ქოძირით წყუ ხასჷლაშო ისლანდია

{{ინფოდაფა ქიანა|
|ოდაბადური_ჯოხო = Iceland
|ედომუშამი_ჯოხო = ისლანდია
|ოართე_ჯოხო =ისლანდია
|შილა =Flag of Iceland.svg
|გერბი = Coat of arms of Iceland.svg
|რუკა = Island (orthographic projection).svg
|ჰიმნი =  "[[ისლანდიაშ ჰიმნი|Lofsöngur]]"<center>[[File:Lofsöngur.ogg]]</center>
|დევიზი =
|ოფიციალური_ნინეფი =[[ისლანდიური ნინა|ისლანდიური]]
|რელიგია=  
|ნანანოღა= [[რეიკიავიკი]]
|latd=64
|latm=08
|latNS=N
|longd=21
|longm=56
|longEW=W
|უდიდაში_ნოღა =[[რეიკიავიკი]]
|თარობაშ_ტიპი = უნიტარული, საპარლამენტო [[რესპუბლიკა]]
|ლიდერიშ_ტიპი_1 = [[ისლანდიაშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_1 =[[ჰალა ტომასდოთირი]]
|ლიდერიშ_ტიპი_2 = [[ისლანდიაშ პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_2 =[[ბიარნი ბენედიკტსონი (დაბ. 1970)|ბიარნი ბენედიკსონი]]
|ლიდერიშ_ტიპი_3 = 
|ლიდერიშ_ჯოხო_3 =
|ლიდერიშ_ტიპი_4 = 
|ლიდერიშ_ჯოხო_4 =
|სახენწჷფოშ ტიპი =
|მიკოღანკუა =
|ოფიციალური ჸოფირება 1 =
|ოფიციალური თარიღი 1 =
|ოფიციალური ჸოფირება 2 =
|ოფიციალური თარიღი 2 =
|ოფიციალური ჸოფირება 3 =
|ოფიციალური თარიღი 3 =
|ოფიციალური ჸოფირება 4 =
|ოფიციალური თარიღი 4 =
|რანგი_ფართობით = 106-ა
|ფართობი =103,125
|წყარი_% =2.07 (2015 წ.)
|ოეგებიე_მახორობა =399,189
|ოეგებიე_მახორობა_რანგი = 171-ა
|მახორობა_ოეგებიეთ_წანას = 2024
|მახორობაშ_ცენზი = 
|მახორობაშ_ცენზი_წანას = 
|მახორობაშ_მეჭედალა = 3.87
|მახორობაშ_მეჭედალა_რანგი = 240-ა
|ედპ_ppp_წანა = 2023
|ედპ_ppp = $27.078 მილიარდი
|ედპ_ppp_რანგი = 152-ა
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე =$69,833
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე_რანგი = 15-ა
|აგი =0.959
|აგი_ტენდენცია =
|აგი_კატეგორია = ძალამი მაღალი
|აგი_რანგი =3-ა
|აგი_წანა =2022
|ვალუტა= [[ისლანდიური კრონი]]
|ვალუტაშ_კოდი =(ISK
|ქიანაშ_კოდი =IS
|ბორჯიშ_ორტყაფუ = [[UTC+0]]
|ზარხულიშ_ბორჯი =
|cctld = [[.is]]
|ოტელეფონე_კოდი =+354
|ოტელეფონე_კოდი_მეწურაფა=
|სქოლიო= 
}}

