Ostrów Mazowiecka

Ostrów Mazowiecka
	miasto i gmina
	; Ratusz
Herb	Flaga
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	ostrowski
Prawa miejskie	1434
Burmistrz	Hubert Betlejewski
Powierzchnia	22,27 km²
Wysokość	110 m n.p.m.
Populacja (01.01.2024); • liczba ludności; • gęstość	; 21 530; 967 os./km²
Strefa numeracyjna	29
Kod pocztowy	07-300, 07-310
Tablice rejestracyjne	WOR
	Położenie na mapie powiatu ostrowskiego Ostrów Mazowiecka
	Położenie na mapie Polski Ostrów Mazowiecka
	Położenie na mapie województwa mazowieckiego Ostrów Mazowiecka
	52°48′03″N 21°53′46″E/52,800833 21,896111
TERC (TERYT)	1416011
SIMC	0966330
	Hasło promocyjne: Kierunek Ostrów Mazowiecka
	Urząd miejskiul. 3 Maja 66; 07-300 Ostrów Mazowiecka
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Wiadomości w Wikinews
	Hasło w Wikisłowniku
	Strona internetowa
	BIP

Ostrów Mazowiecka – miasto w województwie mazowieckim, siedziba powiatu ostrowskiego oraz gminy wiejskiej Ostrów Mazowiecka. Do 7 grudnia 1926 miasto nosiło nazwę Ostrów^[3].

Ostrów była miastem królewskim Korony Królestwa Polskiego w województwie mazowieckim^[4]. Miejsce obrad sejmików ziemskich ziemi nurskiej w latach 1641–1647^[5]. W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa ostrołęckiego.

Według danych GUS z 1 stycznia 2024 r. miasto liczyło 21 530 mieszkańców, będąc 23. najludniejszym miastem w województwie^[2].

Położenie

Miasto leży w północno-wschodniej części województwa mazowieckiego, na skrzyżowaniu drogi krajowej nr 8, która w przyszłości stanie się częścią trasy ekspresowej Via Baltica, oraz kilku dróg lokalnych. Położona jest w ważnym węźle dróg o znaczeniu międzynarodowym, krajowym i regionalnym, ponieważ leży na szlaku handlowym w kierunku przejścia granicznego Ogrodniki. Węzeł ten tworzą drogi przynależne do krajowego, wojewódzkiego i powiatowego układu komunikacyjnego.

Struktura powierzchni

Według danych z roku 2002^[6] Ostrów Mazowiecka ma obszar 22,09 km², w tym:

użytki rolne: 41%
użytki leśne: 19%

Miasto stanowi 1,8% powierzchni powiatu. W strukturze obszarowej powierzchni miasta liczącej 2209 ha, wyróżniamy:

397 ha: tereny zabudowy miejskiej (zabudowa niska i wysoka)
10 ha: tereny zabudowy przemysłowej
pozostały obszar w skład którego wchodzą użytki zielone, rolne, lasy oraz tereny zdegradowane (zamknięta nasycalnia podkładów kolejowych)

Historia

Osobny artykuł: Historia Ostrowi Mazowieckiej.

Okręg grodowy

Nadanie praw miejskich wsi Ostrów Mazowiecka przez Bolesława IV, księcia mazowieckiego, w 1434 r. (dokument przechowywany w AGAD)

Podczas gdy Mazowszanie zakładali znaczne grody na wschodnich rubieżach swojego terytorium, prosperujące Klukowicze, Brześć nad Bugiem etc., Ostrowi jeszcze nie było; założono ją późno – w wieku XIV i było to na tzw. surowym korzeniu, a nie w miejscu wcześniejszego osadnictwa^[7] Ten stan to wynik położenia okolic Ostrowi na „płonącym pograniczu”, w obszarze wieleset lat penetrowanym, rabowanym przez Jaćwingów i Litwinów, którzy to wielokrotnie pustoszyli północ i wschód Mazowsza.

Za panowania Ziemowita III, w 1377 na zjeździe możnych mazowieckich w Sochaczewie, powołano do istnienia kasztelanię ostrowską – została częścią nowo tworzonej ziemi nurskiej.

Obszar tej ziemi^[8] ustalono na ok. 3500 km², a jej terytorium oddano w zarząd trzem Komesom grodowym:

ostrowskiemu 500 km²,
kamienieckiemu 2000 km²,
nurskiemu 1000 km².

Ustalenia z Sochaczewa, są pierwszym dokumentem kodyfikującym prawa dla księstwa mazowieckiego, w tym ustalające podział administracyjny kraju na kasztelanie.

Dzięki opiece pana ziemi nurskiej Janusza Starszego Ostrów (jeszcze wtedy wieś) rozwijała się szybko^[7] stając się na tle ówczesnego wschodniego Mazowsza znaczącą osadą. W takich warunkach Książę wybrał leżącą blisko centrum Ziemi nurskiej i komunikacyjnej arterii Bugu, Ostrów na siedzibę Komesa. Kasztelan na grodzie w Ostrowi kierował administracją gospodarczą (ściąganiem danin/podatków), obroną, pełnił funkcje sądownicze na podległym sobie terenie; podlegali mu też: chorąży, wojski, sędzia grodowy, włodarz.

Miasto

Cerkiew św. Mikołaja w Ostrowi Mazowieckiej (1910)

Prawa miejskie oparte na wzorze chełmińskim nadał w 1434 r. Bolesław IV. Jednocześnie zwolnił on nowo kreowanych mieszczan z podatków na 12 lat^[7]. Książęta posiadali w Ostrowi dwór-rezydencję^[9] użytkowali go kolejno Janusz I^[10] i Bolesław IV. Od roku 1461 pojawiła się w Ostrowi szkoła realizująca program Trivium^[10].

W 1514 r. od Anny mazowieckiej miasto otrzymało przywilej na 4 jarmarki rocznie i 1 targ tygodniowo. Dzięki korzystnemu położeniu przy szlakach handlowych, mądrej polityce książęcej, zabezpieczeniu od najazdów litewskich w latach 20. XVI stulecia, miasto osiągnęło liczbę 3000 mieszkańców^[10]. Po licznych wojnach ponownie taką liczbę mieszkańców Ostrów posiadała dopiero w schyłku I połowy XIX stulecia^[7]. Dla porównania, w 1510 r. stołeczna Warszawa ze wszystkimi przedmieściami wraz z Pragą była zamieszkana przez ok. 4700 osób, więc w podobnym czasie ludność miasta Ostrowi równa była 64% populacji stolicy państwa mazowieckiego.

