Hongzhi Zhengjue

Hongzhi Zhengjue

宏智正覺

Data i miejsce urodzenia	1091 ok. Xi w Shanxi
Data i miejsce śmierci	31 października 1157 klasztor Jingde
Szkoła	caodong
Nauczyciel	Danxia Zichun
Następca	Jingyin Kumu, Liaotang Siche, Sizong
Zakon	chan
Honorowy tytuł lub imię pośmiertne	Bezkresna Mądrość

Hongzhi Zhengjue (chiń. 宏智正覺, pinyin Hóngzhì Zhèngjué; kor. 굉지정각 Kwengji Chŏnggak; jap. Wanshi\Kōji Shōgaku; wiet. Hoằng Trí Chính Giác; ur. 1091, zm. 1157) – chiński mistrz chan ze szkoły caodong. Znany także jako Tiantong Zhengjue (天童正覺).

Życiorys

Urodził się w Xizhou w dzisiejszej prowincji Shanxi w rodzinie Li. Pochodził z rodziny intelektualistów od dawna związanej z chanem. Jego ojciec Congdao i dziadek praktykowali u mistrza chan Huilina Dexuna (zm. 1107 lub 1110), ucznia Huanglonga Huinana, założyciela odłamu szkoły linji – huanglong. Był bardzo zdolny i jeszcze zanim osiągnął wiek 7 lat, zapamiętał tysiące znaków pisma chińskiego.

Mistrz ów rozpoznał wielkie zdolności Zhengjuego i zachęcił jego ojca do oddania chłopca do klasztoru. Ojciec oddał go do klasztoru Jingming, gdy syn miał 11 lat. Ordynację mnisią przyjął od mistrza Zhiqionga w wieku 14 lat w klasztorze Ziyun (Chmura Współczucia). W wieku 18 lat wyruszył w wędrówkę jako yunshui (dosłownie „obłoki i woda”; nowicjusz), po złożeniu przysięgi, że nie powróci, dopóki nie rozwiąże wielkiej sprawy życia i śmierci. Jego pierwszym nauczycielem był słynny uczeń Furonga Daokaia – Kumu Facheng (1071–1128). Klasztor mistrza znajdował się w Ruzheng w prow. Henan. Pod jego kierunkiem Zhengjue osiągnął pierwsze przebudzenie, ale mistrz kazał mu poszukać innego nauczyciela, co pomoże mu w pełnym zrozumieniu. Zhengjue na swojego nowego nauczyciela wybrał Danxię Zichuna (1064–1117).

Pewnego razu w 1113 r. mistrz spytał go Co mi powiesz o twoim ja przed pustą kalpą?.

Zhengjue odparł Ropucha w stawie połyka księżyc; o północy nie polegamy na kurtynie zasłaniającej jasność nocy.

Mistrz powiedział Wciąż nie jesteś tam, powiedz coś więcej.

Gdy Zhengjue chciał coś powiedzieć, mistrz uderzył go kijem i rzekł Czy wciąż mówisz, że nie polegasz [na rzeczach]?

W tym momencie Zhengjue osiągnął oświecenie i pokłonił się.

Mistrz powiedział Dlaczego nie powiesz czegoś?

Zhengjue powiedział Dziś straciłem moje pieniądze i zostałem ukarany.

Danxia powiedział Nie mam już czasu uderzać ciebie. Wyjdź.

Zhengjue miał wtedy 23 lata. Piastował następnie kilka klasztornych stanowisk towarzysząc mistrzowi Danxii. Gdy mistrz został opatem w klasztorze na górze Dahong, udał się tam także. Gdy w 1117 r. mistrz Danxia zmarł, opatem w tym klasztorze został Dahong Shanzhi, uczeń mistrza chan Dahonga Bao’ena (1058–1111) i Zhengjue także mu służył. Gdy w 1121 r. opatem został jego brat w Dharmie Huizhao Qingyu (1078–1140) także pracował dla niego.

W tym czasie miał już także swoich uczniów, którzy spodziewali się, że będzie on wielkim mistrzem chan. W ciągu najbliższych 4 lat służył u mistrza Chanti Weizhao w klasztorze Yuantong na górze Lu, a później u Zhenxie Qingliao (1088–1151) na górze Changlu.

W 1124 r. został po raz pierwszy wyznaczony na opata klasztoru Puzhao w Sizhou w dzisiejszej prow. Anhui. W tym okresie mistrz napisał pierwszy zbiór 100 dawnych Koanów z jego wierszowanymi komentarzami.

W tym czasie na skutek rozporządzenia antybuddyjskiego cesarza Huizonga, który zabierał połowę buddyjskiego klasztoru i osadzał w nim taoistów, klasztor Puzhao był w połowie taoistyczny. Gdy w 1126 r. cesarz udał się na inspekcję po południowej części Chin, Zhengjue poprowadził jego mnisią społeczność na przywitanie cesarza. Cesarz był pod takim wrażeniem mistrza i jego mnichów, że nakazał zwrócić resztę klasztoru buddystom.

