ویکیپدیا:آشنایی با دانشنامه
ویکیپدیا دانشنامهای است همِگانی و آزاد؛ بدین معنی که همه میتوانند به نوشتن و ویرایش نوشتارهای موجود در آن بپردازند. البته این نوشتارها و ویرایشها باید مطابق با اساسنامهٔ ویکیپدیا باشند؛ یعنی مطالب بیطرفانه و بدون پایمال کردن حق نشر دیگران نوشته شده باشند. مدیریت بررسی نوشتارها توسط خودِ کاربران انجام میشود. کسانی که در امر تکمیل این پروژهٔ بیپایان مشارکت میکنند، به همزبانان خود یاری رساندهاند تا در امر گردآوری بیهمتاترین دانشنامه جهانی سهمی داشته باشند.
دانشنامه ویکیپدیا همزمان به بسیاری از زبانها نوشته میشود و همکاران آن افرادی از سراسر جهاناند و هرکسی میتواند به رشد آن کمک کند. این دانشنامه از زمان تولد تاکنون رشد بسیار سریعی داشته و بزرگترین وبگاه دانشنامهای با بیش از ۸۰ میلیون بازدید کننده در ماه است و بیش از ۹۰٬۰۰۰ کاربر فعال دارد که بر روی بیش از ۱۸٬۰۰۰٬۰۰۰ مقاله به ۲۷۰ زبان کار میکنند. در ویکیپدیای فارسی تا این لحظه ۱٬۰۱۷٬۱۹۷ مقاله وجود دارد و هر روز هزاران کاربر از این دانشنامه بازدید میکنند.
شکل و حالت همکاری گروهی که در دانشنامه ویکیپدیا ایجاد شده را میتوان بیسابقه دانست. اصول هوشمندانهای که ویکیپدیا بر پایه آنها بنا شده باعث شدهاست که این مجموعه از اطلاعات با پویایی دائمی به سوی تکمیل شدن و تکامل پیش برود. ویکیپدیا را میشود به مثابه انسان بزرگ و خردمند در نظر گرفت که سلولهای پیکرهاش از میلیونها انسان فعال تشکیل یافتهاست.
پرسشهای مهم
پرسشهای رایج خوانندگان |
---|
- ۱- ویکیپدیا چیست؟
- پاسخ: برای آنکه بهدرستی بیاموزید که ویکیپدیا چیست، میتوانید پنج بنیاد ویکیپدیا را مطالعهکنید.
- بهطور خلاصه میتوان گفت:
- ویکیپدیا یک دانشنامه است و دانشنامه مجموعهای از نوشتارهای خلاصه برای پوششدادن اطلاعات تمام عرصههای دانستههای بشری است. ویکیپدیا جای مطالب نامعتبر، تمرین مقالهنویسی، دموکراسی، وبلاگ و تالار گفتگو نیست. برای آشنایی کامل با ویکیپدیا، با کلیک بر «اینجا» پنج بنیاد ویکیپدیا را مطالعه کنید، تمام قوانین و مقررات ویکیپدیا را میتوان با اجماع کاربران و رعایت این پنج اصل تغییر داد. همچنین، این صفحه را که ویکیپدیا را در هشت واژه تعریف نموده و برای معنای هر واژه نیز توضیح دادهاست؛ ببینید.
- ۲- آیا ویکیپدیا متعلق به گروه یا سازمان خاصی است؟ و تا چه اندازه بر روی مطالب ویکیپدیا نفوذ و تأثیر دارد؟
- پاسخ: ویکیپدیا توسط بنیاد ویکیمدیا تأسیس شد و مالکیت آن (نام و علائم تجاری و…) به آن بنیاد تعلق دارد. از نظر فنی (پشتیبانی اینترنتی) توسط بنیاد ویکیمدیا پشتیبانی میشود؛ اما بنیاد ویکیمدیا هیچ نفوذ و تأثیری در مطالب درون ویکیپدیا و پروژههای دیگرش ندارد و محتویات آن توسط کاربرانش (افرادی مانند من و شما از همه نقاط دنیا) ساخته و ویرایش میشود. ویرایش، تغییر و افزودن مطلب، همگانی و بر پایه مشارکت عمومی است و ادارهٔ امور ویکیپدیا، با اجماع، گفتگو، همکاری و کار جمعی داوطلبانه، صورت میپذیرد.
