Նեստոր Կիրշներ

	Նեստոր Կիրշներ; իսպ.՝ Néstor Kirchner
Կուսակցություն՝	Front for Victory? և Խուստիսիալիստական կուսակցություն
Կրթություն՝	Լա Պլատայի ազգային համալսարան (1976) և La Salle Florida?
Մասնագիտություն՝	փաստաբան և քաղաքական գործիչ
Ազգություն	Croats in Argentina?
Դավանանք	քրիստոնեություն
Ծննդյան օր	փետրվարի 25, 1950[…]
Ծննդավայր	Ռիո Գալյեգոս, Արգենտինա
Վախճանի օր	հոկտեմբերի 27, 2010[…] (60 տարեկան)
Վախճանի վայր	El Calafate, Սանտա Կրուս, Արգենտինա
Թաղված	Mausoleum of Néstor Kirchner
Քաղաքացիություն	Արգենտինա
Ի ծնե անուն	անգլ.՝ Néstor Carlos Kirchner Ostoić
Ամուսին	Քրիստինա Ֆերնանդես դե Քիրշներ
Զավակներ	Máximo Kirchner? և Florencia Kirchner?
Ինքնագիր
Պարգևներ	և Ֆուդանի համալսարանի պատվավոր դոկտոր
Néstor Kirchner

Նեստոր Կառլոս Կիրշներ Օստոիչ (իսպ.՝ Néstor Carlos Kirchner Ostoić, փետրվարի 25, 1950(1950-02-25)^[1]^[2]^[3]^[…], Ռիո Գալյեգոս, Արգենտինա - հոկտեմբերի 27, 2010(2010-10-27)^[4]^[1]^[2]^[…], El Calafate, Սանտա Կրուս, Արգենտինա^[7]), Արգենտինայի նախագահը 2003 թվականի մայիսի 25-ից մինչև 2007 թվականի հոկտեմբերի 28-ը։

2007 թվականի հունվարի 11-ին նախագահ Նեստոր Կիրշները օրենք է ստորագրել, ըստ որի՝ Արգենտինան պաշտոնապես ճանաչում է Հայոց ցեղասպանությունը^[8]։

Կենսագրություն

Նեստոր Կիրշները ծնվել է 1950 թվականի փետրվարի 25-ին Ռիո Գալիեգոսում (Պատագոնիա, Արգենտինա)՝ ներգաղթյալների ընտանիքում։ Հայրը գերմանախոս շվեյցարացի էր, որը Ռիո Գալիեգոսում առաջին ատամնատեխնիկն էր։ Նա փոստում հեռախոսավար է աշխատել, որտեղ ծանոթացել էր խորվաթական ծագում ունեցող չիլիացի Մարիա Խուանա Օսթոիչի հետ, որի հետ շուտով ամուսնացել է։ Նրանք ունեցել են երեք երեխա՝ Ալիսիան (ապագայում՝ սոցիալական զարգացման նախարար), Նեստորը (Արգենտինայի ապագա նախագահ) և Մարիա Քրիստինան (ապագայում դարձել է դեղագործ)։

Նեստորը 1976 թվականին ավարտել Է Լա Պլատայի ազգային համալսարանը և ստացել իրավաբանի դիպլոմ։ 1975 թվականին ամուսնացել է համակուրսեցի Քրիստինա Ֆեռնանդեսի հետ։ Համալսարանն ավարտելուց հետո վերադարձել է հայրենի քաղաք և զբաղվել փաստաբանական գործունեությամբ։ Ռազմական բռնապետության տարիներին նա ստիպված էր հաճախ թաքնվել իր ընկերների իշխանություններից։ Մի անգամ նրան ձերբակալել են, բայց 3 օր անց ազատ ազատ արձակել։

1982 թվականին սկսել է աշխատել Սանտա Կրուս նահանգի վարչակազմում, 1987 թվականին գլխավորել է հայրենի քաղաքի վարչակազմը, իսկ 1991 թվականին դարձել Սանտա Կրուս նահանգի նահանգապետ։

