Fryderyk Scherfke

Fryderyk Scherfke
Friedrich Egon Scherfke
Pełne imię i nazwisko	Fryderyk Eugeniusz Scherfke
Data i miejsce urodzenia	7 września 1909 ; Poznań
Data i miejsce śmierci	15 września 1983 ; Bad Soden am Taunus
Wzrost	182 cm
Pozycja	środkowy napastnik
Kariera seniorska
1924	Unia Poznań
1939–1940	DFC Posen
1940	1. FC Posen
1941–1942	SG SS Posen
Kariera reprezentacyjna
	↑ Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe. ;

Fryderyk Eugeniusz Scherfke (niem. Friedrich Egon Scherfke, ur. 7 września 1909 w Poznaniu, zm. 15 września 1983 w Bad Soden am Taunus) – polski piłkarz niemieckiego pochodzenia występujący na pozycji napastnika, reprezentant Polski w latach 1932–1938, olimpijczyk.

Życiorys

Urodził się w niemieckiej rodzinie jako syn Gustawa Fryderyka i Albertyny z d. Krenz^[1]. Jego brat Günther był zawodnikiem Warty Poznań. Miał syna, Michała.

W okresie swej gry piłkarskiej wykazywał się bramkostrzelnością, przebojowością, siłą i szybkością. Wychowanek poznańskiej Warty, w której występował na pozycji środkowego napastnika oraz pomocnika. Mając 17 lat grał w pierwszej drużynie zielonych. Jako 20-letni zawodnik wywalczył w 1929 roku pierwsze w historii klubu mistrzostwo Polski oraz wicemistrzostwo w 1938 roku. Fryderyk Scherfke będąc zawodnikiem Warty, rozegrał 236 meczów ligowych, strzelając w nich 129 goli, dzięki czemu jest do dziś (lipiec 2012) najlepszym snajperem tego zespołu oraz zajmuje 11. miejsce na liście „Klub 100”.

W trakcie igrzysk olimpijskich w 1936 r. doznał poważnej kontuzji w meczu z Wielką Brytanią w postaci złamania żeber, w związku z czym nie wystąpił w półfinałowym meczu, który drużyna Polski przegrała. Jako możliwą przyczynę porażki wskazywano nieobecność w meczu Scherfkego. Wkrótce potem napisał podręcznik dla młodych piłkarzy^[2].

Podczas Mistrzostw Świata 1938 rozgrywanych we Francji wystąpił w pierwszym meczu mundialowym reprezentacji Polski. Było to spotkanie z reprezentacją Brazylii, w którym strzelił pierwszego w historii gola dla Polski w turnieju finałowym mistrzostw świata^[2]. Strzał nastąpił z rzutu karnego, po faulu na Erneście Wilimowskim w 23. minucie spotkania. 25 września 1938 wystąpił po raz ostatni w karierze w reprezentacji Polski, w spotkaniu z Łotwą. Zagrał z opaską kapitana zespołu.

Od lutego 1940 roku grał w nowym klubie niemieckim 1. FC Posen^[3], w którym występował do października tego samego roku, kiedy to klub przekształcił się w Luftwaffen SV Posen^[2]. Wiosną 1940 roku na kilka miesięcy został też kierownikiem zespołu 1. FC Posen i tymczasowym kierownikiem działu piłki nożnej w urzędzie ds. sportu^[2]. W okresie reprezentowania barw tego klubu był również kapitanem drużyny Kraju Warty w Pucharze Regionów Niemieckich (Reichsbundpokal)^[4]. W 1940 roku strzelił bramkę w przegranym 1:2 meczu przeciwko Śląskowi^[2]. Latem 1941 r. wstąpił do nowo utworzonego Sportgemeinschaft SS Posen, choć jak większość zawodników nie był członkiem SS^[5]. Wraz z rozwiązaniem SG w lutym 1942 r. zakończył karierę piłkarską w wieku 32 lat.