- ۳- به گفتهٔ بعضی از رسانهها، گروههای خاص یا عقاید خاصی، در تلاش برای مدیریت محتوایی ویکیپدیا هستند. چه باید کرد؟
- پاسخ: هر فردی در ویکیپدیا میتواند ویرایش کند و میتواند مطالب خود را قرار دهد فقط و فقط در صورتی که وپ:پنج رکن بنیادی را رعایت کند. پس شما هم به جای لعنت بر تاریکی شمعی روشن کنید و در بهبود مطالب با توجه به منابع علمی و دانشگاهی کمک کنید. (شما هم ویکینویس شوید!)
- ۴- به گفتهٔ برخی از رسانهها، ویکیپدیای فارسی توسط خارجنشینها ویرایش میشود؟
- پاسخ: هرکسی از هر نقطهای از جهان با فشردن دکمهٔ ویرایش میتواند در ویکیپدیا به ویرایش بپردازد، و با رعایت رهنمودهای نگاشته شده در ویکیپدیا، هر کس دارای حق بلامنازع ویرایش در ویکیپدیا است، حتی آیپیها (یعنی کسانی که در ویکیپدیا عضو هم نشدهاند) میتوانند در مقالات ویکیپدیا ویرایش کرده و تغییراتی انجام دهند. با این اوصاف گفته میشود ویکیپدیا دانشنامهای که هرکس میتواند آن را ویرایش کند. در ویکیپدیا همانطور که «همه» میتوانند به خواندن یک صفحه بپردازند، همانطور نیز «همه» میتوانند صفحات را ویرایش کنند.
- ۵- مدیریت ویکیپدیای فارسی در دست کیست؟
- پاسخ: ویکیپدیای فارسی توسط تعدادی از کاربران باتجربه که از طریق رأیگیری انتخاب شدهاند، اداره میشود ولی مدیران هیچ مسئولیتی در مورد مطالب موجود در مقالات ندارند و فقط چند دسترسی بیشتر از دیگر کاربران برای تمیزکاری و جمعبندی نظرخواهیها دارند (برای اطلاعات بیشتر وپ:مدیر را مطالعه کنید)
- ۶- اینجا چه کسی پاسخگو و مسئول است؟ و برای شکایت با چه کسی تماس بگیرم؟ صندوق شکایات و انتقادات کجاست؟
- پاسخ:در ویکیپدیا به صورت کلی کسی مسئول مطالب درون مقالات نیست. با مشاهدهٔ تاریخچهٔ صفحه، کاربری که تصور میکنید مطالب اشتباه به مقالات میافزاید را پیدا کنید و در صفحهٔ بحثش با وی در تماس باشید. در صورتی که کاربر به قوانین ویکیپدیا احترام نگذاشت در وپ:تام شکایت خود را بیان نمائید و برای تماس محرمانه به ویکیپدیا:تماس با ما مراجعه کنید.
- ۷- منابع مالی ویکیپدیا از کجا تأمین میگردد؟
- پاسخ: منابع مالی فقط از طریق کمک مالیای که افراد به ویکیپدیا اهدا میکنند تأمین میشود و این پولها صرف مسائل فنی و گسترش نرمافزار مدیاویکی میشود و در ویکیپدیای فارسی (ویکیفا) هیج پولی از سوی بنیاد برای ساخت مقاله یا ویرایش در مقاله پرداخت نمیشود. (برای اطلاعات بیشتر به اینجا مراجعه کنید)
- ۸- آیا میتوانم مقالهای را که نوشتهام در جای دیگری هم استفاده کنم؟
- پاسخ: بله، میتوانید به صورت آزادانه هر مطلبی که در ویکیپدیا موجود است را به صورت کلی برای هر گونه مصرفی (تجاری، آزاد، خصوصی و…) استفاده نمائید.
