1566
- Ovo je članak o godini 1566.
| Milenijum: | 2. milenijum |
|---|---|
| Vjekovi: | 15. vijek – 16. vijek – 17. vijek |
| Decenija: | 1530-e 1540-e 1550-e – 1560-e – 1570-e 1580-e 1590-e |
| Godine: | 1563 1564 1565 – 1566 – 1567 1568 1569 |
| Gregorijanski | 1566. (MDLXVI) |
| Ab urbe condita | 2319. |
| Islamski | 973–974. |
| Iranski | 944–945. |
| Hebrejski | 5326–5327. |
| Bizantski | 7074–7075. |
| Koptski | 1282–1283. |
| Hindu kalendari | |
| • Vikram Samvat | 1621–1622. |
| • Shaka Samvat | 1488–1489. |
| • Kali Yuga | 4667–4668. |
| Kineski | |
| • Kontinualno | 4202–4203. |
| • 60 godina | Yang Vatra Tigar (od kineske Ng.) |
| Holocenski kalendar | 11566. |
| Podrobnije: Kalendarska era | |
Godina 1566 (MDLXVI) bila je redovna godina koja počinje u utorak (1. jan./sij. po julijanskom kalendaru).
- 7. 1. - Dominikanac Michele Ghislieri izabran za papu Pija V. (do 1572).
- 15. 1. - Hrvatsko-slavonski sabor u Zagrebu: izbor poklisara za ugarski sabor, žalbe na potkapetana slavonske krajine Vida Haleka kao i na uskoke i Vlahe koji su "ubili Petra Orehovačkoga i počinjali druga razbojstva" itd[1].
- 2. 2. - Ugarski sabor u Požunu (Bratislavi), mnoge žalbe plemstva, kralja Maksimilijana zastupao nadvojvoda Karlo.
- 28. 3. - Veliki majstor Malteškog reda Jean Parisot de la Valette položio kamen temeljac grada Vallette.
- 5. 4. - Plemićki zavet (ili kompromis) predstavlja peticiju regentkinji Habsburške Nizozemske Margareti od Parme protiv placard-a, tj. odredbi koje od protestantizma čine kapitalni prestup.
- 14. 4. - Zamjenik vrhovnog kapetana krajine Herbart Auersperg provalio iz Ripača u kotar Lušci i poharao ga[2].
- 29. 4. - Sultan Sulejman I kreće na svoj poslednji pohod, na Ugarsku (Đula, Siget i Jegar[3]).
- 30. 4. - Njemački državni sabor odobrava ugarsko-hrvatskom kralju Maksimilijanu 1.700.000 forinti za predstojeći rat sa Turcima, dobija vojnike iz mnogih zemalja[2].
- 5. 5. - Još jedan hrvatski sabor, o ratnim pripremama.
- svibanj - Marin Držić u Firenci, urotnička pisma protiv dubrovačke vlasti.
- 5. 6. - Budimski Arslan-paša Jahjapašić napao Palotu zapadno od Stolnog Biograda ali poslije deset dana mora uzmaknuti.
- Kapetan Salm zatim do srpnja zauzeo Vesprem i Totis.
- 29. 6. - Sultan stigao u Zemun gde ga je dočekao vazal Ivan Sigismund Zapolja.
- Sultan nameravao krenuti na Eger, ali će krenuti na Siget nakon vesti da je Nikola Zrinski razbio jednu tursku vojsku.
- Izgrađen most preko Drave kod Osijeka.
- 1. 8. - Turska vojska doprla do Sigeta a sultan 6. kolovoza.
- 3. 8. - Umesto pogubljenog Arslan-paše, novi budimski paša je Mustafa-paša Sokolović[4] - najdugovekiji je na tom položaju, do 1578.
- 7. 8. - 8. 9. - Opsada Sigeta - Turci zauzeli grad nakon herojske obrane Nikole Šubića Zrinskog.
- avgust - Beeldenstorm: kalvinisti u Nizozemskoj uništavaju religioznu umetnost.
- 16. 8. - Valjda prvi poznati dokument o oslobađanju robova u Sarajevu: šerijatski sud je oslobodio dve devojke iz Žrnovice kod Skradina koje su pre tri meseca oteli "Vlasi" i zatim prodali u Bosni.[5]
- 29. 8. - Kraljevska vojska iz Topuskog napada Novi na Uni (zapaljena varoš) i Kostajnicu, haraju do Save i Požeškog sandžaka; u bici kod Novigrada razbijene turske vojske i poginuo livanjski sandžak Holi-beg i zarobljen požeški Usraim-beg[6].