Rok 1526 to inkorporacja kasztelanii ostrowskiej do Królestwa Polskiego. W XVI–XVIII wieku starostwo grodowe, zniszczone w XVII wieku, w tym okresie osiedlają się tu pierwsi Żydzi.

Osobny artykuł: Historia Żydów w Ostrowi Mazowieckiej.

W czasach zaboru rosyjskiego mieszkańcy miasta i okolic brali udział we wszystkich powstaniach narodowych, często płacąc za to wysoką cenę, np. zsyłki na Sybir. Od 1867 siedziba powiatu, pod koniec XIX wieku miasto przeżywało ożywienie gospodarcze.

W 1926 r. zatwierdzono obecną nazwę miasta – Ostrów Mazowiecka^[1]. W 1929 miasto liczyło 14 669 mieszkańców. Było tu gimnazjum i szkoła zawodowa. W mieście istniał kościół katolicki i synagoga. Działały: Zjednoczenie Kulturalno-Oświatowe „Sokół”, Towarzystwo Uniwersytetu Robotniczego „TUR”, Stowarzyszenie Żydowskie „Oświata” oraz trzy związki i cechy^[11].

W czasie II wojny światowej niedaleko torów do 1941 roku przebiegała granica między Generalnym Gubernatorstwem, a radziecką strefą okupacyjną. W czasie okupacji niemieckiej w mieście i okolicy dokonano licznych zbrodni, m.in. 11 listopada 1939 roku Niemcy rozstrzelali za miastem 364 Żydów – mężczyzn, kobiet i dzieci^[12]. W Grądach i Komorowie powstały obozy dla jeńców radzieckich. W czasie II wojny światowej miasto zostało zniszczone w ok. 60%.

Po 1945 r. nastąpił rozwój przemysłu, od 1963 działała filia Warszawskich Zakładów Telewizyjnych, od 1974 zakłady mechaniczne i kombinat mleczarski, od 1976 fabryka mebli^[13].

W 1975 r., w wyniku zmian administracyjnych, Ostrów przestała być siedzibą powiatu, w 1999 została nią ponownie.

Demografia

Obwodnica Ostrowi Mazowieckiej widziana z węzła „Łomża”

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku miasto zamieszkiwało 13 425 osób, 6551 było wyznania rzymskokatolickiego, 39 prawosławnego, 10 ewangelickiego, 6812 mojżeszowego i 13 bezwyznaniowców. Jednocześnie 7991 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 3398 żydowską, 27 rosyjską, 6 rusińską, 1 awarską, 1 francuską a 1 łotewska. Było tu 1238 budynków mieszkalnych^[14].

Dane z 30 czerwca 2004^[15]:

Opis	Ogółem		Kobiety		Mężczyźni
Jednostka	osób	%	osób	%	osób	%
Populacja	23 486	100	11 689	49,45	11 797	50,55
Gęstość zaludnienia [mieszk./km²]	1017,9		529,2		488,8

Podział liczbowy mieszkańców miasta, w odniesieniu do zabudowy przez nich zamieszkiwanej wygląda następująco:

16 300 mieszkańców – zabudowa jednorodzinna
5821 mieszkańców – zabudowa wysoka
1164 mieszkańców – zabudowa niska

Piramida wieku mieszkańców Ostrowi Mazowieckiej w 2014 roku^[16].

Architektura

Wybrane zabytki i pomniki

Pomnik Żołnierza i Partyzanta w Ostrowi Mazowieckiej (proj. Karol Tchorek)

Zabytki

Lista zabytków chronionych prawem (rejestrowanych) w mieście:

kościół Wniebowzięcia NMP z 2 poł. XIX wieku;
kaplica drewniana z 1830 r.;
cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Lubiejewskiej;
park z XIX wieku;
ratusz neobarokowy z 1927 r. przy ul. 3 Maja;
jatki (hala targowa) z 1902–1903, przy ul. Pocztowej;
dom z 1903 r. przy ul. Dubois 26;
szkoła z 1926 przy ul. Kościuszki 11;
poczta, ob. przychodnia z 1910 r. przy ul. Kościuszki 10;
Bank Ludowy z 1926 r. przy ul. 3 Maja 32;
„Dom Popa”, ob. PKO z 1900 r. przy ul. 3 Maja 57;
dom, ob. przychodnia rejonowa ZOZ z 1913 r. przy ul. 3 Maja 67;
mur kościelny i cmentarny (kamienie murowe pochodzą z grzebaliska pogańskiego Żale, znajdującego się w okolicach Podborza);
Dwór Rodzinny Niewęgłowskich przy ul. Mazowieckiej 44.

Gospodarka

W mieście rozwinięty jest przemysł drzewny, elektroniczny, maszynowy i spożywczy^[1].

Znajduje się tu kilka dużych podmiotów gospodarczych: fabryka mebli „Forte”, zakłady „Zurad” produkujące urządzenia radiolokacyjne, fabryka koncentratów spożywczych „Krüger”, mleczarnia „Ostrowia”, zakłady tworzyw sztucznych „Alpla”, firma „Schneider” zajmująca się techniką samochodową i kontenerową, firma „Natur Produkt Zdrowit” produkująca kosmetyki i farmaceutyki, firma „ROLSTAL” produkująca konstrukcje stalowe, „Genderka” – producent styropianu, „Prefabet” – producent betonu oraz „Emma” i „Miwex” – firmy spożywcze^[17].

Oświata

Szkoły podstawowe

Szkoła Podstawowa nr 1 im. Tadeusza Kościuszki
Szkoła Podstawowa nr 2 im. Jana Pawła II
Szkoła Podstawowa nr 3 im. Janusza Korczaka
Szkoła Podstawowa nr 4 im. 18 Pułku Artylerii Lekkiej
Społeczna Szkoła Muzyczna I stopnia

Dawne szkoły gimnazjalne

Gimnazjum Publiczne nr 1
Gimnazjum Publiczne nr 2
Gimnazjum Publiczne nr 3
Gimnazjum Publiczne nr 4

Zespoły szkół publicznych

Zespół Szkół Publicznych nr 1 im. Papieża Jana Pawła II (Szkoła Podstawowa nr 2 i Gimnazjum Publiczne nr 2)
Zespół Szkół Publicznych nr 2 (Szkoła Podstawowa nr 4 i Gimnazjum Publiczne nr 4)
Zespół Szkół Publicznych nr 3 (Szkoła Podstawowa nr 3 i Gimnazjum Publiczne nr 3)

Szkoły ponadgimnazjalne

Liceum Ogólnokształcące w Ostrowi Mazowieckiej projektu Mariana Straszaka

Liceum Ogólnokształcące im. Mikołaja Kopernika,
Zespół Szkół Nr 1 im. rtm. Witolda Pileckiego,
Zespół Szkół Nr 2 im. Powstańców Styczniowych.

