És¡»¡ TW« mtdJ bkŒ¡Ñ®¤â, ïu©lh« gil
baG¢áÆš mt‹ Kobfh©l nrhHòu¤â‰F¢ br‹W
1. Rªju gh©oadJ 15M« M£á ah©L¡ fšbt£L¡fSŸ áy, ‘nrhzhL tH§»
aUËa Rªju gh©oa njt®’ v‹W« ntW áy ‘nrhzhL bfh©L Kobfh©l
nrhHòu¤J åuhãnlfK« g©ÂaUËa åu Rªju gh©oa njt®’ v‹W«
TWtjhš ïu©lh« gilbaG¢á mtdJ 15 M« M£á ah©o‹ ã‰gFâÆš
eilbg‰wjhjš nt©L«. (Inscriptions of the Pudukkottai State, Nos. 293,
296, 292, 297 and 298.)
m§F ÉrahãnlfK« åuhãnlfK« brŒJ bfh©lh

bd‹W cz®¤J»‹wnj a‹¿¤ njhšÉ baŒâa
ïuhruhr‹ mj‹ ã‹d® v§F¢ br‹wd‹ v‹gij¡
T¿‰¿šiy. MÆD« f¤âa f®zhÄ®j« v‹w f‹dl
übyh‹W«1 tlM®¡fhL Íšyh âUtÆªâ òu¤âYŸs
k‰bwhU fšbt£L«2 ïuhruhr‹ ehoHªj ãwF Ãfœªj
brŒâfis e‹F És¡F»‹wd. mit »il¤âyntš
m¡fhy¥gFâÆš Ãfœªj tuyh‰W©ikfis¢ á¿J«
m¿a ïayhbj‹gJ xUjiy. mt‰WŸ f¤âa f®zhÄ®j«
v‹D« üš, Rªju gh©oa‹ghš njhšÉí‰W ehoHªj
ïuhruhr‹ j‹ e©gdh»a Fªjseh£lurÅl« cjÉ
bgW« bghU£L tlâir neh¡»¢ br‹wh‹ v‹W«,
m¥nghJ fhlt® Fy k‹d‹ xUt‹ ïtid ïilÆš
nghÇš bt‹W gÇthu¤Jl‹ áiw ão¤J¤ j‹ jiy
efuh»a nrªj k§fy¤âš áiwÆ£ld‹ v‹W«, m¤Jau
Ãfœ¢áfis¡ nfŸÉí‰w nghrs k‹d‹ åueuá«k‹
v‹gh‹ bgU« gilíl‹ òw¥g£L tªJ fhntÇ
ah‰¿‹ tlfiuÆš âUtu§f¤â‰F m©ikÆš j§»¤
j‹ j©l ehafid¡ bfh©L gifPiu bt‹W ïuhr
uhrid¢ áiw Û£ã¤jh‹ v‹W« TW»‹wJ. mªüÈš
brhšy¥g£LŸs fhlt® Fy k‹d‹ nfh¥bgUŠ
á§fnd ahth‹ v‹gJ âUtÆªâuòu¡ fšbt£lhš
e‹F btËah»‹wJ. m¥gšyt® jiyt‹ ïuhruhrid
v›Él¤âš nghÇš bt‹W áiw¥ão¤jd‹ v‹gij
mªüš m¿É¤âyJ. vÅD«, nfh¥bgUŠ á§fdJ
taÿ®¡ fšbt£L,3 mt‹ ïuhruhrid tl M®¡fhL
2. Ep. Ind., Vol. XXIII, No. 27.
3. ï¡ fšbt£L KjÈš ciueil¥ gFâiaí« mjidaL¤J IªJ ghlšfisí«
bfh©lJ. ïâš fhz¥gL« ciueil¥gFâ ‘rfy òtd¢ r¡fut®¤â $
nfh¥bgUŠá§f‹ nrhHid¤ bjŸsh‰¿š bt‹W rfy gÇ¢á‹dK§ bfh©L
nrhHid¢ áiwÆ£L it¤J nrhzhL bfh©l mH»a Óa‹’ v‹gjh«. ïâš
bjŸsh‰¿š ngh® Ãfœªjik Tw¥g£oU¤jš fh©f, nfh¥bgUŠá§f‹ nrhH
k‹did ï¤ bjŸsh‰¿š bghUJ bt‹w fhuz« g‰¿ ï›ñiu¢ Nœªj
Ãy¥gu¥ò K‰fhy¤âš ‘á«k« bghUj tsehL’ v‹W tH§f¥bg‰wJ v‹gJ
fšbt£lhš m¿a¡»l¡»‹wJ. (Ins. 382 of 1925)
Íšyh tªjthá¡fU»YŸs bjŸshW v‹D« CÇš
nghÇš bt‹W áiwão¤jh‹ v‹Wz®¤J»‹wJ.
âUtÆªâòu¡ fšbt£L, ïuhruhr‹ nghrs
euá«kdhš áiwÆÅ‹W« Û£f¥bg‰w tuyh‰iw
ÉÇ¤Jiu¥gJ m¿a‰ghybjh‹wh«. m¡fšbt£L
TWtJ nfh¥bgUŠá§f‹ nrhH¢ r¡fut®¤âia¢ nrªj
k§fy¤âš áiwÆš it¤JÉ£L nrhH ïuh¢áa¤ij
mÊ¥gij a¿ªj nghrs åueuá«k‹, nrhH k©ly
ãuâZlhrhÇa‹ v‹D« áw¥ò¥ bgaiu ÃiyÃW¤
jhkš v¡fhs« CJtâšiy v‹W T¿¤ Jthu rK¤âu¤
âÈUªJ gilbaL¤J tªJ ïilÆÈUªj kfjuh¢áa¤ij
mÊ¤J mªeh£L thz®Fy ntªjidí« mt‹ cÇik¢
R‰w¤âdiuí« áiwão¤J¡bfh©L, âUtu§f¤â‰F
m©ikÆš bfhŸËl¤â‹ tlfiuÆš ïu©L ikš
öu¤âYŸs gh¢NÇny j§»¡ nfh¥bgUŠá§f‹
njrK« mÊ¤J nrhH r¡fut®¤âia vGªjUSÉ¡F«go
j‹ gil¤ jiyt®fsh»a m¥g©z j©lehaf‹
rK¤âu bfh¥iga j©lehaf‹ M»a ïUt®¡F«
c¤juÉl, mt®fŸ nfh¥bgUŠá§fÅUªj vŸnsÇí«1
“ âiwÆ£ oUÄ‹fŸ bj›ntªj® br«bgh‹
âiwÆ£l ó«òfh®¢ nrhH‹ - áiw »lªj
nfh£lª jidÃidÄ‹ nfh¥bgUŠá§ f‹fky
eh£l§ filátªj ehŸ” v‹D« bt©ghthY«
‘ bgh‹Å ehlD« cÇikí« mik¢rU« ïU¥gJ‹ áiw¡nfh£l«’
‘ bghU¥ã u©bld ts®ªjnjhŸ tÈÆdh‰ bfh©lJ nrhzhL’ vdî«
ãiwbghUj fdkfu »«òÇt‹ nfh£L¥
bgU§fË‰W¢ nrhHidí« mik¢riuí« ão¤J¢
áiwÆÈl¡ fËWÉL Ä©l‹ Óa
âUòtd¤ âuhrh¡fŸ j«ã uhnd
vdî« nghjU§ fšbt£L¥ ghl‰ gFâfshY« (Ep. Ind., Vol. XXIII, pp. 180
and 181) nfh¥bgUŠá§f‹, ïuhruhridí« ït‹ R‰w¤âduhd njÉkh®
fisí« mik¢r®fisí«, ão¤J¢ áiwÆš it¤JÉ£L¢ nrhzh£il¡
ft®ªJ bfh©lik bjŸËâ‰ òydhjš fh©f. nrh™h£o‹ bj‹ gFâ, Rªju
gh©oa‹ M£á¡ F£g£oUªjik fšbt£L¡fshš e‹Fzu¡ »l¤jyhš, ïâš
F¿¥ãl¥ bg‰w nfh¥bgUŠá§f‹ if¥g‰¿a nrhzhL, mª eh£o‹
tlgFâahjš nt©L«.
1. ïJ, áj«guª jhY¡fhÉ‹ bj‹ gFâÆš cŸsnjh® C®.
ršÈô® _iyí« nrhH nfhÅUªj bjhGjifôU« 2

1
mÊ¤J, åuf§f ehlhœth‹ Ód¤jiua‹, <H¤J¥

guh¡»uk ghF Kjyhd gil¤jiyt®fisí« bfh‹W,
bfhŸË¢ nrhHnfh‹ Fâiufisí« if¡bfh©L
bjh©il khdšÿ® 3 cŸË£l C®fisí« mÊ¤J,
âU¥ghâÇ¥ òÈôÇny j§»¤ âUtâif, âUt¡fiu 4
cŸË£l C®fisí« mÊ¤J, bfoy M‰W¡F¤ bj‰F«
nrªj k§fy¤â‰F¡ »H¡F« cŸs C®fËš Fofis¤
J‹òW¤â¥ bg©o®fis¢ áiwão¤J¥ bghUŸ
fisí§ bfhŸisbfh©L, nrªjk§fy¤â‹ nkš
gilbaL¤J¢ bršy Ka‹wnghJ, nfh¥bgUŠá§f‹
eL¡fK‰W¢ nrhH¢ r¡fut®¤âia¢ áiwÆÅ‹W ÉL¤J
vGªjUËÉ¥gjhf¥ nghrs åueuá«kD¡F É©z¥
ã¡f, mtD« m¢brŒâia¤ j‹ gil¤ jiyt®f£F
m¿É¡fnt, mt®fS« mj‰F cl‹g£L m§‡dnk
nrhH¢ r¡fut®¤âia vâ®bfh©L tunt‰W¢ nrhH
ïuh¢áa¤â‰F miH¤Jtªjd® v‹gjh«.
ïÅ, ïuhruhr‹ áiwÆÅ‹W« Û£f¥bg‰W¤ j‹
ïuh¢áa¤ij¥ bg‰w tuyh‰iw¡TW« m¡ fšbt£L
âU¥ghâÇ¥òÈô®¡F nk‰nf _‹W ikš öu¤âÈYŸs
âUtÆªâuòu¤âš tiua¥bg‰¿U¤jyhš mªÃfœ¢áf
bsšyh« Koî‰w ã‹d® m›ñÇšjh‹ nghrs j©l
ehaf®fŸ ï¢nrhH k‹d‹ghš Éilbg‰W¡ bfh©L
âU«ãÆU¤jš nt©L« v‹gJ MuhŒ¢áÆš tšy
m¿P®fsJ fU¤J. 5 m‹¿í« m~J ïuhruhrdJ
1. ïJ, áj«guª jhY¡fhÉš åuehuhaz‹ VÇÆ‹ Ñœ fiuÆš bj‹nfhoÆYŸs

X® CuhF«; ïªehËš fÈakiy v‹W tH§f¥gL»wJ.
2. ïJ, ÉU¤jhry« jhÿfhÉš bjhGñ® vd tH§F»wJ.
3. ïJ, Tlÿ®¤ jhÿfhÉš bjh©ilkhd¤j« v‹W ïªehËš tH§f¥ bg‰W
tU« CuhF«.
4. âUtâif v‹gJ âUehî¡fuR mofis ïiwt‹ NiynehŒ Ú¡» M£
bfh©lUËa jy«; g©QU£o òift©o Ãiya¤â‰ f©ikÆYŸsJ.
âUt¡fiu v‹gJ ÉG¥òu« jhÿfhÉYŸs ghlš bg‰w xU átÞjy« MF«.
5. Ep. Ind., Vol. VII, P. 162.
gâdhwh« M£á ah©oš bgh¿¡f¥ g£oU¤jyhš
ï›ntªj‹ m›th©ošjh‹ jd¡FÇa nrhH eh£il
Û©L« bg‰W M£áòÇa¤ bjhl§»ÆU¤jš nt©L«
v‹gJ â©z«. vdnt, ». ã. 1232M« M©oš e«
ïuhruhr‹ nrhH ïuh¢áa¤ij K‹nghy M£áòÇí«
Ãiyia vŒâd‹ vdyh«. ïJfhW« És¡»ath‰whš
khwt®k‹ Rªju gh©oadJ ïu©lh« gilbaG¢á
Ædhš ehoHªj ïuhruhr‹ j‹ e©gdJ cjÉ bgW«
bghU£L tlòyŠ br‹W bfh©oUªjnghJ gšyt®
Fy¢ á‰wurdh»a nfh¥bgUŠá§fdhš bjŸsh‰W¥
nghÇš áiwão¡f¥ bg‰W¢ nrªj k§fy¤âš it¡f¥
g£oUªjd‹ v‹gJ«, ãwF mjid a¿ªj nghrs
k‹d‹ åueuá«k‹ v‹gt‹ ». ã. 1232-š gilbaL¤J
tªJ nfh¥bgUŠá§fid bt‹W ïuhruhrid¢ áiw
Û£L, ïtD¡FÇa nrhH ïuh¢áa¤ij¥ bg‰W ït‹
murh©L tUkhW brŒjd‹ v‹gJ« e‹F òydhjš
fh©f. m›th©o‰F¥ ã‹d® v¤jifa ïilôW
Ä‹¿¤ j‹ thœehŸ KGJ« ïuhruhr‹ M£á òÇªJ
tªjik m¿a‰ghyjhF«.
ïÅ, åueuá«k‹ gil¤ jiyt®fŸ e« ïuhr
uhrid¢ áiwÛ£F« bghU£L¡ nfh¥bgUŠá§fndhL
ngh®òÇªJ bfh©oUªj eh£fËš, m¥ nghrs ntªj‹
neÇš khwt®k‹ Rªju gh©oandhL ngh® òÇªJ
mt‹ M£á¡ F£g£oUªj nrhzh£o‹ bj‹ gFâia¤
jh‹ if¥g‰¿ mjid ïuhruhrD¡F tH§»aik
F¿¥ãl¤j¡f bjh‹wh«. fhntÇ ah‰w§fiuÆYŸs
knfªâuk§fy¤âš åueuá«kD¡F« Rªju gh©oa
D¡F« bgU«ngh® Ãfœªjbj‹W«, bt‰¿baŒâa
nghrs k‹dD¡F¥ gh©oa‹ gÂªJ f¥gŠ brY¤âdh‹
v‹W«, f¤âa f®zhÄ®j‹ v‹D« üš TW»‹wJ. 1
m‹¿í«, åueuá«k‹ fšbt£L¡fŸ,2 mt‹ gh©oa
1. The Colas, Vol II, pp. 184 and 185.
2. Ep. Car., Vol. V, Ak. 123; Quarterly Journal of Mythic Society, Vol. II, p. 128.
ndhL ngh® òÇªjikí« cz®¤J»‹wd. vdnt,

nrhHehL gh©oa uh¢áa¤â‰FŸ ml§» mâš xL§»
nghfhjthW Rªjugh©oaid bt‹W, mªeh£il¡
fh¥gh‰¿ mJ K‹nghynt nrhH k‹ddJ M£áÆ‹Ñœ
xU jÅ ehlhf Ãyî«go brŒj bgUik åu euá«k
D¡nf cÇaJ vdyh«. ïuhruhrD¡F¥ ãwF nrhH
eh£oš M£á òÇªj _‹wh« ïuhnrªâu nrhH‹,
åueuá«k‹ òjšt‹ åunrhnkRtuid ‘khd‹’ v‹W j‹
fšbt£L¡fËš1 F¿¤âU¤jyhš e« ïuhruhr‹ m› åu
euá«k‹ òjšÉia kzªâU¤jš nt©L« v‹gJ
bjŸËâ‰ òydh»‹wJ 2. Mfnt, ï¤jifa bjhl®ò
V‰g£oUªjikahšjh‹ ïuhruhrD¡F¥ nghrs
k‹d®fË‹ ngUjÉ mo¡fo »il¤JtªjJ v‹gJ
xUjiy.
ïuhruhr‹ M£áÆš nrhH ïuh¢áa¤â‹ gu¥ò«
cŸeh£L¡ FH¥gK«
ï›ntªj‹ fšbt£L¡fŸ bj‹dh®¡fhL, tlh®¡
fhL, br§f‰g£L, nry«, á¤ö®, fl¥ig, bešÿ® M»a
Íšyh¡fËš fhz¥gLtjhš, ït‹ jªijÆ‹ M£á¡F£
g£L¢ nrhH uh¢áa¤âÈUªj ehLfSŸ gh©o ehL x‹W
Ú§f, ãw ehLfŸ všyh« ït‹ M£á¡F c£g£oUªjd
vdyh«. vÅD«, á‰wur®fSŸ gy® ïtid¥ bgausÉš
j« r¡fut®¤âahf¡ bfh©L j«kd« nghdthW elªJ
tªjd® v‹W bjÇ»wJ. vdnt, m‹ndh® Rna¢ir
baŒâ¤ jh« jÅauR òÇj‰F monfhÈ¡ bfh©oUª
jd® v‹gJ bjŸËJ. Kjš khwt®k‹ Rªju gh©oa‹
g‹Åu©L M©LfS¡FŸ nrhH eh£o‹ nkš ïUKiw
1. S.I.I., Vol. IV, No. 512; Ins. 117 of 1936-37.
2. ». ã. 1238-š g£l« bg‰w ïu©lh« khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ v‹gh‹ nghrs
k‹ddh»a åu nrhknkRtuid ï§‡dnk j‹ khko v‹W âUbešntÈÆ
YŸs xU fšbt£oš F¿¥ã£oU¥gJ m¿a‰ghyjhF«. (Ep. Ind., Vol. XXIV,
No. 22; S.I.I., Vol. V, No. 448.) vdnt, ï¢ Rªju gh©oa‹ jªijí« e«
ïuhruhrid¥ nghš åu euá«k‹ òjšÉaUŸ xU¤âia kzªâU¤jš nt©L«
v‹gJ â©z«. m¥ gh©oa‹ aht‹ v‹gJ ï¥nghJ òy¥glÉšiy.
Ãfœ¤âa gil baG¢áfS«, Rna¢irahŒ¤ jÅauR
òÇa¡ fhy« fUâ¡bfh©oUªj gšyt® Fy¤jiyt‹
Kjš nfh¥bgUŠá§fD« kfj eh£L¡ FWÃy k‹d‹
thznfhtiuaD« Ãfœ¤âa fyf§fS« bghJthf
k¡fŸ thœ¡ifÆš m¢r¤ijí« mikâÆ‹ikiaí«
cŸeh£oš c©Lg©ÂÉ£ld. m‹¿í«, mªÃfH¢á
fshš nrhH eh£oš ïuhr¤ Jnuhf«, át¤Jnuhf«,
eh£L¤ Jnuhf« M»a F‰w§fŸ ÄFªJÉ£ld v‹gJ
M§fh§F fhz¥gL§ fšbt£L¡fshš e‹f¿a¡
»l¡»‹wJ. m¡ F‰w§fŸ fšbt£LfËš F¿¥ghf¡
Tw¥g£oU¤jyhš mt‰¿‹ ïašãid¤ bjËthf
m¿a ïayÉšiy. ïuhruhrdJ M£áÆ‹ v£lh«
M©lh»a ». ã. 1224-š Ó®fhÊÆš tiua¥ bg‰WŸs
fšbt£blh‹W 1 áy ïuhr¤ Jnuh»fË‹ Ãy§fŸ
g¿Kjš brŒa¥g£L mj‰fhf ÃaÄ¡f¥bg‰w murh§f
mâfhÇfshš bgUÉiyÆš 2 É‰f¥g£ld v‹W
TW»‹wJ; tÈty¤âš fhz¥gL« fšbt£ blh‹W3
v£L muáaš mâfhÇfŸ ml§»a xU FGÉd®, ». ã.
1230-š ïuhr¤ Jnuhf¤J¡FŸshÆdh®. Ãy§fŸ všyh
t‰iwí« ãL§»¥ bgUÉiyÆš K¥g¤J _thÆu«
fhRfS¡F É‰wd® v‹W cz®¤J»‹wJ. âUbt©
fh£oYŸs fšbt£blh‹W 4 ». ã. 1234-š ïuhr¤
Jnuhf¡ F‰w¤â‰fhf¥ bghUŸ g¿Kjš brŒa¥bg‰w
brŒâia m¿É¡»‹wJ. nfhÆš âU khfhs¤âš bgh¿¡f¥
g£LŸs xU fšbt£L.5 áy ïuhr¤ Jnuh»fS¡FÇa
IªJ ntÈ eh‹F kh Ãy§fS« murh§f MizÆ‹go
». ã. 1237-š ãL§»¥ bgUÉiyÆš gâ‹_thÆu«
1. Ins. 393 of 1918.
2. bgUÉiy v‹gJ ïªehËš Vy« v‹W tH§f¥gL»wJ. ï¤bjhl® m›t¥nghJ
M£á òÇªj mur‹ ïa‰bganuhL ïiz¤J ‘ïuhruhr¥ bgUÉiy’ v‹W
mªehËš tH§f¥bg‰WŸsik fšbt£L¡fshš m¿a¥gL»wJ.
3. Ins. 112 of 1911.
4. Ins. 506 of 1918.
5. Ins. 244 of 1917; Ins. 246 of 1917.
fhRfS¡F É‰W, mjid¢ nr¡»Hh‹ tÆuhjuha‹ v‹w

mâfhÇ murh§f¡ fUñy¤âš nr®¥ã¤jd‹ v‹W
bjÇÉ¡»‹wJ. F«gnfhz¤â‰ f©ikÆYŸs átòu¤âš
». ã. 1239-š vGj¥g£LŸs fšbt£blh‹W 1m›ñ®
nfhÆiy¢ nr®ªj ïu©L át¥ãuhkz®fŸ òÇªj
át¤Jnuhf ïuhr¤ Jnuhf¡ F‰w§fis¢ á¿J ÉÇ¤Jiu¡
»‹wJ. m~J mt®fŸ ïUtU« átòu¤ bjGªjUËíŸs
ïiwÉÆ‹ mÂfy‹fis¤ ft®ªJ j« fhj‰ gu¤ij¡F¡
bfhL¤J« j«Äl« mË¡f¥g£oUªj nfhÆ‰FÇa Ãtªj¥
bghUis ntW tifÆš bryÉ£L«, j« Ãy¤â‰FÇa
murh§f tÇia¡ bfhlhkš kW¤J«, k‰W« gy tÊ
fËš jtwhf elªJ«, murdJ Miz¡F¡ Ñœ¥goahkš
murh§f mYtyhsiu mo¤J«, f‹dl åu®fnshL
nr®ªJbfh©L k¡fis¢ brhšyKoahj J‹g§fS¡
FŸsh¡» mt®fËlÄUªJ I«gâdhÆu« fhRfŸ
tNÈ¤J«, gštif¡ F‰w§fŸ òÇªjd® v‹W TW
»‹wJ. m‹¿í«, m¡fšbt£L mt®fŸ jh« ïiH¤j
m¤Jiz¢ át¤ Jnuhf ïuhr¤ Jnuhf¡ F‰w§fS¡fhf
khnf¢RuuhY« C®¢ rigahuhY« j©o¡f¥g£ld®
v‹W cz®¤J»‹wJ. átòu¡ fšbt£oš fhz¥gL«
ï¢brŒâfshš mªehËš v›tif¡ F‰w§fŸ át¤
Jnuhf ïuhr¤ Jnuhf§fshf¡ fUj¥g£LŸsd v‹gij
xUthW m¿ªJbfhŸsyh«. <©L¡ F¿¥ãl¥bg‰w ÓfhÊ,
tÈty«, âUbt©fhL, nfhÆš âUkhfhs«, átòu«
M»a C®fbsšyh« nrhH eh£oš jŠrhñ® Íšyh
ÉYŸsit v‹gJ ahtU« m¿ªjnjah«.
ïuhruhr‹ M£áÆš nghrs® Ãiy
ï› tur‰F c‰WÊ íjtnt©o¥ nghrs k‹dD«
mt‹ gil¤jiyt®fS« M‰wš thŒªj bgU« gil
fSl‹ nrhH eh£o‰F mo¡fo tu ne®ªjik K‹d®
1. Ins. 297 of 1927; Annual Report on South Indian Epigraphy for 1927, part
II, para 30.
És¡f¥g£LŸsJ. fhŠákh efÇYŸs mUshs¥
bgUkhS¡F åu euá«k‹ gil¤ jiyt® fSŸ m«k©z
j©lehaf‹ v‹gh‹ ». ã. 1230-š âUÉs¡»‰F ÃtªjK«1
bfh¥iga j©lehaf‹ v‹gh‹ ». ã. 1231-š
âiuahy« v‹w CU« 2tH§»a brŒâfŸ m§FŸs
fšbt£L¡fËš fhz¥gL»‹wd. m§‡dnk åueu
á«k‹ òjštdhd åunrhnkRu‹ gil¤jiyt®fSŸ
ïUt®, ». ã. 1236, 1238-M« M©LfËš fhŠá
mUshs¥ bgUkhS¡F Ãtªj« mË¤JŸsik áy
fšbt£L¡fshš 3 m¿a¥gL»‹wJ. ». ã. 1240-š
bfh¥iga j©l ehaf‹ cl‹ ãwªnjhdhd kšya
j©l ehaf‹ v‹gt‹ m¥bgUkhS¡F¤ âUÉs¡»‰F
Ãtªj« mË¤j brŒâia m¡nfhÆ‰ fšbt£blh‹W4
TW»‹wJ. ït‰iwbašyh« T®ªJ neh¡F§fhš,
ïuhruhr‹ M£á¡ fhy¤âš nghrs¤ j©lehaf®fË‹
jiyikÆš bgÇa Ãiy¥gil bah‹W fhŠákhefÇš
nghrs k‹d®fshš it¡f¥ bg‰¿U¤jš nt©L
bk‹gJ e‹F òydhjš fh©f. ïtdJ M£áÆ‹
ã‰gFâÆš nrhH ïuh¢áa¤âÈUªj á‰wur®fshd
nfh¥bgUŠá§f‹, thznfhtiua‹, nrâuha‹,
r«òtuha‹ v‹ngh® ï› ntªjD¡F ml§fhkš Ku©
g£L¥ nghÆdikahš, ïtid¥ ghJfh¤j‰F tªj
nghrs k‹d®fŸ ï¤jifa Ãiy¥ gilbah‹iw¤ j«
gil¤ jiyt®fË‹ Ñœ m¥bgU efÇš mik¥gJ
ï‹¿aikahjjhÆ‰W vdyh«. nghrs®fË‹ fšbt£L¡fŸ5
âUkHgho, âUnfhf®z« Kjyhd C®fËš fhz¥gL
tjhš m‹ndh® nrhH eh£oš Ä¡f Mâ¡f« vŒâ
tªjd® v‹W bjÇ»wJ.
1. Ins. 408 of 1919.
2. Ins. 404 of 1919.
3. Ins. 366 of 1919; Ins. 369 of 1919.
4. Ins. 611 of 1919.
5. Ins. 39 of 1920; Inscriptions of the Pudukkottai State, No. 183.
ïuhruhr‹ M£áÆ‹ rkaÃiy

ït‹ jªijÆ‹ M£á¡ fhy« nghynt ït‹
fhy¤âY« irt rka« ca® ÃiyÆš ïUªjJ v‹gJ
ït‹ fhy¤J¡ fšbt£L¡fŸ všyh¢ át‹ nfhÆš
fËY« ÄFâahf cŸsikahš e‹Fzu¡ »l¡»‹wJ.
itzt«, ird« Kjyhd rka§fisí« ït‹ j‹
K‹ndh®fis¥ nghš MjÇ¤JŸsd‹. Mfk¤ bjhl®
òila irt kl§fS«, ghRgj«, fhghÈf« Kjyhd
mf¢rka kl§fS«, ït‹ fhy¤âš nrhH ïuh¢áa¤âš
ah©L« guÉÆUªjd. ït‹ M£á¡ fhy¤âš Ãfœªj
X® mÇa braš, á¤jhªj rh¤âu§fS¡ bfšyh« Kj}yhf
îŸs átPhd nghj« v‹w x¥g‰w üš âUbt©bzŒ
ešÿ® bkŒf©l njtuhš vGj¥bg‰wiknaah«.
âUt©zhkiyÆ‰ fhz¥gL« fšbt£blh‹W, 1
». ã. 1232-š âUbt©bzŒešÿ Uilah® bkŒf©l
njt® v‹gh® br§F‹weh£L kh¤öuh»a ïuhruhr
ešÿÇš bkŒf©O¢RuKila átbgUkhid vGªjUS
É¤J tÊgh£o‰F Ãtªjkhf ïiwÆÈ Ãy« mË¤jd®
v‹W« m›ñÇnyna bkŒf©l njt¥ ò¤njÇ v‹w VÇ
x‹W mik¤jd® v‹W« TW»‹wJ. ï¡fšbt£L
tiua¥bg‰w fhy« ïâš brhšy¥gL« bgÇahÇ‹
bga®, mtUila C®, mt® òÇªJŸs mw¢ brašfŸ
M»at‰iw Muhí Äl¤J, mtnu jÄœ bkhÊÆš
átPhdnghj« ïa‰¿a m¿P® bgUkhdhf ïU¤jš
nt©L« v‹gJ e‹F JÂa¥gL«.
ïuhruhr‹ kidÉaU« òjštD«
ïuhruhrDila g£l¤juá òtdKGJilahŸ
vd¥gLthŸ. ï›tuáia ‘thz®Fy ÃiyÉs¡F’ vdî«,
‘ïašthHî« ïirthHî« ïkakiy kfsw¤â‹ - braš
thHî« uh#uh#‹ âU¤jhÈ bg‰Wilah®’ vdî«
ï›ntªj‹ bkŒ¡Ñ®¤â F¿¥ãLtjhš, ïtŸ kfj
1. S.I.I., Vol. VIII, No. 74. ï¡ fšbt£oš F¿¡f¥ bg‰w fhy« ». ã. 1232, nk, 11 MF«.
eh£L¢ á‰wurdh»a thznfhtiuaDila òjšÉah
ÆU¤jš nt©L« v‹gJ« ïa‰wÄœ ïir¤ jÄœfËš
gÆ‰á bg‰W mt‰iw ts®¤jÈš bgÇJ« <Lg£oU¤jš
nt©L« v‹gJ«1 bjŸËâ‰ òy¥gL»‹wd. nghrs
k‹d‹ åueuá«kDila kfisí« e« ïuhruhr‹
kzªâUªjh‹ v‹W bjÇ»wJ. m›tuáia¥ g‰¿a
brŒâfis ï¥nghJ m¿a ïay Éšiy. ïuhr
uhrD¡F¥ ãwF murh©l _‹wh« ïuhnrªâu nrhH‹,
ï›turDila òjšt‹ v‹gâš IaÄšiy. ïJfhW«
vL¡f¥bg‰w fšbt£L¡fËš ïj‰FÇa Mjhu«
»il¤âyJ.
ïuhruhrdJ ïWâ¡fhy«
ïtdJ M£áÆ‹ 41-M« M©L¡F¥ ãwF ït‹
fšbt£L¡fŸ2 »il¡fhikahš ït‹ ». ã. 1256-š
ïwªâU¤jš nt©L« v‹gJ â©z«. ït‹ jh‹
ïw¥gj‰F¥ g¤J M©Lf£L K‹dnu ». ã. 1246-š3 j‹
òjšt‹ _‹wh« ïuhnrªâuD¡F ïstuR¥ g£l«
f£o, mJKjš m› Ésturnd eh£il M©L tUkhW
brŒJÉ£ld‹. mt‹ nguh‰wš gil¤j bgU åudhjÈ‹,
gy mšyšfS¡F£g£L¤ js®ªj ÃiyÆÈUªj ïuhr
uhr‹ nrhH ïuh¢áa¤ij¤ j‹ òjštdh»a mt‹ghš
x¥òÉ¤JÉ£L¤ jh‹ XŒî bg‰¿Uªjddhjš nt©L«.
». ã. 1246-¡F¥ ãwF ïuhruhr‹ fšbt£L¡fŸ Äf
mU»í« ïuhnrªâu‹ fšbt£L¡fŸ ÄFªJ«
fhz¥gLtj‰F¡ fhuz« ïJnt ahjš nt©L«.
FWÃy k‹d®fS« jiyt®fS«
ïuhruhr‹ M£áÆ‹ ã‰gFâÆš gšyt® Fy¤
jiytdh»a Kj‰ nfh¥bgUŠá§fD« kfj eh£L
1. ï› tuáia¥nghš Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ kidÉ VÊirtšyã v‹ghŸ,
ïir¥ òyik vŒâ mjid ts®¤J tªjik K‹d® És¡f¥g£LŸsJ.
2. Ins. 199 of 1921.
3. Ep. Ind. Vol. VIII, p. 7.
thznfhtiuaD« ï›ntªj‰F¥ gifPuh» Ku©

g£likí« mJg‰¿ mt®fis¥ nghrs åu euá«k‹
bt‹wl¡f ne®ªjikí« K‹d® És¡f¥g£LŸsd.
vÅD«, m›ÉUtU« Ku©g£l ÃiyÆšjh‹ ïUªJ
tªjd®. ãwF, bjh©il k©ly¤âÈUªj gšyt® Fy¤
jiyt‹ r«òtuha‹ v‹gtD« j‹ jha¤âddh»a
nfh¥bgUŠá§fndhL nr®ªJbfh©L mt‹ ÉU¥g¤â‰
nf‰g el¡f¤ bjhl§»dh‹. mªÃiyÆš, ïuhr uhr‹ghš
g‹dh£fshf¥ ngu‹òl‹ xG» tªj kiyakhdh£L¢
á‰wur‹ ïuhruhr nrâuhaD¡F¡ nfh¥bgUŠá§f‹ j‹
kfis kzŠ brŒJ bfhL¤J 1 mtidí« j‹ndhL
nr®¤J¡bfh©lh‹. vdnt, fhltuhadh»a nfh¥
bgUŠá§f‹, thznfhtiua‹, r«òtuha‹, nrâuha‹
v‹w FWÃy k‹d®fŸ ïuhr uhr‹ M£áÆ‹ ïWâ¡
fhy¤âš Ku©g£oUªjik bjŸËJ. MÆD«
m¤jiyt®fŸ, ïuhruhrD¡F¡ Ñœ¥ goªj á‰wur®
fshfnt fšbt£L¡fŸ 2 tiuªâU¥gJ F¿¥ãl¤
j¡fJ. bešÿÇÈUªJ M£á òÇªJ bfh©o Uªj Kjš
â¡f‹ v‹w Éra f©l nfhghyD« 3 á¤ö® éšyh
ÉÈUªj òblhÈaurD«4 åu euá§f njt âU¡fhs¤â
njtdh»a ahjtuhaD« 5 ïuhruhr‹ M£á¡F£
g£oUªj bjY§f¢ á‰wur® Mt®. mt®fŸ ïuhruhrdJ
ïWâ¡ fhy« tiuÆš ït‹ghš m‹òl‹ xG»
tªjik m¿a‰ghybjh‹wh«.

