40 Matthew Nepali

ma(aILe LeKake ao sasu amaAcaAr
yaze akU ao paAirvaAirka itahAsa
yaoATaAma AhAjakaA ipataA iTa.
:LkaA 323-38
yaezaU KaIxwkao paAirvaAirka itahAsa ho. hA<

1 yaodAdkaA
pairvaArbaAw Anau Bayao. dAd baAhAmakaA
AhAja jaeikayaAkaA ipataA iTa.

10
manassae AmaosakaA ipataA iTa.
pairvaArkaA hna.
Amaosa yaoisayaAkaA ipataA iTa.

11
jaeikayaA manassaekaA ipataA iTa.
yaoisayaA yaAkaoinayasa r sakaA BaAhkaA ipataA
baAhAma sahAkakaA ipataA iTa.
iTa.
sahAka yaAkaUbakaA ipataA iTa.
:yao yasaq samayakao kaurA ho jaunabaeLA yahUdIhLAR
yaAkaUba yahdA r nakaA dAjau-BaAhkaA ipataA

iTa.
3
dAsakaA pamaA baeibaLonamaA LigakaA iTa.

12
yahdA paereja r jaArAkaA ipataA iTa
yaekaoinayaAsa zaALitaLkaA ipataA iTa/
:itanaIhkaI maAtaA taAmaAr iTana.

paereja heaonakaA ipataA iTa.
zaALitaL jabaAbaeLkaA ipataA iTa.

13
heaona ArAmakaA ipataA iTa.

4
iLyaAikama AjaorkaA ipataA iTa.

14
nAAssaona salmaonakaA ipataA iTa.

5
AiKama iLdkaA ipataA iTa.

15
baoja obaedkaA ipataA iTa.
matTaAna yaAkaUbakaA ipataA iTa.

16
yaAkaUba yaUsaupakaA ipataA iTa.
yassaI rAjaA dAdkaA ipataA iTa.
yaUsaupa mairyamakaA Lognae iTa
dAd zauLemaAnakaA ipataA iTa.
ina mairyama yaezaUkaI maAtaA iTana.
:zauLemaAnakaI maAtaA iryaAkaI patnaI iTana.
yaezaULAR KaIxw* BainanTyao.
zauLemaAna roobaAmakaA ipataA iTa.

roobaAma ibayaAkaA ipataA iTa.
iLd iLyaAjarkaA ipataA iTa.

iLyaAjar matTaAnakaA ipataA iTa.
:obaedkaI maAtaA ta iTana.

obaed iyassaIkaA ipataA iTa.
Ajaor saAdokakaA ipataA iTa.

saAdoka AiKamakaA ipataA iTa.
salmaona baojakaA ipataA iTa.

:baojakaI maAtaA rAhba iTana.
jabaAbaeL ibadkaA ipataA iTa.

ibad iLyaAikamakaA ipataA iTa.
ArAma imanaAdAbakaA ipataA iTa.

imanaAdAba nAAssaokaA ipataA iTa.
itanaIhLAR baeibaLonamaA Liga paiC
17
yasarI baAhAmadeiKa dAdsamma caQDa pautaAh
ibayaA AsaApakaA ipataA iTa.
iTa. dAdkao samaya deiKa maAinasahLAR baeibaLona
AsaApa yaosaApaAtakaA ipataA iTa.
paurYAnae baeLAsamma caQDa paustaAh iTa. ina yahUdILAR
yaosaApaAta yaorAmakaA ipataA iTa.
baeibaLonamaA LigakaAdeiKa KaIxwsamma caQDa pautaA iDa.
yaorAma oijayaAkaA ipataA iTa.

9
oijayaA yaoATaAmakaA ipataA iTa.

KaI xw
masaIh vaA parmaezvarkao pamaA cauinakao.
ma(aI 118-29
yaze aU KaI xwkao janma
jyaoitaxaIh yaze aL
U AR Bawe na AC
< na
:LkaA 21-7
yaezaU KaIxwkaI AmaA mairyamakao maf[g anaI yaUsaupasaMMg a
WA<kao baeTaLehema zahrmaA yaezaUkao

2 yahjanmaidyaABakaoBaae iTayao.
herod * rAjaA BakaA baeLAmaA
Bakao iTayao. tar itanaIhkao ivavaAh hnau BaNdA iDanaq/
hA<kao janma Bakao iTayao. jaba yaezaUkao janma Bayao
mairyamaLe TaAhA paAsakaekaI iTana ika itanaI gaBaRvataI
kaehI jyaoitaxaIh paUvaRbaAw yazaLemamaA A.
iTana. mairyama paivaa AtmaAkao* zai(aArA gaBaRvataI
jyaoitaxaIhLe maAinasahLAR saoDae/ "yahdIhkaA rAjaA
18
BakaI iTana.
19
taI
mairyamakaA Lognae/ yaUsaupa ka DaAimaRka
Bar janmaekaA hA< kahA< hnauhnC hAmaILe hA<kao taArA
maAinasa iTa. naI ivavaAh hna iDanaq mairyamaLAR
paUvaRmaA deKyaQ=. jasaLe hA< janmaekaA saMkaeta Bayao. hAmaILe
maAinasahkaA maABamaA Liata banaAna caA<hdqna iTa.
paUvaIR AkaAzamaA dya h<dq garekao taArA deKyaQ=. hAmaI
tyasaqLe naI gaopya PakaArLe mairyamaLAR yaAga ganaeR paamaA
hA<kao paAsanaA ganaR AkaA CQ=.

3
iTa.
20
rAjaA herodLe yahdIhkaA yaI nayaA< rAjaAkao baAremaA
tar jaba yaUsaupaLe yasao ganaeR ivacaAr iLdA</ parmaPaBaukaA
saunae. herod yasa GawnaAbaAw baecaqna banae. ina yazaLemakaA
ka dUta naI kahA< sapanaAmaA A. dUtaLe Banae/ "yaUsaupa/
sabaq baAisandAhLAR paina yao samaAcaArLe baecaqna taulyaAyao.
dAdkao paua/* mairyamaLAR ApanaI patnaI svapa ah,a
ganaR itamaILe frAnau padqRna. nakao gaBaRkao izazau paivaa
zaAsaIhkao wA saBaA baoLA. naLe itanaIhLAR
AtmaAbaAw Bakao ho.
21
naLe wA pauakao janma
herodLe sabaq mauKya yahdI paUjaAhArIh r janataAkaA
saoDae/ "KaIxwkao janma kahA< hnae ho.
itanaIhLe (ar
idnaeiCna. itamaILe nakao naA< yaezaU* rAKnaU. naLAR
id/ "yahUdIyaAkao baetaLehema zahrmaA; gamava(aAArA
yatao naA< idnau/ ikanaBanae/ hA<Le naq ApanaA maAinasahLAR
yasabaAre vacanamaA LeiKakao C
itanaIhkaA paApahbaAw Ar ganaRuhnaeC.

22
gamava(aAArA parmaPaBauLe baolnau Bakao vacana paUrA
hosa Banaer yaI saba hna AkaA hna.
23
'baeTaLehema/ yahdAkao mauLuka/ itamaI yahdAkaA
"kanyaA gaBaRvataI
zaAsakahkaA maABa mahAna CQ. ho/ itamaIbaAw
hnaeiCna/ r wA paua janmaAnaeiCna/ itanaIhLe hA<kao
kajanaA zaAsaka AnaeCna ina jao maerA
naA< mmaAnauL rAKnaeCna. * :mmaAnauLkao TaR ho
maAinasa/ aALkao gaoWALA hnae Cna.
imakaA 52
"parmaezvar hAmaIisata hnauhnC.

24
jaba yaUsaupa inaAbaAw vyau<Bae; PaBaukao dUtaLe itanaLAR
jae BanaekaA iTa yahI gare. yaUsaupaLe mairyamaLAR ivavaAh

gare.
25
tar yaUsaupasaMg a mairyamakao kaunaq sahbaAsa Bana/
yasapaiC herodLe paUvaRkaA taI jyaoitaxaIhLAR sauwua
baoLA. herodLe itanaIhbaAw itanaIhLe PaTama pawka

8
jabasamma naLe wA pauakao janma idnana. ina
taArA deKaekao samaya WIkasa<g a pa(ao gare.
yaUsaupaLe pauakao naA< yaezaU rAiKaid.
herodLe taI jyaoitaxaIhLAR baeTaLehemamaA paWA. herodLe
yasapaiC
itanaIhLAR Banae "jaA ina baALkakao baAremaA WIkasa<g a

pa(ao Lg aA. jaba taI baALkaLAR BaeAnaeCQ/ taba maLAR
Kabar gar/ r ma paina gar itanaLAR paAsanaA ganaeRCu.
9
jyaoitaxaIhLe rAjaAkaA sabaq kaurA saunae ina ga.
paivaa AtmaA
parmaezvarkao AtmaA/ yaezaUkao AtmaA ina
jauna taArA itanaIhLe paUvaRmaA deKaekaA iTa/ paeir yahI
ArAmadAyaka paina BainanC. parmaezvarLe Q KaIxwisata imaLer
taArA itanaIhLe deKae. jyaoitaxaIhLe taArALAR paCYAna
saMsaArmaA maAinasah maABa naLe parmaezvarkao kaAma gaCRna.
LAgae. taI saAnaA baALka Bakao WA<maA napaug au{jaeL yao
dAdkao pau a
taArA itanaIhkao iGa-iGa LAgyao/ r yahI| ifyao.
dAd pairvaArkao ka vyai(a/ aALkao doao
rAjaA/ KaIxwpaUvaR 1000 baxaR..

yaze aU yaezaUkao naA<kao TaR Arka.
e na yazaqyaA 714.
"kkaNyaA rAKnaC
hre od
zaAsaka.
KaI paU 40 deiKa KaI paU 4 samma yahidyaAkao mahAna
3
10
taArA deKaer jyaoitaxaIh yantaq KauzaI Ba.
baALka Bakao GarmaA ga
11
ma(aI 210-33
itanaIh
LAiga ivaLApa iTayao; zaAnta banna itanaLe vaIkaAr
yahA< saAnao baALkaLAR
gairna ikanaika/ itanakaA baALkah ba jaIivata
Apanao AmaA mairyamasa<g a deeKae. itanaIhLe izar inahrAr
iTanana.
yaimaRyaA 3115
baALkaLAR d,fvata gare ina ArADanaA gare. baALkaLAR

lyaAidkaA pahArh itanaIhLe KaoLe ina sauna/ DaUpa
r maUrRkaA BaewI naLAR caFA.
12
yasU apu a r mairyama imaadze abaAw pakanR Cna
tar parmaezvarLe
itanaIhLAR itanaIhkao sapanaAmaA caetaAvanaI idnauBayao.
19
herod marepaiC/ parmaPaBaukaA kajanaA dUta sapanaAmaA
parmaezvarLe itanaIhLAR "herodkahA< pakaeRr najaAo
yaUsaupakahA< deKaA pare. yao GawnaA yasabaeLA Bayao jaba
BanaI caetaAvanaI idnauBayao. yasapaiC itanaIh kaqR baAwo
yaUsaupa imaadezamaA naq iTa.
Bar Apanao dezamaA paikaR.
"W/ ina saAnaA baALka r hA<kaI AmaALAR iLr
20
vagaRdUtaLe yasao Banae/
aAL jaA. baALkaLAR maAnaR caAhnae taI maAinasa

maAtaAipataAsag< a yaze aU imaadze amaA
13
ihLe mairsakaekaA Cna.
jyaoitaxaIh gapaiC/ parmaPaBaukaA wA dUta sapanaAmaA
21
yasapaiC yaUsaupa We/ baALka saATaq AmaALAR

22
yaUsaupakahA< deKaA pare. dUtaLe Banae/ "W/ saAnaA baALka r
iLr aALtapaR A.
hA<kaI AmaALAR saATamaA iLR imaadezamaA BaAigahAL.
va(aRmaAna iKaRLAsa rAjaA Bakao kauro saunae. Apanao
herodLe saAnaA baALkaLAR Kaojna LAigarheC. saLe saAnaA
baAbau herodkao m yaupaiC iKaRLAsa rAjaA Ba. yasaqLe
baALkaLAR maAnaR caAhnC. maqLe naBanae samma itamaI yahI|
yahA< jaAna yaUsaupa frA. sapanaAmaA paina itanaLAR caetaAvanaI
basnaU.
Bayao. yasapaiC itanaLe yao WA< CAfe ina gaALILIkao
14
ina yaUsaupa Wer saAnaA baALka r nakao AmaALAR
saATamaA iLR yasaq baKata imaadezatapaR LAgae. itanaIhLe

rAtaInaq Gar Cofe.
15
herodkao mtyau naBasamma yaUsaupa
imaadezamaA naq basae. gamava(aAArA parmaezvarLe Baau
LAkaAmaA ga.
23
tar yaUsaupaLe yahidyaAmaA
yaUsaupa naAsarta Baae WA<maA paug ae ina
yataq basna LAgae. yasarI gamava(aAArA baoiLkao bacana

sa ya Bayao. parmaezvarLe BaauBayao ika "KaIxwLAR naAsarI*
Bainanae C.
Bakao vacana yasa tairkaALe paU, aR Bayao. parmaezvarLe Bannau

Bayao/ "maqLe Apanao pauaLAR imaa dezabaAw baoLA<.*
baiptasmaA idnae yahU nnaAkao kaAyaR
bate aLehme amaA hre odArA sasaAnaA baALkahkao h yaA
16
jyaoitaxaIhbaAw herodLe DaokaA paAkao nauBava
:makaURsa 11-8; LkaA 31-9/ 15-17; yaUhnnaA 119-28
yasakaA
samayamaA baiptasmaA idnae yaUhnnaA deKaApare. ina

3 yahyasaqidyaAkao
maBaUimamaA PacaAr ganaR TaALe. itanaLe
CeCAmaA BaeAkaA sabaq sa-saAnaA baALkahLAR maAnaeR
Banae/ "pazcaAtaApa gar/ Apanao dya r rhna-sahna
Adeza id. jyaoitaxaIhbaAwq herodLe baALka janmaekao
pairva(aRna gar/ ikanaBanae caA<fq vagaRkao rAjya Ana
samaya pa(aA Lg aAkaA iTa. yasabaeLAdeiKa ihLesamma
LAgaekao C.
du vaxaRkao vaiDa ibataekao iTayao. ina herodLe du vaxaR
ivaxayamaA yazaqyaA gamava(aAArA yasao BanaekaA Cna. yazaqyaALe
r tyasadeiKa mauinakaA sabaq baALkahLAR maAnaR Lg aAkaA
BanaekaA iTa
gare itanaI saAhq irsaA. ina baetaLehema r
iTa.
17
baiptasmaA idnae yaUhaA hI hna jasakao
taba yaimaRyaA gamava(aAArA parmaezvarLe Baau
Bakao vacana sa ya Bayao
"maBaUimamaA kajanaA karArheCna/ 'parmaPaBaukao

baAwo tayaAr paAr; hA<kao maAgaRh saoJyaA.
18
yazaqyaA 403
"rAmaAmaA wA var sauinayao/ vaAbaAsaI r

ALApa-ivaLApakao/ rAheLkaA ApanaA izazauhkaA
naAsarI
"maL
q e baoLA<
hozae 111.
naAsarI nagarkao kajanaA vyai(a/ samBavata naAma "hA<g aA
TavaA "zaAKaA. henaoRsa yazaqyaA 111.
ma(aI 34-46
yahU aAdAV rA yaze akU ao baiptasmaA
yaUhnnaAkao gaApaAwA <wkao rQ=kao bainakao iTayao.
:makaURsa 19-11; LkaA 321-22
itanakao kammarmaA CALAkao paewI iTayao. itanakao AhAr

saLh r banamah iTayao. 5yaUhnnaAkao sandeza saua maAinasah
kaa Ba. yazaLema r sabaq yahidyaA r yadRna nadI
vairpair sabaq BaAgakaA maAinasah AkaA iTa.
ApanaA
13
yasaq baeLA yaezaU gaALILI Bar yadRna nadImaA Anau
Bayao. yaezaU yaUhnnaAdVArA baiptasmaA iLnaukaA inaimta yaUhnnaAkahA<

AnauBayao.
14
tar yaUhnnaALe naI yaezaULAR baiptasmaA idnau
paApa vaIkaAr gare paiC maAinasah A ina yaUhnnaAArA
yaogyakao Cqna-Bannae kaoizazagare naLe saoDae/ "tapaA<R makahA<
yadRna nadImaA baiptasmaA * gairyao.
baiptasmaA iLna ikana Anau Bayao ma ApaqLe tapaA<baAw
Daerq pairsaIh* r sadukaIh* yaUhnnaAArA baiptasmaA
baiptasmaA iLnau panaeR ho.

15
garAnakaA inaimta A. jaba yaUhnnaALe itanaIhLAR deKae
yaezaULe BannauBayao/ "ihLeLAR yastaq hnade. hAmaILe
itanaLe Banae/ "itamaIh sapaRkaA santaAna hQ/ Ana
sabaq kaurA ganauRpaCR jao sahICna.
LAgake ao parmaezvarkao kaoDabaAw BaAgna kasaLe itamaIhLAR
yaezaULAR baiptasmaA ganaR sahmata Ba.
caetaAvanaI idyao
itamaIhkao dya r rhna-sahna saA<ccaq pairva(aRna Bakao

bauiBanaeC.
16
itamaIh yastao kaAma gar jasabaAw
ina 'baAhAma naq hAmaA ipataA hnauhnC Baae
yasapaiC yaUhnnaA
ina yaezaU baiptasmaA iLr tauntaq paAnaIbaAw maAiTa
inaskanau Bayao. svagaR hA<kao inaita iGayao ina parmaezvarkao

AtmaALAR FukaurBaq= ApaUmaAiTa oLRdq garekao basdq
17
kaurA ApasamaA ivacaAr nagar. ma itamaIhLAR BandCu/
garekao deKnau Bayao.
parmaezvarLe yaI caAnabaAw baAhAmakaA LAiga santaAna
Akao sauinayao. AvaAjaLe BandTyao/ "iyanaI maerA paua
PadAna ganauR sakanau hnC.
10
ina ihLenaq Kahkao *
paedmaA ba{caro parekao C. saL paL napaLAnae hreka
taba vagaRbaAw wA AvaAja
hna ina iyanaLAR ma maAyaA gadRCu. ma iyanaIsa<g a yanta

Anaindta Cu.
Kah kaAwer FAiLnC ina AgaomaA hAiLnC.

11
"ma caAih< itamaIhLe pazcaA(aApa garYQ BanaI deKaAnakaA
yaze akU ao inaimta kaiWna parIaA
inaimta paAnaIArA baiptasmaA gairidnCu. tar mapaiC Anae
ka ma BandA zai(azaALI hnauhnC/ jasakao saAmaunnae ma
AtmaALe yae z aU L A R maBaU i mamaA L g a e .

4 yasapaiC
duxwAtmaAdVArA parIaA gairnakaA inaimta yaezaULAR tyahA<
hA<kao jau(aA Kaolnae LAyakakao paina Cqna/ hA<Le naq
itamaIhLAR paivaa AtmaA r AgaoLe baitasmaA idnauhn aeC.
Ligakao iTayao.
12
kaehI KaAnauBana. yasapaiC hA< BaokaAnau Bayao.
hA<Le nna r BaUsaLAR Lg a paAnauR * inapannae
caALIsa idna r caALIsa rAta yaezaULe

3
zaqtaAna
naA[Lo Apanao hAtamaA iLnau Bakao C/ hA<Le gah<
yaezaUkahA< naLAR PaLoiBata taulyaAna Ayao. duxwAtmaALe
saMah garI Apanao gah< BakaArImaA jammaA ganauRhnaeC. ina
Banyao/ "yaid tapaAR parmaezvarkao paua hnauhnC Banae yaI
BaUsa jaita kaihlyaq nainaBnae AgaomaA jaLAnau hnaeC.
FuMg aAh rowI hona BanaI A$aA idnauhosa.

4
javaApamaA yaezaULe BannauBayao/ "DamaRzaAsamaA yastao
LeiKakao C
baiptasmaA
wA aIka zabd jasakao TaR kaunaq vyai(a/ caIjaLAR
paAnaImaA hkaA fuvaAnau/ TavaA caobnau.

pairsaIh
'maAinasa rowI KaAr maAa baA<cdqna/ parmaezvarkao
yahUdI DaAimaRka sampadAyakaAh jasaLe jaeivasa A$aA
mauKabaAw inaskaekao hreka vacanaLe baA<cnaeC.
r naIitakao paALna sahI pamaA gadRCna.

sadku aIh
vyavasTaA 83
yahUdI DaAimaRka gauwkaA PamauKa. itanaIhLe KaALI
paurAnao inayamakao PaTama paA<cavawA paustakahLAR maAa maAnaekaA
Cna. itanaIhkao ivazvaAsamaA maAinasah m yau paiC paeir janmadqnana.
yasapaiC zaqtaAnaLe yaezaULAR paivaa zahrmaA Lgyao.
yao duxwAtmaALe yaezaULAR maindrkao gajaUrmaAiTa rAKyao.

Kah
taI maAinasah jasaLe yaezaULAR vaIkaArenana. itanaIh
yastaA "Kah hna jauna kaAiwnaeCna.
zaqtaAnaLe BaNyao/ "yaid tapaAR parmaezvarkao paua hnauhnC
Banae yahA<baAw taL hAmapaAlnauhosa. ikana ikanaBanae

h AL
< e paAnaRu
yaUhnnaA nausaAr KarAba maAinasahbaAw yaezaULe
saL maAinasah Lg a paAnauR hnaeC.
DamaRzaAsamaA yatao LeiKakao C
5
'parmaezvarLe tapaARkao inaita vagaRdUtahLAR
ma(aI 47-24
16
jauna maAinasah nDakaArmaA iTa/ itanaIhLee
KawAnauhnaeC/ ina itanaIhLe tapaARLAR hAta-
wA WULo jyaoita deKae jyaoita itanaIh Paita
hAtamaA caAlnaeCna/ jasaArA/ tapaARkao KauAh
dA jao
FuMg aAmaA bajaAirnau napaug aosa.
jastaq WA<maA baA<cna parekao iTayao.
yasa nDakaAr maUkamaA icahAna
BajanasaMah 9111-12
yazaqyaA 91-2
17
yaezaULe (ar idnauBayao/ "DamaRzaAsamaA yatao paina
LeiKakao C
yasaqbaeLAdeiKa yaezaULe PacaAr ganaR TaAlnauBayao. hA<Le
Baa LAgnauBayao/ "itamaIh pazca(aApa gar ina Apanao

rhna-sahna pairva(aRna gar/ ikanaBanae/ vagaRkao rAjya naijaka
Apaug aekao C.
'itamaILe PaBau Apanao parmaezvarLAR parIaA nagar.

yaze aU kae hI caL
e Ah canu nahu n C
vyavasTaA 616

8
yasapaiC zaqtaAnaLe yaezaULAR wA ita lgao
pavaRtamaA paUrYAyao. saLe yaezaULAR saMsaArkaA sabaq rAjyah/

yahA< BakaA vaqBava deKaAyao.
18
gaALILI BaILkao Ce Bar yaezaU ih=ifrhnau Bakao
iTayao. hA<Le dujanaA dAjauBaALAR deKnauBayao/ izamaona
zaqtaAnaLe Banyao/ "yaid
jasaLAR paausa BainanTyao r itanakao BaA inyaAsa. duvaq
tapaARLe Gaopwer maLAR d,fvata ganauRBayao Banae yaI sabaTaoka
dAjauBaA maACAvaALA iTa ina itanaIhLe samaumaA jaAL
ma tapaARLAR idnaeCu.
hAndq maACA maAdqR iTa.
10
yaezaULe zaqtaAnaLAR BaauBayao/ "ma deiKa wAFA jaA/
zaqtaAna. DamaRzaAsamaA yatao LeiKakao C/
19
yaezaULe BaauBayao/ "maero paiC
LAga/ ma itamaIhLAR baegLq PakaArkao jaALhArI banaAnaeC.u

itamaIhLe maAinasahLAR BaeLA ganaeR kaAma ganauRpaCR
maACALAR hona.
'itamaILe parmaPaBau Apanao parmaezvarLAR d,fvata

ganauR/ ina hA<kaq maAa saevaA ganauR paCR.
vyavasTaA 613
20
izamaona r inyaAsa duvaqLe Apanao
jaAL yaita naq baeLA CAifid r yaezaUkao paiC LAgae.

21
gaLILI BaIL Bar yaezaU ih<fdq jaAnauBayao. hA<Le
dujanaA dAjauBaALAR deKnauBayao/ yaAkaUba r yaUhnnaA

jao jabdIkaA CorAh iTa. itanaIh maACA maAnaR Banaer
11
yasapaiC duxwAtmaALe yaezaULAR Coifidyao. ina
jaAL hAaLAR tayaAr gadqiR Ta. yaezaULe taI du dAjauBaALAR

22
kaehI vagaRdUtah yaezaUkahA< Ar hA<LAR saevaA-whL
paina baoLAnau Bayao.
gare.
fu[A r itanaIhkaA baAbauLAR Cofer yaezaUkao paiC LAgae.

g aAiLLImaA yaze aU Apan ao kaAmakao za
u maA
yaze akU ao padze a r maAinasahkao cagM aAR

12
yaezaULe yaUhnnaA TaunaAmaA pare Baae kaurA sauau Bayao.
yasapaiC hA< gaAiLLItapaR LAgnauBayao.
13
itanaIhLe paina taurntaq Apanao
:LkaA 617-19
23
yaezaULe gaAiLLIkaA sabaq WA<hmaA yaAaA ganauRBayao.
yaezaU naAsartamaA
hA<Le itanaIhkao saBaAGarhmaA isakaAna LAgnauBayao
basnau Bana. hA< gaAiLLI BaIL nagarkao naijakakao
ina vagaRkao rAjyakaA baAremaA sausamaAcaArh PacaAr
kapaRnahUmamaA basnau Bayao. kapaRnahUma jabaULnU a ina naptaALIkaA
ganauRBayao. hA<Le maAinasahmaA BakaA hreka ikaisamakaA
aeamaA paCR.
14
yaezaULe yazaqyaA gamava(aAArA baoiLkao
yaInaq vacanaLAR paUrA ganaRkaA inaimta yasao ganauR Bayao/
roga r zaArIirka kamajaorIh inakao paAnauRBayao.
24
hA<kao
kaIitaR isairyaABair ipa<ijayao/ ina maAinasahLe zaArIirka

paLe rogaI BakaA sabaq rogaIhLAR hA<kahA< lyaAna
15
"jabaunakao mauka r naptaAiLkao mauka/ yadRna
TaALe. taI rogaI maAinasah kaqyaQ PakaArkaA roga r
nadI paAir samau kao baAw o Bar g a AiL L I /
kaxwLe paIifta iTa. kaitajanaA maAinasah kadmaq narAmaA
yahudIhkao mauLka
rogaLe paIifta iTa Banae kaitajanaA BaUta-Paeta r ipazaAca
ma(aI 425-520
LAgaekaAh iTa. kaitajanaA CAreroga LAgaekaAh r
itamaIhLAR WULo naAma imalnaeC. ikanaBanae itamaIhkaA
kaitajanaA paaAGaAta BakaAh iTa. yaezaULe itanaIh
iDakaA gamava(aAhLAR itanaIhLe yasarInaq vyavahAr
sabaqLAR inakao banaAidnau Bayao.
25
Daerq-Daerq maAinasahLe
garekaA iTa.
hA<LAR paCYAna LAgae. taI maAinasah gaALILI/

fekaApaoiLsa */ yazaLema/ yahidyaA taTaA yadRna nadI
itamaIh nanU a r jyaoita jastaq CQ

:makaURsa 950; LkaA 1434-35
paAirkaA Nya LAkaAbaAw AkaAh iTa.

13
"itamaIh pTvaIkaA naUna hQ. yaid naUnakao vaAd naq
yaze aU ArA maAinasahLAR izaaA
Cqna Banae/ paeir nauinaLo kae-Le paAnaeR r yaid naUnamaA naUnakao
:LkaA 620-23
vaAd naq Cqna Banae yao taA-paAiLna r maAinasakaA KauALe
Daerq maAinasahLAR deKnauBayao.

5 yaeyaezzaUaULefA<fyahA<AmaA BakaA
kaLer basnauBayao. hA<kaA izaxyah
yahA< hA<kaA naijakamaA AkaA iTa.
hA<Le itanaIhLAR
kaulcanabaAheka kaehI kaAmakao h<dqna.

14
"itamaIh jyaoita hQ jasaLe saMsaArLAR jyaALo
paACR. fA<fAmaA basaAiLkao nagar d]xya rhna sa(aqna.
isakaAnau TaAlnauBayao. hA<eLe BaauBayao/
15
"taI vyai(ah DaNyahna jasaLe itanaIh Aitmaka
jasaArA GarmaA BakaA sabaq maAinasahLe jyaALo paAnaeCna.
paLe dir Cna BanaI bauBaekaACna/ vagaRkao
16
rAjya itanaIhkaq ho.
bainaidnau paCR. itamaIhLe garekaA saukamaRh maAinasahLe
DaNya zaoka ganaeRh/ parmaezvarLe itanaIhLAR
deKnaeCna. vagaRmaA basnau hnae ipataAkao maihmaA ganaeRCna.
yasarInaq maAinasahLe ba(aI baALer paATaImauina rAKtaqnana.
yasakao saAmaA itanaIhLe yasaLAR saAmadAnamaA rAKCna.
yasaq garI/ kaA inaimta itamaIh paina jyaALo
saAn vanaA idnau hnaeC.

5
pTvaIkao BaUimakao Mza paAnaeCna. :parmaezvarLe

6
10
yaze aU ina paru Anao inayama LeKaAR
DaNya ivanama hnaeh/ ikanaBanae itanaIhLe paina

17
"ma maozaAkao yavasTaA TavaA gamava(aAhArA
Pa,a ganauR BakaoC.
LeiKakao r ganaR Akao Baae nasamBa/ r ganaR
DaNya DaAimaRkataAkaA inaita BaokaAnae r itaKaARnaeh/
hona/ tar paUrA ganaR ma Akao Cu.
parmaezvarLe itanaIhLAR paina tpta paAiridnaeCna.
jabasamma vagaR r pTvaI ibataer jaA<dqna/ vyavasTaAkao hreka
DaNya dyaAvaAnah/ jasaLe dyaA deKaAnaeCna/
kaurA paU, aR hnaeC sabaq kaurA paUrA naho{jaeL kaunaq
itanaIhLe dyaA paAnaeCna/
ikaisamaLe vyavasTaAbaAw wA maAaA vaA wA ivandu paina
DaNya zau-dya hnaeh/ itanaIhLe parmaezvarLAR
pta hnaeCqna.
deKnaeCna.
ganaqRpaCR yaid yao Adeza saAmaANya naq ikana nahosa. yaid
DaNya zaAinta maeL imaLApa garAnaeh/ parmaezvarLe
kaunaq vyai(aLe wA paina Adeza paALna ganaR caA<hdqna
itanaIhLAR ApanaA paua WAaeCna.
ina LAR paina Adeza paALna naganauR BanaI isakaA<C
DaNya DaAimaRkataAkaA inaimta sataAkaAh/ vagakR aA
Banae vagaRkao rAjyamaA yao sabaqBandA taucC kahLAnaeC.
rAjya itanaIhkaq hnaeC.
tar jasaLe Adeza paALna gaCR ina LAR paina
19
18
ma saA<cao BandCu.
hreka vyai(aLe Pa yaeka Adeza paALna
Adeza paALna ganaR isakaA<C/ yao naq vagaRkao rAjyamaA

11
"DaNya hQ itamaIh java maAinasahLe inandA ganaeRCna
WULo kahLAnaeC.
20
ma BandCu ika DamaRzaAsa r
r caow paurYAnaeCna. BaUwo baoLer hreka ikaisamakaA duxw
pairsaIh* BandA itamaIhLe rAmao kaAma gar. yaid
kaurA garer itamaIhkao Kaedo ganaeRCna/ ikanaBanae itamaIh
itamaIh itanaIhLAR iCnna sapaL BanaQ Banae itamaIhLe
maerA caeLAh hQ.
fke aApaoiLsa
12
sauKaI r KauzaI bana. vagaRmaA
dza zahr. gaAiLLIkao KaIiya LAkaA kapalw
yasakao dzavawA zahr idyao.
vagaRkao rAjyamaA Pavaeza gaumaAnae CQ.
pairsaIh yahUdI DaAimaRka sapadAyakaAh jasaLe yahid A$aA r

naIitakao paALna sahI pamaA gadRCna.
7
yaze adU AV rA rIsa baAre izaaA
21
sampaU, aR zarIr narkamaA panauRBandA ba itamaA [hmaDyae
"itamaIhLe saunaekaA CQ/ Daerq iDakaA maAinasahLAR
yasao Bainakao iTayao/ 'kasaqkao h yaA nagar.* jasaLe

h yaA gaCR/ yao vyavasTaAkao samaa iBanau panaeRC .
ma(aI 521-38
22
wA naxw hnau itamao inaimta ihtakaArI hnC.
30
yaid
itamao dAihnae hAtaLe itamaILAR paApa garA<C Banae yasaLAR
tar
kaAwer paAiLde. ikanaBanae itamao sampaU, aR zarIr narkamaA
ma itamaIhLAR BandC/u kaohI Nya vyai(aisata nairsaA.
jaAnauBandA ba itamaA [hmaDyae wA naxw hnau itamao
sabaqjanaA Pa yaekanaq itamaA BaA hna. yaid itamaI
inaimta ihtakaArI hnC.
maAinasasa<g a irsaA<CQ Banae/ itamaI nsaApakao inaimta KafA

hnau panaeRC. yaid itamaILe kaoR vyai(a isata narAmaA kaurA
yaze adU AV rA Cwu AnaAma baAre izaaA
garYQ Banae itamaI yahUdIhkao mahAsaBaAkao* samaa
:ma(aI 199; makaURsa 1011-12; LkaA 1618

31
iBanau panaeRC . yaid kaoR vyai(aLAR 'baevakaUpa BanCQ

Banae itamaI narkakao ignakao BaIxa,ataAmaA panaeRCQ.
23
"jaba itamaILe parmaezvarLARBaewI caFAnaeCQ yasabaeLA
"yasaLAR yasaPakaArLe Bainakao C/ 'jasaLe Apanao
patnaILAR yaAga gaLAR/ yasaLe saLAR yaAgapaa LeKaI

deosa.*
32
tar ma itamaIhLAR BandCu/ jasaLe Apanao
itamaI hLAR paina samBa. yaid itamaILe vaedImaA BaewI
patnaILAR vyaiBacaArkao paApakao kaAr,a baAheka Nya
caFA<dA itamao ivamaA itamao BaAkao dyamaA kaehI C
kaAr,aLe
Bannae samJyaQ Banae/
24
yahI vaedIkao CemaA itamao BaewI
Cof. paihLA itamaI jaA ina yao maAinasaisata imaLApa
yaAga gaLAR/ saLAR
yasaLe vyaiBacaAir,aI
taulyaA<C/ r jasaLe yaAga garekaoisata ivavaAh gaLAR/

yasaLe paina vyaiBacaAr ganaeRC.
gar. taba itamaI pakaIR Ar Apanao BaewI baedImaA

caFA.
25
yaze adU AV rA PataI$aA baAre izaaA
"yaid itamao ivaroDaILe itamaILAR NyaAyaALyamaA LA<dqC

33
Banae isata imaLApa gairhAL. NyaAyaALya paugnau iDanaq
"paeir itamaIhLe saunaekaA CQ/ ika hAmaA pauKaARhLAR
itamaILe yasao gar. yaid itamaI sakao saATaI banna
yasao Bainakao iTayao/ 'jaba itamaI zapaTa KaAnCQ/ tyao
sapaL BayaQ Banae saLe itamaILAR NyaAyaADaIzakao hAtamaA
Paita$aA nataof. parmaezvarkao inaimta Apanao Paita$aA paUrA
sauimpadeLA/ NyaAyaADaIzaLe itamaILAR rakakao hAtamaA
gar.*
sauimpadeLAna ina itamaILAR JyaALKaAnaAmaA TauinaidnaeC .
kasama vaA Paita$aA KaA<dq naKaA/ ikanaBanae vagaR parmaezvarkao
26
isaMhAsana ho.
intama paqsaA naita{jaeL itamaI yahA<baAw kaunaq tairkaALe
pTvaI parmaezvarkao paAdAna ho. yazaLemakao naA<maA
mkanae CqnaQ.
kasama naKaA/ ikanaBanae yao mahArAjaAkao nagar ho.
ina ma itamaILAR BandCu ika itamaILe -], akao
36
yaze aU ArA vyaiBacaAr baAre izaaA

27
"itamaIhLe yasao Banaekao saunaekaA CQ/ 'vyaiBacaArkao
paApabaAw Lg a basa.*
28
tar ma itamaIhLAR BandCu/
jasaLe saILAR KarAba cCALe hedRC/ yasaLe iGabaAwq
34
tar ma itamaIhLAR BandCu/ vagaRkao naA<maA

35
pTvaIkao naAmamaA kasama naKaA/ ikanaBanae
ina Apanao izarkao kasama vaA zapaTa paina naKaA/
ikanaBanae itamaI Apanao izarkao wA kaezaLAR paina saetao

vaA kaALo taulyaAna sa(aqnaQ.
37
yaid itamaI 'ho Banae 'ho
Bana 'hona Banae 'hona Bana. Q yaI BandA baFtaA caAih<

duxw-tapaRbaAw Bakao ho.
isata yasakao dyamaA vyaiBacaAr gairsakaekao hnC.