'''ისლანდია'''<ref>{{cite web|url=http://www.visindavefur.is/svar.php?id=54970|title=Hvert er formlegt heiti landsins okkar?|publisher=Vísindavefurinn|language=Icelandic|accessdate=21 February 2010}}</ref> ([[ისლანდიური ნინა|ისლ.]] '''Ísland''', {{IPA-is|ˈistlant|pron|Is-Ísland.ogg}}) — ოორუე[[ევროპა|ევროპული]] კოკი სახენწჷფო ოორუე[[ატლანტიშ ოკიანე|ატლანტიკური]] დო [[ოორუე ჸინუამი ოკიანე|ოორუე ჸინუამი ოკიანეეფიშ]] შკას, [[ოორუე ამერიკა]] დო ევროპაშ შკას მადვალუ [[შკაატლანტიკური ქჷნდჷრი|შკაატლანტიკურ ქჷნდჷრს]].<ref name="CIA Govt">{{cite web |authorlink=Central Intelligence Agency |title=CIA – The World Fact book – Iceland |work=Government |publisher=United States Government |date=20 July 2006 |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ic.html |accessdate=6 August 2006}}</ref> ქიანა პოლიტიკურო დო კულტურულო მერსხილი რე ევროპაწკჷმა დო რეგიონიშ არძაშე ბჟადალშე მადვალი მუხური დო [[ თითხას დოხორელი ქიანეფიშ დო დოჸუნელი ტერიტორიეფიშ ერკებული|არძაშე თითხას დოხორელი ქიანა]] რე.<ref>{{cite web |title=Statistics Iceland |work=Government |publisher=The National Statistical Institute of Iceland |date=14 September 2008 |url=http://www.statice.is/#Govt |access-date=14 September 2008 |archive-date=2 December 1998 |archive-url=https://web.archive.org/web/19981202165021/http://www.statice.is/#Govt |url-status=live }}</ref> მახორობა აკმადგინანს დოხოლაფირო 399,000-ს დო ფართობი — 103000 კმ²-ს.<ref>{{cite web |authorlink=Statistics Iceland |title=Statistics Iceland|work=Government |publisher=The National Statistical Institute of Iceland |date=14 September 2008 |url=http://www.statice.is#Govt |accessdate=14 September 2008}}</ref> ნანანოღა დო უკაბეტაში ნოღა რე [[რეიკიავიკი]],<ref name="Young2009">{{cite book|author=Don Young|title=Reykjavik Iceland & it's Surroundings|url=http://books.google.com/books?id=Q-E04qINoCMC&pg=PT30|accessdate=20 May 2011|date=2 September 2009|publisher=Hunter Publishing, Inc|isbn=9781588437983|page=30}}</ref> ნამუთ მუში მუკი-მუკიშ ტერიტორიეფით აკმადგინანს მახორობაშ ჟირი ნასუმორს. ქიანაშ ოფიციალური ნინა რე [[ისლანდიური ნინა|ისლანდიური]]. ქიანა იდვალუაფუ ფილეფიშ ტექტონიკური [[რიფტი]]ს დო თიში გეოლოგიური აქტივობაშა მიშმურს [[გეიზერი|გეიზერეფი]] დო [[ვულკანი|ვულკანური]] [[ვულკანური ეშაგორგოთუაშ ტიპეფი|ეშაგორგოთუეფი]].<ref>Philippon, Mélody; Von Hagke, Christoph; E. Reber, Jacqueline. Cutting-Edge Analogue Modeling Techniques Applied to Study Earth Systems. Page 99. 2020. "Iceland is the only place on Earth where a mid-ocean ridge is exposed above sea level, atop the extensional plate boundary separating the North American plate and the Eurasian plate."</ref> ქიანაშ დინოხოლენი ნორთი წჷმარინუანს [[ვულკანური პლატო|ვულკანურ პლატოს]] ქვიშამი დო [[ლავური ვე|ლავური]] ველეფით, გვალეფით დო [[ჯიშთი|ჯიშთეფით]], რზენეფს ზუღაშჸურე მეურს ანდა [[ჯიშთური წყარმალუ]]. ისლანდია [[გოლფსტრიმი]]შ მალობათ ტიბუ დო უღჷ ზჷმიერი კლიმატი, თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და [[პოლარული წირე]]შ ობჟათეშე იდვალუაფჷნ.გეოგრაფიული განური დო ზუღაშ გაულაშ გეშა ზარხულს სირგილა რე, კოკეფიშ უმენტაშობას — [[პოლარული კლიმატი]].

ჯვეში ხენაჭარაშ [[კჷრბი ისლანდიაშ დოხორაფაშ გეშა|Landnámabók]] მეჯინათ, ისლანდიას დოხორაფაქ დიჭყჷ [[874]] წანას, მუჟანსჷთ [[ნორვეგია|ნორვეგიალი]] მანჯღვერი [[ინგოლფრ არნანსონი|ინგოლფრ არნანსონქ]] გჷნირთუ კოკიშ პირველი იროიანი მახორუთჷნ. გეჸვენჯი ოშწანურეფს ნორვეგიალექ დო მორჩილი მუდანობაშ [[სკანდინავია|სკანდინავიალეფქ]] გეგნორთეს ისლანდიაშა, ნამუეფსჷთ მეჸუნდეს [[გელეფი|გელური]] გოჭყაფაშ ჭკორეფი.