1. Ins. 480 and 481 of 1921.

2. S.I.I., Vol. VIII, No. 94; Ins. 566 of 1919; S.I.I., Vol. VIII, Nos. 87 and 80.
3. Ins. 514 of 1919; Ins, 410 of 1923.
4. S.I.I., Vol. IV, No. 317.
5. Ibid, Vol. VIII, No. 469; Ins. 271 of 1904.
202
23. _‹wh« ïuhnrªâu nrhH‹

(». ã. 1246 - 1279)
ït‹ _‹wh« ïuhruhr nrhHDila òjšt‹
v‹gJ« ». ã. 1246M« M©oš ïstuR¥ g£l«
f£l¥bg‰W m¡fhyKjš jhnd M£áia V‰W el¤â
tªjd‹ v‹gJ« K‹d® És¡f¥g£LŸsd. ïtid
ïuhruhr nrhHDila j«ã v‹W áy® TWt®.1 m§‡d«
bfhŸtj‰F xU á¿J« MjhuÄ‹ik m¿a‰ghyJ.
m‹¿í«, ïuhruhrD¡F« ïuhnrªâuD¡F« M£áíÇik
g‰¿¢ nrhzh£oš ngh® Ãfœªjbj‹W«ï›ÉUtU« nrhH
eh£il ïU gFâfshf¥ ãÇ¤J¡ bfh©L jÅ¤jÅahf
murh©L tªjdbu‹W« ïWâÆš ïuhnrªâu‹ ïuhr
uhrid¡ bfh‹WÉ£L ehL KGtijí« if¥g‰¿¤
j‹dh£á¡ F£gL¤â¡ bfh©lhbd‹W« MuhŒ¢áahs®
áy® vGâíŸsd®.2 m‹ndh® KoîfS¡FÇa rh‹WfŸ
ah©L« fhz¥glhikahš mitaid¤J« V‰W¡
bfhŸs¤j¡f brŒâfŸ Mf kh£lh v‹gJ xUjiy.
ït‹, ïuhrnfrÇ gunfrÇ v‹w ïU g£l§fSŸ
gunfrÇ v‹D« g£l« òidªJ murh©lt‹ v‹gJ
ït‹ fšbt£L¡fshš m¿a¥gL»‹wJ.
1. fhfâa fzgâÆ‹ ehad¥gšÈ¡ fšbt£oš âuhÉlk©ly¤J¡ Fnyh¤J§f
uhn#ªâuid mt‹ bt‹W f¥g« th§»dh‹ v‹W brhšy¥g£oU¤jyhš
_‹wh« ïuhnrªâu‹ _‹wh§ Fnyh¤J§f‹ kfdhjš nt©L« v‹g®.
(Ep. Ind., Vol. XXVII, No. 35) ï¡fšbt£L¢ brŒâ cWâahf¡bfhŸs¤
j¡fj‹W. ïâš áy Ia§fS« jilfS« V‰gL»‹wd. m‹¿í« ïâš
F¿¡f¥bg‰wt‹ btyeh©L¢ nrhH‹ v‹gJ áy® fU¤J. (The Telugu
Journal Bharati 1945)
South India and her Mahammadan Invaders, p. 35.
2. Ibid, pages 37 and 40.
Annual Report on Epigraphy for 1900, paragraphs 30 and 48. Ibid, for
1912, part II, para 32.
ïtdJ bkŒ¡Ñ®¤â tlbkhÊÆš tiua¥

bg‰WŸsJ. mâš F¿¥ãl¥ bg‰w Ãfœ¢áfŸ všyh«
mit Ãfœªj fhy tÇirÆ‹go mikªJŸsdth
v‹gJ bjÇaÉšiy. m« bkŒ¡Ñ®¤âí«, ïtdJ
M£áÆ‹ VHh« M©lh»a ». ã. 1253 Kjšjh‹ 1
fšbt£L¡fËš fhz¥gL»‹wJ. áy fšbt£L¡fŸ,
ïtid ‘kDFy bkL¤J be¿Ko NoaUËa
nfh¥gunfrÇ t®k‹’ 2 vdî« rkÞj #fnjf åu‹ 3
TW»‹wd. f®üš ÍšyhÉYŸs âÇòuhªjf« v‹w
CÇš bgh¿¡f¥bg‰WŸs ït‹ fšbt£blh‹W, 4
ïtid ‘ïUt® gh©oa® Ko¤jiy bfh©lUËa
kfhuhrhâuhr eugâ’ v‹W áw¥ã¤Jiu¡»‹wJ.
mt‰iwbašyh« EQ» ahuhí§fhš, ï›ntªj‹
ïašghfnt áwªj åudhf ïUªâU¤jš nt©L« v‹gJ«
j‹ jªijÆ‹ fhy¤âš åœ¢ábaŒâ ca® Ãiyia
ïHªj nrhH ïuh¢áa¤ij¤ j‹ M‰wyhš Û©L« Xusî
e‹Åiy¡F¡ bfh©L tªâU¤jš nt©L« v‹gJ« m«
Ka‰áÆš gh©oaiu bt‹W j‹do¥gL¤âÆU¤jš
nt©L« v‹gJ« e‹F btËah»‹wd.
ït‹ gh©oanuhL Ãfœ¤âa ngh®
ït‹ j‹ ïsik¥ gUt¤âš ïUKiw Kjš
khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ v‹gh‹ nrhH eh£o‹nkš
gilbaL¤J tªJ Ãfœ¤âa bfhLŠ brašfŸ všyh
t‰iwí« neÇš gh®¤jtdhjÈ‹ m¤jifa brašfis¤
j‹ fhy¤âš gh©o eh£oY« brŒJ fh£o¢ nrhH
eh£o‰F¤ j‹ fhy¤âš ne®ªj mtkhd¤ij¥ ngh¡f
nt©L« v‹w v©z¤âid¤ jdJ cŸs¤âš cWâahf¡
bfh©oUªjh‹. mj‰nf‰g ït‹ nguh‰wš gil¤j bgU
åudhfî« És§»dh‹. mªÃiyÆš gh©o eh£oš
1. S.I.I., Vol. IV, No. 511.
2. Ins. 185 of 1908 and Ins. 278 of 1923.
3. S.I.I., Vol. IV, No. 511; Ibid, Vol. VI, No. 44.
4. Ins. 201 of 1905.
M£áòÇªJ bfh©oUªj Kjš khwt®k‹ Rªju
gh©oa‹ ». ã. 1238-š ïwªjh‹. mtD¡F¥ã‹
ïu©lh« rilat®k‹ Fynrfu gh©oa‹ KoN£l¥
bg‰W¢ áy â§fŸ M£áòÇªJ ïwªjd‹. mtD¡F¥
ãwF ïu©lh« khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ v‹gt‹
g£l« bg‰W gh©o eh£il murhSthdhÆd‹. 1
mt‹ j‹ K‹ndhiu¥nghš m¤Jiz M‰wY« åuK«
gil¤jt‹ mšy‹. Mfnt, e« ïuhnrªâu‹ mJnt
j¡f fhybk‹W fUâ¥ gh©o eh£o‹ÛJ gil
baL¤J¢ br‹W ïu©lh« khwt®k‹ Rªju gh©oaid¥
nghÇš bt‹W mtid¤ jd¡F¡ f¥gŠ brY¤J«
á‰wurdh¡»dh‹. ï¥ngh® Ãfœ¢áÆš gh©o ehL
gštif¤ J‹g§fS¡F cŸshÆ‰W vdyh«.
ïuhnrªâudJ M£áÆ‹ VHh« M©L bkŒ¡Ñ®¤â,
ït‹ ïuhruhrD¡F ïU Kofis¢ N£o _‹W
M©LfŸ Koa mªÃiyÆÈUªJ MSkhW brŒjd‹
v‹W TW»‹wJ.2 Mfnt ïuhnrªâu‹ gh©o eh£il
bt‹W ïuhruhr‹ MSif¡F£gL¤â, mt‹ nrhzhL
gh©o ehL M»a ïu©ilí« M£á òÇtj‰F mil
ahskhf mtD¡F ïU KofŸ N£oÆU¤jš nt©L«
v‹gJ â©z«. âÇòuhªjf¤âYŸs fšbt£blh‹W3
ïtid ‘ïUt® gh©oa® Ko¤jiy bfh©lUËa
kfhuhrhâuhr eugâ’ v‹W TWtjhš, ït‹ gh©o
ntªj® ïUtnuhL ngh®òÇªJ bt‰¿ baŒâ ÆU¤jš
nt©L« v‹gJ e‹f¿a¥ gL»‹wJ. m›ÉUtUŸ
xUt‹ ïu©lh« khwt®k‹ Rªju gh©oa‹ Mt‹;
k‰iwnah‹ mtD¡F K‹ gh©o eh£il ah©l
tdh»a ïuh©lh« rilat®k‹ Fynrfu gh©oadhf
ïU¤jš TL«. e« ïuhnrªâu‹ j‹ ïsik¥ gUtKjš
bfh©oUªj v©z¤ij Ãiwnt‰¿É£lik F¿¥ãl¤
j¡fJ.
1. ït‹ ». ã. 1238-Kjš 1251-tiuÆš gh©o eh£oš M£á òÇªjt‹.
2. S.I.I., Vol. IV, No. 511.
3. Ins. 201 of 1905.
nghrs k‹d‹ gifikí« ïuhnrªâu‹ gh©o

eh£il ïHªjikí«
nghrs ntªjdh»a åueuá«kD¡F¥ ãwF g£l«
bg‰w mt‹ kf‹ åunrhnkRtu‹ v‹gt‹ j‹id¥
‘gh©oa Fy r«uBf‹’1 v‹W« ïuhnrªâuid¥ nghÇš
bt‹wt‹ v‹W«2 T¿¡ bfhŸtij mt‹ fšbt£L¡
fËš fhzyh«. vdnt, mt‹ ïuhnrªâundhL gifik
bfh©L ïu©lh« khwt®k‹ Rªju gh©oaD¡F
cjÉ òÇªjd‹ v‹gJ e‹F JÂa¥gL«. ntjhuÂa¤
âYŸs fšbt£blh‹W 3 åunrhnkRtuDila
gil¤jiytdh»a á§f©z j©l ehaf‹ v‹ngh‹
». ã. 1241-š nrhH eh£o‹ ÛJ gilbaL¤J tªj nghJ
ïo¡f¥g£l âU¡nfho¡FHf® nfhÆš ». ã. 1246-š
I«gâehÆu« fhR bfh©L Û©L§ f£o F«ghãnlfŠ
brŒa¥bg‰wJ v‹W TW»‹wJ. m‹¿í« òJ¡nfh£il
eh£oš âUbkŒa¤âYŸs ïU fšbt£L¡fŸ 4 åunrh
nkRtuDila j©lehafUŸ xUtdh»a ïuÉnjt‹
v‹gh‹ fhd eh£il¡ if¥g‰¿a brŒâia m¿É¡
»‹wd. Mfnt nghrs mur‹ åunrhnkRtu‹, ïuhnrªâu
ndhL gšnt¿l§fËš ngh® òÇªJ, nrhH® M£á¡
F£g£oUªj gh©o eh£il¡ if¥g‰¿¥ gh©oanu
Rna¢irahf mjid M©L tUkhW brŒJ É£lh‹
v‹W bjÇ»wJ. m¥ngh® Ãfœ¢áfis ï¥nghJ És¡fkhf
m¿a ïayÉšiy. ïuhnrªâuD« ïu©lh« khwt®k‹
Rªju gh©oaD« åu nrhnkRtuid¤ j«Kila
khk‹ v‹W fšbt£L¡fËš5 F¿¤JŸsd®. mt‹ áy
M©LfËš nrhH®¡F cjÉ òÇªJ bfh©L« áy M©L
1. Ep. Car., Vol. V.

2. Ibid, Arsikere 123.
3. Ins. 501 of 1904.
4. Inscriptions of the Pudukkottai State, Nos. 340 and 341.
5. S.I.I., Vol. IV, No. 512; Ins 117 of 1936-37.
Ep. Ind., Vol. XXIV, No. 22; S.I.I., Vol. V, No. 448.
fËš gh©oa®¡F cjÉ òÇªJ bfh©L« 1 ïUªjik
F¿¥ãl¤j¡fJ. gh©oa® nguuR ÃWt KaY§fhš jh«
nrhH®¡F cjîtJ nghš mt®fis ml¡FtJ«, nrhH®
ca®ÃiybaŒj KaY§fhš jh« gh©oa®¡F cjîtJ
nghy ït®fis ml¡FtJ« nghrs k‹d®fŸ Äf¢
rhJÇakhf¡ ifah©L tªj muáa‰ bfhŸif
fsh«. mt®fŸ j« Ãiyia¡ fh¥gh‰¿¡ bfhŸtj‰F
m›thW brŒJ tªjd® nghY«.
ïuhnrªâuD« bjY§f¢ nrhHU«
bešÿ®, á¤ö®, fl¥ig Íšyh¡fËš M£á òÇªJ
bfh©oUªj bjY§f¢ nrhH®fŸ _‹wh« ïuhruhr
Ål¤âš Ä¡f m‹òilat®fshŒ mt‹ nguuR¡ F£
g£L¡ FWÃy k‹duhÆUªJ tªjik K‹d®¡ Tw¥
g£LsJ. m‹ndh® bgUtÈ gil¤jtuhjÈ‹ ïuhr
uhrD¡F c‰WÊ cjÉí« tªjd® vdyh«. â¡f ÃUgâ
vd¥gL« f©l nfhghynd ïuhruhr‹ fhy¤âš
bešÿÇÈUªJ murh©l bjY§f¢ nrhH‹ Mth‹. 2
mt‹ e« ïuhnrªâuD¡F« c‰w e©gdhŒ¤ j¡f
rka§fËš cjÉòÇªJ tªjh‹. Ã®trndh¤ju uhkhaz«
v‹Dª bjY§F üÈ‹ MáÇauh»a â¡fe nrhkahÍ
v‹gh®, j« üÈ‹ K‹DiuÆš â¡f ÃUgâ, r«òtuha‹,
nrâuha‹, fhltuha‹ v‹w á‰wur®fis bt‹W
ml¡»dh‹ v‹W T¿ÆU¤jš3 <©L m¿a‰ghybjh‹wh«.
m‹¿í«, m›tháÇa®, m¤bjY§f mur‹ nghrs åunrh
nkRtundhL ngh® òÇªJ nrhH®¡F cjÉ òÇªjikahš
‘nrhH Þjhgdh rhÇa‹’ v‹w g£l« bg‰wd‹ v‹g®.4
1. åunrhnkRtu‹ ïu©lh« khwt®k‹ Rªju gh©oaD¡F cjÉ òÇªjikahš
nghrsÇ‹ Mâ¡f« gh©o eh£oš ts®ªJ tªjJ v‹gJ mªeh£oYŸs áy
fšbt£L¡fshš m¿a¥gL»‹wJ. m¥ gh©o ntªj‹ Rna¢ir baŒJtj‰F¥
gšyt®Fy¤ jiyt‹ nfh¥bgUŠá§fD« cjÉÆU¤jš nt©L« v‹gJ ‘gh©o
k©ly Þjhgd N¤ujhu‹’ v‹w mt‹ g£l¤âdhš e‹Fzu¡»l¡»‹wJ.
2. Ins. 446 of 1919; Ins. 415 of 1919.
3. The Colas, Vol. II, pp. 200 and 201.
4. The Colas, page 202, Foot - Note No. 82.
m¢ brŒâfbsšyh« f©l nfhghy‹ nrhH®¡F¥

gifPuhÆdh® všnyhiuí« nghÇš bt‹W m‹ndh®¡F
cjÉ òÇªâU¤jš nt©L« v‹gij e‹F tÈíW¤Jjš
fh©f.
ïÅ, nrhH ïuh¢áa¤â‹ tl gFâÆÈUªj fhŠá
khefÇš ïuhnrªâudJ 29M« M£á ah©lh»a
». ã. 1245 -¡F¥ 1 ãwF nrhH®fŸ fšbt£L¡fŸ
fhz¥gl Éšiy. m‹¿í«, e« ïuhnrªâu nrhH‹
fšbt£L¡fËš x‹W Tl m§F¡ fhz¥glÉšiy.
Mdhš, f©lnfhghy‹ fšbt£L¡fŸ fhŠáÆY«
mjid¢ Nœªj Ãy¥ gu¥ãY« cŸsd. 2 Mfnt,
m¥gFâÆš r«òtuha‹ nfh¥bgUŠá§f‹ v‹ngh®
mšyš Éis¤J tªjikahš ïuhnrªâu‹ mjid¡
f©l nfhghyD¡F mË¤âU¤jš nt©L«. m‹¿í«,
nrhH ïuh¢áa¤ij¢ NœªJ m©ikÆÈUªj FWÃy
k‹d® nguur® M»a všnyhU« ïuhnrªâuD¡F«
gift®fshfnt ïUªjd®. mjida¿ªj ï›ntªj‹
Äf¢ nrŒikÆYŸstD« jd¡F‰w e©gD« nguh‰wš
gil¤jtD« M»a f©l nfhghydJ bjhl®ãid¤
jh‹ m©ikÆš mik¤J¡ bfhŸtJ eybk‹W fUâ¡
fhŠákh efiu¢ rh®ªj Ãy¥ gu¥ig mtD¡F¡ bfhL¤
âU¤jY§ TL«. m~J v›thwhÆD«, mtdJ M£á
tl¡nf bešÿ® Kjš bj‰nf br§f‰g£L tiuÆš
guÉÆUªjJ vdyh«. mt‹ bjh©il k©ly¤â‹ tl
gFâia¢ nrhH® nguuR¡F c£g£nl M£áòÇªJ
tªjik F¿¥ãl¤ j¡fJ.
ïuhnrªâu‹ tl ïy§ifÆš Ãfœ¤âa ngh®
ït‹ åu uh£rr® ÄFªj tl ïy§ifia
bt‹wikahš ïuhkndaht‹ v‹W ïtdJ bkŒ¡
1. Ins. 566 of 1919.

2. S.I.I., Vol. IV, Nos. 350, 358 and 359; Ins. Nos. 343, 393, 428, 537 and 538
of 1919.
Ñ®¤â TW»‹wJ. mâš F¿¥ãl¥bg‰w tl ïy§if
bj‰nfíŸs á§fs ehl‹W v‹gJ â©z«. m‹¿í«,
mJ nfhjhtÇah‰¿‹ fÊKf¤âYŸs ïy§ifíkhfhJ.1
vdnt, mJ e« jÄœ eh£oYŸs C®fSŸ x‹whjš
nt©L«. fil¢ r§f fhy¤âÈUªj á‰wurUŸ
xUtdh»a XŒ khdh£L ešÈa¡nfhl‹ v‹gt‹
khïy§if v‹D« efÇ‹ jiyt‹ v‹W áWghzh‰W¥
gilí« òweh}‰¿YŸs 176M« ghlY« cz®¤J
»‹wd.2 m«khÉy§if bjh©il k©ly¤âYŸsnjh®
CuhF«. m§»UªJ bfh©L m«k©ly¤â‹ xU gFâia
M£áòÇªJ bfh©oUªj FWÃy k‹ddh»a r«ò
tuhaid e« ïuhn#ªâu‹ nghÇš bt‹w brŒâia¤
jh‹ ïtdJ fšbt£L m›thW òfœªJŸsJ v‹f.
r«òtuhaUŸ áy® j«ik åuuh£rr‹ v‹W T¿¡
bfh©oU¤jY« 3 mjid tÈíW¤jh Ã‰F«. â¡f
ÃUgâ, fhŠákh efÇ‹ M£á íÇikia¥ bgW
tj‰FK‹ r«òtuha‹ nrâuha‹ Kjyhndh® eh£o‹
ÛJ gilbaL¤J¢ br‹wd‹ v‹W â¡fe nrhkahÍ
v‹gh® j« bjY§F ïuhkhaz¤âš T¿ÆU¥gjhš,
r«òtuhandhL ïuhnrªâu‹ Ãfœ¤âa nghÇš f©l
nfhghyD« gilíl‹ tªJ ïtD¡F cjÉ ÆU¤jš
nt©L« v‹gJ bjŸËJ.
ïÅ, ïuhnrªâu‹ el¤âa ngh®fŸ všyh« v›
bt›th©oš Ãfœªjd v‹gJ bjËthf¥ òy¥gl
Éšiy. vÅD«, mitaid¤J« ». ã. 1253M«
M©o‰F K‹d® eilbg‰¿U¤jš nt©L« v‹gJ
xUjiy. ïuhnrªâu‹ j‹ M£á¡ fhy¤âš nrhH
ïuh¢áa¤ij¤ j‹ K‹ndh® fhy¤âÈUªjJnghy
ca®Ãiy¡F¡ bfh©Ltu Ka‹W mâš áwªj bt‰¿í«
1. Annual Report on Epigraphy for 1912, part II, para 32; for 1913, part II,
para 43.
2. áWghzh‰W¥gil, tÇfŸ 119-126.
3. Ins. 58 of 1908.
bg‰wd‹ v‹gâš IaÄšiy. MÆD«, MTÊ‹ikahš
ïtdJ M£áÆ‹ ã‰gFâÆš nrhH ïuh¢áa« Û©L«
j‹ ca®Ãiyia ÆHªJ åœ¢á vŒJtjhÆ‰W.
nghrs k‹d®fŸ Û©L« ïuhnrªâundhL e£ò¡
bfh©lik
gh©o eh£oš ïu©lh« khwt®k‹ Rªju
ghzoaD¡F¥ ãwF Kjš rilat®k‹ Rªjugh©oa‹
v‹gh‹ ». ã. 1251-š mÇaiz V¿dh‹. mt‹
ïašghfnt nguh‰wY« bgUåuK« gil¤jt‹;
ã‰fhy¥ gh©oaUŸ <L« vL«òk‰wt‹. mtid¡
f©L bgÇJ« mŠáa åunrhnkRtu‹, jh‹ gifik
bfh©L K‹nd Ô§»iH¤j ïuhnrªâundhL e£ò¡
bfhŸs¤ bjhl§»dh‹. âU¢áuh¥gŸË ÍšyhÉYŸs
átha«1 kfh jhdòu«2 âUthid¡fh3 v‹w C®fËY«
âUt©zh kiyÆY«4 fhz¥gL« áy fšbt£L¡fŸ,
». ã. 1251-« M©oš m›ÉUtU« e©guhÆUªjd®
v‹gij cWâ¥gL¤Jtd MF«. âU¢nrh‰W¤Jiw
ÆYŸs ïU fšbt£L¡fŸ5 mªe£òÇik åunrhnkR
tuDila kf‹ åuuhkehj‹ fhy¤J« Ãiybg‰W
ïUªjJ v‹gij e‹F òy¥gL¤J»‹wd. m‹¿í«,
âU¢áuh¥gŸË Íšyh ÉYŸs m‹ãš6f©luhâ¤j«7
e¤jkh§Fo 8 M»a C®fËYŸs áy fšbt£L¡fŸ
m›ñ®fis¤ j‹df¤J¡ bfh©l Ãy¥gu¥ò m›åu
uhkdhj‹ M£á¡F£ g£oUªjJ v‹Wz®¤J»‹wd.
âUtu§f¤â‰F tl¡nf íŸs f©z}nu mtD¡F¤
jiyefuhf És§»aJ. mtdJ M£áí« ». ã. 1255 M«
1. Ins. 49 of 1913.
3. Ins. 73 of 1937-38.
5. Ins. 207 and 208 of 1931.
7. Ins. 203 of 1928 - 29.
8. Ins. 150 and 152 of 1928 - 29.
M©L Kjš m§F eilbg‰wjhjš nt©L«. m›ñÇš
nghrsuhš vL¥ã¡f¥bg‰w nghrns¢Ru« v‹w nfhÆY«
ïoªJ mÊªJ »l¡F« mt®fsJ nfh£ilí« ïU¤jiy
ï‹W§ fhzyh«. KjÈš nrhH®¡F cjÉòÇa tªj
nghrs® ãwF nrhzh£L M£áÆY« cÇik bg‰wik
<©L m¿a¤j¡fJ.
Kjš rilat®k‹ Rªju gh©oa‹ gilbaG¢áí«
nrhH ïuh¢áa¤â‹ åœ¢áí«
bgU åudh»a Rªju gh©oa‹, jh‹ ». ã. 1251-š
Ko N£l¥bg‰w ãwF gh©oa ïuh¢áa¤ij ah©L«
gu¥ã mjid ca® Ãiy¡F¡ bfhzu¡ fUâdh‹.
m›bt©z¤ij Ãiwnt‰W« bghU£L¢ áy M©LfŸ
tiuÆš j‹ eh£oš gilâu£o mjid¥ bgU¡»¡
bfh©lh‹. j‹ gilÆ‹ bgU¡f¤ijí« M‰wiyí«
e‹f¿ªJ bfh©lã‹d®, m¥gh©o ntªj‹ ». ã.
1257-š nrhH eh£o‹ ÛJ gilbaL¤J ïuhnrªâuid¥
nghÇš bt‹W jd¡F¡ f¥gŠ brY¤J« á‰wurdhf¢
brŒJ É£lh‹; m‹¿í«, ïtD¡F cjÉ òÇatªj
nghrs åunrhnkRtuid bt‹W mt‹ eh£o‰F¤
Ju¤âdh‹. Û©L« m¢nrhnkRtu‹ Rªjugh©oa
ndhL ». ã. 1264-š ngh® bjhl§»anghJ f©z}Çš
eilbg‰w nghÇš bfhšy¥g£lh‹.1 ãwF, m¥ gh©o
k‹d‹, nfh¥ bgUŠá§fdJ nrªjk§fy¤ij K‰Wif
Æ£L mtid¤ j‹ M£á¡F£g£l FWÃy k‹ddhf
M¡»É£L, kfj eh£ilí« bfh§F eh£ilí« if¥g‰¿
ïWâÆš bjY§f¢ nrhHdh»a f©l nfhghyid¥
nghÇ‰ bfh‹W mtdJ jiyefuh»a bešÿÇš
åuhãnlfŠ brŒJ bfh©ld‹. 2 vdnt, Rªju
gh©oadJ nguuR bj‰nf FkÇKid Kjš tl¡nf
»UZiz v‹w nguhW tiuÆš guÉÆUªjJ v‹gJ
e‹F JÂa¥gL«. nrhH ïuh¢áa« j‹ bgUik ïHªJ
1. Ep. Ind., Vol. III, pp. 11, and 14.
2. gh©oa® tuyhW, g¡, 52.
m¥nguuá‹ Ñœ ml§» mj‰F¤ âiw brY¤J« áW

ehlhÆ‰W. mjid ah©L bfh©oUªj ïuhnrªâu
nrhHD« á‰wur‹ MÆdh‹. ït‹ M‰wY« åuK«
xU§nf gil¤jtdhÆD« CœÉidahš ï¤jifa
jhœªj Ãiyia¤ j‹ M£áÆ‹ ã‰gFâÆš vŒJ« go
ne®ªjJ v‹gJ xUjiy.
ïuhnrªâu‹ M£áÆ‹ ïWâ¡fhy«
ïtdJ 13, 15M« M£á ah©LfËš tiua¥bg‰w
ïU fšbt£L¡fŸ Kiwna fl¥ig Íšyh eªjÿÇY«1
f®üš Íšyh âÇòuhªjf¤âY«2 cŸsd; Mdhš, 15 M«
M£áah©lh»a ». ã. 1261 - ¡F¥ ã‰g£l ït‹
fšbt£L¡fŸ nrhH eh£oš kh¤âu« ïU¡»‹wdnt
a‹¿ mj‰F btËna ah©L« fhz¥glÉšiy. Mfnt,
ïtdJ M£áÆ‹ ã‰gFâÆš nrhH ïuh¢áa«
nrhzh£lsÉš RU§»¥ nghŒ¤ j‹ bgUikia ïHªJ
É£lJ v‹gJ cWâahjš fh©f.
ïuhnrªâudJ M£áÆ‹ 33 - M« M©L¡ fšbt£
blh‹W ntjhuÂa¤âš 3 ïU¤jyhš ït‹ K¥g¤J
_‹W M©LfŸ M£á òÇªJ ». ã. 1279 - ïš ïwª
âU¤jš nt©L« v‹gJ â©z«. ït‹ g£l¤juá
nrhHFy khnjÉ v‹W tH§f¥ bg‰wdŸ v‹gJ
âUbt©bzŒ ešÿÇYŸs xU fšbt£lhš4 òy¥gL
»‹wJ. ïtD¡F¤ jiyefuhÆUªjJ f§if¡ bfh©l
nrhHòunkahF«. mH»a bgUkhsh»a nrhHf§f‹ 5,
ãŸis FW¡ifíilah‹6, fs¥ghs‹7, nrhÊatiua‹8,
1. Ins. 580 of 1907.
2. Ins. 201 of 1905.
3. Ins. 492 of 1904.
4. Ins. 427 of 1921.
5. Ins. 202 of 1908.
6. Ins. 204 of 1908.
7. Ins. 339 of 1925.
8. Ins. 210 of 1908.
åunrhH¥ ãukuha‹ , ÉG¥ghjuha‹ 2 v‹ngh® ït‹
1
M£á¡ fhy¤âš muáaš mâfhÇfshf ïUªjd®.

jŠir thz‹ nfhitÆ‹ MáÇauh»a bghŒahbkhÊ¥
òytiu¥ ngu‹òl‹ MjÇ¤J mt®¡F mÇa e©gdhf
És§»a f©oô®¢ Óe¡fD«, òfnHªâ¥ òytiu MjÇ¤J
esbt©ghit ïa‰WÉ¤J¥ òfœbfh©l Kuizef®¢
rªâu‹ Rt®¡»í« ï›Éuhnrªâu‹ fhy¤âš ÃyÉa
muáaš jiyt®fshÆU¤jš nt©L« v‹gJ áy
Mjhu§fshš m¿a¡ »l¡»‹wJ.
ïuhnrªâuD¡F¥ ãwF g£l« bg‰W¢ nrhH
eh£il murh©l nrhH k‹d‹ xUtD« ïy‹. Mjyhš,
ïtD¡F¥ òjšt‹ ïšiy v‹gJ nj‰w«. vdnt, ». ã.
1279 - ïš ït‹ ïwªj ã‹d®, nrhH ehL gh©oa
ïuh¢áa¤njhL nr®¡f¥bg‰W¥ gh©oa ntªjuJ
M£á¡ FŸshÆ‰W. ïtndhL nrhHuJ jÅauR« Koî‰wJ.

