Bengt Hambraeus

Bengt Hambraeus
Data i miejsce urodzenia	29 stycznia 1928 ; Sztokholm
Pochodzenie	szwedzkie
Data i miejsce śmierci	21 września 2000 ; Apple Hill
Instrumenty	organy
Gatunki	muzyka poważna, muzyka współczesna
Zawód	kompozytor, organista, muzykolog

Bengt Hambraeus (ur. 29 stycznia 1928 w Sztokholmie^[1]^[2]^[3], zm. 21 września 2000 w Apple Hill w stanie Ontario^[4]) – szwedzki kompozytor, organista i muzykolog.

Życiorys

W latach 1944–1948 uczył się gry na organach u Alfa Lindera^[1]^[2]^[3]. Od 1947 do 1956 roku studiował także muzykologię na Uniwersytecie w Uppsali^[2]^[4]. Podczas studiów prowadził także wykłady i pracował jako bibliotekarz^[3]. W latach 1951–1955 uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie^[1]^[2]. Od 1947 roku występował z recitalami organowymi w krajach skandynawskich, Niemczech i Francji^[1]. W latach 1954–1964 był współredaktorem czasopisma Musikrevy^[1]. Pracował w studiach muzyki elektronicznej w Kolonii (1955), Mediolanie (1959) i Monachium (1963)^[1]. W latach 1957–1972 był pracownikiem działu muzycznego radia szwedzkiego^[1], w latach 1965–1968 jako kierownik jego sekcji muzyki kameralnej, a 1968–1972 kierownik produkcji^[1]^[2]. W 1967 roku został członkiem Królewskiej Akademii Muzycznej^[1]^[2]. Od 1972 roku był profesorem kompozycji na Uniwersytecie McGilla w Montrealu^[1]^[2]^[3]^[4].

Był autorem licznych prac i artykułów, m.in. Codex Carminum Gallicorum (Uppsala 1961), Portrait av Bach (Sztokholm 1968) i Om Notskrifter (Sztokholm 1970)^[2].

Twórczość

Należał do pionierów awangardy muzycznej w Szwecji, jego Doppelrohr na taśmę z 1955 roku należy do pierwszych szwedzkich utworów elektronicznych^[1]^[2]. Podczas pracy w radio szwedzkim jako pierwszy zaprezentował publiczności w tym kraju utwory Antona Weberna i Edgara Varèse’a^[1]. Jako kompozytor był w dużej mierze autodydaktą^[1]. Początkowo pozostawał pod wpływem neoromantycznej stylistyki Maxa Regera i Paula Hindemitha, po uczestnictwie w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie zmienił swoją orientację muzyczną, ulegając wpływom Messiaena, Bouleza i Stockhausena^[1]. Eksperymentował w zakresie barwy dźwięku i elektronicznego przetwarzania barw, tworzył serie utworów podejmujących ten sam problem kompozytorski w różnym naświetleniu kolorystycznym, próbował projektować dźwięki przestrzenne^[1]. Prowadził badania nad możliwościami organów, studiując dawny i współczesny repertuar organowy, przeprowadzając elektroniczną analizę i syntezę dźwięku tego instrumentu^[1].

Wybrane kompozycje

(na podstawie materiałów źródłowych^[2])

Utwory orkiestrowe

Koncert na organy i smyczki (1948)
Kleine Musik na obój, smyczki i kotły (1949)
Rota na 3 grupy orkiestrowe, perkusję i taśmę (1956–1962)
Transfiguration (1962–1963)
Rencontres (1968–1971)
Pianissimo in due tempe na 20 instrumentów smyczkowych (1970–1972)
Invocation (1971)
Continuo a partire de Pachelbel na organy i orkietrę (1974–1975)
Ricordanza (1975–1976)
Parade na orkiestrę dętą (1977)
That Harmony na zespół dęty (1983)
Quodlibet re BACH (1984)
Litanies (1988–1989)
Koncert fortepianowy (1992)
Koncert na róg (1995–1996)
koncert kameralny Quatre tableaux na obój, smyczki i perkusję (1998)

