მითანი
|
მითანიშ ომაფე | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 მითანი ტერიტორიული ექსპანსიაშ პიკის, მაფა ბარატარნაშ მართუალაშ ბორჯის, დოხოლაფირო ჯვ. წ. 1490 წანას | ||||
| ნანანოღა | ვაშუქანი | |||
| ნინა | ხურიტული ნინა აქადური ნინა ამორიტული ნინა | |||
| რელიგია | ვედური რელიგია ხურიტული რელიგია ჯვეში მესოპოტამიური რელიგია | |||
| დუდალაშ ფორმა | მონარქია | |||
| მაფა | ||||
| - ჯვ. წ. 1540 | ქირთა (მაართა) | |||
| - ჯვ. წ. 1260 | სათუარა II (ეკონია) | |||
| ჯვეში მესოპოტამია |
|---|
| ასირიოლოგია |
| ქიანეფი / იმპერიეფი |
| შუმერი: ურუქი – ური – ერიდუ |
| ქიში – ლაგაში – ნიფური |
| აქადიშ იმპერია: აქადი |
| ბაბილონი – ისინი – სუზა |
| ასურეთი: აშური – ნინევია |
| დურ-შარუქინი – ნიმრუდი |
| ბაბილონეთი – ქალდეა |
| ელამი – ამორიტეფი |
| ხურიტეფი – მითანი |
| კასიტეფი – ურარტუ |
| ქრონოლოგია |
| შუმერიშ მაფეფი |
| ასურეთიშ მაფეფი |
| ბაბილონიშ მაფეფი |
| ნინა |
| მარჭვალური ჭარალუა |
| შუმერული ნინა – აქადური ნინა |
| ელამური ნინა – ხურიტული ნინა |
| მითოლოგია |
| ენუმა ელიში |
| გილგამეში – მარდუქი |
მითანი (ჯვ. წ. 1550-1260 წწ.), ჰაბიგალბატი - ჯვეში ბაბილონური ტექტეფს, ჰანიგალბატი ვარდა ჰანი-რაბატი - ასურული წყუეფს, ნაჰარინი - ეგვიპტური ტექსტეფს — ხურიტული ნინაშა მაჩიებელი კათაშ ჯვეში სახენწჷფო თეხანური ოორუე სირიაშ დო ობჟათე-ბჟაეიოლი ანატოლიაშ ტერიტორიას. მითანიშ არსებობაშ გოძვენას შანულამი რდჷ ინდოირანული ლინგვისტური დო პოლიტიკური გოლინა.
მითანიშ ისტორიაშე თეხანური ისტორიკოსეფს ბრელი ინფორმაცია ვაუღუნა. არქეოლოგიური გონთხორუეფით მუთთუნნერი სერიოზული წყუეფიშა დო დოკუმენტეფიშა ვარე მეგორაფილი. მითანიშ ისტორიაშ გეშა ინფორმაციას ბგებულენთ მითანიშ მეზობელი სახენწჷფოეფიშ ისტორიული ნაჭარეფიშე დო ტექსტეფიშე. რჩქინელი რე ნამდა მითანიშ სახენწჷფო ინდოირანალეფიშ დუნარსხუეფი რე. ჸათე ინდოირანალეფი ჯვეში არიული ტომეფიშ გამნარყი რდჷ. თინეფქ (ინდოირანალეფქ) მუნეფიშ თარი ტომეფს დეთხის, დიჭყეს მიგრაცია, მესოპოტამიაშა ქუმორთეს დო ხურიტეფიწკჷმა ქიდიხორეს. მალას თინეფქ შანულამო გენძალიერეს დო გინირთეს ხურიტეფიშ მამართალეფო.
არსებობაშ დუდშეიანი პერიოდის მითანიშ თარი ოპონენტი ეგვიპტე რდჷ. ჟირხოლო სახენწჷფო ოცადუდჷ სირიაშ ხეშა აშაჸოთამას. მარა უკულიანი ბორჯიშო, მითანქ გაუჯგუშჷ ურთიართალა ეგვიპტეწკჷმა, გიშაკერზაფილო მაფა თუტმოს IV-წკჷმა (დოხოლაფირო ჯვ. წ. 1425-1417 წწ.). მითანიშ ართ-ართი უნძალიერაში მაფათ ითვალუ საუშშათარი (ჯვ. წ. 1500-1450 წწ.), ნამუქჷთ ასურეთიშა გემშეჭკირჷ დო გორჩუ ნოღა აშური. მითანიშ ეკონია ზოხორინელი მაფა რდჷ თუშრათა, ნამუშ მაფობაშ ბორჯის, ხეთეფიშ მაფაქ სუფილულიუმა I-ქ გემშეჭკირჷ დო გეჭოფუ მითანიშ ნანანოღა ვაშუქანი. დოხოლაფირო ჯვ. წ. 1340 წანას დუჸვილუნა თუშრათა. თიშ უკულ ქუდოჭყაფე ლჷმა ხეშულობაშო. დინასტიური ლჷმაშ მიმალობას, სუფილულიუმაქ ხუჯი დუკინჷ თუშრათაშ სქუას მატივაზას. ჸათე პერიოდიშე მითანქ გინირთჷ ხეთეფიშ იმპერიაშ ნორთო, ჯოხოდვალათ ჰანიგალბატი. უკულ მალას, ასურეთიშ მაფეფქ ადადნირარი I-ქ (ჯვ. წ. 1307-1275) დო სალმანასარ I-ქ (ჯვ. წ. 1275-1245) ქიდეკინეს მითანიშ ტერიტორია დო თინა ასურეთიშ იმპერიას ქიმურსხუეს. შედეგო, მითანქ ასურეთიშ ართ-ართი პროვინციათ გინირთჷ.
ლიტერატურა
[რედაქტირაფა | წყუშ რედაქტირაფა]
|
ათე სტატია მერკე რე. თქვა შეგილებუნა ქიმეხვარათ ვიკიპედიას დო გაგშათინათ დო გახვეიანათინ. |