29
yaze aU ArA badL

A baAre izaaA
yaid itamao dAihnae A<KaALe itamaILAR baADaA paurYA<C
Banae/
:LkaA 62930
yasaLAR inakaALer paAiLde . ikanaBanae itamao

38
"itamaIhLe saunaekaA CQ/ yasao Bainakao iTayao/
'kasakq ao h yaA nag ar PasTaAna 2013; vyavasTaA 517.

mahAsaBaA yahdIhkaA sambanDamaA PamauKa zaAsana ganaeR sammaeLnaLAR
"mahAsaBaA BainanTyao.
'vyaiBacaArkao basa PasTaAna 2014; vyavasTaA 518.
'jasaLe Apan ao LeKaI d

e osa
' j a b a i t a m a I p a Ur A g a r
vyavasTaA 2321.
vyavasTaA 241.
LevaI 1912; gantaI 302;
ma(aI 539-610
'A<KaAkao badLA A<KaA/ r 'dA<takao badLA dA<ta.*
Le deKauna Banaer itanaIh dirLAR sahAyataA ganaR
39
tar ma itamaIhLAR BandCu/ 'duxwkao saAmanaA nagar.
iGabaAwq ApanaA taurhI bajaA<Cna. itanaIhLe saBaAGarh
yaid kasaqLe itamao dAihnae gaALA cawkaAidyao Banae
r ga)IhmaA yasao gaCnR a. maAinasahbaAw PazaMsaA paAnaLAR
yasaLAR kaoRitarkao paina pakaARde.
40
yaid kasaqLe
itanaIh yasao gadRCna. ma itamaIhLAR saA<cao BanCu/ yao
mauA caLAr itamao dQrA iLnae dAbaI gaCR Banae/ yasaLAR
naq taI sabaq naAmah hna jao itanaIhLe paAnae Cna.
itamao KaAswo paina idhAL.
41
yaid kasaqLe itamaILAR
ka maALsamma jabarjasta ih<fna LA<C Banae isata du

maALsamma jaA.
42
yaid kasaqLe itamaIisata kaehI maAgC
tar jaba itamaI dirkaA inaimta dAna-pau,ya gadRCQ/ kadmaq
gauptaI paLe gar. kasaqLe kaehI najaAnaosa ika itamaI kae

ganaR LAigarheCQ.
itamao dAna-pau,ya gaupta pamaA hosa.
Banae yao idhAL. kaunaq yai(aLe kajaAR iLna caAhemaA paina
gaupta pamaA garekaA itamao dAna-pau,ya itamaA ipataALe vazyaq
kaehI idna vaIkaAr nagar.
deKnaeCna. taba itamaA ipataALe/ jasaLe gauptapamaA kae

gairkao deKaekaACna hA<Le itamaILAR naAma idnauhnaeC.
sabaL
q AR Pame a g ar
:LkaA 627-28; 3236
43
yaze aU ArA PaATanR aA baAre izaaA

:LkaA 112-4
"itamaIhLe yasao Bainakao saunaekaA CQ/ 'itamao

5
iCmaekaILAR Paema gar r itamao zaauLAR G,aA gar. *
"jaba itamaI PaATaRnaA gadRCQ/ taba kapawIhLe jatao
44
tar ma itamaIhLAR BandCu/ ApanaA zaauhLAR Paema
PaATaRnaA nagar. kapawIh saBaAGarhmaA r ga)IhmaA
gar/ itamaIhLAR Kaedo ganaeRhkao inaimta PaATaRnaA gar.
iBar Le deKaUna BanaI PaATaRnaA gadRCna. ma itamaIhLAR
45
saA<cao BandCu/ itanaIhLe yaI sabaq naAma paAnaeCna.
saA<cao paua hnaeCQ. ikanaBanae hA<Le duxw r saL duvaqkaA
itanaIhLe naAma paAsakaekaA Cna.
inaimta GaAma LgaAidnauhn C. ina NyaAyaIh vaM NyaAyaIh
gadRCQ/ itamaI Apanao iBaaI kaoWAmaA pasaI FokaA band
yaid itamaILe yasao garYQ Banae itamaI vagaRkao ipataAkaA
duvaqkaA maAinasahkao inaimta vixw paWAidnauhnC.
46
jaba itamaI PaATaRnaA
yaid
gar. ina yasapaiC itamaI ApanaA ipataALAR PaATaRnaA gar.
itamaIhsa<g a Paema ganaeRhLAR maAa Paema gadRCQ Banae
jao gaupta WA<maA hnauhnC. gauptapamaA garekaA sabaq kaurA
itamaIhLe kaunaq naAma paAnae CqnaQ. mahsaUL WAnaehLe
itamaA ipataALe deKnau hnaeC/ ina itamaILAR hA<Le naAma
paina
yasaq gaLARna.
47
ina yaid itamaIh ApanaA
idnauhnaeC.
7
saATaIBaAhLAR maAa iBavaAdna gaCQR Banae
"ina jaba itamaI PaATaRnaA gadRCQ/ taba parmaezvarLAR
maAinasahsa<ga saL WhnaeC

R nq aQ. parmaezvar namaAae maAinasah
najaAnnae maAinasahLe jastao vyavahAr nagar. itanaIh
paina Apa n aA saATaIBaAhsa< g a saL naq h n C n a .
TaR ivahInakaA kaurA gaCRna. itamaILe yasaPakaArLe PaATaRnaA
48
ganauR h<dqna. itanaIhLe sao|caekaA hnCna ika parmaezvarLe
vagaRkaA ipataA isa hnauhnC.
itanaIhkaA kaurA saunnauhnaeC ikanaBanae itanaIh naeka
yasaqkaAr,aLe itamaIh isa ho/ jasarI itamaIhkaA
kaurAh BanCna.
yastaA maAinasah jastao naho.
yaze aU ArA dAna baAre izaaA
itamaIhLe ipataAsaMg a maAgna iGanaq itamaIhLAR kauna-kauna
basa/ jaba itamaIh rAmao kaAma gaCQR/

6 "hoizayaAr
maAinasahkaA paisTaitamaA yastaA dervaAvawkaA
kaurAkao KaA<cao C/ sao itamaIhkaA ipataALe jaAauhnC.
inaimta kaAma nagar. yaid yasao garYQ Banae vagaRmaA BakaA
yasaqLe jaitabaeLA itamaI PaATaRnaA gadRCQ/ yasabaeLA yasarI
PaATaRnaA gar
itamaA ipataAbaAw itamaIhLAR kaehI naAma imalnaeCqna.

2
"jaba itamaI dirhLAR sahAyataA id<dCQ yasakao
'he hAmaA vagaRmaA basnauhnae ipataA/ hAmaI PaATaRnaA
iva$aApana nagar. kapawIhLe jatao kaAyaR nagar. itanaIhLe
gadRCQ= ika tapaARkao naA< sa<Daq paivaa rhosa.

10
'AK
< aAkao dAt< a
PasTaAna 2124; LevaI 2420.
'itama o G, aA g ar LevaI 1918.
hAmaI PaATaRnaA gadRCQ=/ tapaAkao rAjya Avaosa

ina tapaARMkao cCA vagaRmaA Baq= yasa pTvaImaA
paUrA hosa.
9
11
12
13
ma(aI 611-32
paina yahA< pasaer caonaR sakataqna.
idnaosa.
sampai(a hnC/ yahI| itamao mana paina hnaeC.

22
hAmaA parADah amaA gairidnauhosa. jasarI
kaAr,a jahA< itamao
"itamao zarIrkao jyaoita A<KaA ho. yaid itamaA
hAmaILe paina ApanaA parADaIhLAR amaA garekaA
A<KaAh iWka Cna Banae/ itamaA saArA zarIr jyaALo
CA.
rhnae C.
hAmaILAR PaLoBanamaA panaR naidnauhosa tar hAmaILAR
saArA zarIr <DyaAro hnaeC. yaid itamao jyaALo caAih<
duxwbaAw ba<caAnau hosa.*
<DyaAro Bayao Banae/ yao <DyaAro GanaGaor hnaeC.

24
14
21
Aja hAmaILAR Pa yaeka idna caAihnae Baojana
23
tar yaid itamaA A<KaA KarAba Cna Banae itamaA
"kasaqLe paina duR maAiLkakao caAkarI kaq samayamaA
yaid/ itamaIhLe itanaIhkao kasaUr amaA ga-yaQ Banae
ganaR sa(aqna. yaid saLe wALAR G,aA r kaoRLAR
itamaIhkaA vagaRmaA basnauhnae ipataALe paina itamaIhLAR
Paema ganaeRC. TavaA yao wAisata BaukanaeC/ r kaoRLAR
amaA ganauRhnaeC.
15
yaid itamaIhLe maAinasahkaA kasaUr
amaA garenaQ Banae itamaIhkaA vagaRmaA basnauhnae ipataALe
taucC WAnnaeC. yasaqLe wq samayamaA kaqsaATamaA itamaIhLe

parmaezvar r Danakao caAkarI ganaR sa(aqnaQ.
paina itamaIhkaA kasaUr amaA ganauR hnaeCqna.

parmaze varkao rAjyamaA paihLe A
:LkaA 1222-34
yaze aU ArA pavaAsa baAre izaaA

16
25
"jaba itamaIh pavaAsa bastaCQ/ taba kapawIh
jataA dAsa nauhAr nabanaA. kapawIhLe jastao Acar,a

nagar. maAinasahLAR pavaAsa basaekao deKaAnaLAR itanaIh
Apanao nauhArLAR naQWo deiKanae taulyaA<Cna. ma
itamaIhLAR saA<cao BandCu/ taI kapawIhLe paAnae sabaq
naAma yahI ho. itanaIhLe naAma paAsakaekaA Cna.
17
yasaTaR jaba itamaIh pavaAsa basCQ/ ApaULAR saundr
paArer basa. Apanao nauhAr Dao.
18
taba maAinasahLe
itamaIh pavaAsa baisarhekaA CQ Baae kaurA jaAae Cqnana.

tar itamaIhLe deKna nasakaekaA ipataALe deKnauhn aeC. gapu tamaA
BakaA itamaA ipataALe sabaq kaurAh deKnauhnaeC. ina
"yasaqLe ma itamaIhLAR BandCu/ baA<cnaLAR kae
KaAnau panaeR Baae ibaxayamaA itamaIh icaintata hnau h<dqna.

itamaILAR zarIrkao inaimta caAihnae basakaA inaimta itamaIh
ipakaI nagar. KaAnaekaurA BandA jaIvana Daerq maUlyavaAna C.
26
ina gaApaAwA BandA zarIr Daerq maUlyavaAna C.
carA-
cau[ILAR her/ itanaIhLe nataA kaihLe baInaq CCRna/ na

nnakao pasaL kaAwCna. na BakaArIhmaA bawulCna. tar
itamaIhkaA vagaRkaA ipataALe itanaIhLAR KauvaAnau hnC.
ina itamaIhLAR TaAhA C ika taI carAca[Ih BandA
itamaIh bahmaUlya CQ.
27
ipaaI maAa garer kasaqLe
jaIvanamaA kaehI GafI baFAna sakaC

28
"ina gaApaAwAkao inaimta itamaIh ikana ipaaI
hA<Le naq naAma idnau hnaeC.
gaCQR ba<g aqcaAkao paULh Paita ivacaAr gar/ taI kasarI

baFdCna. itanaIh na ta Apanao LAiga pairZma gadRCna/
na ta basakaA inaimta DaAgao kaAtdCna.
Dana-sampai(a BandA parmaze var mahAna hn a

"Apanao inaimta pTvaImaA sampai(a naTaupaAr. iKayaA r
ikarAhLe sampai(a DvaMsa paAiridnaeC. ina caorhLe

paina itamao Gar paorer yahA<kao sampai(a caoCRna.
taqpaina ma
itamaIhLAR BandCu/ mahAna ina DanaI rAjaA sauLemaAna
:LkaA 1233-34; 1134-36; 1613

19
29
20
tar
Apanao inaimta vagaRmaA Dana-sampai(a TaupaAr. vagaRmaA Bakao

Dana-sampai(a iKayaA r ikarAhLe naxw paAnaeR hona. caorLe
paina yaI paULh maDyae wA jai(a paina isa<g aAirkaA

iTanana.
30
parmaezvarLe yasaq PakaArLe jamaInamaA BaArpaAta
maArer sajaA<nau hnC. jasaLAR Aja deiKanC BaoiL

AgaomaA payaA<ikanaeC ina jaLAnaeCna. yasaqLe parmaezvarLe
naq itamaIhLAR Ba rAmarI gaApaAwA paihrAidnau
hnaeCqna r yaita lpaivazvaAsa narAKa?
31
yasaTaR ipaaI
nagar ina naBana/ 'hAmaI kae KaAQ|LA vaA hAmaI 'kae

pad 13
kaehI aIka PaitaiLipahmaA pad 13 Taipakao C
"sadA savaRdAkao inaimta rAjyakao LAiga zai(a ina gaQrva itamao

ho. Aimana.
Lg aA<LA
32
parmaezvarmaA ivazvaAsa naganaeRh yaI sabaq
kaurAh paAnae cCA gadRCna. yasaqLe ipaaI nagar/
ma(aI 633-720
10
9
ikanaBanae vagaRmaA basnauhnae ipataALe itamaIhLAR yaI sabaq

33
Taokakao Avazyaka C BanaI jaAauhnC.
itamaIh
"itamaIhkao Coro hoLA yaid itamaIhkao CoroLe
rowI maAgae/ kae itamaIh saLAR FuMg aA idnCQ h<?
Taoka BandA parmaezvarkao rAjya ina parmaezvarkaA
10
DaAimaRkataAkao ivaxayamaA cCA gar. taba hA<Le itamaIhLAR
saLAR saA<pa idnCQ h<?
itamaIhLe caAhekaA yaI jammaq kaurAh idnauhnae C/
honaQ-itamaI duxw hQ. tar itamaI jaAndCQ kasarI ApanaA
34
TavaA/ jaba itamao CoroLe maACA maAgC kae itamaI

11
itamaI parmaezvar BaqM
jasaArA BaoiLkao inaimta itamaIhLe yai(a ipaaI ganauR
naAnaIhLAR rAmao caIjah idnau. yasakaAr,a inazcaya
panaeR Cqna. Pa yaeka idnakao A-Apanaq samaSyaA hnC.
vagaRkaA itamaA ipataALe itanaIhLe maAgaekao caIjah Ba
BaoiLkao idnakao paina Apanaq samasyaAh C.
rAmarI idnauhnaeC.
PamaK
u a inayama
12
yaze aU ArA inasaApa baAre izaaA
" maAinasahLe itamaIhLAR jae jasao gana
:LkaA 637-38; 41-42
Bannae itamaIh caAhnCQ/ itamaIhLe paina itanaIhLAR
Paita inasaApa nagar/ jastao ika parmaezvarArA

7 "
itamaIhkao inasaApa gairnae Cqna itamaIhkao inasaApa
yasaq gar. yao naq maozaAkao inayamakao TaR ho ina
ganauR hunae Cqna.
gamava(aAhkao padeza ho.
jauna inayama payaoga garI itanaIh
kao inasaApa gadRCQ/ saq garI itamaIh paina inasaApa
vag aR r nakaR kao baAwo
gairnaeCQ. ina jauna paAya Payaoga garI LAR itamaIh
:LkaA 1324
13
amaA ganaeRCQ yahI paAya payaoga garI itamaIhLAR amaA

3
"saA<Gauro paAwkabaAw iBaa pasa/ jasaLe vagaR itar
PadAna gairnae C. ikana itamaI Apanao BaAkao A<KaAmaA
paurYA<C. nakaRmaA jaAnae baAwo kadmaq saijaLo C. ina
Bakao saAnao kaisa[r deKtaCQ/ tar itamao Apanaq A<KaAmaA
paAwka paina parAikaLo C. Daerq maAinasah yahIbaAw
Bakao WULo kaAWkao caowA Banae deKtaqnaQ.
TavaA
pasdCna.
14
jaIvanakao baAwomaA LAnae paAwka saAnao C.
kasarI itamaI itamao BaALAR BaasakaCQ/ 'maLAR itamao
ina baAwo ita kaiWna C. kaevaL lpa maAinasahLe
A<KaAbaAw kaisa[r inakaAlnadee/ jaba itamao Apanaq
maAa yao baAwo BaeA<Cna.
A<KaAmaA yao kaAWkao WULo caowA rhekao C
itamaI
h jae g adC
R na tyao hne aRu
kapawI hQ. paihLe itamao Apanaq A<KaAmaA Bakao yao
:LkaA 643-44; 1325-27
WULo kaAWkao caowA inakaAL yasapaiC maAa itamaILe

15
Apanao BaAkao A<KaAmaA Bakao kaisa[r deKna samaTaR

hnae CQ.
"BaU<WA gamava(aAhbaAw hoizayaAr basa. itanaIh
Baef<AkaA BaexamaA itamaIhkahA< A<Cna. tar iBaa itanaIh
"kaukaurhLAR paivaa caIjah nadee. itanaIhLe
KatarnaAka bvaA<saoh Ba hnCna.
16
itanaIhLe garekaA
itamaILAR Bamwnae Cna ina wukaA wukaA paArI cyaAtnaeCna.
kaAmahbaAw itanaIhLAR icanna saikanC. jasarI maAinasaLe
ApanaA maotaIh sau<g aurkaA gaAif napaAL. itanaIhLe
kaA<fAkaA baowbaAw [Ur paAna sakadqna TavaA kaA<fAdAr
kaevaL taI kaulcanae Cna.
paoTaAbaAw naeBaArA paAna saika<dqna.

maAinasahbaAw rAmaAkaAmah h<dqnana.
jae caAhnCQ parmaze varLAR maAg a

:LkaA 119-13
"maAga/ taba parmaezvarLe itamaIhLAR idnauhnaeC .
KaojaI gar taba itamaIhLe paAnaeCQ. FkaFkaA/ taba

FokaA itamaIhkao LAiga GanaeC.
saA<cao ho/ jasaLe
yasarI naq/ Pa yaeka
saL KaLe rAmao paL paLA<C. ina narAmao KaLe

narAmaq paL paLA<C.
yasarI naq narAmaA

17
18
wA saL KaLe kahlyaq
paina KarAba paL paLA<dqna ina narAmao KaLe kaihlyaq

saL paL paLA<dqna.
19
saL paL idna nasakanae
Pa yaeka Ka kaAwer FAiLnC r AgaomaA hAiLnC.
maAgdC yasaLe paA<dC. jasaLe KaojdC saLe BaeA <dC.
20
ina jasaLe FkaFkaA<C sakao inaimta FokaA KauiLnaeC.
gamava(aAhLAR icaaeCQ.
yasakaAr,a itanaIhkaA kamaRbaAw itamaIhLe BaU<WA
11
21
ma(aI 721-813
"hreka maAinasa/ jao maLAR PaBau/ BanCna/ vagaRkao
itamaILe kasaqLAR naBannaU. tar Apaq jaA ina paUjaAhArILAR
rAjyamaA pasna paAnaeCqna/ tar jasaLe maerA parmaPaBaukao
deKaA r PamaA,akao LAiga maozaAkao A$aAnausaAr/ itanaIhkaA
cCA paALna gadRC yasaLe vagaRkao rAjyamaA Pavaeza ganaR
samaa BaewI caFA. jasaLe gadAR maAinasahLe itamaILAR
paA<dC.
22
intama idnamaA DaerqLe maLAR BannaeCna/ 'tapaAR
jaAita Bakao deKna sakanae Cna.
naq hAmaA parmaPaBau hnauhnC. hAmaILe tapaARkaq naA<maA

BaivaxyavaA,aI baolyaQ; ina tapaARkaq naA<maA hAmaILe taI
yaze aL
U e iDakaArIkao naokarLAR jaAita paAnaBRu ayao
duxwhLAR inakaALI paWAyaQ= ina naeka naQWA

camatkaArh garYQ.
23
:LkaA 71-10; yaUhnnaA 443-54
taba ma itanaIhLAR Kau)maKau)A

5
BannaeCu/ 'mabaAw wAFo jaA itamaIhLe paApapaU, aR kaAmah

garekaACQ. itamaIhLAR maqLe kaihlyaq icanaekao Cqna.
yaezaU kapanaRhmamaA paugnauBayao. jaba hA<Le nagarmaA
Pavaeza ganauRBayao/ kajanaA saenaAkaA iDakaArI naI kahA<

A ina hA<kao sahyaogakao inaimta yaAcanaA gare.
6
baiu maAna r maK

U amR aAinasah
iDakaArILe Banae/ "PaBau? maero naokar paavaAtaLe TaiLr
:LkaA 647-49
24
maero GarmaA paL[maA Lifrhekao C. saLe Apanao zarIr
"hreka vyai(a jao maqLe BanaekaA yaI kaurAh saunC
ina paALna gaCR naq bauimaAna ho. bauimaAna maAinasaLe

Apanao Gar caAnamaA inamaAR, a garekao C.
25
yao Gar FLena. ikanaika
caAnamaAiTa inamaAR, a gairkao iTayao.
paIifta C.
7
yahA< GanaGaor
paAnaI parYo ina baAFI Ayao. taupaAnaI hrILe yao GarLAR

hANyao. tar paina
GaumaAnau-iparAnausama sakaekao Cqna ina a vyaTaALe

yaezaULe taI iDakaArILAR BaauBayao/ "ma yahA< jaAnaeCu
ina itanaLAR inakao paAiridnaeCu.

8
yao Gar
26
iDakaArILe javaApa idyao/ "parmaPaBau? tapaA maero
tar Pa yaeka vyai(a
GarmaA pasna hnae yaita yaogyakao ma Cqna. tar tapaARMLe ka
jasaLe maerA kaurA saunC tar maero nausar,a gadqRna/ yao
vacana Baina idnauhosa ina maero naokar inakao BahALosa.
wA maUKaR maAinasa jastaq ho. saLe Apanao Gar
baAvaAmaAiTa banaAyao.
27
ma kaehI kasaqkao iDanamaA Cu. ina maero
ita bixwkao kaAr,aLe baAFI
iDanamaA saqinakah Cna. yaid maqLe kaunaq kajanaA
Ayao/ A<DaILe GarLAR hANyao ina yao WULo AvaAja
isapaAhILAR Banae|/ 'jaA ina jaAnC. ina kaoR
saihta Flyao.
28
yaezaULe yaI kaurAkao padeza gairsakanau
BapaiC hA<kaA padezaLe maAinasah Ca pare.
29
ikanaika
ka isapaAhILAR maqLe Banae|/ 'A/ ina A<C.

yaid maqLe maero naokarLAR Banae|/ "yao gar ina saLe
yaezaULe itanaIhkaA kaAnaunakao zaAsaIhLe BaqM isakaAnau
yao gaCR. maLAR TaAhA C tapaARLAR paina yastao ganaeR
Bana. tar iKtayaAr BakaA vyai(aLe jaStao isakaAnau
zai(a C.
10
Bayao.
jaba yaezaULe yaI sabaq kaurAh Banaekao saunnauBayao/
hA< AzcayaRcaikata hnauBayao. hA<Le Apanao saATamaA

yaze au ArA kau xwrog aILAR inakao paAnaBRu ayao
BakaA taI sabaq maAinasahLAR BannauBayao/ "ma itamaIhLAR
saA<cao BandCu/ aALmaA paina maqLe kaunaq vyai(a yastao
yaezaU fA<fAbaAw oRnauBayao. naekaA maAinasahLe
8 hA<LAR paCYA.
d]F ivazvaAsaI Bakao paAna.
11
Daerq maAinasah paUvaR r
yasaqbaeLA wA kauxwrogaI hA<
paizcamabaAw AR paug nae Cna ina itanaIh vagaRkao
Ce Apaugyao. yaezaUkao iGa Apanao izar inahrA<dq
rAjyamaA bahAma/ sahAka r yaAkaUba sa<g a Baojana ganaRkaA
yasaLe BaNyao/ "parmaPaBau tapaA<kao cCA Ba maLAR
inaimta maeecamaA basnaeCna.
jaAita paAnaR sakanauhnC.
hnaupanaeR iTayao itanaIh nDakaAr iBaa paAiLnaeCna.
yaezaULe yao maAinasaLAR Cunau Bayao. hA<Le BannauBayao/
"ma itamaILAR jaAita ganaR caAhnCu. itamaI jaAita BajaA.

ina tauntaq sakao kauxw roga jaAita BahAlyao.
taba
yaezaULe yasa maAinasaLAR BannauBayao/ "her ika yasabaAre
12
tar maAinasah jasakao rAjya
ina yao WA<maA maAinasah vyaTaALe vaAbaAsaI r dAHA

ikawnaeCna.
13
taba yaezaULe yasa iDakaArILAR BannauBayao/ "itamao
GarmaA jaA. itamaILe ivazvaAsa gare jastaq itamao naokar
ma(aI 814-34
12
inakao Basakaekao hnaeC. ina WIka yasaqbaeLA sakao
BaILmaA caAnaka ka Baya[r A<DaI zau Bayao.
naokar inakao Bayao.
CALhLe fu[ALAR PaAya Copyao. tar yaezaU sauitarhnau

Bakao iTayao.
yaze aU ArA Dare q maAinasah inakao paAirkaA
hAmaI fubna LAigarheCQ=.

26
yaezaU paausakao GarmaA jaAnauBayao. yahA< yaezaULe paausakao
saAsaU kafA jvaroLe TaiLr paLf[maA Lifrhekao paAnau

15
Bayao.
jasaq yaezaULe itanakao hAta Cunau Bayao itanaI inakao
Bana. ina itanaI iWna r hA<kao saevaA gairna.

16
yae z aU Le Bannau B ayao/ "itamaIh ikana frA< C Q
itamaIhisata yai(a ivazvaAsa Cqna. taba yaezaU WnauBayao

ina A<DaI r CALhLAR A$aA ganauR Bayao. A<DaI
TaAimayao/ ina BaILmaA paurA zaAinta hnagayao.
27
yasaq saA<Ba maAinasahLe BaUta LAgake aA Daerq janaALAR
iLr yaezaUkahA< A. yaezaULe BaUtahLAR Kaednau Bayao.

jao-jao ivamaArI parekaA iTa taI sabaq WIka Ba.
caeLAh ga ina byau<BaA ina
itanaIhLe Banae/ "he parmaPaBau/ hAmaILAR ba<caAnauhosa

14
25
17
yazaqyaA
sabaq maAinasah Ca pare. itanaIh BannaLAgae/
"hA< katao maAinasa hnauhnC ikanaBanae hAvaA ina

samauLe paina hA<kao A$aA maAndo rheC.
gamava(aALe BanaekaA sabaq kaurA yaezaULe paUrA ganauRBayao

BatU a LAg ake ao du janaA maAinasahLAR
"hA<Le hAmaA yaAtanaAh hwAidnau Bayao/ ina
cagM aAR paAnaRu Bayao
hAmaA rogah hA<Le baokanau Bayao
yazaqyaA 534
28
gadirnaIhkao maukakao wA BaILkao kaoRtapaR
yaze akU aA caL

e Ah
yaezaU Apaugnau Bayao. yahA< dujanaA maAinasa yaezaUkahA<
:LkaA 957-62
A. itanaIhLAR BaUta LAgaekao iTayao. itanaIh
18
yaezaULe deKnauBayao hA<LAR Daerq maAinasahLe GaerekaA
icahAnagaupaAmaA basdTae. itanaIh yantaq frLAgdo iTa.
iTa. ina ApanaA caeLAhLAR BaILkao kaoR itar
yasaLe gadAR maAinasah yao baAwo Bar ih<fnae A<w gadqRna
jaAnau Bannau Bayao.
19
yasabaeLA kajanaA zaAsaIh hA<kahA<
iTa.
29
taI dujanaA yaezaU kahA< A ina icacyaAna
A ina Banae/ "he gaujyaU. tapaA<R jataA jataA jaAnauhnC/
LAgae/ "hAmaIbaAw itamaI kae caAhnCQ/ parmaezvarkao-paua
ma tapaARkao paiC paiC LAgnaeCu.
kae WIka samayakao iGabaAwq hAmaILAR d,f idna itamaI
20
yaezaULe itanaLAR BannauBayao/ "syaALhkaA basnae
yahA< AkaA hQ
30
pvaAL hnC/ carAcau[Ikao basnae gaf<u hnC. tar maAinasakao

pauakao LAiga taA izar FAnae WA< samma Cqna.
21
iTayao.
Cevaqkao aeamaA sau<g aurhkao ka baTaAna cairrhekao

31
BaUtahLe yaezaULAR ibantaI ganaR LAgae/ "yaid
kaoR kajanaA maAnCe/ jao yaezaUkao caeLAhmaDyae
tapaARLe yaI maAinasahbaAw hAmaILAR DapaAna caAhnauhnC
kajanaA iTayao itanaLe yaezaULAR Banae/ "he parmaPaBau/
Banae/ dyaA garI hAmaILAR taI sau<g aurkao baTaAnamaA pasna
paihLA gar maLAR maerA baAbauLAR gaAfna idnauhosa.
idnauhosa.
32
yasapaiC ma tapaARLAR paCYAnaeCu.

22
yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/ "jaA? taba taI
tar yaezaULe taI maAinasaLAR BannauBayao/ "maero paiC
BaUtahLe maAinasahLAR CAf e r saug< aru hmaA pasae. yasapaiC
LAga/ marekaA maAinasahLe itanaIhkao Apanao mauARhLAR
taI sampaU, aR baTaAnah fA<fAkao iBarALo DaArbaAw BaIL
Apaq gaAfuna.
itar ohiL. taI sabaq BaILmaA fubae.
33
taI rKavaALAh
BaAgae r zahritar ga ina sabaqLAR sau<g aurh ina

yaze aU ArA AD< aIkao rokaAvaw
23
yaezaU wA fu[ AmaA cafn auBayao ina hA<kaA caeLAh
paina paiC LAgae.
24
jaba fu[ALe ikanaAr CAfYo/ yasaqbaeLA
BaUtah caFekaA maAinasah baArekao kaTaA saunaAna TaALe.

34
taba nagarkaA sabaq maAinasah yaezaULAR henaR ga. jaba
maAinasahLe yaezaULAR deKae/ itanaIhLe itanaIhkao mauka

CAfna BanaI inavaedna gare.
13
yaze aL
U e paavaAtakao rog aILAR inakao paAnaBRu ayao
itamaIhkaA gauLe mahsaUL WAnae r paApaIhsa<g a basaer
KaAnaA KaAnau Bakao
yaezaU wA fu[AmaA caFnauBayao ina BaIL paAr
9 ganauRBayao
12
pairsaIhLe Bandq garekao kaurA yaezaULe saunnauBayao.
kaehI
ina hA<Le BannauBayao/ "KaAsa maAinasahLAR vaqqakao
maAinasah kajanaA paavaAta rogaILAR ApaUhisata iLr
AvazyakataA padqRna. jao rogaI Cna saqLAR vaqakao
yaezaU BakahA< paug ae. yao maAinasa oCYAnamaq Lifrhekao
AvazyakataA padRC.
iTayao. yaezaULe deKnau Bayao ika itanaIhmaA QDaI ivazvaAsa
BannaeCu. jaA ina isaka/ yasakao TaR kae ho 'ma
C. ina hA<Le yao paavaAtakao rogaILAR BannauBayao/
pazaukao baiLdAna caAhnna<. ma maAinasahmaA dyaA caAhnC.u *
"sauKaI ho/ javaAna maAnCe itamao paApah amaA gairkao
ma yahA< DaAimaRka maAinasahLAR Baewna Akao hona. ma
C.
yahA< paApaIhLAR Baewna Akao h<.
ina Apanao zahrmaA paugnauBayao.
ma(aI 91-18
13
ma itamaIhLAR wA kaurA
kaehI zaAsaIhLe yaI kaurAh saunae. itanaIhLe
ApaU maABa
yaze aU yahd Ih jataA hn ahu n na
yasa kaurAkao vahsa gare/ "yao maAinasa
parmaezvarLe jastaq kaurA gaCR saLe parmaezvarkaq inandAkao

14
kaurA gare jastao C.

4
yasapaiC yaUhnnaAkaA caeLAh yaezaUkahA< A.
itanaIhLe yastaq sao|icarhekaA hoLAna Banaer yaezaULe
itanaIhLe yaezaULAR Banae/ "hAmaI ina pairsaIh Daerq
jaAnnau Bayao ina hA<Le Bannau Bayao/ "ikana itamaIh
jasao pavaAsa bastaCQ=. tar tapaARkaA caeLAh ikana
yastao duxw ivacaArh Apanao manamaA rAKCQ
5-6
yao
paavaAtarogaILAR kauna Bannau saijaLo C 'itamaA paapah
pavaAsa bastaqnana
15
yaezaULe BannauBayao/ "ivavaAhkaA baeLAmaA jao duLhAsa<g a
amaA gair TavaA 'W r 'ih<f Bannau. ma itamaIhLAR
hnCna/ duKaI hna sa(aqnana. tar yastao samaya A<C
yao deKaAnae Cu ika yasa DartaImaA maAinasakao pauaLAR paApa
jaba itanaIhbaAw duLhALAR Lga LiganC. taba itanaIh
amaA ganaeR zai(a PaApta C. taba yaezaULe paavaAtakaA
duKaI banCna. ina itanaIh pavaAsa iLnCna.
rogaILAR BannauBayao/ "W itamao ibaCYQnaA baoka r Gar

jaA.
16
"kasaqLe paurAnao vasamaA Bakao pvaALmaA naKauimcakao
ina yao maAnCe WYo r Garitar LAgyao.
gaAkao wuaA wAldqna. yaid kasaqLe yasao gare yao wALo
maAinasah yao deKaI Ca pare. maAinasahLAR yastao
paurAnao gaAbaAw cyaAitanC r yao pvaAL Bana narAmao
zai(a PadAna garekaomaA itanaIhLe parmaezvarkao PazaMsaA
hnC.
gare.
TaqLAhmaA hAldqna. ikanaBanae dAKarsakao paurAnao TaqLAh
17
kasaqLe paina nayaA< dAKarsaLAR dAKarsakao paurAnao
pauwnaeCna/ dAKarsa paoiKanaeC ina TaqLAh naxw hnaeCna.

tar maAinasahLe nayaA< TaqLAhmaA nayaA< dAKarsa hAldCna.
yaze aU ArA ma(aILAR baoLAvaw
ina dAKarsa r TaqLAh dubaq sauriata rhnCna.

9
jaba yaezaU garhnau Bakao iTayao/ hA<Le kajanaA
ma(aI naAma garekao maAnCeLAR BaewnauBayao. ma(aI mahsaUL
yaze aU ArA mta yavu ataILe jaIvana ipataAR paAi< Cna ina rog aI
WAnae AmaA baisarhekaA iTa. yaezaULe BannauBayao/
saI Arogya PaApta g aiCnR a
"maisata A. yasapaiC ma(aI jaua We ina yaezaUkao
paiC LAgae.
10
18
yaezaU yaI kaurAh Bainarhnau h<dqiTayao/ yasaqbaeLA
yaezaU baekaIkao Baojana ma(aIkaq GarmaA KaA<dq hnau
mahAsaBaAkaA kajanaA PamauKa hA<kahA< A. yaezaUkao
hnauhnTyao. Daerq mahsaUL WAnaeh r paApaIh AkaA
iDa izar BaukaA/ ina Banae/ "maero CorI BaKaRrq
iTa ina yaezaU r hA<kaA caeLAhsa<Mg aq Baojana gadqR iTa.
vagaRbaAsa BaR/ kpayaA Anauhvasa ina tapaARkao hAta
11
yaezaULe taI maAinasahsa<g a KaAnaA KaArhekaA pairsaIhLe
deKae. pairsaIhLee yaezaUkaA caeLAhLAR saoDae/ "ikana
'ma pazaku ao dyaA caAhnCu
hozae 66.
ma(aI 919-104
14
yasamaAiTa rAiKaidnauhosa ina yasaLe Apanao jaIvana ipataAR

paAnaeC.
19
32
jaba taI du maAinasa jaAna LAgaekaA iTa/ kaehI
maAinasahLe kaoR kajanaALAR yaezaUkahA< lyaA. saLAR
taurntaq yaezaU Wnau Bayao ina itanaIisata jaAnauBayao.
hA<kaA caeLAh paina paiC LAgae.
20
bahnae rogaLe asta ka saI
yahA< iTaRna. yaezaUkao
baAH baxaRdeiKa rgata
paiCiltar Ar saLe hA<kao basaLAR Cona.
21
yao
saILe sao|cdq iTana/ "yaid maqLe hA<kao kaow Co< maAa

Banae paina ma WIka BajaAnaeCu.
22
yaezaU paiCiltar paikaRnau
Bayao ina saLAR deKnau Bayao ina Bannau Bayao/ "pyaArI
BaUta LAgaekao hnaALe yao vyai(aLe baolnae zai(a gaumaAkao

33
iTayao.
yaezaULe yasa maAinasabaAw BaUta BagaAidnauBayao.
yasapaiC yao maAnCe baolna TaAlyao. maAinasah Ca pare

ina BannaLAgae/ "aALmaA yasaPakaArkao GawnaA paihLe
kaihlyaq Gawekao deiKakao iTana.
34
tar pairsaIhLe Banae/ "BaUtahkao naetaA wq C
jasaLe hA<LAR BaUta DapaAnae zai(a idkao C.
CorI KauzaI ho. itamao ivazvaAsaLe itamaILAR inakao

yaze aU maAinasahkao LAig a du Ka maAnnau hn C
paArekao C. yaitanaq baeLA yao saI WIka Bana.

