Salto Ángel

Salto Ángel
	Salto Ángel (es)
Situación
País	Venezuela
Estáu federáu	Bolívar
Tipu	Catarata
Coordenaes	5°58′12″N 62°32′10″W / 5.97006°N 62.53622°O
	Salto Ángel Salto Ángel (Venezuela)
Datos
Altitú media	1489 m
Noamáu por	James Crawford Angel (es)
Conca hidrográfica	cuenca hidrográfica del Orinoco (es)

Salto Ángel
Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO
	Salto Angel
Llugar	Venezuela
Criterios	Natural: vii, viii, ix, x
Referencia	701
Inscripción	1994 (XVIII Sesión)
Área	Llatinoamérica; y Caribe

El Salto Ángel (Kerepakupai Vená, en pemón, que significa «saltu del llugar más fondu»)^{[n 1]} ye'l saltu d'agua más altu del mundu, con un altor de 979 m (807 m de cayida ininterrumpida),^[1]^[2]^[3] xenerada dende'l Auyantepuy. Alcontrar nel Parque nacional Canaima, nel estáu [[Bolívar (Venezuela)|Bolívar]], Venezuela. Un espaciu natural protexíu, establecíu como Parque nacional el 12 de xunu de 1962 y declaráu^[4] Patrimoniu de la Humanidá pola Unesco en 1994, estiéndese sobre una área de más de 30.000 km² (similar a la estensión territorial de Bélxica), hasta la frontera con Brasil y el territoriu del Esequibo (anguaño en reclamación). El nome col que ye conocíu internacionalmente, Salto Ángel, foi suxeríu por un venezolanu n'honor al aviador d'Estaos Xuníos Jimmie Angel, que nel añu 1937 collaboró más formalmente na esistencia y allugamientu exactu de la cayida al sobrevolala na so avioneta y más tarde posase nel so visu, dándo-y con esto repercusión mundial. Nel sieglu XXI, foi una de les 28 finalistes na eleición de les Siete maravíes naturales del mundu.

Esploración

Esti saltu yera conocíu polos indíxenes de la rexón. Contemporáneamente, el descubrimientu axudicar al capitán de l'Armada venezolana nacíu n'España, Félix Cardona Puig, quien en 1927, xunto a Juan María Mundó Freixas, esplorador tamién español, fueron los primeros europeos n'acolumbrar el saltu.^[5]^[6] Los artículos y mapes de Cardona atraxeron l'interés y l'espíritu d'aventura del aviador d'Estaos Xuníos Jimmie Angel, quien se punxo en contautu con Cardona pa faer delles visites al saltu en 1937. El 21 de mayu de 1937, Cardona acompañó a Jimmie Angel a sobrevolar el saltu. En setiembre d'esi mesmu añu Jimmie Angel aportuna n'aterrizar nel visu del Auyantepuy, propósitu que llogra abruptamente, encuallando l'avioneta nel suelu, polo que Cardona tuvo que realizar el rescate de la tripulación.^[5] Les noticies del accidente, qu'afortunadamente nun dexó víctimes, motivaron que'l reblincón fora bautizáu como Salto Ángel, y asina se-y conoz dende entós.

El primer esplorador en llegar al ríu qu'alimenta los tabayones, en zona habitada polos pemones, foi'l letón Aleksandrs Laime. Fixo l'ascensión del Auyan-tepui en 1955. Dio al ríu'l nome d'unu de los más formosos ríos de Letonia, el ríu Gauja. Magar el nome indíxena de les cayíes yá escasamente utilízase, el nome pemón del ríu, Kerep, sigue siendo llargamente utilizáu.

Laime tamién foi'l primer européu en percorrer un senderu que conduz dende'l ríu Churun a la base de los tabayones. Nel camín hai un puntu xeográficu comúnmente utilizáu pa fotografiar les cayíes. Ye llamáu "Mirador Laime" nel so honor. Esti camín ye utilizáu agora pola mayoría de los turistes dende'l campamentu d'Isla Ratón.

L'altor de los tabayones determinar por una investigación de la National Geographic Society llevada a cabu pola periodista Ruth Robertson en 1949.

Un llibru de Lucas Dickinson, Cuatro ángel, rellató l'ésitu de la primer xubida hasta'l Auyantepui de cara a la parte cimera de los tabayones.

Turismu

El Saltu Ángel ye una de les mayores atraiciones turístiques de Venezuela, pero inclusive na actualidá, un viaxe a los tabayones nun ye un asuntu simple, por cuenta de que la zona atópase aisllada pola trupa selva, y los tepuyes faen peligrosa la navegación aérea. Puede llegase a la rexón por aciu un vuelu n'avioneta dende Caraques o Ciudad Bolívar, pa llegar a un campamentu en Canaima. Otros turistes prefieren llegar a los tabayones per medios más naturales, cruciando la selva peles víes acuátiques hasta llegar a la base del saltu.

El Saltu Ángel tamién ye conocíu equivocadamente como Churún-Merú (cuando lo correcto ye Kerepakupai Vená, ríu que da orixe al saltu y ramificación del Río Churún), nome que correspuende en realidá a otru tabayón que s'atopa nel mesmu Tepuy, d'unos 400 m d'altor.

En Santa Elena de Uairén, Ciudad Guayana y Ciudad Bolívar hai operadores turísticos que realicen escursiones per tierra, agua y aire (n'avioneta o helicópteru), pa reparar el Auyantepuy y los sos numberosos saltos d'agua. Les escursiones per tierra y agua realizar dende'l campamentu Canaima y duren unes 13 hores.

Los viaxes al Saltu Ángel tienen llugar de xunu a avientu, cuando los ríos tienen la fondura abonda pa soportar les curiaras de madera (canoes) utilizaes polos indíxenes d'etnia pemón. Mientres la estación seca (d'avientu a marzu) hai menos caudal d'agua que lo que s'aprecia en delles semeyes. L'esmucidizu saltu nun puede ser vistu en díes borrinosos, polo que los visitantes nun tienen nenguna garantía de poder velo na so plenitú.

Nel cine

Esti saltu foi la inspiración (xunto al Auyantepuy y demás Tepuis y sitios del Parque nacional Canaima) de la ficticia selva na película animada d'Estaos Xuníos del añu 2009 de Disney Pixar gallardoniada con dos premios Óscar, llamada Up, cuando se menta que la casa tien de ponese nesti llugar; que na película ye llamáu «Paradise Falls» (n'asturianu «Salto Paraísu» o «Tabayones del Paraísu») en clara alusión o referencia al Saltu Ángel.

Igualmente gran parte de los paisaxes de la ficticia lluna Pandora na película de ciencia ficción del añu 2009 Avatar de James Cameron (premiada con dellos Óscar), fueron inspiraos nel Saltu Ángel, el Auyantepuy y nos paisaxes del Parque nacional Canaima polo xeneral.

Vista panorámica del Saltu Ángel, pela mañana

De la mesma, la película de Disney del añu 2000 "Dinosauriu", utilizó imáxenes reales del Parque nacional Canaima y del Saltu Ángel en delles escenes de la película.

De la mesma manera, na película del añu 1998 Más allá de los suaños (n'inglés What dreams may come) protagonizada por Robin Williams (tamién ganadora d'un Óscar), el Saltu Ángel ye explícitamente mentáu y amosáu nella como un sitiu único y espectacular, casi de fantasía; onde'l so protagonista (Robin Williams), yá muertu y tando nun formosu y coloríu «más allá» (que perbién podría ser el cielu»), salta dende'l so visu ensin faese nengún dañu.

El sitiu foi usáu como inspiración na película Dragon Fly onde Kevin Costner atopa a la so fía, de quien nun sabía de la so nacencia nesi llugar.

Tamién foi sitiu de filmación d'una de les escenes de la nueva versión (estrenada n'avientu de 2015) de la película Point Break la cual foi protagonizada por Edgard Ramírez y Luke Bracey.

Ver tamién

Referencies

↑ Frederick, Julia C. (2005). The history of Venezuela. Greenwood. ISBN 0-313-33525-7. Consultáu'l 30 de xineru de 2011.
↑ Palmerlee, Danny (2007). South America on a shoestring. Lonely Planet. Consultáu'l 30 de xineru de 2011.
↑ Guinness World Records 2013 (n'español). Según cítase na páx. 138
↑ «http://portal.unesco.org/es/ev.php-URL_ID=45692&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html». Archiváu dende l'orixinal, el 21 de setiembre de 2014.
↑ ^5,0 ^5,1 Conde-Salazar Infiesta, L. (2009). «Félix Cardona Puig. Descubridor del Saltu del Ángel, el tabayón de mayor desnivel del mundu», Atles de los Esploradores Españoles. Barcelona, España: Editorial Planeta, S. A. y Sociedá Xeográfica Español, páx. 320. ISBN 978-84-08-08683-3.
↑ «http://www.geoinstitutos.com/quien_foi/felix-cardona-puig.asp».

Notes

↑ De cutiu ye citáu por tracamundiu en dellos países hispanofalantes como Saltu del Ángel, lo cual ye una ultracorrección.

Bibliografía

(2000) Diccionariu d'Historia de Venezuela. Caraques: Fundación Empreses Polar. ISBN 980-6397-94-0.

Enllaces esternos

Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Salto Ángel.
Parques nacionales y espacios protexíos de Venezuela
El Saltu Ángel en world-waterfalls.com Archiváu 2010-09-05 en Wayback Machine (n'inglés)
Vista Panorámica del Saltu Ángel en viewat.org

[2] Frederick, Julia C. (2005). The history of Venezuela. Greenwood. ISBN 0-313-33525-7. Consultáu'l 30 de xineru de 2011.

[3] Palmerlee, Danny (2007). South America on a shoestring. Lonely Planet. Consultáu'l 30 de xineru de 2011.

[4] Guinness World Records 2013 (n'español). Según cítase na páx. 138

[5] «http://portal.unesco.org/es/ev.php-URL_ID=45692&URL_DO=DO_TOPIC&URL_SECTION=201.html». Archiváu dende l'orixinal, el 21 de setiembre de 2014.

[SGE-6] 5,0 ^5,1 Conde-Salazar Infiesta, L. (2009). «Félix Cardona Puig. Descubridor del Saltu del Ángel, el tabayón de mayor desnivel del mundu», Atles de los Esploradores Españoles. Barcelona, España: Editorial Planeta, S. A. y Sociedá Xeográfica Español, páx. 320. ISBN 978-84-08-08683-3.

[7] «http://www.geoinstitutos.com/quien_foi/felix-cardona-puig.asp».

[1] De cutiu ye citáu por tracamundiu en dellos países hispanofalantes como Saltu del Ángel, lo cual ye una ultracorrección.

[n 1]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]