2003 թվականի ընտրություններում հաղթել է Արգենտինայի նախկին նախագահ Մենեմին։

Նախագահություն

Կիրշները ապրել է աղքատ երկրում, որտեղ տնտեսական ճգնաժամ էր տիրում։ Արգենտինան մի երկիր էր, որը ժամանակին Եվրոպայի զարգացած երկրների հետ նույն մակարդակի վրա էր գտնվում, սակայն հայտնվել էր տնտեսական խնդիրների, պարտքերի և կոռուպցիայի մեջ։

Շուտով՝ իշխանության գալուց հետո, Կիրշները փոփոխություններ է կատարել Արգենտինայի Գերագույն դատարանում։ Նա մեղադրել է որոշ դատավորների դրամաշորթության մեջ և ճնշում գործադրել նրանց վրա, որպեսզի նրանք հրաժարական տան, ինչպես նաև նպաստել է մյուս երկու դատավորների հեռացմանը։ Իրավունքի աջակից և կրոնական պահպանողական դատավորների մեծամասնության փոխարեն նա նշանակել է նորերի, ովքեր գաղափարապես ավելի մոտ են եղել իրեն, այդ թվում՝ երկու կանանց (նրանցից մեկը՝ ընդհանուր առմամբ ճանաչված աթեիստ էր)։ Կիրշները նաև բազմաթիվ գեներալների և ծովակալների ստիպել է հրաժարական տալ, որոնցից մի քանիսի հեղինակությունը արատավորվել է «կեղտոտ պատերազմի» ոճրագործություններով։

Կիրշները գաղտնազերծել է հատուկ ծառայությունների արխիվները, որոնք տեղեկություններ են պարունակել Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո երկրում ապաստան գտած նացիստական ռազմական հանցագործների մասին։ Նեստոր Կիրշները սկսել է երկրի արտաքին պարտքի վճարումը, երկիրը դուրս է բերել պատմության «մութ շերտից»։

Արտաքին քաղաքականության մեջ ԱՄՆ-ի հետ «հավասարակշռված» հարաբերությունների կողմնակիցն էր, շարունակել է Ֆոլքլենդյան կղզիների հարցով Մեծ Բրիտանիայի հետ երկխոսությունը, կողմնակից էր Ալբիոնի հետ հարաբերությունների ջերմացմանը և կայունացմանը։ Եվրոպայի հետ հարաբերությունները Կիրշների նախագահության օրոք սառել են, Արգենտինան համաձայն չէր ԱՀԿ-ում ԵՄ դիրքորոշման հետ։ Կենտրոնական դեր էր հատկացնում Միավորված ազգերի կազմակերպության (ՄԱԿ) միջազգային խնդիրների լուծման գործում։ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի ընդլայնման հակառակորդն էր Գերմանիայի, Ճապոնիայի, Հնդկաստանի և Բրազիլիայի հաշվին։ Կիրշները մեծ ուշադրություն է դարձրել ահաբեկչության դեմ պայքարին, հանդես եկել Ռուսաստանում ահաբեկչությունների դատապարտմամբ։ Եղել է ՄԱԿ-ի խաղաղապահ գործողություններին Արգենտինայի մասնակցության կողմնակից։ Պաշտպանում էր միջուկային զենքի չտարածման քաղաքականությունը և զինաթափումը։ Դատապարտել Է Իրաքում ՆԱՏՕ-ի ռազմական գործողությունը՝ համարելով, որ կարգավորման գլխավոր դերը պետք է զբաղեցնի ՄԱԿ-ը։ Մերձավորարևելյան հակամարտությունում նա դատապարտել է ինչպես պաղեստինցիներին, այնպես էլ իսրայելցիներին։ Ամերիկացիների կողմից Կուբայի շրջափակման հակառակորդն էր։

Քիրշների «Հաղթանակի ճակատ» կուսակցությունը հաղթանակ է տարել 2005 թվականի խորհրդարանական ընտրություններում (հավաքել է ընտրողների ձայների ավելի քան 40 տոկոսը)։