23
yaezaU yahUdI zaAsakasa<g a ih<fdq hnauhnTyao. hA<
35
yaezaULe saArA zahr r gaA<h h<dq yaAaA ganauRBayao.
itanakao GarmaA paugnauBayao. hA<Le maAinasahLAR zaoka
itanaIhkaA mahAsaBaAhmaA izaaA idnau Bayao ina rAjyakao
saMg aIta bajaArhekao deKnauBayao. hA<Le Daerq maAinasahLAR
baAremaA sausamaAcaArh PacaAr ganauR Bayao.. yaezaULe sabaq
tyahA< rorhekao deKnauBayao :ikanaBanae yauvataI marekao iTaR.
PakaArkaA roga r ibamaArIh inakao paAnauRBayao.
24
yaezaULe BannauBayao/ "par jaA. yao yauvataI marekaI Cqna.
BaIf deKnauBayao ina naIhkao inaimta dyaAvaAna bannauBayao.
kaevaL inadArhekaI Ce . yao deKaer maAinasahLe
ikanaBanae itanaIh sahAya ina icaintata iTa. itanaIh
hA<kao hA<sao gare.
25
jaba maAinasahLAR GarbaAw baAihr
gaoWALo naBakaA BaefA<h jaStaq iTa.
37
36
hA<Le
yaezaULe ApanaA
paWA/ taba yaezaU yauvataIkao kaoWAmaA Pavaeza ganauRBayao.
caeLAhLAR BannauBayao/ "pasaL kaAwna Daerq Cna tar
hA<Le yauvataIkao hAta samaAtnau Bayao ina yao yauvataI
pasaL kaAwnae kamaIRh kamtaI Cna.
26
WI.
taba yasa kaurAkao Kabar saArA mauka Bair
ipa<ijayao.
38
PaBau pasaLkaA
maAiLka hnauhnC. hA<LAR PaATaRnaA gar jasaArA hA<Le

ApanaA pasaL saMah ganaR iDaka kamaIRh paWAnau
hnaeC.
yaze aU ArA Dare q maAinasah inakao BakaA

27
jaba yaezaU yao sTaAnabaAw garhnau Bakao iTayao/
yaze aU PacaArkaA inaimta Apan aA Paie rtahLAR paWAnau hn C
dujanaA nDao maAinasaLe hA<LAR paCYA. taI nDaAhLe
:makaURsa 313-19; 67-13; LkaA 612-16; 91-6
WULo varLe Banna LAgae/ "he dAdkaA paua/ kpayaA
kaA baAH caeLAhLAR baoLAnau Bayao.

10 yaehA<zaULLe e hA<itanaIhL
AR duxwAtmaAhLAR DapaAnae
hAmaILAR sahAyataA ganauRhvasa.

28
jaba yaezaU GariBaa pasnauBayao/ taI nDaA maAinasah
saAmaTyaR idnauBayao. hA<Le hreka PakaArkao roga r ivamaArh

2
hA<kahA< A. hA<Le taI nDaAhLAR BannauBayao/ "kae
inavaAr,a ganaR sakanae saAmaTyaR itanaIhLAR idnauBayao.
ma itamaIhLAR paeir deKnasakanae banaA<Cu Banaer itamaIhLAR
baAh Paeirtahkao* naA< yasa PakaAr C izamaona jasaLAR
ivazvaAsa LAgC nDaA maAinasahLe (ar id/ "ho/
paausa paina BainanC ina sakao BaA AinyaAsa/
parmaPaBau/ hAmaILAR ivazvaAsa LAgC.
yaAkaUba/ jabdIkao Coro yaAkaUba; ina sakao BaA
29
yasapaiC yaezaULe itanaIhkaA A<KaAh Cunau Bayao
yaUhnnaA;
taI
ipaiLpa r baArTaoLomaA; TaomaAsa r ma(aI/ kar
ina BannauBayao/ "maqLe itamaIhLAR deKnasakanae banaAnau
WAnae; yaAkaUba/ lpayasakao Coro; r Taeidyasa; 4izamaona
sakaCu Bannae ivazvaAsa itamaIhisata C. yastaq hna dee.
kanaAnaI * r karyaotakao yah d A/ jasaLe yae z aU L A R
30
ivazvaAsaGaAta garekao iTayao.
yasapaiC itanaIhLe taurntaq deKna sakae. yaezaULe itanaIhLAR
kafA caetaAvanaI idnau Bayao/ hA<Le Bannau Bayao/ "yao kasaqLe

TaAhA paAnau h<dqna.
31
tar taI nDaA maAinasah baAihr
ga ina yaezaUkao Kabar yasa aeamaA caArqitar ipa<jaA.
Paie rtah
yaezaULe Apanao KaAsa sahAyaka cauau Bakao maAinasah.
kanaAnaI kanaAnaIh ka yahdI rAjanaqitaka dLkaAh iTa.
15
5
ma(aI 105-28
yaezaULe yaI baAHjanaA PaeirtahLAR A$aA idnauBayao.
itanaIhLe yasao ganaeRCna. itamaIh taI hAikama ina
yasapaiC hA<Le itanaIhLAR rAjyakao ivaxayamaA PacaAr
rAjaAh ina -yahUdIhkao samaa maero baAremaA BannaeCQ.
ganaR BanaI paWAnauBayao. yaezaULe BannauBayao/ "yahUdIhkahA<
19
najaA. ina
kasarI baolnau panaeR Bannae baAre icaintata nabana. yasabaeLA
yao kaunaq paina zahrmaA najaA jahA<
samaAirh basCna.
ba aALI maAinasahkahA< jaA.
itanaIh hrAkaA Baef<Ah BaqM Cna.
jaba itamaIh
jaAnCQ/ Gaoxa,aA gar 'vagaRkao rAjya Anaq LAgaekao C.

8
rogaIhLAR inakao paAr/ marekaAhLAR jaIvanamaA lyaA.
jaba itamaIh igarpataAr hnaeCQ/ kae baolnau panaeR r
itamaIhLe Bannau panaeR kaurAh itamaIhLAR bataAnaeC.

20
vaAstavamaA itamaIh baoldqnaQ parmaipataAkao AtmaA itamaI
maApaRta baolnauhnaeC.
21
"dAjau BaAh Apanaq dAjau-BaAhkao iva
kauxw rogaIhkao pacaAr gar. maAinasahbaAw BaUta
hnaeCna ina itanaIhLAR maAnaR LAnae Cna. baAbauhLe
DapaA. ma itamaIhLAR isa(aq=maA yaI zai(ah idnCu.
Apanaq CorAhLAR maAnaR LAnaeCna. CorACorIh
yasaTaR isa(aq=maA itanaIhLAR saGaA.
itamaI ApanaA
saATamaA paqsaA sauna/ caA<dI r taAvaA<h naLqjaA.
10
BaoLA
AmaAbaAbauhkao iva WnaeCna/ r itanaIhLAR maAnaeR

vyavasTaA ganaeRCna.
22
sabaq maAinasahLe itamaIhLAR
samaeta nabaoka yaAaAkaA inaimta LAnae paAlwo gaApaAwA
G,aA ganaeC
R na ikanaBanae itamaIhLe maLAR paCYAna LAgake ao
vaA jau(aA naLqjaA. ihf<naLAR LQro samaeta nabaoka. ka
hnaeCQ. tar jasaLe AiKarsamma sahnC sakao Ar
kamaIRLAR saLe caAhekaA sabaq caIjahkao bandobasta
hnaeC.
hnaupaCR.
kaoR zahrmaA jaA. ma itamaIhisata saA<cao BandCu.
11
"jaba itamaIh kaunaq nagar vaA zahritar jaAnCQ
yahA< kaunaq na kaunaq yaogya vyai(aLAR Baew ina yao sTaAna

na CAfe samma sakao GarmaA basa.
12
itamaI GariBaa pasna
saATaq yasaLAR Bana/ 'tapaARL

AR zaAinta hoosa.
13
GariBaa
23
jaba wA zahrbaAw itamaIh KaeidnaeCQ taba
itamaIh maAinasakao paua Anakao iGabaAw naq aALkao

sabaq zahrh Bar jaAna samaTaR hnae CqnaQ.
24
"kaunaqpaina caeLA yastao h<dqna jao gau BandA Zexw
hosa. kaunaq paina dAsa yastao h<dqna jao maAiLkaBandA ZexW

25
BakaA maAinasahLe itamaIhLAR vaAgata janaA Banae
hosa.
itanaIh itamao zaAintakao kaAmanaA ah,a ganaR yaogyakaA
payaARpta C. ka dAsakao inaimta ApanaA maAiLka jastaq
Cna. yaid itanaIhLe vaAgata najanaA itamaIhkao zaAintakao
bannau payaARpta C. yaid GarkaA WULAbafALAR naq baILjaIbauL
kaAmanaA ipa(aAR Le ikanaBanae itanaIh itamaIhkao zaAinta
TavaA zaqtaAna BainanC Banae/ pairvaArkaA sadsyahLAR
kaAmanaAkaA yaogya Cqnana.
14
yaid kaunaq Gar vaA zahrLe
wA caeLAkao inaimta ApanaA gau jastaq bannau
yao BandA narAmao kahLAnae C.
itamaIhLAR vaAgata nagare TavaA itamaIhkao kaurA

nasaunae/ yao WA< CofdA gaofAkao DauLosamma wkawkaAnau.
15
parmaze varsagM a frA maAinasahsagM a hona
itamaIhLAR ma saA<cao BandC.u NyaAyakao idnamaA itanaIh
:LkaA 122-7
Paitakao vyavahAr saodoma r gamaorA nagarh Paitakao BandA

26
narAmao hnaeC.
"yasakaAr,a taI maAinasahdeiKa frAnae kaAma Cqna.
CoipakaA Pa yaeka kaurA GaAirnaeC . gaupta rhekaA Pa yaeka
16
27
yaze aU ArA samasyaAh baAre cate aAvanaI
kaurALAR Pakaw gairnaeC .
itamaIhLAR <DyaAromaA BanCu tar itamaIhLe yao kaurA
yaI sabaq kaurAh ma
"sauna? ma itamaIhLAR bvaA<saokaA baIcamaA Bae|fA Baq
jyaALomaA Bannau paCR. yaI kaurAh ma itamaIhkaA
paWA<Cu. yasakaAr,a sapaR BaqM canaAKao bana. ina Fukaur
kaAnamaA kaAnaeKauzaI ganaeRCu tar itamaIhLe yaI sabaq kaurAh
BaqM inadoRxa bana.
17
sabaq maAinasahdeiKa satakaR bana.
sabaqLAR KaulLma KaulLA Bannau padRC.
28
maAinasahdeiKa
itanaIhLe itamaIhLAR igarpataAr ganaeC

R na ina dALtamaA
Baya PaApta nagar. itanaIhLe KaAiL itamao zarIr maAnaeRCna.
paWAidnaeCna. itanaIhLe Apanao saBaAGarhmaA Lg aer
itanaIhLe AtmaALAR maAnaR sakanae Cqnana. itamaIh naI
kaorAR LAnaeCna.
18
itanaIhLe itamaIhLAR rAjyapaAL
kaisata frAnau panaeRC jasaLe itamao zarIr r AtmaALAR
ina rAjaAhkaomaA iGa LAnaeCna. maero kaAr,aLe gadAR
naq nakaRmaA LqjaAnC. hA<Le zarIr r AtmaALAR narkamaA
ma(aI 1029-119
paWAnau sakana hnC.
16
29
jasaLe itamaILAR ah, a g aCnR a/ parmaze varLe
carAh baecnaupadAR duwA carAkao
Aizaxa idnahu n C
dAma ka paqsaA maAa itanauR panaeRC . tar itamaA ipataAkao

cCA ibanaA wq carApaina manaR sakataqna.
30
:makaURsa 941
itamaA wA<kaAmaA
40
kaitavawA kaezah Cna taI samaeta parmaezvarLe jaAnnauhnC.

31
yasakaAr,a fr namaAna. itamaIh taI carAhBandA Daerq
tkxw CQ.
itamaIhLAR jasaLe ah,a gaCR maLAR paina ah,a
gadRC. ina jasaLe maLAR ah,a gaCR maLAR paWAnae

parmaezvarLAR paina ah,a gadRC.
41
jasaLe gamava(aALAR
BaewC ina nakao vaAgata gaCR saLe gamava(aAkao
32
ivazvaAsa baArme aA bahsa
naAma paA<C. yasarI naq jasaLe ka saL maAinasaLAR
:LkaA 128-9
ah,a gadRC/ ikanaBanae naIka saL maAinasahna saLe
"jaba kaunaq ka vyai(a maAinasahkao sammauKa
saL vyai(akao naAma paA<C.
42
yaid kasaqLe yaI
hnC ina BanC ika mamaAiTa sakao ivazvaAsa C taba ma
saAnaAh maDyae/ jao maerA caeLAhna/ kasaqLAR sahAyataA
paina vagaRkao ipataA iGa BannaeCu yao maAinasa maerq ho
gaLAR saLe Apanao naAma paAnaeC. yasa vyai(aLe ka
33
BanaI.
tar jaba kaunaq vyai(a kao sammauKa iBar
kacaQrA icasaopaAnaI maAa idtaA paina naAma paAnae C.
sakao mamaAiTa ma ivazvaAsa Cqna Banaer BanC Banae yao

yaze aU r baiptasmaA idnae yahU nnaA
maAinasa maero Apanao hona Banaer ma BannaeCu. maerA vagaRkao
:LkaA 718-35
ipataA iGa paina ma yasaq BannaeCu.
naA baAHq caeLAhLAR izaaA id<dq yaezaULe

11 Apa
ApanaA kaurAh zaexa ganauRBayao. yasapaiC hA<
yaze aL
U AR paCYAnaALe du Ka iLna sakan aC
e
:LkaA 1251-53; 1426-27
34
gaAiLLIkaA zahrh itar PacaAr ganaR ina izaaA idna
"yatao paina nasamBa ika ma pTvaImaA zaAinta
jaAnauBayao.
2
lyaAna Akao h<. ma pTvaImaA zaAinta lyaAnaLAR
baiptasmaA idnae yaUhnnaA kaqdmaA iTa. KaIxwLe garekaA
Akao hona. tar ma tarvaAr lyaAnauLAR Akao h<.
sabaq kaurAh naLe saunae. ina yaUhnnaALe ApanaA caeLAhLAR
35-36
yaezaUkahA< paWA.
ma yao ezyaLe Akao h<.
yaUhnnaAkaA caeLAhLe yaezaULAR saoDae/
"yaUhnnaALe A<dqC BannauBakao maAinasa tapaAR naq hnauhnC/

'kaunaq vyai(akao pairvaArkao cCA paamaA naA<
ika kaunaq maAinasaLAR hAmaILe paKaRnau panaeR ho

4
BakaA Apanaq maAnCe sakao inaimta zaau band
yaezaULe BannauBayao/ "yaUhnnaAkahA< jaA itamaIhLe

5
C. wA Coro baAbaukao iva hnC/ wI
saunaekaA ina deKaekaAbaAre va,aRnagar.
CorI sakaI AmaAkao iva hnCe/ wI
paeir paA<Cna; L[fo maAinasa ihf<nasakanae hnCna; kauxw
bauhArI sakaI saAsaUkao iva hnCe.
rogaIh jaAita hnCna; baqHoh saunnasakanae hnCna; marekaAh
imakaA 76
nDaohLe d]ixw
jaAgaI WCna; ina garIva maAinasah sausamaAcaArh

saunCna. 6yaid kaunaq vyai(aLe maLAR ah,a gare itanaI DaNya
37
"jasaLe maLARBandA ApanaA baAbau-AmaALAR Daerq
hnCna.
7
maAyaA gaCR maLAR nausar,a ganaR yaogyakao h<dqna.

jasaLe maLARBandA Daerq maAyaA Apanao CorA-CorILAR gaCR/
maLAR nausar,a ganaR yaogyakao h<dqna.
38
jaba yaUhnnaAkaA caeLAh ApanaA maAgaRmaA jaA<dqiTa/
yaezaULe taI maAinasahLAR yaUhnnaAkao baAremaA Banna LAgnau
yaid kaunaq
Bayao. hA<Le BannauBayao/ "itamaIh maBaUimamaA kae henaR
vyai(aLe saLe maLAR nausar,a garekao baeLA saLAR
inakayaQ kae bataAsaLe hlLArAKaekao inagaALoLAR
idkao kaUsa vaIkaAr gadqRna Banae maLAR nausar,a ganaeR
yaogya kao h<dqna.
39
vaAstavamaA kaekao inaimta itamaIh maBaUimamaA gayaQ
jasaLe Apanao jaIvanaLAR BaewC
rAmao vasa paihrnae maAinasaLAR henaR taI maAinasahLAR
yasaLAR gaumaAnaeC. tar jasaLe Apanao jaIvana maero
rAmaA-rAmaA vasa paihirnaeh jao rAjamahLhmaA basCna.
inaimta gaumaA<C saLe yasaLAR PaApta ganaeRC.
yaid yasao hona Banae kae henaRLAR itamaIh baAihr
17
inaskaekaA hQ kaunaq ka gamava(aA ho/ ma BandCu/
yaUhnnaA naq ka gamava(aABandA mahAna hna.
10
ma(aI 1110-27
yaze aU ivazvaAsa nag anahRe LAR satakaR g arAnau hn C
:LkaA 1013-15
yaUhnnaA naq
20
kahna jasakao ivaxayamaA DamaRzaAsamaA LeiKakao C
yaezaULe taI nagarhLAR ALocanaA ganaR LAgnau Bayao
jahA< hA<Le hA<kaA Daerq jastaA camatkaArh ganauR Bakao

'sauna? ma Apanao dutaLAR itamaIhkao iGa
iTayao. yaezaULe taI nagarhkaA baAisandAhLAR ALocanaA
paWA<Cu. saLe itamaIhkaoLAiga baAwo tayaAr
ganauR Bayao ikanaBanae itanaIh ApanaA jaIvana paTa pairva(aRna
maLAkaI 31
gairidnaeC.
21
ganaR rAjaI iTanana.
yaezaULe BannauBayao/ " kaorAijana?
ta<LAR iDaaAr C? baeTasaqdA?* ta<LAR iDaaAr C. maqLe

11
ma itamaIhLAR saA<cao BandCu vaiptasmaA idnae
itamaIhLAR Daerq camatkaArh gairid<. yaid yastaq
'yaUhnnaA pTvaImaA janmaekaA kaunaq paina maAinasaBandA mahAna
camatkaArh wAyar r sadomamaA* gairkao Ba yahA<kaA
Cna. tarqpaina vagaRkao rAjyamaA jao sabaqBandA saAnao C/
maAinasahLe Daerq samaya iGa naq BaA[rAkao basaLAr r
yao yaUhnnaABandA WULo ho.
12
baiptasmaA idnae yaUhnnaAkao
KarAnaI Dasaer pazcataApa gairsakanae iTa.
22
tar ma BandCu/
samayadeiKa yasao ihLesamma vagaRkao rAjya baLjapata
NyaAyakao idnamaA wAyar r sadomakaoBandA itamaIhkao
iGa baFdqC. baLkao Payaoga ganaeR maAinasah vagarR AjyaLAR
hALta KarAba hnaeC.
Apanao vaAmaI vamaA lyaAnae PayaAsa gairrhekaA Cna.
13
23
ta< kapanaRhma/ kae ta< vagaRsamma
sabaq
caAiLnae Csa r h< ta<LAR taL m yaukao sTaAna samma
gamava(aAh r maozaAkao vyavasTaALe yaUhnnaAsammanaq
BaAirnaeC. ta<maAiTa maqLe Daerq AzcayaRmaya kaAmah garekao
gamavaA,aI garekaA Cna. itanaIhLe paiChnae taI GawnaAh
Cu. yaid
Paita BaivaxyavaA,aI garekaA Cna.
14
yaid gamava(aA r
yastaq camatkaArh sadomamaA Bakao Ba/
yahA<kaA maAinasahLe sabaq paApah ganaR CoifsakaekaA

24
vyavasTaALe BanaekaA kaurAmaA itanaIh ivazvaAsa gaCQR Banae/
hnaeiTa ina yao nagar Ajasamma rhnaeiTayao.
yaUhnnaAnaq iLyaA ho Banaer paina itamaIhLe ivazvaAsa
itamaILAR BanCu ika NyaAyakao idnamaA sadomakao BandA
ganaeRCQ. vyavasTaA r gamava(aAhLe naI AnaeCna
itamao hALta narAmao hnaeC.
Banaer BanaekaA Cna.
15
tar ma
Pa yaeka maAinasa jasaLe saunnausakaC/
saunnau paCR.
16
"AjakaA maAinasahkao baAremaA maqLe kae Bannae
yaze aU Apan au maAinasahLAR ivaZAma PadAna g anahRu n C

:LkaA 1021-22
itanaIh kae jastaA Cna AjakaA maAinasah bajaArmaA

Kaelnae sasaAnaA kaewAkaewIh jastaA Cna. ka dL kaA
kaewAkaewIhLe kaAR dLkaAhLAR baoLA<Cna/
25
yasapaiC yaezaULe BannauBayao/ "he ipataA/ vagaR r
pTvaIkaA parmaPaBau/ ma tapaARmaA DanyavaAd caFA<MCu. ma

tapaARkao PazaMsaA gadRCu ikanaika tapaARLe yaI kaurAh
17
'itamaIhkao inaimta hAmaIhLe saMg aIta bajaAyaQ/
bauimaAna r samaBadAr maAinasahbaAw kaAnauBayao. tar
tar itamaIh naAcaenaQ; hAmaIhLe duKakaA gaIta
tapaARLe yaI itanaIhPaita Pakaw gairidnau Bayao jao sasaAnaA
gaAyaQ=/ tar itamaIh duKaI BanaQ.
baALkah BaqM Cna.
18
maAinasah
yastaq Cna Banaer maqLe ikana Banae|
ikanaBanae jaba yaUhnnaA A naLe Le jastaq KaAnana

ina dAKamaa ipanana. ina maAinasahLe BanaeCna/
'saLAR BaUta LAgaekao C.
19
maAinasakaA paua
26
maerA ipataA/ tapaARLe yastao ganauR
Bayao/ jao vaAstavamaq tapaARLe ganaR caAhnau Bakao iTayao.

27
"maerA ipataALe maLAR sabaq vyavasTaA gairidnau Bakao
C. ipataALe baAheka kasaqLe pauaLAR icandqna. pauaLe

baAheka kasaqLe ipataALAR icandqna. ina pauaLe jauna
maAinasahLe jastaq KaA<Mdq ipa<dq A. maAinasahLe Banae

'saLAR her/ saLe ita Daerq KaAnC ina ka ipayaaf
ho. kar WAnaeh r paApaIhkao imaa ho. tar
kaorAijana/ baTe asadq A
gaAiLLI paoKarI CekaA zahrh jahA<
yaezaULe maAinasahLAR PacaAr ganauR Bayao.
baui caAih< saLe kae gaCR saLe garekao kaAmabaAw isa

hnC.
wAyar r sadoma
vaAsa gaTaeR.
LebanaAnakaA zahrh jahA< KarAba maAinasah
ma(aI 1128-1220
18
yaze aL
U e ff<u ohAta inakao paAnaRu Bayao
maAinasah Paita ipataALAR Pakaw ganaeR cCA gaCR itanaIhLe
maAa ipataALAR icannae Cna.

28
"makahA< A. "jao Taikata Q kaxwLe divakaAh
yaezaU yahA<baAw ih<fn au Bayao ina itanaIhkao saBaAGarmaA

10
ho? ma itamaIhLAR AtmaAkao inaimta ivaZAma idnaeCu.
jaAnauBayao.
29
maero kaAmakauro ah,a gar ina mabaAw isaka. ma
hAta Bakao maAinasaLAR deKnau Bayao. kaehI yahUdIh
ivanayaI r ivanama-dyakao Cu. ina itamaIhLe Apanao
yaezaULAR doxa Lg aAnaLAR inah< KaoijarhekaA iTa. ina
AtmaAmaA ivaZAma paAnaeCQ.
30
ho/ maero kaAmakauro ah,a
ganauR saijaLo C. itamaIhLAR idnae BaAr hlkaA C.
hA<Le saBaAGarmaA wA saukaer caAirkao
itanaIhLe hA<LAR saoDae/ "kae ivaZAmakao idnamaA kasaqLAR

inakao paAnauR NyaAyaoicata C
11
hA<Le BannauBayao/ "yaid itamaIhmaDyae kasaqkao
wA BaefA< C/ r yao zabaATakao idnamaA wA KaAlfAmaA

yahd IhArA yaze akU ao cacaAR
Kasyao Banae kae saLe yasaLAR Apanao hAtaLe samaAtaer
baAihr taAndqna
yao samaya/ yaezaU zabaATakao idnamaA nnakaA
12 KaetahbaAw
ina wA maAnCe Bae|fABandA iDaka
ZexW hnC. yasaTaR zabaATakao idnamaA BaLo ganauR kaAnaUnaLe
jaAnauh<dq iTayao/ yaezaUkaA caeLAh
idnC.
paina hA<sa<g aq iTa. itanaIh BaokaAkaA iTa. taI
13
12
taba hA<Le yasa fuf< he Ata Bakao maAinasaLAR BannauBayao/
caeLAh nnakaA baALA iwpna r KaAna LAga.e pairisahLe
"maLAR itamao hAta henaR dee. yasaLe yaezaU Baitar hAta
yao deKae. itanaIhLe yaezaULAR Banae/ "henauRhosa? tapaARkao
pasaA-yao. ina sakao hAta/ yao kaoR hAta jastaq inakao
caeLAh zabaATakao idna ganauR inaxaeDa gairkaA kaurA
Bayao.
gadqRCna.
maAnaRkaA inaimta yaojanaA banaA.
14
tar pairsaIh baAihr ga ina yaezaULAR
hA<MLe itanaIhLAR BaauBayao/ "dAdLe/ itanaI r
itanaIsa<g akaA vyai(ah BaokaA<dA kae gareTae/ kae itamaIhLe

paFekaA CqnaQ
yaze aU parmaze varLe canu ake aA save aka iTa
dAd parmaezvarkao GarmaA ga. dAd r

15
itanakaA saATaIhLe parmaezvarLAR caFAkao rowI KaA.
pairsaIhLe kae ganaR LAigarhekaA iTa sao yaezaULAR
dAd r itanakaA saATaIhLe yasarI rowI KaAnau inayamakao
TaAhA Bayao. ina hA<Le yao WA< CofnauBayao. Daerq
iva iTayao. kaevaL paUjaAhArIhLAR KaAnae naumaita
maAinasahLe hA<LAR paCYAna LAgae. hA<Le sabaq
iTayao.
ina itamaIhLe maozaAkao vyavasTaAmaA yao paina
rogaIhLAR inakao paArI idnau Bayao.
16
hA<Le maAinasahLAR
inazcayanaq paFekao hnaupaCR ika kasarI Pa yaeka zabaATakao
caetaAvanaI idnauBayao ika hA< kao hnauhnTyao BanaI LAR
idnamaA paUjaArIhLe maindrmaA zabaATa vaA ivaZAma inayama
naBannau.
Ba[ paAdRCna. tarq paina paUjaAhArIhLAR yasa doxakao
BanaekaA kaurAh paU, aR ganaRkaA inaimta ganauR Bayao.
inaimta doxaI WAinandqna.
17
yaezaULe yaI kaurAh yazaqyaA gamava(aALe
ma itamaIhLAR BandCu/ 'yahA<
maindrBandA WULo kaehI C.
DamaRzaAsamaA Bainakao C/
18
"yahA< maero saevaka C; maqLe saLAR caunaekao h<.
'ma pazau-baLIkao cCA gaidRna<. ma maAinasahmaA dyaA
ma saLAR Paema gaCuR ina ma isata KauzaI Cu.
caAhnCu.* vaAstavamaA itamaIh taI zabdhkao TaR kae
ma maero AtmaA samaA hAiL idnaeCu. ina
ho
saLe naq Nya rAxwh Paita NyaAyakao Gaoxa,aA
yao paina jaAndqnaQ=. yaid taI zabdhkaA TaR
itamaIhLe bauJyaQ Banae taI inadoRxahLAR itamaIhLe doxa

LAnae iTayaQ.
ganaeRC.
19
"maAinasakao paua zabaATa idnakao paina parmaPaBau ho.
saLe BagafA ganaeRCqna na ta icacyaAnae naq C.

sakao var kasaqLe paina galLIhmaA saunnae
Cqna.
20
'ma caAhnCu hozae 66.
saLe baAi[ sakaekao inagaALo BaA<cnae Cqna.

saLe jaiLrhekao dIyao paina inaBaAnae Cqna jao
19
21
ma(aI 1221-40
inaBdq jaA<dC
q . saLe yaI saba gairrhnaeC jabasamma
itanaIhLe garekaA hreka paApakaA inaimta maAinasahLAR
saA<cao NyaAyaLe ivajaya PaApta gadqRna.
amaA PadAna gairna saikanC. ina itanaIhLe BanaekaA sabaq
sabaq rAxwhLe maAiTanaq AzaA ganaeRC.
narAmaA zabdhkao inaimta maAinasahLAR amaA PadAna ganaR
yazaqyaA 421-4
saikanC. tar yaid kasaqLe paivaa AtmaAkao ivamaA

kaurA gaCR Banae saLAR amaA gairnaeCqna.
22
32
yaid kasaqLe
parmaze varArA yaze akU ao zai(a
maAinasakaA pauakaA ivamaA kaurA gare saLAR amaA
:makaURsa 320-30; LkaA 1114-23; 1210
hnaeC. yaid kasaqLe paivaa AtmaAkao ivamaA-kaurA gare
yasapaiC kaehI maAinasahLe kajanaA maAinasaLAR
amaA hnaeCqna. yasa maAinasaLAR na taA ihLe amaA
yaezaUkahA< lyaA. nDao iTayao ina baolna sakadqnaTyao
idnC na taA BaivaxyamaAnaq.
ikanaika/ saLAR BaUta LAgaekao iTayao. hA<Le yasaLAR

itamaIhkao kamaL
R e bataAC
< / itamaIhkao hQ
inakao paAnauRBayao ina yasa maAinasaLe baolna ina deKna

23
sakayao.
:LkaA 643-45
sabaq maAinasah caikata Ba. itanaIhLe Banae/

33
"inazcayanaq yaI maAinasa naq dAdkaA paua hna jasaLAR

parmaezvarLe hAmaIkahA< paWAnae Paita$aA ganauR Bakao iTayao
24
"yaid itamaIh saL paL caAhnCQ Banae itamaIhLe
baLARnaq saL taulyaAnau paCR. yaid itamaIhkao ba
pairsaIhLe maAinasahLe yasao BanaekaA saunae.
naq narAmao C Banae yasakao paL paina saL narAmao
itanaIhLe Banae/ "yaezaULe maAinasahbaAw BaUta BagaAnakaA
hnaeC. ikanaika yasakao paLbaAwnaq baow icanna saikanC.
inaimta ibaljaIbauLkao zai(akao Payaoga gadRCna. ibaljaIbauL
34
BaUtahkao naAyakae ho.
kasarI saL kaurAh AnasakaC. dyamaA jae kaurA
25
yaezaULe pairsaIhLe saocaekaA kaurA TaAhA paAnauBayao.
saA<pah/ itamaIh duxw maitakaA CQ. itamaIhbaAw
TaupaAirkao C yahI kaurAhnaq mauKaLe baoldC.
35
saL
ina hA<Le itanaIhLAR BannauBayao/ "ApasamaA BagafA
vyai(aLe saLq kaurAh dyamaA TaupaArekao hnC. yasaqLe
ganaeR kaunaq paina rAjya DvaMsa hnaeC ina hreka nagar jao
dyamaA TaupaArekao jastao rAmaq kaurAh saLe baoldC.
ivaBaAjana Bakao C yao jaIivata rhnae Cqna. yasarInaq
tar wA duxw vyai(aLe dyamaA duxw kaurAhnaq rAKaekao
ivaBaAjana Bakao kaunaq pairvaAr sapaL h<dqna.
26
yaid
hnC ina baAta garekao baeLA dyamaA BakaA duxw

36
zaqtaAnaLe d]xwAntamaA KaedC Banae yao ivaBaAijata hnC ina
kaurAh naq saLe baoldC.
ApaqivamaA jauBaC. taba kasarI sakao rAjya iwkana
BandCu Pa yaeka maAinasaLe ApaULe baoLekaA hreka LAparvaAhI
vaA calna saka C
27
itamaIhLe BandqCQ ika maqLe
yasaTaR ma itamaIhLAR
kaurAhkao ivavar,a NyaAyakao idnamaA idnaupanaeC

R .
37
itamaILAR
zaqtaAnakao zai(aArA BaUtah BagaA<dqCu. yaid yao sa ya ho
itamaA Apanaq kaurAhArA NyaAya gairnaeC. itamaA kaitapaya
Banae/ itamaA maAinasahLe BaUta BagaAna kauna zai(akao
kaurAhLe itamaILAR sahI taulyaA<C ina itamaA kaitapaya
Payaoga gadqC
R na. yasakaAr,a itamaIhkaA Apanaq maAinasahLe
kaurAhLe itamaIhLAR doxaI WhrAnaeC.
itamaIhkao BaUL KauwYAnaeCna.
28
tar ma parmaezvarkaA
PamaA, akaALAig a yaze asU ag< a yahdU Ih saoDCna
AtmaAkao zai(aArA BaUtah BagaA<Cu. yasabaAw yao TaAhA
hnC ika parmaezvarkao rAjya iGanaq itamaIhmaA Asakaekao

38
C.
taba vyavasTaAkaA kaehI zaAsaIh r pairsaIhLe
29
"yaid kaunaq yai(aLe kaunaq ka baLvaAna vyai(akao
GarmaA wpaAw ganaR caAhnC Banae/ savaRPaTama saLe yao
yaezaULAR javaApa id. itanaIhLe Banae/ "gaujyaU hAmaI

tapaARbaAw wA AzcayaRkao icanh caAhnCQ=.
39
baLvaAna vyai(aLAR saA[LoLe baA<Daer rAKnaupaCR. yasapaiC

maAa yao vyai(aLe Gar wna sakadC.
30
yaezaULe (ar idnau Bayao/ "duxw r ivazvaAsaI
maAinasahLe PamaA,akaALAiga camatkaAr KaojdqCna. tar
"jao vyai(a maisata Cqna/ yao maero ivamaA C.
yataA maAinasahLAR PamaA,akaALAiga kaunaq camatkaAr deKaAnae
yao/ jao maisata kaAma gadqRna maero ivamaA kaAma
Cqna. kaevaL gamava(aA yaonaAkao icanh maAa idnae C.
gairrhekao hnC.
31
yasaqLe ma itamaIhLAR BandCu/
40
taIna idna r taIna rAta samma yaonaA wA WULo maACAkao
ma(aI 1241-1314
20
paewmaA iTayao. yasarI naq taIna idna r taIna rAta samma

maAinasakao paua pTvaIkao kaoKa iBaa rhnaeC.
41
ina
ipataALe caAhnau Ba BaqM gadRC naIhnaq maerA BaAR/ baihnaI

r AmaA hna.
NyaAyakao idnamaA itanaIh doxaICna BanaI deKaAnakaA inaimta

inanavaekaA maAinasah yasa paustaAkao saATa KafA hnaeC.
yaze aU baI r baI CnakRe ao ibaxayamaA kaTaA Bannahu n C
ikanaBanae yaonaALe itanaIhLAR padeza idkaA iTa/ ina
itanaIhLe Apanao jaIvananaq badLekaA iTa. ina Ba
idna yaezaU baAihr gar BaILkao

13 WCeIkamaA tyahI
basnau Bayao. hA< naekaQ= maAinasahArA
yahA< ka vyai(a C yao yaonaA gamava(aA BandA mahAna

C.
42
NyaAyakao idnamaA dia,akaI mahArAnaI yasa paustaAkao
GaeirkaA iTa. ina wA fu[AmaA caFnau Bayao. jaba

3
saATa KafA hnaeiCna ina naqLe itanaIhLAR doxaI BanaI
sabaq maAinasah ikanaArmaA basaekaA iTa.
kaTaAhkao
PamaA,a ganaeR iCna. ikanaBanae sauLemaAnakaA $aAnah saunna
payaoga garer hA<Le maAinasahLAR Daerq izaaA idnauBayao.
mahArAnaILe Daerq-wAFAsammakao yaAaA garekaI iTana. ina
yaezaULe bataAnauBayao/ "kaehI KaetaIvaALA baI ropnaLAR
Ba yahA< ka vyai(a C yao sauLemaAnaBandA mahAna C.
inaskae.
jaba itanaI baI ropdq iTa/ kaehI baIh
baAwomaA Cir. carAh Ar taI baIh KaA. 5kaehI

baIh caAnamaya KaetamaA Bare. tar yao jamaIna yai(a
za
u AtmaALe BairkaA AjakaA maAinasah
gaihro iTana. taI baIh caA<fq manaTaALe/ ikanaBanae
:LkaA 1124-26
jamaIna yai(a gaihro iTana. 6tar jaba GaAma LAgnaTaAlyao/
43
"jaba ka duxw AtmaA maAinasabaAw inaskaer jaAnC/
taI ivavaAh Paca,fGaAmaLe saukaer ga ikanaBanae itanaIhkaA
yao obaAnao WA<itar ivaZAma Kaojdq ihfC tar yasaLe
jarAh iTanana. kaitapaya baIh kaA<fAGaArImaA Kasae.
BaeAna sa(aqna.
44
taba AtmaALe BanC/ 'ma Apanaq
iGakao GarmaA paikaRjaAnaeCu/ jasaLAR maqLe CAfe. yao

pakaeRr A<C ina Ba ir(ao Gar BaewC sapaA ina
saugGar paArekao BaeA<C.
45
yasapaiC yao duxwAtmaA jaAnC/
jaba kaA<fAh baFdq ga itanaIhLe taI ivavaAhLAR

mana idnana.
iTa.
kaitapaya baIh maiLLo maAwomaA KasaekaA
ina taI baIh ima ina pasaL tpanna
gare. kaitapaya baowhLe saya/ kaitapayaLe saAWI/ ina
r yao BaNdA baFtaA duxw AtmaA saAtavawA duxwAtmaAh
kaitapayaLe taIsa gau, aA garer paL id.
lyaA<C. taba sabaq duxwAtmaAh yasa vyai(a iBaa pasaer
sakaC maero kaurAsauna.
jasaLe saunna
yahA< baAsa gaCRna ina yasa maAinasaLe iGa paAkao

yaze aL
U e padze a g adAR ikana kaTaA Bannau Bayao
vasTaA BandA narAmao hnC. ina yahI vasTaA yao
duxw paustaAmaAiTa paina hnC.

