Gepardo
| Gepardo Acinonyx jubatus |
|---|
| specie de Acinonyx |
   
|
| stato de conservation: vulnerabile |
|
|
|
| Identificatores e ligamines |
| ID NCBI: 32536 |
| ID EOL: 328680 |
| ID ITIS: 183813 |
| ID MSW: 14000006 |
| Commons: Acinonyx jubatus |
Le gepardo[1] (Acinonyx jubatus), parola anglese: Cheetah[2], es un felino atypic, e un excellente chassator gratias a su vista acute e a su grande velocitate. Illo es un del animales terrestre le plus veloce attingente 120 km/h in breve cursas.[3]
Le pectore del gepardo es profunde e su cinctura es stricte. Le pelle del gepardo ha maculas nigre de 2 cm a 3 cm pro camouflage durante le venation. Le gepardo adulte pesa del 40 kg a 65 kg. Le longitude total del corpore es de 115 cm a 135 cm, e le cauda es 84 cm in longitude.
Habitat
[modificar | modificar fonte]Le habitat actual del gepardo es le planas e terras basse de Africa e de alcun paises oriental. Hodie resta solmente circa 12.000 exemplares, le major parte in reservas e parcos natural, ubi illos es protegite.
Ante 10.000 annos le gepardos esseva super le puncto de disparer del terra, victimas de lor proprie incapacitate de defender le predas capturate e mesmo lor proprie pullos. Secundo le studios genetic le plus recente, lor reproduction in ille tempore occurreva intra un gruppo multo restringite, lo que explica que actualmente omne gepardos ha un mappa genetic multo similar. On ancora non sape si alora illos ja possedeva le qualitates actual o si istos esseva un resultato del evolution in conditiones adverse a lor superviventia.
Ante 5.000 annos on domesticava le gepardo pro usar lo in un sorta de chassa sportive, como si illo esseva un falcon terrestre. Alora su habitat se extendeva per India, Syria, Arabia, Palestina, le Magreb e le Sahara. Le reges, imperatores, pharaones e emires esseva su major defensores a causa de su placente servicios, ma le populo minute lo chassava sin misericordia pro defender su greges.
Comportamento
[modificar | modificar fonte]
Le gepardo ha un un vista acutissime, e dunque illo pote observar su victimas a grande distantia, jacente sur un promontorio o montante un arbore. Illo es patiente e tranquille, sape eliger su preda e attender le melior momento.
Con precision, con astutia, con minutiositate, le chassa es pro le gepardo tanto un amusamento como un forma de nutrir se. A vices illo chassa sin necessitate, pro pur sport o pro mantener se in forma. Forsan su corpore lo besonia. Comocunque, illo es un chassator perfecte.
Accostumate a que le mangiatores de caronia, como le hyena o le babuino, o mesmo altere predatores como le leon o le leopardo, roba su preda, le gepardo sole chassar durante le horas central del die, quando le altere felinos dormi in le umbra.
De iste maniera illo evita anque le presentia de touristas, qui in altere momentos minus calorose del die sole disturbar con lor curiositate le momento decisive del chassa. Le calor abbrevia su cursa, e consequentemente illo debe trainar le preda a un loco in le umbra ubi illo pote celar lo del alteres.
Illo es multo sensibile al stress, e consequentemente in le zoos on apparta del visitatores le matre con le pullos e sole mantener separate le masculos e le feminas usque le saison del calor sexual.
Su forma de ager es quasi scientific. Como un resorto que accumula energia pro facer un salto unic, le gepardo non se precipita durante le chassa. Altere predatores, como le leon quando illo es affamate, dissipa energias per currer sin methodo post le predas.
Le gepardo, al contrario, attende. E quando finalmente illo comencia a currer, illo rarmente falle. On ha evalutate su efficientia a circa septanta per cento, contra poco plus de 25 % in le caso del leon. Le gepardo cape inter 150 e 300 predas per anno, in contrasto con le 30 o 40 del leon. Claro, le gepardo pesa tres vices minus e es duo vices plus veloce.
