Vjetnama milito

La vjetnama milito okazis inter 1964 kaj 1975 sur la teritorioj de Sud-Vjetnamio kaj ĉe la limregionoj de Kamboĝo kaj Laoso. En Nord-Vjetnamio okazis ĉefe aera bombardado. Oni indikis pli precizan daŭron el 1a de Novembro 1955 ĝis la Falo de Sajgono la 30an de Aprilo 1975.

• La militantoj estis unuflanke: Vjetnama respubliko (Sud-Vjetnamio), Usono kaj kontraŭkomunistaj aliancanoj kiel Sud-Koreio, Tajlando, Aŭstralio, Nov-Zelando kaj Filipinoj.
• La militantoj estis aliflanke: Vjetnama Demokrata Respubliko (Nord-Vjetnamio) kaj la Sud-Vjetnama Nacia Liberiga Fronto (Vjetkongo) gerilomovado. Sovetunio kaj Ĉinio kaj aliaj komunistaj landoj helpis Nord-Vjetnamion kaj la Vjetkongon per militaj, financaj kaj diplomataj apogoj.

Vjetnama Milito
peranta milito
Daŭro: 1-a de novembro 1955 - 30-a de aprilo 1975 Loko: Hindoĉinio Rezulto: Decida venko por Norda Vjetnamio Usona militista kaj politika malvenko
Flankoj
Unuiĝintaj Ŝtatoj de Ameriko	Vjetnamujo

Usona soldato uzanta flamĵetilon.

Ikona foto de soldato de la usona marinfanteria korpuso, en Da Nang, la 3-an de aŭgusto 1965.

La milito estis parto de konflikto konata kiel Dua Hindoĉina Milito, en kiu partoprenis ankaŭ la najbaraj landoj Kamboĝo kaj Laoso. En Vjetnamio la milito estas konata kiel Usona milito (vjetname Chiến Tranh Chống Mỹ Cứu Nước, laŭvorte milito kontraŭ la usonanoj por savi la nacion).

La milito estas amplekse konsiderata kiel filia milito de la epoko de la Malvarma Milito. Ĝi daŭris preskaŭ 20 jaroj, kaj la rekta interveno de Usono finiĝis en 1973. La konflikto kontaĝiĝis ankaŭ al najbaraj landoj, akrigante la disvolvigon de la Laosa Enlanda Milito kaj de la Kamboĝa Enlanda Milito, kiuj finiĝis kun la tri landoj oficiale iĝantaj komunistaj ŝtatoj ĉirkaŭ 1976.

Je la malvenko de la Franca Unio en la Unua Hindoĉina Milito kaj sekva akceptado de militista retiriĝo el Vjetnamo kongrue kun la deklaroj de la Ĝeneva Konferenco de 1954 kiu ekvalidiĝis ekde la 23an de Julio 1954, la lando akiris sendependecon el Francio, sed estis dividita en du militareoj: nome Viet Minh ekkontrolis Nordan Vjetnamon, dum Usono ekfaris financan kaj militistan apogon al la ŝtato de Suda Vjetnamo. Antaŭ tio, grupo de militkonsilistoj usona nome Military Assistance Advisory Group, Indochina (kun registara rajtigita forto de 128 homoj) estis sendita jam en Septembro 1950 kun misio transigi la uzadon kaj distribuadon de la usona militekipaĵaro fare de francoj kaj iliaj aliancanoj. La Viet Cong (VK), nome sudvjetnama komuna fronto sub direktorado en la nordo, iniciatis gerilan militon en la sudo. Ankaŭ la Popola Armeo de Vjetnamo (PAVN), konata ankaŭ kiel Nordvjetnama Armeo (NVA), engaĝiĝis en pli konvencia milito kontraŭ Usono kaj la Armeo de la Respubliko Vjetnamo (ARVN). Norda Vjetnamo invadis Laoson en 1958, establante la Ho Ĉi Minh Vojon por liveradi kaj plifortigi la Vjetkongon. Ĉirkaŭ 1963, la nordo estis sendinta 40 000 soldatojn por lukti en la sudo. La Usona engaĝiĝo pliiĝis kun la Prezidento John F. Kennedy, el ĝuste sub milo da militkonsilistoj en 1959 ĝis 23 000 ĉirkaŭ 1964.

