Matthew McConaughey
Matthew McConaughey (2019) | |
Imię i nazwisko |
Matthew David McConaughey |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
4 listopada 1969 |
Zawód |
aktor, reżyser, scenarzysta, producent filmowy |
Współmałżonek |
Camila Alves |
Lata aktywności |
od 1991 |
Matthew David McConaughey[1][2][3] (ur. 4 listopada 1969 w Uvalde) – amerykański aktor, reżyser, scenarzysta i producent filmowy[4]. Laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za film Witaj w klubie[5].
W 2014 został uhonorowany gwiazdą na Alei Gwiazd w Los Angeles[6].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Uvalde[7][8] w Teksasie jako najmłodszy syn Mary Kathleen (z domu McCabe; ur. 1930), nauczycielki wychowania przedszkolnego i pisarki[9], i Jamesa Donalda „Jima” McConaugheya (ur. 12 czerwca 1922, zm. 17 sierpnia 1992 na zawał serca)[10], właściciela stacji benzynowej, a wcześniej zawodnika jednej z najlepszych amerykańskich drużyn futbolowych – Green Bay Packers[11]. Jego rodzina miała pochodzenie irlandzkie, angielskie, szkockie, niemieckie, szwedzkie i walijskie[12]. Rodzice McConaugheya pobrali się trzy razy, dwukrotnie się rozwiedli[13]. Wychował się w chrześcijańskiej rodzinie[14]. Jego rodzice byli metodystami i imię, które dali synowi zaczerpnęli z Biblii[15]. Dorastał w miejscowości Longview w Teksasie wraz z dwoma braćmi: Michaelem (ur. 2 sierpnia 1954 w Houston), który był adoptowany[16] i Patrickiem "Patą" (ur. 1962)[17][18].
W autobiograficznej książce Greenlights[19] wyznał, że gdy miał 15 lat, został zmuszony do odbycia stosunku seksualnego[20], a jako 18–latek został zgwałcony przez starszego mężczyznę[21].
W 1988 ukończył Longview High School[22], gdzie grał w golfa i w tenisa[23]. W 1988 wyjechał do Australii w ramach wymiany uczniów organizowanej przez Rotary Foundation i przez jakiś czas przyjął australijski akcent. Przebywał tam rok, imając się różnych zajęć, m.in. pracował jako pomywacz i pomocnik rolny. Po powrocie do ojczyzny rozpoczął w 1989 studia na University of Texas[24] w Austin – początkowo na wydziale prawa, a następnie – komunikacji i mediów. W 1993 uzyskał na nim licencjat w dziedzinie radia, telewizji i filmu.
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Na początku lat 90. brał udział w reklamach telewizyjnych, m.in. piwa. Po występie w wideoklipie Trishy Yearwood i Dona Henleya do piosenki „Walkaway Joe” (1992), pojawił się gościnnie jako Larry Dickens w serialu NBC Niewyjaśnione tajemnice (Unsolved Mysteries, 1992). Jego debiutem kinowym był epizod w czarnej komedii Mój chłopak zombie (My Boyfriend's Back, 1993) u boku Mary Beth Hurt, Matthew Foxa i Philipa Seymoura Hoffmana. W swoim drugim filmie – komediodramacie Uczniowska balanga (Dazed and Confused, 1993) z udziałem Jasona Londona, Adama Goldberga, Milli Jovovich i Bena Afflecka – miał wypowiedzieć krótką kwestię i zniknąć, lecz dzięki zdolnościom improwizacyjnym, fotogeniczności i poczuciu humoru, jego rola przemądrzałego nieudacznika Woodersona znacznie się rozrosła[25]. Po przeprowadzce do Hollywood otrzymał wiele propozycji filmowych, w tym w komedii familijnej fantasy Anioły na boisku (Angels in the Outfield, 1994) u boku Danny’ego Glovera, horrorze Kima Henkela Teksańska masakra piłą mechaniczną: Następne pokolenie (The Return of the Texas Chainsaw Massacre, 1995) i komediodramacie Herberta Rossa Chłopaki na bok (Boys on the Side, 1995) z Whoopi Goldberg.