10
yaze akU aA caL

e Ahnaq Apan ao pairvaAr
caeLAh A ina yaezaULAR saoDae/ "jaba tapaARLe
padeza ganauh
R n C tapaARL
e ikana kaTaAh Payaoga ganauh
R n C
11
46
jaba yaezaU maAinasahisata Ba baAtacaIta gadqR
hnauhnTyao hA<kaA AmaA r BaAh baAihr iBarhekaA

iTa. itanaIh yaezaUsa<g a baAta ganaR caAhnTae.
47
yaezaULe javaAbaidnau Bayao/ "vagaRkao rAjyakao sa ya-
rhsyahkao baAremaA itamaIhLe maAa bauJnasakaCQ. tar

hLe taI jaAnnasakataqnana.
12
jasaLe bauJna sakataC
kaunaq
saLAR bauBaAnaeC ina saLe caAhe BandA Daerq
kajanaALe Banae/ "tapaARkaI AmaA r BaAh baAihr
bauJna paAnaeC. tar jasaLe bauJna sa(aqna saLe jaita
iBarhekaA Cna/ ina itanaIh tapaARsa<g a baAta ganaR
bauBaekaoC yao paina sakaobaAw hwAnae C.
caAhnCna.
maAinasahLAR padeza gadAR ma kaTaAh Payaoga gaCuR.
48
yaezaULe yao vyai(aLAR jao hA<isata baoldq BannauBayao/
"maerA AmaA kao hna maerA BaAh kao hna
49
ApanaA
caeLAhLAR saMkaeta gadqR hA<Le BannauBayao/ "her. yaI naq

maerA AmaA r BaAh hna.
50
jasaLe maerA vagaRkao
13
yasaqLe/ taI
itanaIh hedRCna/ tar itanaIh deKdqnana. itanaIh saunCna

tar itanaIhLe saunaekaAh<dqnana ina itanaIh bauJdqnana.
14
yasarI yazaqyaALe jauna BaivaxyavaA,aI gare yao itanaIhmaA
paU, aR Bayao.
21
15
ma(aI 1315-33
'itamaIh saunna ta saunCQ tar bauJdqnaA. itamaIh
hna jasaLe padeza saunC ina yasaLAR bauBaC. yao
henaR ta heCQR tar kaihLe deKdqnaQ.
ivavaA manCna ina kaihLe kaA<hI sayagau, aA jyaAdA/
ho/ yaI maAinasahkao dya kaWor Bakao C.
kaihLe saAWI gau, aA jyaAdA/ ina kaihLe taIsagau, aA
kaAna Bar paina iyanaIh saunna vaIkaAr gaCRna
iDaka paL idnC.
yaaipa itanaIhkao AKaA<C itanaIh hedqRnana.

g ahu < r saAmaAkao kaTaA
yastao Bakao C yasakaAr,a itanaIhLe ApanaA

24
A<KaALe deKtaqnana. ApanaAkaAna ArA saundqnana
yasapaiC yaezaULe itanaIhLAR isakaAna kaoR
ina mana ArA bauJdqnana. yao yataq Bakao C
kaTaA saunaAnau Bayao. hA<Le BannauBayao/ "vagaRkao rAjya
ika inakao hnakaA inaimta itanaIh ma kahA<
maAinasa jatao ho jasaLe Apanao KaetamaA saL baI
A<dqnana.
Cryao/
yazaqyaA 69-10
25
yao rAta sabaq maAinasah inadArhekaA iTa.
yao maAinasakao zaau Ayao ina gah<kao baIca-baIcamaA

saAmaA CrYo ina gayao.
16
tar itamaIh DaNya CQ ikanaBanae itamao A<KaAhLe
deKna sakaCna/ ina itamaA kaAnahLe saunna sakaCna.
17
ma
26
kaehI samayapaiC gah< palhAyao
ina wupaAkao gaWnahna TaAlyao. yahI samaya saAmaA paina

baFna TaAlyao/
27
ina caAkarh A ina maAiLkaLAR
itamaIhLAR saAM<cao BandCu. Daerq gamava(aAh r DaAimaRka
saoDae/ 'hjaUrLe Apanao KaetamaA saL baI ropnau Bakao
maAinasah ihLe itamaIhLe deKaekaA kaurAh henaR
hona taba saAmaAkao baow caAih< kahA<baAw Ayao
caAhnTae. tar itanaIhLe taI kaurAh deKna sakaenana. ina

Daerq gamava(aAh r DaAimaRka maAinasah ihLe itamaIhLe
saunaekaA kaurAh saunna caAhnTae. tar itanaIhLe taI
kaurAh saunna sakaenana.
28
" yao maAinasaLe (ar idyao/ 'kaehI zaauLe
yao
Crekao iTayao.
"caAkarhLe saoDae/ 'ta kae hAmaI gar taI saAmaA
KaALekao tapaAR caAhnau hnC
29
" yao maAinasaLe (ar idyao/ 'h</ ikanaBanae jaba
yaze aU ArA ibahkao yaAKyaA
itamaIhLe saAmaA KaAlCQ taba itamaIhLe saAmaAisata gah<

18
"ba kxakakao baAremaA kaTaA sauna.
samaeta KaAlna sakaCQ.

19
30
pasaLkao samayasamma saAmaA r
baAwomaA
gah< duvaqLAR sa<g asa<g aq mana dee. pasaL kawAkao
Cirkao baI kae ho yao baI ka maAinasa ho jasaLe
baeLAmaA ma KaetaALAhLAR BannaeCu/ "paihLe saAmaA bawuLer
rAjyakao baAremaA padeza kaehI saunC tar bauJdqna. duxw
itanaIhLAR jaLAnaukao inaimta ibawA-ibawA baA<Da. yasapaiC
A<C ina sakao manamaA roipakao kaurAh LqjaAnC.
gah< bawuL r maero Ba,fArmaA hAL.
20
ina caAnamaya BaUimamaA Kasaekao baIh caAih< kae

yaze aU Dare q kaTaAh Bannahu n C
hna taI baIh yao maAinasa jataq hna jasaLe padeza

saunC ina AnaNdisata taurntaq ah,a gadRC.
21
tar yao
maAinasaLe yao sandezaLAR gahnapaLe sakao jaIvanamaA
31
taba yaezaULe maAinasahLAR kaoR kaTaA Banna LAgnau
pasna id<dqna. yao padezaLAR yasaLe Taorq baersamma maAa
Bayao. "vagaRkao rAjya wA rAyaokao baI jatao ho.
sakao jaIvanamaA rAKC. padezakao kaAr,aLe jaba saLe
kajanaA maAinasaLe yasaLAR iLyao ina Apanao KaetamaA
kaxw r sataAvaw saAmanaA ganauRpaCR yasaLe tatkaAL Apanao
ropyao.
ivazvaAsa gaumaA<C.
22
32
yao baI baIhmaDyae sabaqBandA saAnao
ina kaA<fAhmaA Cirkao baIh
baI ho. tar jaba yao manC/ taba yao yao bagaAcaAkao
caAih< kae hna taI baIh taI maAinasah jataq hna
sabaBandA WULo paoTaA hna sakaC . yao Ka jastaq mana
jasaLe padeza saundCna tar jaIvanakao baAre ipakaI gaCRna
sakaC hA<g aAh yaita WULA mana sakaCna ika carAhLe
ina paqsaAkao PaemaLe inassaAisanC. yasaLe gadAR padezaLe
ApanaA inaimta gau<f banaAna sakaCna.
paLpaLAna sa(aqna.
23
tar maiLLo jamaInamaA BarekaA
baIh caAih< kae hna taI baIh taI maAinasah jastaq
33
yaezaULe kaoR kaTaA BannauBayao/ "vagaRkao rAjya
KamaIr jatao C jasaLAR ka saILe Lg aer roewI banaAna
ma(aI 1334-57
22
wA WULo BaA<fAmaA ipaWoisata imasaAna. yao KamaIrq
wA bahmaUlya maotaI paeLA paAryao. yao ibakaetaA gayao
paIWokao sabaq flLALAR KamaIrI banaAyao.
ina ApaUsa<g a Bakao sabaq baecaer yao maotaI ikanyao.
34
yaezaULe maAinasahLAR yaI sabaqkaurAh BannaLAR

maACAmaAnaRe jaALkao kaTaA
kaTaAh payaoga ganauR Bayao. vaAstavamaA hA<Le itanaIhLAR

kaTaAhkao payaoga nagarI kaihLe kaehI Bannau Bana.
35
gamava(aAArA BainakaA kaurAhLAR paU, aRg anaR yastao
Bayao/
47
"vagaRkao rAjya samaumaA ipa<jaAkao maACAmaAnaeR jaAL
jataq ho. yao jaALmaA ivaiBanna ikaisamakaA maACAh

parYo.
48
yao jaALBair maACA iTayao. taba jaALhArILe
"ma kaTaAmaA baolCu/ ma saMsaArkao sixw Bakao
yao jaALLAR ikanaArmaA taANyao/ BaURmaA basaer itanaIhLe
samaya deiKa gaupta rAiKakaA kaurAh BannaeCu.
rAmao ikaisamakaA maACAh Cwu YAna ina Apanao wokarImaA
BajanasaMah 782
hAlna TaALe. ina itanaIhLe narAmaA ikaisamakaA maACAh

payaA<ikaid.
49
saMsaArkao ntamaA paina yataq hnaeC.
yaze aL
U e kaTaAhkao TaR vyaAKyaA g anaRu hn C
vagaRdUtah Apaugnae Cna ina rAmaA maAinasahbaAw
yasapaiC sabaq maAinasahLAR yahI| CAfer yaezaU
narAmaA maAinasahLAR Lg a ganaeRCna.
36
50
vagaRdUtahLe
Garitar LAgnauBayao. nakaA caeLAh hA<kahA< ga ina
itanaIhLAR jaldo BaImaA paAiLidnaeCna. taI maAinasah
Banae/ "kpayaA hAmaILAR Kaetakao saAmaAkao kaTaAkao TaR
paIFALe naeCna ina dA<taikawnaeCna.
vyaAKyaA gairidnau hvasa.
37
yaezaULe (ar idnauBayao/ "KaetamaA
saL baI CnaeR vyai(a maAinasakao paua ho.
38
saMsaAr naq
Kaeta ho. saL baIh rAjyamaA PaBaukaq maAinasah hna.

saAmaA duxwkaA naAnaIh hna.
39
narAmao baIh CnaeR
51
taba yaezaULe ApanaA izaxyahLAR saoDnauBayao/ "kae
yaI sabaq kaurAh itamaIhLe bauJyaQ

itanaIhLe (ar id/ "jyaU/ hAmaILe bauJyaQ=.
52
taba hA<Le ApanaA caeLAhLAR BannauBayao/ "Pa yaeka
zaaukao naAnaIh ho. pasaLkaAwnae samaya caAih< saMsaArkao
kaAnaUnakaA izaaka jasaLe vagaR rAjyakao baAremaA isakaCna
nta ho. ina pasaLkaAwnaeh PaBaukaA dUtah hna.
itanaI wA Garkao maAiLka jastaq hna. saLe Apanao
40
"saAmaAh bawuLe paiC taI AgaomaA jaLAnC/
saMsaArkao ntamaA paina yastaq hnC.
41
maAinasakao pauaLe
GarmaA paurAnaA r nayaA< caIjah jaogaAf garekaA Cna. ina

saLe taI paurAnaA r nayaA< caIjah baAihr iBakataCna.
ApanaA dUtah paWAnaeCna/ ina itanaIhLe taI sabaqLAR

BaeLA ganaeRCna jasaLe paApa gaCRna ina taI jasaLe duxwtaA
yaze aU Apan ao zahr jaAnahu n C
gaCRna ina dUtahLe naIhLAR rAjyadeiKa baAiher
inakaAiL idnae Cna.
42
vagadR tU ahLe itanaIhLAR jvaLnta
BaImaA paAiLidnaeCna. yahA< maAinasah vaAbaAsaI gadqR

ina dA<taikawdq rhnaeCna.
43
53
Apanao izaaA-PacaArkao kaTaA BanaI sakaer yaezaULe
yao sTaAna CAfnau Bayao.
54
yaezaU jahA< hkaRnau Bakao iTayao
taba DaAimaRkah GaAma jastaq
yahA< paugnauBayao. yaezaULe saBaAGarmaA itanaIhLAR itanaIhkao
camkanae Cna. itanaIh ApanaA ipataAkao rAjyamaA hnaeCna.
izaaA idnauBayao. maAinasah hA<Paita caimBata Ba.
maAinasah jasaLe saunCQ maLAR saunnau paCR.
ina saoDae/ "camatkaArh ganaeR yatao baui r zai(a

hA<Le kahA<baAw PaApta ganauR Bayao
sampataI r maotaIkao kaTaA

44
"vagaRkao rAjya KaetamaA kaAkao sampai(a jastaq
55
hA< naq isakamaIkaRA
paua hna. ina hA<kaI maAtaA mairyama hnauhnC. yaAkaUba/

yaUsaupa/ izamaona r yahUdA hA<kaA BaAh hna.
56
ina
ho. kaunaq ka idna wA maAnCeLe yao paAyao/ KaUbaq
hA<kaA sabaq baihnaIh ihLe hAmaIsa<g a Cna. yasaTaR/
KauzaI Bayao. saLe yasaLAR paeir KaetamaA kaAyao. taba
hA<Le yaI kaurAh ganaeR yaao baui r zai(a kahA<baAw
gayao ina ApausaMg a Bakao sabaq icajah baecyao
PaApta ganauRBayao
ina yao Kaeta ikaNyao.
ganaR sakaenana.
45
"paeir/ vagaRkao rAjya ka ibakaetaA jastaq ho
jasaLe saL maotaIh KaojC.
46
kaidna yao ibakae taALe
57
yasaTaR maAinasahLe yaezaULAR vaIkaAr
tar yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/ " maAinasahLe

gamava(aALAR Adr gaCRna. tar Apanao zahrmaA ina
23
ma(aI 1358-1422
12
hA<kao Apanaq GarmaA BakaA maAinasahLe gamava(aALAR
AmaA heroidyaAsa kahA< Lg aI.
yasarI maAinasahLe nakao sammaAna gadqRnana.
A ina itanakao deh Lg aer gaAfe. ina itanaIh
58
yasa sTaAnakaA maAinasahLe yaezaULAR ivazvaAsa
yaUhnnaAkaA caeLAh
yaezaUkahA< ga ina BakaA GawnaAh va,aRna gare.
nagarekaA hnaALe hA<Le yahA< yaita Daerq camatkaArh ganauR

paAc< ahjaArBandA iDaka maAinasahLAR Baojana PavanDa
Bana.
:makaURsa 630-44; LkaA 910-17; yaUhnnaA 61-14

13
saunnauBayao/ hA< wA naAmaA caFer yao sTaAnamaA PasTaAna
ganauRBayao. jahA< kajanaA maAinasa paina basaekaA iTanana. tar
tyasa samayamaA herod/ gaAiLLIkaA zaAsakaLe
14 maAinasahbaAw yaezaUkaA baAremaA Kabar saunaekaA iTa.

2
jaba yaezaULe yaUhnnaAkaA Paita BakaA GawnaAh
hre od yaze akU aA baArme aA sanu Cna
herodLe ApanaA naokarhLAR Banae/ "yao vyai(a saA<caq
maAinasahLe yaezaU gasakanau Bakao kaurA TaAhA paA.

yaezaUkao paiC LAgna SyaLpaTa Bar itanaIhLe ApanaA
14
zahr CAfe.
jaba yaezaU naAbaAw anau Bayao/ yahA<
baiptasmaA ganaeR yaUhnnaA hna. naI m yaubaAw baQrI WekaA
hA<Le maAinasahkao BaIf deKnauBayao. hA< itanaIhPaita
Cna. yasaqLe naLe yaao camatkaArh ganaR sakaCna.
yanta du KaI h n au B ayao/ ina itanaIhmaA ivarAmaI

parekaAhLAR inaroga taulyaAidnau Bayao.
15
kasarI baiptasmaA idnae yahU nnaA maAir

3
yasaq parAnh caeLAh yaezaUkahA< paugae ina BannaLAga/e
yasaiGa herodLe yaUhnnaALAR kaqd garekaA iTa.
"yahA< kaunaq maAinasa basdqnana. ina ba Daerq iFLo Bayao.
herodLe yaUhnnaALAR saAMgLoLe baAM<Daer kaqdmaA paArekaA iTa
itanaIhLAR paWAidnauhosa jasamaA ika itanaIh Apaq
heroidyaAsakao kaAr,aLe. herodLe yaUhnnaALAR pakaekaA iTa.
gar ApanaA inaimta AhArh ikanna sakaUna.
heroidyaAsa/ herodkao dAjau ipaiLpakaI vaAsnaI iTana.

4
herodLe yaUhnnaALAR pakaekaA iTa ikanaBanae yaUhnnaALe
herodLAR BanaekaA iTa/ "itamaILAR heroidyaAsa rAKnae

naumaita Cqna.
yasaqkaAr,aLe herodLe yaUhnnaALAR maAnaR
caAhnTae. tar maAinasahdeiKa saLAR fr iTayao. maAinasahmaA

yaUhnnaA kajanaA gamava(aA iTa Bannae ivazvaAsa iTayao.
6
16
yaezaULe BannauBayao/ "maAinasah jaAnau padqRna. itamaI
vayaM itanaIhLAR KaAnakaA inaimta kaehI dee.

17
caeLAhLe Banae/ "tar hAmaIhisata saba jammaA
paA<cavawA rowI r duvawA maACA maAa Cna.

18
yaezaULe BannauBayao/ "taI rowI r maACAh maeromaA
lyaA.
19
yasapaiC yaezaULe sabaq maAinasahLAR GaA<samaA
herodkao janma idnamaA/ heroidyaAsakaI CorILe herod
basnau Bannau Bayao. hA<Le paA<cavawA rowI r duvawA maACA
ina itanakaA itaiTahkaA inaimta n ya garI. herod KaUbaq
iLnauBayao. hA<Le AkaAzatapaR henauBR ayao ina parmaezvarLAR
KauzaI Ba. 7ina saLe caAhekao kaunaqpaina caIja saLARidnae
DaNyavaAd idnauBayao. yasapaiC hA<Le rowIh wukaAnauBayao.
vacanakao herodLe zapaTaiL.
kaecaAih< maAgnau panaeR ho
hA<Le caeLAhLAR taI rowI idnauBayao/ ina caeLAhLe

20
heroidyaAsaLe ApanaI CorILAR Bainana. yasaTaR saLe
maAinasahmaABa taI ivatar,a gare.
herodLAR maA<igana/ "kpayaA baiptasmaA idnae yaUhnnaAkao
santauxw Ba. sabaq maAinasahLe KaAnaA KaAsakae/ paiC
wAkao maLAR yahA< wA TaALmaA idnauhosa.
rAjaA
sabaqLe KaA ina
caeLAhLe ibakaA wu aAh bawL

u er baAHvawA wokarIhmaA
21
herod KaUbaq duKaI Ba. tar CorILe jae caAhnCe yao
Bare.
yahA< PaAya paA<ca hjaAr maAnCeh iTa/ saI vaM
saLAR idnae bacanakao zapaTa iLMkaA iTa. ina
naAnaIhkao igantaI nagarI. KaAnaA KaAnaehmaA AmaAR r
herodsa<g aq KaAnae maecamaA basaekaA maAinasahLe paina yao
naAnaIh paina iTa.
:zapaTa saunae. saLe ApanaI CorILe caAhekao kaurA

lyaAnae Adeza id.
10
yaze aU paAnaI maAiTa ihf nau Bayao
yasaTaR naLe kaehI maAinasahLAR
:makaURsa 645-52; yaUhnnaA 615-21
paWA ina itanaIhLe kaqdmaA parekaA yaUhnnaAkao wAkao

kaAwe.
11
itanaIhLe yaUhnnaAkao wAkao wA TaALmaA
lyaA ina kaewILAR idyao. CorILe sao wAkao ApanaI
22
taba yaezaULe caeLAhLAR fu[AmaA caFna ina
BaILkao kaoR tapaR jaAna Lg aAnau Bayao. ina yaezaULe
ma(aI 1423-1512
24
parmaze varkaA kaAnanU a ina maAinasakaA inayama
Bannau Bayao ika hA< kaehI paiC Anau hnaeC. maAinasahLAR

Gar paWAnakaA inaimta yaezaU yahA< basnauBayao.
23
ibadA gairsakaepaiC/ yaezaU kaLq PaATaRnaA ganaRLAR fA<fAmaA

caFnauBayao. baer samaya samma hA< kaLq yahA< basnauBayao.
24
:makaURsa 71-23
maAinasahLAR
yasabaeLAsamma fu[A Daerq paAir pauigasakaekao iTayao. vaAyau
yasapaiC kaehI pairsaIh r zaAsaIh yaezaUkahA<

15 A.
itanaIh yazaLemabaAw AkaA iTa
ina Banna LAgae/
"tapaARkaA caeLAhLe ikana hAmaA
ivapairta BakaoLe CALhLe gadAR fu[ALAR kaiWna
pauKaARhLe banaAkaA inayamah Ba[ gadRCna KaAnaBandA
pairrheTyao.
iGa itanaIh hAta Dau<dqnana.
25
ibahAnakao taIna ina C bajae maABa/ yaezaUkaA
caeLAh fu[AmaA naq iTa. yaezaU paAnaImaAiTa ihf<dq itanaIh

Baitar jaAnauBayao.
26
hA<LAR paAnaImaA ihfdq garekao deKaer
caeLAh frAna LAgaekaA iTa. "yao BaUta ho. itanaIh

frLe icacyaA.
27
tar yaezaULe tatkaALq BannauBayao/ "saAhsaI
yaezaULe itanaIhLAR (ar idnauBayao/ "itamaIh paina
ikana itamaIhkaA dstaurkao inaimta parmaezvarkao A$aA

Ba[ gadRCQ
parmaezvarLe Bannau Bakao C/ 'ApanaA baAbau
r AmaAkao Adr gar.* paeir hA<Le Bannau Bakao C/

'jasaLe ApanaA baAbau ina AmaALAR pamaAna gaCR
yasaLAR maAnauRpaCR.*
ho yao ma h<? frAnau padqRna.

28
tar itamaIh taI maAinasahLAR
paausaLe Banae/ "PaBau/ yaid yao vaAstavamaA tapaAR naq
isakaA<CQ ika saLe ApanaA baAbau vaA AmaALAR yao
hnauhnC Banae/ maLAR paAnaImaAiTa ihfer tapaARkahA< Ana
Banna sakaC/ 'maisata itamaILARmadta maA payaoga ganaeR kaehI
Bannauhvasa.
C/ tar ma itamaILAR madtaganaR yasakao payaoga ganaeRCqna
29
yaezaULe BannauBayao/ "A paausa.
yasapaiC paausaLe fu[A Cofe ina paAnaI Bar ih<fI

yaezaUBakahA< ga.
30
paAnaImaAiTa ih<fdA paausaLe kafA
ikanaBanae ma yao parmaezvarLAR PadAna ganaeRCu.
itamaIh
yasa vyai(aLAR Apanao ipataAkao Adr naganauR BanCQ.

yasarI itamaIh Apanao inayamakaA inaimta parmaezvarkao
7
bataAsa r CALh Akao deKae. ina BayaBaIta Ba.
Adeza kaAitar saACQ.R
naI BayaBaIta iTa ina paAnaImaA fubnaLAga.e naI icacyaA/
itamaIhkao baAremaA sahI baoLe. yazaqyaALe Banae/
itamaIh kapawIh hQ. yazaqyaALe
"PaBau/ maLAR bacaAnauhosa.

31
yasapaiC yaezaULe paausakao hAta samaAtnau Bayao.
hA<Le BannauBayao/ "itamaImaA Taorq ivazvaAsa C/ ikana

32
jaba paausa r yaezaU duvaq fu[AmaA caFe A<DaI
TaAimayao.
tar itanaIhkao Apanao dya madeiKa wAFAC.

9
itamaILe zaMkaA ga-YQ

33
ina fu[AmaA BakaA caeLAhLe yaezaULAR
'yaI maAinasah maLAR Adr gare BanaI BanCna

itanaIhLe maLAR paR, a garekao paUjaA vyaTaR C.
itanaIhLe taI kaurAh isakaA<Cna jao kaevaL
maAnava inaimaRta inayamah hna.
paUjae ina Banna LAgae/ "saA<caq tapaAR parmaezvarkaA paua
yazaqyaA 2913
hnauhnC.
10
yaze aL
U e Dare q ibamaArI maAinasahLAR inakao g anahRu n C
:makaURsa 653-56
34
ina yasaLAR bauBa.
jaba itanaIhLe taLA paAr gare/ yasapaiC itanaIh
ganaesaretakao ikanaArmaA paug a.e
35
yaezaULe maAinasahLAR ApaukahA< baoLAnau Bayao.
hA<Le BannauBayao/ "ma itamaIhLAR kaehI BanCu. sauna
yasa sTaAnakaA inavaAsaIhLe
yaezaULAR deKae. hA< vaAstavamaA kao hna Banaer itanaIhLe
11
jae jaitakaurA mauKaiBaa pastaC/
yasaLe maAinasahLAR zau garA<dqna. tar jae mauKabaAw

baAihr inaskanC/ yasaqLe maAinasahLAR zau taulyaA<C.
12
taba caeLAh yaezaUkahA< A ina hA<LAR Banae/
jaAnna paA. itanaIhLe yasa aeakaA vairpairkaA savaq
"kae tapaARLAR TaAhA Bayao ika tapaARLe BannauBakao
maAinasahLAR yaezaUkao Agamana baAremaA Banae. maAinasahLe
kaurAbaAw pairsaIh irsaA Banaer
Daerq rogaIhLAR yaezaUkahA< paurYA.
36
itanaIhLe hA<kao
kaowkao ikanaArA maAa paina CunaLAR naumaita maA<g ae taAika

itanaIhkao ibamaAr jaAita hosa.
'Apan aA g ar PasTaAna 2012; vyavasTaA 516.

'jasaLe maAnapRu aCR PasTaAna 2117.
25
13
yaezaULe BannauBayao/ "vagaRkao maerA ipataALe naropaekao
Pa yaeka baow naq KaeiLnaeC.
14
pairsaIhLAR CAif deeM.
ma(aI 1513-36
27
yao saILe BanaI/ "ho PaBau/ tar kaukaurhLe
Apanao maAiLkakao webaLbaAw Barekao rowIkao wuaA
itanaIh maAinasahLAR gavu aAR ta gaCnR a/ tar itanaIhkao
KaAnCna.
gauvaAR wA nDaALe kaoR nDaALAR forYAkao
28
taba yaezaULe BannauBayao/ "he naArI. itamaImaA WULo
jastao hnC. ina jaba ka nDaALe kaoR nDaALAR
ivazvaAsa rheC. itamaI jae caAhAnCQ ma ganaeRCu. ina
forYa<C taba duvaq KaAlfAmaA panaeRCna.
yasakao CorI yasaqbaeLA inakao BahALI.
15
paausaLe Banae/ "iGa tapa<ARLe maAinasahLAR Bannau

yaze aL
U e nake a rog ah jaAita g anaRu Bayao
Bakao kaurAkao hAmaILAR vyaAKaA ganaR hvasa.

16
yaezaULe saoDnauBayao/ "kae itamaIhLAR paina yasaLAR
bauJnamaA Ba kaiWna pairrhekao C
17
itamaIh jaAndqnaQ
ika mauKabaAw KaAkao KaAnaekaurA paewmaA paugdC. ina

yasapaiC zarIrdeiKa baAihr jaAnC. ina naALAmaA jaAnC.
18
mauKabaAw jae inaskanC vaAstavamaA
29
yasapaiC yaezaULe yao WA< CofnauBayao ina gaALILI
paoKarIkao ikanaArmaA jaAnauBayao. yaezaU fA<fAmaA caFnau Bayao

ina yahA< basnauBayao.
30
Daerq/ maAinasah yaezaUkahA< A. taI maAinasahLe
yasakao tpai(a
TauPaq rogaIhLAR iLr A ina yaezaUkao iGa
dyamaA hnC ina yasaqLe maAinasaLAR zau taulyaAC.
rAiKaid. L[fo/ nDao/ fu<fo ina baqHomaAinasah
19
BaIfArA lyaAkaA iTa. yaezaULe yaI sabaqLAR inakao
ikanaBanae dyabaAw yastaA narAmaA kaurAh a<C duxw
ivacaAr/ h yaA/ vyaiBacaAr/ yaQna naqitakataA/ caorI/ kasama

KaAr FA<wnau/ inandA.
20
paAiridnau Bayao.
31
vyai(ah jao LAwA iTa baolna samaTaR
yaI kaurAhLe maAinasaLAR zau
Ba. fu<fA baiLyaA Ba. jao L[fo iTa/ ihf<na sakae
taulyaA<C. tar hAta naDaoR KaAnaALe maAinasaLAR zau
ina maAinasah Ca pare kaAr,a kau<jaoh baLvaAna Ba.
taulyaA<dqna.
ihf<nae nasakanaeh ihf<na Ba. nDaohLe deKna sakaekao

TaAhApaAr maAinasah AzcayaR caikata Ba. yaI sabaq
deKaer itanaIhLe aALkaA parmaezvarLAR DanyavaAd caFA.
yaze abU aAw yahd I saIhLAR madt} a

:makaURsa 724-30
21
caAr hjaArBandA iDaka maAinasahLAR
yaezaU yao WA< Cofer jaAnau Bayao ina wAyar r
yaze aL
U e Kavu aAnau Bakao
22
:makaURsa 81-10
isafonakaA aeaitar jaAnauBayao.
yasa aeakaI kaunaq wI
kanaAnaI saI yaezaUkahA< AR. itanaI icacyaARna/ "parmaPaBau/
32
yaezaULe ApanaA caeLAhLAR baoLAnau Bayao ina
dAdkaA paua/ mamaAiTa dyaA ganauRhosa. maero CorILAR
BannauBayao/ "yaI maAinasahPaita ma ita duKaI Cu. ihLe
BaUtaLe sataAkao C ina saAhq yaAtanaAmaA Ce.
itanaIh masa<g a taInaidnasamma Cna/ ina itanaIhkao
23
tar yaezaULe yasa saILAR javaAba idnau wA zabd
KaAnaekaurA Cqna. ma itanaIhLAR ir(ao paew paWAna
paina Bannau Bana. ina caeLAh hA<kahA< Ar ivantaI
saikadna<. Gar jaAnae baAwomaA itanaIh maucCAR panaR sakaCna.
ganaR LAgae/ "kpayaA yao saILAR paWAidnau hvasa/ yasaLe

hAmao ipaCA gadqR karArhekaI Ce.
24
yaezaULe BannauBayao/ "aALkaA hrAkao BaefAkao
inaimta maAa jaAnau BanaI parmaezvarLe maLAR paWAnau Bakao

ho.
33
caeLAhLe yaezaULAR saoDae/ "yaI maAinasahLAR
KauvaAna yaita ivaGna Baojana hAmaI kahA< paAna sakaCQ=

kaunaq paina zahrdeiKa hAmaI Daerq wAfAmaA CQ.
34
yaezaULe (ar idnau Bayao/ "itamaIhisata kaitavawA
rowI Cna
25
yao saI paeir yaezaUkahA< AR. yaezaUkao iGa
natamastaka h<dq yasaLe BanaI/ "PaBau/ maLAR sahAyataA

ganauRhosa.
26
hA<Le (ar idnau Bayao/ "naAnaIhkao rowI iLr
kaukaurLAR idnau saL hona
caeLAhLe (ar id/ "hAmaIisata saAtavawA rowI r

kaehI sasaAnaA maACA Cna.
35
yaezaULe sabaqLAR BaU<maA basnau BannauBayao.
36
yaezaULe
saAtavawA rowI r maACA iLnauBayao. ina AhArkaoLAiga

parmaezvarLAR DaNyavaAd idnauBayao. hA<Le yasaLAR BaA<caer
ma(aI 1537-1619
26
8
caeLAhLAR idnauBayao. itanaIhLe maAinasahLAR baA<if id.

37
yaezaULe caeLAhkaA DaAr,aA bauJnauBayao. ina hA<Le
sabaq maAinasaLe KaAnaA KaA ina tpta Ba. caeLAhLe
itanaIhLAR BannauBayao/ "ikana rowIkao ivaxayamaA itamaIh
baekaA AhAr bawuLe ina saAtavawA wokarIBair WA.
kaurA ganaR LAigarheCQ itamaIhisata payaAtauLo ivazvaAsaC.
38
PaAya caAr hjaAr maAinasah iTa. jasaLe KaAnaA

39
KaA. yasamaA saI r baALkah paina iTa.
jaba
itamaIhLe Baq nabauBaekao paA<cavawA rowI jao paA<cahjaAr
maAinasah KauvaAkao kaurA ina itamaIhLe kaitavawA

10
itanaIhLe KaA yaezaULe itanaIhLAR Gar jaAnau BannauBayao.
wokarI bawl
u yaQ itamaIhLAR yaAd Bana
hA< wA fu[AmaA caFer magdAnakao aeamaA jaAnauBayao.
caAr hjaAr maAinasahLe saAtavawA rowI KaAkao kaurA
ina yasarInaq
ina kaita wokarI itamaIhLe bawulyaQ/ itamaIhLAR

TaAhA Cqna
rowIkao ivaxayamaA baAta gairrheCu BanaI ma itamaIhLAR
pairsaIh r sadukaIh yaezaUkahA< A. itanaIh
16 yaezaUkao parIaA iLna caAhnTae. ina itanaIhLe

yaezaULAR parmaezvarbaAw Akao ho Bannae PamaA,akao inaimta
camatkaAr deKaAnae ivainta gare.
2
11
yahd I nate aAhArA yaze akU ao parIaA
yasaTaR itamaIh ikana bauJdqnaQ ika ma
pairsaIh r sadukaIhkao KamaIrkao iva saAvaDaAna

hnau BandqCu.
12
taba hA<Le rowIkao KamaIrdeiKa hona/ tar pairsaIh
r sadukaIhkao izaaA deiKa itanaIh hoizayaAr basnau
yaezaULe BannauBayao/ "jaba itamaIhLe saUyaARsta Bakao
Bannau Bakao rheC BanaI bauBae.
deKCQ/ itamaIh BanCQ/ AkaAza rAtao C/ maQsama rAmao

3
hnaeC.
ina ibahAna itamaIh BanCQ.
AkaAza
nDakaAr r rAtao C/ yasakaAr,a Aja A<DaI calnae C.
paasu a BanCna yaze anU aq KaI xw hn a
yaI maQsamakaA saMkaetah hna. jaba itamaIh taI AkaAzamaA
deKCQ itamaIh yasakao saMkaeta bauJCQ. vaMrItaLe/ ihLe

kae BarheC
yao itamaIhLe bauJnau paCR. yaI paina
saMkaetah hna. tar yaI saMkaetahkao TaR itamaIh

bauJdqnaQ.
duxw ina paApaI maAinasahLe icanhkao inaimta
13
jaba yaezaU isajairyaA ipaiLppaIkaA LAkaAmaA paugnauBayao.
hA<Le ApanaA caeLAhLAR saoDnauBayao/ "ma maAinasakao

paua h<. ma yao h< BanaI itanaIh kasaLAR BanCna
14
caeLAhLe (ar id/ "kasaqLe tapaARLAR baiptasmaA
camatkaAr KaojCna. tar itanaIhLAR yaonaAkao icanh*
idnae yaUhnnaA Banaer BandCna. kasaqLe tapaARLAR iLyaA hna
baAheka icanh deKaAnaeCqna. yasapaiC Nyaa kataq
BandCna. ina kasaqLe tapaARLAR yaimaRyaA TavaA kaunaq
jaAnakaA inaimta hA<Le yao sTaAna CAfnau Bayao.
gamava(aAhmaA kajanaA WAnCna.

15
yaze aU ArA yahdU I nate aAhkaA iva cate aAvanaI

:makaURsa 814-21
5
yaezaU ina hA<kaA caeLAh gaAiLLI paoKarIkao
kaoR itar jaAnauBayao. tar caeLAhLe rowI LqjaAna BauLe.

6
yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/ "apaqLAR bacaA.
taba yae z aU L e Apa n aA cae L A hL A R Bannau B ayao/
"itamaIhkao ivaxayamaA caAih< itamaIh maLAR kao Baina

BanCQ
16
izamaona paausaLe javaApa id/ "tapa<AR KaIxw hnauhn C/
jaIivata parmaezvarkao paua.

