Tâi-oân keng-chè sú
Tâi-oân keng-chè sú ê kì-chài kap hoat-tián goân-chū toā hâng-hái sî-tāi.17 sé-kí khí, Tâi-oân chiū in-ūi iu-oa̍t chiàn-lio̍k tē-tiám, chiâⁿ-chò Se-au hái-koân kok-ka kēng-cheng saⁿ-cheⁿ ê tiûⁿ-só͘, bô-kú koh chiâⁿ-chò Se-hong kok-ka tùi Tiong-kok, Ji̍t-pún, Lâm-iûⁿ téng só͘-chāi ê keng-bō͘ choán-kè-chām. 1630 nî chì 1945 nî chi-kan, le̍k-keng Tâi-oân Hô Se si̍t-bîn sî-kî, Tēⁿ-sī Ông-tiâu, Chheng-tiâu sî-tāi, Ji̍t-pún sî-tāi ê Tâi-oân le̍k-sú, sī í keng-chè ûi chú-te̍k; keng-bō͘ keng-chè oa̍h-tāng, mā kap Tâi-oân lông-gia̍p keng-chè bi̍t-chiat kiat-ha̍p kap koan-hē. Lēng-goā, iā khan-liân Tâi-oân pí-kàu te̍k-sû ê thó͘-tē keng-chè oa̍h-tāng, tē-cho͘ koan-hē.
Keng-kòe 1950 nî-tāi, in-ūi Tiong-kok Kok Kiōng Lōe-chiàn ê in-sò͘, ùi Tiong-kok poaⁿ-soá kàu Tâi-oân ê Tiong-hoâ Bîn-kok chèng-hú tùi Tâi-oân si̍t-si chu-pún chiat-iok ê thó͘-tē keng-chè chèng-chhek.Tī chèng-hú ê sek-tō͘ kan-ū kap kè-ōe hā, 1960 nî-tāi khak-jīm ê kheh-thiaⁿ sī kang-chhiúⁿ ê keng-chè chèng-chhek, tè-chō liáu í tiong-sió khì-gia̍p ûi-chú ê keng-chè hong-hiòng kap lí-liām, lông-gia̍p chhut-sán kap bō͘-e̍k kiat-ha̍p ê seng-sán hêng-thài pī kheng-kang-gia̍p chhú-tāi. Ùi 1966 nî chì 1980 nî, Tâi-oân châi-chèng chiām chhu ún-kiàn, ka-kang chhut-kháu-khu, cha̍p-toā kiàn-siat, cha̍p-jī-toā kiàn-siat, tiān-tēng keng-chè khoài-sok hoat-tián ê ki-chhó͘. 1980 nî-tāi āu, chèng-hú chú-koán tâu-chu hām chiām-chiām kiám-chió ê kok-goā tâu-chu ín-tō ê tōng-thài ê chu-pún-chú-gī keng-chè-thé, chiâⁿ-chò Tâi-oân keng-chè ê chú-te̍k. Tiong-hoâ Bîn-kok chèng-hú tī keng-chè tiong pān-ián ê kak-sek jū-lâi-jū sè, chē-chē toā-hêng ê kok-iú gîn-hâng kap khì-gia̍p chām-chām su-iú-hoà, chia-ê chèng-chhek hō͘ Tâi-oân tī 1975 nî āu, pêng-kin ta̍k-nî keng-che cheng-tióng ta̍t-tò 8%, pēng oá-khò chhut-kháu tō-hiòng he̍k-tit ê chu-kim, chò-ûi Tâi-oân kang-gia̍p-hoà ê pó-chèng.