1. Ins. 420 of 1911.

2. Ibid.
213
24. Koîiu
ïJfhW« vGâíŸs gy mâfhu§fshš ». ã.
X‹gjh« ü‰wh©o‹ ïil¥gFâÆÈUªJ gâ‹ _‹wh«
ü‰wh©o‹ fil¥gFâ tiuÆš r‰nww¡ Fiwa eh}‰W
K¥gJ M©Lf£Fnkš nrhH ïuh¢áa¤âš r¡fut®¤â
fshf å‰¿UªJ murh©l nrhH k‹d®fË‹ tuyh‰iwí«
m¡fhy¥ gFâÆš e« jÄHf¤âš ÃfœªJŸs gy mÇa rÇj
Ãfœ¢áfisí« e‹Fzuyh«. m¥ bgUntªjUŸ
ïWâÆÈUªjt‹ _‹wh« ïuhnrªâu‹ nrhH‹ v‹gJ«
mtD¡F¥ òjšt‹ ï‹ikahš mt‹ M£á¡F¥ ãwF
nrhH ehL gh©oa® M£á¡FŸsh»É£lJ v‹gJ«
K‹d® És¡f¥bg‰WŸsd. MuhŒ¢áahsUŸ áy®,
ïuhnrªâu nrhHD¡F¢ nrk¥ ãŸis1 v‹w xU òjšt‹
ïUªjd‹ v‹W vGâíŸsd®. nrhH k‹d®fŸ jk¡F¡
Ñœ¥ g£l FW»a k‹diu ‘e« kf‹’2 vd¡ TW« tH¡f«
K‰fhy¤âš ïUªjJ v‹gJ m‹ndh® fšbt£L¡fshš
m¿a¡ »l¡»‹wJ. m«KiwÆš Tw¥bg‰WŸs
m¤jiytid ïuhnrªâu nrhHDila òjšt‹ v‹W
fUJtJ v›th‰whD« V‰òil¤j‹W.
ïÅ, ikN® eh£oYŸs g§fq® ÍšyhÉš
åuirt åu¥ ãujhg nrhH kfhuhr‹ v‹gt‹ xUt‹
». ã. 1301-š murh©Lbfh©oUªjh‹ v‹gJ m§FŸs
fšbt£blh‹whš3m¿a¥gL»‹wJ. fhŠá mUshs¥
bgUkhS¡F åunrhH‹ kf‹ åur«g‹ v‹gh‹ ».ã.
1314-š xU nj® mË¤jd‹ v‹W m¥bgUkhŸ nfhÆÈYŸs
1. Ins. 515 of 1922; MER. 1923 part II, para 45.
2. Ins. 604 of 1920; Annual Report on South Indian Epigraphy for 1921, part
II, para 34.
3. Ep. Car., Vol. IX, Bn. 96.
1
fšbt£blh‹W cz®¤J»‹wJ. ».ã.1482-š âUthid¡
fhÉYŸs nfhÆY¡F xUntÈ Ãy« Ãtªjkhf
mË¤JŸs thyf fhkadhd m¡fyuhr‹ v‹gt‹,
j‹id ‘ciwô® òu tuhÔRtu‹’ vdî« ‘nrhH ehuhaz‹’
vdî« T¿¡bfhŸtij m§FŸs mt‹ fšbt£lhš2
m¿ayh«. ».ã. 1530-š âUtu§f¤âš ciwô® tšÈ
eh¢áahiu vGªjUSÉ¤J ehŸ tÊgh£o‰F Ãtªj
khf¥ bghUŸ tH§»íŸs ghyanjt kfhuhr‹ v‹gh‹
j‹id¢ nrhH ghy k»gâ v‹W j‹ fšbt£oš 3
F¿¤JŸsd‹. F«gnfhz¤âYŸs Mya¤â‰F taÿ®
VHh§f£lis M»a ïu©L C®fisí« mË¤j kfh
k©lnyRtu‹ cU¤âunjt nrhH kfhuhr‹ v‹gt‹
xUt‹ ».ã.1554-š ïUªjd‹ v‹gJ m¡nfhÆÈYŸs
xU fšbt£lhš 4 òy¥gL»‹wJ. <©L¡ F¿¥ãl¥
bg‰w jiyt®fSŸ åunrhH‹ kf‹ åur«g‹, nrhH®
kuãd‹ mšy‹; r«òtuha‹ kuãd‹ Mt‹5. k‰iw
nah® všyh« Éraefu ntªj®fË‹ ãuâÃâfshf¢6 nrhH
eh£oY« ãw ïl§fËY« ».ã. gâdh‹F gâidªJ
gâdhwh« ü‰wh©LfËš M©Lbfh©oUªj bjY§f¢
nrhH® Mt®. mt®fSila g£l§fbsšyh« m‹ndh®
bjY§f¢ nrhH® v‹gij¤ bjËthf cz®¤J»‹wd.
vdnt; mt®fSŸ vtU« e« _‹wh« ïuhnrªâu nrhH‹
tÊ¤ njh‹wšfŸ mšy® v‹gJ e‹F JÂa¥gL«.
e« jÄHf¤â‹ ÑœgFâ nrhH k©ly« v‹D«
bgaUl‹ j« bgauhš v¡fhy¤J« Ã‹W ÃyîkhW
1. Ep. Ind., Vol. III, No. 12 B. ï› åur«g‹ fhy¤J¡ fšbt£blh‹W tlh®¡fhL

ÍšyhÉYŸs âUtšy¤âš csJ. (Ibid. 12 A)
2. Ep. Ind., Vol. III, No. 12 C.
3. S.I.I., Vol. IV, No. 503.
4. Ins. 291 of 1927; ARE. for 1927, part II, para 34.
6. ï¤ jiyt®fŸ Éraefu ntªj®¡F c£g£l k©ly§fis M£á òÇªjikg‰¿
kfhk©lnyRtu® v‹W tH§f¥ bg‰wd® v‹gJ fšbt£L¡fshš m¿a¥gL
»‹wJ.
bjh‹Wbjh£L m§F M£á òÇªJtªj jÄœ ntªj®

fsh»a nrhH®fsJ muR« kiwªbjhÊªjJ. m›tu
brhÊªJ r‰nww¡Fiwa mW ü‰wWg¤ijªJ M©LfŸ
MÆd vdyh«. mj‹ ã‹d® mt®fsJ ehL ãw bkhÊ
ahsuhd maš eh£lh® gy® MSif¡ FŸsh¡»,
mjdhš milªj mšyšfS« khWjšfS« mst‰wd
v‹gJ tuyh‰whuhŒ¢áahs® gyU« m¿ªjnjah«. fhy¢
r¡fu¤â‹ RH‰áÆdhš V‰gL« khWjšfS¡F xU ehL
v§‡d« c£glhkÈU¤jš TL«? vÅD«, K‰fhy¤âš
gštifahY« k¡f£F ey« òÇªJ, ÓUŠ áw¥òKw
murh©l nrhH k‹d®fis Ãidî T®j‰FÇa rhjd§fŸ
e« jÄœ eh£oš M§fh§F ïU¤jiy ï¡ fhy¤J«
fhzyh«. c¤jk nrhHòu«, f©luhâ¤j«, ïuhnrªâu¥
òu«, mUbkhÊ njtòu«, f§ifbfh©l nrhHòu«,
ra§bfh©l nrhHòu«, åunrhHòu«, ïuhnrªâu¥
g£lz«, É¡»uk«, kJuhªjf« Kjyhd C®fŸ,
m›ntªj®fË‹ bga®fis e«kndh®¡F m¿îW¤â¡
bfh©L ï‹W« ïUªJ bfh©oU¡»‹wd. mt®fŸ
bt£oa åunrhH tlthW, kJuhªjf tlthW, Ko
bfh©l nrhH¥ nguhW åunrhHdhW, Ñ®¤â
kh®¤jh©l‹, É¡»uknrhH¥ nguhW Kjyhd MWfS«
åuehuhaz‹ VÇ, nrhH thÇâ. f©luhâ¤j¥ ngnuÇ,
nrhHf§f«, br«ãa‹ khnjÉ VÇ Kjyhd Ú® ÃiyfS«
f£oa nguizfS« e« ehL F‹wh¥ bgUts§bfhÊ¤
âLkhW ï¥bghGJ« És§»¡ bfh©oU¡»‹wd.
mt®fŸ vL¥ã¤j Mâ¤nj¢Ru«, mÇŠrna¢Ru«, ïuhruh
nr¢Ru«, f§ifbfh©lnrhH¢Ru«, br«ãa‹ khnjå¢
Ru«, É¡»uknrhnH¢Ru«, ïuhrhâuhnr¢Ru«, Fnyh¤J§f
nrhH É©zfu« Kjyhd bgU§ nfhÆšfS« f‰wË
fshf mik¤j ghlšbg‰w âU¡nfhÆšfS«, mt®
fSila åu¢ brašfisí« mw¢ brašfisí« M£á
Kiwfisí« k‰W« gy mÇa rÇj c©ikfisí«
cz®¤J« v©Âwªj fšbt£L¡fis¤ j«gh‰
bfh©L, th‹ msht ca®ªJ Ã‰F« Ékhd§fSl‹
fh©ngh® f©fis¡ ftU« td¥ãdthŒ ïŠPh‹W«
Ãiybg‰¿U¤jiy ahtU« fhzyh«. mt®fsJ nguhju
Édhš ïa‰w¥ bg‰W btËtªJŸs âU¤bjh©l®
âUtªjhâ, åunrhÊa«, fÈ§f¤J¥ guÂ, É¡»uk
nrhHDyh, Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤ jÄœ, Fnyh¤J§f
nrhHDyh, ïuhruhr nrhHDyh, j¡fahf¥ guÂ, j©oay§
fhu«, bgÇa òuhz« v‹W tH§Fª âU¤bjh©l®
òuhz« Kjyhd jÄœ üšfŸ e« mfÉUŸ ngh¡»
m¿î¢Rl® bfhS¤J« brŠPhÆwhf ï‹W« És§F
»‹wd.
ïJfhW§ Tw¥bg‰w áy C®fS« MWfS«
VÇfS« nfhÆšfS« jÄœ üšfS« nrhH k‹d®fË‹
bgh‹wh¥ òfG¡F Ãiy¡fs§fshfî« mt®fsJ <L«
vL¥òk‰w bgUikÆid¥ ã‰fhy¤âd®¡F cz®¤J«
fy§fiu És¡f§fshfî« ï¡fhy¤âš Ã‹W Ãyîjš
m¿a‰ghyjhF«.

217
nr®¡if 1
nrhH k‹d®fË‹ bkŒ¡Ñ®¤âfŸ
Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹
1. âUk‹Å És§F ÄUFt lidaj‹

njhS« thSª Jizbad¡ nfsy®
tŠrid flªJ tÆuh fu¤J¡
FŠru¡ FHh«gy thÇ baŠrÈš
r¡fu¡ nfh£l¤J¤ jhuh turid¤
â¡F ÃfH¤ âiwbfh© lUË
mU¡f Dja¤ jhirÆ ÈU¡F§
fky kida Ãykf l‹id
KªÚ®¡ FË¤j tªeh shâ¡
nfH yh» baL¤j âUkhš
ahJŠ rÈah tifÆÅ bjL¤J¤
j‹Fil ÃH‰Ñ Ê‹òw ÉU¤â¤
â»Çí« òÈíª âirbjhW elh¤â¥
òfGª jUkK« òÉbjhW ÃW¤â
åuKª âahfK« khdK§ fUizí«
cÇik¢ R‰w khf¥ ãÇah¤
jyÃfœ raKª jhD«å‰ ¿UªJ
FykÂ kFl KiwikÆ‰ No¤
j‹fHš juhâg® Nl¢ br§nfhš
ehty« òÉbjhW« elh¤âa nfhÉuhrnfÇ
t‹kuhd cilah® $uhnrªâu nrhHnjt®¡F ah©L-
II
2. òfœkhJ És¡f¢ brakhJ ÉU«g
Ãykf Âyt ky®fŸ òzu
cÇikÆ‰ áwªj kÂKo No
Ûdt® Ãiybfl Éšyt® Fiyju
Vid k‹dt ÇÇaY‰ ¿Êju
É¡fy‹ á§fz‹ nkšfl‰ gha¤
â¡fid¤ Jªj‹ r¡fu elh¤â
Érahã nlf«g©Â åuá« khrd¤J¥
òtdKG JilahbshL« å‰¿Uª jUËa
nfhÉ uhrnfrÇ t‹kuhd r¡ut®¤âfŸ
$Fnyh¤J§f nrhH njt®¡F ah©L-
III
3. òfœNœªj òzÇ afœNœªj òÉÆ‰
bgh‹ndÄ asîª j‹ndÄ el¥g
És§Fra kfis Æs§nfh¥ gUt¤J¢
r¡fu¡ nfh£l¤J É¡»uk¤ bjhÊyh‰
òJkz« òz®ªJ kjtiu p£l«
tÆuh fu¤J thÇ aÆ®Kid¡
bfhªjs tur® jªjs ÄÇa
thSiw fÊ¤J¤ njh‹tÈ fh£o¥
ngh®¥gÇ elh¤â¡ Ñ®¤âia ÃW¤â
tlâir thif No¤ bj‹¿ir
njkU fky¥ ókfŸ bghJikí«
bgh‹Å ahil e‹Åy¥ ghitÆ‹
jÅikíª jÉu¥ òÅj¤
âUkÂ kFl KÇikÆ‰ No¤
j‹do Æu©Lª jlKo ahf¤
bjh‹Åy ntªj® Nl K‹id
kDthW bgUf¡ fÈahW tw¥g¢
br§nfhš âirbjhWŠ bršy bt©Fil
ïUÃy tshf bk§fQª jdhJ
âUÃHš bt©Âyh¤ âfH bthUjÅ
nkUÉ‰ òÈÉis ahl th®fl‰
Öthª ju¤J¥ óghy® âiwÉL
fyŠbrhÇ fËWKiw Ã‰g Éy§»a
bj‹dt‹ fUªjiy gUªjiy¤ âl¤j‹
bgh‹df®¥ òw¤âil¡ »l¥g Éªeh£
ã‰Fy¥ ãiwnghš Ã‰ãiH ba‹DŠ

brhšbyâ® nfho‰ wšyJ j‹if
ÉšyJ nfhlh ntŸFy¤ jur®
ms¤âÆ È£l fË‰¿d Ô£lK«
g£lbt« gÇí« É£lj‹ khdK«
T¿d åuK« »l¥g nt¿d
kiyfS KJF beË¥g ÉÊªj
eâfSŠ RH‹Wilª njhl ÉGªj
flšfSª jiyÉÇ¤ jyku¡ Flâir¤
jªeh SfªJ jhD« jhidí«
g‹dh Ë£l gygy KJF«
gaªbjâ® kh¿a ra¥bgUª âUî«
gÊÆfªJ bfhL¤j òfÊ‹ bršÉí«
thsh buh©f© klªija ß£lK«
ÛshJ bfhL¤j bt§fÇ Ãiuí«
f§fk© lyK« á§fz bk‹D«
ghÂ Æu©L bkhUÉir¡ if¡bfh©
O©oa òfbHhL gh©o k©ly§
bfhŸs¤ âUîs¤ jil¤J btŸs«
tUgÇ¤ ju§fK« bghUgÇ¡ fy§fS«
jªâu thÇí Kil¤jhŒ tªJ
tlflš bj‹flš gl®tJ nghy¤
j‹bgUŠ nridia naÉ¥ gŠrt®
ItU« bghUj ngh®¡fs¤ jŠá
btÇeË¤ njho aubzd¥ ò¡f
fhlw¤ Jil¤J ehlo¥ gL¤J
k‰wt® j«ik tdru® âÇí«
bgh‰iw btŠRu nk‰¿¡ bfh‰w
Éra¤ j«gª âirbjhW ÃW¤â
K¤â‹ ryhgK K¤jÄœ¥ bghâÆY
k¤âbt§ fÇgL kŒa¢ iraK«
f‹Åí§ if¡bfh© lUË¤ bj‹dh£
blšiy fh£o¡ fl‹kiy eh£Ls
rhnt bwšyhª jÅÉR« ngw
khnt ¿aj‹ t%âÅ¤ jiytiu¡
FWfy® Fiya¡ nfh£lh W£gl
be¿bjhW ÃiyfË£ lUË¤ âwšbfhŸ
åuá« khrdª âÇaÉ£ lUË
tlâir, nt§if k©ly§ flªJ jh§fy®
fÈ§f nkG§ fdbyÇ gu¥g
Éy§fš nghy És§»a ntªj®
É£lbt§ fË‰nwhL g£LK‹ òus¥
bghUnfh g¤bjhL ngh®Kf kâu
tUnfh k£ila‹ khjt bdâ®gl
v§f uha Åfyt nu¢rz‹
kh¥ãwsh kjfÇ Æuhrz‹
j©Lgâ ah»a jiy¢nr dhgâ
k©lÈf jhka bd©k®¤ âirKf‹
ngh¤ja‹ nf¤jz‹ brU¢nr dhgâ
v‹¿t uidtU«
bt‰¿nt H¤bjhL g£L k‰wt®
fUªjiy bahLbt© Âz§fG nfhL
gUªjiy¤ bj§fQ« gu¥g îa®¤J¡
fU§fl yila¤ juhjyª âwªJ
fÈ§f nkG§ if¡bfh© ly§fš
MuKª âU¥òa¤ jy§fY« nghy
åuKª âahfK« És§f¥ gh®bjhH¢
átÅl¤ Jikbad¤ âahftšÈ
cyf Kilah ËU¥g ttSl‹
f§ifå‰ ¿Uªbjd k§ifa® âyf«
VÊir tšyã naGyF KilahŸ
thÊ ky®ªâÅ âU¥g ñÊíª
âUkh yhf¤J¥ ãÇah bj‹W«
âUkf ËUªbjd åuá« khrd¤J
å‰¿Uª jUËd nfhÉuhrnfrÇ t‹kuhd
âÇòtd r¡fu t®¤âfŸ
$Fnyh¤J§f nrhHnjt®¡F ah©L-
221
É¡»uk nrhH‹
I
ókhiy ÄilªJ bgh‹khiy âfH¥

ghkhiy kÈªj gUkÂ¤ âuŸòa¤
âUÃy klªijbahL #akf ËU¥g¡
fdtiu kh®tª jdbjd¥ bg‰W¤
âUkf bshUjÅ ÆU¥g¡ fiykfŸ
brh‰¿w« òz®ªj f‰ãd sh»
ÉU¥bghL ehtf¤ âU¥g¤ âirbjhWª
â»ÇbahL br§nfhš el¥g m»y
òtdK§ fÉ¥gnjh® òJkâ nghy
bt©Fil ÛÄir ÃH‰w¡ fU§fÈ
bahË¤Jt‹ ãy¤âil¡ »l¥g¡ Fs¤âil¤
bjY§f åk‹ Éy§fšÄir nawî§
fÈ§f óÄia¡ fdbyÇ gUfî«
I«gil¥ gUt¤J bt«gil jh§»í«
nt§if k©ly¤ jh§»Å âUªJ
tlâir ao¥gL¤ jUË¤ bj‹¿ir¤
jUkKª jtKª jhdKª jiH¥g
ntjK« bkŒ«ikí khâíf« nghy¤
jiy¤jiy áw¥gtª jUË bty‰fU«
ngh®¥òÈ ahiid gh®¤ât® Nl
ÃiwkÂ kFl« KiwikÆ‰ No
k‹DÆ®¡ bfšyh Ä‹DÆ®¤ jhŒnghš
j©zË1 gu¥ã¤ jÅ¤jÅ gh®¤J
k©KGJ§ fË¥g kDbe¿ ts®¤J¤j‹
nfhÆ‰ bfh‰w thrš òw¤J
kÂeh bthL§f KuRfŸ KH§f
1. j‹bdhË
ÉiraK« òfG« nk‹nk nyh§f
thÊ thÊï« khÃy§ fh¡f¤
âUkÂ¥ bgh‰nwh£ blGJg¤ jh©L
tUâiw1K‹nd k‹dt® RkªJ
âiwÃiw¤J¢ brhÇªj br«bgh‰ Fitahš
j‹Fy ehaf‹ jh©lt« gÆYŠ
br«bgh‹d« gyŠNœ âUkh Ëifí«
nfhòu thrš Tlrh iyfS«
cyF ty§bfh© blhËÉs§F neÄ¡
Fytiu cija F‹wbkhL Ã‹bwd¥
gR«bgh‹2 ntŒªj gÈts® ÕlK«
ÉR«bghË jiH¥g És§Fbgh‹3 ntŒªJ
ïUÃyª jiH¥g ïikat® fË¥g¥
bgÇa âUehŸ bgU«bga®4 ÉHhbtD«
ca®óu£ lhâ c¤âu£ lhâÆš
m«gy Ãiwªj m‰òj¡ T¤j®
ï«g®5 thH vGªjUS tj‰F¤
âU¤nj®¡ nfhÆš br«bgh‹6 ntŒªJ
gU¤âu© K¤â‹ gÆštl« gu¥ã
ÃiwkÂ khËif beLªâU åâj‹
âUts® bgauh‰ brŒJrik¤ jUË
ig«bgh‰ FÊ¤j gÇfy Kjyh¢
br«bgh‰ f‰gf¤ bjhLgÇ¢ á‹dK«
msÉš yhjd bthËbgw tik¤J¥
g¤jh kh©oš á¤âiu¤ â§fŸ
m¤j« bg‰w Mâth u¤J¤
âUts® kâÆ‹ âiunahjá¥ g¡f¤J
ï‹d gyî« ïÅJrik¤ jUË
xUFil ÃH‰Ñœ¤ jyKGJ§ fË¥g¢
brÊa®btŠ Ru«òf¢ nruy® flšòf
mÊjU á§fs® mŠábeŠ ryku¡
f§f® âiwÆl¡ f‹dl® bt‹Ål¡
1. Kiw 2. nkŒªj
3. nkŒªJ 4. gÆ®
5. ï‹g® 6. nkŒªJ
bfh§f buhJ§f¡ bfh§fz® rhak‰

bw¤âir k‹dUª j¤jk¡ fubzd¤
âUky®¢ nrto cÇikÆ ÈiwŠr
m§ft‹ k»G§ f§ifbah¥ gh»a
bjÇita® âyjª âahf gjhif
òÇFHš kl¥ão òÅjFz tÃij
âÇòtd KGJilah bsdîl ÅU¥g
CÊ mªbeL khyh f¤J¥
ãÇah bj‹Wª âUkf ËUªbjd
khj® klkÆš ójy¤ jUªjâ
muÂaš1 f‰ã‰ wuÂKG Jilah
Ët‹âU kh®t¤ jUbshL ÄU¥g¢
br«bgh‹ åu¢ á«kh rd¤J
âÇòtd KGJilah nshL«
å‰¿UªjUËa nfh¥gu nfrÇ t®kuhd
âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ $ É¡»uk nrhH njt®¡F
ah©L:-
II
ókhJ òzu¥ òÉkhJ tsu

ehkhJ És§f #akhJ ÉU«g¤
j‹ÅU gjky® k‹dt® Nl
k‹Åa îÇikahš kÂKo No¢
br§nfhš br‹W âirbjhW« ts®¥g
bt§fÈ Ú§» bkŒawª jiH¥g¡
fÈ§f ÄÇa¡ flkiy elh¤â
ty§bfh shÊ tiuahÊ âÇa
ïURl usî bkhUFil ÃH‰w
É#ahãnõf«g©Â åuá«Ahrd¤J
K¡nfh¡»HhdofnshL« å‰¿UªjUËa
nfh¥gunfrÇt‹kuhd âÇòtd¢r¡fut®¤âfŸ
$É¡»uk nrhHnjt®¡F ah©L:-
1. muÂa
224
ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹

ók‹DgJk« ó¤jnt GyFª
jhK‹brŒ jt¤jhš gUâtÊ¤ njh‹¿
beLkh Ètbdd¢ Rl®Ko No
ïUÃy kfis cÇikÆ‰ òz®ªJ
âUkfŸ gizKiy¢ brŠrhª jizªJ
gUkÂ kh®t« gÅtiu1 Ãf®¥g¢
rakfŸ brGªj© rªjd¢ Rt£lhš
òaÄU fÆiy¥ bghU¥bgd¤ njh‹w
ehkfŸ jhD«v§ nfhkf‹ br›thŒ¥
gts¢ nrbahË gil¤jd Åahbdd¤
jts e‹Åwª jÅ¤Jil nahbud¥
òfœkfŸ áªij k»G ehËY«
xUFil Ãyî« bghUgil¤ â»Ç
btÆY§ fU§fÈ ïUËid¤ Ju¥g
ÚLgš ÿÊ Vœfl‰ òw¤âD§
nfhlh¢ brªjÅ¡ nfhÈÅ Jyht
ÛdK« áiyíŠ áij¤J thDa®
bgh‹bdL nkUÉ‰ òÈå‰ ¿U¥g
c«g Çahid Xbu£ oD¡F«
j«g bk‹d¤ jÅ¤jÅ
âirbjhW« Éira ¤j«g Ã‰g¥
gágif ahdJ Ô§F Ú§f
k‹DÆ® jiH¥g kDthW És¡f
khjt® jtK« k§ifa® f‰ò«
Mâ mªjz uhFâ¡ fdY
ÛbjG bfh©lš åRj© òdY
nkâÅ tsUŠ rhâ xG¡fK«
Úâ mwK« ãwHhJ ÃfH¥
1. Ãf‰g
ghî« gHd¥ gu¥ò« giz¡if

khî kšyJ t‹wis¥ gLjš
fdÉY§ fh©l‰ fÇbjd tUeâ¥
òilÆD« gšntW òŸËD kšyJ
áiwbad¥ gLj È‹¿ ÃiwbgUŠ
brštnkh ltÅ thH¥ gšyt®
bjY§f® khSt® fÈ§f® nfhry®
f‹dl® flhu® bj‹d® nruy®
á§fz® bfh§fz® nrâg® âÇf®¤j®
t§f u§f® t¤jt® k¤âu®
f§f® nrhdf® iffa® Ódbu‹
wiwfHš ntªjU« všyh tiurU«
KiwikÆš tUªâ¤ âiwbfhz®ª âiwŠr
m«bgh‹ ky®bfho¢ br«ãa‹ »Hhdo
xUkU§ Fldk®ª âU¥g mUŸòÇ
áka¥ bgh‰bfho ïka¥ ghitíŠ
átD« nghy¥ òtdKG Jilah
Ët‹âU kÂkh®t¤
JyfKG Jilah bsdîl ÅU¥g¢
br«bgh‹ åu á«kh rd¤J¥
òtdKGJilahnshL« å‰¿UªjUËa
ïuh#nfrÇt‹kuhd âÇòtd¢r¡fut®¤âfŸ
Fnyh¤J§f nrhHnjt®¡F ah©L:-
226
ïu©lh« ïuhruh nrhH‹

