Batalio di Mohács
| Batalio di Mohács | |||
| |||
| Batalio di Mohács | |||
| Konflikto: | Militi Otomana-Habsburga | ||
| Dato: | 29ma di agosto 1526 | ||
| Loko: | Mohács, rejio Hungaria | ||
| Rezulto: | Otomana vinko Komenco di la Militi Otomana-Habsburga. | ||
| Otoman imperio Khan-io Krimea |
↔ | rejio Hungaria rejio Kroatia Bohemia Santa Romana imperio Bavaria Papala Stati rejio Polonia | |
| Süleyman la Granda<brf>Pargali Ibrahim Pasha Malkoç Bey Gazi Hüsrev Bey Behram Pasha Devlet la 1ma Giray |
↔ | Lajos la 2ma di Hungaria † Pál Tomori † György Zápolya † István Báthory | |
| 55 mil til 70 mil soldati 200 kanoni |
↔ | 25 mil til 40 mil soldati 80 kanoni (di qui nur 50 arivis justatempe) | |
| 1500 til 2000 | ↔ | 14 mil[1] 20 mil[2] o mem 24 mil[3] | |
La batalio di Mohács (pronuncez Móhach) esis batalio qua rezultis vinkeso di Hungara armeo komandita dal yuna rejulo Lajos la 2ma di Hungaria dal Otoman armeo, komandita dal sultano Süleyman la Granda. Ca batalio eventis ye la 29ma di agosto 1526 en Mohács, distanta 170 km sude de Budapest.
Antecedenti
[redaktar | redaktar fonto]
Tensi inter Hungaria ed Otoman imperio kreskabis. Balde, Otomani komencis inkursar che Hungara teritorio. Süleyman la Granda demandis pago di tributi de rejio Hungaria por preventar invado. Kande Hungaria refuzis facar to, Süleyman avancis adnorde kun armeo di 65.000 soldati e kaptis Beograd (ube mortigis 500 militala kaptiti) ed avancis til Hungara frontiero. János Hunyadi, regento e heroo di militi kontre Turki, ja mortabis 70 yari ante; ilua filiulo, rejulo Mátyás Hunyadi mortabis 35 yari ante, e perdabis la strukturo del olima "Nigra Armeo Hungara", lor un ek la maxim povoza armei de Europa. L'ekonomiala krizo dil rejio, ed anke la frajila administrado de la sequanta reji, Ulászló la 2ma e lua filiulo Lajos la 2ma, febleskis la militala strukturo dil rejio, samatempe kam l'Otoman imperio pluforteskis.
La reakto da Süleyman pos la refuzo pri pago di imposti esis mobilizar lua trupi de Istanbul til Hungaria por okupar la rejio, e pose irar a Santa Romana imperio kun skopo vinkar le Habsburg. Por konfrontar Süleyman, Lajos la 2ma formacis granda armeo, tamen ne tam povoza kam l'armeo dal sultano, e decidis avancar vers Buda ante ke la lasta trupi de Kroatia e Transilvania arivis. Komto János la 1ma de Zápolya, voivoda (militala chefo) de Transilvania, rapide sendis lua trupi, ma pro manko di tempo ilu ne povis juntar li a la trupi de Lajos la 2ma. Suportis l'avanco di Lajos l'arkiepiskopo László Szalkai, de Esztergom e l'influanta militistala komandero Pál Tomori, arkiepiskopo de Kalocsa. Altralatere, Gÿorgy Zápolya, fratulo de János, anke unionis su a la precipua armeo.
Cheki ne havis simpatii pri Lajos la 2ma, e li ne prizis esar guvernita de Buda, pro to Lajos ne havis rinforci de Bohemia. La trubloza relati inter lora papo Klemens la 8ma e l'imperiestro Karolus la 5ma anke augmentis la problemi. En februaro 1525 eventis la batalio di Pavia, kande rejulo Francis la 1ma de Francia vinkesis da trupi imperiala e Hispana. Süleyman, qua suportis Francis la 1ma en la milito, judikis ke ilu havis yuro pri avancar til Wien por vinkar le Habsburg.
La batalio
[redaktar | redaktar fonto]
Hungari selektis la loko di la batalio, vasta planajo iranta til Danubio kun kelk arei marshoza. Turki avancis sen konfrontar opozo, siejis urbi e trairis Sava e Drava, samatempe kam Lajos la 2ma vartis en Buda.
La batalio nur duris dum du hori. L'unesma atako Omana eventis ye 13:00 kloki da Rumeliani. L'atako repulsesis da Pál Tomori, larkiepiskopo de Kalocsa. Un horo pose arivis la maxim multa Otomana soldati, qui atakis pos uzar kanoni e musketi. Kristani sendis lua kavalrio, ma ol repulsesis dal artilrio enemika. L'Europani decidis fugar vers marshi, ube mili ek li, inkluzite Hungara rejulo, dronis su pro la pezo di lia armaturi. La trupi Hungara preske nihiligesis komplete. Otomana viziro Pargalı İbrahim Paşa esis importanta organizero dil atako-projeto Otomana, qua posibligis vinkar taktikale e strategiale l'enemiko.
Inter altra mortinti dum la batalio di Mohács esis arkiepiskopo Pál Tomori de Kalocsa, komto György Zápolya e l'arkiepiskopo di Esztergom, László Szalkai.[4] Anke mortis cirkume 500 importanta nobeli, mili di nobeli min importanta e soldati.[5]
L'aristokrato Dorottya de Kanizsa e 400 ek elua serfi, ensemble kun religiozi, helpis sepultar omna mortinti de la batalio. Elua agado igis nemortiva per poemi da Mihály Babits.
Referi
[redaktar | redaktar fonto]- ↑ Turner & Corvisier & Childs, A Dictionary of Military History and the Art of War, pp. 365–366 "In 1526, at the battle of Mohács, the Hungarian army was destroyed by the Turks. King Louis II died, along with 7 bishops, 28 barons and and most of his army (4,000 cavalry and 10,000 infantry)"
- ↑ Minahan, One Europe, many nations: a historical dictionary of European national groups, p. 311 "A peasant uprising, crushed in 1514, was followed by defeat by the Ottoman Turks at the battle of Mohacs in 1526. King Louis II and more than 20,000 of his men perished in battle, which marked the end of Hungarian power in Central Europe."
- ↑ "Battle of Mohacs" -
Autoro: Feridun Emecen. Idiomo: Turka.
Segun on povas lektar en la texto: "Sefer sırasında tutulan rûznâmeye göre meydanda kalan Macar ölüleri ortada bırakılmayarak gömüldü, bu sırada 20.000 piyade, 4000 süvari cesedi sayıldı." - ↑ Fallenüchl Zoltán. 1988. Magyarország főméltóságai. Maecenas kiadó. 72p.
- ↑ http://mek.oszk.hu/05800/05872/html/gmbrodarics0002.html