Xunzi

Xunzi

Nazwisko chińskie
Pismo uproszczone 荀子 Pismo tradycyjne 荀子 Hanyu pinyin Xúnzǐ Wade-Giles Hsün-tzu

Xunzi (w Polsce obowiązuje również spolszczone określenie Sün-tsy; ok. 298-ok. 238 p.n.e.) – filozof chiński, jeden z wybitnych przedstawicieli konfucjanizmu.

Jego prawdziwym imieniem było Xun Kuang (荀況) lub Xun Qing (荀卿). Pochodził z państwa Zhao. W wieku 50 lat przeniósł się do Qi, skąd na skutek intryg musiał wyemigrować do Chu, gdzie prawdopodobnie zmarł. Pozostawił po sobie napisane w formie traktatów filozoficznych, składające się z 32 rozdziałów dzieło nazwane jego imieniem.

Nauczał, że każda z trzech potęg wszechświata: Niebo, Ziemia i Człowiek, ma swoje własne, konkretne powołanie. Powołaniem człowieka jest wykorzystywanie tego, co daje mu Ziemia i Niebo i tworzenie kultury. Pod pojęciem Nieba rozumiał nieosobowy, bezimienny i bezstronny ład przyrody.

Xunzi głosił, że człowiek jest zły z natury i rodzi się z wrodzonym pragnieniem korzyści i przyjemności zmysłowych. Tylko wychowanie i kultura mogą uczynić go wartościowym. Wyróżniał 2 nurty pochodzenia moralności:

• współpraca społeczna, przejawiająca się w organizacji społecznej, dzięki której ludzie mogą współpracować i wspierać się wzajemnie w zaspokajaniu własnych pragnień.
• człowiek potrzebuje moralności nie dlatego, że nie może się bez niej obejść, ale dlatego, iż powinien ją mieć.

Aby organizacja społeczna zaistniała, trzeba wypracować reguły postępowania (li) – obrzędy, ceremonie, konwencje społeczne. Zapewniają one kontrolę, pielęgnację i upiększenie ludzkiej natury.

Zaprzeczał istnieniu duchów, zjawisk nadprzyrodzonych i przepowiedni, kładł jednak duży nacisk na ceremonie pogrzebowe i ofiarne (zwłaszcza składane przodkom), które uważał za ważne elementy kultury. Muzykę traktował jako narzędzie wychowania.

Rozwinął teorie logiczne wykorzystując je do krytyki późniejszych moistów i szkoły nazw.

Bibliografia

• www.religieifilozofie.prv.pl
• King-tsy Jang: Naiwnie materialistyczne poglądy Sün-tsego. W: Krótki zarys historii filozofii. Pod redakcją M.T. Jowczuka, T.I. Ojzermana, I.J. Szczipanowa. Przeł. Marian Drużkowski i in. Wyd. II, poprawione i uzupełnione. Warszawa: Książka i Wiedza, listopad 1969, s. 37–38. (pol.).
• Feng Youlan, Krótka historia filozofii chińskiej, Warszawa, PWN, 2001.
• Dan Robins: Xunzi. Stanford Encyclopedia of Philosophy, 2007-02-13. [dostęp 2018-07-07]. (ang.).
• Paul R.P.R. Goldin Paul R.P.R., Xunzi, [w:] Stanford Encyclopedia of Philosophy, CSLI, Stanford University, 6 lipca 2018, ISSN 1095-5054 [dostęp 2018-07-07]  (ang.).