I
ókUÉa bghÊnyG« bghU¥ngG« òidÃ¤ây¤
jhkbeL§bfhilbghÊªjjtsbt©ÂyhFË®bghâa¢
Rl®¢r¡fubt‰ãš jdjl‰r¡fubtÆby¿¥g¢
ád¥òÈíŠbr§nfhYkid¤JÆ®¡F§fhtš óz¥
gÂaizÄir¥ guŠnrhâgh‰flšÃ‹bwGªjUË
kÂbeLKo1fÉ¤JbeLk©klªijia¡if¥ão¤J¥
òfœklªijbfhGedh»¥ngh®klªijiakz«òz®ªJ
gUâKj‰Fy«És¡»¢RUâfË‹Kiwthœ¤bjH2
ÉGªjmÇrka¤ijíÛsbtL¤J Mâíf§
bfhGªJÉ£L¤jiH¤njh§f¡nfhlhjw§FË®ö§f
khÇthŒ¤Jts«Ru¡f¤3 juÂnah®ãÂÚ§f
ešnyh®j§ f‰òaueh‹kiwnah®bjhÊštsu4
všyhUªjÅ¤jÅnathœªjdbkdkdk»œªJ
xUtUl‹ xUt®¡F« x‹¿Dl‹ x‹W¡F«
btUtUgifikkd¤â‹¿ÉiHªJfhj5Yl‹nru
ïªâu‹Kj‰¿rhghy®v©kUbkhUtoth»
tªjgojuÃ‹WkDthiz jÅehlh¤â
khÈahidãÂ¥ò©gdkÂ¢áy«ngau‰Wtd64
nrnyhilnafy¡F©gd7 njkh8 nttL¥gLtd
bghŒíiladtdntnangh®kiytdbtGfÅna
khkynufoathÆdtUòdnyáiw¥gLtd
fhîfns bfhoathÆdfŸS©gdt©Lfns
bghŒíiladtdntnangh®kiytdbtGfHÅna9
1. fÉ¤jhbdd 2. bghUŸthŒ¥g
3. tsŠRuªJ 4.Jiwtsu
5. aÇjf‰¿¡fhj 6. esbt©gh¥ ghlš <©L¡ ftÅ¡f‰ghyJ
7. fy¡Ftd 8.foa¥gLtd 9. NœfHÅ
ikíiladbeLtiunakUSiladïdkh‹fns
fa‰FynkãwœªbjhGF«1if¤jhanufoªbjhW¥gh®
ïa‰òytnubghUŸnt£gh®ïir¥ghznuTlŠbrŒth®
ït‹fh¡FªâUeh£oš2 ïašÉJbtdÃ‹Wfhtš
be¿ó©Lk(Dbe)¿ašyJÃidahJ
jªijÆnyh®¡F¤ jªijah»íªjhÆnyh®¡F¤ jhah»í
ikªjÇnyh®¡Fikªjuh»ík‹ DÆ®f£FÆuh»í«
ÉÊbg‰wgabd‹dmika¥ bg‰wtUbsdî«
bkhÊbghU(sh-Ät)bddî«Kf«bg‰wgDtbydî«
v¤Jiw¡F«ïiwtbddî«tuŠbrí«bgUªjtbkdî«
K¤jÄœ¡F«jiytbddî«_‹Wy»‹Kjštbddî«
muáa‰ifKiwÃW¤âašyitfoªjhWŒ¤J¥
bghUfÈÆÅUsf‰¿¥òfbH‹DÃyh¥gu¥ã¡
f‹dlU§fhÈ§fUªbj‹dtUŠá§fsU§
iffaU§bfh§fzU§TgfU§fháaU§
fh«nghrU§nfhryU§bfhªjsU«f¥gsU«3
g¥gsU«ghŠrhyU« bg¥gsU«óYtU«
k¤âuUkhuh£lU«t¤jtU khfjU§
bfho El§Ffdfnfhòu¡bfh‰wthrÈš tªÔ©o
4
bfh£ghtau¥ghtÈbuhuhtf‰¿¡?
fUkhK»šâUÃw¤J¡fdfsg5 uh#uh#‹
âUkh®ãYªâU¤njhËYªâUkdâY« ãÇahJ
g‰wh® FHÈa®¡bfhUNshkÂu¤ebk‹d6
áªjhkÂkAhu¤d«âyjnrhH7Fyu¤d«
8
ókfS«#akfS« òfœkfS«òÉkfS
ehkfSªjÅ¤njÉ eu J§f‰»tbs‹d
ghuur®bgUikíl.....................bl‹wu‰w¥
1. ãwHªbjhG¡F«
2. ‘ âUeh£o‹ ïašãaJ’ v‹W thá¡f
3. áyt‰¿šiy
4. ï›to És§fÉšiy
5. f‰fŸt‹
6. ‘v‹d ’ áyt‰¿Èšiy
7. nrhs
8. ókfËY«, v‹W áyt‰¿š fhz¥gL»wJ.
nguuR jÅelh¤â¥bg©zurhŒKoNo
cldhizíKlÅU¡ifíKlduR« cl‹áw¥ò§
fldhfntgil¤ jUË mw«òu¡F§fUiztšÈ
jtdtašgR«òuÉflî£nl®flhttUª
jtdFy¤JyfªbjhHtªjUËarª¤uîja(«)1
PhdKj‰Fyeh‹FešbyhG¡fK«bgU§f‰ò«
ngQkÆšuh#uh#‹ãÇahntis¡fhÇ2
mfyh jkhjhbt‹whuz§fbshUeh‹F«
òfytUªjÅeha» òtdKGJilahS«,
m¡»uk¤bjhÊyhš mUŸkiHbghÊ»s® bt©Fil¢
r¡fut®¤â3 rdeh j‹ juÂghy‹ jÅeha»
Muy§fky®¢nrhiyÆ Yyhî§»Ëj‹fhj‰
nguUsh bkhUgh‰flšÉisahLbgila‹d«
Ó®gil¤jáiy EjškÆšónyhfRªjÇah«
ng®gil¤jeh‹Kf¤njh‹bgU«gil¥igts®¡F«giz
itank¤JŠrkª jfkÂkh jt‹òidfî¤JtkÂ
ijayh®¡ bfhUNshkÂrJ®ntj áªjhkÂ
ò©ÂabkhUtoî bfh©LòfbH‹D96
kÂòidªJ
bg©Âašò jdjhf¥ ãwªjbjd¢áwªjngij
k‹d® jªnjÉa®Ã‹tÊaonahkonahbkd
K‹Å‹W bjhGnj¤jKj‹ik bg‰w_yeha»
ïd«bghÊí§fÉuh#‹ahidnahLÔ jhl¤
jd«bghÊí«uh#uh#‹ jhŒntid jÇ¤jbgh‰bfho?
ïirKGJ§FilKGJ§FzKGJ« <©L‰W
âirKG Jk©KGJªâUKGJKilahbshU
KªijKGJyFŒaKoNL« uh#g©oj‹
j‹(kd)KG xUÓ®¤JilanjÉ juÂKG JilahS«,
gh®thHî«k©thHî«gDtšthHî«(kDthHî«)
Ó®thHî«kyhlFy¤ jtjÇ¤J¤ âirÉs¡F
nk‹ikíl‹bgU§Ñ®¤â k©Äirts®¡F§FÆš
1. rªju cja«
2. fh¿ v‹W fhz¥gL»wJ.
3. Fil[¡fut®¤â
cyFilK¡nfh¡»Hhdofbs‹Dky»šfwãyuÉªjkilíª
âUªâaj‹bgU§Fz¤â‰áwªnjh§»awªjiH¡F«
mUªjâahbk‹dtU«bgUikí«mtÅKGJilahS«,
k‹ÅabgU«òfœgil¤jbj‹dt‹»HhdofS«
CÊôÊgyf‰g«thÊkz«òz®ªâU¥g
cja»Ç c¢ána¿k âbt©FilòJÃH‰Ñœ¢
rªâuKfk©ly¤J¤jhkiu¡FŸbr«gtsthŒ
ïª¤juÚyFŠrunkhros«ãoílÅirªjbjd¢
br«bgh‹ åuá«khrd¤J¥òtdKGJilahbshL«
å‰¿UªjUËa nfh¥gunfrÇ g‹kuhd âÇòtd¢ r¡fu
t®¤âfŸ $ uh#uh#njt®¡F ah©L VHhtJ f‹Å
ehÆ‰W mkug£r¤J etÄí« òj‹»Hikí« bg‰w
MÆša¤JehŸ..........
II
ókUÉ âUkhJ« òÉkhJ« brakhJ«

ehkUÉa fiykhJ« òfœkhJ« eaªJòšf
mUkiw Éâbe¿ aid¤Jª jiH¥g
tUKiw íÇikÆš kÂKo No¤
â§fŸ bt©Fil¤ âir¡fË bw£Lª
j§F jÅ¡Tlª jhbdd És§f¡
fU§fÈ¥ g£oia¢ br§nfhš Ju¥g¥
bghUfâ uhÊ òÉts®¤ Jl‹tu
Éšyt Çu£l® Ûdt® á§fs®
gšyt® KjÈa gh®¤ât® gÂa
v©zU§ f‰g« k©zf« òz®ªJ
br«bgh‹ åu á«kh rd¤J
òtdKG JilahbshL« å‰¿Uª jUËa
nfh¥gunfrÇt‹kuhd âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ
$ uh#uh# njt®¡F ah©L:-
230
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhH‹

I
flšNœªj gh®khjU« ókh jU§ fiykhjU«

mlš Nœªj ngh® khjU« Ó®khjU« mk®ªJ thH
eh‰flšNœ òÉnaG« gh‰flšnghš òfœ gu¥g
Mâíf khbk‹d¢ nrhâKo òidªjUË
mWrkaK« I«ójK« be¿ÆšÃ‹W ghÇ¥g¤
bj‹dtUŠ nruyU« á§fsU« Kjyha
k‹dt®fŸ âiwRkª tªÔ©o¢ nrÉ¥g
CÊCÊ xUbr§nfhš VGghU« ïÅjË¥g¢
br«bgh‹ åu á§fhrd¤J
cyFil K¡nfh¡ »HhdofnshL«
å‰¿UªjUËa nfhÉuh#nfrÇt‹kuhd
âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ $ ïuh#hâuh# njt®¡Fah©L:-
II
flšNœªj ghnuGª âirba£L§ fh¤J Ã‹W

jlkhkâ badÉs§»¤ jusbt©Fil Ãyhbt¿¥g
MÊtiu tu¥ghf ml‰fÈia¥ ãy¤bjhJ¡»
CÊbjhW« òfnHh§f XuhÊ btÆ‰gu¥g¡
fašáiyÆ yhÇš(?)tiuaf‹whsÆ‰ fu§FÉ¥g¥
òayhÊ‰ ngh‰¿bra¥ òÈnkUÉš å‰¿U¥g
âUthizíŠ br§nfhYª âirba£L§ fhtš bfhŸs¥
bgUthœî bg‰ WÆuid¤J« ã.... ... .....
rikakhWª jiybaL¥g¤ jUkKkU kiwínkh§»
mikÉšyh kDbthG¡f khâah«go ÃiyÃ‰f
X®¥ãD«j« KWfdÉY« x‹nwhblh‹W gifÆ‹¿¥
ngh®¥òÈí« òšthí« ò¡bfhUJiw ÚU©z¥
bgh‹Åeâí« bghŒahJ òaY« òdnyhthJ
231
_‹wh« Fnyh¤J§f nrhH‹

I
òašbgUf ts«bgU¥ bghŒahj eh‹ kiwÆ‹
brašthŒ¥g¤ âUkfS« rakfS« áwªJthH
bt©kângh‰ Fil És§f ntštªj uotz§f
k©klªij kdk»H kDÉ‹ be¿ jiH¤njh§f¢
r¡»uKŠ br§nfhYª â¡fid¤ JŠbršy¡
f‰gfhy« òÉfh¥g¥ bgh‰gikªj KoNo
É¡ukgh©oa‹ nt©lÉ£l j©lhš
åugh©oa‹ kf‹1 glVHf«2 glkw¥
gilgl¢ á§fs¥ gil_¡ fW¥ò©L
miyflš òfåu gh©oaid KJ»L« gojh¡»
kJiuí« muR«bfh©L #aÞj«g e£L
m«kJiuí kuR« ehL« milªj gh©oa‰fË¤jUË
bkŒ«ky®ªj åu¡bfhoíl‹ âahf¡ bfho vL¤J¢
br«bgh‹ åu á§fh jd¤J¥
òtdKG JilahnshL« å‰¿UªjUËa
nfh¥gunfrÇt‹kuhd âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ
$Fnyh¤J§ nrhHnjt®¡F ah©L:-
II
òašthŒ¤J k©tsu¥ òÈahizí« r¡fuK«

brašthŒ¤j kDüY« br§nfhYª âirel¥g¡
bfh‰wití« âUî«thH¡ bfhL§fÈbfl¡FË®
bt©Fil¡
f‰gfhy« gofÉ¥g¡ fâut‹Fy KoNo
v¤jiuíª bjhGÄiwt‰ bfâu«gyŠ br«bgh‹
ntŒªJ 5
1. k¡fŸ, 2. VHf¤jh®
á¤âiuÉHh mik¤âiwÉ âU¡nfhòuŠ br«bgh‹
ntŒªJ
mÇãuk® bjhGÄiwt‰ f»ybkšyhª bjhGJ ngh‰w¤
âÇòtd åß¢RuŠ brŒJâU itfháíŠ
áwªjâU thtÂíª âirÉs¡F... .... ô®
Ãiwªjbršt¤ Jl‹És§f Ãyîª âUehŸf©L 10
k‹DÆ®¡ fUsË¡F« thdt® ehaf® thH
mUsikªj âUkiynghš nfhÆš f©L
jhuÂbfhŸ âU¤jhij¡F« ïuhruhÓ¢ Ru¤jh®¡F«
fhuz¢áwªjnfhÆš mÂâfœbgh‹ntŒªjUË¤
jÅahizÉ£lh©ikbrŒJ tlk‹diu¤
jiw¥gL¤â 15
KÅth¿¡ f¢áò¡F KGjuiríª âiwft®ªJ
jh§fU«ngh® tLifbt‹W nt§ifk©lyªjd jh¡»¥
bgh‹kiHbgŒ Jwªijba‹D« bgh‹df® ò¡fUË¤
j©blh‹whš tGâ ikªjid _¡fÇªJjÄœ kJiu
bfh©LÉ¡»uk gh©oa‰F¡ bfhL¤J Û©lj‰ ã‹
gÇgt¤jh 20
byL¤JtªJ be£^Çš vâ®¤jåu gh©oa‹
Ko¤jiybfh© lk®Ko¤jt‹ kl¡bfhoia
ntsnk‰¿¤
âUÉHªj bj‹dtDŠ nruyD« tªâiwŠá
mÇaizÆ‹ ÑÊU¥g mt‹Konk yoit¤J¥ 25
gotH§»Ko th§»¥ gh©oa®¡F ÉilbfhL¤J¡
bfhotH§F« Éšyt®¡F¡ bfh‰wt®bgwh¤ âUtH§»
ghu¿a thœtUË¥ gÇfy¤â yKjË¤J¥
gUâFy gâba‹W âUehkªjÇ¤j gh©oa‰F 30
ïUbeâí« gÇr£lK« ïy§FkÂ¡ fyDeš»
<Hk©ly bk¿ªjUË MÊk©ly¤ juáiwŠr¥
óÊa® bfl¡bfh§F« ghœgl¥ bghUJò¡F¡
fUñÇ‰ nrhHnfusbd‹W k‹d® bjhH
Éirakh KoNo åuKo òidtj‰F 35
É£blGªJ g‹djh‹ tªJl‹ ngh®kiya¥?
gilÉ£l ......... kha¥ gilbašyh« gl¥bghUJ

f£lu©f s£L¡bfho kiy¡FtL ïo¤J
k£oôU« fÊ¡nfh£ilí« tisªjW¤J¡ fskho
be£lyif¡ Fykhl beL§fË‰whyk®ª... FoÆš 40
foauz¥ ngh®¥gilia¥ bghoah¡» moí©l
gil¤jif ÉiwÉUjh tisí©L ãoí©L
òykhl beL§fË‰wh‰ f£L©L ngijfŸ cl§nfnghf
v©Âšnfho gilåu® ò©ÙÇš ò¡fÊª
jh¡»angh® tÈÉUj® _¡»HªJ KfkÊa 45
kw¥gilíl‹VHf¥giláiw¥g£LÉH¤joªJ
jªijkwŠrhŒªJila¤JuªJbrefh(?)-mÊŠreWª
bj‹kJiu¥ òwkâiy¤ j‹bdL« gil¡flš tisa¥
bgUtGâaU« j«ãaU« bg‰wjhahU«ngUÇikí«
bghUtUJa® Jizahf ntWntWRu«glu¤ 50
bj‹kJiu¥gâ¥ò¡F tªjijbašyh§bfhL¤J¥
bghogL¤â tGâa® j«Tl k©lg«
fGijnaÇl cGJòfœ¡ fâ®Éisa¡ ftoÉ¤â
.............ngt gj§f©Lnf£L
..........kjfËnwhbu£L nkGyF Äl®Ôu¢ 55
nrhHgh© oa‹v‹W ngh(®) åu®........fŸ fË¥g
åukh KoòidªJ âÇòtd åubu‹
¿UÃyŠbrhy KoNo
ïfš fHšf£o¥ òfœåu¡bfhobaL¤J¤
âahf¡bfho âirba£oY nkf¡fÈ¥ gifJu¡f 60
khkJiuia ty§bfh©L âUthy thíiwí«
njky®¡ bfh‹iwth®ril¢ brGŠRliu¤ bjhGâiwŠá
M§ft®¡F¥ ózhu« mnefÉj« bfhL¤jUË
X§»a ng®xÈ fHÈiwŠr ïªâ.... eJ.
bgh‰goí« ïs§fË‰¿‹ f‰goí« bfhL¤jUË 65
t©liwjh® tGâaiu¡ bfh©l gh©o k©ly¤ij¢
nrhHgh©oa‹ k©lybk‹ nwGghUŠ brhyÃW¤â
kšyšitia kJiuiaí« kJiuba‹w ngbuhÊ¤J¤
bjhšiy Ko¤jjiybfh©l nrhHòu bk‹wUË¤
jh®tGâk©lg¤âš nrugh©oa® j«ãuhbd‹W 70
ngbuGâ¥ gh©oaid¥ gh©oabd‹D« ng®kh¿tu
beL«gil¤ bj‹dt‹bfl kJiubfh©l njhŸtÈghoa
ghzid¥gh©oabd‹W gUkÂ¥ g£lŠN£o
btŠáiy th§» nt£ilÚ® goªjho
Xilkj¡ fËnw¿ ahlšth« gÇelÉ¤ 75
j©lst ky®khiyÆš t©lu‰w¢ br©lho
mu‹âU thythÆš mikªjt®¡F¤ j‹nguhš
áwªjbgUª âUåâí« âUehS§ f©lUË¥
bghU¥òbeLŠ áiyah‹K¥ òubkÇ¤j brh¡f‰F¤
âU¥gtÅ f©lUË¤ âUåâÆ‰ nrÉ¤J¤ 80
bj‹kJiu¤ âUthythŒbgh‹kiybad¥ bgh‹ntŒªJ
áiwbfh©l òdšitia¢ nrugh©oa‹k©ly¤J
ïiwbfh©l gR«bgh‹D« ïiwÆÈíbkÆ‰òÈô®
MLk«gy thz®To thŒªj âU el§f©lUS«
ghlf¡fh‰ig§»Ë¡F« ig«bgh‹kâš âUth%® 85
thdt‰Fª âÇòtd åß¢Ru tUªjt‰F«
nj‹ÉÇril¤ âUthythŒ¢ brGŠRl®¡F§ bfhL¤jUË
kªâukiw KGJz®ªj mªjz®¡ fwnk‰¿
vGJbt‹¿¢ bra¤j«g« v¤âirÆY« eLÉ¤J
tGÉšbrŠbrh‰fÉ F‹WÕl§fshf
kJiual§fî« bgh¿¥ã¤jt‹ 90
moÃH‰Ñ HgaÄÅ aŠrbyd... ... ....
... ... tGâ¡F« gâjilí« rhkiuí« nfhriyí«
bt«gÇí«
bfho¤njU§ FŠruK« itifehL«
gH«g .... .... ït‰.... .... ... âa‹
â¡bf£L« všiy bjhl... ... ... ... 95
... ... ... .... krjf® bt‰ã‹ òfGyht¢
br«bgh‹åu á§fh jd¤J å‰¿UªjUËa
nfh¥gunfrÇ t‹kuhd âÇòtd¢r¡fut®¤âfŸ
$kJiuí« <HK§ fUñU« gh©oa‹ Ko¤jiy
í§bfh©L åuhãnõfK« ÉrahãnõfK« g©Â 100
aUËa âÇòtd åu nrhHnjt‰F ah©L:-
235
_‹wh« ïuhruhr nrhH‹

Ó®k‹Å ïUeh‹F âirÉs§F âUklªijí«
ngh®k‹D raklªijí« òÉklªijí kz«òzu
mUkiwfŸ be¿thH mUªjÄnHh® »isthH¥
bghUÉškD be¿thH¥ bgh‹kFl« fÉ¤jUË
bt§nfhg¡ fU§ fÈ¥gif Élehf«
br§nfhY§ bfho¥òÈíª â»Çtiu tu«gs¡f
v©oirKf¤ bj©fÇ¡F bkL¤jjÅ¡ Tlbkd
m©lTl KwÃÄ®ªJ KGkâ¡FilÃ‹ wHbf¿¥g
eLîÃ‹W Fofh¤J e‹wh‰Wª âw«bghwhJ
foâiH¤j c£gifí« òw¥gifí kw¡foªJ
bghyªâ»Ç gâdh‹F òtd§fS ko¥gL¤â
ïy§Ffâ® tlnkUÉ ÈUªjta¥ òÈnabw‹d¢
br«bgh‹åu á§fhrd¤J¥ òtdKGJilahbshL«
å‰¿UªjUËa nfhÉuhrnfrÇ t®kuhd
âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ $ ïuh#uh# njt®¡F ah©L
II
Ó®k‹D ky®kfS« áwªjjÅ Ãiy¢bršÉí«

gh®k‹D gRªJst¢ raklªij kd§fË¥g
òfœklªij òfœghl¥ òykfS« óRuU
Kfky®ªJ f©fË¥g KÅt®fzª JâbaL¥g¤
jÅ¤Jyf KGjhs¤ jl§fiu¥ gh‰flšãÇªj
gÅ¤Jst eWªjhk¥ guªjhk bddtªJ
foKur bkhU_‹W§ fldh‹F bkdKH§f¥
goKGJ ÄUÙ§f¥ gUâjÅ¡ Fy«És§f¡
bfhonaªJ òÈÆika¡ Fytiunkš å‰¿U¥g
Kontªj uoNl KiwikÆdhš KoNo
tltiuÆ‹ gltuÉ‹ kÂKoí« bghoahf¤
jltiuÆ‹ beLªnjhË‹ gogÇ¡F« »ÇnaG«
ghnuG« bghÊnyG« gogÇ¡F« »ÇnaG«
ÚnuGª jÅfÉ¤J Ãiwkâbt© FilÃH‰w¥
òwthÊí« tiuahÊí« ójyK« bghJÚ¡»
mwthÊíŠ br§nfhY kdªjf‰gfh y«òu¡f
x¥gÇa kiwehY« ciuâw«gh kDü YŠ
br¥gÇa tlfiyí« bj‹fiyíª jiybaL¥g
ÚâjU Fyeh‹F« Ãiyeh‹F ÃiyÃ‰g
Mâíf§ FoòFj mWrikaª jiH¤njh§f¥
bghUJiwíŠ ádnt§ifí klkhD« òFªJlnd
bahUJiwÚ ÇÅJ©L gifÆ‹¿ íwthl¥
òašthÇ bghÊÉ¡F« bgh‰bwhoat® f‰òau
tašthÇ ts«bgU» kiwat®K¤ jÄœts®¡F«
be¿Kiwik ÆÅÔ©o¤ jdjhiz âirel¥g
ÃUg®Fy« bgy«glh Ãy§fht‰ bwhÊšó©L
brUtÈÆš KUfbd‹Wª âUtoÉš kjdbd‹W«
bgUbfhËÆš gUâba‹W« bgUªjifikÆ‰wUkbd‹W«
j©zËÆš kâba‹Wª jdªjUjÈ‰ whba‹W«
k©Qyf¤ âfšntªjU kiwthzU« ngh‰bwL¥g
ÛdtUŠ á§fsU« É¡fyU« f‰flU«
thdtU« FªjsU« t§fsU« gh®kU§F
gšytU« khfjU« ghŠrhyU« fh«nghrU«
bfh§fzU« âÇf¤jU« TgfUŠ rhtfU«
g©ilaU« âUto¡Ñœ¥gÇªJâiw brhÇªâiwŠr
v©oirí«òuªjË¡F« ïuh#uh#J§f‹ ïuh#uh#‹
kiyngÇY« th‹ngÇY« khâu§fhš
ÃiyngÇY« nguhj beŠRila brŠnrtf‹
my»šbgU« òfHhfu« k§ifaU¡ furh»
cyFila bgUkhSl‹ x¡fkÂ KofÉ¤jhŸ
cwªijts efu«nghy cyfbkhU gâdh‹F«
ãwªJilahŸ ïuh#uh#‹ ãÇah ntis¡fhÇ
ïašthHî« ïirthHî« ïikakiy kfsw¤â‹
brašthHî« uh#uh#‹ âU¤jhÈ bg‰Wilah®
muáiwŠ rHf dUÂiwªj îyfjÅš
ciuáwªj jÅahiz cldhiz bg‰WilahŸ
jtsta¥ gÇf©l‹ fh¤jË¡F§ f‰gfhy«
òtÅbaH¤ jdjhizÆ‰ òu¡Fkªj¥ òu¥bgUkhŸ

bghŒahbeL Ãyeh‹F« bghUFilÆ ÅUeh‹F
khâuK« És§ftªj thz®Fy ÃiyÉs¡F
FyfÇba£L«gÇ¤j Fyt£l ky®fÉif¡
r¡fut®¤âj dªj òu¢ r¡fut®¤â fhbr¿a
nfhblÆš thdt®rá FyÔg juhgâ
khnjÉah® bjhGâiwŠR« klªijk§ifa® j«bgUkhŸ
m›îyf¤ jUªjâí« mârÆ¡F« bgU«f‰gh
È›îyf¤ jUªjâbad Éirjªj âirÉs§f¤
âUªâantš ïuh#uh#‹ uhn#ªâu‹ âUtUbs‹D«
bgUªjÅ¥gh‰ flšgoªJ ÉisahL« bgila‹d«
Mizba§Fª jdjh¡»a Mâïuh#‹ khnjÉ
ts®t§f NshkÂ kiwat®bjhGŠ áªjhkÂ
nrhzhl‹ ïuh#uh#‹ RÇky¥óª JHhŒkh®ãš
ózhu bkdÉs§»a òtd KGJilahS«
mdªjf‰g ehŸãÇahJ kd§fË¤J kz«òzu¢
br«bgh‹ åuÌ«Ah[d¤J¥ òtdKG JilahnshL«
å‰¿UªjUËa nfhuh#nfrÇt®kuhd
âÇòtd¢r¡fut®¤âfŸ
$uh#uh#njt‰F ah©L ehyhtJ.
_‹wh« ïuhn#ªâu nrhH‹

