مخلص کاشانی

دیوان مخلص کاشانی

میرزا محمد نراقی کاشانی یا مخلص کاشانی، با تخلص مخلص از شاعران ایرانی سده دوازدهم هجری و پیرو سبک هندی (کاشانی) بود. از او با نام مخلص قمی و مخلص نراقی هم یاد شده‌است.

زندگی‌نامه

او از شاعران اواخر عهد صفوی و همدوره با شاه سلطان حسین بود. وی اهل سیر و سفر بوده و در دیوانش از تبریز، کعبه، نجف و کربلا یاد می‌کند. دیوان شعر وی توسط میراث مکتوب در سال ۱۳۷۹ و به تصحیح حسن عاطفی که شامل حدود ۲۵۰۰ بیت شعر است، چاپ شده‌است. مخلص به شعر صائب تبریزی عنایت بسیار داشت و با حزین لاهیجی معاصر بوده‌است. او در اواخر عمر به علت شهرتش مورد توجه بزرگان قرار گرفت و به اصفهان رفت و در سال ۱۱۵۰ قمری در اصفهان درگذشت.

نمونه شعر

از اشعار اوست:

روز ما بی تو سیاهست، بیا		حال ما بی تو تباهست، بیا
دیده‌ها بس که بود در راهت		جاده یک مدّ نگاهست، بیا
گر خریدار متاع نظری		چشم بسیار به راهست، بیا
وحشت از کثرت عشاق مکن		حشمت شه ز سپاهست، بیا
رنگ ما رونق مهتاب شکست		فیضها با شب ماهست، بیا
گفتی آیم به وداعت دم نزع		تا رمق در تن ما، هست، بیا
گر سر پرسش «مخلص» داری		حال بیچاره، تباهست، بیا

و جای دیگر:

بی‌حضور قلب، «مخلص» در دعا تأثیر نیست

فتح آن اقلیم، کی با دست تنها می‌شود

منابع

• دیوان مخلص کاشانی، میراث مکتوب، تهران، ۱۳۷۹
• الذریعه، ج ۹، ص۱۰۲۱
• تاریخ ادبیات در ایران، ج۵، ص ۱۳۸۶
• تذکره المعاصرین، حزین لاهیجی، ص ۱۷۴، چاپ میراث مکتوب
• بزرگان کاشان، ج ۲، ص ۲۳۷
• تذکره سخنوران قم، ص ۲۸۲