Sekve de la Incidento de la Vjetnama golfo en Aŭgusto 1964, la Usona Kongreso aprobis rezolucion kiu havigis al la Prezidento Lyndon B. Johnson larĝan aŭtoritaton por pliigi la usona militĉeestado en Vjetnamio, sen formala militdeklaro. Johnson ordonis la deplojadon de bataluniuoj por la unua fojo, kaj spektakle pliigis la nombron de usonaj trupoj ĝis 184 000. Usonaj kaj Sudavjetnamaj fortoj fidis je la aerarmea supereco kaj enorma pafadpovo por entrepreni operacojn de "serĉado kaj detruado", inkludante surterajn fortojn, artilerion, kaj aeratakojn. Usono ankaŭ entreprenis grand-skalan kampanjon de strategia bombado kontraŭ Norda Vjetnamo, kaj pluigis gravan plikonstruadon de siaj fortoj, spite la malmultan progreson faritan per tiaj demarŝoj. En 1968, nordvjetnamaj fortoj lanĉis la Tet-Ofensivon; kvankam ĝi rezultis en milita malvenko por ili, ĝi iĝis politika venko, ĉar ĝi okazigis la fakton ke ekvanuis la usonan enlandan apogon al la milito. Je la fino de la jaro, la VK tenis malmultan teritorion kaj estis deflankigita de la PAVN. En 1969, Norda Vjetnamio deklaris la Provizoran Revolucian Registaron de la Respubliko Suda Vjetnamio. Operacoj transpasis landlimojn, kaj Usono bombadis la nordvjetnamajn liveradvojojn en Laoso kaj Kamboĝo. En 1970 puĉo elpostenigis la kamboĝan monarkon, Norodom Sianuk, rezulte en invado fare de la PAVN de la lando (je peto de la Ruĝaj Kmeroj), kaj sekve Usono kontraŭ ARVN kontraŭ-invadis, kio rezultis en la Kamboĝa Enlanda Milito. Post la elekto de Richard Nixon en 1969, startis politiko de "Vjetnamigo", kio konsistis en la fakto, ke la milita konflikto pliiĝis je etendo de la ARVN, dum la Usonaj fortoj retiriĝis pro la pliiĝanta enlanda opozicio. Usonaj surteraj fortoj ege estis retiriĝintaj komence de 1972, kaj iliaj operacoj estis limigitaj al aerfortaj apogo, artileria apogo, konsilistoj kaj ekipaĵaro de milit-materialo. La Pariza Pacinterkonsento de Januaro 1973 rezultis en la retirigo de ĉiuj usonaj fortoj; sed la interkonsento estis preskaŭ tuj rompita, kaj la batalado pluis dum du pliaj jaroj. La Falo de Pnompeno en manoj de la Ruĝaj Kmeroj la 17an de Aprilo 1975, kaj la printempa ofensivo de 1975 rezultis en la Falo de Sajgono en manoj de la PAVN la 30an de Aprilo, markis la finon de la milito; Norda kaj Suda Vjetnamio estis reunuigitaj la 2an de Julio de la sekva jaro.