W 1127 r. Zhengjue został opatem w klasztorze Taiping Xingguo w Shuzhou w południowej części prow. Anhui, przy rzece Jangcy. 10 miesiąca tego samego roku został opatem klasztoru Yuantong na górze Lu. Tutaj poznał uczonych-urzędników Fenga Wenshu i Fana Zongyina (1098–1136), którzy później napisali wstępy do zbioru mów i nauk mistrza.

Następnie był krótko opatem w klasztorze Nengren (w 1128 r.). Po kilku miesiącach jednak, z niewiadomych powodów, opuścił ten klasztor i udał się na górę Yunju, gdzie opatem był słynny mistrz chan szkoły linii Yuanwu Keqin (1063–1135). Wezwał on mistrza do zostania opatem w klasztorze w Changlu, gdzie przedtem był już głównym mnichem. Na podjęcie przez niego decyzji o opuszczeniu Changlu w następnym roku wpływ miało także wkroczenie na południe armii Jin. Opuścił więc ten klasztor i jesienią 1129 r. przybył do Mingzhou (obecnie Ningbo w prow. Zhejiang). Zatrzymał się na noc w klasztorze Jingde na górze Tiantong, a kiedy okazało się, że klasztor nie ma opata, przyjął to stanowisko. Klasztor był mały i podupadły. Pod kierownictwem mistrza rozbudował się i studiowało w nim 1200 mnichów.

Zhengjue pozostał a tym klasztorze przez resztę swojego życia, czyli przez prawie 30 lat, z jedną małą kilkumiesięczną przerwą, gdy był krótko w 1138 r. opatem klasztoru Lingying w stolicy Lin’anie (dzisiejszy Hangzhou). Było to dość niezwykłe, aby mistrz chan tak długo przebywał w jednym klasztorze.

9 miesiąca 1157 r. Hongzhi odwiedził znajome osoby w rejonie klasztoru i pożegnał się z nimi. 7 dnia 10 miesiąca powrócił do klasztoru. Wczesnym rankiem następnego dnia wykąpał się i zmienił szaty. Usiadł w pozycji medytacyjnej i pożegnał się z mnichami. Poprosił służącego o pędzelek i napisał list do swojego przyjaciela mistrza chan Dahui Zonggao ze szkoły linji, w którym prosił go o zajęcie się jego sprawami po śmierci. Następnie napisał wiersz:

Puste kwiaty złudnego snu, Sześćdziesiąt siedem lat, Biały ptak znika we mgle, Jesienne wody dotykają nieba.

Odłożył pędzel i zmarł. Stało się to 31 października 1157 r.

Jego ciało, które nie uległo żadnym zmianom, umieszczono po 7 dniach w stupie nazwanej Boskie Światło. Otrzymał pośmiertne imię Bezkresna Mądrość (chiń. Hongzhi).

Zhengjue i Dahui Zonggao

Obaj mistrzowie dowiedzieli się o sobie jeszcze na początku ich karier. Od 1124 r. Zhengjue obejmował kilkakrotnie stanowisko opatów w różnych klasztorach i Dahui wtedy się o nim dowiedział. Dahui był już szeroko znany nawet zanim osiągnął oświecenie pod kierunkiem Yuanwu Keqina w 1125 r. Latem 1128 r. Zhengjue odwiedził mistrza Keqina na górze Yunju i z jego rekomendacji został opatem na górze Changlu 9 miesiąca tego samego roku. Dahui powrócił do Keqina 10 miesiąca tego roku.

Pod koniec 1129 r. Zhengjue został opatem klasztoru na górze Tiantong. W 1137 r. Dahui został opatem klasztoru na górze Jing. Oba klasztory były klasztorami prestiżowymi. Wydaje się to raczej dziwne, że nie ma żadnych śladów, że się mogli w tym czasie spotkać. Oficjalnie wiadomo, że spotkali się w 1157 r., roku śmierci Zhengjuego.

Być może przyczyną, że spotkali się tak późno, był słynny atak mistrza szkoły linji i zwolennika metody praktyki kanhua, którym był Dahui, na praktykę szkoły caodong zwaną „cichą iluminacją” – mozhao chan, której przedstawicielem, po śmierci Zhenxiego Qingliao w 1151 r. był Zhengjue. Początkowo Dahui atakował właśnie Qingliao, a potem coraz częściej – Zhengjuego.

Jednak, jak wynika z jego zapisanych mów, nie atakował od Zhengjuego personalnie. W mowie wygłoszonej w klasztorze Ayuwang (i w innych także) wyraźnie stwierdza, że Zhengjue jest „mistrzem pierwszej klasy” lub „najwyższym mistrzem”.