Kandydował do kilku ról, w tym jako Jack Dawson w Titanicu, tytułowej w Szakalu i jako Alex Shaw w Speed 2: Wyścigu z czasem|[26]. John Sayles zaangażował go do roli Buddy’ego Deedsa, ojca szeryfa (Chris Cooper) w retrospekcjach w dramacie Na granicy (Lone Star, 1996)[27], nominowanym do Oscara za najlepszy scenariusz oryginalny. Przełomem w jego karierze okazała się kreacja adwokata Jake’a Brigance’a w przebojowej adaptacji bestsellerowej powieści Johna Grishama Czas zabijania (A Time to Kill, 1996)[28] z Sandrą Bullock i Samuelem L. Jacksonem, a za którą otrzymał MTV Movie Award jako najbardziej obiecujący debiut[29]. Po nakręceniu Czasu zabijania podróżował po Peru.
W 1997 odebrał nagrodę specjalną Lone Star Fil & Television, przyznaną przez krytyków w Dallas w Teksasie. Za rolę teologa New Age, doradcy głównej bohaterki granej przez Jodie Foster w filmie fantastycznonaukowym Roberta Zameckisa Kontakt (Contact, 1997)[30] oraz jako jeden z członków załogi amerykańskiego okrętu podwodnego w dramacie wojennym U-571 (2000) zdobył nominację do nagrody Blackbuster Entertainment[31].
W 1998 zadebiutował jako reżyser i scenarzysta 20-minutowym filmem The Rebel, w którym zagrał też główną rolę. Rok później założył firmę producencką J.K. Livin' (skrót od „just keep living”), która podpisała kontrakt z wytwórnią Warner Bros. Wystąpił w teledyskach Johna Cougara Mellencampa „Key West Intermezzo” (1996) i Trishy Yearwood „Walkaway Joe” (1997). Choć zagrał w różnorodnym repertuarze, to do serc fanów trafia jako bohater komedii romantycznych: Powiedz tak (2001) z Jennifer Lopez, Jak stracić chłopaka w 10 dni (2003) z Kate Hudson czy Miłość na zamówienie (2006)[32] z Sarah Jessicą Parker. W 2005 został uznany za „Najseksowniejszego mężczyznę na świecie” według magazynu „People”, a w 2006 roku został uznany za jednego z najgorętszych kawalerów magazynu „People”[33].
Rola Dallasa, chciwego biznesmena i pewnego siebie mentora młodego tancerza (Channing Tatum)[34], właściciela klubu ze striptizem Tampa na Florydzie w przebojowym komediodramacie Stevena Soderbergha Magic Mike (2012)[35][36] przyniosła mu Independent Spirit Awards[29]. Za rolę Joego Coopera, policjanta z Dallas, który jest również płatnym zabójcą w dreszczowcu Williama Friedkina Zabójczy Joe (Killer Joe, 2011) zdobył Nagrodę Saturna w kategorii najlepszy aktor[29]. Zebrał znakomite recenzje, Złoty Glob i nagrodę Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za postać zainfekowanego wirusem HIV jeźdźca rodeo i kanciarza w dramacie biograficznym Jeana-Marca Vallée Witaj w klubie (Dallas Buyers Club, 2013)[37][38].
Był na okładkach magazynów takich jak „Glamour”, „Details”, „Marie Claire”, „Men’s Health”, „InStyle”, „Men’s Fitness”, „Variety”, „Interview”, „Time”, „People”, „GQ”, „Entertainment Weekly”, „TV Guide”, „Zwierciadło”, „Esquire”, „Vanity Fair”, „Men’s Journal” i „The Hollywood Reporter”[39].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 2006 poznał brazylijską modelkę Camilę Alves, z którą się związał od maja 2007[40]. McConaughey i Alves zaręczyli się 25 grudnia 2011. 9 czerwca 2012 wzięli ślub podczas prywatnej ceremonii katolickiej[41] w Austin w Teksasie, gdzie mieszkają. Mają troje dzieci: dwóch synów – Leviego (ur. 2008) i Livingstona (ur. 2012) oraz córkę Vidę (ur. 2010)[42].
