Skarb (film 1948)

Skarb

Gatunek	komedia
Rok produkcji	1948
Data premiery	15 lutego 1949
Kraj produkcji	Polska
Język	polski
Czas trwania	102 minut
Reżyseria	Leonard Buczkowski
Scenariusz	Roman Niewiarowicz, Ludwik Starski
Główne role	Jadwiga Chojnacka, Wanda Jakubińska, Alina Janowska, Danuta Szaflarska, Jerzy Duszyński
Muzyka	Jerzy Harald
Zdjęcia	Seweryn Kruszyński, Mieczysław Verocsy
Scenografia	Stefan Norris
Montaż	Joanna Rojewska

Skarb – polska komedia filmowa z 1948 roku w reżyserii Leonarda Buczkowskiego, zrealizowana na podstawie scenariusza Romana Niewiarowicza i Ludwika Starskiego.

Fabuła

Głównymi bohaterami filmu są młodzi małżonkowie, Krysia i Witek (Danuta Szaflarska, Jerzy Duszyński), którzy w oczekiwaniu na przydział osobnego mieszkania zostają zakwaterowani do mieszkania, gdzie już przebywa kilka innych osób: kelnerka Basia (Alina Janowska), zakochany w niej Alfred Ziółko (Adolf Dymsza) oraz przedwojenny pan radca (Ludwik Sempoliński). W międzyczasie koło kamienicy kręcą się kombinatorzy, którzy poszukują rzekomego skarbu w niej ukrytego. Niebawem gorączka poszukiwania skarbu ogarnia mieszkańców kamienicy, co o mało nie doprowadza do tragedii.

Obsada

Źródło: Filmpolski.pl

Adolf Dymsza, odtwórca roli drugoplanowej Alfreda Ziółki (1933)

• Jadwiga Chojnacka – Honorata Malikowa właścicielka mieszkania przy ul. Równej 64
• Wanda Jakubińska – Kowalska, sąsiadka Malikowej
• Alina Janowska – Basia, siostrzenica Malikowej
• Danuta Szaflarska – Krysia Różycka-Konar
• Jerzy Duszyński – Witek Konar, mąż Krysi
• Adolf Dymsza – Alfred Ziółko, pracownik Polskiego Radia, sublokator mieszkania przy ul. Równej
• Wacław Jankowski – „referent” Cyrjan
• Stanisław Jaworski – inkasent Augustyn Halny, sublokator mieszkania przy ul. Równej
• Ludwik Sempoliński – radca Sass-Gromocki, sublokator mieszkania przy ul. Równej
• Kazimierz Szubert – „naczelnik” Leon Brycki
• Eugenia Drabik
• Barbara Halmirska – wielokrotna mężatka wychodząca z USC
• Maria Krawczykówna
• Manuela Kiernikówna – świadek na ślubie Krysi i Witka
• Helena Krzywicka
• Zofia Patryn
• Helena Puchniewska – Jagusia, aktorka słuchowiska
• Jolanta Śmiechowicz
• Maria Żabczyńska – ciotka z Radomia na ślubie Krysi i Witka
• Jerzy Adamczyk
• Edmund Biernacki – urzędnik USC udzielający ślubu Krysi i Witkowi
• Bolesław Bolkowski
• Kazimierz Brusikiewicz – pan młody
• Feliks Chmurkowski -współlokator pokoju Witka
• Bronisław Darski – sąsiad Witka
• Marian Dąbrowski
• Kazimierz Dejunowicz – reżyser i narrator słuchowiska „Antoś Migdał nie wrócił”
• Aleksander Dzwonkowski
• Władysław Grabowski – kierownik Krysi w domu handlowym
• M. Jeżewski
• Feliks Kalinowski
• Juliusz Kalinowski
• Henryk Korbut
• Henryk Kubalski
• Zdzisław Lubelski – sąsiad Witka
• Jerzy Merunowicz
• Adam Mikołajewski – konduktor
• Henryk Modrzewski – świadek na ślubie Krysi i Witka
• Józef Nalberczak – student w nausznikach, sąsiad Witka
• Leopold Sadurski
• Ludwik Tatarski
• Wacław Zwoliński
• Tercet żeński Nastroje (z udziałem Marii Koterbskiej)

Produkcja

Leonard Buczkowski, reżyser filmu

Skarb został nakręcony przez Leonarda Buczkowskiego, przedwojennego reżysera należącego do niegdysiejszej „branży”. Ze względu na to, że Buczkowski nakręcił w trakcie II wojny światowej kilka filmów reklamowych dla niemieckich firm, został ukarany przez sąd koleżeński i nie miał prawa do podpisania Skarbu swym prawdziwym nazwiskiem (figurował jako Marian Leonard). Scenariusz do filmu napisali Roman Niewiarowicz oraz Ludwik Starski, a główne role odegrał duet znany już z Zakazanych piosenek: Danuta Szaflarska i Jerzy Duszyński. Premiera filmu, niepoprzedzona żadnymi reportażami promocyjnymi, odbyła się 15 lutego 1949 roku. Film odniósł olbrzymi sukces komercyjny; obejrzało go w samym dniu premiery około 18 tysięcy warszawiaków, a przed kinami wedle ówczesnych podań ustawiały się olbrzymie kolejki widzów.

Ludwik Starski, współscenarzysta filmu

Odbiór

Skarb został z rezerwą przyjęty przez polskich krytyków. Bohdan Węsierski z pisma „Razem” zaznaczał, że o ile „w pierwszej części film ma wartkie tempo, częste zmiany zdjęć, dowcipne dialogi i komizm sytuacyjny”, o tyle część druga jest „przewlekła”. Irena Merz z pisma „Dziennik Polski” stawiała Skarbowi podobne zarzuty, zarzucając filmowi do tego teatralną grę aktorską: „Aktorów mamy, jak wiadomo, dobrych, ale są to aktorzy teatralni, co przy braku fachowej i silnej ręki reżysera filmowego odbija się fatalnie na tempie akcji”. Leon Bukowiecki na łamach „Trybuny Ludu” pisał podobnie: „humor wyczerpuje się mniej więcej w połowie obrazu i dalsze dzieje bohaterów, szczególniej od ich zamknięcia w piwnicy, powodują rozmaite uczucia, na ogół dalekie od wesołości”. Stanisław Grzelecki z pisma „Odrodzenie” punktował niedostatki przesłania społecznie użytecznego: „Uderzająca jest w tym filmie przewaga typów społecznie ujemnych lub obojętnych nad dodatnimi, tak pod względem siły wyrazu jak i roli, którą im wyznaczono”.

Grażyna Szelągowska w retrospektywnym artykule pisała, że Skarb „nie tylko zgodnie z ówczesną propagandą nawiązywał do idei nowej, kreowanej właśnie na deskach architektów Warszawy ludu pracującego, ale także stworzył nieśmiertelne w polskim kinie zasady filmu miejskiego – warszawskiej komedii obyczajowej”, co zapewniło filmowi Buczkowskiego, Niewiarowicza i Starskiego sukces frekwencyjny. Marek Hendrykowski zauważał, iż Skarb w formie komediowej służył „mozolnemu przyswojeniu tutejszej masowej wyobraźni obiegowych szablonów spod znaku kina socrealistycznego”.

Literatura

• Jan Lewandowski: 100 filmów polskich. Chorzów: Videograf II, 2004, s. 26. ISBN 83-7183-326-1.

Linki zewnętrzne

• Skarb w bazie IMDb (ang.)
• Skarb w bazie Filmweb
• Skarb w bazie filmpolski.pl
• Zdjęcia z filmu Skarb w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Skarb w bazie Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej.