Aziz Peter ve Paul Kilisesi

Aziz Peter ve Paul Kilisesi (Lehçe: Kościół ŚŚ Piotra i Pawła) Polonya'nın Kraków kentinin Eski Kent bölgesinde 54 Grodzka Caddesi'nde bulunan bir Roma Katolik Polonya Barok kilisesidir. Józef Britius'un özgün tasarımını mükemmelleştiren Giovanni Maria Bernardoni tarafından 1597–1619 yılları arasında inşa edilmiştir. Oturma kapasitesi bakımından Kraków'un tarihi kiliselerinin en büyüğüdür. 1842'den beri Katolik All Saints cemaatine hizmet etmektedir.

Tarih

Aziz Peter ve Paul Kilisesi tamamen Barok tarzında tasarlanmış Krakov'daki ilk yapı ve belki de günümüz Polonya'sındaki ilk Barok yapıdır. Cizvit tarikatı için Kral III. Sigismund Vasa (Zygmunt III) tarafından finanse edildi. Kilisenin haç biçiminde bir bazilika olarak planı İtalyan mimar Giovanni de Rossi tarafından yapılmıştır. Tasarımı ilk başta Józef Britius tarafından (1597'den itibaren) gerçekleştirildi ve daha sonra Giovanni Maria Bernardoni tarafından değiştirildi. Günümüz cephesinin son şekli, kubbesi ve Barok iç tasarımı bunları 1605–1619 yıllarında tamamlayan Giovanni Battista Trevano'ya aittir. Kilise 8 Temmuz 1635'te törenle kutsandı.

1842'den bugüne kadar Roma Katolik All Saints cemaatine aittir. 1960 yılında kilise Küçük Bazilika rütbesine yükseltildi.

Mimari form

Aziz Petrus ve Paul Bazilikası'nın cephesi dolomit ile yapılmıştır. Carlo Maderno tarafından yapılan Roma'daki Santa Susanna Kilisesi'ne benzer, ancak aynı zamanda Il Gesu'nun ana Cizvit kilisesinin cephesiyle benzerlikler de içerir. Nişlerinde Cizvit azizlerinin heykelleri vardır. Bunlar Dawid Heel tarafından yapılan Loyolalı Ignatius, Franciscus Xaverius, Aloysius Gonzaga ve Stanisław Kostka. Ana portalın üstünde, Burgonya'nın azizleri Sigismund ve I. Ladislaus ile Cizvit Tarikatı'nın amblemi vardır. Kilisenin kurucusu kral Sigismund III Vasa olduğu için cephenin en üst kısmı Vasa hanedanının arması ile süslenmiştir. Kilisenin içi geniş, tek nefli, şapellerden oluşan iki nefli, kesişme noktasında kubbeli transeptli ve mihrap çevresinde yarım daire biçimli apsisli yarım küre tonozlu kısa dikdörtgen bir neflidir.

Kilisenin önünde Kacper Bażanka tarafından tasarlanan kaidelerle kaldırılmış havarileri heykelleri vardır. Pińczów kireçtaşı ile yapılmış ve 1722'de Dawid Heel tarafından tamamlanmıştır. Bugün, asit yağmurlarından çok zarar gören orijinal 18. yüzyıl heykellerinin yerine, aynı malzemeden Kazimierz Jęczmyk tarafından yapılmış çağdaş kopyaları vardır.

İç dizayn

İç mekanın sıva süslemeleri çoğunlukla tepe tonozlarında, yetişkin yaşamının çoğunu Polonya'da çalışarak geçiren Milano'lu Giovanni Battista Falconi'ye aittir. Presbytery'nin apsisinde, Aziz Peter ve Paul'un yaşamı ve ölümü ile Polonya'nın patronlarının heykelleri - Aziz Wojciech ve Aziz Stanisław'dan sahneler vardır.

1735'ten kalma, Józef Brodowski'nin "Aziz Petrus'un anahtarlarını veren" imajıyla Geç Barok yüksek sunak, Kacper Bażanka tarafından tasarlandı. İç kısımdaki aksesuarlar arasında, 17. yüzyılın sonlarına ait Piskopos Andrzej Trzebicki'nin bir lahiti ve Branicki ailesinin (1720-1725'ten) ve Bażanka tarafından 1716'dan Brzechffs'in kapları belirgin bir şekilde öne çıkar. İç aydınlatma, ayinlerin Barok dramatizasyonuna tabidir ve Kutsal Ayin'i kutlayan rahibe odaklanmıştır. Kubbeyi destekleyen yan sütunlar içeride tiyatro sahnesi izlenimi yaratır. 1638'de Cizvitler burada çağdaş Polonya'daki en büyük müzik topluluğu oluşturdular. Yaklaşık 80 ila 100 şarkıcı yer bu grupta aldı. Kilisenin tabanının altındaki bodrumda Rev. Piotr Skarga gömüldü. Ocak 2010'dan itibaren, Kilise'nin tonozlarında Ulusal Panteon'un yaratılmasına yönelik çalışmalar devam etmektedir.

• 
  Ana sunak
• 
  Aziz heykelleri
• 
  Nef
• 
  Dış cephe
• 
  Kilise orgu

Foucault sarkacı

Her Perşembe Kilisenin içinde, Polonya'daki en uzun Foucault sarkacının (46,5 m) gösterileri düzenlenir ve Dünya'nın dönüşünün popüler gösterimi burada sergilenir. Adını Fransız fizikçi Léon Foucault'dan alan deney düzeneği herhangi bir dikey düzlemde sallanabilen uzun bir sarkaçtan oluşur. Bu deney düzeneği Dünya'nın hareketinin basit ve görülmesi kolay bir kanıtıdır. Sarkaç ağırlıkları 25 kg'dır ve zeminde bir saat kadranını işaretleyen kırmızı lazer ile donatılmıştır.

Sarkaçın kilisedeki tarihi birkaç on yıl uzunluğundadır. İlk kez, 1949'da profesör Kordylewski ve Horbacki'nin girişimiyle asıldı. 1991 yılında Mikołaj Kopernik'in şehre gelişinin yıldönümünde tekrar sergilendi. Ancak, iki yıl sonra yapılan tadilatlar sarkacın indirilmesini gerektirdi. 2000 yılında, Jagiellonian Üniversitesi'nde gök bilimci olan Dr Henryk Brancewicz, yerel bir kişinin dışarıdan tırmandığını ve ipi kubbenin teleskopuna tekrar astığını söyledi.

Aziz Peter ve Paul Kilisesi'nde gömülü önemli insanlar

Aziz Peter ve Paul Kilisesi Polonya'nın Ulusal Panteonlarından birine (Panteon Narodowy), mezar yerleri ile birlikte ev sahipliği yapmaktadır. Burada sanat, kültür ve bilim alanları temsil edilir. Panteonun inşası ile ilgili çalışmalar Ekim 2010'da başladı ve kompleksin ilk bölümünün resmi açılışı, kalıntıları kilisenin mahzenlerinden birinde tutulan Piotr Skarga'nın ölümünün 400. yıldönümünde 2012'de gerçekleşti.

Panteonda defnedilen kişiler şunlardır:

• Piotr Skarga, (1536-1612), Cizvit vaiz
• Andrzej Trzebicki, (1607-1679), soylu ve rahip
• Witold Szeliga Bieliński, (1818-1833), asilzade
• Sławomir Mrożek (1930-2013), oyun yazarı ve karikatürist
• Karol Olszewski, (1846-1915), kimyager
• Marian Rejewski, (1905-1980), matematikçi ve kriptolog
• Jerzy Różycki, (1909-1942), matematikçi ve kriptolog
• Zygmunt Wróblewski, (1845-1888), kimyager
• Henryk Zygalski, (1908-1978), matematikçi ve kriptolog

Ayrıca bakınız

• Erken modern dönem kubbelerinin tarihi
• Krakov Kiliseleri
• Cizvit sitelerinin listesi

Kaynaklar

• Historia z wirtualną panoramą wnętrza (Lehçe)
• Organy Kościoła Świętych Piotra i Pawła w Krakowie 27 Eylül 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Lehçe)

50°03′23.8″K 19°56′17.8″D