Do końca XX wieku w mieście funkcjonowało tylko jedno Liceum ogólnokształcące, jednak zapotrzebowanie na taki profil szkoły skłoniło dyrekcje zespołów szkół do wprowadzenia profili ogólnych do placówek i nazwanie ich liceami.

Szkoła Podchorążych Piechoty w II RP

Kultura

Działalność kulturalną od 1973 r. prowadzi Miejski Dom Kultury^[18], patronujący kilkunastu klubom i zespołom tanecznym, muzycznym, teatralnym i plastycznym. MDK jest także organizatorem spektakli teatralnych, koncertów estradowych, wystaw oraz kieruje kinem „Ostrovia”.

Ważnym ośrodkiem dbającym o kulturę w mieście jest również Muzeum – Dom Rodziny Pileckich^[19]. Misją Muzeum jest przywracanie pamięci o dziele życia rtm. Witolda Pileckiego, jego żony Marii – rodowitej ostrowianki oraz upamiętnienie rodziny Pileckich i jej zasług dla Polski. Ponadto zadaniem muzeum jest sprawowanie opieki nad dobrami kultury lokalnej i regionalnej, integrowanie społeczności wokół wartości historycznych oraz dokumentowanie i pielęgnowanie dorobku i dziedzictwa lokalnego. Dom Rodziny Pileckich to pierwsza placówka muzealna w Ostrowi Mazowieckiej, utworzona staraniem miejscowego samorządu przy współpracy z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Oficjalne otwarcie muzeum nastąpiło 2 listopada 2022^[20]^[21].

W Ostrowi Mazowieckiej funkcjonuje też prywatne Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej w Ostrowi Mazowieckiej założone 2013 r. z inicjatywy Marzeny i Zbigniewa Banaszków. Muzeum mieści się w odrestaurowanym spichlerzu, wybudowanym w 1941 r. przez Niemców na potrzeby zaopatrzenia frontu wschodniego. Muzeum eksponuje pamiątki dotyczące Kresów Wschodnich i Szkoły Podchorążych Piechoty w Komorowie oraz jednostek wojskowych stacjonujących w Ostrowi Mazowieckiej i okolicy, od wieku XIX do czasów współczesnych. Posiada także ekspozycję dotyczącą rtm. Witolda Pileckiego i obrony Grodna w 1939 r.^[22]

Niezależną, społeczną inicjatywą jest Scena Kotłownia. Prezentowane są na niej amatorskie i profesjonalne spektakle teatralne, z udziałem znanych artystów z całej Polski. Szczególnie aktywna jest grupa teatralna, skupiająca miejską młodzież. Scena Kotłownia ma stały repertuar i oferuje spektakle teatralne, kabarety, recitale, koncerty, spotkania z poezją i inne. Działają tu również zespoły muzyczne Newton i Grass Dillers. Scenę Kotłownia oraz Społeczną Szkołę Muzyczną I Stopnia w Ostrowi Mazowieckiej powołało do życia Ostrowskie Towarzystwo Inicjatyw Kulturalno-Oświatowych OTIKO.

Miejska Biblioteka Publiczna posiadała w 2007 roku 92 783 woluminy oraz 5761 zarejestrowanych czytelników. W roku 2007 wypożyczono 100 465 książek, a z zasobów czytelni skorzystano 37 562 razy.

Media

Prasę lokalną reprezentują TV Ostrów (dawniej Telewizja aMazing Ostrów Mazowiecka, Teletop Ostrów), Tygodnik Ostrołęcki (wydanie ostrowskie) oraz ostrowmaz.pl (bezpłatny biuletyn informacyjny Urzędu Miasta). Dawniej ukazywały się również bezpłatne dwutygodniki Extra TV Ostrów Mazowiecka (od czerwca 2014 roku do czerwca 2017 roku) oraz Rozmaitości.

Miasto w Internecie, oprócz oficjalnej strony Urzędu Miasta, reprezentuje Ostrowski Portal Internetowy, stworzony i prowadzony przez młodych ludzi. Ostrowski Portal Internetowy jest portalem społeczności, gdzie można znaleźć najświeższe informacje z terenu miasta, jak i powiatu ostrowskiego. Istnieje również serwis internetowy informator miasta i powiatu ostrowskiego www.ostrowmaz24.pl, w którym można przeczytać o bieżących wydarzeniach.

Miejska telewizja kablowa powstała na początku lat 90. i jako trzecia w kraju otrzymała koncesję na nadawanie programu lokalnego. Przez lata była spółką miejską, później należała do grupy Multimedia Polska S.A., a obecnie nadaje na podstawie własnej koncesji i działa pod nazwą TV Ostrów (wcześniej jako Telewizja aMazing Ostrów Mazowiecka i Teletop Ostrów). Program nadawany jest w ramach pasma telewizji Multimedia w Ostrowi Mazowieckiej oraz Wyszkowie. Telewizja ma również swój portal internetowy^[23].

Sport i rekreacja

Mieszkańcy miasta i władze lokalne przyszłość miasta wiążą z rozwojem sportu i turystyki. Dlatego w ostatnich latach znaczną część budżetu wydatkowano na budowę i modernizację infrastruktury sportowej.

Podstawową instytucją prowadzącą na terenie miasta działalność sportowo-rekreacyjną jest Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji, mający swoją siedzibę w nowoczesnym Wielofunkcyjnym Pawilonie Sportowym przy ul. Warchalskiego 3, a od września 2009 również w nowoczesnym Centrum Kultury i Rekreacji „Za stawem” przy ul. Trębickiego 10. Miejski Ośrodek Sportu i Rekreacji administruje szeregiem obiektów sportowych. Są wśród nich: dwa wielofunkcyjne pawilony sportowe, basen kryty, kręgielnia, korty tenisowe, Ogródek Jordanowski, stadion sportowy oraz boisko wielofunkcyjne OMEGA, które w okresie zimowym zmienia się w kryte lodowisko.

