Olisipo
Olisipo
Locus: 38°42′29″N 9°8′20″W
Numerus incolarum: 545 923
Zona horaria: UTC, UTC+1
Situs interretialis
Nomen officiale: Lisboa
Gestio
Geographia
Regiones urbanae: Campo de Ourique, Ajuda, Estrela, Alvalade, Areeiro, Benfica, Beato, Lumiar, Avenidas Novas, Belém, Santa Maria dos Olivais, Alcântara, Campolide, Santa Clara, Sancta Maria Maior (Lisbonum), Santo António, São Vicente, Carnide, Parque das Nações, Arroios, São Domingos de Benfica, Misericórdia, Penha de França, Marvila
Territoria finitima: Oeiras, Amadora, Odivelas, Loures
Coniunctiones urbium
Olisipo (-onis, m.; Lusitane Lisboa) est urbs circiter 547 733 incolarum (anno 2011), maxima Lusitaniae et caput huius civitatis, ad ripam Tagi iacens.
Prope situntur plures urbes: Sacabis, Odivelae, Selenopolis, Cascales, Amatoria, Gualva-Kassema, Queluz.
De nomine
[recensere | fontem recensere]In antiquitate urbis nomen Olisipo,[1] Olisippo[2] vel Ulisippo[3] scriptum est. Postea variae aliae formae reperiuntur, ut Ulyssipo et Lissabona.[4] Littera U initialis fortasse usurpata est a notione, secundum quam urbs ab Ulixe condita sit. Patriarchatus Catholicus Lisbonensis vel Ulixbonensis appellatur.[5]
Historia
[recensere | fontem recensere]
Verisimile est iam Phoenices portu oppidi usos esse. Anno autem 205 a.C.n., Olisipo a Romanis expugnata est. Circa 136 a.c.n. illud oppidum in bello adversus Celtiberos sibi socium proconsul Decimus Iunius Callaicus munivit et firmavit ne commeatus per Tagum flumen exercitui advectus ab hostibus interciperetur[6]. Anno 48 a.C.n., ob incolarum merita a Gaio Iulio Caesare colonia Felicitas Iulia eo deducta est, quae urbs magna in Lusitania fuit. A scriptoribus Latinis, Olisipo saepe laudata est.[7]
Anno 409, Vandali urbem expugnaverunt; eis Suebi successerunt, qui ad annum 585 manserunt. Eo anno, Visigothi urbem expugnaverunt.
Die 6 Augusti 711, Mauri urbem occupaverunt, qui anno 1147 ab Alphonso I Henrico rege Lusitaniae expulsi sunt. Olisipo urbs capitalis Portugalliae anno 1255 facta est.
Anno 1497, Valascus de Gama ab urbe ad Indiam expugnandam profectus est. Annis 1580 ad 1640, cum Lusitania pars Hispaniae esset, urbs non iam erat caput regni.
Die 1 Novembris 1755, potentissimus terrae motus urbem diruit.
Bellis Napoleonicis expugnata et rapta est.
Anno 1910, Emmanuele II rege deposito, Olisipo caput rei publicae Lusitaniae facta est.
Ferrivia metropolitana Olisiponensis, anno 1959 incepta, e quattuor lineis constituitur.
Anno 1994 caput culturale Europaeum fuit.
Universitates studiorum
[recensere | fontem recensere]Universitates studiorum tres sunt Olisiponi: Universitas Olisiponensis ad lucem, Universitas Nova Olisiponensis, Universitas Technica Olisiponensis.
Olisipo sedes patriarchalis Ecclesiae Catholicae Romanae et Archidioecesis nomine Patriarchatus Lisbonensis (sive Patriarchatus Ulixbonensis} est; praesens patriarcha Manuel Iosephus Macarius do Nascimento Clemente est.
Incolae notabiles
[recensere | fontem recensere]Nati
[recensere | fontem recensere]- 1954, Marianus Gago, politicus (mortuus 2015)
- 1954, in vico Madalenae - Manuel Ludovicus Goucha, conductor et moderatrix televisionis
- 1989, Salvator Sobral, cantator
Mortui
[recensere | fontem recensere]Notae
[recensere | fontem recensere]- ↑ Gaius Plinius Secundus, Naturalis historia 4.113 et passim.
- ↑ Marcus Terentius Varro, Res rusticae 2.1.19
- ↑ Pomponius Mela, De chorographia 3.8.
- ↑ J. G. Th. Graesse, Orbis Latinus (Dresdae: Schönfeld, 1861; 1909. Brunsvici, 1972, 3 voll.) 1 2 3
- ↑ "Patriarchatus Lisbonensis (Ulixbonensis)" e The Hierarchy of the Catholic Church (situs a Davide M. Cheney elaboratus) (Anglice)
- ↑ Strabo III.3.1
- ↑ Vide, exempli gratia, Varro, De re rustica 2.1.19.
Bibliographia
[recensere | fontem recensere]- Will Coldwell, "Nightlife reports: Lisbon’s new clubbing scene" in The Guardian (23 Ianuarii 2015)
- Sam Jones, "Sun, surf and low rents: why Lisbon could be the next tech capital" in The Guardian (29 Octobris 2016)
Nexus externi
[recensere | fontem recensere]
|
Vicimedia Communia plura habent quae ad Olisiponem spectant. |
|
|
Situs geographici et historici: Locus: 38°42′29″N 9°8′20″W • OpenStreetMap • GeoNames • Thesaurus Getty • Facebook Places • Store norske Lexikon • Большая российская энциклопедия |
|
Lege Ὀλισσιπών ("Olisipo") apud Vicipaediam lingua Graeca antiqua scriptam |
Ordine alphabetico enumeratae: Amstelodamum • Andorra Vetus • Athenae • Belogradum • Berna • Berolinum • Bratislavia • Bruxellae • Bucaresta • Budapestinum • Chisinau • Eblana • Hafnia • Helsingia • Holmia • Kiovia • Labacum • Londinium • Lutetia • Luxemburgum • Marinum • Matritum • Minscum • Monoecus • Moscua • Olisipo • Osloa • Podgorica • Praga • Reykiavica • Riga • Roma • Scupi • Seraium • Serdica • Tallinna • Valetta • Vallis Dulcis • Varsavia • civitas Vaticana • Vilna • Vindobona • Zagrabia
Sub civitatum nominibus annexae: Albania • Andorra • Austria • Belgia • Bosnia et Herzegovina • Britanniarum Regnum • Bulgaria • Cechia • Croatia • Dania • Estonia • Finnia • Francia • Germania • Graecia • Helvetia • Hibernia • Hispania • Hungaria • Islandia • Italia • Lettonia • Lichtenstenum • Lituania • Portugallia • Luxemburgum • Macedonia • Melita • Moldavia • Monoecus • Mons Niger • Nederlandia • Norvegia • Polonia • Romania • Russia • Ruthenia Alba • Sanctus Marinus • Serbia • Slovacia • Slovenia • Suecia • Turcia • Ucraina • civitas Vaticana