Feliks Stolle
| |
| Data i miejsce urodzenia |
27 lipca 1888 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
po 28 września 1939 |
| Zawód, zajęcie |
przemysłowiec |
| Stanowisko |
dyrektor techniczny |
| Pracodawca | |
| Odznaczenia | |
    
| |
Feliks Czesław Stolle (ur. 27 lipca 1888 w Dziatkowie[1], zm. po 28 września 1939) – polski przemysłowiec, porucznik kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 27 lipca 1888 we wsi Dziatkowo (Dziadkowo), w ówczesnej guberni orłowskiej, w rodzinie Juliusza i Józefy z Libichów[2][3][1][4][5]. Ojciec Feliksa prowadził malarnię w tamtejszej hucie szkła S.A. Malcowa, a w 1891 w powiecie lidzkim założył firmę Huty Szklane J. Stolle Niemen S.A.[6] Feliks miał dwóch braci: Bronisława i Edwarda (ur. 2 września 1890)[a].
Feliks w latach 1898–1906 uczęszczał do szkoły realnej w Wilnie, gdzie przez trzy lata działał w Stowarzyszeniach Samokształcenia i Bratniej Pomocy Młodzieży Polskiej[12]. Następnie wyjechał do Cöthen w Niemeczech, gdzie studiował szklarstwo na tamtejszej Politechnice (niem. Friedrichs-Polytechnikum)[13]. Ze względów rodzinnych, po ukończeniu czterech semestrów, przerwał studia i wrócił do domu[6]. Od 25 grudnia 1909 do 31 maja 1911 w Irkucku odbył obowiązkową służbę wojskową w armii rosyjskiej na prawach wolontariusza (ros. Вольноопределяющийся)[14]. Po zakończeniu służby pomagał ojcu w prowadzeniu przedsiębiorstwa[6].
1 sierpnia 1914 jako chorąży został zmobilizowany i przydzielony do 127 Tyłowego Punktu Ewakuacyjnego[15][16]. Później wykazany jako podporucznik Głównego Zarządu Sanitarnego na Froncie Północno-Zachodnim[16]. 25 marca 1916 został wysłany do 20 Pułku Strzelców na froncie[6]. Od 15 sierpnia 1917 pełnił służbę w 2 Pułku Strzelców Polskich[14]. Po demobilizacji I Korpusu Polskiego w Rosji (21 maja 1918) wrócił do domu[6].
6 sierpnia 1920 wstąpił jako ochotnik do Wojska Polskiego[17]. Został przydzielony do 2. szwadronu 201 Pułku Szwoleżerów na stanowisko dowódcy plutonu i w jego szeregach walczył na wojnie z bolszewikami. Wyróżnił się męstwem i brawurą w czasie zagonu na Korosteń. 10 października w drodze powrotnej z Korostenia nad Słucz ze swym plutonem pierwszy przekroczył bagnistą rzekę Biłkę pod silnym ogniem wroga i zdobył chutor Suszki, czym przyczynił się do ułatwienia 9 Brygadzie Jazdy przeprawy przez rzekę, co z kolei przesądziło o wygranej w bitwie pod Białką. Później, tego samego dnia, na czele plutonu szarżował na wieś Białka, nie zważając na wielokrotnie większe siły nieprzyjaciela i silny ogień karabinów maszynowych czym przyczynił się do wypędzenia i rozbicia wroga[18][19]. Za opisane wyżej czyny dowódca 2. szwadronu rotmistrz Julian Dreszer sporządził wniosek o odznaczenie podporucznika Stolle Orderem Virtuti Militari[20]. 31 stycznia 1921 został zwolniony z czynnej służby wojskowej[21]. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 883. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[22]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 77 Pułku Piechoty w Lidzie[23]. Później, w tym samym stopniu i starszeństwie, został przeniesiony do korpusu oficerów rezerwy kawalerii i przydzielony w rezerwie do 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich w Wilnie[24]. W 1934, jako oficer rezerwy kawalerii pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lida. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr III. Był wówczas „reklamowany na 12 miesięcy”[25].
Po zwolnieniu z wojska wrócił do pracy w rodzinnej spółce na stanowisku dyrektora technicznego[26][27]. Obowiązki zawodowe łączył ze społeczną funkcją prezesa Ochotniczej Straży Pożarnej w Hutach „Niemen”[14]. 28 września 1939 w Brzozówce został zatrzymany i osadzony w więzieniu w Lidzie, a później przeniesiony do więzienia w Baranowiczach[28][29]. Maciej Wyrwa umieścił biogram Feliksa Stolle wśród innych osób, które były przetrzymywane do wiosny 1940 w więzieniach na terenie północno-wschodnich województw Polski, anektowanych po 17 września przez ZSRS, m.in. w Brześciu, Pińsku, Baranowiczach, Wilnie i których dalszy los nie jest ustalony. Osoby te mogły zostać przewiezione do więzienia w Mińsku i zamordowane na mocy decyzji z 5 marca 1940[30].
