Dana eti
Dana eti, sığırların yavrusu olan danalardan elde edilen et.[1] Avrupa, Amerika ve Avustralya'da yemeklerde en çok tercih edilen et cinsidir.[kaynak belirtilmeli] Orta Doğu ülkelerinde ise koyun eti tercih edilir.[kaynak belirtilmeli] Hinduizmde inek kutsal olduğu için dana ve sığır etini yemek tabu ve günahtır.
Dana eti, her iki cinsiyetten ve herhangi bir cinsten boğa ve buzağıdan üretilebilir; ancak dana etinin çoğu üreme için kullanılmayan süt ineği ırklarının genç erkek buzağılarından elde edilir.[2]
Dana eti ile sığır eti arasındaki fark genç sığır cinsi hayvan ile yaşlı sığır arasındaki yağ metabolizmasından gelmektedir. Genç olan dana eti oleik asit yönünden zengin iken yetişkin olan sığırın eti stearik asit açısından zengindir.[3] Bu da farklı lezzetler ve tüketim sırasında insan metabolizmasında farklı etkiler yaratmaktadır.[4]
Kısımları
[değiştir | kaynağı değiştir]
Dana etinin gerdan, but ve karın kısımları daha çok hareket ettikleri için daha kaslı ve serttir.[5] Gerdan, but ve karından uzakta kalan kısımlar dana etinin en yumuşak ve en tercih edilen (dolayısıyla en pahalı) kısımlarıdır. Dana eti kasaplar tarafından kullanım amacına göre aşağıdaki kısımlara ayrılarak satılır:
- Kontrfile
- Bonfile
- Nuar
- Kontrnuar
- Sokum
- Tranç
- Yumurta
- Antrikot: Sığırın iki kürek kemiği arasından ve pirzolalık yerinden çıkartılan, kemiğinden sıyrılmış et dilimi
- Bodigo
- Döş
- Pençeta
- Kürek
- Gerdan
Bu parçalar arasında gerdan, pençeta, döş ve kürek kısımları hayvanın daha çok hareket eden kısımları olduğu için daha serttir ve genellikle kıyma olarak kullanılırlar.[6] Nuar, kontrnuar ve bodigo (but) kısımları haşlanarak yenmeye uygundur. Yumurta, tranç ve sokum kısımları kuşbaşı et olarak kullanılır. Bonfile, kontrfile ve antrikot kısımları ise dana etinin en yumuşak kısımlarıdır, dolayısıyla ızgara için mükemmeldir.
Hazırlanması
[değiştir | kaynağı değiştir]Dana eti kasaplar tarafında dört değişik biçimde hazırlanır:
- Kıyma: Dana etinin makineyle veya elle ince olarak çekilmiş hali
- Parça et (kuşbaşı): Dana etininin 3–5 cm boyutlarında küpler halinde parçalara ayrılması
- Biftek: Dana etinin 1–3 cm kalınlığında ve 10–20 cm genişliğinde dikdörtgenler şeklinde kesilmesi
- Rosto: Dana etinin fırınlanmaya uygun şekilde büyük bir parça halinde hazırlanması
Pişirilmesi
[değiştir | kaynağı değiştir]
Farklı dana eti bölümleri, sakatatları çok sayıda yemeğin hazırlanmasında ana malzeme olarak kullanılır:
- Haşlama et (yahni)
- Kızartma (kavurma)
- Köfte veya döner
- Şiş kebap
- Biftek (ızgara veya salçalı yemek)
- Steak
- Barbekü
- Petite marmite
- Buğulama
- Şnitzel
- Hamburger
- Pirzola
- Şarküteri
- Mangal
- Tas kebabı
- Kıymalı yemekler
- Etli sebze yemekleri, sebzeli türlüler
Deli dana hastalığı
[değiştir | kaynağı değiştir]Bovin spongiform ensefalopati (BSE) veya daha yaygın ismiyle deli dana hastalığı, ölümcül, nörodejeneratif bir sığır hastalığıdır. Dana eti yemek yoluyla İnsanlara bulaşarak Creutzfeldt-Jakob hastalığının bir çeşidine (vCJD) neden olduğu düşünülmektedir. Hastalık özellikle Britanya'da yaygın olup 2007 yılı itibarıyla 165 kişinin ölümüne neden olmuştur.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Arşivlenmiş kopya". 15 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mart 2015.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 28 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 1 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Eylül 2023.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Türkiye Süt, Et, Gıda Sanayicileri ve Üreticileri Birliği 6 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Et Üreticileri Birliği 23 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Türkiye Damızlık Sığır Yetiştiricileri Merkez Birliği 28 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği
- İyi Biftek Seçmenin ve Pişirmenin Esasları 12 Aralık 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