Z MOSiR-em współpracują takie kluby jak: Ludowy Klub Sportowy „Ostrowianka”, Ostrowski Klub Karate Kyokushin, Academia Gorila Ostrów Mazowiecka, Uczniowski Klub Sportowy „Neptun” Ostrów Mazowiecka, eMAZet FightClub, UOLKA Uczniowski Ostrowski Ludowy Klub Atletyczny, Wędkarski Ostrowski Klub Spławikowy Wodnik, Klub sportowy PUKS Orka Ostrów Mazowiecka (pływacki uczniowski klub sportowy Orka), Ostrowski Klub Koszykówki „Sokół”, Klub Sportowy „Ostrovia” Ostrów Maz., Pszczyńska Szkoła Sztuk Walki.

Turystyka

Ostrów Mazowiecka to leżące wśród lasów Puszczy Białej przy trasie turystycznej na Mazury atrakcyjne miasto o bogatej historii, tradycji i niepowtarzalnym charakterze. Odwiedzający miasto natrafiają na liczne ślady przeszłości, czego wyraz znaleźć można w zabytkach i miejscach pamięci.

Trasa rowerowa im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego

7 października 2005 r. odbyło się uroczyste otwarcie trasy rowerowej im. Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego, powstałej dzięki współpracy Gminy Ostrów Mazowiecka, Miasta i Gminy Brok, Miasta Ostrów Mazowiecka oraz nadleśnictwa Ostrów Mazowiecka.

Rozpoczyna się ona przy stawie miejskim w Ostrowi Mazowieckiej, dalej prowadzi wzdłuż ulicy Warszawskiej, przy kapliczce upamiętniającej ostrowskich powstańców styczniowych i skręca w ulicę 63 Roku. Jadąc ul. 63 Roku wyjeżdżamy z Ostrowi i dojeżdżamy do Starej Grabownicy. Przy wyjeździe ze Starej Grabownicy usytuowane jest miejsce postoju wyposażone w stół, ławki, kosze na śmieci i tablice informacyjne. Dalej trasa prowadzi przez las do Nowej Grabownicy, przy wyjeździe ze wsi przejeżdżamy koło Leśniczówki Antonowo. Dalej jedziemy przez sosnowe lasy będące pozostałością po prastarej Puszczy Białej. Jadąc oznaczoną trasą docieramy do kolejnego miejsca postoju, usytuowanego przy skrzyżowaniu naszej ścieżki rowerowej z „Drogą Antonowską”. W okolicy Łysych Gór znajduje się kolejne miejsce postoju. Dalej trasa prowadzi wśród pól w okolice ruin Zamku Biskupów Płockich w Broku, kończąc swój bieg na brokowskiej nadbużańskiej plaży. Przy wyjeździe na drogę wojewódzką z Małkini do Broku należy zachować szczególną ostrożność.

Lądowisko

Około 10 km na północny zachód od miasta znajduje się lądowisko Ostrów Mazowiecka-Grądy.

Wspólnoty wyznaniowe

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny

Na terenie miasta działalność religijną prowadzą następujące Kościoły i związki wyznaniowe:

Kościół rzymskokatolicki:
- Dekanat Ostrów Mazowiecka – Chrystusa Dobrego Pasterza:
  - parafia Chrystusa Dobrego Pasterza
- Dekanat Ostrów Mazowiecka – Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny:
  - parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
  - parafia Opatrzności Bożej
Świadkowie Jehowy:
- zbór Ostrów Mazowiecka-Południe
- zbór Ostrów Mazowiecka-Północ (Sala Królestwa ul. Mikołaja Reja 1)^[24]
Kościół Adwentystów Dnia Siódmego:
- placówka

Administracja

Burmistrzowie Ostrowi Mazowieckiej

Lista burmistrzów Ostrowi Mazowieckiej III Rzeczpospolita
Imię i nazwisko	Zdjęcie	Przynależność partyjna	Rozpoczęcie sprawowania funkcji	Zakończenie sprawowania funkcji	Uwagi
Adam Rukat		bezpartyjny	18 czerwca 1990^[25]	12 lipca 1994	Wybrany w głosowaniu tajnym przez radnych miasta
Bogumił Brzózka		bezpartyjny	12 lipca 1994^[26]	29 października 1998	Wybrany w głosowaniu tajnym przez radnych miasta
Andrzej Andersz		bezpartyjny	29 października 1998^[27]	2002	Wybrany w głosowaniu tajnym przez radnych miasta
Mieczysław Szymalski		bezpartyjny	2002 – pierwsza kadencja 2006 – druga kadencja	13 grudnia 2010
Władysław Krzyżanowski		bezpartyjny	13 grudnia 2010^[28]	8 grudnia 2014
Jerzy Bauer		Prawo i Sprawiedliwość	8 grudnia 2014^[29] – pierwsza kadencja 20 listopada 2018^[30] – druga kadencja	maj 2024
Hubert Betlejewski^[31]		Platforma Obywatelska	maj 2024

Rada Miasta Ostrów Mazowiecka

Skład Rady Miasta V kadencji (2006 – 2010)^[32]
Imię i nazwisko radnego	Zdjęcie	Radny z listy	Uwagi
Krzysztof Laska		KWW Porozumienie-Razem	Przewodniczący Rady Miasta
Bogusław Konrad		KWW Porozumienie-Razem	Wiceprzewodniczący Rady Miasta
Małgorzata Bartkiewicz		KWW Porozumienie-Razem
Krzysztof Listwon		KWW Porozumienie-Razem
Krzysztof Łukaszewski		KWW Porozumienie-Razem
Jan Heronimek		KWW Porozumienie-Razem
Edward Zalewski		KWW Porozumienie-Razem
Eugeniusz Piotr Gałązka		KW „Ziemia Ostrowska”	Wiceprzewodniczący Rady Miasta
Stefan Przastek		KW „Ziemia Ostrowska”
Michał Kacprzak		KW „Ziemia Ostrowska”
Mieczysław Stanisław Równy		KW „Ziemia Ostrowska”
Jacek Wilczyński		KW „Ziemia Ostrowska”
Mirosław Gromek		KW Prawo i Sprawiedliwość
Andrzej Jerzy Morawski		KW Prawo i Sprawiedliwość
Zbigniew Krych		KW Prawo i Sprawiedliwość
Marek Kukiełka		KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci
Maria Bębenek		KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci
Roman Tadeusz Świedziński		KKW SLD+SDPL+PD+UP Lewica i Demokraci
Tomasz Lewandowski		KWW Zjednoczone Siły Ostrowi
Mieczysław Pasztaleniec		KWW Zjednoczone Siły Ostrowi
Zdzisław Wilczyński		KWW Zjednoczone Siły Ostrowi