17
yaezaULe BannauBayao/ "itamaI DaNya hQ/ he yaonaAkao
pairsaIh r sadukaIhkao KamaIr caALbaAw vayaMLAR
Coro izamaona. kaunaq paina maAnava jaAitaLe itamaILAR yao
jaogaA.
isakaAkao hona. vagaRmaA BakaA maerA ipataALe itamaILAR
caeLAhLe yao BanaAkao TaR bahsa ganaR TaALe.
PakaAza gairidnau Bakao ho.
18
yasaqLe ma BandCu/ itamaI
itanaIhLe Banae/ "hA<Le yasao Bannau Bayao ikanaBanae
paausa hQ. ina ma maero ma,fLI yao caAnamaAiTa
hAmaIhLe rowI lyaAnaQ
banaAnaeCu. maero ma,fLILAR hrAna m yaukao zai(ah

samaTaR hnaeCqna.
19
ma vagaRkao-rAjyakao saA<caoh :caabaI
itamaIhLAR idnaeCu. jaba itamaI yao pTvaImaA NyaAyakaALAiga

yaonaAkao icanh
yaonaA WULo maACAkao paewiBaa taIna idna Ba
jastaq yaezaU icahAna iBaa taIna idna rhnau ho. :yaonaA 1-2
baolnaeCQ taba yao NyaAya parmaezvarkao NyaAya hnaeC. jaba
27
ma(aI 1620-1712
yaze aU maozaA r iLyaA sagM a iTa
itamaILe yao pTvaImaA kasaqLAR amaA idnaeCQ taba yao amaA

20
parmaezvarkao amaA hnaeC.
yasapaiC yaezaULe hA<kaA
caeLAhLAR kasaqLAR paina hA< naq KaIxw ho Banaer

naBannau BanaI caetaAvanaI idnauBayao.
C idnapaiC/ yaezaULe paausa/ yaAkaUba ina yauhnnaA
17 :yaAkaUba kao dAjauLAR iL ina itanaIhLAR

wA gLo pavaRtaitar LAnau Bayao. itanaIh kaAntamaA
iTa.
yaze aU Bannahu n C hA< manaRu paCR
WIka itanaIhkao A<KaA iGa/ yaezaU pairvai(aRta
hnauBayao. hA<kao mauhAr GaAma jastaq caimkaLo Bayao. ina

21
hA<kao paihrna PakaAza vaA jyaoita jastaq saetao Bayao.
yasaq baeLAdeiKa yasao yaezaULe ApanaA caeLAhLAR
yao spaxwYAna zau ganauRBayao ika hA< yazaLema
taba
itanaIhLe dujanaA maAinasahLAR yaezaUsa<g a baAtacaIta

gairrhekaA deKae. itanaIh maozaA r iLyaA iTa.
4
jaAnaupanaeRC. ina yahUdIhkaA aja PamauKah/ mauKya
paausaLe yaezaULAR Banae/ "PaBau/ yao (ama ho ika
paUjaAhArIh ina kaAnaUnakaA zaAsaIhLe hA<LAR Daerq
hAmaI yahA< CQ. yaid tapaARcCA ganauRhnC Banae ma yahA<
yaAtanaAmaA paAnaeRCna. ina yaezaULe ApanaA caeLAhLAR
taInavawA
BannauBayao ika hA<LAR maAirnau naq panaeRC. hA< taeao
inaimta/ wA maozaAkao inaimta ina wA iLyaAkao
idnamaA m yaubaAw baQrI Wnau hnaeC .
inaimta.
22
AZyah
inamaAR, a
ganaeRCu/
wA
tapaARkao
paausaLe yaezaULAR kaLq kaAitar Lg aer iwkaA
jaba paausa kaurA gairrhekaA iTa/ aAisa ka
ipapa,aI ganaR LAgae. paausaLe Banae/ "parmaezvarLe tapaARLAR
jyaALo baAdLLe itanaIhLAR FAikahAlyao. baAdLbaAw
yastaA kaurAbaAw bacaA<nau hnaeC/ he parmaPaBau tapaA<<R maAiTa
wA AvaAja Ayao. AvaAja yatao iTayao/ "yaI maerA
yatao kauro aR panaeRCqna.
paua hna ina ma naLAR Paema gadRCu. ma naIisata ita
23
taba yaezaULe paausaitar pakaeRr BannauBayao/ "itamaI ma
Anaindta Cu. sakao A$aA maAna.

6
deiKa wAfo jaA/ zaqtaAna? itamaILe maLAR madta gairrhekaA
caeLAhLe yao AvaAja saunae. itanaIh KaUbaq frA/

7
CqnaQM. parmaezvarLe saocnau Bakao jastao itamaILe saocdqnaQ.
ina itanaIh BaURitar nauhAr paArer Lfe.
itamaI maAinasahLe saocae jastaq saAcCQ.
ApanaA caeLAhkahA< AnauBayao. ina itanaIhLAR Cunau
24
yasapaiC yaezaULe ApanaA caeLAhLAR BannauBayao/
Bayao. hA<Le BannauBayao/ "W. itamaIh frAnau padqRna.
"yaid kasaqLe maLAR paCYAna caAhAnC Banae saLe
ApaULAR caAihkao caIjah Paita h< Bannau paCR.
kaevaL yaezaU hnauhnTyao.
saLAR PadAna gairkao kaUsa saLe vaIkaAr ganaqR paCR

ina yasapaiC maLAR saLe paCYAnau paCR.
25
tar yaezaU
caeLAhLe paua here/ tar kasaqLAR deKaenana. yahA<

9
yaezaU r hA<kaA caeLAh pahAfbaAw ohL<dq iTa.
jasaLe
hA<Le caeLAhLAR A$aA idnauBayao/ "pahAfmaA itamaIhLe
Apanao jaIvana bacaAna caAhnC saLe yasaLAR gaumaAC
deKaekao taI GawnaAh baAre maAinasakaopaua m yaubaAw baQrI
ina jasaLe maero inaimta jaIvana gaumaA<C saLe yasaLAR
naWe samma kasaqLAR kaehI Bannau h<dqna. yasapaiC maAa
raAgaCR.
26
kaunaq vyai(aLAR kae (ama vaA LABahnC yaid
saLe sampaU, aR saMsaAr PaApta gaCR tar Apanaq jaIvana

gaumaA<C Apanao jaIvana ipataAR PaApta ganaRLAR kaunaq
vyai(aLe kae idnasakaC
27
ApanaA ipataAkao maihmaAisata
maAinasakao paua ApanaA dUtahsa<g a AnaeC. yasabaeLA

maAinasakaA pauaLe Pa yaekaLAR Apanao kaAmakao inaimta
naAmah idnaeC.
28
ma itamaIhLAR saA<cao BandCu.
itamaIhLe deKaekaA kaurAh maAinasahLAR BannaU.

10
caeLAhLe yaezaULAR Paznagare/ "ikana kaAnaUnakaA
zaAsaIhLe KaIxw AnauBandA paihLe iLyaA Anau

paCR BanaekaA hna
11
yaezaULe BannauBayao/ "iLyaA A<dqCna Banaer itanaIhLe
WIkaq BanaekaA hna. ina yao saA<cao ho ika iLyaA

AnaeCna ina Arq sabaq kaurAkao WIkaisata vyavasTaA
12
kaohI maAinasah jao yahA< iBarhekaA Cna/ itanaIhLe
ganaeRCna.
Apanao m yaukao iGa maAinasakaA pauaLe Apanao rAjya
AsakaekaA Cna tar itanaIhLe naLAR icandqnana.
tar ma itamaIhLAR BandCu/ iLyaA iGanaq
iLr Akao deKnaeCna.
naLAR itanaIhLe ApaULe jae caAhe yahI gare. yasarI naq
ma(aI 1713-183
28
23
maAinasakaA pauaLe paina itanaIhkaA hAtabaAw yaAtanaA paAnae
inayana,amaA sauimpanaeC.
Cna.
pauaLAR maAiridnaeCna. tar taeao idnamaA maAinasakao paua
13
taba caeLAhLe yaezaULe itanaIhLAR baiptasmaA idnae
yaUhnnaAkao baAremaA kaurA garekao TaR bauBae.
taI maAinasahLe maAinasakao
baQrI WnaeCna.
yaezaULAR maAirnaeC Bannae saunaer caeLAh Kaubaq duiKata
Ba.
yaze aU ArA rog aI baALkaLAR inakao

14
yaezaU ina hA<kaA caeLAh paeir maAinasah kahA<
jaAnauBayao jahA< itanaIh iTa. wA maAinasa yaezaUkao

iGa inahir.
15
yao maAinasaLe Banyao/ "parmaPaBau/ maero
CoroPaita dyaALu hnauhvasa. saLAR CAreroga LAgaekao C

ina yasaqArA paIifta C. maero Coro baArmbaAr Agao r
paAnaImaA Lf dC.
16
maqLe maero CoroLAR tapaARk ao caeLAhkahA<
lyaA</ tar itanaIhLe saLAR inakao paAnaR sakaenana.

17
yaze aU ArA kar itanaRe baAre izaaA

24
yaezaU ina nakaA caeLAh kapanaRhmamaA jaAnauBayao.
kapanaRhm amaA kaehI maAinasah paausakahA< A. taI maAinasah

du fAkamaA kar WAnaeh iTa. itanaIhLe saoDae/ "kae
itamaIhkaA gauLe du fAkamaA kar itadqRCna
25
paausaLe javaAbaid/ "ho/ yaezaULe taI karh itanauhR n C.
yasapaiC paausa yaezaU Bakao GarmaA ga. paausaLe kaehI

baolna iGanaq/ BannauBayao/ "yao saMsaArmaA rAjaALe maAinasahbaAw
yaezaULe (ar idnauBayao/ "itamaIhmaA ivazvaAsa Cqna.
ivaiBanna PakaArkaA karh PaApta gadRCna. tar kar itanaeR
itamaIhkao jaIvananaq axw C. itamaIhsa<ga ma kaihLesamma
maAinasah kao hna kae itanaIh rAjaAkaA baALkah
basna sakau<LA itamaIhsa<g a kaihLesamma ma sahna ganauR
hna TavaA taI maAinasah hna itamao yasa Paita
yao baALkaLAR yataA lyaA.
18
yaezaULe baALkaiBaa
Bakao BaUtaLAR A$aAganauR Bayao. yao BaUta yao baALkabaAw

baAihr inaskayao/ ina yasabaeLA deiKa baALka jaAtaI Bayao.
19
taba caeLAh yaezaUkahA< kaAntamaA A. itanaIhLe
kae ibacaAr C
26
paausaLe (ar id/ " maAinasahLe kar
itaCRna.
yaezaULe BannauBayao/ " yasao Ba rAjaAkaA baALkahLe
27
Banae/ "hAmaILe baALkabaAw BaUta BagaAna paUrA PayaAsa
kar itanaeR AvazyakataA padqRna.
garekaA iTayaQ=. tar hAmaILe yasaLAR BagaAna sakaenaQ=.
WAnaehLAR rIsa WAna caA<hdqnaQ. yasaTaR yasaPakaArLe
ikana hAmaIhLe BaUta BagaAna sakaenaQ
kar bauBaA. paoKarImaA jaA ina maACA samaAtna
20
tar hAmaI yaI kar
yaezaULe (ar idnauBayao/ "itamaIhLe BaUta BagaAna
balCIhAna. itamaILe samaAtaekao paihLo maACA Le / yasakao
sakaenaQ/ ikanaBanae itamaIhmaA kadmaq kamtaI ivazvaAsa C.
mauKa KaoL ina itamaILe caAr fkamaAkao wA mauA
ma itamaIhLAR saA<cao BandCu. yaid itamaIhkao ivazvaAsa
paAnaeCQ. yao mauA kar WAnaehLAR dee. yasaqbaAw
taorIkao dAnaA BaqM h<do ho/ ta pavaRtaLAR itamaIhLe
itamao r maero kar caukataA hnaeC.
a$aAidna sakanae iTayaQ/ "yahA<deiKa yahA< jaA. ina yao

sanaeR iTayao. sabaq kaurA itamaIhkao inaimta samBava bannaeiTayao.
21
yaze aU saoDnahu n C sabaBandA mahAna kao ho

yaze aU Apan ao m yau baAre cacaAR g anahRu n C

22
yasapaiC/ caeLAh gaAiLLImaA BaeLA Ba. yaezaULe
itanaIhLAR BannauBayao/ "maAinasakao pauaLAR maAinasahkao
yasaqbaeLA caeLAh yaezaUkahA< A ina saoDae/

18 "svag
akR ao rAjyamaA sabaBandA mahAna kao hoLAna
2
yae z aU L e kajanaA saAnao baAL k aL A R ApaU kahA<
baoLAnauBayao. ina caeLAhkao iGa yao baALkaLAR

ByaAnauBayao. 3ina BannauBayao/ "ma itamaIhLAR saA<cao
BandCu. yaid itamaIh saAnao baALkah jastaq pair,ata
pad 21 kaehI aIka iLipahmaA pad-21 C " yastao AtmaA

AnaeC yaid itamaIhLe PaATaRnaA r pavaAsa ganaR sakayaQ Banae.
BanaQ Banae taba itamaIh vagaRkao rAjyamaA kaihlyaq Pavaeza
29
4
ma(aI 184-22
ganaR sakanaeCqnaQ. jasaLe apaULAR yao saAnao naAnaI Baq nama
13
banaAna sakaC vagaRkao rAjyamaA hI mahAna hnC.
ApaUisata BakaA 99 vawA BafAmaA BandA yao wA
"yaid kaunaq vyai(aLe maero naAmamaA yao baALkaLAR
BaefA paAr gadg ad hnaeC. ma itamaIhLAR saA<cao BandCu.

14
ah,a gaCR Banae/ saLe maLAR ah,a garekao hnaeC.
ina jaba saLe hrAkao BaefA BaeA<C taba
yasarInaq itamaA vagaRkao ipataAkao cCA yao C ika yaI
kaunaq paina saAnaA naAnaIh nahrAosa.

paApakao baArme aA cate aAvanaI
6
jaba kasaL
q e g altaI g aCR
yaid yaI kaunaq ka saAnao baALkaLe mamaAiTa ivazvaAsa
:LkaA 173
rAKC Banae/ ina kasaqLe yao baALkaLAR paApamaA paACR

Banae yao
yao vyai(akao inaimta ita narAmao hnaeC.
yastaAkao inaimta ta GaA<wImaA wA WULo jaA<tao Bau,fYAr

vayaMLAR gaADa samaumaA fubaAidnau baesa hnaeC.
jauna
15
"yaid itamaA BaA vaA baihnaILe itamao iva kaehI
galtaI garYo Banae jaba kaAntamaA C itamaI sakaomaA

jaA. ina Bana sakao kae galtaI C. yaid
yao
kaAr,aLe maAinasahLAR paApa garA<C yasa saMsaArmaA ma taI
vyai(aLe itamaILAR saunna caAhe/ Banae saLAR itamaA BaA
maAinasahkao inaimta duKa nauBava gadRCu. yatao GawnaA
Bar rhna madd dee.
hnaqpaCR. tar yatao ganaeR maAinasahLAR kaihlyaq rAmao
garYo Banae ka vaA du maAinasahLAR lyaA
hnaeCqna.
yaid itamao hAta vaA KauALe itamaILAR paApa
16
yaid saLe saunna svaIkaAr
jasamaA ika taI du vaA taIna saAaIhLe yahA< jae jaita

17
ganaRLA<C Banae yasaLAR kaAw ina paAiLde. itamao
kaurA Ba taI PamaAi,ata ganaeC

R na.
inaimta zarIrkao ka <g a naBaR jaIvana ibataAnau duhAta
kaurA paina saunna nacaAhe taba yasaLAR ma,fLI samaudAya
ina du KauAh iLr narkakao ignamaA jalnau BandA
samaa lyaA. ma,fLI samaudAyaLAR paina saLe saunna
(ama hnaeC.
yaid itamaA A<KaALe itamaILAR paApaganaR
LA<C Banae yasaLAR inakaAL ina paAiLde. duvawA

A<KaA Bar saDaq BairLAR narkakao ignamaA paAiLnauBandA
yaid saLe itanaIhkaA
nacaAhe saLAR parmaezvarmaA ivazvaAsa naganaeR Banaer ina

kar WAnae sarh vyavahAr gar.
18
"ma itamaIhLAR saA<cao BandCu. jaba yao pTvaImaA
wA A<KaA iLr jaIvanamaA PavaezaganauR itamaA inaimta
itamaI NyaAyakao LAiga baoldCQ/ yao NyaAya parmaezvarbaAw
saL hnaeC.
hnaeC. jaba itamaILe yao pTvaImaA amaAkao bacana idnCQ/

yao amaA parmaezvarbaAw hnaeC.
19
yaze aU ArA hrAkao Bafe Akao kaTaA

:LkaA 153-7
10
"ma itamaILAR BanCu/ "yao pTvaImaA kaehI kaurAkao
baAremaA itamaIhmaDyae dujanaA ka BaR sahmata BayaQ Banae

yasakao inaimta PaATaRnaA ganaRsakaCQ. ina itamaIhLe jauna
"hoizayaAr bana. yaI saAnaA baALkaLAR taucC naWAna.
caIjakao inaimta PaATaRnaA gaCQR yao maerA vagaRkao ipataAbaAw

20
ma itamaIhLAR BandCu ika yaI baALkahkaA vagaRmaA
PaApta ganaeRCQR.
dUtah Cna. ina taI dUtah vagaRmaA maerA ipataAkaA
itanajanaALe mamaAiTa ivazvaAsa rAKC/ TavaA BaeLA hnCna
saATamaA Cna.
11
*parmaezvarkao
paua hrAkaAhLAR
yao saA<cao ho/ ikanaBanae du vaA
Banae/ ma yahA< itanaIhkaA saATamaA hnCu.
vacaAna Anau BakaoC.

12
amaAkao kaTaA
"itamaIh kae saocCQ yaid kaunaq maAinasakao 100
vawA BaefAh Cna/ ina kaunaq wA hrAkao C/ Banae
21
yasapaiC paausa yaezaUkahA< Ar saoDae/ "PaBau jaba
99 vawA BaefALAR fA<fAmaA Cofer hrAkao
maerA BaARLe maPaita GairGair galtaI gadRC/ taba maqLe kaita
wA BafALAR Kaojna jaA<dqna kae yao WIka hona
pawka samma saLAR amaA ganauR kae saAtapalw samma

22
yaezaULe (ar idnauBayao/ "ma itamaIh sabaqLAR
BandCu/ yaid saLe Apanao galtaI gairrhyao Banae paina

pad 11
kaehI aIka iLipahmaA pad 11 C "maAinasakaA paua
hrAkaAhLAR raA ganaR AkaA hna.
itamaILe saAta gau, aA sa(a(ar pawkasamma amaA idnaupaCR.
ma(aI 1823-1912
23
30
yaze aU ArA samvanDa ivacCed baAre izaaA
"yasakaAr,a vagaRkao rAjya rAjaA jataq C jasaLe
:makaURsa 101-12
ApanaA naokarhbaAw ihsaAba imaLAnae inazcaya gaCR.

24
rAjaALe ihsaAba imaLAna zau gare. ka naokar hjaArQ=

25
caA<dIkao isaaAkao ,aI iTayao.
yao naokar Apanao
saunaApaiC yaezaULe gaALILI

19 yaICAfnsabaqauBayao.kaurAh
yadRna nadIkao paAir pai CevamaA
2
,a itanaR samaTaR iTayao. rAjaALe saLAR/ sakaI
Bakao yahidyaA ijalLAiBaa hA< paugnauBayao.
vaAsnaI/ sakaA naAnaIh ina isata BakaA sabaq kaurA
maAinasahLe yaezaUkao ipaCA gare. yaezaULe rogaI maAinasahLAR
saLe rAjaALAR itanauRpanaeR -], akao pairmaA,a samma baecnae
yahA< inakao paAiridnau Bayao.

3
Adeza gare.
26
"tar yao naokar maAiLkakao KauAmaA parYo ina
maAiLkaLAR ivantaI garYo/ 'maero inaimta kaehI DaqyaR rAiKa

idnauhosa. ina maLAR LAgaekao jae jaita ,a C ma
itanaeRCu.
27
yao saunaer maAiLkaLAR naokarPaita dyaA jaAgyao.
Daerq
kaehI pairsaIh yaezaUkahA< itanakao/ parIaA ganaR yahA<
A. itanaIhLe yaezaULAR saoDae/ "kae kaunaq paina inah<maA

kasaqLe ApanaI vaAsnaILAR yaAgna sakaC
4
yaezaULe (ar idnauBayao/ "kae itamaIhLe DamaRzaAsamaA
paFekaA CqnaQ jaba parmaezvarLe saMsaArkao sixw ganauRBayao/

5
maAiLkaLe yao naokarLAR Banyao ika saLe sakao ,a
'hA<Le naq nar r naArI banaAnau Bayao. *
itanauR panaeR Cqna ina saLAR mau(a jaAna id.
Bannau Bayao/ ' yasakaAr,a maAinasaLe Apanao AmaA-baAbauLAR
28
"kaehI samaya paiC/ yao naokarLe kaoR naokarLAR
ina parmaezvarLe
Apanao vaAsnaIsa<g a imalnakaA inaimta Cofnau paCR. ina yaI

6
BaeAyao/ jasaLe sabaAw kasaya caA<dIkaA isaaA ,a
du vyai(ah ka hnaeCna.*
Lg aekao iTayao. saLe yasakao Gaokao <WYAyao ina
du r<hdqnana kahnCna. parmaezvarLe yaI duRLAR ka
Banyao/ 'maero ,a taurntaq itairhAL.
paArekaA hna. yasaqkaAr,aLe kasaqLe itanaIhLAR Lg a
29
" yao naokar sakao Gau<fA wekaer ivantaI ganaR LAgyao/
paAnauR h<dqna.
yasaTaR dujanaA vyai(ah
pairsaIhLe saoDae/ "yaid
yasao Ba
'maero inaimta DaqyaR Daar,a ganaoRsa maLAR LAgaekao -], a ma
maozaALe ikana wA maAnCeLAR PamaA,apaa LeKaer ApanaI
caukataA ganaeReCu.
patnaIisata CuwAnaAma ganaeR A$aA id
30
"tar yao paihLo naokarLe DaqyaR ganaR sakaena. yasaLe
yaezaULe BannauBayao/ "maozaALe itamaIhLAR ApanaI
kaoR naokarkao iva NyaAyakataARLAR naAiLza garYo
vaAsnaIhsa<g a CuwAnaAma ganaeR naumaita idkao kaAr,a kae
ina saLAR jaeLmaA paurYAidyao. ,a cau(aA naga{jaeL
ho Banae itanaIhLe parmaezvarkao izaaALAR vaIkaAr ganaR
naI jaeLmaA basna parYo.
31
sabaq naokarhLe yao
vaIkaAr garYQ. tar zaumaA yao yastao iTana.
jao ma
GawnaA deKae. itanaIh duKaI Ba ina itanaIhLe ApanaA
BandCu jasaLe Apanao vaAsnaILAR yaAgaer kaoR aIsa<g a
maAiLkaLAR yao GawnaAkao vtaAnta saunaAid.
ivavaAh gadRC Banae saLe vyaiBacaAr gadRC. wa maAnCeLe
32
"taba maAiLkaLe naokarLAR baoLA ina saLAR
Apanao vaanaILaR yaAgaer kaIR vaAsnaIsa<g a yai(abaeLA
Banae/ 'itamaI duxw naokar ho. itamaILe mabaAw Gaerq ,a
ivavaAh ganaR paA<dC jaba sakao paihLekao vaAsnaILe
Lg aekaA iTayaQ/ ina maqLe yao amaA gairid ikanaBanae
kaunaq vyai(asa<g a yaiBacaAr gadRCe .
itamaILe maLAR yaAcanaA garYQ.
33
maqLe itamaILAR dyaA
deKaA jastaq itamaILe paina itamao sahnaokarLAR dyaAdeKaAna

sakaenaQ
34
maAiLka KaUbaq irsaAkaA iTa/ ina d,fkaA
inaimta yasa naokarLAR jaeLmaA paWA. sampaU, aR -], a

naita{jaeL itanaI jaeLmaA naq basnauparYo.
35
"rAjaALe paina vagaRmaA BakaA maerA ipataALe jae
ganauRhnC
yahI gare yaid itamaIh Pa yaekaLe ApanaA
10
caeLAhLe yaezaULAR Banae/ "yaid yahI kaAr,aLe
maAa wA maAnCeLe Apanao vaAsnaILAR yaAgna sakaC

Banae ivavaAh naganauR naq saL hnC.
11
yaezaULe javaApa idnauBayao/ "kaehI maAinasaLe yao
sa yataALAR maAnna sa(aqna. tar parmaezvarLe kasaq-kasaqLAR

maAa yasaLAR maAnna sakanae banaAnau Bakao C
Cqna.
kaohI
maAinasahLe ikana ivavaAh ganaRsa(aqna Bannae baAre ivaiBanna
BaA-baihnaIhLAR ApanaA dyaLe amaA garenaQ Banae taba

maerA vagaRkao ipataALe itamaIhLAR paina amaA idnau hnae
12
'hAL
< e Bayao
tpai(a 117 vaA 52.
' yasakaAr, a ka hn aC
e na
tpai(a 224.
31
kaAr,ah Cna. itanaIhmaDyae kaohI janmaAnae amataA
ma(aI 1913-201
21
yaezaULe (ar idnauBayao/ "yaid itamaI isa hna
ibanaA naq janmaekaA hnCna. ina kaehI maAinasahLAR/
caAhnCQ Banae/ ApaUmaA Bakao jae jaita caIjah Cna
maainasahLe kaehI samaya paiC yastao garAkao
ibakaI gar. taI paqsaA-ipayaA< garIbahLAR baA<F. yaid
hnC. kaohI vagaRkao rAjyakao inaimta ivavaAh
itamaILe yasao garYQ Banae itamaILe vagaRmaA Bakao sampai(a
svaIkaAr gaCRna. tar jasaLe ivavaAh ganaR sakaC saLe
PaApta gaenaRCQ. taba itamaI A<CQ ina maero paiC
ivavaAh baAre yao izaaA maAnnau padRC.
LAgCQ.
22
yaze aU ArA baALkahkao vaAg ata

:makaURsa 1013-16; LkaA 1815-17
13
tar yao kaurA saunaer yao javaAna maAinasa KaUbaq duKaI
banyao ikanaBanae yao DanaI maAinasa iTayao. yasaTaR itanaI

yaezaUbaAw ga.
yasapaiC maAinasah ApanaA baALkahLAR iLr
23
yasapaiC yaezaULe ApanaA caeLAhLAR BannauBayao/
yaezaUkahA< ga taAika yaezaULe naAnaIh maAiTa ApanaA hAta
"ma itamaIhLAR saA<cao BandCu. wA DanaI maAinasaLAR
rAKare aizaRvaAd idna ina PaATaRnaA garI idna. jaba
vagaRkao rAjyamaA pasna paAnau Kaubaq kaiWna hnC.
hA<kaA caeLAhLe yao deKae/ itanaIhLe maAinasahLAR
maAinasaLAR parmaezvarkao rAjyamaA pasnau BandA ba <wLAR
yaezaUkahA< ApanaA baALkah lyaA<dA hpkaA.

yaezaULe
BannauBayao/
"sasaAnaA
baALkahLAR
14
tar
makahA<
24
DanaI
isayaokao naATaIbaAw iCnaR saijaLo panaeRC.

25
jaba caeLAhLe yastaA kaurA saunae/ itanaIh KaUbaq
Ana itanaIhLAR naroka. ikanaBanae vagaRkao rAjya taI
caimBata Ba. itanaIhLe saoDae/ "yaid yastao Ba
maAinasah kao ho jao yaI saAnaA baALkah samaAna Cna.
kasaLe Ar paAna sakaC ta
15
yasapaiC itanaIhmaAiTa hAta rAKaer yaezaU yahA<baAw
jaAnauBayao.
26
yaezaULe caeLAhLAR henauRBayao ina BannauBayao/
"maAinasahkao inaimta yao samBava C. tar parmaezvarkaA

inaimta hreka kaurA samBava C.
DanaI vyai(aArA yaze aL

U AR maAnna svaIkaAr
:makaURsa 1017-31; LkaA 1818-30
16
wA maAinasa yaezaUkahA< A ina saoDae/ "gaujyaU/
kae saL kaAma maqLe ganauR panaeR jasaArA ma nanta jaIvana

PaApta ganaRsakaCu
17
27
paausaLe yaezaULAR Banae/ "hAmaILe hAmaIisata BakaA
Pa yaeka kaurA yaAgaer tapaARkao paiC LAgyaQ=. hAmaILe kae

paAnaeCQ=
28
yaezaULe caeLAhLAR BannauBayao/ "ma itamaIhLAR
saA<cao BandCu. jaba nayaA< saMsaArkao sa]ixw hnaeC. maAinasakao
yaezaULe (ar idnauBayao/ "saL kae ho itamaILe
paua yao mahAna isaMhAsanamaA basnae C. ina itamaIh paina
maLAR ikana yasarI saoDdqCQ KaAiL parmaezvar maAa
aALkaA baAH kauLmaAiTa nsaApa gadqR baAh vawA
saL hnauhnC. yaid itamaI nanta jaIvana paAna caAhnCQ
isaMhAsanahmaA basnaeCQ.
Banae/ itamaILe A$aAh paALna ganauR padRC.
inaimta Apanao Gar/ dAjauBaA/ iddI-baihnaI/ baAbau-AmaA/
18
29
ina taI jasa-jasaLe maero
yasa maAinasaLe saoDae/ "kauna A$aAh yaezaULe
CorA-CorIh/ ina jaggaA-jamaInah Cof ke ao C itanaIhLe
(ar idnauBayao/ "'kasaqkao h yaA nagar/ kasaqisata vyaiBacaAr
taI Cofekao BandA Daerq iDaka paAnaeCna. ina itanaIhLe
nagar; nacaor/ BaU<WA gavaAhI nadee/ kao inandA ganauR
nanta jaIvana paAnae Cna.
h<dqna/
19
ApanaA amaA-baAbaukao Adr gar* ina
'ApaqLAR Paema gare jastao LAR paina Paema gar.*

20
yao javaAna maAinasaLe Banae/ "maqLe yaI saba
30
ihLe Daerq jasao jao ca
ohodAmaA paug aekaACna BaivaxyamaA ho|cao sTaAna paAnaeCna.

ina ihLe Daerq jasao jao inamna sTaAnamaA parekaA Cna
BaivaxyamaA ca ohodAmaA paug naeCna.
A$aAh paALna garekao Cu. ba maqLe kae ganauR

yaze aU ArA Kate aALAhkao kaTaA
paCR
'kasakq ao h yaA Adr g ar

'Apaq LAR Pame a g ar
PasTaAna 2012-16.
LevaI 1918.
aRkao rAjya wA jamaInakao maAiLka jatao

20 "vag
ho jasakao [urkao Kaeta iTayao. ka ibahAna
sabaerq Apanao M[urkao KaetamaA kaAma garAna KaetaALAh
ma(aI 202-22
jyaALAmaA iLna
Banaer
32
2
ga.
Pa yaeka
idnakao
jyaALA
ganaR maisata itamaI maAnaekao iTayaQ. ho ika hona
14
yasaqLe
saLe taI KaetaALAhLAR caA<dIkao ka isaaA
Apanao jyaALA TaApa ina jaA. maqLe jyaALAmaA lyaAkao
idna maANyao ina Apanao [Ur KaetamaA kaAma ganaRR
intama KaetaALALAR paina itamaILAR jastaq idna caAhnCu.
itanaIhLAR paWA.
15
"PaAya naQ bajaeitar bajaAr ganaR BanaI jaba naI baAihr
ga saLe kaehI maAinasah iBarhekao deKae. taI maAinasah

kaAmarihta iTa.
ina BaUimapaitaLe itanaIhLAR Banyao/
'yaid itamaIhLAR maero [Ur KaetamaA kaAma ganaeR cCA
kae maero paqsaALe jae paina ganaeR maero iDakaAr Cqna
TavaA ma dAr Cu Banaer itamaILAR AiHsa LAgyao

16
" yasarInaq jao ihLe ntamaA C BaivaxyamaA
paihLo hnC. ina jao ihLe paihLo sTaAnamaA C

BaivaxyamaA intama sTaAnamaA hnaeC.
C Banae/ ma itamaIhLe jaita KawtaCQ yasakao sahI

jyaALA idenCu.
yasapaiC itanaIh kaAma ganaRLAR [Ur

yaze aU ArA Apan aq m yau baAre kau rA
KaetamaA ga.
:makaURsa 1032-34; LkaA 1831-34
"paeir tyao maAinasa kapalw PaAya baAH bajae ina

kaoRpalw taIna bajaeitar baAihr inaikayao. duvaqpalw itanaLe
[ur KaetamaA kaAma ganaRLAR jyaALA idr KaetaALAhLAR
lyaAyao.
17
yaezaU yazaLema jaAnau h<dqiTayao. hA<kaA baAHq
caeLAh paina hA<kaA saATamaA iTa. jaba naIh jaA<dq
paeir PaAya paA<ca bajae bajaAr ganaR inaikayao.
iTa/ yaezaULe itanaIhLAR BaeLA ganauBR ayao ina inajaIpamaA
paeir kaehI maAinasahLAR kaehI nagarI yasaq iBarhekao
baAta ganauRBayao. kajanaAsa<g a kaurA ganauR Bayao. hA<Le
deKyao. saLe itanaIhLAR saoDyao/ 'kaehI kaAma nagarI
itanaIhLAR BannauBayao/
itamaIh ikana yahA< baisarhekaA CQ
maAinasakao pauaLAR mauKya paUjaAhArIh r kaAnaUnakaA
18
"hAmaIh yazaLema jaA<dqCQ.
zaAsaIhkao hAtamaA sauimpanaeC. itanaIhLe maAinasakaA
"saLe Banyao/ ' yasao Ba itamaIh paina maero
pauaLAR m yau d,fidnaeCna.
maAinasahLe Banae/ 'kasaqLe hAmaILAR kaAmamaA LAnana.
[urkao KaetamaA gar kaAma ganaR sakaCQ.

8
19
itanaIhLe maAinasakao pauaLAR
-yahUdIhkao hAtamaA saumpanaeCna. itanaIhLe hA<LAR
"jaba saA<Ba parYo yao Kaetakao maAiLkaLe KaetaALAhkao
gaALI ganaeRCna/ kaorAR LAnaeCna ina kaUsamaA Bau,fYAr
inarIakaLAR Banyao/ 'sabaq KaetaALAhLAR baoLA ina
maAnaeRCna. tar marekao taeao idnamaA hA< baQrI Wnau
itanaIhkao jyaALA baA<if dee. intama KaetaALA deiKa
hnaeC.
PaTamaitar BaukataAna zau gar.

9
AmaAArA ivazaxe a ivantaI
"paA<ca bajaeitar AkaA KaetaALAh jasaLe paA<ca bajae
:makaURsa 1035-45
kaAma zaugare itanaIhLe ApanaA KacaR paA. Pa yaekaLe

wA caA<dIkao isaaA paA.
10
yasapaiC paihLe lyaAkaA
20
taba jabdIkaI vaAsnaI yaezaU kahA< Ana. sakao
KaetaALAhLe ApanaA KacaR paA. itanaIhLe paihLe
CorAh paina saATamaA iTa. naLe izar inahrAr
paAkaA KaetaALAhBaNdA iDaka KacaR paAnae AzaA
yaezaULAR d,fvata garIna ina yaezaUisata kaehI kauro
garekaA iTa. tar itanaIhLe paina Le jastaq ka-kavawA
maAigana.
caA<dIkao isaaA maAa paA.
11
jaba itanaIhLe wA maAa
caA<dIkao isaaA paA itanaIhLe BaUimapaitaisata ivaroDa gare.

12
KaetaALAhLe ivaroDa gare/ 'paiCbaAw AkaAhLe
KaAiL ka Ga,wA maAa kaAma garekaA Cna. tar itanaIhLAR

paina hAmaILAR jastaq wA caA<dIkao isaaA idyao. ina
hAmaILe Banae saArA idna Paca,f GaAmamaA kaAma garekaA CQ=.
13
"tar yao maAinasa jao jamaInakao maAiLka iTayao/
KaetaALAhmaDyae kajanaALAR Banae/ 'saATaI/ maqLe itamaILAR

NyaAya garekao Cqna. wA caA<dIkao isaaAmaA naq kaAma
21
yaezaULe saoDnauBayao/ "itamaI kae caAhnCQ
naLe Bainana/ "tapaARk ao rAjyamaA yaI maerA CorAhmaDyae

kajanaALAR tapaARkao dAihnae pai r kaoRLAR tapaARkao
debae hAtapai basna paAnaLAR bacana idnauhosa.
22
ina yaezaULe taI CorAhLAR BannauBayao/ "itamaIh
kae maAigarhekaA CQ yao itamaIhLe bauBaekaA CqnaQ. maqLe

jauna kaxw Baogna LAigarhekao Cu kae yastao itamaIh
sahna ganaRsakaCQ
CorAhLe (ar id/ "hAmaI ganaRsakaCQ=?
33
23
ma(aI 2023-219
33
yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/ "inazcayanaq maqLe jauna
nDaAhLe (ar id/ "parmaPaBau hAmaI deKna
yaAtanaA Baognae Cu yahI itamaIhLe paina BaognaupaCR. tar ma
caAhnCQ.
kasaqLAR maero dAihnae r debaepai basaAna sai(ana<. maerA
34
yaezaULAR nDaAhPaita dyaA jaAgyao. yaezaULe taI
ipataALe taI maAinasah inaizcata gair sakanau Bakao C
nDaAhkao A<KaAh pazaR ganauRBayao ina itanaIh
jasaLe taI sTaAna paAnae Cna. hA<Le naq taI sTaAnah taI
deKnae yaogyakaA Ba. yasapaiC itanaIh yaezaULAR paCYAna
vyai(ahkaALAiga tayaAr paAnauR Bakao C. taI WA<h
LAgae.
itanaIhkaq hnaeCna.
24
dsajanaA caeLAhLe yaI kaurAh saunae. itanaIh
yaze aU rAjaA Baq M yazaLemamaA Pavaze a g anaRu Bakao
25
taI du BaAsa<ga QDaI irsaA.
yaezaULe sabaq caeLAhLAR
kaq WA< BaeLA hna baoLAnau Bayao. hA<MLe BannauBayao/

"itamaIh jaAndCQ ika yahUdI maAinasahmaA iDakaAr
zaU ina hA<kaA caeLAh yazaLema naijaka

21 yaeApau
gna LAgaekaA iTa. tar itanaIh paihLe
dzaARna caAhnCna. ina itanaIhkaA mauKya maAinasah
'jaqtauna-fAfA kao baeTapaAgaemaA roikanau Bayao. yaezaULe ApanaA
maAinasahmaAiTa naq Apanao iDakaAr dzaARna caAhnCna.
du caeLAhLAR yahA<kaA wA nagarmaA paWAnau Bayao.
26
kaohI WULo maAnCe hna caAhnCQ Banae/ saLe itamaIhkao
deKaekao zahrmaA jaA. yahA< Pavaeza ganaR saATa wA
tar itamaIh yastao hnau h<dqna. yaid itamaIhmaDyae
naokar jastao saevaA ganauRpaCR.
27
yaezaULe ApanaA caeLAhLAR BannauBayao/ "itamaIhLe
yaid itamaIhmaDyae kaohI
gaDaALAR baA<iDakao BaeAnaeCQ. yao gaDaAsa<g a wA
paihLo vyai(a hnacaAhnCQ Banae/ saLe dAsa jastao Bar
baCefA paina hnaeC. itanaLAR paukaALer makahA< lyaA.
itamaIhkao saevaA ganauRpaCR.
28
maAinasakao pauasa<g a paina
yaid kasaqLe itamaIhLAR kaehI Pazna gare saLAR
yastaq hnaeC. maAinasakao paua maAinasabaAw saevaA paAna
Bainadee/ 'maAiLkaLAR yaI gaDaAhkao jarta parekao C.
Akao hona. tar maAinasakao paua maAinasahkao
hA<Le taI caA<fq pakaARidnauhnaeC.

