Tinn

Hööftartikel: Isotopen vun Tinn
Iso	VN	t_½	VO	VE (MeV)	VP
¹¹²Sn	0,97 %	Sn is mit 62 Neutronen bestännig.
¹¹⁴Sn	0,65 %	Sn is mit 64 Neutronen bestännig.
¹¹⁵Sn	0,34 %	Sn is mit 65 Neutronen bestännig.
¹¹⁶Sn	14,45 %	Sn is mit 66 Neutronen bestännig.
¹¹⁷Sn	7,68 %	Sn is mit 67 Neutronen bestännig.
¹¹⁸Sn	24,23 %	Sn is mit 68 Neutronen bestännig.
¹¹⁹Sn	8,59 %	Sn is mit 69 Neutronen bestännig.
¹²⁰Sn	32,59 %	Sn is mit 70 Neutronen bestännig.
¹²²Sn	4,63 %	Sn is mit 72 Neutronen bestännig.
¹²⁴Sn	5,79 %	Sn is mit 74 Neutronen bestännig.
¹²⁶Sn	nee	~10⁵ a	β^-	0,380	¹²⁶Sb

Tinn is en cheemsch Element ut dat Periodensystem mit de Atomtall 50, dat to de Grupp vun de Metallen tellt. Dat Atomteken is Sn – afleddt vun’t latiensche stannum, wat Tinn bedüüt. Vun dor kummt ok de Naam Stanniol för dünne Metallfolie, de fröher ut Tinn weer, hüüt aver tomeist ut Aluminium.

Historie un Vörkamen

Tinn weer al in ole Tieden bruukt, so vun 2500 v. Chr. an. As Bimengen to Kopper, för dat denn Bronze rutkümmt. Un för sick allen. Tinn keem sünners ut Britannien, neemlich ut Cornwall. Aver ok annerwegens geev dat Tinnierzen.

Eegenschapen

Tinn is een temlich edlet Metall, wat nich so licht reageert as anner Metallens, ma nich so edel as de Eddelmetallens. Wat opfallt is besünners de laage Smöltpunkt. Dorüm is Tinn een vun de ersten Metallens ween, de de Minschen bruukt harrn, sünnerlich för de Bronze, ober ook för Tellers un Kröög de licht to geeten weern. Un ook as Lot wör un ward dat bruukt, vun de Klemptneree bit na de Elektronik

Herstellen

Tinn kümmt besünners as Tinndioxid, SnO₂ vör. Dat ward ook Kassiterit naamt un is een tomeist swattbrunen Steen. Dat Tinndioxid ward lütt maakt un denn mit Kohle reduzeert.

SnO₂ + C ⇒ Sn + CO₂

Denn ward dat knapp bet över den Smeltpunkt hitt maakt un fleet denn rut.

Chemie

Tinn heurt to de veerde Grupp vun dat Periodensystem. Dor is dat denn ünner Kohlenstoff, Silizium, Germanium un vör Blie. Dorum kümmt dat in Verbinnungen tomeist ook in de Oxidationsstufe +IV vör. Tinn as Element is nich giftig, obers Verbinnungen vun dat Tinn könnt giftig sien.

Bruuk

Hüüt ward dat Tinn besünners as Lot bruukt. Vun wegen dat dat so good fleet un denn anner Metallens, sünnerlich Kopper good verbinnen deit. För dat normole Lot ward 30-40 % Blie tomixt. För Elektroniklot gifft dat verscheeden Rezepten, ook mit Sülver. Un för de Klemptneree ward reinet Tinn bruukt: Dat Fittingslot (heet so vun wegen dat dor mit de Fittinge mit dat Kopperrohr verbunnen warn) hett 97% Tinn un blots noch 3 % Kopper.

Literatuur

Ludwig Mory, E. Pichelkastner, B. Höfler: Bruckmann’s Zinn-Lexikon. München 1977.
Vanessa Brett: Zinn. Herder, Freiburg 1983, ISBN 3-451-19715-4.
K. A. Yener, A. Adriaens, B. Earl, H. Özbal: Analyses of Metalliferous Residues, Crucible Fragments, Experimental Smelts, and Ores from Kestel Tin Mine and the Tin Processing Site of Göltepe, Turkey. In: P. T. Craddock, J. Lang (Ruutgever): Mining and Metal Production Through The Ages. The British Museum Press, London 2003, ISBN 0-7141-2770-1, S. 181–197.