- 3. 9. - Đula se morala predati Pertev-paši, Turci zauzimaju i Jenö i Vilagoš.
- 6. 9. ? - Osmanski sultan Sulejman Veličanstveni umro pred Sigetom nakon 46 godina vladavine.
- Veliki vezir Mehmed-paša skriva to i obaveštava Selima.
- 7. 9. - Juriš Zrinskog iz zapaljene tvrđave i pogibija. Turci zauzimaju tvrđavu ali mnogi ginu u eksploziji baruta[7].
- oko 24. 10. - Veliki vezir Mehmed-paša Sokolović tokom povratka konačno objavio Sulejmanovu smrt, u Beogradu se sastao sa novim sultanom Selimom II, podelom novca sprečena pobuna[8][9].
- Selim zvani Pijanica (vl. do 1574), politiku uglavnom vodi Mehmed-paša - počinje lagano opadanje Osmanskog carstva.
- decembar - Sultan i paše s vojskom stigli u Carigrad, novi nemir janičara umiren podelom novca, dok je isto potraživanje spahija i najamnika rešeno silom[10].
- U današnjem obliku izgrađena Careva džamija u Sarajevu.
- Ferhat Sokolović postavljen za kliškog sandžaka (do 1574).
- Mnogi zapisi o teškom stanju hrišćana u Turskoj, dosta preveravanja[9].
- Franjo Tahi preuzeo svoju polovicu Susedgrada i Stubice i počeo proganjati kmetove koji su se borili prošle godine protiv njega[11].
- ljeto - Flota Pijale paše u Boki, hara po Jadranu[12].
- 974 po Hidžri (juli 1566 - juli 1567) - Završen Stari most u Mostaru.
- Osmanlije (Pijale paša) zauzele otok Hios Đenovljanima, od Mlečana uzeti Andros i Naksos.
- Giuseppe Arcimboldo naslikao "Četiri elementa" i "Pravnika".
- 26. 5. - Mehmed III, osmanski sultan († 1603)
- 19. 6. - James I Stuart, kralj Škota, Engleske i Irske († 1625)
- 20. 6. - Sigismund III Vasa, vladar Poljske, Litvanije i Švedske († 1632)
- 26. 6. - Abraham Scultetus, kalvinistički teolog († 1625)
- 27. 12. - Jan Jesenius, češki ljekar, filozof i diplomat († 1621)
- Nikola Brautić, dubrovački pjesnik († 1632)
- 25. 4. - Diane de Poitiers, ljubavnica Anrija II (* 1499)
- 4. 5. - Luca Ghini, botaničar (* 1490)
- 10. 5. - Leonhart Fuchs, botaničar (* 1501)
- 2. 7. - Nostradamus, astrolog (* 1503)
- 18. 7. - Bartolomé de las Casas, fratar i istoričar (* ca. 1484)
- 6. 9. - Sulejman Veličanstveni, osmanski sultan (* 1494)
- 7. 9. - Nikola Šubić Zrinski, kapetan Sigeta, bivši hrvatski ban (* 1508)
- ↑ Klaić, 256
- ↑ 2,0 2,1 Klaić, 258
- ↑ Klaić, 260
- ↑ Znameniti Srbi Muslomani, str. 13
- ↑ "Politika", 23-26. april 1938, str. 32
- ↑ Klaić, 263
- ↑ Klaić, 262
- ↑ Klaić, 264
- ↑ 9,0 9,1 Vladimir Ćorović, Preokret u držanju Srba, rastko.rs
- ↑ Znameniti Srbi Muslomani, str. 16
- ↑ Klaić, 286
- ↑ Dr Goran Ž. Komar, Planinska sela Dračevice pod vlašću Venecije 1687-1797, rastko.rs
- Vjekoslav Klaić, Svezak treći: dio prvi..... Prva knjiga: Doba kraljeva Ferdinanda I., Maksimilijana i Rudolfa (1527-1608) (archive.org)
- Миленко М. Вукићевић, Знаменити Срби Мусломани, Београд 1906 (rastko.rs)