4
saevaAganaR Akao ho. maAinasakao paua Apanao sampaU, aR

jaIvanaLAR Daerq maAinasahkao raAkao inaimta samapaR, a ganaR
gamava(aALe Banaekao yao kaurA paUrA hosa Banaer yao
yastao Bakao ho
AkaA hna.
5
"isayaonakao nagarLAR Bana/ 'ba itamaIhkao

rAjaA Anau h<dqC. hA< ivanama hnauhnC ina
yaze aU ArA du janaA nDaokao pacaAr
gaDaAmaA caFer Anau h<dqC/ hA< wA BaArI
:makaURsa 1046-52; LkaA 1835-43
baokanae pazaumaAiTa Anau h<dqC/ jao kaAma ganaRkaq
29
jaba yaezaU ina hA<kaA caeLAh yaeirkaobaAw jaA<dq
iTa/ Daerq maAinasahLe hA<LAR paCYA.
30
KaAitar janmaekao pazau ho.
jakairyaA 99
baAwokao
ikanaArmaA dujanaA nDaA vyai(ah baisarhekaA iTa. taI

6
nDaAhLe yaezaU yataqitar baAw paAr h<dq garekao saunae.
caeLAh ga ina yaezaULe inadeRza gare nausaAr gare.
ina taI nDaAh icacyaA/ "PaBaU/ dAdkaA paua/
hAmaImaAiTa dyaA ganauRhosa.
pakaIR A. itanaIhLe ApanaA vasah gaDaALAR
31
sabaq maAinasahLe taI nDaAhLAR hpkaA.
caeLAh gaDaA r yasakao baCefALAR iLr yaezaUkahA<
ofAid/ ina yaezaU
yasamaAiTa basnau Bayao.
yaezaU
itanaIhLe taI nDaAhLAR nabaolnau Banae. tar taI
yazaLema itar jaAnae baAwomaA gaDaAmaA caFer jaAnauBayao. Daerq
nDaAh Ba jaofLe icacyaA/ "PaBau/ dAdkaA paua/
maAinasahLe yaezaUkao inaimta baAwomaA vasah oCYAidkaA
hAmaImaAiTa dyaA ganauRhosa.
iTa. maAinasahLe KakaA hA<g aAh kaAwe ina
32
yaezaU roikanau Bayao/ nDaAhLAR baoLAnau Bayao
baAwomaA oCYA id. 9kaohI maAinasah yaezaUkao iGa-iGa
ina BannauBayao/ "itamaIh mabaAw kae gairkao cCA
ih<fdq iTa. kaohI maAinasah yaezaUkao paiC-paiC ih<fdq
gaCQR
iTa. maAinasah karAna LAgae/
ma(aI 2110-25
34
"dAdkao paua hosannaA?* 'PaBaukaA naA<maA

Anae naI DaNya hna?
17
yasapaiC yaezaULe yao WA< r itanaIhLAR Cof nauBayao
ina nagardeiKa baAihr baeTaAnaImaA jaAnauBayao. yao rAta
BajanasaMah 11826
yaezaULe yahI| ibataAnau Bayao.

yaze aU ArA ivazvaasakao zai(a PadzanR a
vagaRkao parmaezvarLAR PazaMsaA gar.
:makaURsa 1112-14; 20-24

10
yasapaiC yaezaU yazaLema iBaa jaAnauBayao. sampaU, aR
nagar amamaA pare. itanaIhLe saoDae/ "yao kao ho

11
18
BaoiLpalw ibahAnaq/ yaezaU nagaritar paikaRrhnau Bakao
iTayao. hA< BaokaAnau Bakao iTayao.
19
baAwokao ikanaArmaA
yaezaUsa<g aq AkaA maAinasahLe javaApa id/ "naI
yaezaULe wA naeBaArAkao Ka deKnau Bayao. yaezaU naeBaArAkao
yaezaU hna. gaALILI nagarkao naAsartakaA gamava(aA naI
Kakao CemaA gar hA<Le kaehI paL KaAnae cCA
naq hna.
ganauRBayao. tar yao naeBaArAkao KamaA yatao KaAnae paL

kaehI iTana. yahA< paAtaqpaAta maAa iTayao. ina yaezaULe yao
yaze aU maindrtapaR jaAnahu n C
KaLAR BannauBayao/ "ba PaAnta ta<maA paL LAgnae

12
yaezaU maindrtapaR LAgnauBayao. hA<Le sabaq ikana-baeca
Cqna. caAnaka yao Ka oLAyao ina marYo.

20
caeLAhLe yaI saba deKae. itanaIh caikata Ba.
ganaeRLAR yahA<deiKa DapaAnau Bayao. hA<Le paqsaA Lenadena
itanaIhLe saoDae/ "kasarI naeBaArkao Ka saukayao ina
gairnae maecah palwAidnau Bayao. ina yaezaULe Fukaur
Baq mairhAlyao
baecnaehkao bae{cah paina palwAidnau Bayao.
13
yaezaULe
21
yaezaULe (ar idnauBayao/ "ma itamaIhLAR saA<cao
yahA< BakaA vyai(ahLAR BannauBayao/ "DamaRzaAsamaA
BandCu. yaid itamaIhmaA ivazvaAsa C r yasamaA zaMkaA
yatao LeiKakao C/ 'maero GarLAR PaATaRnaAkao Gar BainanaeC.*
Cqna Banae/ maqLe jastaq itamaIhLe paina ganaR sakanaeCQ.
tar itamaIh parmaezvarkao GarLAR fkaqtahkao 'GaAwImaA
itamaIhLe yaoBandA Daerq ganaRsakanaeCQ. itamaILe yasa pahAfLaR
pair,ata gairrheCQ. *
Banna sakaCQ/ ' pahAf jaA ina samaumaA Kasa. yaid
14
kaehI nDaA r kaehI L[fA maAinasah maindrmaA
yaezaUkahA< A. yaezaULe taI maAinasahLAR inakao paAiridnau

Bayao.
15
mauKya paUjaAhArIh r zaAsaIhLe yao d]xya
itamaIhmaA ivazvaAsa Ba/ yaI sa ya hnasakanaeC.
22
yaid
itamaIhmaA ivazvaAsa Ba/ PaATaRnaA ArA itamaIhLe caAhekaA

kaunaq paina vastau PaApta ganaRsakanae CQ.
deKae. itanaIhLe yaezaUkaA camatkaAr kaAyaRh ina maindrmaA

baALkahLe yaezaULAR naq PaMzasaA gairrhekaA deKae. baALkah
Bandq iTa/ "dAdkaA paua/ hosannaA? yasamaA paUjaAhArIh
yahdU I nate aAhArA yaze akU ao zai(a maAiTa zakM aA

r zaAsaIh kaoiData Ba.

16
mauKya paUjaAhArIh r zaAsaIhLe yaezaULAR saoDae/
"vaALkahLe kae BainarhekaA Cna tapaa<<RLe saunnau Bao
23
yaezaU maindrtapaR jaAnauBayao. jaba hA<Le isakaArhnau
Bakao iTayao/ mauKya paUjaArIh r jana-saADaAr,akaA
yaezaULe (ar idnauBayao/ "vazya. kae itamaIhLe
ajah yaezaUkahA< A. itanaIhLe yaezaULAR Banae/
kaihLe DamaR z aAsahmaA pa F e k aA Cq n aQ 'itamaIhLe
"hAmaILAR Bannauhosa. yaI kaAyaRh ganaR tapaARkao kae
naAnaIhLAR stauita ganauR BanaI isakaAyaQ*
iDakaAr C yastao iDakaAr tapaARLAR kasaLe PadAna

garYo
24
yaezaULe (ar idnauBayao/ "ma paina itamaIhLAR wA
hosannaA madtakaA inaimta parmaezvarPaita PaATaRnaA.
Pazna saoDna caAhnCu. yaid itamaIhLe maLAR (ar idyaQ
'mare o BainanaC
e
Banae/ ma paina BannaeCu ika kauna iDakaArLe ma yaI
yazaqyaA 567.
'GaAwImaA g airrhC
e Q
yaimaRyaA 711.
'itamaIhLe BanaI isakaAyaQ BajanasaMah 83.
kaurAh gairrheCu.
25
"maLAR Bana yaUhnnaAkao baiptasmaA
parmaezvarbaAw vaA maAinasabaAw Bayao
35
ma(aI 2126-42
parmaze varLe Apan aA pau aLAR paWAn< ahu n C
mauKya paUjaArIh r yahdI aja naetaAhLe yaezaUkao
yao Pazna baAre bahsa gare. itanaIh ApaU baIcamaA baAta

caIta ganaR TaALe/ "yaid hAmaILe yaUhnnaAkao baiptasmaA
33
"yao kaTaALAR sauna kaunaq maAnCekao jamaIna iTayao.
parmaezvarbaAwq Bakao iTayao/ BaNyaQ Banae hA<Le Bannau
saLe KaetamaA [rkao baow ropyao. saLe [Urkao
hnaeC/ ' yasao Ba itamaIhLe yaUhnnaALAR ikana ivazvaAsa
Kaetakao vairpair devaL inamaAR, a garYo. ina yasaiBaa
nagarekao
26
yaid hAmaIhLe 'yao baiptasmaA maAinasabaAwq
[Ur paelnae kaoLKanaekao iTayao. paeir yao maAnCeLe wA
Bakao iTayao/ BaNyaQ Banae sabaq maAinasah hAmaIhsa<g a
macaAna banaAyao. saLe Apanao Kaeta kaohI KaetaALAhLAR
irsaAnae Cna. hAmaI maAinasahbaAw saAvaDaAna hnaupaCR
Lg aAnaI idyao ina yaAaAmaA gayao.
ikanaBanae itanaIh sabaq yaUhnnaA kajanaA gamava(aA ho
paiC/ pasaL WAnae samaya Bayao. ina yasa vyai(aLe
Banaer ivazvaAsa gaCRna.
Apanao naokarhLAR baALIkao Apanao Mza bawulna
27
yasapaiC itanaIhLe yaezaULAR javaApa id/ "hAmaI
jaAndqnaQ ika yaUhnnaAmaA kahA<baAw yastao zai(a Ayao.

taba yaezaULe BannauBayao/ " yasao Ba ma paina Bannae Cqna
ika kauna iDakaArLe ma yaI saba kaAyaRh gairrheCu.
34
kaehI samaya
paWAyao.
35
"tar KaetaALAhLe taI naokarhLAR samaAtae ina
kajanaALAR ipawe/ kaoRLAR maAirid ina kaoRLAR

36
Fu[ALe hAnaer maAirid.
paeir yao Kaeta-maAiLkaLe
KaetaALAhkahA< naokarhLAR paWAyao. saLe

yaze aU ArA du janaA pau akao kaTaA
28
"itamaIh yasakao baAremaA kae saocCQ kajanaA
paihLeBandA Daerq naokarh paWAkao iTayao. tar KaetaALAhLe

37
itanaIh Paita yasarI naq vyavahAr gare.
yasapaiC saLe
vyai(akaa dujanaA CorAh iTa. yao vyai(aLe Apanao
Apanaq CorALAR KaetaALAhkahA< paWAyao. saLe Banyao/
paihLo CorALAR Banae/ 'CorA/ jaA ina gar Aja
'KaetaALAhLe maero CorALAR Adr deKaAnaeCna.
[Urkao KaetamaA kaAma gar.

29
CorALe (ar idyao/ 'ma jaA<idna. kaehI samayapaiC
saLe Apanao ivacaAr badlyao/ ina gayao.

30
" yasapaiC ipataA kaoR CorAkahA< ga ina Banae/
'CorA/ jaA ina Aja maero [Urkao KaetamaA kaAma

gar. CoroLe javaApa idyao/ 'hnC/ mahAzaya/ ma jaAnCu
ina kaAma gaCuR. tar yao CorA gana.
31
"ba yaI du CorAhmaA kauna caAih<Le itanaIhkao
ipataALe caAhekao kaurA garYo
38
"tar KaetaIvaALhLe jaba CorALAR deKae/ itanaIhLe
ka kaARLAR Banna TaALe/ 'yao BaUima maAiLkakao CorA

ho. yao Kaeta sakao hnaeC. hAmaI yasaLAR zaexa paArQ
jasaArA sakao Kaeta hAmao hnaeC.
39
ina KaetaALAhLe
CorALAR samaAtae/ saLAR Kaeta baAihr maArer payaA<ikaid.

40
"ba jaba [ U r Kae t akao maAiL k a A< C
KaetaALAhPaita saLe kastao vyavahAr ganaeRC

41
taI yahUdI paUjaAhArIh r naetaAhLe Banae/ "itanaLe
taI d]xwhLAR BayaAnaka m yauArA maAnaeRCna. yasapaiC
yahUdI naetaAhLe (ar id/ "paihLo CoroLe.
itanaLe Apanao Kaeta KaetaALAhLAR KajaAnaAmaA
yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/ "ma saA<cao kaurA
idnaeCna. itanaLe yao [UrKaeta taI ikarAyadArhLAR
itamaIhLAR BandCu. itamaIh sao|cdCQ kar WAnaeh
deLAna jasaLe pasaL WAkao samayamaA itanakao Apanao
r vaezyaAh KarAba maAinasah hna. tar parmaezvarkao
Mza idnaeCna.
rAjyamaA itamaIhLe Pavaeza paAnakao iGa itanaIhLe

Pavaeza paAnaeCna.
32
yaUhnnaA sahI jaIvana baA<cnae paAya
42
yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/ "inazcayanaq itamaIhLe
yao DamaRzaAsamaA paFekaA CQ
deKaAnaLAR AkaA iTa. tar itamaIhLe yaUhnnaALAR

pawaq ivazvaAsa garenaQ. tar kar WAnaeh r vaezyaAhkaoe
'jauna Fu[ALAR fkamaIRhLe r gare/ yahI Fu[A
yaUhnnaA Paita ivazvaAsa iTayao. ina kar WAnaeh r
kaunaAkao izarmaA mauKya Fug< aA baNyao/ yao parmaPaBauLe
vaezyaAhLe yaUhnnaALAR ivazvaAsa garekao itamaIhLe deKaekaA
ganauR Bakao ho ina yao hAmao samaa ivaicaakao
iTayaQ. tar Baq paina itamaIhLe naLAR ivazvaAsa ganaR
C.
Apanao ivacaAr pairva(aRna garenaQ.
BajanasaMah 11822-23
ma(aI 2143-2221
43
36
" yasaqkaAr,a ma itamaIhLAR BandCu/ parmaezvarkao
yaogyakao Banana.
yasakaAr,a itamaIh galLIkaA kaunaA
rAjya itamaIhbaAw KaoisanaeC. yasa paiC parmaezvarLe
kaunaAmaA jaA ina deKaekaAh jaitaLAR BaojamaA saAmaeL
yastaA maAinasahLAR idnau hnaeC jasaLe parmaezvarLe
hna inam yaAr lyaA. itanaIhLAR maero BaojamaA A
ApanaA rAjyamaA caAhnau BakaA ikaisamakaA paLh
Bainade
e .
tpanna ganaeRCna.
44
10
ina naokarh galLIhitar ga. itanaIhLe
ina jao kaohIpaina yao Fu[AmaAiTa
Baewesamma sabaqLAR BaeLA paAre. itanaIhLe rAmaA narAmaA
Kasae wukaA wukaA baaeC. yaid yao Fu[A kasaqmaAiTa
maAinasah sabaqLAR BaojamaA saAmaeL garAna Lg ae. yao
KaSyao Banae yasaLe yasaLAR DaULoipaWo paAnaeRC.
WA< maAinasaq-maAinasakao BaIfLe Bairyao.
45
11
yaezaULe Bannau Bakao yao kaTaALAR mauKya paUjaAhArIh
r pairsaIhLe saunae. yaezaULe itanaIhkaq baAremaA baoldq C

Bannae kaurA itanaIhLe bauBae.
46
itanaIh yaezaULAR pakanae
"tyasapaiC taI KaA<dqg arekaA maAinasahLAR henaR BanaI
rAjaA A. kaunaq kajanaALAR ivavaAhkao paozaAkamaA

12
naBakao rAjaALe BaeA.
rAjaALe Banae/ 'imaa/ itamaI
paAya KaojaIrhekaA iTa. tar itanaIh maAinasahdeiKa
yahA< iBaa kasarI AyaQ ivavaAhkaoLAiga LAnae paozaAka
frA<Tae. ikanaBanae maAinasahLAR yaezaU gamava(aA hna
itamaILe Lg aAkaA CqnaQ. tar yao maAinasaLe kaehI baoLena.
Bannae ivazvaAsa iTayao.
13
ina rAjaALe ApanaA naokarhLAR Banae/ ' yasakaA hAta
KauA baA<Daer yasaLAR <DyaAromaA paAiLd

e jahA< maAinasah
ba
e kaIkao BaojanamaA baoLAkaA maAinasahkao kaTaA
:LkaA 1415-24
maAinasahLAR bauBaanakaA inaimta yaezaULe TauPaq
22 kaTaAh
BannauBayao.
duKaLe vaAbaAsaI gadqR r dAHA ikawdq basCna.

14
"ho vazya/ Daerq maAinasah baoLAkaA iTa.
tar cauinakaA Taorq maAa Cna.
"vagaRkao rAjya rAjaA

kae hI yahdU I nate aAh yaze aL
U AR CL g aCnR a
jastaqho/ jasaLe ApanaA CorAkao ivavaAhmaA Baojanakao

vyavasTaA gairkao hnC.
:makaURsa 1213-17; LkaA 2020-26
rAjaALe kaehI maAinasahLAR
BaojamaA inamaMa,a garekaA iTa. jaba Baoja tayaAr Bayao/
15
yasapaiC pairsaIhLe yao sTaAna CAfe jahA< yaezaULe
rAjaALe ApanaA naokarhLAR taI maAinasahLAR baoLAna
isakaA<dq hnauhnTyao. yaezaULAR Paznahkao jaALmaA paAnaR
paWA. tar maAinasahLe rAjaAkao yasa BaojamaA paisTata
itanaIh sahmata Ba.
hna vaIkaAr gare.
kaehI maAinasah paWA. itanaIhLe kaehI Apanaq maAinasah
16
pairsaIhLe yaezaULAR pa<saAna
"taba rAjaALe Ba Daerq naokarh paWA. rAjaALe
r kaehI herodI dLkaA maAinasahLAR paWA. taI maAinasahLe
naokarhLAR Banae/ 'maqLe inamtaAkaA taI maAinasahLAR
Banae/ "gaujyaU/ tapaAR ita maAnadAr hnauhnC Banaer hAmaI
KaAnaA tayaAr Bayao Banaer Bannau. maqLe maerA gaoh ina
jaAndCQ=. hAmaI jaAndCQ= ika tapaARLe parmaezvarkao maAgaR
pauxwYAkaA pazauh maArekao Cu. sabaq kaurA tayaArI C.
baAre WIkaisata isakaAnauhnC. tapaAR kasaqisata frAnau
ivavaAhkao BaojamaA saAmaeL hnauhvasa.
hnna. tapaARkao iGa sabaq maAinasah samaAna Cna. yasaTaR
"naokarhLe taI maAinasahLAR BaojamaA Anae
Aah gare. tar itanaIhLe naokarhLAR (ar idna

vaIkaAr gare. taI maAinasah naq kaehI ganaR ga.
kajanaA ApanaA KaetamaA ga/ ina kaoR Apanao
vyaApaAritar LAgae.
kasaqLe naokarhLAR samaAtae paIwe
ina itanaIhLAR maAir id.
yao saunaer rAjaA kaoiData
hAmaILAR tapaARkao DaAr,aA Bannauhvasa.
17
isajarLAR kar
itanauR maunaAisaba ho ika hona

18
tar taI maAinasahLe narAmao jaALsaAjaI gadqRCna
Banaer yaezaULe bauBaI hAlnauBayao. ina hA<Le BannauBayao/

"itamaIh kapawIh hQ. kaehI BaU<Wo inah<maA itamaIh
maLAR pa<saAna caAhnCQ
19
kar itanaRmaA payaoga gairnae
Ba. rAjaALe Apanao saenaA paWA/ taI h yaArAhLAR maAre
isaaA maLAR deKaA. taI maAinasahLe yaezaULAR ka
ina itanaIhkao zahr jaLAr Baxma paAirid.
caA<dIkao isaaA deKaA.
" yasapaiC/ rAjaALe ApanaA naokarhLAR Banae/
'ivavaAhkao Baoja tayaArI C. maqLe taI maAinasahLAR

baoLAkao h</ tar itanaIh yao BaojamaA saAmaeL hna
20
yaezaULe paeir BannauBayao/ "isaaAmaA
kasakao icaa C ina kasakao naAma yahA< Mikata C.

21
taI maAinasahLe (ar id/ "yao isajarkao icaa ho
ina isajarkao naAma Mikata C.
37
yaezaULe paeir BannauBayao/ "jao isajarkao ho
ma(aI 2222-44
33
yao
isajarLAR dee ina paremazvarLAR dee jao parmaezvarkao
yaI sabaq kaurAh maAinasahLe saunae. yaezaUkao izaaAmaA
itanaIh Ca pare.
ho.
22
sabaBq andA WL
U o A$aA kau na ho
taI maAinasahLe yaezaULe BannauBakao kaurA saunae/
:makaURsa 1228-34; LkaA 1025-28
ina itanaIh Ca pare. yaezaULAR yahI Cofer itanaIh

34
ga.
pairsaIhLe saunae ika yaezaULe sadukaIhLAR yaStao
PakaArLe (ar idnau Bayao ika yaezaULe itanaIhLAR caupa

kae hI sadku aIh yaze aL
U AR pas< aAna caAhnCna
:makaURsa 1218-27; LkaA 2027-40
23
yao ivazvaAsa gaTaeR ika kaunaq vyai(a m yaubaAw baQrI Wnae

24
kajanaA
pairsaI maozaAkaA PaKar kaAnaunaI ba(aA iTa. yao pairsaILe
yahI idna kaehI sadukaIh yaezaUkahA< A. sadukaIh
Cqna. sadukaIhLe yaezaULAR wA Pazna gare;
35
banaAR idnau Bayao ina pairsaIh jammaA Ba.
itanaIhLe
yaezaULAR parIaA ganaeR cCA gare.
36
pairsaILe yaezaULAR
saoDae/ "gaujyaU/ vyavasTaAmaA sabaqBandA WULo A$aA kauna

ho
37
Banae/ "gaujyaU/ maozaA nausaAr kaunaq ivavaAihta pauxa
yaezaULe (ar idnauBayao/ "'itamaILe ApanaA parmaPaBau
baALbaccaA naBakana mare/ taba sakao BaALe ApanaA
parmaezvarLAR Paema ganauRpaCR. Apanao sampaU, aR dyadeiKa/
dAjaukaA inaimta naAnaIh janmaAna yasa ivaDavaA AmaARLAR
sampaU, aR AtmaAdeiKa ina sampaU, aR manaLe Paema ganauRpaCR.*
25
ivavaAh ganauR paCR.
hAmaI ibaca saAta dAjauBaA iTayaQ=.
38
yahInaq paihLo r savaRmahAna A$aA ho.
39
doao A$aA
jaeWALe ivavaAh garYo ina marYo. sakao kaunaq baALbaccaA
paihLo jataq mauKya C 'ApaULAR jataq maAinasaLAR
iTana. yasaTaR sakao BaALe taI ivaDavaI AmaARLAR
paina Paema gar. *
ivavaAh gare.
26
yasapaiC yao doao BaA paina maryao.
40
gamava(aAhkao sabaq vyavasTaA r
rcanaAh iyanaq duR A$aAhmaA aDaAirta Cna.
yataq GawnaA taeao BaAsa<g a paina GawYo ina yataq

27
BaAhsa<g a gadqR saAta BaAsamma GawYo.

marepaiC yao ARmaAR paina marI.
itanaIh sabaq
28
yaze aU ArA pairsaIhLAR Pazna
tar taI saAtaqjanaA
:makaURsa 1235-37; LkaA 2041-44
BaAhLe yasa ARmaARLAR ivavaAh garekaA iTa. jaba

41
itanaILaR baQrAR WAnC/ kao caA<ih yasa saIkao paita

hnC
jaba pairsaIh sa<g aq iTa/ yaezaULe itanaIhLAR
wA Pazna ganauRBayao/
29
yaezaULe (ar idnauBayao/ "itamaIh galtaImaA CQ/
42
"KaIxwkao ivaxayamaA itamaIhkao
kae DaAr,aA C hA< kasakao paua hnauhnC?
ikanaBanae DamaRzaAsamaA kae LeKaekao C yao jaAndqnaQ. ina
pairsaIhLe (ar id/ "KaIxw dAdkaA paua hna.
ikanaBanae parmaezvarkao zai(akao ibaxayamaA paina itamaIh

kaehI jaAndqnaQ.
30
43
yasabaeLA jaba maAinasah m yaubaAw
yasapaiC yaezaULe pairsaIhLAR BannauBayao/ "yaid
baQrI jaIvanamaA a<C yahA< ivavaAhkao Pazna naq A<dqna.
yasao Ba dAdLe hA<LAR ikana 'parmaPaBau Banae dAd
maAinasah kaA-kaARmaA ivavaAh ganaeR Cqnana. sabaq maAinasah
paivaa AtmaAkao zai(aArA baoiLrhekaA iTa.
vagaRkao dUtah BaqM hnaeCna.
31
yasakaAr,a m yaubaAw baQrI
Wekao ibaxayamaA parmaezvarLe itamaIhLAR kae Bannau

Bakao C yao paFekaA CqnaQ.
32
parmaezvarLe BannauBakao
C/ 'ma baAhAmakao parmaezvar/ sahAkakao parmaezvar/
44
dAdLe Banae/ 'PaBauLe maerA PaBauLAR BannauBayao/

maero dAihnaepai basa/ ina ma itamaA zaauhLAR
itamaA vazamaA rAKnaeCu.
ina yaAkaUbakao parmaezvar h.< * yasakao mataLba parmaezvar
BajanasaMah 1101
mta maAinasahkaA parmaezvar hnauhn na tar ija<dA maAinasahkaA

parmaezvar hnauhnC.
'ma ba AhAmakao parmaze var h<
PasTaAna 36.
'itamaILe Pame a g anapRu aCR
vyavasTaA 65.
'ApaU LAR Pame a g ar
LevaI 1918.
ma(aI 2245-2323
38
45
dAdLe KaIxwLAR 'parmaPaBau BandCna. yasao Ba
kasarI dAdkao paua hnau sakaC
46
kaunaq paina
C. jasaLe ApaULAR nama banaA<C saqLAR mahAna

taulyaAnC.
13
pairsaIhLe yaezaUkao yao Paznakao (ar idna sakaenana.
"zaAsaIh r pairsaIh itamaIhkaA inaimta yao
ina yasaidnadeiKa kasaqLe paina yaezaULAR Ba iDaka
ita narAmao hnaeC. itamaIh kapawIh hQ. itamaIh
Paznah ganaeR saAhsa garenana.
vagaRkao rAjyamaA Paevaza ganaR caAhnae maAinasahkao FokaA

TaunCQ. itamaIh Apaq paina Pavaeza gadqRnaQ/ ina Pavaeza
yaze aU ArA DaAimakR a g a

u hkao ALocanaA
ganaR cCA ganaeR hLAR paina baADaA idnCQ.
:makaURsa 1238-40; LkaA 1137-52; 2045-47
15
14
"itamaI zaAsaIh r pairsaIhkaA inaimta yao
yaezaULe maAinasah r ApanaA caeLAhsa<g a

23 tabakaurAkaAnaI
ganauBR ayao. yaezaULe BannauBayao/ "kaAnaUnakaA
sauivaDaAjanaka hnaeC. itamaIh kapawIh hQ? itamaIh
zaAsaIh r pairsaIh maozaAkao inayamakao ivaxayamaA
BaUimakaA sabaq sTaAnah caAhA<nCQ. jaba yastao kaohI
izaaAidna iDakaAryau(a Cna.
ka vyai(aLAR Apanao matamaA lyaAnakaALAiga samau r
yasaTaR itanaIhLe jae
vyai(a BaeA<CQ/ itamaI yasaLAR ApaUBaNdA dobar duxw
BannaeCna taI itamaIhLe saunnau ina paALna ganau.R itanaIhLe
taulyaA<CQ. ina itamaIh yaita narAmao hnCQ ika
HAkaA jae paina kaAmah ganauR. tar itanaIhkao
itamaIh narkakao yaogya hnCQ.

16
jaIvanazaqLI nausar,a nagar. itanaIh kaehI ganauR BanaI
"yaI zaAsaIh r pairsaIhLAR sauivaDaAjanaka
itamaIhLAR ha<Cna tar ApaU taI kaehI gadqRnana.
hnC. itamaIh nDao CQ ina itamaIh LAR
maAinasahLAR paALnaganauR ita kaWIna panaeR inayamah
gauvaA gaCQR. itamaIh BandCQ/ 'yaid kasaqLe maindrkao
itanaIh banaA<Cna. taI inayamah paALna ganauR Banaer
naAmamaA zapaTa garYo Banae taba yao TaRhIna hnC. tar
LAR kar gadRCna. tar itanaIh Apaq caA<ih kaunaq
yaid kasaqLe maindrkao sauna Cor zapaTa garYo Banae/
inayama paALna ganaeR caexwA Dair gadqRnana.
saLe yao zapaTa paALna ganaupR aCR
"itanaIh maAinasahLAR deKaAnakaA inaimta rAmaA
17
itamaIh nDao-maUKaRh
hQ? sauna WULo ho ika saunaLAR paivaa paAnaeR maindr WULo
kaurA gadRCna. itanaIh ApanaA DamaRzaAsahkaA ivazaexa
18
sandUka rAKCna. itanaIh sandUkah WL

U A-WL
U A banaA<Cna.
zapaTa garYo Banae yao kaehI hona. tar yaid kasaqLe
ina maAinasahLe de|Kna sakaosa Bannae WAnaer itanaIh
baedImaAiTakao BaewI Cor zapaTa garYo Banae yao Apanao
ApanaA PaATaRnaAmaA LgaAnae vasah LAmaA-LAmaA banaA<Cna.
kasamakao ,aI hnC.
BaewILAR paivaa taulyaAnae vaedI WULo ho
taI kaAnaunakaA zaAsaIh r pairsaIh tsavahmaA
ivazae xa Asanah og a w na caA< C na .
yasarI naq
saBaAGarhmaA paina mauKya Asanah PaApta ganaR caAhnCna.
ina itamaIh BandCQ/ 'yaid kasaqLe vaedI Cor
19
itamaIh nDao hQ. BaewI ika

20
jasaLe
Paita$aA ganaRLAR vaedIkao Payaoga gaCR saLe duvaq baedI ina

yasamaA BakaA hreka caIja Cor Paita$aA garekao hnC.
21
cCA gaCRna. ina itanaIhLAR 'gau BanaI sambaoDana
kaohI paina maindr ina maindrmaA basnae 'ka Cor
garekao caAhnCna.
zapaTa garekao hnC.
bajaArhmaA paina itanaIh maAinasahbaAw sammaAnakao
"tar itamaIhLe 'gau BanaAnau h<dqna. itamaIh sabaq
dAjauBaARh ina iddI baihnaIh hQ. itamaIhkao ka

maAa 'gau hnauhnC.
ina yao pTvaImaA kasaqLe paina
kasaqLAR 'ipataA BanaI sambaoDana naganaUR. itamaIhkao ka

maAa ipataA hnauhnC. hA< vagaRmaA hnauhnC.
10
22
ina jasaLe vagaRkaA naA<maA
zapaTa gaCR saLe parmaezvarkao isa<hAsana ina yasa

isa<hAsanamaA basnae "ka Cor zapaTa garekao hnaeC.
23
"zaAsaIh r pairsaIhLAR yao narAmao ho.
itamaIh kapawIh hQ. ApaUmaA Bakao hreka caIjakao/
ina
itamaIhLe 'maAiLka BanaA<nau h<dqna. itamaIhkao kamaAa

11
ina jasaLe Paita$aA ganaRLAR maindrkao Payaoga gaCR jao
pad 14
aIka iLipahmaA yastao paAnC "kaAnaUnakao zaAsaI
itamaIhmaABa jao sabaq
ina paAirsaIhkaA inaimta yao yanta narAmao ho. itamaIh
BandA mahAna C/ itamaIhkao saevaka hnau paCR.
kapawIh hQ. itamaIh ivaDavaAhkao Gar iLnCQ/ ina
maAiLka hnauhnC/ KaIxw.