La milito okazigis enorman koston je homaj perdoj: ĉirkaŭkaluloj de la nombro de Vjetnamaj soldatoj kaj civiluloj mortigitaj gamas el 966 000 ĝis tri milionoj. Ankaŭ ĉirkaŭ 275 000 ĝis 310 000 Kamboĝanoj, 20 000 ĝis 62 000 Laosanoj, kaj 58 220 usonanoj mortis en la milito. La fino de la Vjetnama milito eksplodigis la fuĝan elmigradon de la nomitaj "Vjetnamaj boatuloj" kaj la plej granda Hindoĉinia krizo de rifuĝintoj, ĉefe inter tiuj kiuj estis kunlaborintoj de usonanoj aŭ malkonsentis kun la novaj komunismaj reĝimoj; tio rezultis en milionoj de rifuĝinton abandonantaj Hindoĉinion, el kiuj ĉirkaŭkalkule 250 000 pereis en la maro pro malbonaj navigkondiĉoj. Enposteniĝintaj, la Ruĝaj Kmeroj realigis radikalan politikon kiu rezultis en la nomita "Kamboĝa genocido", kaj la konflikto inter ili kaj la ĵus unuiĝinta Vjetnamio tuj pliiĝis en la Kamboĝ–Vjetnama milito, kiu elpostenigis la Ruĝajn Kmerojn en 1979. Reage, Ĉinio invadis Vjetnamion, kio rezultis en landlimaj konfliktojn ekde 1979 ĝis 1991.Ĉio tio estis konsekvenco de la rivaleco inter Ĉinio kaj Sovetunio kiel konkurencaj potencoj de la komunismaj landoj, kun similaj situacioj ankaŭ en Afriko.

En Usono, la milito okazigis tion kio estis refrrencata kiel "Vjetnama Sindromo", nome publika opozicio al usona transmaraj militengaĝiĝoj, kio, kun la Skandalo Watergate kontribuis al fidokrizo kiu tuŝis Usonon laŭlonge de la 1970-aj jaroj.

Krom la homperdoj, la Usona Aerforto detruis pli ol 20% de la ĝangaloj de Suda Vjetnamo kaj 20–50% de la mangrovejoj pro forĵeto de ĉirkaŭ 20 milionoj da galjonoj de venenaj herbicidoj (senfoliiloj) kiel la Oranĝa Agento. La milito estas unu el la plej ofte menciitaj ekzemploj de ekocido, ekzemple fare de la sveda ĉefministro Olof Palme, advokatoj, historiistoj kaj aliaj fakuloj de diversaj studobjektoj.

Antaŭeventoj

Eisenhower dekomence apogis la kontraŭkomunisman ŝtaton de Suda Vjetnamio.

Oni povas rigardi la vjetnaman militon kiel daŭrigon de la Unua Hindoĉina Milito, en kiu Francio batalis por reakiro de sia iama kolonio, Hindoĉinio kontraŭ la Viet Minh-movado, fondita de Ho Ĉi Minh kaj batalanta por la sendependiĝo de Vjetnamio.

Tiun militon de Francio apogis Usono responde al la Truman-doktrino per mono kaj loĝistiko kaj surprenante la plimulton de la kostoj en la lastaj jaroj de la milito. En 1954, la franca kolonia armeo suferis decidan malvenkon en la batalo de Dien Bien Phu. Francio rekonis en la ĝenova kontrakto (subskribita la 21-an de julio 1954) sendependecon de Vjetnamio kaj oni dividis la landon je du zonoj ĉe la 17-a latitudo.

La kontrakto entenis, ke oni referendumu en julio 1956 pri reunuiĝo de la lando kaj pri komuna registaro. La Sud-Vjetnama registaro – per apogo de usona prezidento Eisenhower – rifuzis la partoprenon en la elektoj, aludante al tio, ke ili ne subskribis la ĝenovan kontrakton kaj tial ĝi ne havas validon por ili. Tiel la elektoj – en kiuj verŝajne venkintus la komunistoj – ne estis organizitaj kaj la lando ŝajnis resti daŭre dividita, same kiel Koreio.

Post neokazigo de la elektoj, la Sud-Vjetnama Nacia Liberiga Fronto ekis ribelon kontraŭ la sud-vjetnama registaro. Usono, por helpi la registaron kontraŭ la geriloj, sendis supoziyajn armeajn konsilistojn en la sudan landon. Norda Vjetnamio – kiu mem ricevis helpon el Sovetunio kaj Ĉinio – apogis la Nacian Liberigan Fronton per armiloj, militmaterialo, konsilistoj kaj per alsendo de armeaj trupoj.

