Racibor I
| książę pomorski | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
ok. 1110 |
| Data śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
NN |
| Żona |
Przybysława |
| Dzieci | |
Racibor I (ur. ok. 1110, zm. 7 maja 1155 lub 1156[1]) – władca pomorski, brat Warcisława I, prawdopodobny syn Świętobora, księcia pomorskiego.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Początkowo rezydował w Kamieniu, z którego wyprawiał się na Danię, Szwecję i Norwegię[2][3]. Nad księstwem objął władzę po śmierci protoplasty dynastii Gryfitów, Warcisława I w 1135[4]. W literaturze przedmiotu dominował pogląd, że Racibor I prócz piastowania władzy nad księstwem pomorskim był również księciem sławieńskim i założycielem tamtejszej dynastii (L. Quandt). Współczesne badania odrzucają tę hipotezę (E. Rymar)[5].
Po przejęciu władzy nad księstwem pomorskim nadal organizował łupieżcze wyprawy do Skandynawii[3]. W tym samym roku Racibor I rozbił flotę duńską, która wyprawiała się ku Rugii i w odwecie doszczętnie zniszczył ówczesną stolicę Danii – Roskilde[6][7]. Wspominają o tym m.in. ówczesne skandynawskie roczniki, tj. Annales Nestredienses oraz Annales Sorami. Do jego najważniejszych wypraw należy ta z 1135, kiedy to wraz z siostrzeńcem Dunimysłem zrabował miasto Konungahela[8][9][10][3].
Racibor był orędownikiem i krzewicielem wiary chrześcijańskiej. Za jego panowania wybudowano kościoły w Bardzie, Grzymiu oraz klasztory w Słupie i Grobi[11][12]. Ustalono również granice biskupstwa pomorskiego, które od 1128 miało swoją stolicę w Wołogoszczy oraz powołano pierwszego niekanonicznego biskupa Wojciecha (14 października 1140)[13]. Biskupstwo obejmowało ziemie od Reknicy na zachodzie do rzeki Łeby na wschodzie. Zostało uposażone z kasztelani grodowych bądź części ich dochodów[14][12].
Po śmierci został pochowany w klasztorze norbertanów w Grobi. Władzę po nim przejęli synowie Warcisława I – Bogusław I i Kazimierz I[15].
Rodzina
[edytuj | edytuj kod]Żoną Racibora I była Przybysława[4], przypuszczalnie córka Jarosława Świętopełkowica, księcia Włodzimierza, która zmarła po 1155 lub 1156[16]. Z tego małżeństwa pochodziło dwoje dzieci, tj.
- Małgorzata (ur. najp. w okr. 1142–1145, zm. przed 1197/1198) – żona Bernarda I, hrabiego Ratzeburga,
- Świętopełk (ur. ?, zm. ?) – dzielnicowy książę pomorski?[17].
W starszej literaturze przedmiotu podawane są informacje, że prócz Małgorzaty i Świętopełka do potomstwa Racibora należeli również synowie: Warcisław (II), Bogusław III, Bartolomeusz, oraz córki Świętopełka i Dobrosława[2][18].
Genealogia
[edytuj | edytuj kod]| Siemomysł pomorski ur. w okr. 1000–1020 zm. po 29 VI 1046 lub Świętoborzyc ur. ?, zm. ? |
NN ur. ? zm. ? |
NN ur. ? zm. ? |
NN ur. ? zm. ? | ||||||||||
| Świętobor? ur. ? zm. ? |
NN ur. ? zm. ? |
||||||||||||
Przybysława ur. w okr. 1113–1118 zm. po 1155 lub 1156 OO 1134/1135 lub 1136 |
Racibor I (ur. ok. 1110, zm. 7 V 1155 lub 1156) |
||||||||
| Świętopełk ur. ? zm. ? |
Małgorzata ur. najp. w okr. 1142–1145 zm. przed 1197/1198 |
||||||||
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 105-109.
- ↑ a b J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 343.
- ↑ a b c Z. Boras, Książęta Pomorza Zachodniego, ss. 29-30.
- ↑ a b K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 23.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 106-107.
- ↑ W 1151 w Roskilde powstał związek żeglarski, który miał na celu obronę przed atakami korsarskimi i pomorskich książąt. K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 23, J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 343.
- ↑ B. Dopierała, Polskie losy Pomorza Zachodniego, s. 54.
- ↑ „Islandzki historyk Snorre Sturluson opisując wyprawę pomorskiego księcia Racibora na Konungahelę wspominał, że niektóre (łodzie) mieściły aż 44 wojów i 2 konie, osiągały zatem wyporność ok. 5 ton. Potwierdzałyby tę opinię wraki odkryte w Gdańsku-Oruni i Charbrowie na Pomorzu”. Cyt. za: L. Leciejewicz, Słowianie zachodni: z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy, s. 299.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 106.
- ↑ B. Dopierała, Polskie losy Pomorza Zachodniego, ss. 54-55.
- ↑ J.W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, ss. 343-344.
- ↑ a b Z. Boras, Książęta Pomorza Zachodniego, s. 31.
- ↑ L. Fabiańczyk, Apostoł Pomorza, s. 74.
- ↑ K. Maleczyński, Bolesław III Krzywousty, ss. 294-295.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 106, 113, 119.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 107-109.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 105-109, 121-122.
- ↑ U. Madsen: Ratibor I. Herzog von Schlawe-Stolp. [dostęp 2012-05-02]. (niem.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]Opracowania
[edytuj | edytuj kod]- Zygmunt Boras, Książęta Pomorza Zachodniego, Poznań: Wydaw. Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 1996, ISBN 83-232-0732-1, OCLC 830122949.
- Dopierała B., Polskie losy Pomorza Zachodniego, Poznań 1970.
- Lech Fabiańczyk, Apostoł Pomorza, Szczecin: „Książnica Pomorska”, 2001, ISBN 83-87879-20-7, OCLC 749440212.
- Kazimierz Kozłowski, Jerzy Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1985, ISBN 83-03-00530-8, OCLC 189424372.
- Leciejewicz L., Słowianie zachodni: z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź 1989, ISBN 83-04-02690-2.
- Maleczyński K., Bolesław III Krzywousty, Warszawa-Kraków-Gdańsk 1975.
- Edward Rymar, Rodowód książąt pomorskich, Szczecin: Książnica Pomorska im. Stanisława Staszica, 2005, ISBN 83-87879-50-9, OCLC 69296056.
- Szymański J.W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.
Opracowania online
[edytuj | edytuj kod]- Madsen U., Ratibor I. Herzog von Schlawe-Stolp (niem.), [dostęp 2012-05-02].