ïj‹ fU¤J:
“všyh cyf¤â‰F« x¥g‰wåuD«, th£nghÇš t‹ik
Ä¡ftD«. åu uhB[‹ vd¥ ngh‰w¥gLgtD«,
f§fhuhk‹ v‹D« bgaUilahD«, kEFy¤ij
ca®¤âatD«, mŠr¤j¡f ngh®¡fs¤âš gift®¡F¢
NwhtËí«. nrhH® Fo¡F neU« jhœÉid¤ jÉ®¡F«
jÅ, åuD«, _‹W M©LfŸ..... jÇ¤j Kofis
íilatD«, mur®¡fuR«, thDyf kfË® T£Lwthš
brU¡»a gh©oa‹ nru‹ v‹D Ät®fŸ bt©rhkiu
åá¥ngh‰w¥bg‰w bgUikíilahD«, gh©oa
k©ly¤ij¡ ft®ªj f‹dl ntªjid bt‹wtD«,
nghÇš nridfis ÆHªj åunrhnkRtu‹ v‹gtdhš
ruzilªJ g‰¿¡bfhŸs¥g£l ghj§fisíila tD«,
åu®¡F mÂfydhf És§FgtD«, uh# gunkRtu‹.
uh#gukkhnfRtu‹, uh# ehuhaz‹ v‹D« bga®fis
íilatD«, všyh¢ rka§fisí« x¥g Ãiybgw¢
brŒgtD« ahid fhyhŸ KjÈa gilfis¥ òu¥gtD«,
muáaš, ïir, Vid¡fšÉ M»at‰¿š nj®¢áÄ¡f
jiytD«, gifntªj® cs¤â‰F¢ ršabk‹D«
gilia x¤J¡ fy¡fŠ brŒgtDkh»a âÇòtd
r¡fut®¤âfŸ $ uhn#ªâu nrhH njt®¡F ah©L”
240
nr®¡if II
nrhH k‹d®fis¥ g‰¿a giHa ghlšfŸ
Kj‰Fnyh¤J§f nrhH‹
xUt® xUt®nkš åœªJ tlehl® 1

mUt® mUtbud mŠá - btUtªJ
Ô¤Ô¤Ô ba‹wa®t® br‹Å gilåu®
ngh®¡fÈ§f ÛbjGªj nghJ.
nfh£lª âU¥òUt§ bfhŸsh tt®br§nfhš 2
nfh£l« òÇªj bfhil¢ br‹Å - eh£lŠ
átªjd Éšiy âUªjh® fÈ§fŠ
átªjd brªÔ¤bjw
ful¤jh‹ khÇí§ f©zhš btÆY« 3
ÃiutÆu¡ nfh£lh ÅyîŠ - brhÇíkhš
Úsh®¤ bjhilaJy nduh® fÈ§f¤J
thsh‰ ft®ªj ts«.
jl§Fyî eh©khiy¤ jhk¤j‹ ifÆš 4
Él§Fyî btŸthŸ Éâ®¥g- eL§»anj
nfh©nkî gh«ã‹ bfhLKoa jšynth
th©nk ÉafÈ§f® k©.
th£lhW bfh§f« tlfÈ§fª bj‹kJiu 5
nfh£lhW§ bfh©l FyÔg‹- V£oš
vG¤âUg¤ bj£o£lh bd‹wur® nf£L¡
fG¤âUg¤ bj£o£lh® fh©.
1. j©oay§fhu«,106 nk‰nfhŸ.
2. åunrhÊa«, my§fhu¥gly« , 31 nk‰bfhŸ.
3. j©oay§fhu«, 59 nk‰nfhŸ
4. fÈ§f¤J¥ guÂ¡ ifbaG¤J¥ ãuâfË‹ ïWâÆ‰ f©l ghlš; bgUªbjhif,
g¡. 178.
5. nk‰go
kiyÆ diyflÈš thsuÉ‹ btŒa 6

jiyÆ‰ gÆ‹w jt¤jhš- jiyiknr®
m«khj® òšY« mga‹ òa«òzu
v«kh jt«òÇªnjh« ah«.
kiHah® bfhil¤jl¡if thsga bd§nfh‹ 7
ÉiHah® ÉiHah®bkš yhil-FiHah®
jiHah Kzî§ fÅah ÄdK
KiHah KiHah Kiw
ehÅy¤ij KGjh©l raju‰F eh‰g¤J ehyh«
M©oš 8
ÛdÃfœ ehÆ‰W btŸËbg‰wînuhfÂehŸ ïlg¥nghjhš
njÅyî bghÊ‰¿šiy ehaf®j« nfhÆbyyhŠ
br«bgh‹ ntŒªjhŸ
VdtU« bjhGnj¤J« ïuhruhr‹ Fªjitó
Éªijahns.
MÇa îyf kid¤ijí§ Fil¡Ñœ 9
M¡»a Fnyh¤J§f nrhH‰
fh©blhU eh‰g¤ jh¿il¤ âšiy
a«gy¤ njtl Ñœghš
nghÇa‹ kj¤J¢ brh‹dth w¿th®
nfhÆY« òuhzüš ÉÇ¡F«
neÇa‰ fh©nlh uŠRl‹ _‹¿š
ÃfÇyh¡ f‰wË Ú^®
ÃyhÉdh‰ rik¤j ÃyhÉdh dKj
rhfu bdLªjÄœ bjhF¤j
fhÇif¡ Fs¤ö® k‹dt‹ bwh©il
fhty‹ áWF‹w eh£L¡
f‰gf ÄHiy eh£Lnt sh©ik
bfh©lt‹ f©l‹ khjtnd
6. j©oay§fuh«, 59 nk‰nfhŸ
7. nk‰go, 93 nk‰bfhŸ.
8. áj«gu¡ fšbt£L.
9. and 10. Ú^®¡ fšbt£L¡fŸ. Epigraphia Indica, Vol. XVIII, No.8;
bgUªbjhif. g¡f§fŸ 278, 279
v©oir íyif bahUFil ÃH‰Ñ 10
ÊU¤âa Fnyh¤J§f‰nrhH‰
»ah©blhU K¥g¤ bj£oÅ‰ nrhzh£
oirts Çªjq® eh£LŸ
c©il ÚoaÚ Ûik nahL
KyhÉd átbgU khD¡
FtªJ bt©fÆiy kiybad¢ áiyah
Y¤jk ÉkhdÄ§ fik¤jh‹
j©lÄ HÄj rhfu KÅia¢
ra§bfh©l nrhHk© ly¤J¤
j©áW F‹w eh£lf¤ âU¤â¤
rªjü‰ fhÇif atdh‰
f©lt‹ kUkh‹ fhÇif¡ Fs¤ö®
fhty ÅyhÉdh bdt®¡F§
fUizí Ãâí« fh£oa ÄHiy
eh£LntŸ f©l‹ khjtnd.
xJŠ rfu®ah© nlhbuhUg¤ bj£o‹nkš 11
Mâ_ yªehË yhÅjÅ‰ -nrhâ
Js§»y nk‰nrhH‹ nrhHFy tšÈ
fs§fkw it¤jhŸ fU.
ruÃiu¤ jhy‹d j©gÂ ö§f¤ jiyÄir¢br§ 12
fuÃiu¤ jhiuí§ fh©g‹bfh nyhfÈ§ f¤Jbt«ngh®
bghuÃiu¤ jh®É£l ntH bkš yh«bgh‹Å eh£lsî«
tuÃiu¤ jh‹bwh©ilkh‹ t©ilkhef® k‹dtnd
òa‹nkî bghÊ‰wŠir Kj‰gŠr eâthz‹
òjšt‹ ó©l 13
tankî fËahid Kobfh©lh‹ khbeLntšt¤j® ntªj®
ïa‹nkî njhsga‰ »Ug¤ij ah©ljÅ Ål®¡f u«ig¢
bra‹nkî Ûr®¡F¤ âUeªjh És¡bfh‹WâU¤â dhnd
11. S.I.I., Vol., No.621.

12 fÈ§f¤J¥guÂ¡ ifbaG¤J¥ ãuâfË‹ ïWâÆ‰f©l ghlš; bgUªbjhif,
g¡f«,249.
13. S.I.I., Vol, IV, No.1338.
É¡»uk nrhH‹
eo¤jJ e¢ru î¢áÆ D¢á kâÈy§if 14
ïo¤jJ bt‹w âUgJ njhŸgâ bd©gfny
Ko¤jJ ghuj« åu¥ òÈit¥g _Ç¢br©lhš
mo¤jJ bgh‰»Ç É¡uk nrhH tfs§fnd.
ifí kyuoí§ f©Q§ fÅthíŠ 15
brŒa fÇa âUkhny -ita«
msªjh afs§fh thÈiynk‰ gŸË
ts®ªjhŒ js®ªjhbs‹ kh‹.
rÇí« òidr§Fª j©lË®ngh‹ nkÅ 16
tÇíª jd jlŠNœ t«ò« -âUkhd
Muª jGîª jlªnjh sfs§f‹
nfhuª bjhGj bfho¡F.
É¢rh jundD kªju¤J nkthdhš 17
m¢Rj dhÆDk« khady‹-Ã¢r
Ãiwth‹ fiyah‹ mfs§f Üâ
ïiwah ddfbd§ nfh‹.
j©lhkiu jUeh©ky® Ûnjhâk Ûd¤ 18
jus¤âuŸgts¤âu bs‹nwiHa® j§if¡
bfh©lhol K‹id¡»J ã‹id¤jU br«ik¡
Fzeh‹ko ísjh»a FlfhÉÇ ehlh
g©lhÈiy akË¤JÆš FHÉ¥gU t¤nj
g›t¤bjhL Kyif¢áW gts¤Jt® thahš
c©lhaf s§fhÃf s§fhŒfÇ bjhGjhŸ
cŒa¤âU îsnkhbtJ brŒa¤âU îsnkh.
14. jÄœ ehty® rÇij, gh.117.

15. É¡»uk nrhH‹ cyhÉš ïWâÆYŸsbt©gh.
16. j©oay§fhu«, 40nk‰nfhŸ.
17. åunrhÊa«, my§fhu¥ ghlš, 30 nk‰nfhŸ.
18. jŠir¢ ruRtâkhš V£L¥ãuâÆ‰ f©l ghlš; bgUªbjhif , g¡f« 182.
brŒnahdf s§f‹ts t‹nrhH Fnyr‹ 19
br‹Å¡Fy Ôg‹Da® bgh‹Å¤âU ehl‹
bghŒnahblhU ehS«Kiw brŒahkD J§f‹
ngh®tšyt‹ kšiy¥bghÊš bgh§F§ FUÑnu
mŒnahtt iu¥nghbyhU Ã£ûU K©nlh
mŠr«gL if¡nfJa® beŠr«gL if¡nf
btŒnah‹ ÉG if¡nfGJa® beŠr«gL if¡nf
ÉÊÚ®brhÇ if¡nfbaid É£L¥ãÇª jhnu.
tlit¡fdiy¥ ãÊªJbfh©L
k‰WbkhUfhš to¤bjL¤J 20
thil¤JU¤â it¤öâ
kWf¡fhŒ¢á¡ FH«òbrŒJ
òlÉ¡fat® jik¥gho¥
gÇRbgwhk‰ ¿U«ãtU«
òyt®kd«ngh‰ RLbeU¥ig¥
òGbf‹¿iw¤jh‰ bghW¥ghnsh
mlÉ¡fjÈ¥ gR§FU¤ij
e¢R¡FHby‹ wŠáaŠá
mŠbrh‰»ËfŸ gŠru«É£
lfyhÃ‰F kfs§fh
âlK¡flth uzKif¤j
njnt nrhHá§fnk
â¡FÉraŠ brY¤âbahU
br§nfhdlh¤J bk§nfhnt.
br§fh‹khl t‹d«gl® Ôahbkd btUÉ¢
áiwÆ‰bgil kiwa¡bfhL âÇa¤âuŸ fK»‹ 21
ig§fh‹kh fjÛJ gl®ªJnj¿ eWªj©
ghis¡»il gts¡bfho gl®fhÉÇ ehlh
j§fh jÈ aUikªjU Kldhf tz§F«
jiyfhbtk Jlšfhbtk JÆ®fhtfs§fh
19. nk‰go
20. jÅ¥ghlš; bgUªbjhif, g¡f«. 182.
21. jÄœ ehty® rÇij, gh. 129
bfh§fhkd J§fhbtd kJnur® tz§F«

bfhšahid ag§fhÉtŸ FHnyhir bghwhns.
ï‹d§ fÈ§f¤ âfšntªj U©bl‹nw 22
bj‹d‹ jÄœeh£il¢ Ó¿nah -br‹Å
mfs§fh î‹w‹ mÆuh tj¤â‹
Ãfs§fhš É£l Ãidî.
gÊí« òfG bkt®¡FK© lhÄªj¥ ghÇYd¡ 23
fÊíŠ áiyí§ faYk‹ nwhtf s§fJ§f
bkhÊí« bghGbj§fŸ bg©r¡u t®¤â Kf¤âu©L
ÉÊí« òUtK kh»Æ¥ nghJ‹id btš»‹wnt.
ög§ fkG«ig§ nfhija‹ É¡»uk nrhH‹ k‹d® 24
Ôg‹ òw§fil tªJÃ‹ whÅ‹ ¿U¥òUt¢
rhg§ FÅa ÉÊát¥ g¤jiy rhŒ¤JÃ‹w
nfhgª jÂa‹d nkbaË njhe§ Fo¥ãw¥ng.
É¡»uk nrhH‹ gil¤jiyt‹, kzÉ‰T¤j‹
fhÈ§fuha‹ âšiyÆš òÇªj âU¥gÂia¥ g‰¿a
ghlšfŸ.
všiy flyh Éfšntªj iu¡ft®ªj 25
brštbkyhª âšiy¢ á‰ w«gy¤J¤-bjhšiy¤
âU¡bfhL§if bgh‹nkŒªjh‹ ¿©ik¡ fÈÆ‹
jU¡bfhL§f btšT¤j‹ wh‹.
âšiyÆ‰bgh‹ d«gy¤ij¢ br«bghdhš
nkŒªJth 26
bdšiyia¥bgh‹dh¡»dh bd‹guhš-xšiy
tlntªj® brštbkyh« th§fntš th§F«
Filntªj‹ bwh©ilah®nfh.
bj‹ntªj‹ TÅÄ®¤j brªjÄH® bj‹nfhÆš 27
bgh‹nkŒªJ â¡if¥ òfœntŒªjh‹-x‹dh®¡F¡
22. nk‰go gh. 123.
23. nk‰go, gh.142.
24. nk‰go, gh.138.
25-30. áj«gu¡ fšbt£L¡fŸ; S.I.I. Vol. IV, P. 33
F‰w« gyf©nlh‹ bfhËiH¡F« nt‰T¤j‹
á‰w« gy¤âny br‹W.
bgh‹d« gy¡T¤j uhl« gykzÉ‰ 28
bgh‹d« gy¡T¤j® bgh‹nkŒªjh®-bj‹d®
kiyk‹d nuid tlk‹d® (k‰w¡)
Fyk‹d® brštbkyh§ bfh©L
âšiy¢á‰ w«gy¤nj ngu« gyªj‹id 29
kšy‰ fl‰whid th£T¤j‹-Éšyt®nfh‹
m«ònr® btŠáiyÆ dh‰wšjid kh‰¿anfh‹
br«ònkŒ É¤jh‹ bwÇªJ.
Vid tltur Ç£oilªj br«bgh‹dhš 30
Vd byd¤âšiy ehafU¡ -fhbdŒ
brhÇfykh khkÆiy¤ bjh©ila®nfh‹ T¤j‹
gÇfykh¢ brŒjik¤jh‹ gh®¤J.
bjŸS òd‰¿šiy¢ á‰w« gy¤jh®¡F¤ 31
jŸËbaâ u«gyªjh j‹ghj«-òŸS©z
e‰ã¡f§ bfh©l eunyhf åu‹br«
bgh‰go¡f§ f©lh‹ òÇªJ.
ï£lhbdÊ‰¿šiy ba«kh‰ »irÉs§f 32
k£lh® bghÊ‹kzÉš thœ T¤j‹ - x£lhiu
Æ‹gk‰w Ô¤jhd nk‰¿dh Ü©blhËnr®
br«bgh‰ wÅ¡fhsŠ brŒJ.
MLª jÅ¤njD¡ f«gy¤nj f®¥óu« 33
ÚLª âUÉs¡F Úlik¤jh‹-Tlh®
mo¡f¤ âideÇí« òŸSª....... .....
fo¡f¥ bgU§T¤j‹ wh‹.
bgh‹d« gyŠNH¥ bgh‹Å‹ ¿UÉs¡fhš 34
k‹Dª âU¢R‰W tªjik¤jh‹-bj‹dt®j«
óntW th®FHyh nuhL« bghU¥ngw
khntW bjh©ilah® k‹.
31-37, áj«gu¡ fšbt£L¡fŸ..S.I.I.. Vol. IV, P.33

á‰w« gy¤jhid na¤âdh‹ bj›Él¤J¡ 35

bfh‰w¤jhš tªj bfhGbeâahš -g‰wh®
jU¡f£l tŠádnt‰ wh®kzÉ‰ T¤j‹
âU¡f£l kŠrdKŠ brŒJ.
bjhšiy¥ gâ¤âšiy¡ T¤j®¡F¤bjh©ila®nfh‹ 36
všiy¤ âir¡fÇfŸ v£lsî«-bršy¥nghŒ¢
rhyKJngŒeo¡f(¤jh®jh§F)bjh©ila®nfh‹
ghyKJ brŒÉ¤jh‹ gh®¤J.
MLª bjËnjid ahÆu ehÊbeŒahš 37
ML« gof©lh‹ m‹¿d®fŸ-XLª
âw§f©l jhs‹ ád¡fË‰wh‹ Phy«
mw§f©l bjh©ila® nfhdh§F
e£l¥ bgUkhdh® Phd§ FiHªjË¤j 38
á£l¥ bgUkh‹ âU¥gâa-K£lhik¡
nf£ngh®¡F k©lg¤ij¢ brŒjh‹bw› ntªjt®bfl
th£ngh¡F bjh©ila®nfh‹ k‹.
kšy‰ Fytiuah }‰W¡fhš k©lg¤ij¤ 39
âšiy¥ ãuhD¡F¢ brŒjik¤jh‹ -bfhšy«
mÊîf©lh‹ nru‹ ms¥gÇa th‰w‰
»Êîf©lh‹ bjh©ila®nfh ndW.
âšiy¥ bgÇa âU¢R‰W khËif 40
všiy¡ Fytiungh ä©lik¤jh‹-bjhšiyÚ®
k©kfis¤ j§nfh‹ kâ¡Fil¡Ñœ å‰¿U¤â
c©k»Gª bjh©ila®nfh D‰W.
ò£fuÂ fšrh¤J É¤jh‹bgh‰ nfhÆÈ‹thŒ 41
É¡fuz« gh®¥gl¤j‹ nkšÉâ¤J¤ -â¡fsî
khel¤â¡ nfhdl¤J« th£T¤j‹ k©Âywª
jhdl¤â ÚLÉ¤jh‹ wh‹.
åâNœ ešÉs¡F« å‰¿U¡f k©lgK« 42
khJNœ ghf k»œªjh®¡F-nghJNœ
âšiy¡nf brŒjh‹ âir¡fËW nghŒÃ‰F«
všiy¡nf bršfÈ§f nuW.
38-44,áj«gu¡ fšbt£L¡fŸ S.I.I., Vol IV, pp. 33and 34
el§fÉ‹bfh s«gy¤J ehaf¢brª njÅ‹
ïl§fÉ‹bfhŸ g¢irÆsª njD¡ -fl§fh®
gUkh Ëifnk‰ gfLif¤j T¤j‹
âUkh Ëifaik¤jh‹ br‹W.
v›îyF bk›îÆU Û‹W bkÊyÊah¢ 44
br›ÉahŸ nfhÆ‰ ¿U¢R‰iw¥-g›tŠNœ
všiyt£lª j‹nfh‰ »ayÉ£l th£T¤j‹
âšiyt£l¤ njaik¤jh‹ br‹W.
thSila bgh‰bghJÉ‹ (k‹dÅlkhF«) 45
MSila ghit¡ fãnlf«-ntSila
bgh‰ãdhš bgh‹d« gy¡T¤j‹ bgh§Ffl
bt‰ãdh‹ rh¤âdh‹ ntW.
nrjh«gš thŒkÆ‰F¤ âšiyaª njÉ¡F¥ 46
Õjh« guŠrik¤jh‹ ngbuhÈÚ®-nkhjh
miy»‹w btšiy agaD¡nf ahf
kiy»‹w bjh©ilah® k‹.
bršÉ(âU¤jw§f bl‹)dfÇ¤ âšiy¡nf 47
ešykf¥ ghby©bzŒ ehnlhWŠ -bršy¤jh‹
f©lh dU«iga®nfh‹ f©zfÜ® Phybkyh«
bfh©lhdª bjh©ila® nfh‹.
bgh‹D yFjh« òÈô® bjhGtj‰ 48
F‹Å ÆÊ»‹w bjh¡Fkhš -bj‹d®
(FoÉ)lh k‰brF¤j T¤j‹ bgh‹Å‹
bfhoòwŠ brŒj FHh«.
Mâbr«bgh d«gy¤â d«kh bdGªjUS« 49
åâí«bgh‹ nkŒªjddhŒ nkšÉs¡FŠ - nrhâ¡
bfhoíil¤hŒ¥ bgh‹dh‰ FWftyh bdh‹W«
goaik¤jh‹ bwh©ila®nfh‹ gh®¤J
ehaf® åâ baGªjUS« e‹dhshš 50
öa fUbtG ög¤jh‰ -nghbahË®nr®
41-55,áj«gu¡ fšbt£L¡fŸ ; S.I.I. Vol., IV, p. 34.

th‹ kiw¡f¡ f©lhÅ« k©kfis t©òfHhš

jh‹kiw T¤j‹ rik¤J.
(guDik nt£g(nt)irth áÇa®) 51
âUîUt khdâU¡ nfhy« -bgUbfhËah‰
fh£odh‹ âšiy¡nf fháÅthŒ bt§fÈia
x£odh‹ bjh©ila® nfh‹.
k‹Wâfœ âšiy¡nf thÂ¡ furfzª 52
J‹W« bghÊ‹kzÉ‰ bwh©ilkh‹ -v‹W«
ïUªJ©z¡ f©lh Åfšntªj uhf«
gUªJ©z¡ f©lh‹ gÇªJ
âšiy¤ âahftÈ (É©á‰ gŠrÉÅ) 53
všiy Ãy§bfh©oiwÆÊ¢á¤ - âšiy
kiwKo¥gh® åâ klŠrik¤jh‹ k©nzh®
FiwKo¥gh‹ bjh©ila®nfh
v‹W« bgWjyh nyuhbuÊ‰òÈô® 54
k‹¿ dlD¡F khk¤j¡ - F‹W
bfhL¤jUË k©Â‰ bfhL§fÈth uhnk
jL¤jd‹ bjh©ila®nfh‹ jh‹
K¤âw¤jh ßr‹ Kj‰¿w¤ij¥ ghoath 55
bwh¤jik¤j br¥ng£o DŸbsGâ-ï¤jy¤â
bdšiy¡ »Çth ÆirbaGâ dh‹T¤j‹
âšiy¢ á‰ w«gy¤nj br‹W.
âšiy tsUª bjËnj bdhËjiH¥g 56
ešyâU eªjh tdŠrik¤jh‹ -tšy¤â‰F
nfh£l§bfhŸ thŸntªj® bfh‰w¡ fËahid
p£l§bfhŸ fhÈ§f nuW.
üwh Æu§fKF kh§fik¤ jh‹ád¤â‹ 57
khwhf btšfË‰W th£T¤j‹-TwhS«
tšÈ¢ áW»il¡F th‹tsu khelŠbrŒ
âšiy¢á‰ w«gy¤nj br‹W.
52-58. áj«gu¡ fšbt£L¡fŸ; S.I.I., Vol, IV, p. 34

khá¡ flyho å‰¿U¡f k©lgK« 58
ngr‰ wt‰iw¥ bgUtÊí«-<r‰F¤
bj‹òÈô®¡ nfaik¤jh‹ T¤j‹ âiraid¤J
k‹òÈah izel¡f it¤J.
X§»abgh‹ d«gy¤jh®¡ nfhuh ÆuŠRuã 59
M§fË¤jh nd‰bwâ®ªjh uhÆiHah® -jh§fh
bjhU¡»íl yhÉ íÆ®¤Jeh£ ngh¡»
ÆU¡fbt‹w bjh©ilah nuW.
bjhšnyh®thœ âšiy¢ Rliyakh®ª jh®nfhÆš 60
fšyh byL¤jik¤ jh‹ fháÅÆ‰ -bwhšiy
kiwts®¡f bt§fÈia kh‰¿tG thkš
mw«ts®¡f¡ fhÈ§f dhŒªJ.
âšiy_ thÆut® j§fŸ âUtsu 61
všiyÆšng nuÇ¡ bfÊ‹kjF-fšÈdh‰
whdik¤ jh‹ bw›ntªj®¡ bfšyhª jyªjÉu
thdik¤jh‹ bjh©ilah® k‹.
fhÈ§fuha‹ âUtâifÆš brŒj
âU¥gÂia¥ g‰¿a ghlšfŸ
bgh‹kfu njhuzK« ózÂí« g£oifíª 62

bj‹dâif ehaf®¡F¢ brŒjik¤jh‹-k‹dt®fŸ
j‹filthŒ Ãšyhjh® jhŸtiuthŒ Ã‹Wz§f
Ä‹filnt‰ fhÈ§f® ntªJ.
Ä‹Åy§F bgh‰rJ¡f nkfl«g bk‹¿t‰iw¤ 63
bj‹dâif eha®¡F¢ nr®¤âdh‹ -bj‹dt®jª
njhnzh¡F« bt‹¿ Jwªnj Runeh¡f
thnzh¡F§ fhÈ§f® k‹.
ÉšÈš btÆyida åu£l® jªâUehŸ 64
ešybep iuŠú‰W ehÊahš-tšÈ
íldhl¡ f©lh‹w‹ bdh‹dy®¡F¡ f©fŸ
ïldhl¢ bršT¤j‹ <©L.
59.61.áj«gu¡ fšbt£L¡fŸ; S.I.I. Vol. IV, p.34
62-64.âUtâif¡ fšbt£L¡fŸ; bgUªbjhif, g¡, 254.
k©lgK khËifí« thHâif åu£l®¡ 65

bf©oirínk¤j btL¤jik¤jh‹-É©lt®fŸ
ehŸth§f¢ nrÆiHah® eh©th§f e‰wl¡if
thŸth§F§ fhÈ§f® k‹.
k‹bdhËnr® ü‰W¡fh‹ k©lg¤ij khštiuahš 66
k‹dâif ehaf®¡F tªjik¤jh‹ -k‹d®
ïirbfhlh njhl Éfšbfh©lh§ bf£L¤
âirbfhlh® T¤j‹ bjÇªJ.
k‹DâU åu£l® nfhÆ‹ kil¥gŸË 67
j‹id¤ jlŠáiyah nyrik¤jh‹ -bj‹d®
Flkiy ehbl¿ªJ bfh©lnt‰ T¤j‹
flkiykhš ahidah‹ f©L.
mâif auD¡ fUtiuah‰ brŒjh‹ 68
kâif beL§Fil¡Ñœ k‹d®-gâfŸ
cÇaâU¢ R‰W Kl‹ft®ªj T¤j‹
bgÇaâU¢ R‰iw¥ bga®¤J.
mUkiwkh jhÉ dw¡fhk¡ nfh£lª 69
âUtâif¡ nfaika¢ brŒJ-bgUÉgt§
f©lh bdâ®ªjh uÉa¤j‹ ifntiy¡
bfh©lhdª bjh©ila® nfh.
bj‹dâif åu£lŠ br«bghdhš ntŒªâiknah® 70
bgh‹Dyif Ûs¥ òJ¡»dh‹ - k‹Dz§F
K‰w¤jh‹ K‰WÚ® ita« bghJ¡foªj
bfh‰w¤jh‹ bjh©ila® nfh.
thd¤ jUÉ‹ tsŠáwªj eªjtd« 71
Phd¤ bjhËaâif ehaf®¡F¤ - jhdik¤jh‹
khWgL¤ jhUly« t‹ngŒ g»®ªJ©z¡
TWgL¤ jh‹fÈ§f® nfh.
v©Âš tašÉis¡F« ngnuÇ p©lâif 72
m©zš âUÉs§f th§fik¤jh‹-k©KGJª
65-71.âUtâif¡ fšbt£L¡fŸ ; bgUªbjhif g¡f§fŸ, 254, 255.

j§nfh‹ FilÃH‰Ñœ¤ j§FÉ¤j nt‰T¤j‹
v§nfh‹ kzÉyh nuW.
IbahUg jhÆukh« óf kâifÆny 73
ikÉuî f©l®¡F tªjik¤jh‹-btŒafÈ
ngh¡»dh‹ k©iz¥ bghJÚ¡»¤ j§nfhD¡
fh¡»dh‹ bjh©ila®nfh dh§F.
muh¥òidí« e«kâif åu£lh d®¡F¡ 74
Fuh‰gRitŠ úW bfhL¤jh‹-bghuh¥òwªjh‹
f©lU¡F¤ jh‹bfhL¤j fhÈ§f‹ fháÅ¡F¤
j©lU¥ngh Å‹wË¥gh‹ wh‹.
thÇ tsŠRu¡f thHâif ehafU¡ 75
nfÇí _U Äirªjik¤jh‹-nghÇ‰
bfhiyehL btŠádnt‰ T¤j‹ FWfh®
kiyehL bfh©lãuh‹ tªJ.
m«kh dâifÆny a«bgh‰ wlÄu©L« 76
br«kh kyÇyf¢ brŒjik¤jh‹ -if«khÉ‹
<£lÃ‹w bt«ghk‰ f©lUbs‹ Ö©lur®
fh£lÃ‹w nt‰T¤j‹ f©L.
mUsh fuešÿ uh§fikªj ntÇ 77
ïUsh® fs¤jâif pr‹-mUshu¢
br‹wik¤jh‹ bj‹dhl‹ rhnt‰¿‹ ¿©brU¡if
a‹wik¤jh‹ bjh©ila®nfh dh§F.
nghâÆ ÜH‰ òÅj‰ »iwÆÈbrŒ 78
jhâ aâifÆ‹th ah§fik¤jh‹-khj®Kiy
ÚLH¡fh zhf¤J neuyiu¤ j‹ahid¡
nfhLH¡fh© T¤j‹ F¿¤J.
khrÆy¤ j«ik¡F thHâif åu£l¤ 79
ÔrÅlkU§» nyªâiH¡F-kháš
KoKjyh K‰wÂfŸ rh¤âdh‹ ntsh©
FoKjyh‹ bjh©ila® nfh‹.
72-78. âUtâif¡ fšbt£L¡fŸ; bgUªbjhif, g¡f§fŸ, 255, 256.

M‰w‰ gilntªj uh‰wh jÊªâ£l 80

kh‰w‰w br«bgh‹dhš thHâif-V‰W¡
bfhoah®f®¡F¡ nfhy¥ gÇfykh¢ brŒjh‹.
goah‰FŠ Ó®T¤j‹ gh®¤J.
m©z yâifah‰ ifÆu©L ešÉs¡F 81
k©Â‹ tWik bfl tªJâ¤J¡ -f©zf‹w
Phy¤ jwŠbrŒ eunyhf åu‹bgh‰
Óy¤â dhyik¤jh‹ br‹W.
ÚL kâifau‹ Ã¤jš bgU§T¤ij 82
ahL ku§fik¤jh d‹¿dh® -ehL
gÇbaL¤j öË gfškiw¥g¢ br‹wh§
bfÇbaL¤jh‹ bwh©ilah nuW.
<r dâifÆšth Ñr bdGªjUs 83
kháš bgU§nfhÆš tªjik¤jh‹-órš
ÉisÉ¤j ntzhL« bt‰gid¤JŠ brªÔ
tisÉ¤jh‹ bjh©ilah® k‹.
ešahf k©lg¤ij¢ brŒjh‹ eugâa® 84
gšahid nahLz§f¥ ghty®f-bsšyh«
òF§Filah‹ bjh©ila®nfh‹ bgh‹kiHnah
blh¡f¤
jU§bfhilah‹ jhdâif rh®ªJ.
m©z yâifau dhf« ãÇahj 85
bg©Âdšyh bs©zh‹F nguwK« - v©Âait
ehzhs brytik¤jh d©zh tantªj®
thzhŸ ft®T¤j‹ tªJ.
Ml yk®ªjãuh dh§fâia åu£l« 86
ÚLtnjh® nfhÆš Ãidªjik¤jh‹ -nfho¡
F¿¤jh UlšgUªJ T£L©z¡ fh£o
k¿¤jhdª bjh©ila® k‹.
79-85. âUtâif¡ fšbt£L¡fŸ; bgUªbjhif, g¡f§fŸ , 256, 257.

