Kłodne
49°41′14″N 20°34′32″E/49,687222 20,575556
| wieś | |
 Kłodne | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
793 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
1057 |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
34-654[2] |
| Tablice rejestracyjne |
KLI |
| SIMC |
0438498 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Limanowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu limanowskiego  | |
| 49°41′14″N 20°34′32″E/49,687222 20,575556[1]
| |
Kłodne – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie limanowskim, w gminie Limanowa.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0438506 | Babia Góra | część wsi |
| 0438512 | Ceglówka | część wsi |
| 0438529 | Dołki | część wsi |
| 0438535 | Głębocko | część wsi |
| 0438541 | Kamionka | część wsi |
| 0438558 | Klenie | część wsi |
| 0438564 | Klękówka | część wsi |
| 0438570 | Łysa Górka | część wsi |
| 0438587 | Moczary | część wsi |
| 0438593 | Półrolek | część wsi |
| 0438601 | Wygonki | część wsi |
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa nowosądeckiego.
W roku 2021 we wsi mieszkało 1057 osób, z czego 51,8% mieszkańców stanowiły kobiety, a 48,2% mężczyźni[5]
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Kłodne leży w Kotlinie Sądeckiej u podnóży części wschodniej Pasma Łososińskiego w Beskidzie Wyspowym u podnóży góry Chełm (793 m n.p.m.) oraz Babiej Góry (727 m n.p.m.), w środkowym biegu potoku Smolnik (dopływu Dunajca), który stanowi południową granicę wsi. Przez miejscowość przebiega droga powiatowa Limanowa – Chełmiec, oraz linia kolejowa nr 104 relacji Nowy Sącz – Chabówka. Kłodne graniczy z miejscowościami: od wschodu: Zawadką, Chomranicami, od zachodu: Męciną, od północy: Skrzętlą-Rojówką oraz Stańkową, od południa: Krasnem Potockiem.
Szlaki turystyki pieszej
[edytuj | edytuj kod]
– szlak koloru żółtego prowadzący z Męciny przez Kłodne na Babią Górę i Jaworz.
Droga na Chełm nie jest wytyczona szlakiem turystycznym, jednak można dotrzeć na szczyt drogą asfaltową lub ścieżkami leśnymi.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]Miejscowość nosiła w historii różne nazwy. Po raz pierwszy wymieniona w kodeksie dyplomatycznym Małopolski: w 1367 jako Glodna, 1408 Gloddna, 1429 Glodno, 1439 Glodnye, 1529 Clodna, 1581 Slodna, 1680 Głodna, 1779-1782 Kłodno, 1883 Kłodne[6].
Pierwotnie nazwa wsi pochodzi od stanu niedostatku głodu z dodanym sufiksem -na co językoznawcy uznają za aluzję do ubóstwa na nieurodzajnych terenach górskich pasma Jaworzyny, gdzie leży miejscowość. Z czasem w wyniku procesu adideacji nazwa zmieniła się na Kłodne nawiązując do wyrazu kłoda oznaczającej surowiec budowlany powstały w wyniku ścięcia drzewa[6].
Historia
[edytuj | edytuj kod]Średniowiecze
[edytuj | edytuj kod]Wieś Kłodne w dokumentach parafii Męcina była wymieniona już w 1320 roku, a w 1367 roku występuje w Kodeksie dyplomatycznym Małopolskim „Kazimierz z łaski Bożej Król Polski... etc. potwierdza, że rycerz Krystyn pan na Mikluszowicach, chorąży Krakowski przekazuje swoim synom Stanisławowi i Andrzejowi Wiczdze... swoje włości... w tym pół Męciny z wolą zwaną Głodne Kilkadziesiąt lat później bo w 1439 roku dochodzi do sprzedaży Kłodnego: „Stachna, żona Mikołaja z Gniewęcina, część wsi Wydżyce, Mikluszowice, Męcina i Głodnia sprzedała Piotrowi z Ciczkowic za 60 grzywien”[potrzebny przypis]
Jak wynika z akt wizytacji kościelnych Kłodne wymieniano w 1581 roku w obszarze parafii Chomranice. Jest to akurat okres pobytu arian (braci polskich) w Męcinie i Chomranicach[7].
