Samuel Beckett

Samuel Beckett
Andrew Belis
	; Samuel Beckett (1977)
Imię i nazwisko	Samuel Barclay Beckett
Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1906 ; Foxrock
Data i miejsce śmierci	22 grudnia 1989 ; Paryż
Narodowość	irlandzka
Język	angielski, francuski
Alma Mater	Kolegium Trójcy Świętej w Dublinie
Dziedzina sztuki	dramat, powieść, esej
	Ważne dzieła
	Czekając na Godota; Końcówka; Ostatnia taśma; Kroki; Bez;
	Odznaczenia
	Nagrody
	Nagroda Nobla w dziedzinie literatury
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Grób pisarza na paryskim cmentarzu Montparnasse (2022)

Samuel Barclay Beckett (ur. 13 kwietnia^[1] lub 13 maja 1906^[2] w Foxrock, zm. 22 grudnia 1989 w Paryżu) – irlandzki dramaturg, prozaik i eseista, tworzący początkowo w języku angielskim, a od 1945 – francuskim^[3]. Jeden z twórców teatru absurdu. Jego powieści są pozbawiane tradycyjnej narracji, utrzymane w klimacie skrajnego pesymizmu i podkreślające bezsens ludzkiej egzystencji. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1969^[4].

Życiorys

Urodził się na przedmieściach Dublina w rodzinie protestanckiej, jednak w dorosłym życiu stał się agnostykiem^[5]. Studiował filologię romańską w Trinity College, gdzie potem przez jakiś czas wykładał, jednak Irlandia, atmosfera domu rodzinnego, potem zaś śmierć ojca (1933) doprowadziły go do depresji nerwowej i ostatecznie osiadł w Paryżu^[3]. Brał czynny udział we francuskim ruchu oporu^[6]. W 1969 został uhonorowany literacką Nagrodą Nobla, której nie odebrał osobiście^[6].

Postać ojca pojawia się w jego utworach mityzowana lub nawet deifikowana, matka zaś w kontekście gorzkim i ironicznym (w życiu była zimną bigotką).

Na studiach Becketta fascynowała filozofia: Kartezjusza, George’a Berkeleya, Henriego Bergsona, Arthura Schopenhauera, Giambattisty Vica; klasyka francuska i włoska, poezja francuska takich poetów jak: Charles Baudelaire, Arthur Rimbaud, Guillaume Apollinaire, Marcel Proust. Inspirował się także twórczością Dantego. Był sekretarzem i pomocnikiem Jamesa Joyce’a^[7].

Beckett swoje dzieła tłumaczył z angielskiego na francuski i odwrotnie. Tłumaczenia te były dość swobodne, w związku z czym różne wersje językowe zawierają pewne różnice. Zadebiutował na scenie w 1953, sztuką Czekając na Godota^[7]. Oprócz sztuk teatralnych pisał słuchowiska radiowe, spektakle telewizyjne, a nawet scenariusz filmowy. Niektóre sztuki reżyserował samodzielnie^[6].

Był bardzo aktywny społecznie oraz politycznie – występował przeciwko totalitaryzmowi; ostro przeciwstawiał się prześladowaniom politycznym na świecie; wspierał także więźniów politycznych. Nie wyrażał zgody na wystawienie swoich sztuk w Republice Południowej Afryki w czasach apartheidu; protestował także przeciwko wprowadzeniu stanu wojennego w Polsce^[3].

W twórczości zajmowały go głównie kwestie egzystencjalne, problemy etyczne i poznawcze. Bohaterowie jego dzieł zadają sobie pytania zasadnicze o sens życia oraz o miejsce człowieka na ziemi (podobnie jak u Alberta Camusa, czy Antona Czechowa).

Dzieła

Sztuka bez Aktu (z butelką)
Whoroscope (1930)
Proust (1931)
Sen o kobietach pięknych i takich sobie (1932)
Murphy (1938)
Watt (1953)
Molloy (1951)
Malone umiera (1951)
Nienazywalne (1953)
Bez (1969)
także nowele (polskie wydanie 1973)
Towarzystwo (1980)

Dramaty

Eleuteria (1947)
Czekając na Godota (1952)
Akt bez słów I (1956)
Akt bez słów II (1956)
Końcówka (1957)
Ostatnia taśma (1958)
Szczęśliwe dni (1961)
Komedia (1964)
Przychodzić i odchodzić (1965)
Oddech (1970)
Nie ja (1973)
Fragment dramatyczny I (1974)
Wtedy gdy (1976)
Kroki (1976)
Fragment dramatyczny II (1976)
Partia solowa (1979)
Kołysanka (1981)
Impromptu „Ohio” (1981)
Katastrofa (1982)
Co gdzie (1983)

Zobacz też

Kanon na koniec wieku „Rzeczpospolitej” – uwzględniono Dramaty, a konkretnie: Czekając na Godota, Końcówka, Ostatnia taśma, Szczęśliwe dni.

Przypisy

↑ Błoński i Kędzierski 1982 ↓, s. 115.
↑ Cronin 1997 ↓.
↑ ^a ^b ^c AntoniA. Libera AntoniA., Samuel Beckett. Pisarz, człowiek, dzieło., „Ethos” (8), 1989, s. 116-129, ISSN 0860-8024 .
↑ Samuel Beckett [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2024-07-11] (pol.).
↑ DavidD. Hulme DavidD., Why Suffering? [online], www.vision.org, 2010 [dostęp 2023-09-15] (ang.).
↑ ^a ^b ^c AntoniA. Libera AntoniA., Godot i jego cień, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ISBN 9878306035322 .
↑ ^a ^b Samuel Beckett. Kronikarz biedy i absurdu – Historia – polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2023-02-02] (pol.).

Bibliografia

JanJ. Błoński JanJ., MarekM. Kędzierski MarekM., Samuel Beckett, Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”, 1982 (Klasycy Literatury XX Wieku), ISBN 83-07-00687-2 .
CHAPTER ONE. W: Anthony Cronin: Samuel Beckett: The Last Modernist. New York: HarperCollins Publishers, 1997. ISBN 0-06-016599-5.

Linki zewnętrzne

recenzja z polskiego wortalu teatralnego eteatr

[CITEREFBłońskiKędzierski1982115-1] Błoński i Kędzierski 1982 ↓, s. 115.

[CITEREFCronin1997-2] Cronin 1997 ↓.

[:0-3] AntoniA. Libera AntoniA., Samuel Beckett. Pisarz, człowiek, dzieło., „Ethos” (8), 1989, s. 116-129, ISSN 0860-8024 .

[4] Samuel Beckett [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2024-07-11] (pol.).

[5] DavidD. Hulme DavidD., Why Suffering? [online], www.vision.org, 2010 [dostęp 2023-09-15] (ang.).

[:1-6] AntoniA. Libera AntoniA., Godot i jego cień, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2019, ISBN 9878306035322 .

[:2-7] Samuel Beckett. Kronikarz biedy i absurdu – Historia – polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2023-02-02] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]