Fine de la 1950-aj jaroj, Usono apogis siajn intervenojn ideologie per la domena teorio, laŭ kiu, se en unu lando de iu regiono enpotenciĝas la komunistoj, tio kaŭzas ĉenreakcion kaj la najbaraj landoj ankaŭ komunistiĝas kaj venas sub sovetan potencon. Tiukadre Usono sendis militajn spertulojn en la regionon jam en la 1950-aj jaroj kaj tri usonaj prezidentoj pligrandigis la apogojn (Eisenhower, Kennedy kaj Johnson), dum unu niveltenis tion (Richard Nixon). Ĉio okazis supozeble kontraŭ la konsiloj de la usona armea gvidantaro.

Usono neniam deklaris oficiale militon – la usona gazetaro skribis pri „vjetnama konflikto".

Kennedy kaj Sud-Vjetnamio

Ankaŭ Kennedy forte apogis la kontraŭkomunisman ŝtaton de Suda Vjetnamio.

La Kennedy-registaro provis eksporti siajn ideologiojn pri demokratio, moderniĝo en Sud-Vjetnamion kaj kunligis la monhelpojn kun petoj je politikaj reformoj. Ili pensis, ke la demokratia Sud-Vjetnamio malpliigas la spritan krediton de la komunistoj. Baldaŭ la usonaj konsilistoj okupis decidajn rolojn en la sud-vjetnama potenco, sed la prezidento Ngo Dinh Diem ne volis verajn reformojn. Diem (kaj la grandparto de la registaranoj) estis katoliko en budhisma lando. Liaj taĉmentoj unufoje uzis perforton kontraŭ budhistoj, kion la usona gazetaro detale traktis. Ĉar li perdis simpation de Usono, Usono toleris puĉon kontraŭ li, kiu okazis la 1-an de novembro de 1963, kiam oni elpostenigis kaj murdis Diem-on.

La nova, sensperta gvidantaro ne kapablis fortigi la centran potencon kaj la lando malstabiliĝis, okazis puĉoj kaj kontraŭpuĉoj. La suda registaro ĝis sia kolapso en 1975 ne estis tiom stabila ol dum Diem.

1964-1968

La kongreso de Usono akceptis la Tonkin-golfan deklaron post ŝajna atako kontraŭ la destrojeroj Maddox kaj C. Turner Joy (1964). Tiu deklaro donis vastan juran agosferon por prezidento Johnson.

La 8-an de marto en 1965 surteriĝis 3500 usonaj maristoj kiuj aliĝis al 25 000 armeaj konsilistoj jam en la lando. Post tio rapide grandiĝis la nombro de la usonaj armeaj fortoj.

La usona publiko perdis la kredon, kiam la onidire kolapsontaj malamikoj ekis la t.n. Tet-ofensivon ĉe la plej grava vjetnama festo (lunjaro), la 30-an de januaro en 1968. Tiam la nordaj fortoj samtempe atakis la grandajn sud-vjetnamajn urbojn. Tiu ofensivo ne atingis la deklaritan celon, tio estas la ĝeneralan ribelon en la Sudo, sed sukcesis en Usono, kie multajn homojn konvinkis pri nevenkebla milito.

1968-1973

Mapo de Vjetnamio.

Post enoficiĝo de Nixon, li komencis la laŭgradan kaj malrapidan eltiron de la usonaj fortoj. Lia celo estis la fortigo de la sud-vjetnamaj fortoj, por ke ili povu kontraŭlukti la komunistojn. Tio estis la Nikson-doktrino aŭ vjetnamiziĝo do malpliigo de la usonaj homperdoj.