Skład Rady Miasta VI kadencji (2010 – 2014)^[33]
Imię i nazwisko radnego	Zdjęcie	Radny z listy	Uwagi
Krzysztof Listwon		KWW Porozumienie-Razem	Przewodniczący Rady Miasta od 28 lutego 2013 r.
Krzysztof Laska		KWW Porozumienie-Razem
Bogusław Konrad		KWW Porozumienie-Razem
Małgorzata Bartkiewicz		KWW Porozumienie-Razem
Krzysztof Łukaszewski		KWW Porozumienie-Razem
Edward Zalewski		KWW Porozumienie-Razem
Roman Tadeusz Świedziński		KWW Porozumienie-Razem
Eugeniusz Piotr Gałązka		KWW „Wspólne Dobro”	Zastępca Przewodniczącego Rady Miasta
Lech Godlewski		KWW „Wspólne Dobro”
Mateusz Lendzioszek		KWW „Wspólne Dobro”	W listopadzie 2011 roku postawiono mu zarzut kupowania głosów. Sąd uznał Lendzioszka za winnego zarzucanych mu czynów. Sąd Okręgowy w Ostrołęce rozpatrzył wszystkie apelacje i utrzymał zaskarżony wyrok w mocy. Wyrok jest prawomocny.^[34]
Andrzej Leszek Tułowiecki		KWW „Wspólne Dobro”
Jacek Wilczyński		KWW „Wspólne Dobro”
Stanisław Mieczysław Równy		KWW „Wspólne Dobro”
Zbigniew Krych		KW Prawo i Sprawiedliwość	Zastępca Przewodniczącego Rady Miasta od 28 lutego 2013 r.
Beata Herman		KW Prawo i Sprawiedliwość
Mirosław Gromek		KW Prawo i Sprawiedliwość
Hanna Zofia Sasinowska		KW „Ziemia Ostrowska”	Przewodnicząca Rady Miasta do 28 lutego 2013 r.^[35]
Edward Witold Podbielski		KW „Ziemia Ostrowska”
Andrzej Pęksa		KW Platforma Obywatelska RP
Stanisław Dylewski		KWW Nasze Miasto Ostrów
Maria Bębenek		KW Sojusz Lewicy Demokratycznej	Wiceprzewodnicząca Rady Miasta do 28 lutego 2013 r.^[36]

Skład Rady Miasta VII kadencji (2014-2018)^[37]
!Imię i nazwisko radnego	Zdjęcie	Radny z listy	Uwagi
Mieczysław Stanisław Równy		KWW Zbigniewa Kamińskiego	Przewodniczący Rady Miasta od 31 stycznia 2018 r.
Jolanta Jadwiga Kwiatkowska		KWW Zbigniewa Kamińskiego	Wiceprzewodnicząca Rady Miasta
Małgorzata Bartkiewicz		KWW Zbigniewa Kamińskiego	Wiceprzewodnicząca Rady Miasta od 31 stycznia 2018 r.
Tadeusz Malec		KWW Zbigniewa Kamińskiego
Anna Krajewska		KWW Zbigniewa Kamińskiego
Mariusz Kwiatkowski		KWW Zbigniewa Kamińskiego
Jacek Wilczyński		KWW Zbigniewa Kamińskiego
Alina Rytelewska		KWW Porozumienie-Razem
Jerzy Pawluczuk		KWW Porozumienie-Razem
Jacek Bogdan Golanko		KWW Porozumienie-Razem
Krzysztof Laska		KWW Porozumienie-Razem	Wiceprzewodniczący Rady Miasta do 31 stycznia 2018 r.
Beata Herman		KW Prawo i Sprawiedliwość
Robert Krajewski		KW Prawo i Sprawiedliwość
Mirosław Pędzich		KW Prawo i Sprawiedliwość
Zbigniew Krych		KW Prawo i Sprawiedliwość	Przewodniczący Rady Miasta do 31 stycznia 2018 r.
Edward Witold Podbielski		KWW Wł. Krzyżanowskiego „Ziemia Ostrowska”
Władysław Krzyżanowski		KWW Wł. Krzyżanowskiego „Ziemia Ostrowska”
Roman Tadeusz Świedziński		KWW Wł. Krzyżanowskiego „Ziemia Ostrowska”
Bogusław Konrad		KWW Bogusława Konrada
Stanisław Dylewski		KW Mazowiecka Wspólnota Samorządowa
Andrzej Pęksa		KW Polskie Stronnictwo Ludowe

Skład Rady Miasta VIII kadencji (2018 – 2024)^[38]
Imię i nazwisko radnego	Zdjęcie	Radny z listy	Uwagi
Robert Krajewski		KW Prawo i Sprawiedliwość	Przewodniczący Rady Miasta
Krzysztof Laska		KW Prawo i Sprawiedliwość	Wiceprzewodniczący Rady Miasta
Bogusław Konrad		KW Prawo i Sprawiedliwość	Wiceprzewodniczący Rady Miasta
Mirosław Gromek		KW Prawo i Sprawiedliwość
Beata Herman		KW Prawo i Sprawiedliwość
Paweł Adrian Pecura		KW Prawo i Sprawiedliwość
Mirosław Pędzich		KW Prawo i Sprawiedliwość
Edward Zalewski		KW Prawo i Sprawiedliwość
Ewa Orzechowska		KW Prawo i Sprawiedliwość
Waldemar Józef Pałys		KW Prawo i Sprawiedliwość
Edward Witold Podbielski		KW Prawo i Sprawiedliwość	Zmarł 17 grudnia 2022 r.
Jarosław Konieczko		KW Prawo i Sprawiedliwość	Radny od 18 stycznia 2023 r.^[39] (w związku ze śmiercią Edwarda Witolda Podbielskiego)
Jolanta Jadwiga Kwiatkowska		KWW Niezależni Razem
Mieczysław Szymalski		KWW Niezależni Razem
Michał Kacprzak		KWW Niezależni Razem
Anna Krajewska		KWW Niezależni Razem
Jerzy Pawluczuk		KWW Niezależni Razem
Henryk Wilczewski		KWW Niezależni Razem
Renata Teresa Trojanowska		KWW Niezależni Razem
Andrzej Pęksa		KWW Niezależni Razem
Jacek Wilczyński		KWW Niezależni Razem	Radny do 21 grudnia 2021 r.^[40] (w związku z wyrokiem sądu w sprawie udzielenia w 2018 roku korzyści majątkowych naczelnikowi US Ostrów Mazowiecka radny zrezygnował z mandatu radnego)^[41]
Mieczysław Stanisław Równy		KWW Niezależni Razem	Radny od 28 stycznia 2022 r.^[42] (zastąpił w radzie Jacka Wilczyńskiego)
Stanisław Dylewski		KWW KUKIZ'15

