Brojne beer
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
De brojne beer (Ursus arctos) is e zoogdier oet de orde roufdiere (Carnivora) en de femilie bere, wat in diverse oondersoorte in Europa, Azië en Noord-Amerika veurkump. Wie de mieste bere is heer groet, omnivoor en kin heer op zoewel twie es veer pu loupe. De brojne beer kint diverse oondersoorte, boe-oonder d'n Euraziatische brojne beer, de Kodiakbeer (op de Kodiakeilen) en de grizzlybeer (op 't vasteland vaan Noord-Amerika). De Amerikaanse oondersoorte zien pas oontstande nao de lèsten iestied, wie de brojne beer de Beringlandbrögk euverstaok. De soort is bezunder verwant aon d'n iesbeer (U. maritimus) en aon d'n oetgestorven holebeer (U. spelaeus). Heer leef bij veurkeur in 't bos, meh is (in vergelieking mèt aander bere) rillatief opportunistisch in zoewel zien leefumgeving es zie dieet.
Um zien krach is heer sinds iewe door de mins gevrees en bewoonderd; heer trejt in väöl verhaole op. Dezelfde mins heet häöm evels sterk bejaog en väöl vaan zien leefumgeving en ete aofgepak, zoetot heer in diverse len is oetgereujd. In Wes-Europa en zelfs Noord-Afrika kaom heer vreuger algemein veur (ouch in Nederland en 't Belsj), meh allewijl is heer dao beperk tot respopulaties in de Pyreneeë, Alpe en Appenijne. In Noord- en Midde-Europa is heer nog in groeter gebeje te vinde (Scandinavië, de Karpate, meh ouch dao is 'r zeldzaom. Dèkser kump 'r veur in Rusland, Turkije en Centraol-Azië. De grizzlybeer is gooddeils beperk tot Alaska en Canada; in de 48 aw staote is 'r gooddeils oetgestorve, in Mexico gans.
Dit artikel is e sjtumpke. De kans Wikipedia helpe door 't aan te völle