Սակայն 2007 թվականին նա հայտարարել է, որ չի առաջադրվի Արգենտինայի նախագահի պաշտոնում՝ չնայած երկրի բնակչության ավելի քան 60 տոկոսի աջակցությանը։ Երկրի նախագահի պաշտոնից հրաժարական է տվել 2007 թվականի հոկտեմբերի 28-ին՝ նոր նախագահի՝ նրա կնոջ՝ Քրիստինա Կիրշների ընտրության կապակցությամբ։

Քննադատություն

Չնայած ժողովրդի կողմից նրա բարձր աջակցությանը, քննադատության է ենթարկվել որոշ լրագրողների և քաղաքագետների կողմից, որոնք Նեստորին մեղադրել են իշխանության չարաշահման, ինչպես նաև պետության ավելորդ կենտրոնացման մեջ։

Նախագահությունից հետո

Հրաժարականից հետո Կիրշները «բուենոսայրեսյան» բակերում ազդեցիկ կերպար էր մնացել։ 2009 թվականի դեկտեմբերի 3-ին ընտրվել է ազգային կոնգրեսի պատգամավոր։ 2010 թվականի փետրվարի 7-ին Նեստոր Կիրշների մոտ տեղի է ունեցել քներակի զարկերակի արգելափակումը, որից հետո շտապ հոսպիտալացվել է և վիրահատվել։

2010 թվականի մայիսին Նեստոր Կիրշներն Արգենտինայի Կամպանա քաղաքում Հարավամերիկյան ազգերի միության կազմակերպության արտակարգ գագաթնաժողովում ընտրվել է գլխավոր քարտուղար^[9]։ Պատգամավորի կարագավիճակում նա տիկնոջ՝ նախագահի հետ ակտիվորեն աջակցում էր միասեռ ամուսնությունների օրինականացման մասին օրենքին^[10]։

Մահացել է 2010 թվականի հոկտեմբերի 27-ին Սանտա Կրուս պրովինցիայի Էլ Կալաֆատե քաղաքի հիվանդանոցում՝ սրտի կանգից՝ 60 տարեկան հասակում։ Թաղված է երկրի հարավային մասում գտնվող իր հայրենի Ռիո Գալյեգոս քաղաքում։ Հուղարկավորության արարողությունը գլխավորել է նրա այրին՝ Քրիստինա Կիրշները, որն ուղեկցվել է մի քանի հազար մարդկանցով։ Բրազիլիայում և Վենեսուելայում հայտարարվել է եռօրյա սուգ^[11]։

Անձնական կյանք

Կինը՝ Քրիստինա դե Կիրշները, 2007 թվականից մինչև 2015 թվականը հանդիսացել է Արգենտինայի նախագահ։

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-10627873
↑ Los restos de Néstor Kirchner descansan en un gran mausoleo (իսպ.) // El País — Madrid: PRISA, 2011. — ISSN 1576-3757; 1134-6582
↑ http://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.
↑ «Скончался экс-президент Аргентины Нестор Киршнер». ՌԻԱ Նովոստի. 27 октября 2010 года.
↑ Homenajean a Néstor Kirchner por la ley de reconocimiento del Genocidio Armenio (in Spanish)
↑ ««Нестор Киршнер „единогласно" избран генсеком УНАСУР»». Latindex. 4 мая 2010 года. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 6-ին.
↑ «Boda gay: para Bergoglio es una "movida del Diablo" y Kirchner lo acusó de presión». El Cronista Comercial. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.
↑ ««В Аргентине похоронили экс-президента»» (ռուսերեն). «Частный корреспондент». 30 октября 2010 года. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.