კოკი იმართუ [[ისლანდიური წორომაჸალობა|დუყდიშული წორომაჸალობა]]შ მუშითმამართალი აბანური პარლამენტი — [[ალთინგი]]შით, მოსოფელიშ ართ-ართი არძაშე უჯვეშაში მოქიმინჯე კანონმადვალუ ყარუაშით. [[სტურლუნგეფიშ ეპოქა|ომენოღალე ბუძოლიშ პერიოდიშ]] უკული, [[XIII ოშწანურა]]ს, ისლანდიაქ ნორგვეგიაშ მართუალაშა გეგნორთჷ. [[1397]] წანას, ისლანდიაქ ნორვეგიაწკჷმა ართო ქაკათ [[კალმარიშ უნია]]ს დანიაშ დო შვედეთიშ ომაფეეწკჷმა ართო, ნამქჷთ აკოცჷ [[1532]] წანას დო ისლანდიაქ ფაქტიურო [[დანია]]შ მართუალაშა გენორთუ. [[1550]] წანას, დანიაშ ომაფექ ისლანდიაშა ნძალობურო გენშიღჷ [[ლუთერანობა]],<ref>{{cite book|author=Jón R. Hjálmarsson|title=History of Iceland: From the Settlement to the Present Day|publisher=Iceland Review|year=1993}}</ref> [[1814]] წანას, [[კილიშ ოთინჩალე ხეკულუეფი|კილიშ ხეკულუათ]] ისლანდიაქ დანიაშ აკოდგინალუაშე ოფიციალურო გეგშართჷ.

[[საფრანგეთიშ რევოლუცია]]შ უკული [[ნაციონალიზმი|ნაციონალისტური]] იდეალეფიშ [[საფრანგეთიშ რევოლუციაშ გაულა|გაულათ]], ისლანდიაშ [[ისლანდიაშ ზოხორინალაშ ყარაფი|ზოხორინალაშ ყარაფიქ]] ფორმა მიღჷ დო მუში კონკას მიოჭირინჷ [[1918]] წანაშ [[დანია-ისლანდიაშ უნიაშ აქტი]]თ, ნამუშით გიჭყჷ [[ისლანდიაშ ომაფე]]ქ, ნამუსჷთ ფაქტიურო მართუნდჷ მოქიმინჯე [[დანიაშ მონარქია|დანიაშ მონარქი]] [[პერსონალური უნია]]თ. მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმას, [[დანია მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმას|დანიაშ ოკუპაციაშ]] პერიოდის, ისლანდიაქ ხონარეფიშ უმენტაშობათ გინოჭყვიდჷ, [[1944]] წანას რესპუბლიკათ გჷნორთედუკონ, ნამუშით მაბოლჷ დანიაწკჷმა დოსქილადირი ფორმალური რსხუეფი. თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და ალთინგი [[1799]]-[[1845]] წანეფს ვამუშენდჷნ, ისლანდია იშენით იკოროცხუ, ქიანათ სოდე რე მოსოფელიშ ართ-ართი არძაშე განწეხანური პარლამენტინ. 

[[XX ოშწანურა]]შახ ისლანდია თარო დაკებული რდჷ ჩხომჭოფუათ დო ოფუტეშ მეურნალათ. ჩხომჭოფუაშ ინდუსტრიალიზაციაქ დო მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ უკული [[მარშალიშ გეგმა]]შ მოხვარათ ქიანაქ გოპეულჷ დო გჷნირთუ მოსოფელიშ ართ-ართი არძაშე დინდარი დო გოვითარაფილი სახენწჷფოთ. В 1994 წანას, ქიანაქ ქაკათჷ [[ევროპაშ ეკონომიკური ზონა|ევროპაშ ეკონომიკურ ზონას]], ნამუქთ ეკონომიკას ხოლო უმოსი დივერსიფიკაციაშ საშველი მეჩჷ თიჯგურა სექტორეფს, მუჭომით რე ფინანსეფი, ბიოტექნოლოგიეფი დო წარმება.