Przed śmiercią Zhengjue poprosił właśnie mistrza Dahui o zajęcie się jego pogrzebem. Także Dahui napisał jego inskrypcję pośmiertną, w której szczerze wychwalał mistrza.

Prace literackie

• „Mozhao ming” – poemat ujawniający istotę praktyki „cichej iluminacji” szkół caodong. Prawdopodobnie w nim po raz pierwszy mistrz użył terminu „cicha iluminacja”. Być może termin ten był używany przez wcześniejszych mistrzów caodong, ale pojawił się od dopiero w pismach Zhengjuego.
• Hongzhi lu – zebrane mowy i nauki mistrza (6 „tomów”)
• Hongzhi guanglu
• Congrong lu – Zhengjue napisał wierszowane komentarze (chiń. songgu) do 100 Koanów
• Sengtang ji (Zapiski z hali mnichów) (1132)

Linia przekazu Dharmy zen

Pierwsza liczba oznacza liczbę pokoleń od Pierwszego Patriarchy chan w Indiach Mahakaśjapy.

Druga liczba oznacza liczbę pokoleń od Pierwszego Patriarchy chan w Chinach Bodhidharmy.

Trzecia liczba oznacza początek nowej linii przekazu w innym kraju.

• 34/7. Qingyuan Xingsi (660–740)
  • 35/8. Shitou Xiqian (700–790) autor poematu Cantong qi
    • 36/9. Yaoshan Weiyan (751–834) (także Yueshan)
      • 37/10. Yunyan Tansheng (770–841)
        • 38/11. Dongshan Liangjie (807–869) Szkoła caodong
          • 39/12. Yunju Daoying (zm. 902)
            • 40/13/1. Sŏngak Hyŏngmi (864–917) Korea
            • 40/13/1. Chinch'ŏl Iŏm (869–936) Korea. Szkoła sumi san
            • 40/13. Tong’an Daoying (Daopi) (bd)
              • 41/14. Tong’an Guanzhi (bd)
                • 42/15. Liangshan Yuanguan (bd)
                  • 43/16. Dayang Jingxuan* (943–1027) (*także Jingyan)
                    • 44/17. Fushan Fayuan (991–1067) (także Yunjian)
                      • 45/18. Touzi Yiqing (1032–1083)
                        • 46/19. Furong Daokai (1043–1118)
                          • 47/20. Lumen Fadeng (1075–1127)
                          • 47/20. Kumu Facheng (1071–1128)
                          • 47/20. Danxia Zichun (1064–1119)
                            • 48/21. Hongzhi Zhengjue (1091–1157) (także jako Tiantong), autor Congrong lu
                              • 49/22. Jingyin Kumu (bd)
                              • 49/22. Liaotang Siche (bd)
                              • 49/22. Sizong (1085–1153)
                              • 49/22. Zhide Huihui (1097–1183) opat Jingci si w Hangzhou w Zhejiang
                                • 50/23. Mingji Huizuo (ok. 1150-pocz. XIII wieku) opat Huacang si w Changzhou w Jiangsu
                                  • 51/24. Donggu Miaoguang (zm. 1253) opat Wanshou si w Suzhou
                                    • 52/25. Zhiweng Deju (bd) opat Tiantong si w Ningbo w Zhejiang
                                      • 53/26/1. Dongming Huiji (1272–1340) udał się do Japonii w 1309 roku, założył linię przekazu zwaną Wanshi-ha (Wanshi=Hongzhi)
                                        • 54/27/2. Dongling Yongyu (zm. 1365) kontynuacja linii Wanshi-ha
                            • 48/21. Huizhao Qingyu (1078–1140)
                            • 48/21. Zhenxie Qingliao (Changlu Qingliao) (1088–1151)
                              • 49/22. Tiantong Zongjue (1091–1162)
                                • 50/23. Xuedou Zhijian (1105–1192)
                                  • 51/24. Tiantong Rujing (1163–1228)
                                    • 52/25/1. Dōgen Kigen (1200–1253) Japonia. Szkoła sōtō

Bibliografia

• Cicha iluminacja. Mistrz zen Hongzhi, „Miska ryżu” 2008 (przekład z tłumaczenia angielskiego)
• Morten Schlütter. How Zen Become Zen. University of Hawai’i Press, Honolulu, 2008 ISBN 978-0-8248-3255-1.
• Red. Stephan Schuhmacher, Gert Woerner. The Encyclopedia of Eastern Philosophy and Religion. Shambala, Boston, 1989. ISBN 0-87773-433-X.
• Andy Ferguson. Zen’s Chinese Heritage. Wisdom Publications. Boston, 2000. ISBN 0-86171-163-7.
• Heinrich Dumoulin. Zen Buddhism: A History. India and China. Macmillan Publishing Company. Nowy Jork, 1990. ISBN 0-02-908220-X.
• Tłum. i wstęp Thomas Cleary. Book of Serenity. Lindisfarne Press. Hudson, 1990. ISBN 0-940262-25-8.