Գրականություն

Domínguez, Jorge (2010). Contemporary U.S.-Latin American Relations. Routledge. ISBN 978-1138786325.
Epstein, Edward (2006). Broken promises? The Argentine crisis and Argentine democracy. United Kingdom: Lexington Books. ISBN 978-0-7391-0928-1. Վերցված է 2012 թ․ դեկտեմբերի 30-ին.
Fraga, Rosendo (2010). Fin de ciKlo (Spanish). Buenos Aires: Ediciones B. ISBN 978-987-627-167-7.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Gatti, Daniel (2003). Kirchner, el amo del feudo. Argentina. ISBN 9874359536.{{cite book}}: CS1 սպաս․ location missing publisher (link)
Hedges, Jill (2011). Argentina: A modern history. United States: I.B.Tauris. ISBN 978-1-84885-654-7. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
Kaufman, Alejandro (2011). «What's in a Name: The Death and Legacy of Néstor Kirchner». Journal of Latin American Cultural Studies. 20 (1): 97–104. doi:10.1080/13569325.2011.562635.
Kozloff, Nicholas (2008). Revolution!: South America and the Rise of the New Left. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-0-230-61754-4.
Lanata, Jorge (2014). 10K (Spanish). Argentina: Planeta. ISBN 978-950-49-3903-0.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Lessa, Francesca (2012). Amnesty in the Age of Human Rights Accountability: Comparative and international perspectives. United States: Cambridge University Press. ISBN 978-1-107-02500-4.
Majul, Luis (2009). El Dueño (PDF) (Spanish). Argentina: Planeta. ISBN 978-950-49-2157-8.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Mendelevich, Pablo (2013). El Relato Kirchnerista en 200 expresiones [The Kirchnerite speech in 200 words] (Spanish). Argentina: Ediciones B. ISBN 978-987-627-412-8.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Mosley, Paul (2012). The Politics of Poverty Reduction. United Kingdom: Oxford University Press. ISBN 978-0-19-969212-5.
Newman, Graeme (2010). Crime and Punishment around the World. England: ABC-Clio. ISBN 978-0-313-35133-4.
Petras, James; Veltmeyer, Henry (2016). What's Left in Latin America?: Regime Change in New Times. Routledge. ISBN 978-1-134-76162-3.
Reato, Ceferino (2015). Doce noches [Twelve nights] (Spanish). Argentina: Sudamericana. ISBN 978-950-07-5203-9.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Reato, Ceferino (2010). Operación Primicia: El ataque de Montoneros que provocó el golpe de 1976 (Spanish). Buenos Aires: Sudamericana. ISBN 978-950-07-3254-3.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
Romero, Luis Alberto (2013). La larga crisis argentina [The long Argentine crisis]. Argentina: Siglo Veintiuno Editores. ISBN 978-987-629-304-4.
Vargas Llosa, Álvaro (2014). Últimas noticias del nuevo idiota iberoamericano [Latest news from the new iberoamerican useful idiot] (Spanish). Colombia: Planeta. ISBN 978-950-49-4106-4.{{cite book}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)

Արտաքին հղումներ

Позиция Аргентины по основным международным проблемам
Néstor Kirchner at the Encyclopædia Britannica
Néstor Kirchner at the Casa Rosada website (իսպ.)

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Նեստոր Կիրշներ» հոդվածին։

[_54da28514e78a5e6-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica

[_5cc82bbfdf917f97-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_29c3ed7fae227146-3] 3,0 ^3,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_745d2a0934db78a3-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.bbc.co.uk/news/world-latin-america-10627873

[_2ed8b1b027dccde2-5] Los restos de Néstor Kirchner descansan en un gran mausoleo (իսպ.) // El País — Madrid: PRISA, 2011. — ISSN 1576-3757; 1134-6582

[_7d348baac400a119-6] ttp://www.moe.gov.cn/s78/A22/xwb_left/moe_829/tnull_44386.html (չին.) — 中华人民共和国教育部.

[7] «Скончался экс-президент Аргентины Нестор Киршнер». ՌԻԱ Նովոստի. 27 октября 2010 года.

[8] Homenajean a Néstor Kirchner por la ley de reconocimiento del Genocidio Armenio (in Spanish)

[9] ««Нестор Киршнер „единогласно" избран генсеком УНАСУР»». Latindex. 4 мая 2010 года. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ մայիսի 6-ին.

[10] «Boda gay: para Bergoglio es una "movida del Diablo" y Kirchner lo acusó de presión». El Cronista Comercial. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ հունվարի 29-ին. Վերցված է 2011 թ․ սեպտեմբերի 24-ին.

[11] ««В Аргентине похоронили экс-президента»» (ռուսերեն). «Частный корреспондент». 30 октября 2010 года. Արխիվացված է օրիգինալից 2010 թ․ հոկտեմբերի 31-ին. Վերցված է 2010 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]