Osoby związane z Ostrowią

Zobacz też: Kategoria:Ludzie związani z Ostrowią Mazowiecką.

Współpraca międzynarodowa

Miasta i gminy partnerskie^[43]:

Brembate di Sopra
Zasław
~~Riazań~~ – 9 marca 2022 roku Ostrów Mazowiecka zerwała trwającą od 2008 roku współpracę z rosyjskim miastem Riazań. Była to reakcja na rozpoczętą 24 lutego 2022 roku inwazję Rosji na Ukrainę^[44].

Zobacz też

Przypisy

↑ ^a ^b ^c Ostrów Mazowiecka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-09-13] .
↑ ^a ^b ^c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).
↑ Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 1927, nr 1 i 2, poz. 6, s. 8.
↑ Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 39.
↑ Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 29.
↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d Mieczysław Bartniczak, „Ze starych i nowych dziejów Ostrowi Mazowieckiej. Nazwa, herb i geneza miasta”.
↑ Starodawne prawa polskiego pomniki poprzedzone wywodem historyczno krytycznym tak zwanego Prawodawstwa Wiślickiego Kaziémirza Wielkiego w texcie ze starych rękopism krytycznie dobranym › Tom 1. Warszawa: Księgarnia Gustawa Sennewalda, 1865, s. 269.
↑ Regesty zapisek najstarszego rejestru kancelarii ks. Janusza I (1414-1426) (Archiwum Główne Akt Dawnych, Metryka Koronna, sygn. MK3), Opracowanie: Krzysztof Chłapowski, Małgorzata Jesiotr, Kazimierz Pacuski, Anna Sali.
↑ ^a ^b ^c https://web.archive.org/web/20200226061210/http://www.ostrowmaz.pl/pl/page/spacerkiem-przez-dzieje dostęp lipiec 2015.
↑ Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 142 .
↑ Mirosław Reczko. Losy ostrowskich Żydów (IX 1939–1946). „Studia Podlaskie”. 30 (2022). s. 261.
↑ Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński: „Mazowsze, mały przewodnik”, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa, 1978, s. 182.
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 60 .
↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
↑ Ostrów Mazowiecka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] , liczba ludności na podstawie danych GUS.
↑ Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski: Arkusz Ostrów Mazowiecka, s. 8.
↑ MIEJSKI OŚRODEKM.O. KULTURY MIEJSKI OŚRODEKM.O., Portal – MDK w Ostrowi Mazowieckiej [online], mdkostrowmaz.pl [dostęp 2018-10-14] (pol.).
↑ Muzeum Dom Rodziny Pileckich – Muzeum-Pileckich [online], muzeumpileckich.pl [dostęp 2018-10-14] (pol.).
↑ AnnaA. Augustyniak AnnaA., Tłumy na wernisażu wystawy „O Marii i Witoldzie Pileckich” (zdjęcia, wideo) [online], ostrowmaz.com, 3 listopada 2022 [dostęp 2022-11-19] (pol.).
↑ Dom Rodziny Pileckich otwarty [online], rp.pl, 4 listopada 2022 [dostęp 2022-11-19] (pol.).
↑ Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej – Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej [online] [dostęp 2022-09-10] (pol.).
↑ TV Ostrów [online], tvostrow.pl [dostęp 2020-03-24] .
↑ Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20] .
↑ Rada Miejska w OstrowiR.M.O. Mazowieckiej Rada Miejska w OstrowiR.M.O., UCHWAŁA Nr II/8/1990 z dnia 18 czerwca 1990 r. w sprawie wyboru Burmistrza Miasta w Ostrowi Mazowieckiej, 18 czerwca 1990 .
↑ Rada Miejska w OstrowiR.M.O. Mazowieckiej Rada Miejska w OstrowiR.M.O., UCHWAŁA NR iII/4/1994 RADY MIEJSKIEJ W OSTROWI MAZOWIECKIEJ w sprawie wyboru Burmistrza Miasta Ostrowi Mazowieckiej, 12 lipca 1994 .
↑ Rada Miejska w OstrowiR.M.O. Mazowieckiej Rada Miejska w OstrowiR.M.O., UCHWAŁA NR I/3/98 RADY MIASTA OSTRÓW MAZOWIECKA w sprawie wyboru Burmistrza Miasta, 29 października 1998 .
↑ Urząd Miasta Ostrów Mazowiecka [online], archiwum.ostrowmaz.pl [dostęp 2023-03-09] .
↑ Uroczyste ślubowanie nowo wybranego burmistrza JERZEGO BAUERA [online], kurier-w.pl, 9 grudnia 2014 [dostęp 2023-03-09] (pol.).
↑ I Sesja Rady Miasta VIII kadencji [online], tvostrow.pl [dostęp 2023-03-09] .
↑ KacperK. Jaworowski KacperK., Oficjalne wyniki: Hubert Betlejewski pewnie pokonuje Jerzego Bauera [online], ostrowmaz.com, 22 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-24] (pol.).
↑ BIP Ostrowi – Radni kadencji 2006 – 2010.
↑ BIP Ostrowi. Radni kadencji 2010-2014.
↑ [1]
↑ [2]
↑ [3]
↑ BIP Ostrowi. Radni kadencji 2014-2018.
↑ BIP Ostrowi. Radni kadencji 2018-2024.
↑ [4]
↑ [5]
↑ [6]
↑ [7]
↑ Miasta partnerskie. [dostęp 2011-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-28)].
↑ MilenaM. Jaroszewska MilenaM., Ostrowski samorząd zerwał współpracę z Riazaniem – partnerskim miastem z Federacji Rosyjskiej. 9.03.2022 [online], Ostrów Mazowiecka Nasze Miasto, 12 marca 2022 [dostęp 2023-03-17] (pol.).