McConaughey jest chrześcijaninem i uczęszcza do kościoła ponadwyznaniowego[43][44].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- Filmy
Rok | Tytuł | Rola | Reżyser |
---|---|---|---|
1993 | Mój chłopak zombie (My Boyfriend's Back) | chłopak nr 2 | Bob Balaban |
Uczniowska balanga (Dazed and Confused) | David Wooderson | Richard Linklater | |
1994 | Anioły na boisku (Angels in the Outfield) | Ben Williams | William Dear |
1995 | Teksańska masakra piłą mechaniczną: Następne pokolenie (The Return of the Texas Chainsaw Massacre) | Vilmer Slaughter | Kim Henkel |
Chłopaki na bok (Boys on the Side) | oficer Abe Lincoln | Herbert Ross | |
Ostatni dzwonek (Glory Daze) | pracownik wypożyczalni ciężarówek | Rich Wilkes | |
Scorpion Spring – gniazdo skorpionów (Scorpion Spring) | El Rojo | Brian Cox | |
1996 | Na granicy (Lone Star) | Buddy Deeds | John Sayles |
Czas zabijania (A Time to Kill) | Jake Tyler Brigance | Joel Schumacher | |
Pięć ton i on (Larger Than Life) | Tip Tucker | Howard Franklin | |
1997 | Amistad | Roger Sherman Baldwin | Steven Spielberg |
Kontakt (Contact) | Palmer Joss | Robert Zemeckis | |
1998 | Bracia Newton (The Newton Boys) | Willis Newton | Richard Linklater |
Robienie kanapek (Making Sandwiches, film krótkometrażowy) | Bud Hoagie | Sandra Bullock | |
The Rebel (film krótkometrażowy) | Matthew McConaughey | ||
1999 | Ed TV (EDtv) | Ed Pekurny | Ron Howard |
2000 | U-571 | por. Andrew Tyler | Jonathan Mostow |
2001 | Powiedz tak (The Wedding Planner) | dr Steven James „Steve” / „Eddie” Edison | Adam Shankman |
Ręka Boga (Frailty) | Fenton Meiks / Adam Meiks | Bill Paxton | |
2002 | Trzynaście rozmów o tym samym (Thirteen Conversations About One Thing) | Troy | Jill Sprecher |
Władcy ognia (Reign of Fire) | Denton Van Zan | Rob Bowman | |
2003 | Jak stracić chłopaka w 10 dni (How to Lose a Guy in 10 Days) | Ben Barry | Donald Petrie |
Małe jest piękne (Tiptoes) | Steven Bedalia | Matthew Bright | |
2005 | Sahara | Dirk Pitt | Breck Eisner |
Podwójna gra (Two for the Money) | Brandon Lang | D.J. Caruso | |
Wspaniałe pustkowie. Spacer po Księżycu 3D (Magnificent Desolation: Walking on the Moon 3D) | Alan Bean (głos) | Mark Cowen | |
2006 | Miłość na zamówienie (Failure to Launch) | Tripp | Tom Dey |
Męski sport (We Are Marshall) | Jack Lengyel | McG | |
2008 | Nie wszystko złoto, co się świeci (Fool's Gold) | Ben „Finn” Finnegan | Andy Tennant |
Surfer (Surfer Dude) | Steve Addington | S.R. Bindler | |
Jaja w tropikach (Tropic Thunder) | Rick Peck | Ben Stiller | |
2009 | Duchy moich byłych (Ghosts of Girlfriends Past) | Connor Mead | Mark Waters |
2011 | Prawnik z lincolna (The Lincoln Lawyer) | Mick Haller | Brad Furman |
Bernie | Danny Buck Davidson | Richard Linklater | |
Zabójczy Joe (Killer Joe) | detektyw Joe „Killer Joe” Cooper | William Friedkin | |
2012 | Uciekinier (Mud) | Mud | Jeff Nichols |
Magic Mike | Dallas | Steven Soderbergh | |
Pokusa (The Paperboy) | Ward Jansen | Lee Daniels | |
2013 | Witaj w klubie (Dallas Buyers Club) | Ron Woodroof | Jean-Marc Vallée |
Wilk z Wall Street (The Wolf of Wall Street) | Mark Hanna | Martin Scorsese | |
2014 | Interstellar | Cooper | Christopher Nolan |
2015 | Morze drzew (The Sea of Trees) | Arthur Brennan, mąż Joan | Gus Van Sant |
2016 | Rebeliant (Free State of Jones) | Newton Knight | Gary Ross |
Kubo i dwie struny (Kubo and the Two Strings) | Beetle (głos) | Travis Knight | |
Sing | Buster Moon (głos) | Garth Jennings | |
Gold | Kenny Wells | Stephen Gaghan | |
2017 | Mroczna Wieża (The Dark Tower) | Człowiek w Czerni Walter Padick | Nikolaj Arcel |
2018 | Kokainowy Rick (White Boy Rick) | Richard Wershe Sr. | Yann Demange |
2019 | Przynęta (Serenity) | John Mason / Baker Dill | Steven Knight |
Plażowy haj (The Beach Bum) | Moondog, mąż Minnie i ojciec Heather | Harmony Korine | |
Dżentelmeni (The Gentlemen) | Michael „Mickey” Pearson | Guy Ritchie | |
Between Two Ferns: Film (Between Two Ferns: The Movie) | w roli samego siebie (Cameo) | Scott Aukerman | |