Jeden z Krzeszów – Sebastian przeszedł na arianizm, co spowodowało zatarg z proboszczem Męciny. Bracia Krzeszowie podzielili się majątkiem ojcowskim. Mogło właśnie wtedy dojść do oddzielenia Kłodnego od Męciny. Był to prawdopodobnie rok 1545. Przez długi czas jednak ludność Kłodnego chrzciła dzieci w Męcinie, tam także zawierano związki małżeńskie[8].
W wyniku I rozbioru Polski Kłodne znalazło się w granicach Austrii.
I wojna światowa
[edytuj | edytuj kod]Jak podaje kronika szkoły podstawowej w Kłodnem 12 listopada 1914 roku wojska zaborcze rozpoczęły interwencję zbrojną we wsi, dla mieszkańców Kłodnego rozpoczęła się I wojna światowa. Podczas działań wojennych w okolicy (bitwa pod Limanową), "potyczek w wiosce nie było". [potrzebny przypis]
Powracające wojsko witano w wiosce z wielkim entuzjazmem i ochoczo goszczono w domostwach. W kilku domach ukrywano legionistów, w czasie kiedy wrogie siły nieprzyjaciela wzmocniły patrol wojskowy w okolicy. Kronika szkoły podaje: "Na Kleniu przeprowadzili nasi chłopcy zagubionych żołnierzy do swoich pułków – wśród wszystkich niebezpieczeństw, powyżej rozstawionych patroli rosyjskich – za co otrzymali po 10 koron nagrody".[potrzebny przypis]
II wojna światowa
[edytuj | edytuj kod]Wojska niemieckie wkroczyły do Kłodnego 5 września 1939 roku, a tym samym rozpoczął się okres okupacji niemieckiej. Od początku naznaczonej różnego rodzaju represjami wobec mieszkańców.
Trzech mieszkańców wioski brało udział w wojnie jako żołnierze Wojska Polskiego m.in. Piotr Dudzik w stopniu strzelca, który walczył w 1 Pułku Strzelców Podhalańskich. Jan Leśnik również w stopniu strzelca, został wzięty do niewoli, następnie zwolniony do prac cywilnych. W kampanii wrześniowej 1939 roku wziął udział Jan Świerczek w stopniu kaprala, który został wzięty do niewoli w październiku 1939 roku, następnie zwolniony w lipcu 1940 roku.
W czasie okupacji hitlerowcy w sposób okrutny obchodzili się również miejscową ludnością, wiele osób aresztowano i deportowano na roboty przymusowe jak również do obozów koncentracyjnych m.in. do Auschwitz-Birkenau oraz Buchenwaldu.
Stosowano także inne formy represji wobec mieszkańców wioski. Zabroniono m.in. uboju trzody chlewnej, która często stanowiła jedno z niewielu źródeł pożywienia dla ludności zamieszkującej obszary wiejskie. Okupant również surowo zakazał mielenia zboża w żarnach, często były one plombowane. Wszystkie te restrykcje i im podobne obowiązywały często pod karą śmierci, a każde postanowienia władz okupacyjnych były skrupulatnie egzekwowane. Ponadto z polecenia władz niemieckich ludność musiała oddawać zarówno zboże, bydło, jak i ziemniaki oraz mleko i inne produkty rolne na kontyngenty.
12 stycznia 1944 hitlerowcy zamordowali 28 zakładników w odwecie za wysadzenie pociągu na trasie linii kolejowej Nowy Sącz – Chabówka. Część zakładników została rozstrzelana, a część powieszona na słupach telegraficznych znajdujących przy torach. W miejscu zbrodni stoi pomnik upamiętniający ofiary tamtego wydarzenia.
Okupacja niemiecka zakończyła się 19 stycznia 1945 roku, kiedy miejsce cofających się wojsk hitlerowskich zajęła Armia Czerwona.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 54508
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 481 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Wieś Kłodne w liczbach [online], Polska w liczbach, 2021 [dostęp 2023-08-17] (pol.).
- ↑ a b Rymut 2001 ↓, s. 523.
- ↑ Historia miejscowości Chomranice
- ↑ Odkryj Beskid Wyspowy; Męcina. [dostęp 2014-12-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-12-23)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Kazimierz Rymut: Nazwy miejscowe Polski, t. IV, J-Kn. Kraków: Instytut Języka Polskiego PAN, 2001, s. 523. ISBN 83-87623-36-9.
- Kłodna lub Kłodno, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. IV: Kęs – Kutno, Warszawa 1883, s. 183.
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
