George Noble Plunkett

George Noble Plunkett

Beathaisnéis
Breith	3 Nollaig 1851 Baile Átha Cliath, Éire
Bás	12 Márta 1948 96 bliana d'aois Baile Átha Cliath, Éire
Áit adhlactha	Reilig Ghlas Naíon
Teachta Dála
19 Meán Fómhair 1923 – 20 Bealtaine 1927 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 4ú Dáil Toghcheantar: Ros Comáin Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1923
Teachta Dála
9 Meán Fómhair 1922 – 9 Lúnasa 1923 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 3ú Dáil Toghcheantar: Liatroim–Ros Comáin Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1922
Teachta Dála
16 Lúnasa 1921 – 8 Meitheamh 1922 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 2ú Dáil Toghcheantar: Liatroim–Ros Comáin Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1921
Ceann Comhairle
22 Eanáir 1919 – 22 Eanáir 1919 ← Cathal Brugha – Seán Tomás Ó Ceallaigh →
An tAire Gnóthaí Eachtracha
22 Eanáir 1919 – 26 Lúnasa 1921 – Art Ó Gríofa →
Teachta Dála
21 Eanáir 1919 – 10 Bealtaine 1921 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 1ú Dáil Toghcheantar: Ros Comáin Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na hÉireann, 1918
Ball den 31ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
14 Nollaig 1918 – 26 Deireadh Fómhair 1922 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 31ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe Toghcheantar: Ros Comáin Thuaidh Toghadh i: Olltoghchán na Ríochta Aontaithe 1918
Ball den 30ú Parlaimint sa Ríocht Aontaithe
3 Feabhra 1917 – 25 Samhain 1918 (díscaoileadh na parlaiminte) Téarma parlaiminte: 30ú Parlaimint na Ríochta Aontaithe Toghcheantar: Ros Comáin Thuaidh Toghadh i: 1917 North Roscommon by-election (en)
Faisnéis phearsanta
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Ollscoil Átha Cliath Coláiste Choill Chluana Gabhann
Gníomhaíocht
Suíomh oibre	Londain
Gairm	taidhleoir, abhcóide, polaiteoir, staraí na healaíne
Ball de pháirtí polaitíochta	Sinn Féin Fianna Fáil
Ball de	Óstaí an Rí (1886–) Acadamh Ríoga na hÉireann
Teangacha	Béarla
Eile
Teideal uasal	Cunta Rómhánach
Páiste	Geraldine Plunkett Dillon, Fiona Plunkett, Seosamh Pluincéad, Seoirse Oilibhéar Pluincéid
Gradam a fuarthas  Knight in the Order of the Holy Sepulchre (en)  Comhalta de Chumann Ársaitheoirí Londan

George Uasal Pluincéád, agus a bhean Mary Josephine Cranny i mBaile Átha Cliath, Agence Rol, Leabharlann Náisiúnta na Fraince

Ba náisiúnaí agus polaiteoir Éireannach é George Noble Plunkett (3 Nollaig, 1851 – 12 Márta, 1948), nó an Cunta Pluincéad mar a thugtar air go minic. Chuaigh sé isteach sa ghluaiseacht nuair a lámhachadh a mhac Seosamh Pluincéad, a bhí ina cheannaire i rith Éirí Amach na Cásca sa bhliain 1916. Ball den Chéad Dáil ab ea é, a chaith tamall beag ina Cheann Comhairle.

Úsáidtear an leagan Gaeilge dá ainm Seoirse Pluincéad uaireanta chomh maith.

Tús a shaoil

Seosamh Máire Pluincéad, a mhac

Rugadh Pluincéad i mBaile Átha Cliath, mac le tógálaí Pat Plunkett. Fuair sé a chuid oideachais i gClongowes Wood agus Coláiste na Tríonóide, agus chaith sé tamall ag déanamh staidéir thar lear freisin, i Nice san Fhrainc agus san Iodáil.

