Paweł Tetera

Paweł Tetera
Павло Тетеря
	; Paweł Tetera
	hetman kozacki
Data i miejsce urodzenia	ok. 1620 ; nieznany↗
Data śmierci	ok. 1670
	Przebieg służby
Lata służby	1620–1657
Siły zbrojne	kozacy rejestrowi
Stanowiska	hetman kozacki
Główne wojny i bitwy	Oblężenie Głuchowa
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wielki wódz kozacki (Magnum Dux Cosacorum) Paulus Tetera Morzkowski

Paweł Tetera (ukr. Павло Тетеря, Pawło Teteria), właściwie Paweł Morzkowski herbu Ślepowron (?-1670) – hetman kozacki w latach 1663–1665, stolnik połocki, pisarz wojsk zaporoskich w czasie powstania Chmielnickiego, pułkownik perejasławski, starosta niżyński w 1665 roku^[1], starosta bracławski w 1668 roku^[2].

Życiorys

W 1654 wziął udział w poselstwie do Moskwy, które w imieniu Bohdana Chmielnickiego poprosiło o włączenie Ukrainy do Rosji. W latach 1657–1658 brał udział w pertraktacjach z Rzecząpospolitą, które doprowadziły do podpisania ugody hadziackiej. W 1658 roku na sejmie warszawskim za zasługi dla kraju został nobilitowany^[3].

W 1659 roku Sejm nadał mu dożywotnio Złotopol. W latach 1663–1665 jako hetman Ukrainy Prawobrzeżnej osłaniał pochód wojsk polskich na terytorium Rosji. W czasie powstania chłopskiego w 1665 zmuszony był złożyć urząd i wyjechał do Warszawy, gdzie nadano mu stanowisko stolnika połockiego. Przeszedł na katolicyzm. Wkrótce rozpoczął procesy z kresowymi magnatami, a następnie udał się do Mołdawii i Adrianopola na służbę turecką gdzie zmarł.

Był fundatorem warszawskiego kolegium jezuitów.

Jego pierwszą żoną była siostra Iwana Wyhowskiego, kolejną córka Bohdana Chmielnickiego – Katarzyna, a wdowa po Danielu Wyhowskim – bracie Iwana Wyhowskiego. Posiadał także żonę Helenę – córkę Jerzego Chmielnickiego.

Przypisy

↑ W tym roku uzyskał dożywocie na starostwo niżyńskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 329.
↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 325.
↑ A. Wajs, Materiały genealogiczne, nobilitacje, indygenaty w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Warszawa 1995, s. 120. Deklaracya szlachectwa Urodzonego Pawła Tetery. Volumina Legum, t. 4 s. 296, f. 686.

Bibliografia

Енциклопедія українознавства, Lwów 1993, t. 8, s. 3186
Anna Kryszak, Paweł Tetera – hetman kozacki

Paweł Tetera na ukraińskim znaczku pocztowym

[1] W tym roku uzyskał dożywocie na starostwo niżyńskie, Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 329.

[2] Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 325.

[3] A. Wajs, Materiały genealogiczne, nobilitacje, indygenaty w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych w Warszawie, Warszawa 1995, s. 120. Deklaracya szlachectwa Urodzonego Pawła Tetery. Volumina Legum, t. 4 s. 296, f. 686.

[1]

[2]

[3]