ისლანდიას უღჷ [[საბაზარო ეკონომიკა]], ნამუთ [[ეკონომიკური წოროხანდაშ დო გოვითარაფაშ ორგანიზაცია]]შ შხვა ქიანეფწკჷმა ელაზჷმაფათ დაბალი გინაგაფუეფით რე, <ref>{{cite web |url=http://www.oecd.org/document/60/0,2340,en_2649_34533_1942460_1_1_1_1,00.html |title=OECD Tax Database |website=Oecd.org |access-date=26 January 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20100125144548/http://www.oecd.org/document/60/0%2C2340%2Cen_2649_34533_1942460_1_1_1_1%2C00.html |archive-date=25 January 2010}}</ref> თაშნეშე არაშე უმოსო ოკათჷ მოსოფელიშ პროფრსხუეფს.<ref>{{cite web |title=Industrial relations |url=http://www.ilo.org/ilostat/faces/oracle/webcenter/portalapp/pagehierarchy/Page3.jspx?MBI_ID=9 |publisher=ILOSTAT |access-date=9 October 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190813123619/http://www.ilo.org/ilostat/faces/oracle/webcenter/portalapp/pagehierarchy/Page3.jspx%3FMBI_ID%3D9 |archive-date=13 August 2019 |url-status=dead}}</ref> ქიანას ქიმინჯენს სოციალური უნარღელჸუაშ [[სკანდინავიური მოდელი]], ნამუშით გარანტირებული რე [[უნივერსალური ჭყანთხილუა|საარძო ჭყანთელუა]] დო უმაღალაში გონათუა.<ref>{{cite web |url=http://www.borg.hi.is/ChildWelfare |title=The Icelandic Welfare State and the Conditions of Children |last=Ólafsson |first=Stefán |date=12 May 2004 |website=borg.hi.is |access-date=22 April 2010 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20050818131819/http://www.borg.hi.is/ChildWelfare |archive-date=18 August 2005}}</ref> ისლანდიას მაღალი აბანეფი უკებჷ ერუანული მაძირაფალეფიშ ერეფოშქაშე ელაზჷმაფეფს, თიჯგურეფს მუჭომით რე გონათუა, ომენოღალე დუდიშულეფიშ თხილუა, თარობაშ ქანთელუა დო ეკონომიკური დუდიშულა. ქიანას არძაშე უჭიჭაში მახორობა ჸუნს [[ნატო (ოორუე ატლანტიკური აპიჯაფაშ ორგანიზაცია)|ნატოშ მაკათური]] ქიანეფს შკას, თეწკჷმა აკა ქიანა რე, ნამუსჷთ იროიანი ჯარი ვაჸუნსჷნ, ხვალე ქექას ანჯარელი ჭყარპიჯიშ თხილუა ჸუნს.<ref>{{cite book |title=The Military Balance 2014 |publisher=The International Institute of Strategic Studies (IISS) |year=2014}}</ref>

== ჯოხოდვლა ==
* '''ოფიციალური''' - '''ისლანდიაშ რესპუბლიკა'''. 
* '''ოდაბადური''' – Island, Lydhveldidh. ჯოხოდვალა შანენს „ჸინუამ ქიანას“. თაშ მიშინუანა შხვა ნინეფს ხოლო. გჷმჷნარკებუ რე [[ლათინური ნინა|ლათინური]], სოდეთ ისლანდიას ''თულეს'' უძახჷნა. კინ თეჯგუა ტერმინი გჷმირინუაფუ [[გრენლანდია|გრენლანდიაშ]] ჸურე. 

[[ფაილი:Satellite image of Iceland in September.jpeg|thumb|left|ისლანდია]]

== გეოგრაფია ==
ქიანა მილარე [[ოორუეშ ზუღა|ოორუეშ ზუღას]]. ფართობი - 103.000 კვ.კმ. ტერიტორიაშ უმენტაშ ნორთი იდვალუაფუ 400-800 მეტრაშ სიმაღალაშ პლატოს, კანკალე მასივიშ სიმაღალა 1000-1500 მეტრას ოჭირინდუანს. წყარპიჯის ზოლს რე დაბალი რზენეფი. კოკის 200-შახ [[ვულკანი]] დო გეიზერი რე. ვულკანეფშე არძაშე უმოს ჩინებული რე: [[ჰეკლა]], [[ლაკი]], [[ასკია]] დო ისლანდიაშ უმაღალაში კონკა [[ჰვანადალსჰნუკური]] - 2119 მ. რელიეფის იძირებე ჯვეში აკოჸინუეფიშ შანეფი.

