Estuardo etxea
Estuardo etxea (ingelesez Stuart edo Stewart) 1371 eta 1693 bitartean Eskoziako erregetzan egon zen dinastia edo familia izan zen. 1603tik aurrera baita Ingalaterran ere Jakue I.aren eskutik.
Etxe honen arbasoak Fitzalan leinua dira, Bretainiakoa, eta XII. mendean heldu ziren, Dabid I.a eskoziarren erregeak Europa kontinentaleko beste familia batzuekin batera (Bruce, Douglas, Giffard...) Eskoziara gonbidatuta eta, haiekin batera, burguak, monasterioak eta lurrak populatzeko herritar anglosaxoiak heldu ziren Eskozia hego eta ekialdera. Egungo Renfrewshiren finkatu ziren. Normandiarren frantses kultura eta hizkuntza ekarri zituzten aldean, eskoziar eliteak imitatzen saiatu zirenak.
Dabid erregeak bere oinordekoentzat Eskoziako Zerbitzari Nagusia titulua sortu zuen, High Steward of Scotland, luze gabe leinuaren izen bilakatua: gurean Estuardo adierazitakoa. Ingalaterrarekin izandako harremanen eta gerren ondorioz, Estuardotarrek hango ohituren eragina ezarri zuten gortean. Jakue IV.ak, artean, bazekien gaelikoz hitz egiten, baina ez Ingalaterrako oinordeko ere bilakatutako Jakue V.ak, umetan errege bilakatuak. Harekin batera, Eskozia-Ingalaterra uztartuta geratu ziren Estuardo etxearen eskutik.
Horrek, baina, areagotu egin zituen liskarrak Ingalaterrako manera elitista eta ohitura urrunak hartutako erregeen eta eskoziar jaun eta tradizioen artean, baita borroka biziak piztu ere, erlijioari lotuta. Jakue VI.a Ingalaterrako I.a bilakatu zen. Ingalaterrako dinastiaren lehenbiziko garaia 1649an Errepublika aldarrikatu zen arteraino luzatu zen. Hamarkada baten ondoren Estuardotarrak monarkiara itzuli eta 1689. urte arte mantendu ziren, urte honetan Jakue II.a Ingalaterrakoa erregetzatik kendu eta bere ordez Gilen III.a Orangekoa jarri zuten.
Hau hil ostean, bere ordez Estuardo dinastiako azken monarka ipini zen: Ana I.a Britainia Handikoa, erregina honek 1714. urterarte Britainia Handia eta Irlandako lehenbiziko monarka bilakatzea lortu zuelarik. Azken erregina hau ondorengorik gabe hil zenean, bere senitarteko hurbila zen Jurgi I.a Britainia Handikoa errege bilakatu zen, honenbestez Hannover etxea erregetzan ezarri zen.
Estuardo etxeko Eskoziako erregeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Roberto II.a Estuardo, (1371-1390)
- Roberto III.a Estuardo, (1390-1406)
- Jakue I.a Estuardo, (1406-1437)
- Jakue II.a Estuardo, (1437-1460)
- Jakue III.a Estuardo, (1460-1488)
- Jakue IV.a Estuardo, (1488-1513)
- Jakue V.a Estuardo, (1513-1542)
- Maria I.a Estuardo, (1542-1567)
- Jakue VI.a Estuardo, (1567-1625)
Estuardo etxeko Ingalaterrako erregeak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Jakue I.a Estuardo, (1603-1625)
- Karlos I.a Estuardo, (1625-1649)
- Karlos II.a Estuardo, (1660-1685)
- Jakue II.a Estuardo, (1685-1688)
- Maria II.a Estuardo, (1689-1694)
- Ana Estuardo, (1702-1714)
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q179840
Multimedia: House of Stuart / Q179840
| Alpin etxea (848-1034) | Kenneth I.a • Donald I.a • Konstantino I.a • Aedh • Giric • Eochaid (dudazkoa) • Donald II.a • Kostantino II.a • Malcom I.a • Indulf • Dubh • Cuilén • Amlaib • Kenneth II.a • Kostantino III.a • Kenneth III.a • Malcolm II.a |
|---|---|
| Dunkeld etxea (1034-1240) | |
| Moray etxea (1040-1058) | |
| Dunkeld etxea (1058-1286) | |
| Fairhair etxea (1286-1290) | |
| Balliol etxea (1292-1296) | |
| Bruce etxea (1306-1371) | |
| Estuardo etxea (1371-1707) | Roberto II.a • Roberto III.a • Jakue I.a • Jakue II.a • Jakue III.a • Jakue IV.a • Jakue V.a • Maria I.a • Jakue VI.a** • Karlos I.a** • Karlos II.a** • Covenanter • Protektoratua • Karlos II.a** • Jakobo VII.a** • Gilen II.a** eta Maria II.a** • Ana** |
| |