Rinne an Pápa Leo XIII cunta pápach de sa bhliain 1884, mar gheall ar an dianobair a rinne sé don phápacht. Chuir Pluincéad bun leis an iris Hibernia, agus é féin ina eagarthóir air. File a bhí ann chomh maith, agus d'fhoilsigh sé a chéad bailiúchán "God's Chosen Festival" sa bhliain 1877.

Glaodh chun an bharra é sa bhliain 1878, ach dhiúltaigh sé é. Ina áit, thosaigh sé ag forbairt slí bheatha dó féin san ealaíon, litríocht agus cultúr. Na poist a bhí aige ná Stiúrthóir ar Ard-Mhúsaem na hÉireann (1907 - 1916), Leas-Uachtarán ar Acadamh Ríoga na hÉireann (1908 - 1909, 1911 - 1914) agus Uachtarán ar Chumann Ríoga Bhaile Átha Cliath. Cuireadh Pluincéad amach as an gCumann mar gheall ar an pháirt a ghlac a mhac san Éirí Amach na Cásca.

Eamon de Valera agus Plunkett (sa chúlra), 1922

Polaitíocht

Chomh maith lena mhac Seosamh, bhí an bheirt mhac eile aige George agus Seán gafa sa ghluaiseacht freisin, agus is móide gur chuir Seosamh a athair faoi mhionn an IRB am éigean roimh a bhás. Ba é bás Sheosamh tar éis an Éirí Amach a thug an spreag do Phluincéad dul isteach sa pholaitíocht.

Ba bhall den pháirtí Sinn Féin é. Toghadh é ina theachta don dáilcheantar Ros Comáin Thuaidh san olltoghchán ar an 5 Feabhra 1917. Cuireadh a mhac, Seosamh, chun báis i ndiaidh Éirí Amach na Cásca cúpla mí cheana. Seo an chéad uair a chuirfear crua mar is ceart ar Shinn Féin. Fuair Pluincéid 3,022 vóta i gcomórtas leis an 1,708 vóta a caitheadh ar son iarrthóir Pháirtí Parlaiminteach na hÉireann agus an 687 vóta a caitheadh ar son Jasper Tully, neamhspleách.

Bhunaigh Plunkett agus a chomhghleacaithe an Chéad Dáil i dTeach an Ardmhéara ar 21 Eanáir, 1919. Roghnaíodh Plunkett ina Cheann Comhairle don chruinniú ar an lá ina dhiaidh sin, 22 Eanáir. Staon na teachtaí go leor amach ón rialtas i Westminster, Sasana

Chaith Plunkett an tréimhse idir 22 Eanáir 1919 agus 26 Lúnasa 1921 ina Aire Gnóthaí Eachtracha. Sa phost seo, chuaigh sé go Londain in éineacht le hÉamon de Valera chun labhairt le David Lloyd George i mí Iúil 1921.

Nuair a tháinig an Dara Dáil i bhfeidhm, tugadh an post Aire Mínealaíona dó. Níor aontaigh Pluincéad leis an gConradh Angla-Éireannach a bhí sínithe ag Mícheál Ó Coileáin, Art Ó Gríofa agus na daoine eile, nó an tSaorstát nua a chruthaíodh mar thoradh. Dá bharr sin, d'éirigh sé as an suíocháin a bhí aige i Ros Comáin. D'fhan sé mar bhall Shinn Féin, fiú tar éis na scoilte le Fianna Fáil.

Deireadh a shaoil

Ghlac Pluincéad páirt i bhfothoghchán don dáilcheantar Gaillimh sa bhliain 1936, mar iomaí ó Cumann Poblachta na hÉireann agus Sinn Féin. Níor bhuaigh sé ach 2.12 faoin gcéad den vóta.

Clann

Bhí sé pósta le Mary Josephine Cranny, agus bhí seachtar leanaí acu.

Fuair sé bás in Éirinn sa bhliain 1948, le sé mbliana is nócha bainte amach aige.