Linki zewnętrzne

Strona internetowa miasta
Strona internetowa Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji
Strona internetowa Ogródka Jordanowskiego
Zdjęcia panoramiczne Ogródka Jordanowskiego. viva2000.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-14)].
Ostrów, właściwie Ostrowie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 696 .
Archiwalne widoki i publikacje związane z miejscowością w bibliotece Polona

[PWN-1] Ostrów Mazowiecka, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-09-13] .

[PopulacjaPowierzchnia-2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku [online], Główny Urząd Statystyczny, 22 lipca 2024 [dostęp 2024-10-23] (pol.).

[3] Dziennik Urzędowy Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z 1927, nr 1 i 2, poz. 6, s. 8.

[4] Adolf Pawiński, Mazowsze, Warszawa 1895, s. 39.

[5] Wojciech Kriegseisen, Sejmiki Rzeczypospolitej szlacheckiej w XVII i XVIII wieku, Warszawa 1991, s. 29.

[autonazwa1-6] Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[Bart-7] Mieczysław Bartniczak, „Ze starych i nowych dziejów Ostrowi Mazowieckiej. Nazwa, herb i geneza miasta”.

[8] Starodawne prawa polskiego pomniki poprzedzone wywodem historyczno krytycznym tak zwanego Prawodawstwa Wiślickiego Kaziémirza Wielkiego w texcie ze starych rękopism krytycznie dobranym › Tom 1. Warszawa: Księgarnia Gustawa Sennewalda, 1865, s. 269.

[9] Regesty zapisek najstarszego rejestru kancelarii ks. Janusza I (1414-1426) (Archiwum Główne Akt Dawnych, Metryka Koronna, sygn. MK3), Opracowanie: Krzysztof Chłapowski, Małgorzata Jesiotr, Kazimierz Pacuski, Anna Sali.

[spacer-10] ttps://web.archive.org/web/20200226061210/http://www.ostrowmaz.pl/pl/page/spacerkiem-przez-dzieje dostęp lipiec 2015.

[11] Księga Adresowa Polski (wraz z w. m. Gdańskiem) dla handlu, przemysłu, rzemiosł i rolnictwa; Annuaire da la Pologne (y Compris la V.L. de Dantzig), Warszawa 1930, s. 142 .

[12] Mirosław Reczko. Losy ostrowskich Żydów (IX 1939–1946). „Studia Podlaskie”. 30 (2022). s. 261.

[mazowsze-13] Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński: „Mazowsze, mały przewodnik”, Wyd. Sport i Turystyka, Warszawa, 1978, s. 182.

[:02222222-14] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 60 .

[autonazwa2-15] Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).

[populacja2016-16] Ostrów Mazowiecka w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-10] , liczba ludności na podstawie danych GUS.

[17] Objaśnienia do mapy geośrodowiskowej Polski: Arkusz Ostrów Mazowiecka, s. 8.

[18] MIEJSKI OŚRODEKM.O. KULTURY MIEJSKI OŚRODEKM.O., Portal – MDK w Ostrowi Mazowieckiej [online], mdkostrowmaz.pl [dostęp 2018-10-14] (pol.).

[19] Muzeum Dom Rodziny Pileckich – Muzeum-Pileckich [online], muzeumpileckich.pl [dostęp 2018-10-14] (pol.).

[20] AnnaA. Augustyniak AnnaA., Tłumy na wernisażu wystawy „O Marii i Witoldzie Pileckich” (zdjęcia, wideo) [online], ostrowmaz.com, 3 listopada 2022 [dostęp 2022-11-19] (pol.).

[21] Dom Rodziny Pileckich otwarty [online], rp.pl, 4 listopada 2022 [dostęp 2022-11-19] (pol.).

[22] Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej – Muzeum Kresów i Ziemi Ostrowskiej [online] [dostęp 2022-09-10] (pol.).

[23] TV Ostrów [online], tvostrow.pl [dostęp 2020-03-24] .

[24] Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2018-10-20] .

[25] Rada Miejska w OstrowiR.M.O. Mazowieckiej Rada Miejska w OstrowiR.M.O., UCHWAŁA Nr II/8/1990 z dnia 18 czerwca 1990 r. w sprawie wyboru Burmistrza Miasta w Ostrowi Mazowieckiej, 18 czerwca 1990 .

[26] Rada Miejska w OstrowiR.M.O. Mazowieckiej Rada Miejska w OstrowiR.M.O., UCHWAŁA NR iII/4/1994 RADY MIEJSKIEJ W OSTROWI MAZOWIECKIEJ w sprawie wyboru Burmistrza Miasta Ostrowi Mazowieckiej, 12 lipca 1994 .

[27] Rada Miejska w OstrowiR.M.O. Mazowieckiej Rada Miejska w OstrowiR.M.O., UCHWAŁA NR I/3/98 RADY MIASTA OSTRÓW MAZOWIECKA w sprawie wyboru Burmistrza Miasta, 29 października 1998 .

[28] Urząd Miasta Ostrów Mazowiecka [online], archiwum.ostrowmaz.pl [dostęp 2023-03-09] .

[29] Uroczyste ślubowanie nowo wybranego burmistrza JERZEGO BAUERA [online], kurier-w.pl, 9 grudnia 2014 [dostęp 2023-03-09] (pol.).

[30] I Sesja Rady Miasta VIII kadencji [online], tvostrow.pl [dostęp 2023-03-09] .

[31] KacperK. Jaworowski KacperK., Oficjalne wyniki: Hubert Betlejewski pewnie pokonuje Jerzego Bauera [online], ostrowmaz.com, 22 kwietnia 2024 [dostęp 2024-04-24] (pol.).

[32] BIP Ostrowi – Radni kadencji 2006 – 2010.

[33] BIP Ostrowi. Radni kadencji 2010-2014.