En 1970 Nixon ordonis atakon kontraŭ komunistaj bazoj en Kamboĝo, en la najbaraj regionoj al Sud-Vjetnamio. Tiuj eventoj ekis la plej grandajn protestojn en la usonaj universitatoj.

La celo de la atako estis trudi la komunistojn al traktadoj, sed tio fakte helpis la fortiĝon de la Ruĝaj Kmeroj en Kamboĝo.

En 1971, la sudaj vjetnamaj fortoj kun la usonanoj provis okupi la Ho-Chi-Minan padon, sensukcese.

En Usono refortiĝis la kontraŭmilitaj protestoj kaj en aprilo de 1971 200 000 protestantoj marŝis antaŭ la Blanka Domo, kie la ĉefa parolanto estis John Kerry pli posta senatoro kaj prezidenta kandidato en 2004.

La 30-an de marto de 1972, la 120 000 soldatoj de la norda armeo ekis kunorganizitan ofensivon en tri ondoj. La unua ondo okupis la nordajn regionojn de Sud-Vjetnamio, la dua militmarŝis tra la meza montaro de la lando al la marbordo, la tria atakis la areojn norde de Sajgono. La bataloj daŭris ĝis julio kaj kaŭzis ambaŭflanke grandajn perdojn. Tiam stacionis nur 70 000 usonanoj kaj el tiuj nur 6000 apartenis al la batalantaj grupoj.

Kvankam la sud-vjetnama prezidento Thieu havis pli ol kvinoblan soldataron ol la nordaj fortoj - tio estas 1 000 000 - li verŝajne kolapsintus sen la usona aera kaj loĝistika apogo.

Antaŭ la usonaj prezidantaj elektoj – 8-an de oktobro en 1972 - en sekreta traktado Kissinger interkonsentis pri kompromiso kun Le Duc reprezentanto de Norda Vjetnamio. Laŭ la interkonsento, ambaŭ fortoj povis reteni la okupitajn areojn kaj Usono rajtis plu liveri iom da armiloj por la sudaj fortoj. Fakte okazis livero en valoro de 2 miliardoj da USD dum 6 semajnoj, per la operacio Enhance Plus, tiel en 1972 Sud-Vjetnamio posedis la kvaran plej grandan aerforton de la mondo.

Usono bombardis ĝis la 30-a de decembro de 1972 Nord-Vjetnamion.

(legu ankaŭ Masakro de My Lai)

1973-1975

La 5-an de januaro de 1973, Nixon deklaris la finiĝon de la militaj operacioj kaj poste okazis la unuflankaj eltiroj de la armeaj fortoj.

La militon finis la Pariza packontrakto, subskribita la 27-an de januaro de 1973. La unuaj usonaj kaptitoj liberiĝis la 11-an de februaro.

La paco ne estis daŭra kaj la nordaj fortoj ekatakis en 1975 Sud-Vjetnamion kaj rapide okupis la landon. Ili okupis Sajgono-on la 30-an de aprilo en 1975, 2-an de julio en 1976 unuiĝis la suda kaj norda parto al Vjetnama Socialista Respubliko. Oni renomumis Saigon-on al Ho-Ĉi-Minh-urbo, je honoro de la iama nord-vjetnama prezidento.

Usono deklaris ekonomian embargon kontraŭ Nord-Vjetnamio en 1964, kiu daŭris ĝis la 4-a de februaro de 1994.

Militado kaj milita tekniko

Komence de la milito, la komunistoj liveris provizaĵon tage 15 tunojn (450 tunoj/monato) al Sud-Vjetnamio, dume Usono liveris en 1967 monate pli ol 1 milionon da tuno, kiu estis averaĝe por ĉiu soldato tage 50 kg. La unuopaj militbazoj en la ĝangalo ricevis ne nur cigaredojn, bieron sed ofte varman manĝaĵon per helikopteroj.

Usono subenĵetis dum la 8-jara aera ofensivo ĉirkaŭ 8 milionojn da tunoj, kio estis 4-obla kvanto ol tiu de la dua mondmilito.