W lutym 1940 roku został tymczasowym kierownikiem wydziału piłki nożnej w urzędzie ds. sportu nowej administracji niemieckiej. Według relacji jego kolegów z czasów gry w piłkę, wykorzystywał wszystkie swoje kontakty, aby chronić ich przed prześladowaniami nazistów. Udało mu się wyciągnąć z niewoli kolegów, z którymi grał w Warcie Poznań, Mariana Fontowicza^[6], a także aresztowanego Bolesława Genderę. Scherfke pomagał głównie kolegom z drużyny i ich rodzinom, niektóre osoby udało mu się wykreślić z listy przeznaczonych do wywózki na roboty przymusowe, rodzinę mecenasa Bolesława Dembeckiego uchronił przed wysiedleniem do Generalnego Gubernatorstwa, a piłkarza i żołnierza podziemia Michała Fliegera dwukrotnie ostrzegł przed aresztowaniem. Z czasem stał się obiektem obserwacji Gestapo z powodu częstego interweniowania w sprawie zagrożonych Polaków^[2].

W 1942 roku został wcielony do Wehrmachtu, służył na froncie wschodnim, a potem w Jugosławii^[2]. W maju 1945 roku dostał się do brytyjskiej niewoli^[2], z której został zwolniony 25 lipca 1945. Po wojnie na stałe osiadł w Senftenbergu w południowej Brandenburgii, a później w Berlinie Zachodnim^[2], gdzie założył sklep meblowy^[7]. Był aktywnym działaczem polonijnego towarzystwa Strzecha Polska w Senftenbergu. W latach 80. sprzedał sklep i osiadł w rejonie Frankfurtu nad Menem^[2].

Mecze w reprezentacji

Lp.	Data	Miejsce		Gospodarz	Wynik	Gość	Mecz	Uwagi	Źródło
Lp.	Data	Stadion	Miasto	Gospodarz	Wynik	Gość	Mecz	Uwagi	Źródło
1.	2 października 1932	Wojska Polskiego	Warszawa	Polska	2:1	Łotwa	towarzyski		^[8]
2.	12 maja 1935	Prater	Wiedeń	Austria	5:2	Polska	towarzyski		^[9]
3.	15 września 1935	Schlesierkampfbahn	Wrocław	Niemcy	1:0	Polska	towarzyski		^[10]
4.	3 listopada 1935	ONEF	Bukareszt	Rumunia	4:1	Polska	towarzyski		^[11]
5.	16 lutego 1936	du Jubilé	Bruksela	Belgia	0:2	Polska	towarzyski		^[12]
6.	6 września 1936	Beogradski SK	Belgrad	Jugosławia	9:3	Polska	towarzyski		^[13]
7.	13 września 1936	Wojska Polskiego	Warszawa	Polska	1:1	Niemcy	towarzyski		^[14]
8.	4 października 1936	Idrætsparken	Kopenhaga	Dania	2:1	Polska	towarzyski		^[15]
9.	23 czerwca 1937	Wojska Polskiego	Warszawa	Polska	3:1	Szwecja	towarzyski		^[16]
10.	25 maja 1938	Wojska Polskiego	Warszawa	Polska	6:0	Irlandia	towarzyski		^[17]
11.	5 czerwca 1938	de la Meinau	Strasburg	Brazylia	6:5	Polska	Mundial 1938		^[18]
12.	25 września 1938	ASK	Ryga	Łotwa	2:1	Polska	towarzyski		^[19]

Przypisy

↑ D. Matelski, Mniejszość niemiecka w Wielkopolsce w latach 1919–1939, Poznań 1997, s. 307; tenże, Niemcy w Polsce w XX wieku, op. cit., s. 138, za: „Konferencja. Udział mniejszości narodowych w różnych formacjach wojskowych w czasie kampanii wrześniowej 1939 r.” Warszawa 2009, s. 42.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j RadosławR. Nawrot RadosławR., Fryderyk Scherfke, strzelec pierwszego gola dla reprezentacji Polski. Tajemnica z czasu wojny, „wyborcza.pl”, 11 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-12] (pol.).
↑ Der Kicker, 18.6.1940, s. 23.
↑ Ostdeutscher Beobachter, 7 października 1940, s. 6.
↑ Ostdeutscher Beobachter, 28 lipca 1941, s. 5.
↑ Radosław Nawrot, Sylwetka Fryderyka Scherfkego. Był miejscowy, w: Gazeta Wyborcza (Wielkopolska), 14.9.2001, s. 20.
↑ Thomas Urban: Czarny orzeł biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki. Katowice 2012, s. 127.
↑ International football MATCH report: 02.10.1932 Poland vs Latvia. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 12.05.1935 Austria vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 15.09.1935 Germany vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 03.11.1935 Romania vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 16.02.1936 Belgium vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 06.09.1936 Yugoslavia vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 13.09.1936 Poland vs Germany. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 04.10.1936 Denmark vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 23.06.1937 Poland vs Sweden. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 22.05.1938 Poland vs Rep. of Ireland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 05.06.1938 Brazil vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).
↑ International football MATCH report: 25.09.1938 Latvia vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