== ფლორა დო ფაუნა ==
ისლანდიას ეკონია აკოჸინუაშ პერიოდშე, ანუ სოდგარენ 10 000 წანაშ წოხოლენ პერიოდშე გვალო მუსხირენ გვარობაშ ორინჯ დო ჩანარქ მოხვადჷ, კანკალექ აბანობურო ეფალჷ. კოკის გვალო 1300 გვარობაშ მაჭანჯია რე, ნამუთ ძალამი დაბალი მაძირაფალი რე, მუშენდა ნთელ ქიანას ართ მილიონშე მეტი გვარობაშ მაჭანჯია ხე. მუ ბორჯისჷთ თაქ თაქ კათაქ დიხორჷ, ხვალე ართი [[ძუძუშმაწუალეფი|ძუძუშმაწუალი]] [[არქტიკული მელა]] რდჷ, ნამუქჷთ ზუღაშ გინოკვათუთ  მოხვადჷ კოკის აკოჸინუაშ ხანაშ დალიას. კოკის ვა ხე აბანობური [[რეპტილიეფი]] დო [[ამფიბიაშობურეფი]].

== ისლანდიური შხური ==
[[ფაილი:Icelandic sheep summer 06.jpg|მინი|მარცხნივ|[[ისლანდიურ შხური]]]]
[[ფიტოგეოგრაფია|ფიტოგეოგრაფიულო]] ისლანდია ორხველჷ [[ცირკუმბრიული რეგიონი]]შ არქიტიკულ პროვინციას [[ბორეიშ ომაფე]]შ ფარგალეფს. მოსოფელიშ ორთაშ ფონდიშ მუნაჩემეფით, კოკიშ ტერიტორია ბორეული ტყალეფიშ დო [[ალპური ტუნდრა|ალპურ ტუნდრაშ]] ეკორეგიონს ორხველჷ. ისლანდიაშ სოდგარენ სუმ პროცენტის წვანე ნარგეფი ვა ფხვადუნა. ჩანარული ოფორიშ დიდი ნორთი მინდორეფიშ სახეთ რე წჷმორინაფილი, ნამუსჷთ ორინჯიშ ოდიარეთ გჷმირინუანა.
ისლანდიაშო არძაშე უმოსი აბანობური ჯა რე ოორუეშ გვალაში ბული Betula pubescens; გვალაში ბულქ ისლანდიაშ ტყას უმეტაშო  „<nowiki/>[[ვეხი|ვეხიწკჷმა]]<nowiki/>“ (Populus Tremola), „<nowiki/>[[ჩვახა|ჩვახაწკჷმა]]<nowiki/>“ (Sorbus Aucuparia) and დო  „რჩქვანილურ ღვიაწკჷმა“ (Juniperus communis) ართო იფორმირჷ,  ჭიჭე ზომაშ ჯა-ბართვეფო ვაბკოროცხით-და.

კათაშ ირალ დოხორალეფქ აკარღვჷ ღარჷბი ეკოსისიტემა, ვულკანური დიხეფი დო მიარეფერუანობას თეშით წჷრილი გვარობეფი აკობორკჷ. ვითოშწანუეფიშ მალობას ტყალეფი იჭვარუდჷ დო ოხორხეფუშა იჯღონუდჷ სანცხვარებელ ღანკეფშო. ჯა-ტყაშ კვათუაქ [[ეროზია|ეროზიაშ]] გეშა ნერჩიშ ჟინი ნორთიშ გოდინაფა გჷმიჭანუ, თექ ხოლო, მუშ განშე, გვალაშ ბული ჯალეფიშ ეშაჭყვიდუას ხე უნწყუ. ამდღა ხვალე მუსხირენი გვალაშ ბული ჯა ფალჷნს, თინა ხოლო, იზოლირაფილ ტყაჩირეფს. ახალ ტყალეფიშ გაშენებაქ ჯალეფიშ მუდანობა გამიარჷ, მარა დუდშეიან სახეშ ეკონწყუალაქ იშენ ვემიხუჯინჷ. ბოლო წანეფიშ განაშენიანებას ბრელ ახალი ჯიშიშ ჯათ აფხვადუნა.

ისლანდიაშ ორინჯეფიშ ოქიანუ იკათუანს ისლანდიურ შხურს, ორინჯის, წიწილას, თხას დო ძალიერ ისლანდიურ ცხენს, თეშ მოხ, ისლანდიურ მეშხურეს ხოლო. 
კოკიშ ელმოლს, ოკიანეშ წყარეფს, ჩხომიშ ანდანერი გვარობა ხე, თაურშე შილებე ითქუას, ქიანაშ ეკონომიკაშო ჩხომჭოფუა თარი დარგი რე დო ერუანული ექსპორტიშ გვერდის აკმადგინანს. ტყარ ორინჯეფშა მიშმურს არქტიკული მელა, [[წაულა]], ჭუკეფი, ჸორჭუკეფი, ყურდგელეფი დო ოორუეშ ირემეფი.
მაფურინჯეფი, გჷშაკერძაფილო ზუღაშ მაფურინჯეეფი ისლანდიაშ ოორინჯე ოქიანუშ უთარაში ნორთი რე. პოპულაციიაშ სიხშირეთ [[ქარიშხალაშნერეფი|ქარიშხალეფი]] (მაფურინჯეშ ბუნა) დო [[მაზუღაშნერეფი]] გიშეგორუნა.