86. âUtâif¡ fšbt£L¡fŸ , bgUªbjhif g¡f« 257.
ïuh©lh« Fnyh¤J§f nrhH‹

ï‹W«ah‹ ÛŸt j¿na ÅuÂaid 87
m‹¿U Twh tl®¤jUË¡ -f‹Wlnd
MÉ‹ã‹ nghd tdf‹ mdgha‹
khÉ‹ã‹ nghd kd«.
v‹ndŒ áyklth buŒj‰ bfËanth 88
bgh‹nd adgha‹ bgh‹bdLªnjhŸ-K‹nd
jdnt ba‹whSŠ raklªij njhsh«
òdntŒ Äilªj bghU¥ò.
m‹idngh by›îÆUª jh§F kdghah 89
Ã‹idah buh¥g® Ãyntªj®-m‹dnj
thÇ òilNœªj itaf¤J¡ »šiyah‰
NÇand nghYŠ Rl®.
ójy¤J bsšyh¥ bghUS« t¿auhŒ¡ 90
fhjÈ¤jh® jhnk ft®jyhš-Úâ
mL¤Ja®ªj Ó®¤â adghah ah®¡F§
bfhL¤âbad¡ bfhŸ»‹ ¿ny«.
j©fÉif ahYyfª jh§F kdgha‹ 91
bt©fÉif¡ FŸsl§fh ntªâšiy -ba§F«
kâa¤ JlÅuÉ tªJyî« thÅ‰
bghâa¥ glhj bghUŸ.
j«kh‰ ga‹ù¡fh âahtiuíª jh§»D« 92
if«khW§ fhy Kil¤j‹nw - v«khÉ
m‹dtid ahÊ adghaid ayuhŸ
k‹dtid khDnkh th‹.
87. Fnyh¤J§f nrhH DyhÉš ïWâÆYŸs bt©gh254
88. j©oay§fhu«, 3 nk‰nfhŸ.
89. nk‰go 32 nk‰nfhŸ.
90. nk‰go 46 nk‰nfhŸ.
91. j©oay§fhu«, -nk‰nfhŸ.
92. nk‰go, 50 nk‰nfhŸ.
ïf‹kjkhš ahid adgha bd§nfh‹ 93

KfkâÆ‹ _u Åythš-efky®t
br§fa‰f zšyh® âUkUî thŸtjd
g§fa§fŸ rhy¥ gy.
_th¤ jÄœgaªj K‹}‹ KÅthÊ 94
MthÊ thÊ aUkiwnah®-fhÉÇeh£
l©z ydgha‹ thÊ at‹ Fil¡Ñœ
k©Qy»š thÊ kiH.
t©òaiy¡ Ñœ¥gL¤J thd¤ jUkiyªJ 95
k©FËu¢ rhaš ts®¡Fkhª -j©fÉif¡
bfh§fh uy§fyd gha‹ FË®bghÊšNœ
f§fh òukhËif if.
ehnd ÆÅ¢brhšÈ nt©Lt âšiy eËdky®¤ 96
njnd fghlª âwªJ ÉlhŒbr«bgh‹ khÇbghÊ
khnd uga ÅuÉ Fnyh¤J§f‹ thrštªjhš
jhnd âw¡FÃ‹ if«ky uh»a jhkiuna.
ML§ filkÂ ehtir ahk y»ybkšyh« 97
ÚL§ FilÆ‰ wÇ¤j ãuhbd‹W Ã¤jet«
ghL§ fÉ¥bgU khbdh£l¡ T¤j‹ gjh«òa¤ij¢
NL§ Fnyh¤J§f nrhHbd‹ nwbaid¢ brhšYtnu.
Úoa nt©oir ÚHšthŒ¥g 98
neÇa bj¡»z nkUbt‹d¥
Õoif âšiy td¤jik¤j
bgÇa bgUkhis thœ¤âdnt.

96. jÄœ ehty® rÇij gh. 143
97. jÄœ ehty® rÇij gh131
98. j¡fahf¥ guÂ, gh, 773
ïu©lh« ïuhruhrnrhH‹
m‹W bjhGj tÇit JstÂt 99
bj‹W JÆšbgWt bj¡fhyª -bj‹¿irÆš
Úuâuh t©z beLŠáiyia ehbz¿ªj
åujuh ånuh jah.
bfhiyia¤ jlÉa itnt yu¡f® Fykoa¢ 100
áiyia¤ jlÉa ifna ÆJbrf j©l¤JŸs
kiyia¤ jlÉa Éªj¤ jlÉ kiyªjbth‹dh®
jiyia¤ jlÉ el¡F§bfhš ahid¢ raJ§fns
fu¤JŠ áu¤J§ fË¡F§ fËWil¡ f©l‹tªjh‹ 101
ïu¤J§ fghl ÄÅ¤âw¥ ghŒg© otdz§nf
cu¤JŠ áu¤J§ fghlª âwªâ£l J©oy§fh
òu¤J§ fghl òu¤J§fš ahz òu¤âDnk.
bjhG»‹w k‹d® brhÇªâ£l br«bgh‰Wyh¤
âilt© 102
LG»‹w jh®¡f©l nd¿a Ph‹¿ DthkânghŒ
ÉG»‹w bjh¡F bkhUj£L¡ fhiyÆš ntiyÆštª
bjG»‹w PhÆbwh¤ jh‹Fy Ôg bdâ®¤j£ony
ïiHbah‹ ¿u©L t»®brŒj t‰bwh‹¿izíÄil¡ 103
FiHbah‹ ¿u©L bfh«gidahŒbfh©l nfhgªjÂ
kiHbah‹ ¿u©Lif« khd gu‹f©l‹ thrš tªjhš
ãiHbah‹ ¿u©L bghW¥gj‹ nwhfl‹ ngija®¡nf
f©l‹ gtÅ¡ ftd¥ gÇbeU¡fhš 104
k©Ls¡ fhnj ÆUªjth -bfh©oUªj
gh«òuÉ jhašy ghUuÉ jhašy
th«òuÉ jha tif.
99. ïuhruhr nrhHDyhÉš ïWâÆYŸs bt©gh.
100. j¡fahf¥guÂ, (ïu©lh« ïuhruhrnrhH‹ tuyhW) g¡, 46
103. nk‰go, gh 142.
104. nk‰go, gh 125.
miybfh‹W tUf§if thuhk‹ nk‹nk

yil¡»‹w F‹ù lW¡»‹w ój« 105
kiybfh‹W bgh‹Å¡F tÊf©l f©l‹
tuuhr uhr‹if thbs‹d tªnj.
jhuhf t©lª bjhL¤ jÂªjh®
jk¡»l« nghj¤ jkÅa¤jh‰ 106
Óuhr uhÓ¢ ruŠrik¤j
bjŒt¥ bgUkhis thœ¤âdnt
ãu£lid nag£l§ f£lÊ¤J¥
ngnu HiuÆy¡ f«òu¡f 107
ïu£lid nag£l§ f£oÉ£l
ïuhrf« Õuid thœ¤âdnt.
mÊtªj ntj¤ jÊîkh‰¿
mtÅ âUkf£ fhfk‹d® 108
tÊ tªj R§fª jÉ®¤jãuh‹
kf‹kf‹ ikªjid thœ¤âdnt.
brU¤jª jÇ¤J¡ fÈ§fnuhl¤
bj‹wÄœ¤ bjŒt¥ guÂbfh©L 109
tU¤jª jÉ®¤Jy fh©lãuh‹
ikªj‰F ikªjid thœ¤âdnt
K‹¿‰ »lªj jl§flšnghŒ
K‹id¡ flšòf¥ ã‹id¤âšiy 110
k‹¿‰ »l§f©l bfh©lšikªj‹
kufj nkUit thœ¤âdnt
ïŠáÆ‹ tšYU nkW »lªj 111
tŠáÆ‹ thif òidªjt‹ thÊna.
105. j¡fahf¥guÂ gh, 549
106. nk‰go, gh. 772.
107. nk‰go, gh. 774.
108. j¡fahf¥guÂ. gh.775
109. nk‰go, gh.776
110. nk‰go, gh.777.
111. nk‰go, gh.800
bj‹dt® bj‹kJ uhòÇ Ó¿a 112
k‹dt® k‹d‹ tnuhja‹ thÊna.
gh®jU th®bgw kh¿š gR«bgh‹ 113
nj®jU khgu nfrÇ thÊna.
thÊa k©ly khštiu
thÊ Fl¡nfhÊ khef® 114
thÊa t‰whj fhÉÇ
thÊ tuuhr uhrnd.
_‹wh« Fnyh¤J§f nrhH‹
nka ï›îiu bfh©L ÉU«òkh« 115
nra t‹âU¥ ngu«g yŠbrŒa
öa bgh‹dÂ nrhH‹Ú ^Êgh®
Ma Óud gha‹ murit.
e‰wÄœ tiu¥ã ndh§F eh«òfœ âUehbl‹W« 116
bgh‰wlª njhshš ita« bghJ¡foª âÅJfh¡F§
bfh‰wt‹ mdgh a‹bgh‰ FilÃH‰ FË®t bj‹whš
k‰wj‹ bgUik e«khš tu«òw És«gyhnkh.
ifÆ‹kh‹ kGt® f§ifNœ rilÆš
fâÇs« ãiweW§ f©Â 117
Ia®å‰ ¿U¡Fª j‹ikÆ dhY«
ms¥gU« bgUikÆdhY«
bkŒbahË jiH¡Fª öŒikÆ dhY«
bt‹¿bt© Filad gha‹
brŒanfh yga‹ âUkd¤ njh§Fª
âU¡fÆ yhaÚŸ áy«ò.
112. nk‰go , gh.803.

113. nk‰go, gh. 807.
114. nk‰go, gh. 812.
115. bgÇaòuhz«, ghÆu«, 8
116. bgÇaòuhz«, âUeh£L¢ áw¥ò, 35
117. nk‰go, âUkiy¢ áw¥ò, 12
m‹d bjh‹df U¡fu rhÆdh‹ 118

J‹D br§fâ nuh‹tÊ¤ njh‹¿dh‹
k‹D Óud gha‹ tÊKjš
Ä‹D khkÂ¥ ó©kD ntªjnd
br‹Å bt©Fil Úld gha‹
âU¡F y«òfœ bgU¡»a áw¥ã‹ 119
k‹D bjhšòfœ kUjÚ® eh£L
tašt sªju ïašãÅ yË¤J¥
bgh‹Å e‹dâ Ä¡fÚ® ghŒªJ
òzÇ j‹idí« òÅjkh¡Ftnjh®
e‹bdL«bgUª Ô®¤jK‹ Dila
eyŠá wªjJ ts«òfh® efu«.
bgh‹kiy¥ òÈÃ‹nwh§f¥ òJkiy Æo¤J¥
ngh‰W« 120
mªbe¿ tÊnaahf maštÊ ail¤j nrhH‹
k‹Åa mdgh a‹Ó® kuã‹ efukhF«
bjh‹bdL§ fUñ bu‹DŠ Rl®kÂ åâ_ö®.
br‹Å mga‹ Fnyh¤J§f nrhH‹ âšiy¤
âUbtšiy 121
bgh‹Å‹ kakh¡»atst® nghnu bw‹W« òÉfh¡F«
k‹d® bgUkh‹ mdgha‹ tUªbjh‹kuã‹ KoN£L«
j‹ik Ãyî gâiaªâ‹ x‹whŒ ÚLª jif¤j›ñ®.
v«ãuh‹ átnd všyh¥ bghUSbk‹ bwGJ
nk£oš 122
j«ãuh dUshš ntªj‹ j‹idK‹ ndh§f¥ ghl
m«òa kyuhŸ kh®g‹ mdgha‹ v‹DŠ Ó®¤â¢
br«ãa‹ br§nfh by‹d¤ bj‹d‹T‹ ÃÄ®ªj j‹nw.
118. nk‰go, âUefu¢ áw¥ò, 13

119. nk‰go, ïa‰gif ehadh® òuhz«, 1
120. bgÇaòuhz«, v¿g¤j ehadh® òuhz«,2
121. nk‰go, r©nlRu ehadh® òuhz«, 8
122. nk‰go, âUPhdr«gªj _®¤â ehadh® òuhz«, 847
mªefÇš ghuË¡F klyur uh»‹wh® 123
k‹DâU¤ âšiyef® kÂåâ aÂÉs¡FŠ
br‹ÅÚ ldgha‹ âU¡Fy¤J tÊKjnyh®
bgh‹Åeâ¥ òutydh® òfœ¢nrhH bud¥bghÈth®.
kªâÇfŸ jiknaÉ tŸsšbfhil adgha‹ 124
KªijtU§ FyKjnyh uhaKj‰ br§fzh®
mªjÄšÓ®¢ nrhzh£o yfehL bjhWkÂah®
rªâunr fudkUª jhd§fŸ gyrik¤jh®.
123. nk‰go, òfœ¢ nrhH ehadh® òuhz«, 8

124. nk‰go, nfh¢br§f£nrhH ehadh® òuhz«, 14, 17
261
nr®¡if III
». ã. 1070 Kjš ». ã. 1279 tiuÆš murh©l
nrhH k‹d®fË‹
kuòÉs¡f«
ïuhrnfrÇ Fnyh¤J§f nrhH‹ I (». ã. 1070-1120)
gunfrÇ É¡»uk nrhH‹ (». ã. 1118-1135)
ïuhrnfrÇ Fnyh¤J§f nrhH‹ II (». ã. 1133-1150)
gunfrÇ ïuhruhr nrhH‹ II (». ã. 1146-1163)
gunfrÇ Fnyh¤J§f nrhH‹ III (». ã. 1178-1218)
ïuhrnfrÇ ïuhruhr nrhH‹ III (». ã. 1216-1256)
gunfrÇ ïuhnrªâu nrhH‹ III (». ã. 1246-1279)
F¿¥ò :
gunfrÇ ïu©lh« ïuhruhr nrhHD¡F¥ ã‹D«
gunfrÇ _‹wh§ Fnyh¤J§fnrhHD¡F K‹D« ».ã.
Ú¡Ff ».ã. 1163 Kjš ».ã.1178 tiuÆš ïuhrnrfÇ
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhH‹ v‹w ntªj‹ xUt‹
M£á òÇªJŸsd‹. mt‹ É¡»uk nrhH‹ ngu‹
v‹gJ« be¿íil¥bgUkhŸ òjšt‹ v‹gJ«
gšytuha‹ ng£ilÆYŸs fšbt£blh‹whš
m¿a¥gL»‹wd. MÆD«, mt‹ jªijia¥ g‰¿a
brŒâ e‹F òy¥glÉšiy.
262
nr®¡if IV
».ã. g¤J gândhuh« ü‰wh©LfËš nrhH®f£F« ÑiH¢
rS¡»a®f£F« V‰g£oUªj kz¤ bjhl®ò És¡f«.
ïuhrnfrÇ ïuhruhr nrhH‹ - I

(».ã. 985 - 1014)
gunfrÇ ïuhnrªâu nrhH‹ I (».ã.1012) Fªjit II = Ékyhâ¤j‹

(f§if bfh©l nrhH‹) (ÑiH¢ rS¡»a k‹d‹)
ïuhrnrfÇ gunfrÇ ïuhrnfrÇ m«k§ifnjÉ - ïuhruhreneªâu‹

ïuhrhâuhr‹ I ïuhrhâuhr‹ II åuuhnrªâu‹ (».ã. 1022 - 1062)
(1018 - 1054) (1051 - 1063) (1063 - 1070)
kJuhªj» gunfrÇ ïuhrnfrÇ

(Kj‰ Fnyh¤J§f mâuhnrªâuh Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹
â.it. rjhát¥ g©lhu¤jh® MŒîfŸ - 4
nrhH‹ g£l¤juá nrhH‹ (1070) (».ã.1070 - 1120)

263
nr®¡if V
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhHdJ
gšytuha‹ ng£il¡ fšbt£L
(1)ÞtÞâ $
flšNœªj gh®khjU« ókhjU« fiykhjU«
mlšNœªj ngh®khjU« Ó®khjU« mk®ªJthH
(2) eh‰flšNœ òÉnaG« gh‰flšnghš
òfœgu¥g Mâíf« Mbk‹d¢ nrhâKo òidªjUË
(3) mWrkaK« I«ójK« be¿Æš Ã‹W ghÇ¥g¤
bj‹dtUŠ nruyUŠ á§fsU Kjyha
k‹dt®fŸ âiwRkªJ tªâiwŠá¢ nrÉ¥g
CÊbr§nfhš VGghU« ïÅjË¥g¢ br«bgh‹
(4) åuá«Ahrd¤J cyFilK¡nfh¡ »Hhdo
fnshL« å‰¿UªjUËa nfhÉuh# nfrÇ g‹kuhd
âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ $uh#hâ uh# njt®¡F ah©L
v£lhtJ --
(5) #a§bfh©l nrhHk©ly¤J M_®¡
nfh£l¤J¢ áWF‹w eh£L¡ fhÇif¡ Fs¤ö®¡
Fs¤Jsh‹ âU¢á‰w«gyKilah‹ bgUkhd«ãah®
Md gšyt
(6) uha® bgÇa njt® uh#uh# njt® g¤J nfhÆ‰
bfh¤Jkhid Fâiu mf«go Ãaha KŸË£l
JiwfS¡F« KjÈfSkhŒ KjÈfŸ Xghâ fhÇa¤J
(7) ¡F§fltUkh bašyh tÇirfS« K‹ndtš
cŸË£L KjÈfŸ bgw¡ flt V‰w§fS« bg‰W Ã‹W
bgÇanjt® JŠáaUË¥ ãŸisfS¡F x‹W«
ïu©L« âUe£r¤âukh
(8) ifahš MÆu¤jË¥ gil åL« É£L¥ nghj
nt©o¥ nghJ»w ïl¤J¤ âUtªj¥ òuK«
gÇthu§fS« cŸË£ld všyh« gÇfÇ¤J¡
T£o¡bfhL nghªJ uh#
(9) uh#òu¤âny ïUªj ïl¤J¡F Nœªj ïl‹.........
ahW ÄFâ¥......... u¤J cl‹ T£l¤jh ...... uhY« všyh¡
fy¡f ...... nrhHuh{a¤J¡FŸnsna ÆU¥gh® fhuztUl
........
(10) nt©o¥òw¤J všyh milî nfLfS« tuhj
ïl¤J ïªešfS« g®fÇ¤J ï¥.... bgÇa njt®
vGªjUËa ehËny âU mãnõf¤J¡F cÇa ãŸisfŸ
ï‹¿na......... U¡»w
(11) goia¥ gh®¤J K‹dhËny fhÇa« ïUªjgo
É©z¥gŠ brŒJ f§ifbfh©l nrhH òu¤âny
vGªjUË ÆU¡»w ãŸisfis ãuahz« g©QÉ¤J
cilah® É¡»uknrhH njt® ngudh®
(12) be¿íil¥ bgUkhŸ âUkfdh® vâÇÈ¥
bgUkhis¥ bgÇa njt® JŠáaUËd ehËny k©il
fÉ¥ã¤J¥ nghªjhuhdthnw ïtiu¤ âU mãnõf«
g©QÉ¡f¡ fltuhf Ã¢brÆ¤J ehyhª
âUeB¤âu¤âny uh#hâ uh#njt® v
(13) ‹W âU mãnõf« g©QÉ¤J cl‹
T£lK« ehL bkh‹Wg£L¢ bršY«go
g©QÉ¤jUËdh® Äif brŒahjgoí« gÇfÇ¤J
ït®fŸ všnyhiuíŠ nru¥ão¤J¥ gÂ mH»jh
(14) f¢ brŒtbjhUgoí« g©Â <H¤jh‹ gh©o
eh£ony gilfS« fhuztuhdhiuí« ÄFâ¥
nghjÉ£L ïª ehL if¡bfhŸs¡ fltdhd¥ g©Âd
ïl¤J¥ gh©oadh® Fynrfu njt®
(15) j«Kila uh{a« É£L¢ nrhH uh{a¤âny

òFªJ v‹Dila uh{a« eh‹ bgW«go
g©zntQbk‹W brhšy ït® cilah® Fynrfu
njt® bgW«go g©z¡fl
(16) tuhfî« ïªj uh{a¤âny òFªJ tªJ
if¡bfh©l ïy§fh òÇ j©lehaf‹ cŸË£lhiu¡
bfh‹W gh©oa®fŸ ï
(17 U¥ghd kJiu thrÈny ït®fŸ jiy ij¥ã¡f¡
fltuhfî« brhšÈ Æ¥go bašyh« É©z¥gŠ brŒJ
âUîŸskhdgona gh©oadh® Fynrfu njt® nrhH
uh¢áa¤âš ïUªj ehËny ït®¡F nt
(18) ©Ltd btšyh§ Fiwtw¢ brŒJ gÇfÇ¤J
gy¤jhY« m®¤j¤jhY« c‰rhf¤jhY« gh©oehL
if¡bfh©Ljh‹ brh‹d gona ïyh§fhòÇ j©l
ehaf‹ cŸË£lhiu¡ bfh‹W ït®fŸ jiy
(19) kJiu thrÈny ij¥ã¤J gh©oadh®
Fynrfu njt® kJiuÆny òFif¡F¢ brŒa nt©L
tdî« t... #a¤J brŒÉ¤J ïtiu kJiuÆny
òfÉ£L¥ gh©oaehL <H ehlhfhj
(20) go gÇfÇ¤J¢ nrhH uh{a« br‹w go¡F
<lhf¤ bjh©ilehL« gh©o ehL« bršY«goí«
g©Â uh# fhÇa§bfh©L Ã®t»¡f¡ flik ...F¤ j‹
f£lis Æ£L¡ fhÇa§bfh©L brY¤âdgona
jk¡F ã
(21) ‹ò« ï¡f£lisÆny fhÇaŠ brštbjhU
go fhÇa§bfh©L bršt¤jhš Ã‰f ït® Éahâg£L
ï‹¿na xÊªjikÆš ït® ÉUªj§fS¡F«
k¡fS¡F« ït®fŸ ÉUªj§fS¡F« k¡fS¡F« bg©
k¡fS¡F« jhah®¡F« cl
(22) ‹ ãwªjhS¡F« ït‹ k¡fS¡F« ït®fŸ
t®f¤jhU¡F« ÉUjuh# ga§fu tseh£L¡ FW¡if
eh£L ït® fhÂahd nrhnHªâu á§fešÿÇš gH«
bga® jÉ®ªJ ah©L v£lhtJ Kjš mªjuha« gH«
gh£l« c£gl ï
(23) iwÆÈahŒ ntW ãÇªj uh#hâ uh#‹ Fs¤ö®
Ãy« eh‰gâ‰W ntÈ ïªÃy« mDgÉ¡F« go¡F
#a§bfh©l nrhH k©ly¤J nk‹kiy¥ giHa}®
eh£L¥ giHa}® cilah‹ ntjtdKilah‹ m«
(24) ika¥gdhuhd gšytuha‹ Ã¢rÆ¤jgona
mDgÉ¡F« ÉUªj§fËš á‰why¤öUilah‹ kfS¡F
Ãy« _ntÈí« MÈehLilah‹ kfS¡FÃy« _ntÈí«
ïtŸ k¡fŸ thœ¡if¥g£l bg©fŸ _t®¡F
(25) nguhš Ãy« ïU ntÈahf Ãy« mW ntÈí«
be‰F‹w§»Hh® fs¥ghsuha® kfS¡F Ãy«
_ntÈí« ïtŸ k¡fËš mH»a njtD¡F Ãy«
_ntÈí« bg© k¡fS¡F¥ nguhš Ãy« mWntÈ
(26) í« m«g® mUtªij fhÈ§fuha® kfS¡F
Ãy« _ntÈí« k¡fËš nrªj‹ âUe£lkho åue«ã
njt‹ Filah‹ kfS¡F« ïtŸ kfS¡F« Ãy«
ïUntÈí« uh#uh# njt® ÉUªj§fS¡F« k¡fS¡F«
Ãy« v©ntÈí« jhah® it¥ó
(27) Uilah® kfsh®¡F Ãy« ntÈí« cl‹ ãwªj
bg©fËš åÊôUilahD¡F ò¡f bg©Q¡F« ïtŸ
kfS¡F« Ãy« ïUntÈí« Mf Ãy« eh‰gâ‰W
ntÈí« mªjuha« gh£l« c£gl ïiwÆÈ
(28) ï£lik¡F cŸ tÇ¡F vG¤â£lh®
||eªâauha® || fdfuha® || _ntªjuha® || Íd¤jiua® ||
Érauha® || òuÉtÇ $fuzehaf« áW Filah‹
F‹w§»Hh‹ || fh}® »Ht‹ || eÇa}Uilah‹
(29) òuÉtÇ $fuz¤J Kfbt£o <§if
cilah‹ || M%®cilah‹ || j¤iješÿ® cilah‹ ||
áWešÿ®cilah‹ || ï¥go¡F ãurhjŠ brŒjUËd
$Kf¤J¡F vG¤â£lh® nrâuhr® || thzhâuh .........

tur®
(30) uh#uh# ÉG¥giua® || á§fs uha® ||
Úyf§ifa® || Ôgjiua® || vGâdh‹ âUkªâu Xiy
Ûdt‹ _ntªj ntsh‹ ||1
1. Epigraphia Indica, Vol. XXI, No. 31.

268
ïu©lh« ïuhrhâuhr nrhHdJ

âUthy§fh£L¡ fšbt£L
(1) ÞtÞâ$ + flš Nœªj gh®khjU« (ókhjU« )
fiykhjU« -mlš Nœªj ngh®kh
(2) jUŠÓ® khjU« mk®ªJ thH-eh‰flš Nœ
òÉVG« gh‰flš Nœ òfœ gu
(3) ¥g- Mâífkh bk‹d¢ nrhâKo òidªjUË -
mWrkaK« I«ójK« be
(4) ¿Æš Ã‹W ghÇ¥g¤ -bj‹dtUŠ nruyUŠ
á§fsU« Kjyha -k‹dt®fŸ âiw
(5) RkªJ tªÔ©o¢ nrÉ¥g -CÊCÊ xU
br§nfhš VGghU« ïÅjË¥g¢-br«bgh‹ åuÌ
(6)«Ah[e¤J cyFil K¡nfh¡ »HhdofnshL«
å‰¿UªjUËa nfhÉuh# nfrÇ g‹kuhd
(7) âÇòtd¢ r¡fut®¤âfŸ $ïuh#hâ
uh#njt®¡F ah©L g‹Åu©lhtJ ehŸ ü‰iw«g¤
(8) njÊdhš âÇòtd¢ r¡fut®¤â nfhndÇ‹ik
bfh©lh‹ #a§bfh©l nrhH k©ly¤J nk‹
(9) kiy¥ giHa}® eh£L¥ giHa}® cilah®
âUthy§fhLilah® nfhÆÈš njtf‹Ä¡F
(10) « $khnAÞtu¡ f©fhÂbrŒth®fS¡F«
giHa}Uilah‹ntjtd Kilah‹ m«ika
(11) ¥gdhd m©z‹ gšytuh#‹ <H¤jh‹
guh¡»ukghF MŸth‹nghnjJl§» nrhHuh¢ áa¤J¡F
(12) ÉnuhjkhÆU¥gd gy tofshYŠ brŒa¥

gh®¤J ïJ¡F cW¥ghf¥ gh©oeh£ony gil
(13) íw É£L...... (Fynrfuidí« kJiuÆš
Ã‹W« btŸsh‰W¡F tlfiuÆny ngh
(14) j¥g©Â(dgoahny).... Éid¡nfLfS«
brŒa¥gh®¤j ïl¤J ïJ¡F¥gÇfhukhf Fy
(15) nrfu®¡F (nt©LtdîŠbrŒJKj) ÈfS«
gilfS«nghf É£L <H¤jh‹ giliaí
(16) « ï¥gil¡(F¡ fhuztuhd) ïy(§fh òuj)
©l eha¡fD« #f¤jua¤ j©l eha¡fD« cŸË£lh
(17)iuí§ bfh‹W (kJiu thrÈny ït®fŸ jiyfŸ)
ij¥ã¤J ï›ñÇby Fynrfuiuí« òfÉ£L¢ br
(18) šyh Ã‰f ..... F ÉnuhjkhÆU¥gij brŒa¥
gh®¤J ït‹ j‹ gil
(19) Ãiyahd Cuh¤Jiw, òiy¢nrÇ, khnjh£l«,
tšÈfhk«, k£othœ cŸË£l C®fËny gilfS
(20) « òFjÉ£L glîfSŠ brŒÉ¡»wgo nf£L
ïJ¡F¥ gÇfhukhf <H¤jh‹ kU kfdhuhŒ <H
uh¢áa¤J¡F§
(21) fltuhŒ K‹ng nghªâUªj Ótšytiu
miH¥ã¤J ït®¡F nt©LtdîŠ brŒJ ïtiuí« ï
(22)tUlnd nt©L« gilfS« Cuh¤Jiw
tšÈfhk« k£othœ cŸË£l C®fËny òfÉ£L¥
òiy¢nr
(23) Ç khnjh£l« cŸË£l C®fS« mÊ¤J
<H¤jhÅdhŒ ï›ñ®fËš Ã‹w MidfS§if¡bfh©
(24) L <Hk©ly¤âš Ñœnkš ïUgâ‹ fhj
nk‰glîª bj‹ tlš K¥gâ‹ fhjnk‰glî« mÊ¤J
ï¤
(25) JiwÆš ït‹ kÅruhÆUªjhÇš bfhšthiuí§
bfh‹W ão¥ghiuí« ão¤J ït®fisíŠ ru¡fhŒ¡
if¡ bfh©ldî« ão¤j MidfS« miH¥ã¤J
ït‹ ek¡F¡ fh£o <Hk©ly¤J¡ fhÇa
(26) « všyh¥ goahY« ït‹ mÊa¢ brŒÉ¤j
go¡F« (1) gh©oadh®Fynrfu® jk¡F K‹ò brŒj
(27) e‹ikfS« ghuhnj <H¤jhDlnd r«gªj«
g©zî« ïtD« ïtU§Tl Ã‹W nrhH uh¢áa¤J¡
(28) F ÉnuhjkhÆU¥gd brŒaî§ fltjhf
Ã¢rÆ¤J ïJ¡F cW¥ghf¥ gh©o eh£L VHf¤ jhÇY«
k‰w¢
(29) rhkªjÇY« ek¡F¢ nr®î g£L Ã‹Wl‹
brŒ»w ïuhruhr f‰Fo uhaD« ïuhrf«Õu mŠR nfh£
(30) il ehlhœthD« cŸË£lhiu m¤JiwfËš
Ã‹W« btŸsh‰W¡F tlfiuÆny nghj¥g©Â
(31) ïy§fhòÇ¤ j©leha¡fD« #f¤jua¤
j©leha¡fD« cŸË£lh®. jiyfshŒ kJiu thrÈš
ij¢r jiy
(32)fS« th§»¥nghfLÉ¤J všyh¤ ÔikfS«
brŒa¡ fltjhf¡ fUâ¢ brŒ»wgoí« <H¤jh‹
FynrfuUl
(33) ‹ TlÃ‹WcjÉbrŒifR£o ïtUl‹
rh®îg£L Ã‹wh®¡F tu¡ fh£od XiyfS«
t(ÞJ¡fS« tÊ) Æny ït® všyh¥ goahY« nrhH
uh¢áa¤J¡F ÉnuhjkhÆU¡ifahny ïtid
(34) m§F Ã‹W« ngh¡» K‹ng ão¤j kJiu¡F¡
fhuztuhd guh¡uk gh©oa® kfdh® åu (gh©oa)
njtiu kJiu ‘nfhÆÈš ïl¡ fltjhf ïtD¡F eh«
brhšÈ bgy§fisí« nt©Lthiuí« nghfÉL
tdî« É£L.... ï›tÞJthY§ FâiuahY«
nt©Ltd itÆ‰¿š ek¡F¢ brh
(35) šÈ¢ brŒa nt©LtdîŠ brŒÉ¤J

mšyhjd ïtnd ÄFâ¥gl ne®ªJ« brŒJ RU¡»d
ehis¡FŸns kJiu.... ‘iu’ ¥ ngh¡» åugh©oa
njtiu kJiuÆš òfÉ£lgo¡F« ïtD¡F mUbkhÊ
njt tseh£L be‹kÈ eh£L ïuh#uh#‹
giHa}Çnt gâ‰W
(36) ntÈ Ãy« g‹Åu©lhtJ Kjš
mªjuha«gh£l« c£gl ïiwÆÈahf ï£L ï¥go
cilah® âUthy§fhLila...... _ntªj ntsh‹ //
ïit Úyf§fiua‹ vG¤J ==
(37) ïit Ôg¤âiua‹ vG¤J ïit kiya¥
ãuh#‹ vG¤J ïit kHt...........
(38) J ïit Éšyt uh#‹ vG¤J 1
1. Epigrapia Indica, Vol. XXII, No.14