Utwory kameralne

Koncert na organy i klawesyn (1947–1951)
Music for Ancient Strings na 5 wiol da gamba i klawesyn (1948)
3 kwartety smyczkowe (1948–1967)
Musique na trąbkę (1949)
Kammarmusik na flet, obój, klarnet, saksofon altowy, altówkę i klawesyn (1950)
Recitativ och Koral na skrzypce i fortepian (1950)
Giuco del Cambio na flet, rożek angielski, klarnet basowy, wibrafon, klawesyn, fortepian i 3 perkusje (1952–1954)
Komposition for Studio II na wibrafon, dzwony rurowe, 3 perkusje, fortepian, klawesyn i organy (1955)
Introduzione-Sequenze-Coda na 3 flety i 6 perkusji (1958–1959)
Segnali na gitarę elektryczną, harfę, skrzypce, altówkę, wiolonczelę i kontrabas (1959–1960)
Mikrogram: 7 Aphorisms na flet altowy, altówkę, wibrafon i harfę (1961)
Notazioni na klawesyn, 3 flety, rożek angielski, klarnet basowy, 3 trąbki, 3 puzony, czelestę i 6 perkusji (1961)
Notturno de vecchi strumenti na flet sopranowy, krummhorn, fagot alrowy, violę d’amore, violę da gamba, klawikord, dzwonki i tamburyn (1961)
Transit II na róg, puzon, gitarę elektryczną i fortepian (1963)
Advent: Veni redemptor gentium na organy, 4 trąbki, 4 puzony i perkusję (1975)
Jeu de cinq na kwintet dęty (1976)
Relief–haut et bas na 2 flety, 3 rogi, puzon, 2 perkusje i 2 kontrabasy (1979)
Strata na 2 oboje, 2 klarnety 2 rożki basetowe, 2 fagoty, 2 rogi i kontrabas (1979–1980)
Sheng na obój i organy (1984)
Monologo na flet (1984)
Sonata triowa na akordeon, puzon i fortepian preparowany (1985)
Mirrors na obój i taśmę (1986–1987)
Night Music na gitarę i perkusję (1988)
Dos recercadas na gitarę i wiolonczelę (1988)
Cinque studi canonici na 2 flety (1988)
Nazdar M J na 3 trąbki, 4 rogi, 3 puzony, tubę, kotły i dzwony rurowe (1989)
Archipel na 15 instrumentów (1997)
Kwartet klarnetowy (1997–1998)

Utwory fortepianowe

Toccata (1947–1949)
Cerdes (1948)
Klockspel (1968)
Carillon: Le Recital oublié na 2 fortepiany (1972–1974)
Tre intermezzi (1984)
Vortex na 2 fortepiany (1986)

Utwory organowe

Koralforspel (1948)
Toccata pro tempore pentecostes (1948)
Introitus et Triptychon (1949–1950)
Musik (1950)
Liturgia (1951–1952)
Permutations and Hymn: Nocte surgentes (1953)
Constellations: I (1958), II z taśmą (1959), III z taśmą (1961), IV z perkusją (1978)
Interferenzen (1961–1962)
Tre pezzi (1966–1967)
Nebulosa (1969)
Toccata pro organo: Monumentum per Max Reger (1973)
Ricercare (1974)
Icons (1974–1975)
Extempore (1975)
Antiphonie (1977)
Livre d’orgue (4 zeszyty, 1981)
Voluntary on a Swedish Hymn Tune from Dalecarlia (1981)
Variations sur un theme de Gilles Vigneault (1984)
La Passacaille errante-autour Haendel 1985 (1984)
Pedalexercitium (1985)
Apres-Sheng (1988)
Cadenza (1988)
Riflessioni (1999)

Utwory wokalno-instrumentalne

Cantigas de Santa Maria na sopran, alt, baryton i 3 grupy instrumentalne (1949), także wersja na chór i organy 1950)
Triptychon na chór (1950)
Spectrogram na sopran, flet, wibrafon i perkusję (1953)
Antiphonies en rondes na sopran i orkiestrę (1953)
Psalmus CXXI and CXXII na sopran i organy (1953)
Gacelas y casidas de Federico García Lorca na tenora, flet, rożek angielski, klarnet basowy, wibrafon, dzwony i perkusję (1953)
Crystal Sequence na chór sopranów, 2 trąbki, wibrafon, dzwony, perkusję i 12 skrzypiec (1954)
Responsorier na tenora, chór, wiernych i 2 organy (1964)
Praeludium, Kyrie, Sanctus na 2 chóry, solistów, 2 organy i wiernych (1966)
Motectum archangeli Michaelis a chór i organy (1967)
Nonsens na chór (1970)
Inductio na sopran, mieszany chór altów, 3 trąbki i 3 puzony (1979)
Alpha-Omega na chór i organy (1982)
Constellations V na soprany z amplifikacją, chór i organy (1982–1983)
Symphonia sacra in tempore passionis na solistów, chór, instrumenty dęte i perkusję (1986)
Apocalipsis cum figuris secundum Duerer 1498 na chór i organy (1987)
5 Psalmów na chór (1987)
Echoes of Loneliness na 4 chóry (1988)

Opery

opera liturgiczna Experiment X (1968–1969, wyst. Sztokholm 1971)
opera liturgiczna Se mäinnisken (1970, wyst. Sztokholm 1972)
opera radiowa Sagan (1978–1979, wyk. radio szwedzkie 1980)
L’Oui-dire (1984–1986)

Utwory elektroniczne

Doppelrohr (1955)
Fresque sonore (1956–1957)
Visioner over en svensk folkvisa (1959)
Intrada (1976)

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 23–24. ISBN 83-224-0453-0.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1427–1428. ISBN 978-0-02-865528-4.
↑ ^a ^b ^c ^d The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 349. ISBN 0-674-37299-9.
↑ ^a ^b ^c Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 334–335. ISBN 978-83-01-13410-5.

[encmuz-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j ^k ^l ^m ⁿ ^o ^p Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 4. Część biograficzna hij. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1993, s. 23–24. ISBN 83-224-0453-0.

[baker-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h ⁱ ^j Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1427–1428. ISBN 978-0-02-865528-4.

[harvard-3] The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 349. ISBN 0-674-37299-9.

[chodkowski-4] Encyklopedia muzyki. red. Andrzej Chodkowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006, s. 334–335. ISBN 978-83-01-13410-5.

[1]

[2]

[3]

[4]