== სახენწჷფო ==
[[ფაილი:Althingishusid.jpg|მინი|[[ისლანდიაშ პარლამენტი]] [[რეიკიავიკის]]]]
* '''სახენწჷფო სისტემა''' — ოპარლამენტე რესპუბლიკა. 
* '''სახენწჷფოშ მადუდე''' — პრეზიდენტი  ო.რ. გრიმსონი (Olafur Ragnar GRIMSSON, 1996-შე). 
* '''კანონმადვალუ ორგანო''' — ართპალატამი პარლამენტი (63 მაკათური, ალტინგი). თექ დირცხუ 930 წანას დო იკოროცხუ უჯვეშაშ პარლამენტო მოსოფელს. 
* '''ადმინისტრაციული დორთუალა''' — 23 რეგიონი (sysla) დო 14 ნოღა (kaupstadhur).

== დემოგრაფია ==
* '''მახორობა''' — 364,134 (2020), თენეფს შკას 94% [[ისლანდიარეფი]]
* '''სახენწჷფო ნინა''' — [[ისლანდიური ნინა|ისლანდიური]]. შხვა გოფაჩილი ნინეფი - [[სკანდინავიური ნინეფი]], [[გერმანული ნინა|გერმანული]], [[ინგლისური ნინა|ინგლისური]]. 
* '''რელიგია''' — ევანგელურ-ლუთერანული. 
* '''ნანანოღა''' — [[რეიკიავიკი]] (118 ვითოში). შხვა ნოღეფი - [[კოიპავოგური]], [[ჰაბნარფიორდური]].

== ეკონომიკა ==
რესურსეეფი — [[ჩხომი]], [[ჰიდროენერგია]], [[გეოთერმული ენერგია]], [[დიატომიტი]]. ექსპორტი - ჩხომიშ ნაწარმი, [[ალუმინი]], [[რკინა]], დიატომიტი. ერუანული ღალა ართ შურშა - 24.950 $. ვალუტა - [[ისლანდიური კრონა]] (ISK).

== ისტორია ==
[[ფაილი:Ingolf by Raadsig.jpg|მინი|[[იგოლვ არნანსონი]], მაართა ნორვეგიალი მახორუ ისლანდიას]]
ისლანდიაქ დიხორჷ ნორვეგიალი მიგრანტეფით IX ოშწანურაშ დალიერს. X ოშწანურას დირცხუ ოკათე კათუაქ (ალტინგი), ნამუთ სასამართლო დო ოკანონდვალე ორგანოშ ფუნქციეფს ეთმიჸონანდჷ. [[1000]] წანას ისლანდიაქ [[ქირსიანობა]] მიღჷ. XIII ოშწანურას დიჭყჷ დინოხოლენ ლჷმეფქ კლანეფს შკას, ნამუქჷთ გეთუ ისლანდიაშ [[ნორვეგია|ნორვეგიაშ ომაფეშ]] დოქვემდებარებაშა მიშულათ [[1262]] წანას.
[[1380]] წანაშე [[დანია|დანიაშ]] ოფლობელე რდჷ. ზოხორინელო გინირთჷ [[1944]] წანას. [[1976]] წანას [[გოართოიანაფილი ომაფე|ბრიტანეთწკჷმა]] რკინაშ უკული გეგმიცხადჷ 200 მილიან ჩხომჭოფუაშ ზონაქ. [[1985]] წანას ისლანდიაქ [[უბირთვო ზონა]]თ გეგმიცხადჷ.

