Viktor iz Vite
Viktor iz Vite (latinski: Victor Vitensis, rođen oko 430) bio je biskup u provinciji Bizaceni u Africi, a nazvan je Vitensis po tome što mu se biskupsko središte nalazilo u Viti (možda ruševine Beni-Derraja). Značajan je kao autor jednog dela pod naslovom Istorija progona u pokrajini Africi u vreme vandalskih kraljeva Gajzerika i Hunerika (Historia persecutionis Africanae provinciae temporibus Geiserici et Hunirici regum Wandalorum), u kome obrađuje uglavnom savremene događaje i opisuje okrutnost s kojom su arijanski Vandali postupali prema pravovernim hrišćanima u severnoj Africi.[1]
Ranije je ovo delo bilo podeljeno u pet knjiga, a u moderno je vreme sve građa raspoređena u tri knjige, od kojih prva opisuje događaje u vreme vladavine kralja Gejzerika (427–477) i temelji se na podacima dobijenim iz druge ruke, dok se druga i treća knjiga, koje obrađuju razdoblje Hunerikove vladavine (477–484), bave savremenim događajima kojima je i sam autor bio svedok. U delu ima dosta preterivanja, ali nema izvrtanja i izmišljanja istorijskih događaja.[1]
Viktor baca dosta svetlosti na društveni i verski život u Kartagini i na afričke liturgijske običaje tog razdoblja. Njegova povest sadrži mnoga dokumenta koja iz drugih izvora nisu poznata, na primer ispovest vere koju je za pravoverne biskupe sastavio Eugenije iz Kartagine i predstavio je Huneriku na sastanku pravovernih i arijanskih biskupa 484. godine. Dva dokumenta, koja se nalaze u svim rukopisima i danas u štampanim izdanjima, verovatno ne potiču od Viktora: Stradanje blaženih mučenika koji su u Kartagini stradali pod bezbožnim kraljem Hunerikom (Passio beatissimorum martyrum qui apud Carthaginem passi sunt sub impio rege Hunerico i Popis provincija i gradova u Africi (Notitia provinciarum et civitatum Africae). Stradanje je možda sastavio neki Viktorov savremenik, dok se u Popisu nalaze imena pravovernih biskupa koji su 484. bili pozvani na sastanak te nazivi njihovih biskupskih sedišta u latinskim provincijama u severnoj Africi, razvrstanih redom po ovim provincijama: Prokonzularna Afrika (Proconsularis), Numidija (Numidia), Bizacena (Byzacena), Cezarejska Mauretanija (Mauretania Caesariensis), Sitifenska Mauretanija (Mauretania Sitifensis), Tripolitanija (Tripolitana) i Sardinija (Sardinia).[1]
- Starija izdanja Viktorovog dela nalaze se u: Migne, Patrologia Latina, LVIII.[2]
- Karl Felix Halm (Berlin, 1879) u: Monumenta Germaniae Historica: Auct. Antiq., III, 1; i Petchenig (Vienna, 1881); Corpus Scrip. Eccles. Lat., VII; Ferrere, De Victoris Vitensis libro qui inscribitur historia persecutionis Africanae Provinciae (Paris, 1898).
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Healy 1915, s.v. Victor Vitensis
- ↑ Migne, Patrologia Latina.
- Healy, Patrick Joseph (1915), „Victor Vitensis”, The Catholic Encyclopedia, 13, New York: Robert Appleton Company