- ۹- چرا در مقالات از عباراتی مانند «شهید »، «حضرت»، «امام»، «(ص)»، «(ع)»، «اعلیحضرت» و دیگر عبارات احترامگذاری برای امامان و پیامبران و افراد مقدس استفاده نمیشود؟
- پاسخ:مانند هر دانشنامهای مخاطب ویکیپدیا گروه یا مذهب یا عقیده خاصی نیست. در نتیجه ویکیپدیا برای احترام گذاشتن به عقاید همه انسانها، اصل بیطرفی را انتخاب کردهاست و برای هیچ شخص یا گروه یا مذهب یا گرایشی از القاب احترامآمیز استفاده نمیکند. برای اطلاع بیشتر وپ:لقب را مطالعه کنید.
- ۱۰- چرا عکسهای عریان در مقالات ویکیپدیا دیده میشود؟
- پاسخ:برای اطلاع بیشتر وپ:سانسور و راهنما:گزینه ندیدن یک عکس در ویکیپدیا را مطالعه کنید.
- ۱۱- چرا مطالب مفیدی که من افزودم از مقاله حذف شدند؟ یا چرا مقالهای را که من نوشتم حذف شدهاست؟
- پاسخ: ممکن است مطالبی که شما افزودهاید کپیکاری بوده یا منبع معتبری یا سرشناس نبوده یا بیطرف نبوده یا موارد دیگر. در هر صورت میتوانید در بحث مقاله یا در بحث کاربری که آن را از مقاله حذف کردهاست این سؤال را مطرح نمائید. (برای اطلاعات بیشتر اینجا را مطالعه کنید)
- ۱۲- مقالهٔ فلان، کذب و نادرست است و مطالبش باید حذف شود یا خود مقاله به کل حذف گردد. کجا درخواست حذف دهم؟
- پاسخ: در ابتدا در بحث مقاله مشکلات مورد نظرتان را بیان کنید یا در بحث کاربری که این مطالب را افزودهاست و در صورتی که پاسخ مناسبی دریافت نکردید بعد از مطالعهٔ سیاست وپ:سانسور، وپ:بیطرفی، وپ:سرشناسی آن را در وپ:نبح برای حذف کاندید کنید.
- ۱۳- مقالهای که در مورد من نوشتهشدهاست ناقص یا اشتباه است. چگونه آن را اصلاح کنم؟
- پاسخ:در ابتدا ویکیپدیا:خودزندگینامه را مطالعه کنید و در صورتی که برای اصلاح مطالب منبع بیطرف و مناسبی داشتید به کمک منبع مطالب را اصلاح کنید یا در بحث مقاله اشتباهات را ذکر نمائید.
- ۱۴- «آزاد» بودن ویکیپدیا به چه معناست؟ اگر ویکی آزاد است چرا مطالب من حذف میشوند؟
- پاسخ: «دانشنامهٔ آزاد» به معنی «دانشنامهٔ رایگان» نیست یا «دانشنامهٔ آزاد» به معنی «هر کسی میتواند هرطور که میخواهد ویرایش کند» نیست یا «دانشنامهٔ آزاد» لزوماً به «آزادی بیان» اشاره ندارد، بلکه آزاد به معنی حق استفادهٔ آزاد (یا اجازهٔ استفادهٔ آزاد) از مطالب است. (برای اطلاعات بیشتر ویکیپدیا:دانشنامهٔ آزاد و ویکیپدیا:چرا صفحهای که ساختم حذف شد؟ را مطالعه کنید)
- ۱۵- نمیتوان به ویکیپدیا استناد کرد و اعتبار ندارد! چرا وقت خودم را اینجا هدر دهم؟
- پاسخ: اعتبار مقالات ویکیپدیا به منابع آن است و ممکن است تعدادی از مقالات به علت عدم ویرایش کاربران صاحب نظر، معتبر نباشند و تعدادی هم مانند مقالات موجود در وپ:برگزیده یا وپ:خوبیده از نظر علمی با کیفیت باشند. توجه داشته باشید که ویکیپدیا بشخصه از خود مطلبی را نباید مطرح کند یا نباید محل تحقیق دست اول باشد و هر چه در آن هست بر پایه منابع معتبر باید باشد اگر در مقالاتی از ویکیپدیای فارسی مطالب بیارزش و نادرستی دیده میشود در صورتی که مدرکی برای رد آنها دارید. خوشحال میشویم شما هم به ویرایشگران ویکیپدیا بپیوندید و پس از بحث در صفحهٔ بحث مقاله آنها را اصلاح نمایید. (برای اطلاعات بیشتر ویژه:یادکرد و ویکیپدیا:تکذیبنامهٔ عمومی و ویکیپدیا:اعتبار ویکیپدیا را مطالعه کنید)
- ۱۶- چرا بسیاری از مقالات ویکیپدیای فارسی یک خطی یا ناقص هستند؟!