Feliks Stolle w 1913 ożenił się ze Stanisławą (1891–1979), córką Wilhelma Krajewskiego, z którą miał pięcioro dzieci: Prymę Feliksę (ur. 29 czerwca 1914) po mężu Szwykowską, Stanisława Józefa (ur. 16 lutego 1916), Leszka Piotra (ur. 31 stycznia 1927)[31] i dwoje innych[32].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 1779[33][34][35]
- Krzyż Walecznych trzykrotnie[14][36] (po raz pierwszy za czyny w byłym I Korpusie Polskim[37])
- Amarantowa wstążka[27]
- Złoty Krzyż Zasługi – 11 listopada 1934 „za zasługi na polu pracy społecznej”[38]
- Order Świętej Anny 3 stopnia – 19 kwietnia 1916[16]
- Order Świętego Stanisława 3 stopnia – 10 kwietnia 1915[16]
25 czerwca 1938 na posiedzeniu Komitetu Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucono wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[1].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Edward Stolle (ur. 2 września 1890), porucznik piechoty rezerwy Wojska Polskiego, w 1934 figurował na „Liście oficerów zaginionych na terenie działań wojennych”[7]. 12 czerwca 1919 został przyjęty do Wojska Polskiego z byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej i z dniem 28 maja 1919 przydzielony do 10 pułku piechoty[8]. W 1922 w „Spisie oficerów rezerwy” figurował jako podporucznik rezerwy 10 pułku piechoty urodzony 2 listopada 1891[9]. 28 lutego 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia pośmiertnie „z powodu braku pracy niepodległościowej”. W Kartotece personalno-odznaczeniowej podano, że urodził 31 października 1891[10] lub 2 listopada 1891[11].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Tu także podano, że urodził się 24 lipca 1888. Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-20].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, Feliks Stolle używał nazwy „Dziatkowo”.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 119, 881, tu podano, że urodził się 24 lipca 1888.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓, s. 172, autor podał obie daty urodzenia.
- ↑ Stolle 2014 ↓, s. 4, tu „Dziadkowo”.
- ↑ a b c d e Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 22, 1058.
- ↑ Dz. Rozk. Wojsk. Nr 71 z 28 czerwca 1919, poz. 2289.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 278.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-20].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-20].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 3, 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ a b c d Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- ↑ a b c d Памяти героев ↓.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 4, 5.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Gruszecki 1929 ↓, s. 28, 29.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 5–6.
- ↑ Znadniemna.pl ↓.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 494.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 347.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 549, 622.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 119, 881.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 2.
- ↑ a b Stolle 2014 ↓, s. 4.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓, s. 172.
- ↑ Stolle 2014 ↓, s. 4, tu podano, że został zatrzymany 8 października 1939.
- ↑ Wyrwa 2015 ↓, s. 29.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2.
- ↑ Stanisława Stolle (z d. Krajewska), 1891-1979. MyHeritage. [dostęp 2022-12-20].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 421.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-20].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-20].
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 20 z 15 lipca 1922, s. 501.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 259, poz. 338.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Stolle Feliks Czesław. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.42-3258 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-12-20].
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Emil Gruszecki: Zarys historji wojennej 3–go Pułku Szwoleżerów Mazowieckich imienia pułkownika Kozietulskiego. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Maciej Wyrwa: Nieodnalezione ofiary Katynia? Lista osób zaginionych na obszarze północno-wschodnich województw II RP od 17 września 1939 do czerwca 1940. Warszawa: Centrum Polsko-Rosyjskiego Dialogu i Porozumienia, 2015. ISBN 978-83-64486-31-9.
- Akcja: „Dziadek w polskim mundurze”: Feliks Czesław Stolle. „Głos znad Niemna”. 8 (97), sierpień 2014.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Памяти героев Великой войны 1914–1918 : Поиск героев войны: Столле Феликс Чеслав. Управление Министерства обороны Российской Федерации по увековечению памяти погибших при защите Отечества. [dostęp 2022-12-07]. (ros.).
- „Dziadek w polskim mundurze”: Feliks Czesław Stolle. Portal informacyjno-publicystyczny Związku Polaków na Białorusi Znadniemna.pl. [dostęp 2022-12-23].
- Członkowie Ochotniczej Straży Pożarnej
- Odznaczeni Amarantową Wstążką
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (trzykrotnie)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Oficerowie 3 Pułku Szwoleżerów Mazowieckich
- Oficerowie I Korpusu Polskiego w Rosji
- Polacy i obywatele polscy – więźniowie radzieckich więzień w okupowanej Polsce 1939–1941
- Polacy odznaczeni Orderem Świętej Anny
- Polacy odznaczeni Orderem Świętego Stanisława (Imperium Rosyjskie)
- Polacy – oficerowie Imperium Rosyjskiego
- Polacy – żołnierze Armii Imperium Rosyjskiego w I wojnie światowej
- Porucznicy kawalerii II Rzeczypospolitej
- Przemysłowcy II Rzeczypospolitej
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1888
- Zmarli w XX wieku