Hetmani kozaków zaporoskich Rzeczpospolita Obojga Narodów	Semen Skałozub (1599) Samuel Koszka (1574-1575, 1600-1602) Iwan Kuszkowicz (1602-1603) Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny Jakub Nerodowicz Borodawka Oliwier Holub (1622-1623) Michał Doroszenko (1623-1625, 1625-1628) Marek Żmajło (1625) Iwan Sulima (1628-1629, 1630-1635) Hryćko Czarny (1624, 1628, 1629-1630) Lew Iwanowicz (1629) Taras Fedorowicz (1630) Timofiej Orendarenko (1630-1631, 1632-1633) Semen Perewiaska (1632) Iwan Petrażycki-Kulaha (1631-1632) Andrij Didenko (1632-1633) Dorofij Doroszenko (1633) Wasyl Tomilenko (1636-1637) Sawa Konowicz (1637) Paweł Pawluk (1636-1637) Jakub Ostrzanin (1638) Dymitr Hunia (1638) Kacper Piwtora-Korzucha (1639-1642) Maksym Hulak (1642-1646)
Hetmani Ukrainy	Bohdan Chmielnicki (1648-1657) Iwan Wyhowski (1657-1659) Iwan Bezpały (1658-1659, nakaźny) Jerzy Chmielnicki (1657, 1659-1660)
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej Rzeczpospolita Polska Obojga Narodów	Jerzy Chmielnicki (1660-1663) Paweł Tetera (1663-1665) Stepan Opara (1665) Piotr Doroszenko (1665-1676) Grzegorz Doroszenko (1668, nakaźny) Michał Chanenko (1669-1674) Andrzej Doroszenko (1672, 1674, nakaźny) Ostap Hohol (1675-1679, nakaźny) Stefan Kunicki (1683-1684) Andrzej Mohyła (1684-1689) Grzegorz Gryszko (1689-1692) Samuel Samuś (1692-1704)
Hetmani Ukrainy prawobrzeżnej Pod zwierzchnictwem Imperium Osmańskiego	Piotr Doroszenko (1669-1676) Jerzy Chmielnicki (1678-1681) Jerzy Duca (1681-1684) Teodor Sulimenko (1684-1685) Jakub Samczenko (1685) Stefan Łożyński (1685-1695) Iwan Bogaty (1696-1698) Piotr Iwanenko (1698-1702, 1702-1704) Samuel Samuś (1702-1704) Filip Orlik (1710-1742)
Hetmani Ukrainy lewobrzeżnej Imperium Rosyjskie	Jakym Somko (1660-1663, nakaźny) Iwan Brzuchowiecki (1663-1668) Danyło Jermolenko (1665, nakaźny) Piotr Doroszenko (1668-1669) Damian Mnohohriszny (1669-1672) Iwan Samojłowicz (1672-1687) Iwan Mazepa (1687-1709) Wasyl Dunin-Borkowski (1702, nakaźny) Iwan Skoropadski (1708-1722) Pawło Połubotok (1722-1724, nakaźny) Danyło Apostoł (1727-1734) Kiriłł Razumowski (1750-1764)

Wojska kozackie	azowskie czarnomorskie amurskie nadbużańskie kaukaskie uralskie zaporoskie zadunajskie dońskie tereckie kubańskie orenburskie nadwołżańskie zabajkalskie siedmiorzeczne ussuryjskie astrachańskie syberyjskie
Inne grupy	Sicz Zaporoska Sicz Zadunajska Nagajbacy Niekrasowcy
Historia	hajdamacy koliszczyzna Kozacy rejestrowi bałtycka flotylla kozacka powstanie Kosińskiego powstanie Nalewajki powstanie Pawluka powstanie Chmielnickiego ugoda perejasławska unia hadziacka Hetmanat pismo Kozaków zaporoskich do sułtana Mehmeda IV powstanie Buławina powstanie Pugaczowa Republika Dońska 1 Armia Konna Czarnomorskie Powstańcze Wojsko Kozackie rozkozaczanie XV Kozacki Korpus Kawalerii SS 1 Kozacka Dywizja Kawalerii
Sławni Kozacy	Bohdan Chmielnicki Iwan Zołotarenko Iwan Wyhowski Petro Doroszenko Piotr Konaszewicz-Sahajdaczny Semen Palej Iwan Mazepa Iwan Sirko Jemieljan Pugaczow Stieńka Razin Alona Arzamasskaja Andriej Szkuro Piotr Krasnow Jermak Timofiejewicz Matwiej Płatow Michaił Szołochow
Pojęcia	Ataman Ataman koszowy Bajdak Bandura Chutor Czaban Czajka Esauł Hetman (lista) Jołom Kontusz Kosz Kureń Osełedec Pałanka Papacha Piernacz Piszczel Płastun Podesauł Porohy Rejestr Samopał Semen Słoboda Spisa Stanica Starszyna Szaszka

Życiorys

Przypisy

Bibliografia

pFad - (p)hone/(F)rame/(a)nonymizer/(d)eclutterfier! Saves Data!