Dedinje
Za ostale upotrebe, v. Dedinje (razvrstavanje).
| Dedinje | |
|---|---|
 Ulica na Dedinju
| |
| Grad | Beograd |
| Opština | Savski venac |
  Dedinje Dedinje (Beograda)
| |
Dedinje je stambeno naselje Beograda u Srbiji. Nalazi se na Opštini Savski venac, jednoj od najstarijih opština u Beogradu.
Dedinje je deo Beograda u kojem žive mnoge poznate ličnosti i političari.
Kuća cveća, odnosno mesto gde je sahranjen bivši predsednik SFRJ Josip Broz Tito, nalazi se na Dedinju.
Prvobitno, Dedinje se prostiralo na padinama Topčiderskog brda južno od današnjih ulica Teodora Drajzera i Ljutice Bogdana prema Banjici, zapadno od Banjičke šume i istočno od doline Topčiderske reke. Poslednjih decenija se pojam Dedinja proširio na sever sve do Senjaka, Mostara i Prokopa.
Pre nego što je gušće naseljeno, Dedinje je bilo prekriveno vinogradima, voćnjacima i njivama. U prošlosti se pominju imena Dedija, Mala Dedija i Dedina. Postoje različita mišljenja o poreklu toponima Dedinje. Po jednoj teoriji toponim podstiče od naziva dede, koji se davao starešini tekije, muslimanskog manastira. Prema turskom popisu iz 1560. godine jedna od beogradskih tekija je upravo ovde imala svoje vinograde. Ipak, verovatnije je da je poreklo srpsko, sa značenjem dedino brdo. Širenje naselja počinje posle Prvog svetskog rata, a intenzivira se tokom izgradnje dedinjskih dvorova porodice Karađorđević 1924.-1936. Mnogi imućni Beograđani: industrijalci, bankari, trgovci, političari počeli su gradnju raskošnijih letnjikovaca, a sa vremenom i pravih porodičnih vila.
Jedan od najlepših i najšumovitijih delova Beograda. Naselje uglavnom čine privatne kuće, među kojima je nekoliko desetina predratnih vila izuzetne arhitektonske vrednosti. Na obodima naselja i duž glavnih ulica izgrađene su nakon Drugog svetskog rata savremene stambene zgrade. Urbanistička slika je donekle narušena nelegalnom gradnjom tokom devedesetih godina. Glavne i najprometnije ulice u kraju su Bulevar kneza Aleksandra Karađorđevića, Neznanog junaka, Teodora Drajzera i Ljutice Bogdana. Raskrsnica ove četiri ulice predstavlja mali centar naselja, sa par zdravstvenih institucija u blizini: veliki kliničko-bolnički centar Dr Dragiša Mišović, Železnička bolnica i Specijalna bolnica za bolesti zavisnosti. Na Dedinju su i Viša škola za obrazovanje vaspitača, Četvrta beogradska gimnazija, Škola za dizajn, osnovna škola i nekoliko predškolskih ustanova. Na Dedinju je i zgrada RTV Pink. Generalštab Vojske Srbije nakon NATO agresije 1999. godine izmešten je ovde, a od ranije se u naselju nalazi još nekoliko vojnih objekata kao što su Gardijski dom i kasarna Dedinje. Veliki broj ambasada i diplomatskih predstavništava nalazi se na Dedinju, pa i istočni deo naselja nedaleko od stadiona Crvene zvezde nosi naziv Diplomatska kolonija. Turistički najzanimljivija mesta su Muzej istorije Jugoslavije i dvorski kompleks Karađorđevića. Oba mesta godišnje poseti više hiljada ljudi.
Dedinje je dobro povezano sa drugim delovima Beograda. Kroz centar naselja prolaze trolejbuske linije 40 (Zvezdara - Banjica) i 41 (Studentski trg - Banjica), autobuske linije 42 (Slavija /Birčanova/ - Banjica (VMA) - Petlovo brdo), 49 (Topčider /letnja pozornica/ - Pere velimirovića), 59 (Slavija /Birčaninova/ - Petlovo brdo), 78 (Zemun - Banjica) i 94 (Blok 45 - Miljakovac 1), ekspres minibus linija E7 (Pančevački most - Petlovo brdo) kao i noćne autobuske linije 47 (Trg Republike - Resnik) i 48 (Trg Republike - Miljakovac 2). Glavni prilazi Dedinju iz centra Beograda su iz ulice Kneza Miloša preko Mostarske petlje i iz Bulevara Oslobođenja preko Autokomande.
Na Dedinju i u njegovoj neposrednoj blizini se nalaze i stadioni dva najveća fudbalska kluba u Srbiji, Crvena zvezda i Partizan . Pored ova dva kluba ovde je i sedište fudbalskog kluba Dedinje.