12
jasaLe ApaULAR WULo deKaA<C saLAR nama taulyaAnae
deKaAvawkaA inaimta LAmao PaATaRnaA BanCQ. yasaTaR itamaIhLAR Daerq

Ba kafApaLe d,f idnau pa<CR.
39
ma(aI 2324-245
35
paudInaA/ saUpa ina jaIrA kao dza BaAgamaA ka BaAga maAa
kaorAR LAnae CQ ina zahr zahr Kaedo ganaeRCQ.
parmaezvarLAR idnCQ. tar itamaIh ivazvaAsaIpanaA/ dyaApaU, a/R
pTvaImaA BakaA sabaq rAmaA maAinasah jao maAirkaA Cna
ivazvaAsaI hnae jastaA vyavasTaAkaA PamauKa kaurAh LtyaA<CQ.
itanaIhkao rgatakao inaimta itamaIhLAR doxyaAnaeC.
itamaIhLe taI kaurAh paina naL yaAkana yaI kaAmah
hAibaL jataA rAmaA maAinasakao rgatakaA inaimta ina
ganauRpanaeR ho.
24
ina
itamaIh nDaA CQ tar LAR gauvaA
baerAicayaAkao Coro jakairyaAkao rgatakaA inaimta jasaLAR
ganaeR kaoizaza gaCQR. itamaIh BausaunaA caA<ih caAldCQ tar
maindr r baedIkao maABamaA maAirkao iTayao ina jao
<wLAR caA<ih inaldCQ. itamaIh yataq CQ.
pTvaImaA hAibaL deiKa jakairyaAkao samayasamma maAirkaA
25
"zaAsaIh r pairsaIhkaA inaimta yao narAmao ho.
sabaq rAmaA maAinasahkaA rgatakaA inaimta itamaIh doxaI

36
itamaIh kapawIh hQ. itamaIh Apanao pyaALA r
WhnaeRCQ.
ma itamaIhLAR saA<cao BandCu. yaI sabaq kaurA
TaALILAR baAihrbaAw maAa Dau<dCQ. tar itanaIh iBaa Banae
itamaIh ihLe baA<caekaA maAinasah maAiTa Gawnae C.
itamaIhLe LAR Wg aer h yaAkaA bastauh ina

yaze aU ArA yazaLemakaA maAinasahLAR cate aAvanaI
itamaIh vayaMLAR santauxw paAnauR payaoga gairnae icajahLe

BairkaA hnCna.
:LkaA 1334-35
26
nDaA pairsaIh paihLA pyaALAkao
iBaapai sapaA gar ina yasaLAR caoKao banaA. taba

pyaALAkao baAihrI BaAga paina caoKao hnaeC.
37
"he
yazaLe ma/
yazaLe maA
itamaIhLe
gamava(aAhLAR maACQR ina itamaIh kahA< parmaezvarArA
27
"kaAnaunakaA zaAsaIh r pairsaIhLAR yao rAmao
paWAkaA saMdezavaAhkahLAR Fu[AhANCQ. Daerq palw maqLe
h<dqna. itamaIh kapawI hQ. itamaIh caUnaA paotaekaA
itamaA maAinasahLAR mata ganaR caAhekao h<. jasarI
icahAnah jastaA CQ/ jao baAihrbaAw saundr deKaA paCRna.
paoTaILe ApanaA calLAhLAR paKaewAmauina bawulC yasarInaq
tar iBaapai marekaA maAinasahkao hIh ina jaita
maqLe itamaA maAinasahLAR bawulna caAhekao h<. tar
BakaA paohor caIjah Cna.
28
itamaIh paina yastaq
itamaIhLe maLAR yasao ganauR idnaQ.
38
itamaIhkao Gar
39
hQ. baAihrbaAw maAinasahkaA inaimta itamaIhLAR rAmaq
paina jaAf CoifnaeC.
ma BandCu/ ba PaAnta
deiKanC. tar iBaa itamaIhmaA CL r kapawLe pairpaU, aR
itamaIhLe maLAR paeir deKnae CqnaQ/ jaihLesamma itamaIh
CQ.
BandqnaQ 'naI DaNya hna jao parmaPaBaukao naA<maA A<Cna. *

29
"zaAsaIh r pairsaIhLAR yao rAmao h<dqna.
itamaIh kapawIh hQ. iGakaA gamava(aAhkaoLAiga
maindrkao Baivaxya DvasM a
itamaIhLe icahAna banaA<TyaQ. saL maAinasahkao
icahAnah isaMg aACQR.
30
ina itamaI BandCQ/ 'yaid hAmaI
jasaq yaezaU maindr Cofer kataq jaAnau h<dq iTayao
hAm a A paU K aAR h kaA samakaAL I na h < d A hQ/ taA taI
24 hA<kaA caeLAh maindrkao Bavanah deKaAna
gamava(aAhLAR maAnaR hAmaI naIhLAR sahyaoga ganaeR
A.
iTanaQ.
31
yasarI gamava(aAh maAnaeRkaA santaAna hAmaI
hQ= Bannae vaIkaAr Apaq itamaIh idnCQ.
32
taba jaA
ina ApanaA pauKaARhLe zau garekaA paApakamaRLAR samaAptaImaA
yaezaULe caeLAhLAR BannauBayao/ "yaI Bavanah
her ma itamaIhLAR saA<cao BandCu yaI Bavanah DvaMsa

gairnaeCna. kaunaq Fu[A kaoR Fu[AmaAiTa CAifnae Cqna.
3
kaehI pazcaAta yaezaU BaAsae fA<fAmaA baisarhnau Bakao
lyaA.
iTayao. caeLAh yaezaUkao saATamaA kaAntamaA A. itanaIhLe
33
"itamaIh sapaRh hQ. itamaIh ivaxaA sapaRkaA
Banae/ "yao GawnaA kaihLe hnaeC kpayaA hAmaILAR paina
saMntaAnah hQ. parmaezvar deiKa itamaIh mkana sa(aqnaQ.
Bannauhosa. tapaARkao Agamanakao ina saMsaArkao ntakao
itamaIh sabaq doxaI paAnaeCQ CQ ina narkamaA jaAnaeCQ.
saMkaeta kae hnaeC
34
yasakaAr,a ma itamaIhLAR BandCu 'ma itamaIhkaoLAiga
gamava(aAh bauimaAna maAinasah r zaAsaIh paWA<C.u
yaezaULe BannauBayao/ "hoizayaAr bana. itamaIhLAR kasaqLe
mauKaR banaAnau napaAosa.
Daerq maAinasah AnaeCna ina
yaImaDyae kaitapayaLAR itamaIhLe maAnaeC

R Q. itamaIh kasaqLAR
Bau,fAnaeCQ. itamaIhLe kasaqLAR itamaA saBaAGarhmaA
naI AC
< na BajanasaMah 11826.
'
ma(aI 246-32
40
maero naAma iLnaeCna. itanaIhLe BannaeCna/ 'ma naq KaIxw

6
h.< ina itanaIhLe DaerL

q AR maUKaR banaAnaeCna.
itamaIhLe
duKa Bakao iTana. ina paiC kaihlyaq paina BaivaxyamaA

yastao duKa ApanaeR Cqna.
22
parmaezvarLe yao mahAsa[wkao
L<fARkaA baAremaA saunnaeCQ. ina itamaIhLe ba hnae
samaya CowYAkaA Cna. yaid yao samaya CowYana Banae/
L<fARkao baAremaA paina samaAcaAr saunnaeCQ. tar frAnau
kaunaq maAinasa paina baA<cnae Cqna. tar ApaULe caunaekaA
padqRna. yaI saba GawnaAh hnaqpaCR. tar nta Ba
maAinasahLAR madta ganaRLAR parmaezvarLe yao samayaLAR
BaivaxyamaA C.
ikanaBanae rAxwLe rAxwkao ivaroDa ganaeRC
ina rAjyaLe rAjyakao ivaroDa ganaeRC. naI Daerq WA<maA

8
inakaAL LAgnaeC ina BaU<UR caALo jaAnaeC.
tar yaI
Cowo paAnauR Bakao C.
23
yasabaeLA kasaq-kasaqLe itamaIhLAR
yasao BannasakaC/ 'her/ KaIxw yahA< hnauhnC. TavaA

kaoR kasaqLe BannasakaC/ 'hA< yahA< hnauhnC. tar
24
saba kaunaq kaurAkao nayaA< janma hna iGa Bakao vyaTaA
itanaIhLAR ivazvaAsa nagar.
jataq hnaeC.
gamava(aAh deKaA panaeRCna ina WULA-WULA kaurAh r
BaU<Wo KaIxw r BaU<Wo
" yasapaiC itamaIhLAR maAinasahLe narAmao vyavahAr
camatkaArh ganaeRCna. samBava Ba parmaezvarLe caunnau
ganaeRCna. maAinasahLe itamaIhLAR zaAsakahkao iGa
BakaA maAinasahLAR samaeta DaokaA idnakaA inaimta itanaIhLe
saumpanaeCna ina GaAta ganaeRCna r maAnaeRCna. itamaIhLe
yasao ganaeC
R na.
mamaAiTa ivazvaAsa ganaARLe maAinasahArA itamaIh Gi,ata
satakaR garAkao Cu.
hnaeCQ.
10
yasabaeLA Daerq ivazvaAsaIhLe Apanao ivazvaAsa
25
her/ maqLe iGabaAwq yasa baAremaA itamaIhLAR
26
"kasaqLe BannaeC/ 'KaIxw maBaUimamaA hnauhnC. tar
hrAnaeCna. itanaIh kakaARmaA ivaroDa ganaeRCna ina
KaIxwLAR Baewna maBaUimaitar najaA. kasaqLe
11
BannasakaC/ 'KaIxw yao kaoWAmaA hnauhnC. tar yasaLAR
kakaARLAR G,aA ganaeC

R na.
naekaQ= BaU< wA gamava(aAh
inaskanaeCna. itanaIhLe maAinasahLAR Bau<wo kaurAhmaA

ivazvaAsa garAnae kaoizaza ganaeRCna.
12
ivazvaAsa nagar.
27
jaba maAinasakao paua AnauhnC/
saMsaArqBair TauPaq
hA<LAR sabaq maAinasahLe deKna paAnaeC. yasabaeLA
duxwh deKaA panaeRCna. ina kadmaq ivazvaAsaIhLe Paema
AkaAzamaA ibajauLI camkaer caArqitar jyaALo Bajatao
deKaAnae Cqnana.
13
sauriata hnaeC.
14
hunaeC. jasaLAR caArqitar deiKanaeC.
saMsaArqBair parmaezvarkao rAjyakao baAremaA
paxw hnaeC/ jaba itamaIh igah BaeLA BakaA
sausamaAcaArh PacaAr gairnaeC. Pa yaeka rAxwLAR naq yaI
maero Agamana yastaq
deKaCQ itamaILAR TaAhA hnC yahA< mtadeh C.

29
kaurAh BainanaeC. yasapaiC nta Anae C.

15
28
tar ntasammaq jao d]F rhnC hI naq
"taI idnakaA sa[whkao taurntaq paiC.
"dAinayaL gamava(aALe 'DvaMsa hnae kaAr,ahkao
frLAgdA kaurAh* Banae. itamaIhLe yastao frLAgdA
'GaAma <DyaAro hnaeC/ ina jaUnaLe paina Apanao
kaurAh paivaa WA< maindrmaA iBar deKnaeCQ. vyai(a
jyaALo idnae Cqna. taArAh AkaAzabaAw BanaeC

R na/
jasaLe yao paFC saLe yasakao TaR bauJnaupaC.R
16
yahUidyaAkaA maAinasah pahAfitar BaAgnaupaCR.
17
" yasabaeLA
kataq naroikaR kaunaq samaya Kaer napaALI/ BaAgnaeCna. yaid

kaunaq vyai(a Garkao CAnaAmaA C Banae GarbaAw kaehI
iLnauLAR taL BanaRu h<dqna.
ina AkaAzakaA sabaq caIjah herpaer hnaeC.
yazaqyaA 1310; 345
maAinasah
18
30
" yasabaeLA AkaAzamaA maAinasakao pauakao icanh
hnaeC. saMsaArBairkaA sabaq maAinasah naeCna. sabaq
yaid kaohI KaetamaA C
maAinasahLe maAinasakao pauaLAR AkaAzamaA baAdLsa<g a
19
A<dq garekao deKnaeCna. maAinasakao paua zai(a r mahAna
Banae paina kaow iLnaLAR pakaIR jaAnau hd< nq a.
yasabaeLA/
gaBaRvataI BakaA saIhLAR ina dUDa ipanae naAnaI

BakaA AmaAhkaA inaimta KaUbaq duKapaU,aR hnaeC.
20
gaQrva iLr Anau hnaeC.
31
maAinasakao pauaLe parmaezvarkaA
zabaATa
cauinakaA maAinasahLAR caAr vaAyauhbaAw/ AkaAzakaA
r W,fAkao samayamaA yasarI BaAgnau naparosa BanaI PaATaRnaA
ka Ce deiKa kaoR CesammabaAw bawulnakaA inaimta
gar.
21
ikana ikanaBanae yasabaeLA yanta duKa panaeRC
jauna sixwkao zau BadeiKa ihLesamma saMsaArmaA yastao
taurhIkao WULo AvaAja saihta ApanaA vagaRdUtahLAR

paWAnaeCna.
32
'DvasM a kau rAh dAinaL 927; 1211; 1131.
"naeBaArAkao KaLe itamaIhLAR izaaA idnaeC jaba
naeBaArAkao Kakao hA<g aAh hiryao deiKanC ina kaomaL
41
r nayaA< paAtah LAgdq C Banae/ itamaIh jaAndCQ aIxma
-]tau naijaka C.
33
itamaIhisata paina yao yastaq ho. jaba
ma(aI 2433-2510
ina itanaIhLAR ApanaA KaAnaA WIka samayamaA idnae

ijammaA idyao.
46
jaba maAiLka A<C ina naokarLAR
itamaIh yatao Bakao deKCQ/ yasabaeLA itamaIhLAR
idkao kaAma gairrhekao BaewdC/ taba yao naokar KauzaI
samaya naijaka C ina Ana tayaAr C BanaI TaAhA
hnC.
34
hnaeC.
ma itamaIhLAR saA<cao BandCu. yaI sabaq
kaurAh yasa paustaAkaA maAinasah jaIivata rhekaA samayamaq

hnaeCna.
35
AkaAza ina pTvaI DvaMsa gairnaeC/ tar maqLe
baoLekaA zabdh kaihlyaq naAza hnaeCqna.
47
ma itamaIhLAR saA<cao BandCu. yao maAiLkaLe
saLAR ApaUisata Bakao Pa yaeka vastaukao ijammaAmaA

rAKC. Pa yaeka kaurAhkao KyaAL gadRC.
48
tar naokar
naq duxw C r Apanao maAiLka Ba A<dqna Banaer

samBanC Banae yasabaeLA kae hnC
49
yasapaiC saLe
naokarhLAR ipawna TaAlC. Apaujastaq
36
50
parmaze varLe maAa GawnaA hn ae samaya jaAndCna
maAinasahsa<g a basaer KaAna r ipana LAgC.
:makaURsa 1332-37; LkaA 1726-30/ 34-36
ApaULe maAiLka ApaugnaeC Baina nasaocaekao idnamaA
"kaunaq vyai(aLe paina yao samaya r idna jaAndqna jaba
maAiLka ApaugnaeC ina saLe yasabaeLA kaehI jaAnaekao
yaI kaurAh GawCna. paua r vagaRdUtahLe paina jaAndqnana.

kaevaL ipataALe jaAnnauhn C.
yasabaeLA
37
jaba maAinasakao paua Anauhn C/
yataq isTaita hnaeC jastao isTaita naUhkao
samayamaA Bakao iTayao.
38
h<dqna.
51
ina jaba
yasapaiC maAiLkabaAw saLe di,fta hnaupaCR.
maAiLkaLe saLAR kapawIhsa<g a saAmaeL garAidnaeC.

yahA< maAinasah dAHA ikawI rorhekaA hnCna.
yasabaeLA jaL-PaLya hna iGa
maAinasah KaA iparhekaA iTa. maAinasah ivavaAh gadqR
dzajanaA kanyaAhkao kaTaA
iTa ina ApanaA CorA ina CorIhLAR ivavaAh ganaR
ao rAjya dzajanaA kanyaAh

25 "jataqyasabaehLnaeCA / vagjaoaRkA-Apa
naA idyao iLr duLhA
idrhekaA iTa. maAinasahLe
yai(abaeLA samma yasao
gairrhekaA iTa jabasamma naUh fu[AmaA caFekaA iTanana.
paKaRna ga.
39
paA<cajanaA kanyaAh bauimataI iTa.
iTanana. tar yasaqbaeLA jaLPaLya Bayao ina sabaq naxw
kanyaAhLe ApanaA dIyao iL tar taI isata paAlwo taeL
Ba. maAinasakao pauakao Agamanakao samayamaA paina yastaq
Lgane ana. 4tar paA<cajanaA bauimataI kanyaAhLe ApanaA-ApanaA
maAinasahLe kae Barhekao iTayao Banaer kaehI jaAnaekaA
40
hnaeC.
dujanaA maAinasah KaetamaA kaAma gairrhekaA
paA<cajanaA kanyaAh maUKaR iTa. ina

3
taI paA<cajanaA maUKaR
dIyaoh iL ina itanaIhLe jagamaA paina taeL baokaekaA

5
hnaeCna. kajanaALAR WAnae C ina kaoRLAR CoifnaeC.
iTa.
41
kanyaAh Taikata Ba ina inadAna TaALe.
dujanaA saIh jaA<taomaA nna ipa<iDarhekaA hnaeCna.
wALAR LiganaeC ina kaoRLAR CoifnaeC.

42
"yasakaAr,a saDaq tayaAr basa. kaitabaeLA itamao
parmaPaBau Anau hnaeC yao idna itamaILAR TaAhA hnae Cqna.

43
itamao manamaA samBanaA rAKa yaid Gar maAiLkaLe
tar duLhA Ana kadmaq FILo Bayao. sabaq
"maDyarAtamaA kaohI karAyao/ 'duLhA A<dC

q na. naLAR
Baewna baAiher A.
7
"taba sabaq kanyaAh vyaui< Ba. itanaIhLe A-ApanaA
dIyaoh tayaAr paAre.
taba bauihIna kaNyaAhLe bauimataI
kaitabaeLA caor A<C Banaer jaANyao Banae/ taba itanaI tayaAr
kanyaAhLAR Banae/ 'hAmaILAR itamaIhkao kaehI taeL
basnae Cna. itanaI satakaR rhnaeCna ina Apanao GariBaa
de ikanaBanae hAmaomaA Bakao taeL saikayao ina hAmaA
caor pasna idnae Cqnana.
44
yasakaAr,a itamaIh paina tayaAr
basa. maAinasakao paua yastao samayamaA AnaeCna jasakao

itamaIhLe AzaA garekaA hnaeCqnaQ.
dIyaoh inaBdqCna.
9
"bauimataI kanyaAhLe (ar id/ 'hona? ikanaBanae
hAmaomaA Bakao taeL hAmaI ina itamaILAR payaARpta h<dqna.

ba/ yao saL hnCika dokaAnamaA jaA ina vayaMkaA
saL naokarh r KarAba naokarh

:LkaA 1241-48
45
inaimta kaehI :taeL ikana.

10
" yasapaiC taI paA<cajanaA bauihIna kanyaAh taeL
"kao caA<ih bauimaAna r ivazvaAsaI naokar C ina
ikannaLAR ga. jaba itanaIh jaA<dq iTa/ yasaqbaeLA
BaUimapaitaLe saLAR ApanaA sabaq naokarhkao ijammaA
duLhA Apaug ae ina tayaAr rhekaI sabaq kanyaAh
ma(aI 2511-32
42
duLhAsaMg a ivavaAhkao Baoja ganaR ga. yasapaiC FokaA

Tauinayao ina taALA Lg aAyao.
11
paqsaA ijammaA idnauBakao iTayao. yasakaAr,a maqLe yao paqsaA

payaoga gare ina du TaqLo kamaA<.
23
pasCQ=.
"duLhALe (ar id/ 'ma itamaIhLAR saA<cao
BandCu. ma itamaIhLAR icaindna<.

13
"maAiLkaLe javaApa id/ 'itamaILe rAmao garYQ.
itamaI saL naokar hQ jasaLAR ivazvaAsa ganaR saikanC.

yai(a Taorq paqsaA iLr itamaILe Daerq nnaita garYQ.
"yasakaAr,a sa<Daq satakaR basa. itamaIh jaAndqnaQ ika
maAinasakao paua kauna idna vaA kauna samayamaA Anae hna.
yasakaAr,a ma itamaILAR Daerq ijammaAvaArI idnCu .

A ina maisata KauzaI baA<F.
24
14
" yasapaiC du TaqLo paqsaA paAnae naokar maAiLkakahA<
gayao. tyasaLe Banyao/ 'mahAzaya tapaARLe maLAR du TaqLo
"kaehI samayapaiC kanyaAh A. itanaIhLe
Banae/ 'vaAmaI/ vaAmaI hAmaILAR FokaA KaoiLidnauhosa iBaa

12
22
" yasapaiC ka TaqLo paqsaA paAnae naokar maAiLkakahA<
taInajanaA naokarhkao kaTaa
gayao. yasaLe BaNyao/ 'mahAzaya/ maqLe tapaARLAR Daerq kaWor
:LkaA 1911-27
maAinasakao pamaA jaAa paA<. ivavaAnaq naropaI tapaARLe
"vagaRkao rAjya yao vyai(a jastaqC jao Apanao Gar
pasaL WAna caAhnau Bayao. iba naq naropaI tapaARLe

25
deiKa kaoR sTaAna tapaRyaAaA gaCR. jaAnakao iGa saLe
nna bawulna caAhnau Bayao.
Apanao naokarh baoLA<Cna ina ApanaA icajahkao
Ba<. maqLe tapaARkao paqsaA jamaInamaA kaA< tapaARLe
ijammaA itanaIhLAR saumpanC.
15
saLe ivacaAr garYo ika
Pa yaeka naokarLe kaita vastaukao hercaAh ganaR sakaC. saLe
yasakaAr,a ma Daerq BayaiBata
idnauBakao yao TaqLo yahI ho.

26
"maAiLkaLe javaApa id/ 'itamaI ka narAmao r
kajanaA naokarLAR paA<ca TaqLA paqsaA idyao. kaoRLAR du
lCe naokar hQ? itamaILe BanyaQ maqLe jahA< ibavaA
TaqLA paqsaA idyao. ina taeaoLAR ka TaqLo paqsaA idyao.
roipana< yahA< pasaL WAna paWA</ ina jahA< iba
yasapaiC saLe Apanao yaAaA zau garYo.
16
naokar
roipana< yahA< ma nna WAna ga<.
27
yasakaAr,a itamaILe
jasaLAR paA<ca TaqLA paqsaA idkao iTayao yao taurnta
maero paqsaA bakamaA jammaA ganauR padRTyao. ina ma jaba
vyaApaAr ganaR yao sTaAna Cofer ih<fYo.. saLe paA<ca
pakaeRr Akao hnTae yasabaeLA taI sabaq paqsaA paAnau
TaqLo paqsaA baFAnae kaAma garYo.
17
du TaqLo paqsaA
paAnaeLe paina yasaq garYo. saLe paina Apanao sabaq

ipayaA< vyapaArmaA Lg aAyao ina yai(akaq du TaqLo paqsaA
kamaAyao.
18
tar ka TaqLo maAa paqsaA paAnae naokar gayao
sakaTae. saATaq yao paqsaA maAiTa saud paina paAnau sakaTae.

28
"yasakaAr,a maAiLkaLe naokarhLAR Banae/
' yao naokarbaAw paqsaAkao TaqLo Kaosa ina yao jaoisata

dza TaqLo paqsaA C saqLAR dee.
29
jao isata jaita DaerqC
ina BaU<maA duLo KaNyao. yasaLe yao paqsaA duLo iBaa
saLe Daerq paAnaeC. saLe caAhe BandA Daerq
paurYo.
paAnaeC. tar jaoisata kaehI Cqna/ isata Bakao paina
19
"Dae r q samayapaiC maAiL k a Gar ipare . saLe
naokarhLAR taI ipayaA<h itamaIhLe kae kae garYQ

Banaer saoDyao.
20
paA<ca TaqLo paqsaA paAnae naokar paqsaA
iLr maAiLkakahA< gayao.
yasaLe BaNyao/ 'mahAzaya/
baAw KaoisanaeC.
30
yasapaiC maAiLkaLe Banae/ 'yao
baekaAmae naokarLAR baAihr <DyaAromaA inakaAiL dee. jahA<

maAinasah duKa r kaxwmaA dAHA ikawdq vaAbaAsaI
gairrhekaA Cna.
tapaARLe maLAR paA<ca TaqLA paqsaA ivazvaAsa garer ijammaA

maAinasakaA pau aArA sabaq maAinasahLAR NyaAya
idnauBakao iTayao. yasakaAr,a paA<ca TaqLo paqsaA

kamaAnaLAR maqLe taI ipayaA< payaoga gare|.
21
31
"maAinasakao paua paeir Anau hnaeC. hA< yanta
"maAiLkaLe (ar id/ 'itamaILe rAmao garYQ. itamaI
gaQrvasa<g a Anau hnaeC. sabaq vagaRdUtah paina hA<sa<g a
saL naokar hQ jasaLAR ivazvaAsa ganaR saikanC. yai(a
Apaugnae Cna. hA<LAR rAjaAkao pamaA isaMhAsanamaA
Taorq paqsaA iLr itamaILe Daerq nnaita garYQ. yasakaAr,a ma
ivarAjamaAna garAnae C.
itamaILAR Daerq ijammaAvaArI idna sakaCu. A ina
maAinasah BaeLA hnaeCna. ina maAinasakao pauaLe taI
maisata KauzaI baA<F.
maAinasahLAR duR Lg a Lg a dLmaA baA<fnaeCna. yao
32
hA<kao iGa saMsaArBarkaA sabaq
43
ma(aI 2533-266
BaefA r baAKaAhLAR Lg a dLmaA paAre jastaq hnaeC.
itamaIhLe maLAR itamaIhkao GarmaA baoLAnaQ. ma naAgao|
33
maAinasakao pauaLe BaefAhLAR Apanao dAihnaepai
iTa</ ina itamaIhLe maLAR paihirnaLAR vasah
rAKnauhnaeC ina baAKaAhLAR Apanao debaepai rAKnau
idnaQ. ma rogaI iTa</ ina kaqdmaA iTa</ ina
hnaeC.
itamaIhLe maero parvaAh naq garenaA.
34
"ina rAjaALe Apanao dAihnae pai basaekaAhLAR
44
" yasapaiC itanaIhLe paina (ar id/ 'parmaPaBau/
Bannau hnaeC/ 'A/ maerA ipataALe itamaIhLAR Daerq
hAmaILe tapaARL
AR kaihLe BaokaAkao r itaKaARkao deKyaQ=
AzaIRvaAd idnauBakao C. A ina parmaezvarLe itamaIPaita
hAmaILe kaihLe tapaARLAR kaLo GardeiKa wAfo Bakao
Paita$aA ganauR Bakao rAjya ah,a gar. sixwkao zaudeiKa
deKyaQ= ina hAmaILe tapaARLAR kaihLe naA[A vaA ivarAmaI
35
naq yao itamaIhkao inaimta tayaArI gairkao iTayao.
yao
itamaIhkao rAjya ho/ ikanaBanae ma BaokaAkao baeLA

itamaIhLe maLAR KaAnaA idkaA iTayaQ. ma itaKaARkao
vaA kaqdmaA parekao deKyaQ ina yaI saba deKaer hAmaILe

madta garenaQ
45
" yasapaiC rAjaALe itanaIhLAR (ar id/ 'ma
baeLA itamaIhLe maLAR ipana idkaA iTayaQ. ma kaLq
itamaIhLAR saA<cao BandCu/ 'yaI kaunaqkaA inaimta jae paina
r GarbaAw wAifkao iTa</ ina itamaIhLe maLAR
itamaIhLe garenaQ/ taI jaitanaq naga,ya BataA paina itamaIhLe
itamaIhkao GarmaA vaAgata garekaA iTayaQ.
36
ma naA[o
iTa</ ina itamaIhLe maLAR gaApaAwA LAna idkaA
maerA inaimta garenaQ.

46
" yasapaiC taI narAmaA maAinasah sadA di,fta
iTayaQ. ma rogaI iTa</ ina itamaIhLe maLAR SyaAhAr
hnakaA inaimta jaAnae Cna. tar rAmaA maAinasah caA<ih
garYQ. ma kaqdI iTa</ ina itamaIhLe maLAR henaR
nanta jaIvana PaApta ganaR jaAnaeCna.
AkaA iTayaQ.
37
yahdU I nate aAhArA yaze aL

U AR maAnaRe xaf yana
"taba DaAimaRka maAinasahLe javaApa idnaeCna/ 'parmaPaBau/
hAmaILe tapaARLAR kaihLe/ BaokaAnau Bakao deKyaQ ina
hAmaILe KaAnaA idyaQ= hAmaILe tapaAR itaKaARnau Bakao

hAmaILe
zaexa gairsakae paiC yaezaULe

26 yaIApansabaaA caeLPavacana
AhLAR BannauBayao/ "itamaIhLAR
tapaARLAR kaihLe kaLo ina GardeiKa wAiFkao deKyaQ
TaAhq C du idna paiC inastaAr-caAf* zau hnaeC. yasaq
ina hAmaILe tapaARLAR hAmao GarmaA inamtao garYQ
idna maAinasakao pauaLAR kaU samaA wAiM ganaLAR nakaA zaauh
39
kah<A sauimpanaeC.
inaimta gaApaAwA idyaQ=. hAmaILe kaihLe tapaARLAR rogaI
gauvaAh PamauKa paUjaAhArIkao WA<maA BaeLA Ba. PamauKa
deKyaQ= vaA kaqdmaA paAyaQ|< r hAmaI tapaARLAR sahyaoga ganaR
paUjaAhArIkao naAma kaqyaApaA iTayao.
AyaQ
kasarI paikanae Baae paAya itanaIhLe inakaALe. itanaIhLe
40
kaehI BaUwo inah< garer yaezaULAR paikanae ina maAnaeR inazcaya
kaihLe deKyaQ ina hAmaILe ipa<na idyaQ
38
tapaAR kaihLe naA[ae hnauhnTyao r hAmaILe paihirnakaA
"taba rAjaALe itanaIhLAR (ar idnae Cna/ 'ma
taba mauKya paUjaAhArIh r yahdI

4
yasa saBaAmaA yaezaULAR
itamaIhLAR saA<cao BandCu. yahA< itamaIhLe maerA yaI
gare.
maAinasahkaA inaimta jae jaita garYQ/ taI jaitanaq naga,ya
yaezaULAR pakana sa(aqnaQ. hAmaI maAinasah irsaAkao r
BataA paina itamaIhLe maerA inaimta garekao ho.
d[A garekao caAh<dqnaQ.
41
itanaIhLe Banae/ "inastaAr-caAfkao idnamaA hAmaI
" yasapaiC Apanao debaepai basaekaA maAinasahLAR

wI AmR aAR ArA ivazaxe a kae hI g arA
rAjaALe BannaeCna/ 'madeiKa wAfo jaA. parmaezvarLe iGanaq
itamaIhLAR d,f idnae inazcaya ganauR Bakao C. jaA

AgaomaA pasa jao sa<Daq jaiLrhnC. yao Agao duxwh r
itanakaA dUtahkaALAiga bainakao ho.
42
yaezaU baeTaAnaImaA hnauhnTyao. hA< kauxwrogaI izamaonakao
itamaIh jaAhAL/
ikanaBanae ma BaokaAkao iTa</ itamaIhLe kaehI KaAna
inastaAr-caAf
idnaQ. ma itaKaARkao iTa</ itamaIhLe kaehI ipana
samayamaA parmaezvarLe itanaIhLAR imaZmaA dAsa vabaAw mau(a garAnau
idnaQ.
43
ma GardeiKa kaLq r wAfomaA iTa</ ina
yahdIhkao mah vapaU, aR CuIkao idna. maozaAkao
Bakao samBanaAmaA yao idna Pa yaeka vaxaR ivazaexa KaAnaA KaAnCna.

LevaI 234-8; vyavasTaA 161-8.
ma(aI 267-29
GarmaA hnauhnTyao.
44
18
jaitabaeLA yaezaU yahA< hnauhnTyao/ wI
yaezaULe BannauBayao/ "zahritar jaA. maqLe icanaekao
ARmaAR itanaI kahA< Ana. sa<g a BarI bahmaUlya (ar
maAinasakao GarmaA jaA. saLAR gauLe yasao Bannau
hALekao wA sa[mamaRrkao Bau<fulkao iTayao. yaezaULe KaA<dq
Bakao C Banaer Bana/ 'maero taoikakao samaya ita
ganauR Bakao baeLA yasaLe yaezaUkao wAkaomaA yao saug ainData
naijaka Akao C. ma inastaAr caAfkao Baojana maerA
(ar KaNyaAna.
caeLAhisata itamao GarmaA KaAnaeCu.
caeLAhLe yao deKae ina itanaIh yao ARmaAR
Paita irsaA. caeLAhLe saoDaee/ "yao (ar ikana naxw

garekao
10
caeLAhLe yaezaUkao
salLAh paU, aR gairid. itanaIhLe inastaAr-caAfkao Baoja

tayaAr paAre.
20
yasaLAR Daerq dAmamaA baecaer garIbahLAR idna
saikanTyao.
19
jaba saA<Ba Bayao/ yaezaU ApanaA caeLAhsaATa

21
KaAnaAmaA basaekaA hnauhnTyao.
itanaIh sabaqLe KaAnaA
yaezaULe yaI saba TaAhA paAnauBayao. yaezaULe BannauBayao/
KaArhekaA iTa. yaezaULe BannauBayao/ "ma itamaIhLAR
"itamaIhLe yao ARmaARLAR ikana idkadArI idrheCQ
saA<cao BandCu. itamaIhmaDyae kaunaq kajanaALe maLAR
11
saLe maLAR saL kaAyaR garekaI iCna.
taI garIba
ivazvaAsaGaAta ganaeRCQ.
22
maAinasah sadA itamaIh saATaCna.* tar ma sa< D aq

itamaIhkao saATa rhnae Cqna.
12
yasa saILe maero zarIrBair
(ar Ciridna. saLe maLAR ma mare paiC mta-saMkaArkao

inaimta tayaAr paArekaI hna.
13
ma itamaIhLAR saA<cao
caeLAhLe yao saunaer duKaI Ba. Pa yaekaLe hA<LAR
saoDae/ "PaBau/ inazcayanaq ma yao ka janaA hona-WIka

ho
23
yaezaULe javaApa idnauBayao/ "jasaLe maero kacaQrAmaA
ma isata hAta fubaAyao yasaqLe maLAR ivazvaAsaGaAta ganaeRC.
BandCu. yao sausamaAcaArh saArA saMsaArmaA PacaAr gairnaeC.
24
ina Pa yaeka WA<maA yao saILe garekaI sau-kaAyaRhLAR
yastaq LeiKakao C. tar maAinasakao pauaLAR maAnauRkao
paina BainanaeC. ina maAinasahLe itanaLAR sa<Daq samBanae
inaimta saumpanae yasa vyai(aLe narAmao pair,aAma Baognau panaeRC.
Cna.
yatao hnauBandA ta yao maAnCe najainmakaq baesa iTayao.
maAinasakao paua jaAnaeCna ina manaeRCna/ DamaRzaAsamaA
25
yahdU A yaze akU ao zaau
yaezaULAR Banae/ "gaujyaU/ inazcayanaq ma

14
ina yahUdALe jasaLe yaezaUisata ivazvaAsaGaAta gare
yasa paiC baAHjanaA caeLAhmaDyae kajanaA mauKya
yao kajanaA
hona-WIka ho
yaezaULe BannauBayao/ "ho/ yao itamaI naq hQ.
paUjaAhArIhkahA< ga. yao caeLAkao naA< yahUdA skaryaotaI

15
iTayao.
yasakao LAiga itamaILe maLAR kaita paqsaA idnCQ

paUjaAhArIhLe itanaLAR caA<dIkaA
16
parmaze varkao rAaI-Baojana
yahUdALe BaNyao/ "ma itamaIhLAR yaezaU saumpanaeC.u

30
isaaA id.
yasabaeLAdeiKa yahUdALe yaezaULAR sauimpaidnae maQkaA Kaojna
LAgyao.
:makaURsa 1422-26; LkaA 2215-20; 1 kaoirnTaI 1123-25

26
jaba itanaIh KaA<dq iTa/ yaezaULe rowI iLnauBayao.
yaezaULe rowIkao inaimta parmaezvarLAR DanyavaAd idnauBayao r

yasaLAR wukaA paAnauRBayao. yaezaULe ApanaA caeLAhLAR
rowI idnauBayao. yaezaULe BannauBayao/ "yaI rowIh Le ina
yaze aL
U e inastaAr-caAf Baoja KaAnau Bayao
:makaURsa 1421-22; LkaA 227-14/ 21-23; yaUhnnaA
1321-30
17
KaimarI rowIkao paihLo idna/ caeLAh yaezaUkahA<
KaA. yao rowI naq maero zarIr ho.

27
yasapaiC yaezaULe ka pyaALA dAKarsa iLnauBayao.
yaezaULe yasakaoLAiga parmaezvarLAR DaNyavaAd idnauBayao ina

yao caeLAhLAR idnauBayao. yaezaULe BannauBayao/ "itamaIh
28
A. caeLAhLe Banae/ "inastaAr-caAfkao Baojana ganaR
Pa yaekaLe yasabaAw ipao.
hAmaI tapaARLAR tayaAr paAiridnCQ. hAmaILe kahA< KaAnaA
maero rgataLe parmaezvarkaobaaw hA<kao maAinasahkaALAiga
yao dAKarsa maero rgata ho.
tayaAr garekao tapaAR caAhnau hnC
nayaA< karArkao PaArmBa ganaeRC. yao rgata Daerq maAinasahLAR

itanaIhkao paApahkao amaAkao LAiga idnC.
taI saATaCna vyavasTaA 1511.
29
ma
itamaIhLAR BandCu ma yao dAKarsa paeir ipa<idna
45
ma(aI 2630-51
40
jabasamma maero ipataAkao rAjyamaA nayaA< jastaq Bar hAmaIh
caAhnau Bakao pamaA hosa.
kaq saATa ipa<dqnaQ.
caeLAh BakahA< paikaRnauBayao. yaezaULe itanaIhLAR masta
30
itanaIh sabaqLe wA Bajana gaA.
yasapaiC
naIh 'BaAsae pavaRtamaA ga.
inadArhekao paAnauBayao. yaezaULe paausaLAR BannauBayao/ "itamaI

maero inaimta ka Ga,wA paina jaAgaA basna sa(aqnaQ
41
yaze aL
U e BannaBu ayao hAk< aA caL
e AhLe hAL
< AR Cof n aC
e na
31
yasapaiC yaezaU ApanaA
jaAgaA Bar basa ina PaATaRnaA gar/ jasaArA itamaI
Asa(aImaA panaeR CqnaQ. itamao AtmaA rAjaI C tar itamao

zarIr kamajaor C.
42
yaezaULe caeLAhLAR BannauBayao/ "Aja maDyarAtamaA
yasapaiC yaezaU paeir doaopawka jaAnauBayao ina
maero kaAr,aLe itamaIhLe Apanao ivazvaAsa hrAnaeCQ.
PaATaRnaA ganaR LAgnau Bayao/ "maerA ipataA/ yaid maqLe yasaLAR
ikanaBanae yao DamaRzaAsahmaA LeiKakao C
naipa samma yao yaAtanaAkao pyaALA mabaAw hwAna samBava
'ma gaoWALoLAR PahAr ganaeRCu/ ina baTaAnakaA
na Ba tapaARLe caAhnau Ba jastaq hna idnau hvasa.

43
BaefAh Crpaxw hnaeCna
jakairyaA 137
32
ma marepaiC/ ma m yaudeiKa baQrI WnaeCu. yasapaiC ma
gaAiLLI jaAnaeCu. itamaIh paugnau iGanaq ma yahA< jaAnaeCu.

33
paausaLe Banae/ "sabaq caeLAhLe tapaARkao kaAr,aLe
ivazvaAsa hrAna sakanaeCna. tar ma maero ivazvaAsa kaihlyaq
paAnauBayao ikanaBanae itanaIhkao A<KaAh BaArI iTa.

44
yasakaAr,a itanaIhLAR CAfer yaezaU kaehI par jaAnau
Bayao ina paeir PaATaRnaA ganaR LAgnauBayao. taeao pawkakao

PaATaRnaAmaA paina hA<Le yahI yaAcanaA ganauRBayao.
45
hrA<idna.
34
yaezaU paeir ApanaA caeLAh BakahA< jaAnau Bayao
yasa palw paina yaezaULe itanaIhLAR masta sauitarhekaA
taba yaezaU caeLAhkahA< jaAnauBayao ina BannauBayao/
yaezaULe BannauBayao/ "ma itamaIhLAR saA<cao BandCu.
"itamaIh Baq sauitarhekao r ivaZAma gairrhekaq CQ
Aja kaq rAtamaA BaALe baAsnau iGa itamaILe maLAR
maAinasakao pauaLAR paApaIhkao hAtamaA sauimpanae samaya
taInapalw nakaAr gairsakaekaA hnaeCQ.
naijaka Asakaekao C.
35
tar paausaLe (ar id/ "ma tapaARLAR kaihlyaq
46
W? hAmaI gahAlna paCR.
yahA< maLAR ivazvaAsaGaAta ganaeR A<dq C.
nakaAr ganaeRCqna ma paina tapaAR saATaq manauR paretaA paina.

yaze aU paka A panaRu Bayao
ina sabaq caeLAhLe yahI kaurA dohorYA.
yaze aU ArA kaAntamaA PaATanR aA

:makaURsa 1432-42; LkaA 2239-46
36
47
jaitabaeLA yaezaU baAtacaIta gadqR hnauhnTyao/ yahUdA
yahA< Apaug ae. baAHjanaA caeLAhmaDyae yahUdA kajanaA
yasapaiC yaezaU Apanao caeLAhsaATa gaetasamanaI
iTa. yahUdAsa<g a TauPaq maAinasah iTa. taI maAinasah
Bannae WA<maA jaAnauBayao. yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/
mauKya paUjaAhArIh r janataAkaA ajahLe paWAkaA
"itamaIh yahI| basa/ ma caA<ih yahA< gar PaATaRnaA gaCuR.
iTa. yahUdAkaA taI maAinasah tarvaAr r BaALAhArA
37
saijjata iTa.
yaezaULe paausa r jabdIkao du CorAhLAR hA<kao
saATamaA iLnauBayao. ina yaezaU KaUbaq duKaI r ivacaiLta

bannauBayao.
38
yaezaULe paausa r jabdIkao du CorAhLAR
48
yahUdALe yaezaULAR icanaAna Banaer
itanaIhLAR yao saMkaeta id. yahUdALe Banae/ "ma jasaLAR

mvaA< gaCuR hI naq yaezaU ho. saqLAR pakanau.
49
ina
BannauBayao/ "maerA AtmaA duKaq duKaLe Bairkao C. maero
yahUdA isaDaq yaezaUkahA< ga ina Banae/ "he gaujyaU?
dya paIrLe iCyaA-iCyaA Bakao C. itamaIh yahA< masa<g a
yasapaiC yahUdALe yaezaULAR mvaA< KaA.
jaAgao basa ina paKaR.