== ლიტერატურა ==
ისლანდიურ  კულტურას მიარევითოშწანამ [[სკანდინავია|სკანდინავიურ]] დინოხურშა აფუ ჯინჯეფი გოდგჷმილი. არზაშე უმოს ჩინებულ ისლანდიურ კლასიკურ ნაწარმებეფშე საგები, ანუ პროზაული ეპოსეფი მიირჩქინუაფუ, ნამუთ კოკიშ დოხორინიშ ბორჯიშ რე. [[ბიბლია]]შ გოსოფური ნათანგა ისლანდიურ ნინაშა XIV ოშწანურას ორხველჷ. ბოლო ხანეფს ალბეთ არძაშე უმოს ჩინებულ ჭარუთ შილებე [[ჰალდორ კილიან ლაქსნესი]] მიფრჩქინათ, ნამუქჷთ 1955 წანას [[ნობელიშ პრემია]] მიღჷ.

== მედია ==
ისლანდიას ირწანას სოდგარენი 400 წინგი დო ჟურნალი გჷშმურს. მაართა გაზეთიქ 1848 წანას გიშართჷ.  ქიანას ამდღა 35 გაზეთი გიშმურს, ნამუეფიშ უმენტაშობა ირმარული რე. 
ხუთი ირდღალური გაზეთიშე უმენტაში ტირაჟი დუდიშალაშ პარტიაშ ობეშტუ ორგანოს - „მორგუნბლადიდს“ უღუ. დიდი პოპულარობათ რგებაულენს „DV“ დო „ულპუდიბლადეტი“.
ისლანდიას ჯგირ ხანიშ მალობას ხვალე ართი რადიოსადგური რდჷ (რეიკიავიკის) სუმი რეტრანსლატორით.  ასე „AM“ ფორმატიშ სუმ სადგური არებენს, 70 - „FM“  ფორმატიშ დო ართ ხოლო კუნტაპოპორამი. რადიომიმაღებუ (სტატისტიკაშ მეჯინათ) ირი ჸუდეს რე (260 000). 
ტელემაუჭყაფალობაქ ისლანდიას 1966 წანას დიჭყჷ. რე 14 ტელეარხი (156 რეტრანსლატორიშ მეკოროცხუათ), ხოლო სატელევიზიო სადგური ამერიკულ ბაზა კებლავიკის. 
ისლანდიაშ ინტერნეტდომენი რე - .is.  ამდღანერდღათ ქიანას 20-შახ ინტერნეტპროვაიდერი, 263 980 ჰოსტი დო ინტერნეტქსელიშ 200300  აქტიური მახვარებუ რე.

== ისლანდიური საგესქუო ==
{{თარი|ისლანდიური საგესქუო}}
[[ფაილი:Lifrarpylsa-Þorramatur.jpg|მინი|ისლანდიური ჩხონჩხიშ კუპატი]]
ისლანდიაშ საგესქუო ძალამ გჷშაკერძაფილი რე დო უმოსო, ჩხომს დო შხურიშ ხორცის გეძჷ. აბანობურ დელიკატესეფს ტორამატურ- þorramatur ჯოხო. ანდა სახეობაშ ორტვინობა მოჸუნა გეოთერმულ სატჷბარეფს. არძაშე უმოს უბრალო ოჭკომალი რე გრაფლაქსი - graflax (ინონწყილი [[ორაგული]] კამათ). ართ-ართი თარი ერუანული ოჭკომალი ჰაუკარლია რე- hákarl ([[ზვიგენი]]შ გემუანი ხორცი). ჭოფილ ზვიგენს გვერდო ქვიშას ნთხორნჷა, ნამა ჸორადუაშ მუდგარენ დონეშა ქიმერთასჷნ. თეშ უკულ გეშანთხორჷნა, ხოლო გარკვეულ პერიოდის თოკეფს მუკმაბუნუანა, უკული, კეთებული სახეთ, დჷრფაწკჷმა ართო ჭკომუნა. ისლანდიას მოსოფელს არძაშ უმოს თხჷთხჷ ქობალს ჭუნა, ნამუსჷთ ლჲოივაბრიოზს - laufabrauð  უძახჷნა, თაქ აკეთენა  „ვულკანურ ქობალს“ ხოლო. 
ისლანდიას ძირითადო [[ყავა]]ს შუნა. ყავახანეფს ხვალე მაართა ჭირქაშ ფარას გაფულენა, არძა გეჸვენჯის უფასოთ ღებულენა. ლუდი, ღვინი დო შხვა სახეობაშ სპირტამი ოშუმალეფი ალაზიმაფათ ძვირი რე: მაგალითო, ლუდიშ ჭე დიდ კათხა 8$ ღირჷ, ჭიჭე 5$. 1989 წანაშახ ისლანდიას თელ 75 წანაშ მალობას ლუდიშ შუმა შურო ვეშილებედჷ. ისლანდიური დჷრფა ბრენივინი კარტოფილშე აკეთენა დო ტმინით რე არომატმეჩამილი. ქიანას ბრელი რე რესტორანეფი, სოდე ერუანულ ოჭკომალეფწკჷმა ართო, ევროპულ ოჭკომალეფს ხოლო მირთვენს მაკორნებუ. რესტორანეფს საკაკალოშ ოშკარი ფასი 20-50 დოლარი რე. ოფიციანტიშო „კუჩხიშ ქირაშ“ მეჩამა ვარე რეკომენდებული.