Bibliografia

Thomas Urban: Czarny orzeł biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki. Tłum Wawrzyniec Sawicki. W-wo Naukowe „Śląsk”, Katowice 2012, s. 101–128, ISBN 978-83-7164-727-7.
Jarosław Owsiański, Tomasz Siwiński: Historia futbolu wielkopolskiego, Wydawnictwo Zibigrafia, Poznań 2013, ISBN 978-83-64237-00-3.
Dlaczego z kart historii wymazano gwiazdę Warty i reprezentacji Polski?. wtkplay.pl, 2012-05-24. [dostęp 2012-07-22].
AndrzejA. Gowarzewski AndrzejA., Mistrzostwa Polski. Ludzie 1918–1939. 100 lat prawdziwej historii, Katowice: Wydawnictwo GiA, 2017, s. 170, ISBN 83-88-23261-4, OCLC 1020437596 .

Linki zewnętrzne

Coupe du monde de football 1938. ina.fr. [dostęp 2012-07-22].

[1] Uwzględniono wyłącznie rozgrywki ligowe.

[2] D. Matelski, Mniejszość niemiecka w Wielkopolsce w latach 1919–1939, Poznań 1997, s. 307; tenże, Niemcy w Polsce w XX wieku, op. cit., s. 138, za: „Konferencja. Udział mniejszości narodowych w różnych formacjach wojskowych w czasie kampanii wrześniowej 1939 r.” Warszawa 2009, s. 42.

[:0-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j RadosławR. Nawrot RadosławR., Fryderyk Scherfke, strzelec pierwszego gola dla reprezentacji Polski. Tajemnica z czasu wojny, „wyborcza.pl”, 11 czerwca 2018 [dostęp 2018-06-12] (pol.).

[4] Der Kicker, 18.6.1940, s. 23.

[5] Ostdeutscher Beobachter, 7 października 1940, s. 6.

[6] Ostdeutscher Beobachter, 28 lipca 1941, s. 5.

[7] Radosław Nawrot, Sylwetka Fryderyka Scherfkego. Był miejscowy, w: Gazeta Wyborcza (Wielkopolska), 14.9.2001, s. 20.

[8] Thomas Urban: Czarny orzeł biały orzeł. Piłkarze w trybach polityki. Katowice 2012, s. 127.

[9] International football MATCH report: 02.10.1932 Poland vs Latvia. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[10] International football MATCH report: 12.05.1935 Austria vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[11] International football MATCH report: 15.09.1935 Germany vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[12] International football MATCH report: 03.11.1935 Romania vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[13] International football MATCH report: 16.02.1936 Belgium vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[14] International football MATCH report: 06.09.1936 Yugoslavia vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[15] International football MATCH report: 13.09.1936 Poland vs Germany. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[16] International football MATCH report: 04.10.1936 Denmark vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[17] International football MATCH report: 23.06.1937 Poland vs Sweden. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[18] International football MATCH report: 22.05.1938 Poland vs Rep. of Ireland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[19] International football MATCH report: 05.06.1938 Brazil vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[20] International football MATCH report: 25.09.1938 Latvia vs Poland. eu-football.info. [dostęp 2012-07-22]. (ang.).

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

Życiorys

Mecze w reprezentacji

Przypisy

Bibliografia

Linki zewnętrzne

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier! Saves Data!