ïJî« âU¡flñ® kahd¡ fšbt£L« x‹whfnt ïU¤jyhš ïâš áijªJŸs
gFâ m¡fšbt£o‹ Jiz bfh©L Ãu¥g¥bg‰WŸsJ.
_‹wh§ Fnyh¤J§f nrhHdJ

âÇòtd¡ fšbt£L
tlbkhÊÆš cŸs ïªj¢ rhrd¤â‹ jÄœ bkhÊ

bga®¥ò tUkhW: -
1. r¡fu« Kjš mEuhj« tiuÆš (mjhtJ tl¡nf
íŸs r¡fu¡ nfh£l« Kjš bj‰nfíŸs mEuhjòu«
tiuÆš ) cŸs óÄia¥, ngh®Kf¤âš Ì«As
murid¡ bfh‹W, nfus k‹did K¿ao¤J, ïªâuid
#Æ¤j åugh©oaid¡ bfh‹W, gh©oa k‹ddhš
ghJfh¡f¥ bg‰w kJiuia¡ if¥g‰¿ (mÊ¤J), m§nf
åuhãnõf« brŒJ, âiunyh¡a åu‹ v‹w bga® bg‰w
mur‹ $Fnyh¤J§f nrhH‹ bt‰¿ bfh©L M©L
tU»‹wh‹.
2.mtDila ò#§fŸ (fjî¡F¤ jhœ¥ghŸ nghš)
â¡Ffis bašyh§ fh¤J¤ bjhªjuî VJ« ÃfHhkš
gÇghyd« el¤â tUtjhš, K‹bdhU ehŸ kfhÉZQ
Mâtuhf mtjhu« vL¤J¤ j‹Dila jªj§fshš
óÄia¤ ö¡» ÃiyÃW¤âa nghJ, thŸ KidÆš
»l¥gJ nghš m§nf ïUªj Ãiy¡F¥ óÄnjÉ ï¥nghJ
ï‹g¤Jl‹ Ãidî T®»whŸ.
3. ò#gy guh¡ukkh»a beU¥ãÈUªJ tªj òif¡
T£l« nghyî«, ngh®klªijÆ‹ fW¤j nfrghr«
nghyî« (fW¤j Ãw« thŒªJ). _îyf¤ijí« uø¥gj‰
bf‹nw ãukhÉdhš ÃaÄ¡f¥g£l mtDila Fz¥
ãujhg§fis ahnu ÉtÇ¤J¡ Tw Koí«!
4.óÄ Kjš Mfhr« tiuÆš ïilbtËÆšyhkš
guªJ xË åR« mtDila òfœ ãehfghÂahd
átbgUkhDila âUnkÅnghš _îyf¤âY«
Éahã¤J Ã‰»wJ.
(ujh§fghÂ v‹gJ ghlkhdhš mªj¢ brhš
‘uj¤J¡F m§fkhd Éšiy¡ ifÆš jÇ¤â[U¥gt®’
v‹W bghUŸgL«. ÉZQÉ‹ ehk§fËš mJ x‹W.
ÉZQ v‹D« brhšny ‘všyh ïl§fËY« Éahã¤
âU¥gt®’ v‹w bghUŸ thŒªjJ.
5. mH»š k‹kj‹ ; bfhilÆš f‰gf ÉUB«;
bghWikÆš óÄ; nfhg¤âš ak‹; åu¤âš guRuhk‹,
m®{#]e‹ M»nah®; ÚâÆš ãufÞgâ, R¡»u‹ M»at®fŸ
; _îyf¤ijí« ghJfh¤J uø¥gâš ïªâu‹ r§Ñj¤âš
gujKÅt® ; ï›Éj« És§F« murdhd ïªj
åuDila òfiH tUÂ¤J¡ Tw Koíkh?
6. (áj«gu¤âny ) rghgâÆ‹ (mjhtJ eluh#hÉ‹)
K‹DŸs k©lg¤ijí«. kiykfŸ (»ßªâu#h mjhtJ
átfhÄ m«ik) nfhÆÈ‹ nfhòu¤ijí« R‰¿íŸs
ãufhu khËiffisí«, m›ñ®¥ bgUkhÅl¤nj ïil
awhj g¡âbfh©l ï›tur‹ bgh‹kakhf És§F«
go Ã®khÂ¤jh‹.
7. (fhŠÓòu¤âny) Vfh«gnurUila mHF
bghUªâa nfhÆiyí«, kJiuÆš MythahUila
(mjhtJ Rªjnur¥ bgUkhDila ) nfhÆiyí«, (âU
Éil kUö®) k¤ah®{#]e¤â‹ nfhÆiyí«, (jhuh
Ru¤âš cŸs) $uh# uhn#¢Ru Mya¤ijí«, (âUth%Çš
cŸs) t‹ÛfehjUila nfhÆiyí«, ïªÃyîy»š
bgh‹ kakhf És§F«go mik¤jh‹. ï‹D« ò‰¿l§
bfh©lhuJ rigiaí« bgÇa nfhòu¤ijí« f£odh‹.
8. óÄÆ‹ eh‹F âirfisí« bt‰¿bfh©l
âÇòtd åu‹ ï›ñiuna ïU¥ãlkhf¡ bfh©L
mnef¥ ãufhu khËiffŸ, g‰gy åâfŸ M»at‰W
lD«, NÇaDila fâiana jL¡f¡ Toajhf thd
åâia K£L« go ca®ªj Ékhd¤JlD« bgh‹
kakhf mHFbgw¤ âÇòtd ånu¢Ru« v‹D« ï¤âU¡
nfhÆiy vL¥ã¤jh‹.
9. $f©lr«ò 1 v‹gtUila FkhuU«,
j‹Dila FUî« Md <Ruát® v‹D« nrhnkRuiu¡
bfh©L ï›îyf¤J¡nf m«ika¥guhf És§F«
1. É¡»uk nrhHD¡F $f©lr«ò v‹D« xUt® uh# FUthf És§» tªjh® v‹gJ
mtDila fšbt£LfËÈUªJ bjÇ»wJ. mªj $f©lr«ònt ït® nghY«.
gukát‹ gh®tâ M»a ïUtiuí« Äf¢ áwªj KiwÆš

‘gh©oahÇ’ v‹w ï›tur‹ ãuâZil brŒÉ¤jh‹.
10. uh#FUthd mªj <Ruát® É¤Jth‹fËš
áwªjt®, gâbd£L át òuhz§fisí« bjËa
m¿ªjt®. bgUkhÅ‹ ca®it¢ brhšY« cgÃl
j§fis ÉÇthf¢ brhšgt®, irt j®reªij (mDg
t¤âš) f©lt®, á¤jhªj u¤ehfu« v‹D« üiy
ïa‰¿at®. ahnu mtuJ Fz¤ij¤ njo mila
Koí«! (xUtuhY« KoahJ.)1
1. South Indian Temple Inscriptions, Vol. II, pp. 945-50

278
_‹wh« $ ïuhruhr nrhHdJ

âUtpªâuòu¡ fšbt£L
ÞtÞâ$ âÇòtd¢ r®¡fut®¤âfŸ $uh#uh#
njt®¡F ah©L 15-tâ‹ vâuhkh©L ãujhg r¡fu
t®¤â bAhŒrs $ åueuá«k njt‹ nrhH¢ r¡fu
t®¤âia¡ nfh¥bgUŠá§f‹ nrªjk§fy¤nj ão¤J¡
bfhL ïUªJ j‹ gilia Æ£L uh{a¤ij mÊ¤J
njthya§fS« ÉZQ Þjhd§fS« mÊifahny
ï¥go njt‹ nf£lUË nrhHk©ly ãuâZlhrhÇa‹
v‹D« Ñ®¤â ÃiyÃW¤âašyJ v¡fhs« CJtâšiy
v‹W njhu rK¤âu¤âÅ‹W« (gil ) vL¤J tªJ kfu
uh{a Ã®_ykho ïtidí« ït‹ bg©L g©lhuK«
if¡bfh©L gh¢NÇny É£L¡ nfh¥bgUŠ á§f‹
njrKkÊ¤J¢ nrhH¢ r¡fut®¤âiaí« vGªjUSÉ¤J¡
bfhLbt‹W njt‹ âUîŸskhŒ VtÉilbfh©L
vGªj ÞtÞâ$ kDkAhãujhÅ gukÉÞthÌ j©od
nfhg‹ #fbjh¥g f©l‹ m¥z j©zh¡fD« rK¤âu
bfh¥ga j©z¡fD« nfh¥bgUŠá§fÅUªj vŸnsÇí«
fšÈô® _iyí« nrhH nfhÅUªj bjhGjifôU kÊ¤J
ntªj‹ KjÈfËš åuf§f ehlhœth‹ Ód¤jiua‹
<H¤J uh#h guh¡»uk ghA]ŸË£l KjÈ4 ngiuí«....
bfh‹W ït®fŸ Fâiuí§ if¡bfh©L bfhŸË¢
nrhHnfh‹ Fâiufisí§ if¡ bfh©L bgh‹d«gy
njtidí« F«ã£L vL¤J tªJ bjh©lkhešÿ®
cŸË£l jk¡T®fS« mÊ¤J mÊ....... fhL« bt£o
É¤J âU¥ghâÇ¥òÈôÇny É£oUªJ âUtâif
âUt¡fiu cŸË£l C®fS kÊ¤J thuzthá M‰W¡F¤
bj‰F nrªjk§fy¤J¡F« »H¡F flÈny mÊñ®fS«
FofhšfS« R£L« mÊ¤J« bg©Lfis¥ ão¤J«
bfhŸis bfh©L« nrªjk§fy¤âny vL¤JÉl¥

ngh»w msÉny nfh¥bgUá§f‹ FiyªJ nrhH¢
r¡fut®¤âia vGªjUSÉ¡f¡ fltjhf njtD¡F
É©z¥gŠ brŒa ït® É£L ek¡F« MŸ tu¡
fh£Lifahny nrhH¢ r¡fut®¤âia vGªjUSÉ¤J¡
bfhLnghªJ uh{a¤nj òfÉ£lJ.”1
1. Epigraphia Indica, Vol.VII, pp.167-8.

Ep. car., Vol. XII. Tumkur District, Guppi Taluk, No.45
280
bghU£F¿¥ò mfuhâ
m m«ika¥g‹ gh©oehL
mfs§fòu« .............................. 80 bfh©lhdhd f©lªNÇa‹
r«òtuha‹ ....................... 136, 176
mfs§f‹ ................................. 80
m«gy§nfhÆš bfh©lh‹ .... 87
m¢áWgh¡f« .......................... 120
mur ehuhaz‹ ...................... 104
mâfkh‹ ïuhruhrnjt‹ ...... 174
mur ehuhazd‹ VÊir
mâfkh‹ beLkhdŠá ..... 65, 174
nkhfdh»a reehj f¢áuha‹ . 140
mâf‹ ................................ 82, 86
mU§F‹w¥ ãŸisahd
mâfhÇ åuáfhkÂ _ntªj Óaf§f‹ ..................................175
ntsh‹ .................................... 64
mU«gh¡fKilah‹ .............. 163
mâakh‹ ............................... 106
mU«gh¡ »Hh‹ ........................ 59
mâuhnrªâu‹ ............. 11,19,23,95
mU«gh¡ »Hh‹ kzÉ‰
meªjghiyah .......................... 38 T¤jdhd fhÈ§fuha‹ 59, 76, 83
m¥g©z j©lehaf‹ ......... 192 mU«ig¤ bjhŸshÆu«........... 60
mga‹ ............................... 50, 102 mUbkhÊ e§if ....................... 52
mãkhdJ§f rhkªj‹ ............ 40 mUshfu‹ ................................ 59
m«k§if njÉ........................... 7 miua® ..................................... 69
m«k§ifahœth® ............... 53,54 miua‹ kJuhªjfdhd
m«ika¥g‹ ïuhnrªâu nrhH Fnyh¤J§f nrhH
r«òtuha‹ ............................... 88 nfus uhr‹ ............................... 59
m«ika¥g‹ f©Qil¥ mtÅKGJilahŸ ......... 52, 118
bgUkhshd É¡»u nrhH mtÅahs¥ ãwªjhŸ ..............179
r«òtuha‹ ............................. 103
mH»a Óa‹ .............................179
m«ika¥g‹ f©Qila
mH»a bgUkhsh»a
bgUkhshd É¡»uk nrhH
nrhHf§f‹ ..............................211
r«òtuha‹ ............................. 176
ms¤â ...................................... 20
m«ika¥g‹ Óa‹
gšyth©lh‹ ................. 120,139 mwÃiy Érhf‹
âiunyh¡akšy‹
m«ika¥g‹ Óa‹
t¤ruhr‹ ................................ 163
gšyth©lhdhd ïuhrh
ehuhaz r«òtuha‹ .............. 120 m¿P® j«ãuh‹ mga‹ ......... 48
mdªjghy®¥ bgUª ïuhruhr¡ f‰Fo khuha‹ ...... 132

