Disprozii
| 66 |
0
2 8 28 18 8 2 |
| Dy 162,5 |
|
| Disprozii |
Disprozii (Dy — dysprosium latinan kelel, amuižgrekan kelen δυσπρόσιτος-sanaspäi disprositos «jüged samižes») om 66nz' himine element himižiden elementoiden periodižes tabludes, lantanoidoiden gruppaspäi (koumanz' grupp, kudenz' period), vanhtunuden klassifikacijan mödhe — koumanden gruppan laptalagrupp, IIIB.
Ühthine ümbrikirjutand
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Element om harv londuses, pala Man kores — viž grammad tonnas. Francine Pol' Emil' Lekok da Buabodran-himik avaiži disprozijan vl 1886. Ei voi löuta londuses metallan nägul, mülüb erasihe-se mineraloihe (oz., ksenotim).
Disprozijal ei ole ičenašt biologišt rolid.
Fizižed ičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Disprozii om pehmed hoštai hobedakaz mametall. Ferromagnetik, ei ole radioaktivine. Oleskeleb kahten seglusen nägul, α-Dy geksagonaliženke seglusenke kändase β-disprozijaks kubiženke seglusenke huldutamižel korktemb mi 1384 C°.
Atommass — 162,500. Ninevuz (normaližiš arvoimižiš) — 8,55 g/sm³. Suladandlämuz — 1680 K (1407 C°). Kehundlämuz — 2840 K (2562 C°).
Londuseline disprozii kogoneb seičemes stabiližes izotopaspäi: 156Dy (0,06 %), 158Dy (0,09 %), 160Dy (2,33 %), 161Dy (18,89 %), 162Dy (25,47 %), 163Dy (24,9 %), 164Dy (28,26 %). Sen ližaks tetas 29 ratud radioaktivišt izotopad 138..155, 157, 159, 165..173 atommassanke, i 12 izomärad. Niišpäi kaikiš hätkembad oma 154Dy-izotop koume millionad vozid pol'čihodamižen pordonke, 159Dy (T½=144,4 päivest) i disprozii-166 (81,6 časud). Kaikiš hätkemb eläi izomär om 165mDy (T½=1,26 minutad). Izotopad čihotas β- i protonižen (izotopad 141..145, 147), α- i β-čihodamižen (izotopad 150..154) vai muite β-čihodamižen kal't (kaik toižed), kebnembad kändasoiš terbijaks, jüžmakombad gol'mijaks, izotopad 141..145, 150..153 — terbijaks i gadolinijaks, izotop 154 — gadolinijan kahteks izotopaks.
Himižed ičendad
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Metall muigotub il'mas hilläšti i kändase hapanduseks. Disprozii om lujas hüvä katalizator mugažo. Muigotandmär ühtnendoiš om +3.
Kävutand
[vajehta | vajehtada lähtetekst]Ottas kävutamižhe disprozijad metallurgijas, elektronikas i magnitoiden tehmižes. Metallan päeksportör — Kitai, mugažo om löudmižsijid AÜV:oiš, Vjetnamas, Afganistanas, Venämas (Kolan pol'sarel), Kirgizstanas, Avstralijas, Indijas i Brazilijas.
Irdkosketused
[vajehta | vajehtada lähtetekst]- Disprozii webelements.com-saital. (angl.)
- Kirjutuz disprozijas Himižiden elementoiden populärižes n-t.ru-kirjištos. (ven.)
 |
Disprozii Vikiaitas |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | ||||||||||||||||||||||||||
| 1 | H | He | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | |||||||||||||||||||||||||
| 5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | |||||||||||||||||||||||||
| 6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | |||||||||||
| 7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Nh | Fl | Mc | Lv | Ts | Og | |||||||||||
| 8 | Uue | Ubn | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | |||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||