2021 | Sing 2 | Buster Moon (głos) | Garth Jennings |
- Seriale
Rok | Tytuł | Rola | Sieć telewizyjna |
---|---|---|---|
1992 | Niewyjaśnione tajemnice (Unsolved Mysteries) | Larry Dickens | NBC |
1999 | Bobby kontra wapniaki (King of the Hill) | Rad Thidbodeaux (głos) | Fox |
2000 | Seks w wielkim mieście (Sex and the City) | w roli samego siebie | HBO |
2001 | Zaginione dinozaury Egiptu (The Lost Dinosaurs of Egyp) | narrator (głos) | A&E |
2003 | Saturday Night Live | gospodarz | NBC |
2010–2012 | Mogło być gorzej (Eastbound & Down) | Roy McDaniel | HBO |
2014 | Detektyw (True Detective) | Rustin „Rust” Cohle | HBO |
2015 | Saturday Night Live | gospodarz | NBC |
- Teledyski
Rok | Tytuł | Wykonawca | Rola |
---|---|---|---|
1992 | „Walkaway Joe” | Trisha Yearwood / Don Henley | Walkaway Joe |
1996 | „Key West Intermezzo (I Saw You First)” | John Mellencamp | główna rola męska |
2012 | „Synthesizers” | Butch Walker / The Black Widows | David Wooderson |
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- Nagroda Akademii Filmowej Najlepszy aktor pierwszoplanowy: 2014 Witaj w klubie
- Złoty Glob Najlepszy aktor pierwszoplanowy: 2014 Witaj w klubie
- Nagroda Gildii Aktorów Ekranowych Wybitny występ aktora w roli pierwszoplanowej: 2014 Witaj w klubie
- Saturn Najlepszy aktor: 2013 Zabójczy Joe
- MTV Movie Award Najlepsza rola przełomowa: 1997 Czas zabijania
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Matthew McConaughey. Listal. [dostęp 2015-12-13]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey. TV.com. [dostęp 2015-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-12-01)]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey – Actor. CineMagia.ro. [dostęp 2015-12-27]. (rum.).
- ↑ Matthew McConaughey. AlloCiné. [dostęp 2015-12-27]. (fr.).
- ↑ Matthew McConaughey Awards. AllMovie. [dostęp 2015-12-27]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey. Hollywood Walk of Fame, 17 listopada 2014. [dostęp 2015-12-27]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey. MYmovies. [dostęp 2015-12-27]. (wł.).
- ↑ Matthew McConaughey. PORT.hu. [dostęp 2015-12-27]. (węg.).
- ↑ Matthew McConaughey Biography (1969-). Film Reference. [dostęp 2015-12-27]. (ang.).
- ↑ James Donald McConaughey – Genealogy. Geni. [dostęp 2015-12-28]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaugheyBiography. „The New York Times”. [dostęp 2015-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-28)]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey – What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs, 29 maja 2014. [dostęp 2021-08-02]. (ang.).
- ↑ Barbara Walters' Oscar Special. ABC7news.com, 3 marca 2006. [dostęp 2015-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-04)]. (ang.).
- ↑ No use putting out the welcome Matt. nzherald.co.nz, 11 maja 2001. [dostęp 2023-10-11]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey – Laureat nagrody Oscara 2014. Znanichrzescijanie.com, 15 sierpnia 2014. [dostęp 2021-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-12-28)]. (pol.).
- ↑ Interesting facts about Matthew McConaughey. JustFunFacts.com. [dostęp 2019-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-28)]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey Actor, Producer, Director. „TV Guide”. [dostęp 2015-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-28)]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey – Genealogy. Geni. [dostęp 2015-12-28]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey: Greenlights. Crown, 2020. ISBN 0-593-13913-5.
- ↑ Małgorzata Malinowska: Matthew McConaughey wyznał, że był molestowany: „Byłem pewien, że pójdę do piekła za seks przedmałżeński”. Kobieta.pl, 22 października 2020. [dostęp 2021-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-28)]. (pol.).
- ↑ Camila Alves, Matthew McConaughey: Matthew McConaughey wyznał szokujacą prawdę. Dziecko i figura, 23 października 2020. [dostęp 2021-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-28)]. (pol.).