âUth£o ................................. 85 ïuhruhr nfhtyuha‹ ............ 139
mdªjghy‹ ....................... 82, 85 ïuhruhr nrâuha‹ ................. 139
mdªjt®k‹ ................... 28,29,56 ïuhruhr nrâuha‹ ................. 201
mdgha‹ ......................... 102,168 ïuhruhr nrhHf§f‹ ...... 36, 53, 71
mDuhjòu« .............................. 31 ïuhruhr nrhH‹ II .... 103, 108, 126
M ïuhruhr nrhH‹ III .... 104, 152,172
Mfhu Nu kiyakh‹ ............. 140 ïuhruhr nrhH‹ II áw¥ò¥
Milô® ................................. 174 bga®fŸ ................................... 117
Mªjha¡Fo ............................. 59 ïuhruhr nrhH‹ II
MÆu¤jË mu©kid ..... 122, 185 bkŒ¡Ñ®¤âfŸ ........................ 108
M®¥gh¡f¤J¡ ïuhruhr‹ III bkŒ¡
fšbt£L ......................... 127, 138 Ñ®¤âfŸ .................................. 182
My§Fo¡ fšbt£L ......... 28, 84 ïuhruhr nrhHDyh .... 111, 114,118
MtÅ ...................................... 159 ïuhr uhr enuªâu‹ ............... 7, 67
Ms¥ãwªjh‹ ........................ 104 ïuhruhr¥ bgU«gŸË............. 40
M‰ù® ....................................... 66 ïuhruhròu« ..................... 113, 162
M‰ù®¡ fšbt£L ................. 134 ïuhruhròÇ ....................... 113, 116
MwfS® ............................ 156, 177 ïuhruhr kfij ehlhœth‹ ... 104
ï ïuhruhr kiyaiua‹ M»a
mUshs bgUkhŸ .................. 138
ïuÉnjt‹ ............................. 205
ïuhruhr K«ko
ïuhrf«Õu mŠRnfh£il
nrhH‹ ............................35, 53, 71
ehlhœth‹ ............................ 132
ïuhruhr t§fhu
ïuhrf«Õu nrâuha‹ ............. 139
K¤jiua‹ ....................... 120, 179
ïuhrf«Õu ešÿ® .................... 117
ïuhruhnr¢Ru« ......... 113, 144, 215
ïuhrf«Õu‹ ............................ 117
ïuhr tšyg¥ gšytiua‹ ..... 62
ïuhrf«Õu‹ âUkz
ïuhr É¤âahju rhkªj‹ ........ 40
k©lg« ........................... 114, 118
ïuhrh¡fŸ j«ãuh‹ ............... 168
ïuhrf«Õu‹ âUåâ ................118
ïuhrh¡fŸ j«ãuh‹ âUåâ ... 169
ïuhrnfrÇ ................... 13,71,91,202
ïuhrhâuhr‹ II .. 108, 125, 126, 142
ïuhrRªjÇ ....................... 31,54,55
ïuhrhâuhr‹ Fs¤ö® ............ 137
ïuhrz‹ .................................. 31
ïuhrhâuhr‹ II bkŒ¡
ïuhr ehuhaz r«òtuha‹ .....119
Ñ®¤âfŸ .................................. 126
ïuhr ehuhaz‹ ....................... 50
ïuhnrªâu nfhz
ïuhr g©oj‹ ........................110 nyhf uh#‹ ............................. 123
ïuhnrªâu nrhH cU¤âu¥ g£l® .......................187
fh§nfa uha‹ .......................... 90 cyFil K¡nfh¡
ïuhnrªâu nrhH »HhdofŸ ...................... 118, 134
rJ®ntâ k§fy« .................... 116 cyFila ehadh® ................. 168
ïuhnrªâu nrhH cyFilah‹ ............................ 53
r«òtuha‹ ............................... 88
cyFŒa tªj ehadh® ............ 168
ïuhnrªâu nrhH¥
cyFŒa tªjh‹ ....................... 50
bgU«gŸË ......................... 40, 47
cw§if ................................... 153
ïuhnrªâu nrhH¥ bgh¤j¥ã¢
nrhH‹ ...................................... 89 C
ïuhnrªâu nrhH C£l¤ö® ............................... 171
gšytuhâ¤j‹ ....................... 119 Cuh¤Jiw .............................. 130
ïuhnrªâu nrhH CUil¥ bgUkhshd vâÇÈ
kiyaFy uhr‹ ........................ 86 nrhH¡ fl«guha‹ ................. 180
ïuhnrªâu nrhH‹ II ................ 51 v
ïuhnrªâu v§fuha‹ ................................. 31
nrhH‹ III .................. 195, 202, 213 vâÇyh¥ bgUkhŸ ................. 102
ïuhnrªâu nrhÊah® ................ 83 vâÇÈ¥ bgUkhŸ ............ 122, 142
ïuhnrªâu nrhnH¢Ru« ............ 59 vÇa§f‹ (bAhŒrs‹) ........... 20
ïuhnrªâu‹ III bkŒ¡Ñ®¤â ... 202 vythdhN® .............................119
ïU«óâ ïy§fhòÇ¤ vŸnsÇ ................................... 192
j©lehaf‹ ................... 128, 129
V
ïs§fhÇ¡Fo ........................... 85
Vf g¡j‹ ................................. 159
<
Vf thrf‹ Fnyh¤J§f nrhH
<Rtu átdh® ......................... 161 thznfhtiua‹ .................... 177
<H¤J¥ guh¡»uk ghF ............ 193 V¢rz‹ ..................................... 31
c Vk¥ng%® ................................101
cilahq® ............................ 188 VHf¥gil .............................. 147
c¤jknrhHf§f‹ ................... 176 VÊirnkhf‹ M£bfhŸËahd
c¤jk nrhH¥ gšytuha® ...... 165 Fnyh¤J§f nrhH
c¤jk nrhH‹ ......................... 101 fhltuha‹ ............................ 104
cjakh®¤jh©l VÊir tšyã ..................... 49, 52
ãuk khuha‹ ............................ 73 VGyfKilahŸ ...................... 53
cgaFnyh¤jk‹ ...................... 50 x
ckhgâ njtuh»a Phd x£l¡T¤j® .................. 45, 77, 79,
átnjt® ................................. 138 86, 96, 100
X fÇa bgUkhŸ bgÇa ehadhd
Xu§fš .................................... 154 euá§f ky®Lilah‹ .............118
XŒkhdh£L ešÈa¡ nfhl‹ 208 fUzhfu¤
bjh©ilkh‹ .............. 28, 57, 82
xs
fUzhfu‹ Rªju¤ njhSilah‹
xsitah® ................................ 65
M»a tst‹ gšytiua‹ ..... 87
f
fUªj§Fo .............................. 128
f§fgho, f§fk©ly«,
fUîzhaf® .............................. 70
f§fehL .......... 21, 34, 109, 119, 159
fUñ® ................................. 150,156
f§fhòu«, f§fhòÇ,f§ifbfh©l
nrhHòu« ..... 42, 51,76, 102, 101, 112 fšÈô® _iy ......................... 193
f§f uhr‹ ................................. 34 fÈfoªj nrhH‹ .................... 102
f¢áuha‹ ................................ 104 fÈ§f¤J¥guÂ ... 11,17,28, 40, 48,
49,50
fŠr}® .................................... 83
fÈ§f¥ guÂ ............................ 78
fŠrhw‹ gŠreâ Ko
bfh©lhdhd t¤juha‹ ........ 61 fÊ¡nfh£il ......................... 155
fŠrhW, fŠir ..................... 61, 83 fsªij t¡rzªâ KÅt® ...... 163
f£o njt‹ ............................ 105 fs¥ghs‹ ...............................211
flªij, nrªj‹ Mâ¤jdhd fs¥ghsuha® ........................... 70
ïuhruhr t§fhu K¤jiua‹ .. 140 f‹du njtdh»a ïuhnrªâu
fl«g§Fo ............................... 62 nrhH¥ bgh¤j¥ã¢ nrhH‹ ....... 89
flhu« ........................... 10, 39, 40 f‹ÅahF¥#« (fhndh{) ........ 42
foaÿ® cU¤âu§ f‹Åtd òuhz« ..................... 70
f©zdh® ............................... 185 f‹ndhá ehL .......................... 42
f©z}® ............................... 209 fh
f©lnjt kHtuha‹ ............ 128 fhfÔa fzâ ........................... 153
f©l® NÇa‹ .........................176 fhfÔa® ................................... 183
f©l‹ .................................... 117 fhŠákh efu« ..... 51, 151, 198, 208
f¤âa f®zhÄ®j« .......... 191, 194 fhŠÓòu gunkRtu‹ ...............119
fªjutho åkuhr‹ ..................107 fh£Lk‹dh® nfhÆš .............. 77
f«gnjÉ ešÿ® ................... 8, 53 fhltuha® .............................. 183
f«gkhnjÉ .............................. 52 fhlt‹ ....................................179
f«g® ........................................101 fhlt‹ khnjÉ ....................... 52
f«gadšÿ® .......................... 174 fhLbt£o ..............................119
f«nghoah ............................... 41 fhªjq®¢ rhiy ........................ 25
fÇfhy nrhH‹ ........................ 134 fh«nghr ehL ........................... 41
fhuhid fhty‹ ....................... 86 Fzkiy¥gho íilah‹
fhÇif¡ Fs¤öUilah‹ M£bfh©lh‹ f§if
âU¢á‰w«gyKilah‹ bgUkh‹ bfh©lhdh»a bgh¤j¥ã¢
e«ãah»a gšytuha‹ .. 111, 121, nrhH‹ .................................... 141
125, 129, 130, 136 Fzåu g©oj® ...................... 163
fhy Énehj ÃU¤j¥ Fªjit
nguiuadh»a ghurt‹ (Fny¤J§f‹ I nrhjÇ) ............ 56
bgh‹d‹ ............................... 163 Fªjs ehL .................... 13, 21, 191
fhÈ§f®nfh‹ ..................... 82, 83 Fkhu kÑju‹ .......................... 142
fhÈ§fuha‹ ............................. 60 FubešÈ ................................... 73
fhÉahj®r« .............................. 99 Fynrfu gh©oa‹ ... 125,127, 128,
» 129, 132, 133
»Ÿis ...................................... 76 Fnyh¤J§f nrhH f©z¥g‹
»Ëô® .......................... 65, 86, 139 gŠreâ thzdh»a ïuhruhr
Úyf§fiua‹ ...........................179
»Ëô® kiyakh‹ ïuhr f«Õu
nrâuha‹ ................................ 105 Fnyh¤J§f nrhH
fhltuha‹ ..................... 104, 119
»Ëô® kiyakh‹ ïiwôu‹
ïuhruhr nrâuha‹ ................. 173 Fnyh¤J§f nrhH rÇij ......... 49
»Ëô® kiyakh‹fŸ ............. 64 Fnyh¤J§f nrhH
kh®¤jh©lhya« ................... 43
»Ëô® kiyakh‹ Fnyh¤J§f
nrhH nrâuha‹ ...................... 105 Fnyh¤J§f nrhH
ahjtuha‹ ............................. 105
»Ëô® kiyakh‹ eh}‰Wt‹
Fnyh¤J§f nrhH É©zfu«
m¤âkšydhd ïuhnrªâu nrhH¢
(k‹dh®Fo) ............................. 47
nrâuha‹ .................................. 65
Fnyh¤J§f nrhH É©zfu«
»Ëô® kiyakh‹ bgÇa
(ntÿ®) ...................................161
cilahdhd ïuhruhr
nrâuha‹ .................................. 65 Fnyh¤J§f nrhH‹ I ............. 8, 71
Ñ Fnyh¤J§f
nrhH‹ II ......... 81, 91, 108, 109, 166
ÑiH¥ gGñ® .......................... 101
Fnyh¤J§f
ÑiHk§fy« ............................ 128
nrhH‹ III ............. 101,109,142, 183
F
Fnyh¤J§f nrhH‹
FifÆo fyf« ........................ 170 cyh ......................... 45, 78, 99, 102
Fir¤jiy ................................ 29 Fnyh¤J§f nrhH‹ nfhit ... 143
Fokšy« ................................. 89 Fnyh¤J§f nrhH‹ I áw¥ò¥
FLÄah‹ kiy ...................... 120 bga®fŸ .................................... 50
FLÄah‹ kiy¡ Fnyh¤J§f nrhH‹ ãŸis¤
fšbt£L ................. 145, 153, 160 jÄœ ............................. 59, 99, 102
Fnyh¤J§f‹ II if
áw¥ò¥ bga®fŸ ..................... 102 if¢ád« .................................. 171
Fnyh¤J§f‹ III bfh
áw¥ò¥ bga®fŸ ..................... 168
bfh§f‹ II ................................ 90
Fnyh¤J§f‹ III
bfh§F¢ nrhH® ....................... 142
âU¥gÂfŸ ............................ 160
bfh§FehL ........ 109, 142, 150, 159
Fnyh¤J§f‹ II
âšiy¤ âU¥gÂ ..................... 93 bfh£lfhu« ............................. 77
Fnyh¤J§f‹ I bfh©f‹ I ........................... 37, 72
bkŒ¡Ñ®¤âfŸ ..................... 15, 16 bfh©fhd« .............................. 21
Fnyh¤J§f‹ II bfhšÈ (MW) ........................... 29
bkŒ¡Ñ®¤âfŸ .......................... 91 bfhŸË¢ nrhHnfh‹ .............. 193
Fnyh¤J§f‹ III nfh
bkŒ¡Ñ®¤âfŸ ........................ 145
nfh£lh‰W Ãiy¥gil .... 25, 60
Fnyh¤J§f nrhHdšÿ® ........161
nfh£lhW ........................... 25, 60
Fnyh¤J§f nrhHnH¢Ru« ....... 61
nfhjik eâ .............................. 30
Ftshyòu« (nfhyh®) ........ 34, 64
nfh¥bgUŠ
Fs¤ö® ............................. 121, 137 á§f‹ ............ 104,179,188,194, 201
Fs¤öUilah‹ cyfsªjhdhd nfhÆš âUkhfhs¡
âUtu§f njt‹ ...................... 46 fšbt£L ............................... 196
F‹w¤ö® ................................ 165 nfhÆÿ®¡ fšbt£L .............. 171
F‹¿ ......................................... 29 nfhÆbyhGF ........................... 95
T nfhÉªj rªâunjt‹ .......... 42, 43
Tlš VÊir nkhf‹ kzths¥ nfhÉyo ................................... 74
bgUkhŸ thÂiy f©l
r
bgUkhsh»a ïuhruhr¡
fhltuha‹ .............................178 r¡fu¡nfh£l« ............... 16, 18, 19
Tlÿ® mur ehuhaz‹ rfehj Éra« ........................... 187
Ms¥ ãwªjh‹ åunrfu¡ r§fk‹ .................................... 142
fhltuha‹ .............................178 r§fu nrhH‹ cyh ................... 142
Tlÿ® Ms¥ ãwªjh‹ nkhf‹ r§fu njt‹ mw¢rhiy ............ 85
M»a ïuhruhr fhltuha‹ ....119 r§fu‹ ..................................... 142
nf rilat®k‹ Fynrfu
nfrt RthÄ .............................116 gh©oa‹ ................. 154, 155, 156
nf¤jz‹ ................................. 31 rilat®k‹ Fynrfu
nfus nfrÇ mâ uhrhâ gh©oa‹ II ........................... 204
uhrnjt‹ .................................. 66
rilat®k‹ Rªju ÓÇs§nfh ................................. 57
gh©oa‹ I ...................... 210, 211 Ótšyg‹ .................................131
rilat®k‹ guhªjf‹ ............ 27 Ód¤jiua‹ ........................... 193
r©ig ................................ 83, 105 Ód nja« .................................. 39
r¤ât®k‹ .................................. 9 ÓÅthr ešÿ®¡ fšbt£L ...... 28,
rªâu‹ kiyadhd ïuhnrªâu R
nrhH kiyakh‹ ...................... 65
Rf£^® ...................................... 73
reehjòu« ............................... 165
R§fª jÉ®¤j nrhH¥nguhW .... 45
r¥jk ÉZQ t®¤jd‹ .. 8, 47, 68
R§fª jÉ®¤j nrhH‹ .............. 44
r«òtuha‹ .... 103, 201, 206, 207, 208
R§fª jÉ®¤j nrhHdšÿ® ..... 45
rkÞj Ifnjf åu‹ ................. 203
R§fÄšyh¢ nrhHdhL ............ 46
ranfá (fl«gFy k‹d‹) ...... 20
R¤jkšÈ ahœth® .................... 53
ra§bfh©lh® . 11, 28, 40, 48, 58, 69
Rªju_®¤âfŸ ........................ 160
raá§f‹ ................................... 20
Rªj‹ f§ifbfh©lhdh»a
raju‹ ...................................... 50 Jtuhgântsh‹ ...................... 88
raJ§f‹ ................................... 50 Rk¤âuh Ôî .............................. 41
rh N
rhahtd« ................................. 87 NÇa‹ rhtd rfhadhd
á kiyaFy uhr‹ ........................ 65
á§f©z j©lehaf‹ .......... 205 NÇa‹ âU¡nfhòu« ......... 139, 176
á¤jÈ§f kl« ................ 140, 178 NÇa‹ ãuk‹ rfhadhd
á¤jhªj u¤dhfu« .................. 161 kiyaFyuhr‹ ......................... 65
á«khry« ................................. 27 NÇa‹ kutdhd
kiyaFy uhr‹ ........................ 65
átPhdnghj«....................... 199
NÇadh® nfhÆš ..................... 43
átòu¡ fšbt£L ................... 197
N%® kiy ................................119
átòÇ ....................................... 88
Niuehaf‹ khjtuha‹ .......... 87
át‹ Tlš ............................... 71
br
á‰wh_® .................................. 139
br§nfÂ ................................ 103
á‰Ö¢r«gh¡f« ...................... 8, 53
br§nfÂ m«ika¥g‹ mH»a
áWghzh‰W¥gil ................ 208
nrhHdhd vâÇÈ nrhH
Ó r«òtuha‹ ..............................176
Óf©l r«ò ............................. 161 br§nfÂ m«ika¥g‹ vâÇÈ
ÓfhÊ¡ fšbt£L ................... 196 nrhH r«òtuha‹ ................... 138
Óaf§f‹ ............................ 66, 106 br§nfÂ m«ika¥g‹
Óak§fy« ................................. 88 ehyhÆut‹ ............................. 103
br§nfÂ m«ika¥g‹ nrhzhL bfh©lUËa Rªju
gh©oahd ïuhruhr gh©oa njt® ....................... 186
r«òtuha‹ ............................. 139 nrhnk¢Ru‹ II ........................... 20
br§ifkh¡ nfhÆš fšbt£L 175 nrhH ïuh¢áa¥
brŠáa®nfh‹ fhlt‹ brŠá ãuâ£lhrhÇa‹ .............. 187, 192
eh§bfh‰w‹ Mltšyh‹ nrhHFy Vf u£rf‹ .................187
fl«g‹ .................................... 82
nrhHFy khnjÉ ......................211
bršÿ®¢ br¥ngLfŸ ........... 8, 19
nrhHFy tšÈ .......................... 52
nr
nrhH Fy tšÈ¥ g£od« . 40, 53
nr¡»HhuofŸ ................... 101, 166
nrhH nfus k©ly« ............. 150
nr¡»Hh‹ tÆuhjuha‹ ..........197
nrhH nfus‹ .......................... 168
nrâ¤ âUehl® nrtf‹ ...... 82, 86
nrhH nfh‹ ............................... 83
nrâ ehL .............................. 65, 86
nrhH ehuhaz‹ ..................... 214
nrâuha® ............................. 65, 86
nrhH gh©oa® .................. 23, 24
nrªjk§fy Kilah‹ miua‹
nrhH gh©oa‹ ..................... 155
vâÇÈnrhH‹ ..........................179
nrhH gh©oa‹ k©ly« ..... 155
nrªj‹ T¤jhLth‹ .............. 120
nrhH ghy k»gâ .................... 214
nrk¥ ãŸis .......................... 213
nrhHòu« ................................. 103
nrugh©oa® j«ãuh‹ .......... 155
nrhH Þjhgdh¢rhÇa‹ .......... 206
nrukh‹ ïuhkt®k‹ .............. 84
nrhÊa tiua‹ .......................211
nru}® .................................... 160
nrhnHªâu á§fešÿ® ............ 117
nrîz‹(aJFyntªj‹) ......... 20
nrhnHªâu á§f‹ .................... 117
nrdhâgâ Phd_®¤â¥
g©oj‹ M»a kJuhªjf nrhWilahŸ ..........................119
ãukhâ uh#‹ ........................... 64 Ph
ir Phd bf«Õu‹ .......................... 97
irakiy ................................. 24 j
brh j¡f ahf¥
brh¡f¥bgUkhŸ .....................118 guÂ ................. 45, 78, 93, 112, 113
nrh jf^® mâfkh‹ ........................ 65
nrhl‹ ............................ 37, 67, 73 jlhñ® .................................... 156
nrhl‹ âU¡fhs¤â j©o ........................................ 99
njt‹ ....................................... 18 j©oay§fhu« .......................101
nrhzh£L cw¤ö®¡ T‰w¤J¥ j©oaháÇa® .......................... 99
igôUilah‹ ntjtd j«ãuh‹ njhH® ..................... 160
Kilah‹ ............................... 100
j«Ká¤â aiur‹ ....................151
j®kòÇ (jf^®) ........ 34, 65, 86, 156 âÇòtd ånu¢Ru« ................. 160
juÂ KGJilahŸ ............... 118 âÇòtdhâ¤âa j«kuhr‹ ...... 44
jiy¡fhL ................................ 34 âÇòtÅ .................................... 69
jiy¢br§fhL ........................ 186 âU miwaÂešÿ® ................173
jÅehaf¢ rJ®ntâ k§fy« ... 169 âU¡flñ® kahd¡
jÅehaf‹ .............................. 168 fšbt£L ......................... 127, 163
jh âU¡f©zòu« ......................... 67
jhka‹ ..................................... 31 âU¡fU¥g¿aÿ® .................... 169
jhnkhju‹ ............................... 34 âU¡fs¡Fo ............................ 140
jhuhRu« .................................. 114 âU¡fhs¤â ................. 89, 105, 137
jhuht®õ‹ .......................... 16, 18 âU¡fhs¤â njt‹ ..................151
â âU¡bfhL§ F‹wKilah‹
â¡fe nrhkahÍ ...................... 206 Ãõj uhr‹ .............................. 140
â¡f ÃUgâ .............................. 206 âU¡nfhf®z« ........................ 198
â¡f‹ I .................................. 201 âU¡nfho¡fh ........................... 80
âirahÆu¤J Iªü‰Wt® ......... 41 âU¡nfhtÿ® ............. 86, 105, 119
â£lFo .......................... 140, 179 âU¢r¤â K‰w« ....................... 138
âahf rK¤âu rJ®ntâ k§fy«80 âUehuhazg£l® .............. 49, 69
âahf rK¤âu« ......................... 80 âUehtÿ® .............................. 104
âahfgjhif ............................. 80 âUehî¡fuR mofŸ ................176
âahftšÈ ................................ 51 âUÚ‰W¢ nrhH‹ .......... 47, 50, 102
âahftšÈ (Fnyh¤J§f‹ II âU¥ghN® ................................. 87
g£l¤juá) ............................ 102 âU¥gh«òu¡ fšbt£L ...........170
âuh£rhuhk« ................. 28, 62, 68 âU¥òfÿ® ................................ 70
âÇf®¤j‹ ........................... 82, 88 âU¥òfÿ uªjhâ ...................... 70
âÇòuhªjf« .............................. 68 âUkHgho ............. 51, 83, 102, 198
âÇòuhªjf¡ fšbt£L ... 203, 204 âUkhÂFÊ ................ 82, 104, 178
âÇòtd¢ r¡fut®¤â ................ 50 âUKid¥gho ehL ................ 104
âÇòtd« ............................... 160 âUbkŒa« fšbt£L ............ 206
âÇòtd kšy nrhl kfhuhr‹ 106 âUt¡fiu ........... 139, 148, 176, 193
âÇòtd kšy gh©oa‹ ......... 20 âUt©zhkiy¡ fšbt£L .. 199
âÇòtd khnjÉ ........................ 8 âUtâif ............. 61, 104, 135, 140
âÇòtdKilahŸ ................... 53 âUtpªâuòu¡ fšbt£L .. 68, 192
âÇòtd åunjt‹ ....156, 163, 169 âUtu§fKilah‹ ïuhrhâuhr
kiyaiua‹ .......................... 139
âUtu§f‹ ................................ 57 nj
âUtu‹Fs« ........................... 171 njñ® ......................................... 87
âUtšy« ................................ 103 njñUilah‹ kdJ¡»Åah‹
âUtyŠRÊ ...................... 84, 143 M»a Éuhluhr‹ ..................... 87
âUth%® ............................ 96, 161 nj}® ..................................... 156
âUthtLJiw .......................... 85 bjh
âUÉilkUö® ................. 80, 161 bjh©l® Ó® guîth® ............. 166
âUbt©fh£L¡ fšbt£L ... 196 bjh©o .................................. 128
âUbtâu«gy« ........................ 41 bjh©ilkh‹ ......................... 58
âUbtŸsiw¡ fšbt£L ...... 186 bjh©ilkhdšÿ® .............. 193
âUntf«g Kilahdhd bjhGjifô® ......................... 193
cyfsªj nrhH¥ gšytiua‹ 186 e
âUntŸÉ¡Fo ................ 188, 189 e§»È ....................................... 20
âiuahy« ............................... 198 e£Lt Ãiy ............................ 163
âiunyh¡»a khnjÉ ............... 52 eªjÿ® ................. 89, 108, 135, 159
âšiy¥ ngnuÇ ........................ 60 e« njhH‹ .............................. 159
âšiy khef® ............................ 75 e«ã fhËah® ............................ 70
â›aNÇ rÇj« ......................... 95 euá«k t®k‹ .......................... 34
Ô euá«k t®k‹ II ....................... 99
Ôg§Fo ..................................... 69 eunyhf å‹ .............................. 59
Ôd áªjhkÂ ........................... 51 ešyá¤jur‹ ................... 152, 180
J ešyk‹ ................................... 142
Juf É¤âah Énehj‹ ............. 97 eÉiy ....................................... 20
Jthugâ ntŸ .......................... 88 e‹d‹ ...................................... 67
Jthu rK¤âu« ................ 189, 192 e‹}š .............................. 66, 165
ö eh
ö§fhid khl¡ nfhÆš ........... 8 ehf¥g£od« ..................... 40, 53
bj ehÿ® ....................................... 64
bjŒt¥ bgUkhŸ .................... 117 ehdh®¤jh®zt
bjY§f¢ nrhl® ..................... 152 r«nBg« .................................116
bjŸshW ................................ 192 Ã
bj‹ fÈ§f¥ ngh® ................... 28 Ã¤âa Ñj¥ ãunkhf‹ .............. 97
bj‹ fÈ§f« ............................ 28 Ã¤j Éndhj r«òtuha‹ .......119
bj‹dt‹ »Hhdo .................118 Ã®trndh¤ju
uhkhaz« ............................... 206
Ú gtzªâ KÅt® ................ 66, 165
ÚL®¡ fšbt£L ...................... 188 giHahiw ..................... 51, 76, 112
ÚwÂªjhdh»a nrâuha‹ ..... 140 gh
E gh¢N® ..................................... 192
Es«gho¥ gh©oa® ............... 36 ghá¥g£lz« ....................... 129
be gh©oa f#nfrÇ ....................187
be£^® .................................... 147 gh©oaFy r«uõf‹ ............ 205
bešÿ® ................................... 159 gh©oa«gh¡f« ..................... 64
bešÿ®¢ á¤âaiua‹ .......... 141 gh©oa‹ $ tšyg‹ ............. 66
bešthÆš mu¤Jiw .............. 189 ghg£yh fšbt£L .................... 7
be‰F‹w§ »Hh® ghyanjt kfhuhr‹ ............... 214
fs¥ghs uha® ...................... 69, 70 ghyhW ...................................... 29
be‰F‹w« ................................. 69 ã
be¿íila¥ bgUkhŸ .... 122, 142 ã£of ÉZQt®¤jd‹ ......... 34
ne ã¤jhòu« ............................. 37, 67
neÄehj« ............................... 163 ãuknjr« ......................... 101, 120
neÇa‹ khnjÉ ........................ 80 ãukhâ uh#‹ ........................... 64
g ãUâf§f‹ mH»a nrhH‹ .....176
gŠreâ thz‹ ......................... 61 ãšAz® .................................. 21
g£od¥ghiy ........................ 185 ãŸis FW¡ifíilah‹ .......211
gilå£L uh¢áa« .................. 86 ãŸisah® ÉZQt®¤jd
g©luhr‹ .............................. 107 njt‹ ....................................... 68
g©oj nrhH‹ ....................... 110 ò
gunfrÇ .................. 13, 71, 126, 202 ò¡fJiw tšytdh»a mfs§f
gunfrÇ ešÿ® ....................... 179 r«òtuha‹ ............................... 88
gurka nfhsÇ .......................... 70 ò¡f« ........................................ 43
guh¡»ukghF ... 127, 128, 129, 130, 131 òfnHªâ¥ òyt® ......................101
guh¡»uk gh©oa‹ ........ 127, 128 òrgyåu ešyá¤jdnjt nrhH
kfhuhr‹ ................................. 152
gUâ Fygâ ............................. 148
òrgy åu‹
gšfiy¤Jiw
mnfhkšyuhr‹ ...................... 141
ehÉYiwªjt‹ ....................... 48
ònlhÈ ..................................... 89
gšytuha‹ ............................ 121
ònlhÈaiua‹ ........................ 89
gšytuha‹ng£il .............. 121
ò¤juhr‹ ................................ 122
gšytuha‹ ng£il¡
fšbt£L .......... 123, 123, 125, 142 òiy¢nrÇ ............................... 130
òtdKGJilahŸ .... 53, 118, 199 k
òweh}W ................................ 208 kfj ehL .................................. 177
ó kfhrhkªj‹ ÍŒaUthU kfh
óghyRªju‹ ............................ 84 k©lnyRtu‹ cU¤âunjt nrhH
kfhuhr‹ ................................. 123
ó«òfh® ..................................... 87
kfh k©lnyRtu‹ f£onjt
ó«òÈô® ehlf« ...................... 70
kfhuhrdh»a É¡»uknrhH
bg fW¥ghWilah‹ ...................... 89
bg©zhfl« ....................... 8, 87 kfhk©lnyRtu‹ Fnyh¤J§f
bg©izahW .......................... 29 uhnrªâunrhl‹ ..................... 122
bgÇaeh¢áah® ........................ 54 kfh k©lnyRtu‹ âÇòtd
bgÇaòuhz« ......................... 165 kšynjt nrhl kfhuhr‹ .......121
bgÇíilah‹ ïuhruhr kfh k©lnyRtu‹
nfhtyuha‹ ............................173 bg¤juhr‹ ................................ 88
bgU«gho fhtš .................... 105 kfh k©lnyRtu‹ Ékyhâ¤j‹
M»a kJuhªjf¥ bgh¤j¥ã¢
bgUÉiy ............................... 196
nrhH‹ ...................................... 89
ng
kfh k©lnyRtu‹
ngu«gy« .................... 61, 161, 168 åk ehaf‹ ...............................107
igô® ...................................... 100 kfh k©lnyRtu‹ Í¡» njt
bgh nrhl kfhuhr‹ ........................121
bgh¤j¥ã ................... 67, 106, 159 kfhuh#gho ehL .................... 152
bgh¤j¥ã¡ fhknjt nrhl kfht«r« ................... 34, 127, 174
kfhuhr‹ ................................... 67 knfªâu k§fy« ..................... 194
bgh¤j¥ã¢ nrhl® ............ 67, 151 k£oô® .................................. 155
bgh¤j¥ã ehL .................... 67, 88 k£othœ ......................... 130, 131
bghâÆ‰ T‰w« ....................... 24 k£ila‹ ................................ 31
bghy‹dUth ........................... 33 k©zhW .................................. 29
bgh‹ gu¥ãdh‹ kfij¥ k©iz .................................... 61
bgUkhshd ïuhruhr
kzÿ® ..................................... 20
thznfhtiua‹ ............. 177, 186
kzths¥ bgUkhŸ ................178
bgh‹KfÇ ................................ 29
kzÉš ................................... 159
bgh‹d«gy¡ T¤j‹ ............... 59
kjdghy njt‹ ...................... 42
bgh‹dkuhtâ ................. 172, 185
kJuhªjf bgh¤j¥ã¢ nrhH
ngh
á¤jur‹ .................................. 106
nghrns¢Ru« .......................... 210
kJuhªjf bgh¤j¥ã¢
ngh¤ja‹ ................................. 31 nrhH‹ ............................... 89, 190
kJuhªj» ..............................51,53 K
kJuhªj» (Fnyh¤J§f K¡nfh¡ »Hhdo .................... 102
nrhH‹ I kfŸ) .......................... 56 K¡nfh¡ »HhdofŸ ................. 80
kUj¤ö® ................................. 100 Kobfh©l
kUj¤öUilah‹ F‹w‹ nrhHòu« ................ 51, 76, 185, 190
âU¢á‰w«gyKilah‹ ......... 100 Kobfh©lh‹ ................... 61, 83
kšy¥g njt‹ ......................... 37 Ko¤jiybfh©l
kšy« ..................................... 159 nrhHòu« ................................. 155
kšya j©lehaf‹ ............... 198 Ko¤jiybfh©l
kyÇ .......................................... 99 bgUkhŸ ................................. 169
kiyaFyuhr‹ ......................... 86 Ko¤jiybfh©l
bgUkhŸ åâ .......................... 168
kiyakh‹ m¤âkšy‹
brh¡f¥bgUkhŸ Md KotH§F nrhHòu« .............. 169
ïuhrf«Õu nrâuha‹ ............. 118 KotH§F nrhH‹ .................. 168
kiyakh‹ bgÇa cilah‹ K¤jÄœ¡Fª jiyt‹ .............110
Únu‰wh‹ Md uhruhrkiyaFy Kªü® .............................. 120, 139
uhr‹ ....................................... 118
KiHô® .................................... 59
kiyakhdhL ..................... 86,105
Kidajiua‹ ......................... 82
kiyaÉ¢rhâÇešÿ® ............ 119
Kida®nfh‹ ........................... 82
kiya‹ euá«kt®k‹ M»a
bk
fÇfhy nrhH Milô®
ehlhŸth‹ ............................ 173 bkŒf©lnjt® ..................... 199
kHt¢ r¡fut®¤â .................... 128 nk
kiwnah‹ f©z‹ ............. 82,83 nky¥ gGñ® ............................ 61
kDFy Ôg‹ ............................. 50 nkiyk§fy« ......................... 128
kh bu
kh ïy§if ............................. 208 bu£o¥ ghisa« .................. 159
khjt‹ ..................................... 31 nuh
khnjh£l« ............................ 130 nuhfz« ................................... 33
khwt®k‹ Fynrfu by
gh©oa‹ I ............................ 101 byŒl‹ áWbr¥ngLfŸ ......... 62
khwt®k‹ Rªju t
gh©oa‹ I ........ 171, 184, 189, 190 t¢rzªâkhiy ...................... 163
khwt®k‹ Rªju t¢r¤ bjhŸshÆu« .................. 61
gh©oa‹ II ........................... 204
tl ïy§if ........................... 208
tl fÈ§f¥ngh® ...................... 28
tl âUthy§fh£L¡ É¡»uk nrhH nfhtyuha‹ .... 105
fšbt£L ................................127 É¡»u nrhH nrâuha‹ ...... 86, 105
t©lhHŠnrÇ É¡»uk nrhHòu« ........ 51, 101, 162
t©LthŠnrÇ ................... 58, 59
É¡»uk nrhH åu Es«g‹ ........ 73
t©ilef uur‹ ....................... 58
É¡»uk nrhH‹ ......... 27, 36, 53, 60
t©ilk‹ ............................... 58
É¡»uk nrhH‹ âUk©lg« ... 76
t©ila®nfh‹ ....................... 58
É¡»uk nrhH‹ âUkhËif ..... 75
t©ila®¡fuR ........................ 58
É¡»uk nrhH‹ âUåâ ............. 75
t©z¡Fo ............................... 80
É¡»uk nrhH‹
t¤juh¢áa« (Baster State) ....... 17
bj§F¤ âUåâ ......................... 75
t¤juha‹ ................................. 61
É¡»uk nrhH‹
t¤jt‹ .............................. 82, 85 bkŒ¡Ñ®¤âfŸ .......................... 72
taÿ®¡ fšbt£L ..................191 É¡»uk nrhHdJ âšiy¤
tÆuhfu« ............................. 17, 18 âU¥gÂ ................................... 75
tšyt‹ .............................. 82, 86 É¡»uk nrhHDyh ... 58, 60, 77, 80
tšyhsnjt‹ II ...................... 187 É¡»uk gh©oa‹ .......... 147, 148
tšÈfhk« ........................ 130-131 É¡»uk‹ áw¥ò¥ bga®fŸ ...... 80
tšÿuòu« .............................. 152 É¡»ukhâ¤j‹ VI ...... 19, 20,21, 36
tÈty« fšbt£L ................ 196 Éraf©l
tst‹ gšytiua‹ ................ 87 nfhghy‹ ........... 201, 205, 209, 211
th ÉraghF .................................... 33
thznfhtiua® ..................... 183 Érathil ............................... 10
thznfhtiua‹ ..................... 61 Érahâ¤j‹ ................... 9,10,18,35
thznfhtiua‹ R¤jkšy‹ ÉLfhjH»a bgUkhŸ ........... 174
c¤jk nrhHdh»a Éuhluhr‹ ............................... 87
ïy§nfRtu‹ ........................... 61
ÉU¤jhry« ............................ 104
thz® ................................ 61, 104
ÉUjuhr ga§fu
thz‹ ................................ 82, 83 thznfhtiua‹ ..................... 83
thÂiy f©l bgUkhŸ .......178 ÉUjuhr ga§fu‹ ..................... 50
thyf fhkadhd ÉšÉnehj‹ ............................. 97
m¡fy uhr‹ ............................ 214
ÉÊP« ...................................... 25
thÉÈ¤ njh£l« .................... 66
ÉG¥ghj uha‹ ...................... 212
thiH¤ njh£l« ..................... 66
å
É
åk‹ (nfhl®Fyk‹d‹) ........ 30
É¡»uk nrhH
fW¥ghWilah‹ ...................... 90 åuf§f ehlhœth‹ ................ 193
åunfus‹ ................................. 66 btyeh©o Fnyh¤J§f nrhl
åu bfh£lh .............................. 68 bfh§fuhr‹ ............................ 106
åu nrhnkRtu‹ 195, 198, 205, 210 btyeh©L¤ jiytdh»a
Kjyh§ bfh§f‹ ...................... 67
åunrhH¥ ãukuha‹ .............. 212
nt
åunrhH‹ ................................. 72
nt§» ehL ...8, 35, 36, 37,72,97, 109
åunrhH‹ kf‹ åu r«g‹ ...... 213
nt£ó® ..................................... 32
åuirt åu¥ ãujhg nrhH
kfhuha‹ ................................ 213 ntzh£lofŸ ....................... 84
åu euá§fnjt âU¡fhs¤â ntzhl® ntªJ ..................... 84
njtdh»a ahjtuha‹ .......... 201 ntzhL ................................... 84
åu euá«k‹ ....... 187, 189, 191, 192 ntjtdKilah‹-fUzhfu
åughF njt‹ ..................... 53, 54 njtdhd mkunfh‹ .............. 138
åugh©oa‹ .............129, 132, 133 ntjhuÂa« fšbt£L ......... 205
åuk§fy« ............................... 105 ntŸ ................................ 58, 62,88
åuuhnrªâu nrhH‹ ... 10, 11, 16, 18 ntsh‹ khjtdh»a ïuhr
tšyg¥ gšytiua‹ ............... 62
åuuh£rj‹ ............................. 208
#
åu uhkehj‹ ........................... 209
#f¤ É#a j©lehaf‹ ......... 129
åuhªj¥ gšytiua® .............. 163
A
åiu .......................................... 70
A®õt®k‹ III (fh«nghr
åiu¥ gurkanfhsÇ
k‹d‹) ................................... 42
khKÅ .................................. 69, 70
nA
bt
nAktâ ................................. 159
bt©gh¥ gh£oaš ............... 163
bAh
btJuh II ................................... 36
bAhŒrs® .............................. 183

F¿¥òfŸ
F¿¥òfŸ

Sadasiva Pandara Chola Vol1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sadasiva Pandara Chola Vol1

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sadasiva Pandara Chola Vol1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

i

ü‰bga® : â.it.rjhát¥ g©lhu¤jh®

gâ¥ghs® : nfh. ïstHf‹

jhŸ : 18.6 ». v‹.vÞ.nk¥È¤njh

g¡f« : 16+ 280 = 296

üš f£lik¥ò : ïašò (rhjhuz«)

Éiy : cUgh. 275 /-

üyh¡f« : ghthz® fÂÅ

m¢á£nlh® : bt§fnlRtuh M¥br£ ãÇ©l®Þ

btËpL : jÄœk© mw¡f£lis

beŠr« Ãiwªj e‹¿

bjh‹ik¢ br«bkhÊ¤ jÄG¡F

btËÆ£lt® tuyh‰w¿P® f.m. Úyf©l rh¤âÇah®; âU¤âa ïu©lh«

ifyhrgâ, f (1966) g©il¤ jÄH® thœî« tÊghL« gh®¡f.

Subbarayalu (1973) Political geography of the chola country.

â.it.rjhát¥ g©lhu¤jh®, jŠir kht£l«,

gilahf¡ bfh©Ljh‹ tuyh‰W ehtyháÇa®fshd fš» -

jÄœ - jÄH® kWky®¢á¡F ciH¤j bgUk¡fŸ tÇirÆš

gšfiy¡fHf ÇÍÞ£uh® âUths® S. r¢ájhdªj«

ïu©lh« gâ¥ã‹ Kfîiu

16. Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹

1. Ins. 408 of 1912.

ït‹ fšbt£L¡fËš m¥bga® jtwhkš F¿¡f¥

gÆ‰á bg‰W ïsikÆnyna x¥g‰w åudhf¤ âfœªjd‹

1. mâuhnrªâunrhH‹, nrhHeh£oš Ãfœªj fyf¤âš bfhšy¥glÉšiy v‹gJ«

nrhHk‹d®fŸ KoN£l¥bgW« ehËš ïuhrnfrÇ

ïÅ, ï›ntªj‹ I«gJ M©Lf£Fnkš M£á

1. S.I.I., Vol. VII, Nos. 392 and 807.

brakfŸ âU¥òa¤ âU¥g’3 vdî« bjhl§F« bkŒ¡

mªeh£oÈUªj tÆuhfu« v‹w CÇš v©Âwªj ahid

fh¡f¥bg‰w MÆu« ahidfis¡ ft®ªJ bfh©lh‹

1. Bombay Gazetteer, Vol. I. part II, page 217.

mt®fŸ m›thW Ku©gl ne®ªjnghbjšyh« nrhH

1. ‘gŠrt® ItU«’ v‹W Kj‰ Fnyh¤J§f nrhH‹ bkŒ¡Ñ®¤âí« ‘Ûdt® ItU«’

tªj nrhH k‹d®fË‹ ãuâÃâfns nru eh£ilí«

1. k¿òdš fÈ§f k©ly§ if¥gL¤jUË-

Rna¢irbgW« bghU£L¡ fyfŠ brŒjh‹, mª Ãfœ¢áia

xU ehŸ Fnyh¤J§f‹ fhŠákhefÇYŸs

1. br‹id bghU£fh£á¢ rhiyÆYŸs c¤jk nrhH‹ br¥ngLfËš fhz¥gL«

åu¤ijí« ghuh£o k»œªjiknahL mtD¡F¤ j¡f

T®ªJ MuhíÄl¤J, e« Fnyh¤J§f‹ j‹ M£áÆ‹

1. S.I.I., Vol. I, page 60.

É¡»uk nrhH‹ mªeh£oš mur¥ ãuâÃâahÆUªjnghJ

1. Ep. Ind., Vol. IV. No. 33, Verses 23 and 24.

1. S.I.I., Vol. IX part I, No. 196.

Fnyh¤J§fdJ btËeh£L¤ bjhl®ò

vdnt, Fnyh¤J§f‹ M£á¡ fhy¤âš nrhH ïuh¢áaK«,

ãunjr¤âš ïy¡FkzòÇ bghU£fh£áÆYŸs

v‹W ïu©lh§ Fnyh¤J§f nrhH‹ cyhÉš T¿ÆU¤

g£LŸsJ. ï§‡d« ehL KGikí« ms¡f¥g£l ãwF

1. nk‰go, 11, - jh. 13.

MáÇa® ra§bfh©lh®, ï›ntªj‹ ÛJ jh« ghoa

1. f. guÂ, 13 - jh. 61.

1. f. guÂ, 10 - jh. 55.

bjh©ileh£oYŸs á‰Ö¢r« gh¡f« v‹D« CÇ‹

bfhŸË‹ Fnyh¤J§f‹ j‹ kfŸ tÆ‰W¥ nguidna

fshfî« mk®ªJ murh§f¤ij e‹F el¤â tªjt®fŸ

ã‰fhy¤âš th©LthŠnrÇ v‹W kUÉ tH§» tUjš

(4) thznfh tiua‹ R¤jkšy‹ c¤jk nrhHdh»a

ÃiyÆÈUªJ murh§f¤ij ïÅJ el¤âa jiytdh