== საინტერესო ფაქტეფი ==

* [[რეიკიავიკი]] მოსოფელიშ არძაშე უმოსი ოორუე ნანანოღა რე
* ისლანდიაშ პარლამენტი [[ალთინგი]] მოსფელს არძაშე უმოსი ჯვეში პარლამენტი რე. 
* ისლანდია ვულკანური გორჩქინაშ არძაშე უმოსი დიდი კოკი რე
* ისლანდიარეფს ბობრათუმამეფიშ პროცენტული მუდანობა უმაღალაში რე მოსოფელს, 92%, თაჸურეშე 80% რღია ბობრა რე.
* კანკალეშა ისლანდიას [[გრენლანდია|გრენლანდიაშე]] [[აისბერგი|აისბერგეფით]] მეშარე ჩე თუნთეფი ხოლო ოსუმარნა. 2008 წანაშ მესის ჟირ მარაშ გიშატებუთ ჟირ თუნთიქ გეგმორთჷ კოკშა მოხოლაფირ აისბერგიშე.
* ვატნაიჲოკიუდლი — ჯიშთი ისლანდიას, არძაშე უმოსი დიდი ჯიშთი რე [[ევროპა]]ს. 
* ისლანდიაშ ტერიტორიაშ 10%-შ უმოსი ჯიშთეფით რე ფორილი. (12 ანთ. კმ²).
* პოპულარული ოჭკომალი ისლანდიას ჰაკარლია, ნამუთ ვართ მეტ ვართ ნორკე, [[ზვიგენი]]შ გჷშასკირაფილი ხორცი რე. 
* ვულკანი ჰეკლა ევროპას უდიდაში ვულკანი რე. 
* წყარგელაფუ [[დეტიფოსი]] ევროპას არზაშე უმოსი დიდი რე  — თიში სიმაღალა 40 მ, სიგანა 100 მ.
* ისლანდიაშ უგინძაში წყარმალუ რე ტჲოურსაუ  — 237 კმ.
* ისლანდიარეფს ვაუღუნა გვარი. თინეფს ხვალე დაბადებაშ ბორჯის მეჩამილი მუში ჯოხო უღუნა დო მუმაშ (კანკალეშა დიდაშ) ჯოხო გითმიაძინუნა. მაგალითო ისლანდიარი მაბიე [[ბიორკი]] გუდმუნდსდოტირი რე ანუ გუდმონდიშ-ძღაბი, ქიანაშ პრეზიდენტი [[ოლაფურ რაგნარ გრიმსონი|სულავიურ რაგნარი]]  გრიმსონი ანუ გრიმიშ-ბოშ რე.

== რესურსფი ინტერნეტის ==
{{commons|Iceland|ისლანდია}}
* [http://www.about-iceland.ru/ ისლანდიაშ ისტორია] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090501041305/http://www.about-iceland.ru/ |date=2009-05-01 }} — საიტი ისლანდიაშე, ქიანაშ ისტორიაშ დეტალურ ეჭარუათ
* [http://archive.is/20130706103340/myiceland.ucoz.ru/ ჯადური ისლანდია] — საიტი ისლანდიაშენ, თიშ კულტურაშენ დო ისტორიაშენ
* [http://alfatruin.msk.ru/ საიტი ოწაწუ ისლანდიაშ კულტურას] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120117183158/http://alfatruin.msk.ru/ |date=2012-01-17 }} 
* [http://norse.ulver.com/ondict/ ჯვეშისლანდიური მორჩილი ლერსიკონი] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090520035435/http://norse.ulver.com/ondict/ |date=2009-05-20 }}

== სქოლიო ==
<references/>

{{ევროპაშ ქიანეფი}}

[[კატეგორია:ისლანდია|*]]
[[კატეგორია:ევროპაშ ქიანეფი]]