Празеодим

Элементсен периодла тытăмĕ H He Li Be B C N O F Ne Na Mg Al Si P S Cl Ar K Ca Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn Ga Ge As Se Br Kr Rb Sr Y Zr Nb Mo Tc Ru Rh Pd Ag Cd In Sn Sb Te I Xe Cs Ba * Hf Ta W Re Os Ir Pt Au Hg Tl Pb Bi Po At Rn Fr Ra ** Rf Db Sg Bh Hs Mt Ds Rg Cn Nh Fl Mc Lv Ts Og * La Ce Pr Nd Pm Sm Eu Gd Tb Dy Ho Er Tm Yb Lu ** Ac Th Pa U Np Pu Am Cm Bk Cf Es Fm Md No Lr
Сĕлтĕлле металсем	Сĕлтĕлле-çĕрле металсем	Куçăмлă металсем
Çăмăл металсем	Металлоидсем	Инертлă газсем
Металмаррисем Галогенсем Лантаноидсем Актиноидсем

Празеоди́м/Praseodymium (Pr)
Атом номерĕ	59
Ансат япалалăхăн курăмĕ	Шурă кĕмĕл тĕслĕ, çемçе, туптанакан металл
Атом палăрăмĕсем
Атом масси (моль масси)	140,90765 а. е. м. (г/моль)
Атом радиусĕ	182 пм
Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон)	526,6 (5,46) кДж/моль (эВ)
Электронсен конфигурацийĕ	[Xe] 4f3 6s2
Химилле палăрăмсем
Ковалентла радиус	165 пм
Ион радиусĕ	(+4e) 90 101.(+3e) 3 пм
Электронегативлăх (Полинг шучĕпе)	1,13
Электрод потенциалĕ	Pr←Pr3+ −2,35 В
Оксидлав капашĕсем	4, 3
Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем
Тачăлăх	6,773 г/см³
Пайлавла ăшăшăнăçтарăш	27,44 Дж/(K·моль)
Ăшăяраслăх	27,5 Вт/(м·K)
Шăрану температури	1204 K
Шăраннин пайлавла ăшши	11,3 кДж/моль
Вĕрев температури	3785 K
Пăспулăмăн ăшăлăхĕ	331 кДж/моль
Моль калăпăшĕ	20,8 см³/моль
Ансат япалалăхăн кристалл решетки
Решетке тытăмĕ	гексагоналлă
Решетке периочĕ	3,670 Å
c/a танлашăнни	1,614
Дебай температури	n/a K

Pr	59
140,90765'
4f36s2
Празеодим

Празеодим — Элементсен периодикăллă системин 59-мĕш элеменчĕ, лантаноидсен ушкăнне кĕрет.

Истори

Празеодима 1885-мĕш çулта австри химикĕ К. Ауэр фон Вельсбах уçнă.Вăл швед химикĕ Мосандер Карл Густав уçнă дидим элемент икĕ çывăх физика-хими пахалăхлă элемент хутăшĕ пулнине палăртнă. Вĕсене вĕл неодим тат празеодим ят панă.

Ячĕ

Грек чĕлхинчи грек πράσιος — «çутă-симĕс» тата грек δίδυμος — «йĕкĕреш» сăмахсенчен.

Туса илни

Ытти сайра çĕр металлĕсемпе пĕрле туса илеççĕ. Экстракципе е хромотографипе тата майлă кристаллизицеленĕ чухне празеодим ытти çăмăл лантаноидсемпе пĕрле пухăнать, кайран неодимпа пĕрле уйрăлать. Малала празеодима неодимран 850^oC металлотермла е электролизпа уйăраççĕ.

Хими пахалăхĕсем

Празеодим металĕ сивĕ сывлăшра майĕпен, 150^oC хăвăрт çунса празеодим (III,IV) оксичĕ пулать

12 Pr + 11 O₂ → 2 Pr₆O₁₁

Празеодим сивĕ шывпа майĕпен, вĕри шывпа хăвăрт хутшăнăва кĕрет:

2 Pr (s) + 6 H₂O (l) → 2 Pr(OH)₃ (aq) + 3 H₂ (g)

Празеодим металлĕ пĕтĕм галогенсемпе хутшăнăве кĕрет:

2 Pr (s) + 3 F₂ (g) → 2 PrF₃ (s) [симĕс]

2 Pr (s) + 3 Cl₂ (g) → 2 PrCl₃ (s) [симĕс]

2 Pr (s) + 3 Br₂ (g) → 2 PrBr₃ (s) [симĕс]

2 Pr (s) + 3 I₂ (g) → 2 PrI₃ (s)

Празеодим кӳкĕрт йӳçĕкĕпе хутшăнса симĕс тĕслĕ комплекс пулать:

2 Pr (s) + 3 H₂SO₄ → 2 Pr³⁺ + 3 SO_{4² + 3 H2 (g)}

Вуламалли

• R.J. Callow, "The Industrial Chemistry of the Lanthanons, Yttrium, Thorium and Uranium", Pergamon Press, 1967.

Хакĕ

Празеодим хакĕ неодим хакĕ пекрех. Хальхи вăхăтра 1 кг 40 доллар яхăн.

Усă курни

Празеоди ионĕсем 1,05 мкм тăршĕллĕ лазер шевлисене пуçарма усă кураççĕ. Празеодим фторичĕ лазер материалĕсен шутне кĕрет. Празеоди оксичĕ кантăк тунă çĕрте çутă симăс тĕс пама усă кураççĕ. Празеодим монотеллурдне хăшпĕр сайра çĕр элеменчĕсенчен тунă термоэлектрика материалĕсен пахалăхне ылмаштарма усă кураççĕ. ТермоЭДС коэффичиенчĕ: 52-55 мкВ/К

Каçăсем

• Празеодим Webelements çинче
• Празеодим 2007 ҫулхи Авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче архивланӑ.