Sezyum
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Görünüş | Solgun altın rengi | |||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Standart atom ağırlığı Ar, std(Cs) | 132,90545196(6) | |||||||||||||||||||||||||||
| Periyodik tablodaki yeri | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Atom numarası (Z) | 55 | |||||||||||||||||||||||||||
| Grup | 1. grup: H ve alkali metaller | |||||||||||||||||||||||||||
| Periyot | 6. periyot | |||||||||||||||||||||||||||
| Blok | s bloku | |||||||||||||||||||||||||||
| Elektron dizilimi | [Xe] 6s1 | |||||||||||||||||||||||||||
| Kabuk başına elektron | 2, 8, 18, 18, 8, 1 | |||||||||||||||||||||||||||
| Fiziksel özellikler | ||||||||||||||||||||||||||||
| Faz (SSB'de) | Katı | |||||||||||||||||||||||||||
| Erime noktası | 301,7 K (28,5 °C, 83,3 °F) | |||||||||||||||||||||||||||
| Kaynama noktası | 944 K (671 °C; 1239,8 °F) | |||||||||||||||||||||||||||
| Yoğunluk (SSB'de) | 1,93 g/L | |||||||||||||||||||||||||||
| sıvıyken (en'de) | 1,843 g/cm3 | |||||||||||||||||||||||||||
| Kritik nokta | 1938 K, 9,4 MPa | |||||||||||||||||||||||||||
| Erime entalpisi | 2,09 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||
| Buharlaşma entalpisi | 63,9 kJ/mol | |||||||||||||||||||||||||||
| Molar ısı kapasitesi | 32,210 J/(mol·K) | |||||||||||||||||||||||||||
Buhar basıncı
| ||||||||||||||||||||||||||||
| Atom özellikleri | ||||||||||||||||||||||||||||
| Yükseltgenme durumları | -1, +1[1] güçlü bazik | |||||||||||||||||||||||||||
| Elektronegatiflik | Pauling ölçeği: 0,79 | |||||||||||||||||||||||||||
| İyonlaşma enerjileri |
| |||||||||||||||||||||||||||
| Atom yarıçapı | Deneysel: 265 pm | |||||||||||||||||||||||||||
| Kovalent yarıçapı | 244±11 pm | |||||||||||||||||||||||||||
| Van der Waals yarıçapı | 343 pm | |||||||||||||||||||||||||||
 | ||||||||||||||||||||||||||||
| Diğer özellikleri | ||||||||||||||||||||||||||||
| Kristal yapı | Hacim merkezli kübik (hmk) | |||||||||||||||||||||||||||
| Isı iletkenliği | 35,9 W/(m·K) | |||||||||||||||||||||||||||
| Isı geçirgenliği | 97 mm2/s (300 K'de) | |||||||||||||||||||||||||||
| Elektrik direnci | 205 Ω·m (20 °C'de) | |||||||||||||||||||||||||||
| Manyetik düzen | Paramanyetik[2] | |||||||||||||||||||||||||||
| Young modülü | 1,7 GPa | |||||||||||||||||||||||||||
| Hacim modülü | 1,6 GPa | |||||||||||||||||||||||||||
| Mohs sertliği | 0,2 | |||||||||||||||||||||||||||
| Brinell sertliği | 0,14 MPa | |||||||||||||||||||||||||||
| CAS Numarası | 7440-46-2 | |||||||||||||||||||||||||||
| Tarihi | ||||||||||||||||||||||||||||
| Adını aldığı | Latincede "gök mavisi" anlamına gelen caesius (spektral renklerine atfen) | |||||||||||||||||||||||||||
| Keşif | Robert Bunsen · Gustav Kirchhoff (1860) | |||||||||||||||||||||||||||
| İlk izolasyon | Carl Setterberg (1882) | |||||||||||||||||||||||||||
| Ana izotopları | ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Sezyum (sembol: Cs), atom numarası 55 olan, alkali metaller grubuna ait bir kimyasal element. Element oda sıcaklığında katı olsa da 28 °C'de erimektedir. Sezyuma doğada ender rastlanır. Gümüşümsü altın renklidir ve metalik yapıdadır. Element, Robert Wilhelm Bunsen ve Gustav Kirchoff tarafından 1860 yılında mineral suyunda keşfedildi.
Sezyum uzayabilen ve çok yumuşak bir metaldir (Sertlik 0,2). Sezyum soy olmayan, tepkimeye çok istekli bir metaldir ve hemen hemen bütün elementlerle şiddetle veya alev çıkartarak tepkimeye girer. Metal havada hızlı bir şekilde kırmızı-mor alevle yandığı için vakumda saklanır. Suyla bilinen en güçlü baz olan sezyum hidroksiti (CsOH) oluşturur.[4]
Sezyum-133 izotopu atom saatlerinin çalışmasında da kullanılır. Sezyum-133 izotopunun belirli bir zaman aralığında titreşmesi 9.192.631.770 hesaplanmış ve saniye olarak tanımlanmıştır.
Eldesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Sezyum'un saf olarak eldesi bilinen sıradan sodyum eldesi gibi değildir. Sıvı sezyum klorürün elektrolizi ile oluşan sezyum metalinin eriyik tuz içerisinde çözünürlüğü fazladır.
- Katot : Cs+(s) + e- → Cs (s)
- Anot : Cl- (s) → ½ Cl2 (g) + e-
Bunun yerine sıcak sezyum klorür eriyiğinin metalik sodyum ile reaksiyonundan elde edilir.
Na + CsCl → Cs + NaCl
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Dye, J. L. (1979). "Compounds of Alkali Metal Anions". Angewandte Chemie International Edition. 18 (8): 587–598. doi:10.1002/anie.197905871.
- ^ "Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds". Handbook of Chemistry and Physics (PDF) (İngilizce) (87.87yayıncı=CRC press bas.). ISBN 0-8493-0487-3. 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Temmuz 2021.
- ^ "NIST Radionuclide Half-Life Measurements". NIST (İngilizce). 11 Ekim 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Römpps Chemie-Lexikon
 | Element veya periyodik tablo ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