Taktiko laŭ ideo de generalo Westmoreland estis difino de „liberpafaj zonoj” (free fire zone aŭ free strike zone). Sur tiuj areoj ĉiu – ankaŭ civiluloj - estis konsiderata malamiko. Oni ofte bombardis (ankaŭ per napalmo) la vilaĝojn de la zonoj.

La strategio estis komence la elĉerpigo (attrition) de la malamiko. La sukceson montris la nombro de murditaj malamikaj soldatoj (korpokalkulo, angle body count ).

Viktimoj

Oni povas nur taksi la viktimojn de la vjetnamoj: oficiale mortis ĉ 1 miliono da soldatoj kaj 4 milionoj da civiluloj. Pri nombroj de la vunditoj la taksoj eĉ ne ekzistas.

Ankaŭ hodiaŭ mortas homoj pro minoj, bomboj.

Usonaj viktimoj: 58 226 mortis aŭ malaperis; vundiĝis 153 303.

Sekvo de la milito estis la abolicio de la deviga militservo en 1973, en Usono.

Multaj sud-vjetnamoj klopodis fuĝi post la malvenko de la Vjetnama Respubliko, timante politikajn reprezaliojn. De junio 1977 ĝis 1988 al Tajvano sur 51 boatoj fuĝis pli ol 2 000 homoj nomitaj poste boatuloj. Ili ricevis azilon en du apartaj tendaroj en la Penghuaj insuloj, sudokcidenta parto de Tajvano. En 2023 en Tajvano estis prezentita dokumenta filmo "Nekonata tendaro" (ĉine 彼岸他方), dediĉita al tiu ĉi historio .

Sekvoj eksterlande

Evidente la Vjetnama milito estis unuflanke enlanda milito, kaj aliflanke enorme mortiga konflikto kadre de la Malvarma Milito, en kiu partoprenis multaj landoj de ambaŭ flankoj kaj diversmaniere, sed ĉefe Usono kaj Sovetunio.

En la diversaj landoj implikitaj en ambaŭ flankoj okazis ne nur apogo al la rekta partopreno, sed ankaŭ diversaj popolaj movadoj por la finigo de la milito ĝenerale, sed ankaŭ pri la fino de la propra partopreno, kaj ĉede en la kapitalismaj landoj kaj partikulare en Usono. Opozicio al usona implikiĝo en la Vjetnama Milito komenciĝis per manifestacioj en 1964 kontraŭ la kreskanta rolo de la usona militistaro en la Vjetnama milito kaj fariĝis larĝa socia movado dum la sekvaj jaroj. Ĉi tiu movado informis kaj helpis formi la fortan kaj polusigitan debaton, ĉefe en Usono, dum la dua duono de la 1960-aj kaj komence de la 1970-aj jaroj pri kiel fini la militon.