Al contrario del altere felinos, su ungues non es retractile ma servi pro augmentar le adherentia. Illo pote attinger velocitates de usque a 110 kilometros per hora, ma su formidabile cursa non pote ultrapassar 500 metros.
Le gepardo sole prestar particular attention a gazellas e impalas, ma anque le pullos de altere mammiferos, super toto del gnu e del zebra, non le displace del toto.
Essente un bon chassator, illo selige in cata occasion le tactica le plus adequate. Si le terreno lo permitte approchar furtivemente, illo pone in practica tote su habilitate de felino pro attaccar si presso como possibile, e presto profita del fuga del grege pro attaccar le victima le plus vicin, ignorante le alteres.
Quando le terreno es troppo regular, illo studia le situation de lontano, attendente usque que un adulto se retarda, o cercante un exemplar plus vulnerabile que le alteres. Si illo non trova altere solution, illo comencia su cursa de lontano, mantenente un cursa de fundo a fin de appartar del gruppo un femina in gestation o un pullo, e attaccar los.
Reproduction e vita social
[modificar | modificar fonte]
Le gepardos es polygame. Post emancipar le pullos de su nidata anterior, le femina cerca un o plure masculos a fin que illos la fecunda, e pare un nidata de duo usque quatro pullos post un gestation de tres menses.
Le pullos ordinarimente pesa circa 300 grammas, e anque illos attrahe le curiositate del safaris photographic, a vices assemblante usque dece-cinque gruppos de personas. Tal intrusion, ben que moleste, es un alternativa economic al chassa furtive o al traffico de animales.
Si tosto como le nocte lo permitte, le matre transfere le filios a altere loco, salvante los del curiosos. Minus comprensive es le leones, le leopardos, le hyenas e altere felinos. Si illos trova un nidata durante que le matre chassa, illos sin problemas incorpora le pullos in lor dieta quotidian...
Le filios non es capabile de sequer le matre ante completar le prime quatro septimanas de etate. Le altere animales, le frigido e le fame produce perditas inter illos ante que illos ha tres menses. Solmente tres pro cata dece supervive iste periodo.
Le femina attende le pullos sin qualcunque adjuta del masculo. Pro inseniar los le technica de chassa illa sole capturar vive alcun gazellas juvene e los offere a illos pro stimular lor instincto venatori. Con dece menses, le pullos ja pote chassar alcun parve animales.
Post le anno e medie de etate, le nidata perde omne contacto con le matre, ma illos continua insimul usque lor prime saison de calor sexual. Alora le feminas se apparta e comencia lor vita solitari. Le masculos, al contrario, remane insimul pro chassar in equipa animales major, como gazellas e gnus.
Si alcun del fratres pati de un lesion que lo impedi de currer, le gruppo presto lo expelle. Le masculos frue del aspecto le plus sportive del chassa, del amusamento, del cercar predas que exige certe difficultate e merito. Le feminas, al contrario, es plus practic: chassante gazellas juvene illas es plus efficiente e risca minus.
Classification
[modificar | modificar fonte]Supertaxones
[modificar | modificar fonte]Subtaxones
[modificar | modificar fonte]- Acinonyx jubatus jubatus
- Acinonyx jubatus raineyi
- Acinonyx jubatus soemmeringii
- Acinonyx jubatus hecki
- Acinonyx jubatus venaticus
Referentias
[modificar | modificar fonte]- ↑ Del latino medieval gattus pardus: catto + leopardo < lat. pardu(m). In altere linguas: [fr] guépard; [es] gepardo, chita; [Pt] gepardo, chita; [it] ghepardo; [en] cheetah; [de] Gepard; [Ru] gepard.
- ↑ Cheetah proveni del hindi chiitaa = panthera, que probabilemente ha su origene in le sanskrito chitraka, o "maculate".
- ↑ Milton Hildebrand (1959). Motions of Cheetah and Horse. Journal of Mammalogy. Recuperate le 2007-10-30.