- پاسخ: توسعه ویکیپدیای فارسی بر پایهٔ همت و کوشش فارسیزبانان است و اگر در زمینهٔ آن مقالات تخصص دارید لطفاً دانشتان را از همزبانان خود دریغ ننمایید و بر پایهٔ وپ:پنج رکن بنیادی در توسعه و بهبود کیفیت مقالات ویکیپدیای فارسی کمک کنید. البته در ویکیپدیای فارسی مقالات ارزشمند بسیاری وجود دارد، مانند (وپ:برگزیده یا وپ:خوبیده)
- ۱۷- قصد دارم مقالهٔ جدیدی بسازم؛ از کجا شروع کنم تا مقالهام حذف نشود؟
- پاسخ:برای ساخت مقاله پیشنهاد میکنیم به ایجادگر مقاله مراجعه کنید و براساس پیشنهادها و پرسشهای مطرح شده در آنجا عمل کنید. در صورتی که موضوع مقالهٔ شما از منابع خوب (معتبر، بیطرف، مستقل) برخوردار باشد و دارای حداقلهای سیاست سرشناسی ویکیپدیا باشد، حذف نخواهد شد.
- ۱۸- چگونه میتوانم خودم یا شرکتم را معرفی کنم؟ یا چگونه میتوانم رزومهٔ کاری (CV) مربوط به خودم یا فرد دیگری را در ویکیپدیا بگذارم؟
- پاسخ: ویکیپدیا یک دانشنامه است و مطالبی که در آن قرار میگیرند باید شرایط موجود در وپ:سرشناسی را داشته باشند و بر پایهٔ سیاست ویکیپدیا چه چیزهایی نیست، شما نمیتوانید برای شرکتی یا فردی یا موضوعی که شرایط سرشناسی را ندارد مقاله بسازید یا رزومهٔ کاری بنویسید. البته اگر بهعنوان ویکیپدیانویس (مشارکتکننده یا ویرایشگر در ویکیپدیا) حساب کاربری بسازید و به فعالیت بپردازید، برای آشنایی بیشترِ دیگر ویکیپدیانویسان با شما و برای تعامل و ارتباط کاری در رابطه با ویکیپدیانویسی، میتوانید در صفحهٔ کاربریتان، تواناییها و سوابق خود را بنویسید. اینجا و انتهای این صفحه را هم ببینید. تبلیغ شخصی یا شرکتی و سازمانی نیز در ویکیپدیا ممنوع است.
- ۱۹-با مواردی خرابکاری یا ویرایش نادرست در یک مقاله یا چند مقاله برخورد کردهام، چرا کسی این موارد را درست نمیکند؟ این چه وضعش است که در مقاله مطالب نادرست درج شده؟
- پاسخ: مانند هر سامانهای ویکیپدیا هم نیازمند تعمیر و نگهداریست که در اینجا تعمیر و نگهداری به صورت بررسی ویرایش دیگران یا خنثیسازی ویرایشهای نادرست انجام میگیرد، در نتیجه اگر با موردی برخورد کردید یا ویرایشی را دیدید که خرابکاری یا نادرست بود یا شامل مطالب توهینآمیز میشد، به نگهبانان ویکیپدیا بپیوندید و آن را خنثی کنید. (برای جلوگیری از بروز مشکل، وپ:جنگ ویرایشی و وپ:سانسور را مدنظر داشته باشید)
آشنایی با ویکیپدیا و ویکینویسی
دانلود نسخهٔ آفلاین |
جستارهای وابسته
منابع
- Wikipedia:About - Wikipedia. (انگلیسی). مشارکتکنندگان ویکیپدیای انگلیسی. بیستوششم مارس ۲۰۱۷ میلادی
- راهنما:همکاری
- درخواست راهنمایی