- ↑ Matthew McConaughey Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2021-08-02]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey Biography (1969-). biography.com. [dostęp 2019-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-04)]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey. ČSFD.cz. [dostęp 2015-12-27]. (cz.).
- ↑ Karol Barzowski (2019-11-03): Matthew McConaughey: koniec z przystojniaczkiem. Onet.pl. [dostęp 2019-11-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-11-04)]. (pol.).
- ↑ Matthew McConaughey Trivia. FamousFix. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey's 20 Best Movie Roles. „Esquire”, 25 stycznia 2019. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ Rebecca Flint Marx: Matthew McConaughey Biography. AllMovie. [dostęp 2015-12-27]. (ang.).
- ↑ a b c Matthew McConaughey Awards. FamousFix. [dostęp 2015-12-27]. (ang.).
- ↑ Sarah El-Mahmoud: The 10 Best Matthew McConaughey Movies, Ranked. CinemaBlend, 25 stycznia 2020. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ David Ehrlich, Kate Erbland, Chris O'Falt, Christian Blauvelt, Michael Nordine, Jude Dry: The 11 Best Matthew McConaughey Performances: From ‘Dazed and Confused’ to ‘The Beach Bum’. IndieWire, 1 kwietnia 2019. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey. Rotten Tomatoes. [dostęp 2015-12-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-28)]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey Trivia 2. FamousFix. [dostęp 2020-11-09]. (ang.).
- ↑ Oliver Franklin-Wallis: Channing Tatum and Matthew McConaughey talk Magic Mike workouts, dance moves and stripping music. „GQ”, 12 lipca 2012. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey Didn't Use a 'Stunt A––' in Magic Mike. „People”, 17 maja 2012. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ Ben Child: Magic Mike 2 stripped of Matthew McConaughey. „The Guardian”, 19 września 2014. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey Awards. „The New York Times”. [dostęp 2015-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-12-28)]. (ang.).
- ↑ Jason Cohen: How Good is Matthew McConaughey in Magic Mike?. Texas Monthly, 21 stycznia 2013. [dostęp 2020-12-13]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey Magazines. FamousFix. [dostęp 2021-08-02]. (ang.).
- ↑ Matthew McConaughey Relationships. FamousFix. [dostęp 2015-12-27]. (ang.).
- ↑ Jim Denison: The Faith of Matthew McConaughey. Christian Post, 5 marca 2014. [dostęp 2019-12-27]. (ang.).
- ↑ Elizabeth Leonard: Matthew McConaughey Opens Up About Raising Creative Kids. „People”, 14 października 2020. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
- ↑ Rob Hoskins: Oscars reveal the faith of Matthew McConaughey. RobHoskins.OneHope.net. [dostęp 2021-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-28)]. (ang.).
- ↑ Jeannie Law: Is Hollywood Getting Saved? Matthew McConaughey, Gwen Stefani, & More Reveal Relationships With God. Breathecast, 6 listopada 2014. [dostęp 2021-07-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-07-28)]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Matthew McConaughey w bazie IMDb (ang.)
- Matthew McConaughey w bazie Filmweb
- Matthew McConaughey w bazie Notable Names Database (ang.)
- ISNI: 0000000109202803
- VIAF: 84238805
- LCCN: no97043850
- GND: 131532901
- BnF: 14003860h
- SUDOC: 067185495
- NLA: 42379125
- NKC: js20050919020
- BNE: XX1266570
- NTA: 181463296
- BIBSYS: 99027392
- PLWABN: 9810574530105606
- NUKAT: n2009046825
- J9U: 987007410634505171
- PTBNP: 1917316
- CANTIC: a11301788
- LNB: 000287063
- NSK: 000779414
- CONOR: 8396643
- KRNLK: KAC2020K7617
- LIH: LNB:Cayf;=CN
- Amerykanie pochodzenia irlandzkiego
- Amerykanie pochodzenia niemieckiego
- Amerykanie pochodzenia szkockiego
- Amerykanie pochodzenia szwedzkiego
- Amerykanie pochodzenia walijskiego
- Amerykańscy aktorzy dubbingowi
- Amerykańscy aktorzy filmowi
- Amerykańscy aktorzy głosowi
- Amerykańscy aktorzy telewizyjni
- Amerykańscy reżyserzy filmowi
- Amerykańscy scenarzyści XX wieku
- Amerykańscy producenci filmowi
- Amerykańscy producenci telewizyjni
- Laureaci Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli pierwszoplanowej
- Laureaci Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym
- Urodzeni w 1969