Literaturo

• Cooper, John F. (2019). Communist Nations' Military Assistance. Routledge. ISBN 978-0-429-72473-2.
• Crook, John R. (2008). "Court of Appeals Affirms Dismissal of Agent Orange Litigation". American Journal of International Law. 102 (3): 662–664. doi:10.2307/20456664. JSTOR 20456664. S2CID 140810853.
• Demma, Vincent H. (1989). "The U.S. Army in Vietnam". American Military History. Washington, DC: US Army Center of Military History. pp. 619–694. Arkivita el originalo en 20a de Januaro 2020. Alirita en 13a de Septembro 2013.
• Eisenhower, Dwight D. (1963). Mandate for Change. Doubleday & Company.
• Ho, Chi Minh (1960–1962). "Vietnam Declaration of Independence". Selected Works.
• Holm, Jeanne (1992). Women in the Military: An Unfinished Revolution. Novato, CA: Presidio Press. ISBN 978-0-89141-450-6.
• Karnow, Stanley (1997). Vietnam: A History (2a eld.). New York: Penguin Books. ISBN 978-0-14-026547-7.
• Henry Kissinger (1975). "Lessons of Vietnam" by Secretary of State Henry Kissinger, ca. May 12, 1975 (memo). Arckivita el originalo la 9an de Majo 2008. Alirita la 11an de Junio 2008.
• Kolko, Gabriel (1985). Anatomy of a War: Vietnam, the United States, and the Modern Historical Experience. New York: Pantheon Books. ISBN 978-0-394-74761-3.
• Leepson, Marc, eld. (1999). Dictionary of the Vietnam War. New York: Webster's New World.
• Military History Institute of Vietnam (2002). Victory in Vietnam: The Official History of the People's Army of Vietnam, 1954–1975. Tradukita de Merle Pribbenow. University of Kansas Press. ISBN 0-7006-1175-4. JSTOR j.ctt1dgn5kb.
• Nalty, Bernard (1998). The Vietnam War. New York: Barnes and Noble. ISBN 978-0-7607-1697-7.
• Olson, James S.; Roberts, Randy (2008). Where the Domino Fell: America and Vietnam 1945–1995 (5a eld.). Malden, MA: Blackwell Publishing. ISBN 978-1-4051-8222-5.
• Palmer, Michael G. (2007). "The Case of Agent Orange". Contemporary Southeast Asia. 29 (1): 172–195. doi:10.1355/cs29-1h. JSTOR 25798819.
• Roberts, Anthea (2005). "The Agent Orange Case: Vietnam Ass'n for Victims of Agent Orange/Dioxin v. Dow Chemical Co". ASIL Proceedings. 99 (1): 380–385. JSTOR 25660031.
• Stone, Richard (2007). "Agent Orange's Bitter Harvest". Science. 315 (5809): 176–179. doi:10.1126/science.315.5809.176. JSTOR 20035179. PMID 17218503. S2CID 161597245.
• Terry, Wallace, eld. (1984). Bloods: An Oral History of the Vietnam War by Black Veterans. Random House. ISBN 978-0-394-53028-4.
• Truong, Như Tảng (1985). A Vietcong memoir. Harcourt Brace Jovanovich. ISBN 978-0-15-193636-6.
• Westheider, James E. (2007). The Vietnam War. Westport, CN: Greenwood Press. ISBN 978-0-313-33755-0.
• Willbanks, James H. (2008). The Tet Offensive: A Concise History. Columbia University Press. ISBN 978-0-231-12841-4.
• Willbanks, James H. (2009). Vietnam War almanac. Infobase Publishing. ISBN 978-0-8160-7102-9.
• Willbanks, James H. (2014). A Raid Too Far: Operation Lam Son 719 and Vietnamization in Laos. Texas A&M University Press. ISBN 978-1-62349-117-8.
• Woodruff, Mark (2005). Unheralded Victory: The Defeat of The Viet Cong and The North Vietnamese. Arlington, VA: Presidio Press. ISBN 978-0-89141-866-5.

Vidu ankaŭ

• Unua Hindoĉina Milito
• Agent Orange
• Masakro de My Lai
• Củ-Chi-tuneloj
• Hipio
• Trans Vjetnamo
• Yui Chunoshin
• Revenante Hejmen
• Born on the Fourth of July ‎
• Kontraŭkulturo de la 1960-aj jaroj

Eksteraj ligiloj

• A Vietnam Diary's Homecoming Arkivigite je 2023-06-15 per la retarkivo Wayback Machine filmeto de PBS Serio de History Detectives
• Detala bibliografio de la Vjetnama milito
• Documents Relating to American Foreign Policy–Vietnam Arkivigite je 2022-07-17 per la retarkivo Wayback Machine unuarangaj fontoj pri usona engaĝiĝo
• Fallout of the War el Dean Peter Krogh Foreign Affairs Digital Archives
• Glossary of Military Terms & Slang from the Vietnam War
• En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo Vietnam War en la angla Vikipedio.

Malvarma milito