Баку
| Главный и найвекшый город Азербайджана
Баку
азер. Bakı
|
Баку́ (азер. Bakı, 
[чит.: Бачы] (файл)) — главный город Азербайджанской Републикы, великый промысловый, економичный и научно-техничный центер Южного Кавказа, а тыж найвекшый пристав на Каспийском мори и найвекшый город на Кавказѣ.[2]
Землепис
[едітовати | едітовати жрідло]Лежить на западном березѣ Каспийского моря, на полуостровѣ Апшерон, на широком облуку Бакинского залива, котрый, охраненый островами Бакинского архипелага од силных сѣверных вѣтрох, е найлѣпшым пристависком на Каспию.[3]
Клима суха (рочны выпады 210 мм) и субтропична. Апшерон первый на Кавказѣ числом ясных нехмарных дни и послѣдный числом выпадох.
| Просѣковы теплоты, °C | ||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| яну | феб | мар | апр | май | юн | юл | авг | сеп | окт | нов | дец | |
| мин | 2 | 2 | 3 | 4 | 7 | 9 | 11 | 11 | 9 | 6 | 4 | 1 |
| макс | 7 | 6 | 10 | 16 | 22 | 27 | 31 | 30 | 26 | 20 | 14 | 10 |
| Мѣсячны выпады, мм | ||||||||||||
| 21 | 20 | 21 | 18 | 18 | 8 | 2 | 6 | 15 | 25 | 30 | 26 | |
Тоты даны суть часточно або цалком основаны на перекладї статї Bakı на азербаджаньскій Вікіпедії.
История
[едітовати | едітовати жрідло]Перва исторична споминка о Баку датована роком 885, хоть археология свѣдчить о поселѣню ту за даколько сторочи до нашой еры. Баку належав розличным могамеданскым штатным утворам, за выимков XIII.–XIV. стороча, коли быв завойованый Монголами. Од XV. стороча ту хоснують ропу, черпану з ропных колодязьох, як ламповый олѣй. В року 1723 Петро I. Великый захватив Баку, але в року 1735 город вернув ся Персии; в року 1806 Россия го захватила дефинитивно.[3]
Од 1870-х ся зачинать промыслова тяжба ропы и скорый рост города. В року 1901 добыто понад 11 млн. тон, циже 95% российской тяжбы и около 50% свѣтовой.[4] Аж до 1940-х тутешне ропне найдиско зоставало найвекшым в СССР.[3]
| Рок | Азербайджанцѣ | Русы | Армены | Евреи | Иншы | Вкупно | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Особ | % | Особ | % | Особ | % | Особ | % | Особ | % | ||
| 1939[5] | 215,482 | 27.4 | 343,064 | 43.6 | 118,650 | 15.1 | 31,050 | 3.9 | 79,377 | 10.1 | 787,623 |
| 1959[6] | 211,372 | 32.9 | 223,242 | 34.7 | 137,111 | 21.3 | 24,057 | 3.7 | 56,725 | 8.7 | 652,507 |
| 1970[7] | 586,052 | 46.3 | 351,090 | 27.7 | 207,464 | 16.4 | 29,716 | 2.3 | 88,193 | 6.9 | 1,262,515 |
| 1979[8] | 530,556 | 52.4 | 229,873 | 22.7 | 167,226 | 16.5 | 22,916 | 2.3 | 62,865 | 6.2 | 1,013,436 |
| 1989[9] | 1,184,160 | 65.9 | 295,500 | 16.5 | 179,950 | 10.0 | 22,826 | 1.2 | 112,438 | 6.3 | 1,794,874 |
| Януар 1990: Погром в Баку. Масакра и выгнаня Арменох | |||||||||||
| 1999[10] | 1,574,252 | 88.0 | 119,371 | 6.7 | 378 | 0.02 | 5,164 | 0.3 | 89,689 | 5.0 | 1,788,854 |
| 2009[11] | 1,848,107 | 90.3 | 108,525 | 5.3 | 104 | 0.01 | 6,056 | 0.6 | 83,023 | 4.1 | 2,045,815 |
Тоты даны суть часточно або цалком основаны на перекладї статї Baku на анґліцькій Вікіпедії.
Газдовство
[едітовати | едітовати жрідло]Баку — найвекшый промысловый центер Азербайджана (понад 60% промысловой продукции). Основны конарѣ тяжба ропы и земного газу, петрохемия (продукция пневматик, домашной хемии итп.), желѣзна и нежелѣзна металургия (ливарнѣ оцѣли, арматуры, обробка нежелѣзных металох итп.), машинарство (в т. ч. обладунок про ропный промысел), електротехничный, радиоелектронный, легкый (обув, ватна продукция) и потравиновый промысел (шампанскы вина, мясопродукция).[4]
Жерела и одказы
[едітовати | едітовати жрідло]- Baku. Encyclopedia Britannica. 19 Apr. 2022. https://www.britannica.com/place/Baku. [перевірено 2022-07-20].англ.
- Карпеев И. В., Мирзоева Э. А. и др.. БАКУ. // Большая российская энциклопедия. 2. Москва, 2005. стр. 682–684. https://old.bigenc.ru/geography/text/1846697. [перевірено 2022-07-20].русс.
Референции
[едітовати | едітовати жрідло]- ↑ Samadov (www.anarsamadov.net), Anar. Population. Архівна копія з lang=en оріґінала зроблена 27 August 2018. https://web.archive.org/web/20180827142620/https://www.stat.gov.az/source/demoqraphy/?lang=en. [перевірено 2024-02-11].англ.
- ↑ Seven astounding facts about the city of Baku. BBC. Архівна копія з оріґінала зроблена 30 September 2020. https://web.archive.org/web/20200930063703/https://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2KC0g2TGpjBXGp5x5rm4KKd/seven-astounding-facts-about-the-city-of-baku. [перевірено 2022-07-20].англ.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Encyclopedia Britannica
- ↑ 4,0 4,1 Карпеев И. В., Мирзоева Э. А. и др.
- ↑ Soviet 1939 census
- ↑ Soviet 1959 census
- ↑ Soviet 1970 census
- ↑ Soviet 1979 census
- ↑ Soviet 1989 census
- ↑ Ethnic composition of Azerbaijan 1999. Архівна копія з оріґінала зроблена 29 July 2013. https://web.archive.org/web/20130729015208/http://pop-stat.mashke.org/azerbaijan-ethnic1999.htm. [перевірено 2022-07-21].
- ↑ Ethnic composition of Azerbaijan 2009. Архівна копія з оріґінала зроблена 7 February 2012. https://web.archive.org/web/20120207161726/http://pop-stat.mashke.org/azerbaijan-ethnic2009.htm. [перевірено 2022-07-21].
| |||||||||||