[34] [1]

[35] [2]

[36] [3]

[37] BIP Ostrowi. Radni kadencji 2014-2018.

[38] BIP Ostrowi. Radni kadencji 2018-2024.

[39] [4]

[40] [5]

[41] [6]

[42] [7]

[str-43] Miasta partnerskie. [dostęp 2011-12-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-28)].

[44] MilenaM. Jaroszewska MilenaM., Ostrowski samorząd zerwał współpracę z Riazaniem – partnerskim miastem z Federacji Rosyjskiej. 9.03.2022 [online], Ostrów Mazowiecka Nasze Miasto, 12 marca 2022 [dostęp 2023-03-17] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

[32]

[33]

[34]

[35]

[36]

[37]

[38]

[39]

[40]

[41]

[42]

[43]

[44]

Części miasta wg TERYT	Bąkówka Gródźki Grzybowskie Komorowo Podstoczysko
Dawniej w granicach Ostrowi	Dudy (1925–54) Grabownica Nowa (1925–54) Grabownica Stara (1925–54) Kacpury (1925–54) Pieńki (XX–1954) Kuskowizna (1925–54) Sagaje (1925–54) Ugniewo (XX–1954)

Na prawach powiatu	Ostrołęka Płock Radom Siedlce Warszawa
Powiatowe	Białobrzegi Ciechanów Garwolin Gostynin Grodzisk Mazowiecki Grójec Kozienice Legionowo Lipsko Łosice Maków Mazowiecki Mińsk Mazowiecki Mława Nowy Dwór Mazowiecki Ostrów Mazowiecka Ożarów Mazowiecki Otwock Piaseczno Płońsk Pruszków Przasnysz Przysucha Pułtusk Sierpc Sochaczew Sokołów Podlaski Szydłowiec Węgrów Wołomin Wyszków Zwoleń Żuromin Żyrardów
Gminne	Bieżuń Błonie Bodzanów Brok Brwinów Cegłów Chorzele Ciepielów Czerwińsk nad Wisłą Dobre Drobin Gąbin Gielniów Glinojeck Głowaczów Góra Kalwaria Halinów Iłża Jadów Jastrząb Jedlnia-Letnisko Józefów Kałuszyn Karczew Kobyłka Konstancin-Jeziorna Kosów Lacki Latowicz Lubowidz Łaskarzew Łochów Łomianki Maciejowice Magnuszew Marki Milanówek Mogielnica Mordy Mrozy Mszczonów Myszyniec Nowe Miasto Nowe Miasto nad Pilicą Odrzywół Osieck Piastów Pilawa Pionki Podkowa Leśna Przytyk Raciąż Radzymin Różan Sanniki Serock Siennica Sienno Skaryszew Sochocin Solec nad Wisłą Sulejówek Tarczyn Tłuszcz Warka Wiskitki Wyszogród Wyśmierzyce Zakroczym Ząbki Zielonka Żelechów

Miasta	Brok Ostrów Mazowiecka
Gminy miejskie	Ostrów Mazowiecka
Gminy miejsko-wiejskie	Brok
Gminy wiejskie	Andrzejewo Boguty-Pianki Małkinia Górna Nur Ostrów Mazowiecka Stary Lubotyń Szulborze Wielkie Wąsewo Zaręby Kościelne

Przynależność wojewódzka	gubernia łomżyńska (1867–1915) woj. białostockie (II RP) (1919–39) woj. warszawskie (II RP) (1939) woj. warszawskie (1945–75)
Miasta	Andrzejewo (do 1870) Brok (do 1870 i od 1922) Czyżew (do 1870) Nur (do 1870) Ostrów (Mazowiecka)
Gminy wiejskie (1867–1954 i 1973–75)	Andrzejewo (od 1973) Boguty(-Pianki) (od 191?) Brańszczyk (do 1954) Brok (od 1973) Długosiodło (do 1954) Dmochy-Glinki (do 1927 →) Jasienica (do 1954) Kamieńczyk Wielki (do 191?) Komorowo (do 1868 i 1874–1954) Lubiejewo (1868–1874) Małkinia Górna (od 1973) Nagoszewo (do 1868) Nur (od 1870) Orło (1868–1954) Ostrów Mazowiecka (od 1973) Paproć Duża (1868–77) Poręba (1868–1954) Stary Lubotyń (od 1973) Szulborze-Koty (do 1954) Warchoły (do 1954) Wąsewo (1868–1874 i od 1973) Zaręby (Kościelne)
Gromady (1954–72)	Andrzejewo (1954–72) Białebłoto-Kobyla (1954–55 →) Białe Szczepanowice (1954–59) Biel (1954–59) Blochy (1954–55 →) Boguty-Pianki (1954–72) Bosewo Stare (1954–55 →) Brańszczyk (1954–55 →) Budy Nowe (1954–55 →) Chrzczanka Włościańska (1954–55 →) Dalekie (1954–55 →) Daniłowo (1954–59) Długosiodło (1954–55 →) Drewnowo-Gołyń (1959–68) Dybki (1954–59) Glina (1954–58) Gniazdowo (← 1957–59) Godlewo Wielkie (1954–61) Godlewo-Gorzejewo (1954–59) Grądy (1954–59) Jasienica (1954–72) Jelonki (1954–72) Kalinowo (1954–68) Komorowo (1954–72) Kutyłowo-Perysie (1954–59) Lubotyń Stary / Stary Lubotyń (← 1957–72) Małkinia Górna (1954–72) Nagoszewo (1954–72) Nur (1954–72) Ołowskie (1954–59) Orło (1954–72) Paproć Duża (1954–56 →) Podbiele (← 1957–59) Poręba-Kocęby (1954–72) Prosienica (1954–59) Przedświt (1954–59) Przeździecko-Mroczki (1954–56 →) Rostki Wielkie (1954–59) Ruskołęki Stare (1954–59) Sielc (1954–59) Skarżyn Stary (1954–56 →) Sulęcin Szlachecki (1954–61) Szulborze Wielkie (1954–72) Trzcianka (1954–55 →) ~~Turobin Stary~~(←~~1958~~) Tymianki-Okunie (1954–57) Wąsewo (1954–72) Zakrzewo-Kopijki (1954–59) Zaręby-Bolędy (1954–56 → (i ←~~1959~~)) Zaręby Kościelne (1954–72) Zuzela (1954–68)