39
ina yaezaU itanaIh BadeiKa kaehI paritar jaAnauBayao.
yaezaU BaU<maA Gaopo panauRBayao ina PaATaRnaA ganaR LAgnauBayao/
50
yaezaULe BannauBayao/ "he imaa/ itamaI kae ganaR AkaA
CQ yao gar.
yai(anaq baeLA maAinasah A ina yaezaULAR hAta
51
"maerA ipataA/ samBava Ba maLAR yaAtanaAkao yao pyaALA
hALe ina hA<LAR paika.
naidnauhosa. tar yao maqLe caAhekao pamaA hona tapaARLe
yaezaUkao saATamaA BakaA kajanaA caeLALe Apanao hAta
jaba yatao Bayao taba
ma(aI 2652-71
46
pasaArer tarvaAr iBakayao. saLe PaDaAna paUjaAhArIkao naokarLAR
Cna. kae ApaUmaAiTa Lg aAkaA AropahPaita tapaARkao
hANyao ina kaAna ca iCnaAidyao.
javaApa kaehI Cqna kae itanaIhLe WIkaq BanaekaA hna
52
yaezaULe itanaLAR BannauBayao/ "itamao tarvaAr yasakaq
WA<maA hAL. jasaLe tarvaAr caLA<C saLAR tarvaArLe

53
naq maAdRC.
63
yaezaULe kaehI Bannau Bana.

taba PamauKa paUjaAhArILe yaezaULAR Banae/ "ihLe tapaAR
itamaI yastao saocCQ ika maerA ipataALAR/
zapaTamaA hnau hnC/ jaIivata parmaezvarkao naA<maA hAmaILAR
maLAR sahAyataA ganauRhosa BanaI ma ivantaI ganaR sai(ana< ina
sa yakaurA Bannau hvasa BanaI ma tapaARLAR Adeza gaCuR.
hA<Le vagaRdUtahkaA baAh palwna Baq paWAnau hnna
hAmaILAR Bannauhosa kae tapaAR naq KaIxw/ parmaezvarkao paua
54
hnauhnC
tar yasa vasTaAmaA DamaRzaAsahmaA LeiKakaA kaurA
kasarI paU, aR hnaeC DamaRzaAsaLe BanC yao yastaq hnaupaCR.

55
64
yaezaULe BannauBayao/ "ho/ ma naq h<. tar ma BandCu
taba yaezaULe sabaq maAinasahLAR BannauBayao/ "itamaIh
BaivaxyamaA tapaARL
e maAinasakao pauaLAR parmaezvarkao dAihnaepai
makahA< tarvaAr r BaALAh iLr AyaQ/ maAnaA ma ka
baisarhekao ina vagaRkao baAdLmaA A<dq garekao deKnau
parADaI hU<. ma Pa yaeka idna maindrmaA basaer isakaArhekao
hnaeC.
hnTae ina itamaIhLe maLAR yahA< pakaenaQ.
56
tar yaI
65
PamauKa paUjaAhArILe jaba yao kaurA saunae naI KaUbaq
sabaq kaurAh gamava(aAhLe LeKae nausaAr paU, aR hnakaA
kaoiData Ba. Apanaq vasa cyaAtdq naLe Banna LAgae/ "yao
inaimta Bayao. yasapaiC yaezaUkao sabaq caeLAh hA<LAR
maAinasaLe parmaezvarkao inandA garekao ho? hAmaILAR
kaLo Cofer BaAgae.
baesaI PamaA,akao kae KaA<cao C itamaIh sabaqLe iyanaLe

parmaezvarkao ivamaA inandA garekaA saunyaQ.
66
itamaIhkao
kae rAya C
yaze aU yahdU I PamaK
u ahkao iGa
yahUdIhLe javaApa id/ "naI doxaI Cna naI m yau
:makaURsa 1453-65; LkaA 2254-55/ 63-71;
d,fkao yaogyaCna.
yaUhnnaA 1813-14/ 19-14
67
yasapaiC maAinasahLe yaezaUkao mauKamaA Tauikaid.
57
jasaLe yaezaULAR pakaekao iTayao yaezaULAR PamauKa
paUjaAhArI kaqyaApaAkao GarmaA paurYA. zaAsaIh r baUfA

yahdI ajah yahA< BaeLA BakaA iTa.
yasapaiC itanaIhLe naLAR mauaALe ihkaAR. kasaq-kasaqLe

yaezaULAR BaApaw id.
68
itanaIhLe Banae/ "itamaI gamava(aA
58
paausaLe
yaezaULAR paCYA/ tar yaezaUkao naijaka Bar hona.
KaIxw ho Bannae PamaA,a deKaA? jasaLe itamaILAR ipawYo

yao kao ho
jaba yaezaULAR PaDaAna paUjaAhArI kahA< Liga<dq iTayao paausa

PaDaAna paUjaAhArIkao Garkao A<g anasamma A. naI yahA<
gar paALehkao naijakamaA basae. yaI sabaq kaurAh kasarI
yaze aL
U AR icandCu Banna paasu a frA
nta hnaeC BanaI paausa henaR caAhnTae.
:makaURsa 1466-72; LkaA 22-56-62;
59
PaDaAna paUjaAhArIh r yahdI naetaAhkao sampaU, aR
mahAsaBaALe yaezaUkao ivamaA kaunaq na kaunaq BaU<Wo Kaow

deKaAnae kaoizaza gare jasaArA itanaIh yaezaULAR maAnaR
yaUhnnaA 1815-18/ 25-27

69
yasabaeLA/ paausa A<g ana baAihr baisarhekaA iTa.
wI naokanaIR kaewI paausakahA< Apaug aI. yao kaewILe
60
sakaTae.
Daerq maAinasah A ina yaezaUkao iva
BanaI/ "itamaI yaezaUsa<gaq iTayaQ/ jao gaALILIbaAw AnauBakao
BaU<WA iBayaogah Lg aA. tar mahAsaBaALe yaezaULAR
iTayao.
maAnaRsaikanae yatao kaunaq iBayaoga paAna sakaenana. taba
70
dujanaA maAinasa Ar Banna LAgae/
61
"yao maAinasaLe Banae
'ma parmaezvarkao maindr BatkaAna sakaCu ina taIna

idnaiBaa paeir ma yasaLAR banaAidna sakaCu.
tar paausaLe yahA< paisTata BakaA sabaq maAinasahkao
iGa yao kaurALAR vaIkaAr gare. naLe Banae/ "maqLe

kaehI bauiBana ika itamaIh kae kaurA gairrhekaA CQ
71
yasapaiC paausaLe yao WA< Cofe. FokaAmaA kaoR
62
ina PamauKa paUjaAhArILe Wer yaezaULAR BannaLAgae/
"yaI maAinasahLe tapaARkao ivamaA iBayaoga lyaAkaA
kaewILe itanaLAR deKaI.
yahA< BakaA maAinasahLAR
yasaLe BanaI/ "yahI maAinasa naAsartakao yaezaUsa<g a iTayao.
47
72
ma(aI 2672-2717
paausaLe paeir vaIkaAr garYo. naLe Banae/
Kaeta ikannae inazcaya gare. yao jamaInaLAR itanaIhLe
"parmaezvarkao naA<maA zapaTa KaAr BandCu ika yao
yazaLemamaA Gaumna A<dA marekaAhkao LAza gaAfnae
maAinasakao ho ma icaindna<?
WA< banaAnae matao gare.
73
kaehIsamayapaiC/ kaehI iBarhekaA maAinasah paausakahA<
yasaq kaAr,aLe Ajasamma yao

9
KaetaLAR rgatakao jamaIna Bannae gairnC.
yasarI yatao
ga ina Banae/ "hAmaI jaAndCQ ika itanaIh maDyae itamaI
hnaeC Banaer yaimaRyaA gamava(aALe jae BanaekaA iTa sao paU, aR
ka yaezaUkao caeLA hQ. itamao kaurA garALe yao PamaA,a
Bayao.
gaCR.
"itanaIhLe 30 vawA caA<dIkaA isaaAh
74
taba paausaLe iDaaAnaR LAgae. d]F Bar naLe
iL. yahUdIhLe yaitanaq paqsaA hA<kaq jaIvanakao

10
BannaLAgae/ "ma parmaezvarkao naA<maA zapaTa KaAr BandCu
LAiga cau(aA ganaeR inazcaya garekaA iTa.
ika yao maAinasa kao ho ma icaindna<. paausaLe yasao Bannae
maLAR Adeza ganauR Ba Baq itanaIhLe taI 30
ivai(akaq BaALe baAsyao.
75
taba paausaLAR yaezaULe BanaekaA
kaurAh samBanaA Bayao "BaALe baAsna iGanaq maLAR
parmaPaBauLe
vaw A isaaAh kau mhALe k ao jamaIna ikanna

caLA.*
itamaILe taInapalw svaIkaAr ganaeRCQ. yasapaiC paausa

baf AhAikama ipaLAtasaArA yaze aL
U AR Paznah
baAihr gar DauDau ro.
yaze aL
U AR baf A hAikama ipaLAtasakahA< Lig ayao
:makaURsa 151; LkaA 231-2; yaUhnnaA 1828-32
palw ibahAnaq/ sabaq mauKya paUjaAhArIh r

27 BaoiL
aja PaDaAnahLe yaezaULAR maAnaR ApasamaA
sarsalLAh gare.
itanaIhLe yaezaULAR saAMgLoLe baA<Dae.
11
yaezaU bafA hAikama ipaLAtasakao gaAif iBanau
Bayao. ipaLAtasaLe hA<LAR Pazna gare. naLe saoDae/ "kae

itamaI naq yahUdIhkao rAjaA hQ
yaezaULe javaApa idnauBayao/ "ho/ ma h<.
12
jaba mauKya paUjaAhArIh r aja yahUdI PaDaAnahLe
yasapaiC itanaLAR bafA hAikama ipaLAtasa kahA< paurYA.
yaezaU iva iBayaoga Lg aA/ hA<Le kaunaq (ar idnau
itanaIhLe yaezaULAR ipaLAtasaLAR sauimpaid.
Bana.
13
yahdU Akao Atmah yaA

:Paeirta 118-19
3
yahUdALe yaezaULAR m yau d,f idkao bauBae. yahUdA
ina ipaLAtasaLe yaezaULAR Banae/ "itamaILe itamaImaAiTa
LgaAkaA iBayaogah saunaenaQ. ikana itamaILe (ar iddqnaQ

14
tar yaezaULe ipaLAtasaLAR kaehI javaApa idnau svaIkaAr
ganauRBayao. yasamaA ipaLAtasa KaUbaq caikata Ba.
kajanaA iTa jasaLe yaezaULAR ivazvaAsaGaAta garekaA iTa.

yahUdALAR yasamaA yanta duKa LAgyao ina saLe 30
yaze aL
U AR ma(u a g anaRu ipaLAtasakao Pacaxe wA sapaL
vawA caA<dIkaA isaaA mauKya paUjaAhArIh ina bauFA yahUdI
naetaAh kahA< pakaAR idyao.
yahUdALe Banae/ "maqLe paApa
gare/ maqLe kajanaA inadoRxa maAinasaLAR maAnaR lyaA<.

yahUdI PamauKahLe Banae/ "hAmaILAR yasakao vaAstaA
Cqna. yao itamao samasyaA ho/ hAmao hona.
5
yasakaAr,a yahdALe caA<dIkaA jammaq isaaAh maindriBaa
15
Pa yaeka vaxaR inastaAr caAfkao samayamaA baFA hAikamaArA
TaunauvaAmaA parekaA kajanaA jasaLAR maAinasah mau(a ganaR

BanaI caAhnCna/ mau(a gairnae gairnC.
16
yasabaeLA kajanaA
kadmaq duxw kaqdI TaunauvaAmaA parekaA iTayao. yasakao naAma

yaezaU barbbaA iTayao.
17
sabaq maAinasah ipaLAtasakaq GarmaA
paAiLidyao. yasapaiC yahdALe yao WA< CAfYo ina
TauiPakaA iTa. ipaLAtasaLe maAinasahLAR Banae/ "itamaIhkao
Apaq Baui,fr Atmah yaA garYo.
LAiga kajanaA maAinasaLAR mau(a gairnaeC. kauna maAinasaLAR
mauKya paUjaAhArILe isaaAh bawuLe. itanaIhLe Banae/
maqLe mau(a gairidkao caAhnCQ yaezaU barbbaA/ vaA yaezaU
"kaAnaUna nausaAr yataA paqsaAh maindrkao paqsaAsa<ga imasaAnau

h<dqna/ ikanaBanae yao paqsaA kasaqkao m yaukao LAiga idkao
ho.
yasapaiC itanaIhLe taI isaaAhbaAw kaumhALekao
"itanaIhLe ikanna caLA jakairyaA 1112-13; yaimaRyaA

326-9.
ma(aI 2718-40
jasaLAR KaIxw BainanC?
48
18
ipaLAtasa jaAndTae ika
bafAhAikamakao mahLmaA lyaAR paurYA. sabaq saqinakah

28
maAinasahLe naq xyaARkao kaAr,aLe yaezaULAR itanaIkahA<
yaezaU vairpair BaeLA Ba.
sauimpakaA hna.
taAirid ina rAtao vasa Lg aAid.
19
itanaIhLe yaezaUkao gaApaAwA

29
taba itanaIhLe
jaba itanaI NyaAyaka(aARkao kausaIRmaA basaekaA iTa/
kaA<F
Akao maukauw banaA ina yaezaUkao wAkaomaA paihrAid.
nakaI DamaRpatnaILe itanaLAR wA samaAcaAr paWAna.
ina itanaIhLe hA<kao dAihnae hAtamaA wA LWI
samaAcaAr yastao iTayao " yao inadoRxa maAinasakao iva
TamaAid. yasapaiC taI saqinakah yaezaUkao iGa Gau<fA
kaehI naganaRuhosa. itanakao baAremaA Aja rAtaI maqLe sapanaA
wekae ina nakao iKalLI fAna TaALe. itanaIhLe
deKaekaI Cu. ina jasaLe maLAR yanta ivacaiLta
Banna LAgae/ "he yahUdIhkao rAjaA hAmaI itamaILAR
taulyaAkao C.
saLAma gaCQR.
20
tar mauKya paUjaAhArIh r yahUdI ajahLe
30
saqinakahLe yaezaULAR Tauikaid. ina
sakao LWILe naLAR naq wAkaAmaA cauwna TaALe.
31
jaba
barbbaALAR mau(a gairidnaupaCR ina yaezaULAR maAnauRpaCR BanaI
itanaIhLe yaezaUkao iKalLI fAsakae taba itanaIhLe
ivantaI ganauR BanaI maAinasahLAR saurYA.
nakao basa taAirid ina paeir nakaq basa Lg aAid
21
ipaLAtasaLe Banae/ "barbbaA r yaezaU maDyae itamaIhkao
LAiga maqLe kasaLAR Coifidnau panaeR ho
yasapaiC yaezaULAR Bau,fYAr maAnaRLAR iLr kaehI wAFA

ga.
maAinasahLe (ar id/ "barbbaALAR mau(a gairidnau

yaze aL
U AR ka U samaA Bau ,fYAyao
hvasa?
22
ipaLAtasaLe saoDae/ " yasao Ba yaezaU jasaLAR KaIxw
Banaer BainanC kae ganauRpanaeR

sabaq maAinasahLe Banae/ "saLAR kaUsamaA Bau,fYar
maAnauRpaCR?
23

32
saqinakah yaezaULAR iLr zahrdeiKa baAihr garhekaA
iTa. saqinakahLe kaunaq wA maAinasaLAR jabarjastaI

garer yaezaUkaoLAiga kaUsa lyaAna Lg aA. isairnamaA basnae
ipaLAtasaLe saoDae/ "ikana saLe kae galtaI garekao
yao maAinasakao naAma izamaona iTayao.
33
itanaIh gaLg aTaA
C tar sabaqLe a varLe karAr Banae/ "saLAR
Bannae WA<maA Apaug ae. :gaLg aTaAkao TaR "Kapare WA<
kaUsamaA Bau,fYAr maAnauRpaCR.
ho.
24
34
jaba itanaIh gaLg aTaAmaA paug ae saqinakahLe
ipaLAtasaLe deKae ika ba kasaq garer paina maAinasahkao
yaezaULAR dAKarsa ipana id. yao dAKarsaisata ipa(a
ina,aRya badLAna saika<dqna. ina naLe yao paina deKae ika
imasaAkao iTayao. yaezaULe yasaLAR caAKnau Bayao tar ipana
maAinasah (aeijata BarhekaA iTa ina Bana Bana
vaIkaAr ganauBayao.
jaofLe karA<dq iTa. ipaLAtasaLe sabaqkao iDa paAnaI
wg< aA. yasapaiC saqinakahLe yaezaUkao gaApaAwA paAnaLAR
iL ina apanaA hAtah DaoR paKaALe. yasapaiC naLe
ApaUmaABa baAFnaLAR icaA gare.
35
taba saqinakahLe yaezaULAR kaUsamaA
37
36
itanaIh yahA< vasae
Banae/ "maLAR yao maAinasakao m yaukao inaimta doxaI WhrYAnae
rKavaALI gare yaezaUkao.
Cqna. doxa itamaIh maAiTa panaeRC.
LeiKakao wA doxa-paaLAR hA<kao wAkaomaAiTa
25
sabaq maAinasahLe (ar id/ "hAmaI saATa saATaq
hAmaA CorA CorIh yao maAinasakao m yaukao BaAgaI

h n ae C Q = .
26
itanaIhLe yaezaUkao ivamaA
rAiKaid. yao paamaA LeiKakao iTayao "yaI yahdU IhkaA

rAjaA yaz
e aU hn a.
38
yaezaUsa<g aq dujanaA fAkaUhLAR paina
ntamaA ipaLAtasaLe itanaIhkaA inaimta
kausamaA Bau,fYAkao iTayao. wA fAkaULAR yaezaUkao
barbbaALAR Coifid. ipaLAtasaLe kaehI saqinakahLAR
dihnaepai r kaoR fAkaULAR hA<kao debaepai Bau,fYA
yaezaULAR kaorAR LAna Lg aA. yasapaiC saLe yaezaULAR
kao iTayao.
kaU samaA Bau,fYAr maAnaRLAR itanaIhkao hAtamaA sauimpaid.
gaTaeR maAinasahLe wA<kao hlLAr inandA gadRTae ina

BaNdTae
27
40
39
Anae jaAnae maAinasahLe yaezaULAR inandA
"itamaILe naq BanaekaA hQ maindr BatkaA ina
ipaLAtasakao saiq nakahArA yaze akU ao iKalLI
ma taInaidna iBaamaA maindr paeir banaAidnCu. ba
ApaULAR bacaA? yao kaUsabaAw oLR/ yaid itamaI saA<caq
yasapaiC ipaL A ta s akaA saq i nakahLe yae z aU L A R
parmaezvarkao paua hQ Banae?
49
41
mauKya paUjaAhArIh/ zaAsaIh/ r aja yahdI
PaDaAnah paina yahI| iTa. taI maAinasahLe paina yaezaUkao

iKalLI fAna TaALe.
42
itanaIhLe Banae/ "naLe
LAR bacaAkaA Cna. tar ApaqLAR naLe ba<caAna
ma(aI 2741-64
maAinasah icahAnabaAw baQrI We.
53
jaba yaezaU baQrI
WnauBa paiC/ taI maAinasah jao icahAnabaAw baQrI

WekaA iTa paivaa nagar iBaa ga ina DaerL
q e itanaIhLAR
deKae.
54
sakaenana. maAinasahkaA nausaAr naI naq aALkaA rAjaA
saenaAkaA iDakaArI ina saqinakah jasaLe yaezaUkao
hna. yaid naI naq aALkaA rAjaA hna Banae/ ba
raA gairrhekaA iTa itanaIhLe Bau<caALo gakao r
naLAR kaUsabaAw oLRnau dee. yasapaiC hAmaI naLAR
ivaGna Gawekao nauBava gare. itanaIh KaUbaq BayaBaIta Ba
43
ivazvaAsa ganaeRCQ=.
naLe parmaezvarmaAiTa ivazvaAsa rAKae.
ina Banae/ "saA<caq naq hA<naq Pamaezvarkao paua hnauhnTyao.

55
yasakaAr,a ba parmaezvarLe naq naLAR bacaAna/ yaid

parmaezvarLe cCA ganauR hnC Banae. hA< ApaqLe Bannau
Bakao C/ ma naq parmaezvarkao paua h<.
44
ina yastaq
kaUsa deiKa Daerq wAFA basaer Daerq ARmaARhLe
heirrhekaA iTa. taI ARmaARhnaq gaALILIdeiKa yaezaUkao

56
saATa nakao deKareKa ganaR AkaA iTa.
mairyama
PakaArLe yaezaUkao CemaA wAMigakaA fAkaULe paina hA<kaA
magdiLnaI/ yaAkaUba r yaUsaupakaI amaA mairyama ina
inandA gare.
jabdIkaA CorAhkaI AmaA taI saIh maDyae iTa.

yaze aL
U AR g aAifyao
yaze akU ao m yau

45
WIka id<sao baAH bajae sapaU, aR dezamaA naq <DyaAro
57
yasaq baekaI yaUsaupa naAma garekao kajanaA DanaI
maAinasa yazaLemamaA A. irimaiTayaA nagarmaA basnae

58
CAyao. yastao nDakaAr PaAya taIna Ga,wA samma Barhyao.
naI yaezaUkaq kajanaA caeLA BakaA iTa.
46
PaAya 3 bajae itar yaezaU WULo varmaA karAnau Bayao/
ipaLAtasakao saAmau a ina yaezaUkao LAzakao inaimta
"LI/ LI/ LAmaA sabakaTaAnaI yasakao TaR/ "maerA
itanaLAR ivantaI gare. ipaLAtasaLe ApanaA saqinakahLAR
parmaezvar/ maerA parmaezvar/ tapaARLe maLAR ikana kaLq
yaUsaupaLAR yao LAza idnau Bannae Adeza gare.
CAfnau Bayao*
yaUsaupaLe tyao LAza iL ina wA paAtaLo gaALe
47
CemaA iBarhekaA kaehI maAinasahLe yaI sabaq saunae.
ina Banae/ "hA<Le iLyaALAR baoLAnau h<dqC.

48
bahe.
59
yaUsaupa
tyasapaiC
60
yaUsaupaLe yaezaUkao yao LAzaLAR wA nayaA<
icahAnamaA rAKae jasaLAR naI ApaqLe BaKaRrq caAnamaA
aAisa itanaIhmaDyae ka janaALe Baq dgaurer gaR
KaopaI banaAkaA iTa. taba naLe icahAnakao FokaA
wA paa iLr Ayao. yasaLe yao pa{{a isakaARLe
kadmaq WULo Fu[A LfA<dq lyaAr band gairid. yaita
Barer wA LImaA baA<Daer rAKaekao iTayao. ina saLe
garepaiC yaUsaupa Apanao baAwo LAgae.
yaezaULAR ipana idnakaA inaimta spaa WAna yasakao
ina mairyama naAma garekaI kaoR ARmaAR paina icahAnakao
payaoga gare.
49
tar maAinasahLe Banae/ "hAmaI paKaQR
61
mairyama magdiLnaI/
kaoR pai baisarhekaA iTa.
ina herQ hA<LAR ba<caAna iLyaA Anae hna ika

yaze akU ao icahAnamaA pahrA
honana.
50
Bayao. ina PaA,a yaAgnau Bayao.

51
62
yaezaU paeir ka palw WULo varmaA icacyaAnau

jaba yaezaU manauR Bayao/ maindrkao padAR Apaq duR
yasa idnaLAR tayaArIkao idna BainanTyao. BaoiLpalw/
mauKya paUjaAhArIh r pairsaIh ipaLAtasakahA< paug ae.

63
itanaIhLe Banae/ "vaAmaI/ hAmaILAR TaAhA C ika yasa
wukaA Bar cyaAitayao. yao wupaAdeiKa paedsamma vaAr paAr
Wg aAhALe yao ija<do C<dA 'taIna idnapaiC ma paeir baQrI
cyaAitayao. kaAka BaQ|caALo gayao ina caAnah paAwe.
WnaeCu Banaekao iTayao.
52
icahAnamaA pahrA idnae Adeza paALehLAR idnauhosa.
icahAnah iGa/ ina parmaezvarkaA mairsakaekaA Daerq
64
yasakaAr,a taIna idnasamma yao
sakao caeLAh Ar tyahA<baAw sakao LAza caorer

"mare A CAf nau Bayao BajanasaMah 221.
LqjaAna sakaCna. ina itanaIhLe maAinasahLAR 'itanaI
ma(aI 2765-2820
50
marekaobaAw jaAgae BannasakaCna. yasapalwkao DaokaA paihLekao
BannauBayao/ "iBavaAdna C? ARmaARh yaezaukahA< ga.
BandA Daerq BayaAnaka hnasakaC.
itanaIhLe Ba hA<kao paA pakaer hA<LAR paAsanaA
65
ipaLAtasaLe Banae/ "kaehI saqinakahLAR iLr jaA
gare.
10
ina yaezaULe itanaIhLAR BannauBayao/ "frAnau
ina ApaULe sakaesamma icahAnaLAR sauriata rAKa.
padqRna. jaA ina maerA BaAhLAR gaALILImaA jaAna
66
Bainadee. itanaIhLe maLAR yahA< deKna paAnaeCna.
yasakaAr,a itanaIh yahA< ga ina Fu[aLe band garer
maohr Lg aa ina paALeh Kawar icahAnaLAR sauriata

yahd I PamaK
u ahLAR sacU anaA
banaA.
11
itanaIh yahA< hA<kaA caeLAhLAR Banna ih<fe.
yaze aU baQrI Wekao samaAcaAr
kaehI samaya paiC icahAnaLAR pahrA idrhekaA saqinakah
zahrmaA ga. itanaIh PamauKa paUjaAhArIh kahA< ga
paiClLo idna saptaAhkao paihLo idna

28 zabaATakao
iTayao. paihLo idnakao BaukaBaukae jyaALo baeLAmaA
12
ina itanaIhLAR sampaU, aR GawnaA baAre saunaA.
taba
mauKya paUjaAhArIh ina aja yahdI Baewe ina sar-salLAh
mairyama magdiLnaI r mairyama naAma garekaI kaIR ARmaAR
gare. itanaIhLe saqinakahLAR Gausa idnae yaojanaA imaLa.
icahAna henaR ga.
13
yasabaeLA
yahA< WULo BaQ|caALo gayao. vagaRbaAw
PaBaukao wA dUta taL itar oLeR.
yao vagaRdUta
icahAnatapaR ga ina icahAnakao Fu[ALAR palwAr par

saAre. yasapaiC naI yasamaiTa basae.
taI vagaRdUta ibajauLI
jastaq caimkaLA iTa. nakao gaApaAwA ih< jastao saetao

iTayao.
taI vagaRdUtaLAR deKaer saqinakah frLe kaAmae
ina mtaPaAya Bar Lfe.

5
itanaIhLe saqinakahLAR Banae/ "maAinasahLAR BannaU
ika rAtaI hAmaI inadArhekao baeLA yaezaUkaA caeLAh Ar

hA<kao mtadeh iLr ga.
14
itamaIhLAR kaunaq paina pWerobaAw mau(a ganaeRCQ=.
15
taba
itanaIhLe sao paqsaA iL ina paUjaAhArIhLe Banae

bamaoijama
kaAma
gare.
itanaIhkaA
maABa paqiL ina itanaIh
yao vagaRdUtaLe ARmaARhLAR Banae/ "itamaIh
kataq bafA hAikamakao
kaAnamaA yao Kabar paugyao Banae hAmaI hA<LAR manaAr
maABa
kaTaA
yahUdIh
ihLe
samma
PacaiLta C.
frAnau padqRna. ma jaAndCu itamaIh yaezaULAR KaoijarhekaA

CQ/ jasaLAR kaUsamaA Bau,fYAr maAirkao iTayao.
yaze akU ao Apan aA caL

e Ahsag< a kau rAkaAnaI
tar
yaezaU yahA< hnau hnna. hA< m yaubaAw baQrI Wnau Bakao
:makaURsa 1614-18; LkaA 2436-49;
C/ hA<Le iDa Banae jataq. A ina yao sTaAna her
yaUhnnaA 2019-23; Paeirta 16-8
jahA< hA<kao zarIr rAiKakao iTayao.
16
ina Baq ba
GaAhrjanaA caeLAh gaAiLLI ga.
17
itanaIh
gar hA<kaA caeLAhLAR Bainade. itanaIhLAR Bana/
yaezaULe BannauBakao fA<fAmaA paug ae. caeLAhLe yaezaULAR
'yaezaU paunajaIRivata hnau Bakao C. hA< gaALILI jaAnauhnC.
pavaRtamaAiTa deKae. itanaIhLe yaezaUkao paAsanaA gare. tar
yahA< itamaIhkao iGa naq hA< paugnau hnaeC. yahA<naq
kaehI caeLAhmaA zaMkaA iTayao.
hA<LAR itamaIhLe deKna paAnaeCQ. paeir taI vagaRdUtaLe
Ar BannauBayao/ "vagaR r pTvaIkaA saArA iDakaAr
Banae/ "maqLe itamaIhLAR ihlyaq Banaekao Cu.
maLAR idkao C.
19
18
yaezaULe itanaIhkahA<
yasakaAr,a jaA ina sabaq
yasapaiC taI ARmaARh tyao icahAna Cofer ga.
rAxwkaA maAinasahLAR maerA caeLAh banaAo. itanaIhLAR
itanaIh frA/ tar KauzaI paina Ba. itanaIh hA<kaA
ipataA/ paua r paivaa AtmaAkaA naAmamaA baiptasmaA de.
caeLAhLAR yahA< Bakao GawnaAh saunaAna dgaure.
tar
20
jae jae maqLe itamaIhLAR A$aA gare taI sabaq paALna
jaba taI ARmaARh hA<kaA caeLAhLAR Banna dgaudqR
ganaR itanaIhLAR isakaA. ina saMsaArkao ntasamma ma
iTa/ yaezaU itanaIhkaq iGa iBarhekao hnauhnTyao. yaezaULe
sadqva itamaIhkao saATamaA hnaeCu.
License Agreement for Bible Texts

World Bible Translation Center
Last Updated: September 21, 2006
Copyright 2006 by World Bible Translation Center
All rights reserved.
These Scriptures:
Are copyrighted by World Bible Translation Center.
Are not public domain.
May not be altered or modified in any form.
May not be sold or offered for sale in any form.
May not be used for commercial purposes (including, but not limited to, use in advertising or Web banners used
for the purpose of selling online add space).
May be distributed without modification in electronic form for non-commercial use. However, they may not be
hosted on any kind of server (including a Web or ftp server) without written permission. A copy of this license
(without modification) must also be included.
May be quoted for any purpose, up to 1,000 verses, without written permission. However, the extent of
quotation must not comprise a complete book nor should it amount to more than 50% of the work in which
it is quoted. A copyright notice must appear on the title or copyright page using this pattern: Taken from
the HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION 2006 by World Bible Translation Center, Inc. and used by
permission. If the text quoted is from one of WBTCs non-English versions, the printed title of the actual text
quoted will be substituted for HOLY BIBLE: EASY-TO-READ VERSION. The copyright notice must appear
in English or be translated into another language. When quotations from WBTCs text are used in non-saleable
media, such as church bulletins, orders of service, posters, transparencies or similar media, a complete copyright
notice is not required, but the initials of the version (such as ERV for the Easy-to-Read Version in English)
must appear at the end of each quotation.
Any use of these Scriptures other than those listed above is prohibited. For additional rights and permission for
usage, such as the use of WBTCs text on a Web site, or for clarification of any of the above, please contact World
Bible Translation Center in writing or by email at distribution@wbtc.com.
World Bible Translation Center
P.O. Box 820648
Fort Worth, Texas 76182, USA
Telephone: 1-817-595-1664
Toll-Free in US: 1-888-54-BIBLE
E-mail: info@wbtc.com
WBTCs web site World Bible Translation Centers web site: http://www.wbtc.org
Order online To order a copy of our texts online, go to: http://www.wbtc.org
Current license agreement This license is subject to change without notice. The current license can be found at:
http://www.wbtc.org/downloads/biblelicense.htm
Trouble viewing this file If the text in this document does not display correctly, use Adobe Acrobat
Reader 5.0 or higher. Download Adobe Acrobat Reader from:
http://www.adobe.com/products/acrobat/readstep2.html
Viewing Chinese or Korean PDFs To view the Chinese or Korean PDFs, it may be necessary to
download the Chinese Simplified or Korean font pack from Adobe. Download the font packs from:
http://www.adobe.com/products/acrobat/acrrasianfontpack.html

40 Matthew Nepali

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

40 Matthew Nepali

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

40 Matthew Nepali

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ma(aILe LeKake ao sasu amaAcaAr

yaze akU ao paAirvaAirka itahAsa

yaoATaAma AhAjakaA ipataA iTa.

yaezaU KaIxwkao paAirvaAirka itahAsa ho. hA<

AhAja jaeikayaAkaA ipataA iTa.

manassae AmaosakaA ipataA iTa.

Amaosa yaoisayaAkaA ipataA iTa.

jaeikayaA manassaekaA ipataA iTa.

yaoisayaA yaAkaoinayasa r sakaA BaAhkaA ipataA

baAhAma sahAkakaA ipataA iTa.

sahAka yaAkaUbakaA ipataA iTa.

:yao yasaq samayakao kaurA ho jaunabaeLA yahUdIhLAR

yaAkaUba yahdA r nakaA dAjau-BaAhkaA ipataA

dAsakaA pamaA baeibaLonamaA LigakaA iTa.

yahdA paereja r jaArAkaA ipataA iTa

yaekaoinayaAsa zaALitaLkaA ipataA iTa/

:itanaIhkaI maAtaA taAmaAr iTana.

zaALitaL jabaAbaeLkaA ipataA iTa.

heaona ArAmakaA ipataA iTa.

iLyaAikama AjaorkaA ipataA iTa.

nAAssaona salmaonakaA ipataA iTa.

AiKama iLdkaA ipataA iTa.

baoja obaedkaA ipataA iTa.

matTaAna yaAkaUbakaA ipataA iTa.

yaAkaUba yaUsaupakaA ipataA iTa.

yassaI rAjaA dAdkaA ipataA iTa.

yaUsaupa mairyamakaA Lognae iTa

dAd zauLemaAnakaA ipataA iTa.

ina mairyama yaezaUkaI maAtaA iTana.

:zauLemaAnakaI maAtaA iryaAkaI patnaI iTana.

yaezaULAR KaIxw* BainanTyao.

zauLemaAna roobaAmakaA ipataA iTa.

iLd iLyaAjarkaA ipataA iTa.

:obaedkaI maAtaA ta iTana.

Ajaor saAdokakaA ipataA iTa.

salmaona baojakaA ipataA iTa.

jabaAbaeL ibadkaA ipataA iTa.

ArAma imanaAdAbakaA ipataA iTa.

itanaIhLAR baeibaLonamaA Liga paiC

yasarI baAhAmadeiKa dAdsamma caQDa pautaAh

ibayaA AsaApakaA ipataA iTa.

iTa. dAdkao samaya deiKa maAinasahLAR baeibaLona

AsaApa yaosaApaAtakaA ipataA iTa.

paurYAnae baeLAsamma caQDa paustaAh iTa. ina yahUdILAR

yaosaApaAta yaorAmakaA ipataA iTa.

baeibaLonamaA LigakaAdeiKa KaIxwsamma caQDa pautaA iDa.

yaorAma oijayaAkaA ipataA iTa.

oijayaA yaoATaAmakaA ipataA iTa.

masaIh vaA parmaezvarkao pamaA cauinakao.

yaze aU KaI xwkao janma

yaezaU KaIxwkaI AmaA mairyamakao maf[g anaI yaUsaupasaMMg a

WA<kao baeTaLehema zahrmaA yaezaUkao

Bakao iTayao. tar itanaIhkao ivavaAh hnau BaNdA iDanaq/

hA<kao janma Bakao iTayao. jaba yaezaUkao janma Bayao

mairyamaLe TaAhA paAsakaekaI iTana ika itanaI gaBaRvataI

kaehI jyaoitaxaIh paUvaRbaAw yazaLemamaA A.

iTana. mairyama paivaa AtmaAkao* zai(aArA gaBaRvataI

jyaoitaxaIhLe maAinasahLAR saoDae/ "yahdIhkaA rAjaA

mairyamakaA Lognae/ yaUsaupa ka DaAimaRka

Bar janmaekaA hA< kahA< hnauhnC hAmaILe hA<kao taArA