کالیگولا

برای دیدن نمایشنامه کالیگولا نوشتهٔ آلبر کامو، کالیگولا (نمایش‌نامه) را ببینید.

کالیگولا
سومین امپراتور امپراتوری روم
سردیس کالیگولا
سلطنت	۱۶ مارس ۳۷ - ۲۴ ژانویه ۴۱
پیشین	تیبریوس
جانشین	کلودیوس
زاده	۳۱ اوت ۱۲ آنتسیو، ایتالیا
درگذشته	۲۴ ژانویهٔ ۴۱ (۲۸ سال) پالاسیوم، رم
آرامگاه	مقبره آگوستوس، رم
همسر(ان)	یونیا کلودیلا لیویا اورستیلا لولیا پائولینا میلونیا کائسونیا
فرزند(ان)	یولیا دروسیلا تیبریوس جملوس (پسرخوانده)
نام کامل گایوس یولیوس کایسار کالیگولا اگوستوس گرمانیکوس
پدر	ژرمنیکوس ژولیوس سزار
مادر	آگریپینای مادر

گایوس یولیوس سزار کالیگولا اگوستوس گِرمانیکوس (به لاتین: Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus) (زادهٔ ۳۱ اوت ۱۲ میلادی – کشته‌شده در ۲۴ ژانویهٔ ۴۱ میلادی) سومین امپراتور روم بود که از سال ۳۷ تا ۴۱ میلادی فرمان راند.

وی سومین فرمانروای رومی از خانوادهٔ آگوستوس بود. گایوس سزار (۱۲–۴۱ میلادی)، که به کالیگولا (به‌معنی پوتین‌های کوچک) معروف بود، در سال ۳۷ میلادی به پادشاهی رسید. سربازان ارتش، که پدرش فرماندهی آنان را برعهده داشت، نام مستعار کالیگولا را به او دادند، چراکه او پوتین‌های سربازیِ کوچکی به پا می‌کرد.

مرگ بستگان

پدر کالیگولا، ژرمانیکوس، جانشین تیبریوس، امپراتور وقت روم بود، اما به‌طرز مشکوکی درگذشت. تیبریوس از او وحشت داشت، اما هیچ سندی در دست نیست که امپراتور روم ژرمانیکوس را کشته‌باشد. علائم مشاهده‌شده هنگام مرگ ژرمانیکوس که در کتب تاریخی ذکر شده، شبیه علائمی است که در مسمومان به‌وسیلهٔ آرسنیک مشاهده می‌شود. البته بیماری وبا هم علائم مشابهی دارد و در گذشته به‌خاطر شباهت علائم بیماری وبا و علائم ناشی از مسمومیت با آرسنیک، وقتی از این سم استفاده می‌شد، اطرافیان متوفی به گمان این‌که مرگ ناشی از وبا بوده‌است، پیگیر ماجرا نمی‌شدند، بعد از مرگ ژرمانیکوس همسر او یعنی مادر کالیگولا، اگریپینا بزرگتر با تمام توان درگیر جنگ خونین با امپراتور تبیریوس شد و در آخر تیبریوس مادر کالیگولا، اگریپینا بزرگتر و دو برادر بزرگترش را هم کشت.

دوران ولیعهدی

بعداز مرگ پدر، مادر و دو برادر بزرگش، کالیگولا به قصر تیبریوس، که در جزیرهٔ کاپری در ۳۰مایلی جنوب رُم قرار داشت، احضار شد و تا مرگ تیبریوس در آنجا ساکن بود. او در آنجا خوی وحشیگری و بی‌رحمی را از تیبریوس آموخت. در این جزیره پرتگاهی بود که ۳۰۰۰ متر ارتفاع داشت. در برخی نوشته‌ها آمده که برای تفریح، هزاران زن و کودک بی‌گناه را از این صخره‌ها به پایین پرت کرده‌اند. همچنین برخی معتقدند که کالیگولا تیبریوس را خفه کرد. بعد از مرگ تیبریوس، نوه‌اش با کالیگولا در سلطنت شریک بود، ولی چون سنش پایین بود (۱۸ سال)، کالیگولا سلطنت را ازآنِ خود کرد.

امپراتور دیوانه

کالیگولا پس از رسیدن به مقام امپراتوری چند ماه نخست بسیار خوب و عالی بود، اما رفته رفته جنون و حس مزایای قدرت بر او وارد شده و سلامت عقل خود را از دست داد. یکی از وقایعی که توسط تاریخ‌نگار رومی، سیوتاتیوس (۶۹–۱۰۴ میلادی) ثبت شده، این است که کالیگولا به ارتش بسیار زیاد آموزش‌دیده، مسلح، وسیع و قدرتمند و گارد محافظ آموزش‌دیده و قدرتمند خود دستور داد در ساحل دریا صدف حلزون جمع کنند. او به اسب مورد علاقهٔ خود لقب کنسول روم (عنوان مسئولان رده‌بالا و قدرتمند در اداره روم) داده‌بود و برای اسبش کاخی باشکوه ساخته بود و احترام و سجده بر اسب خود را واجب دانسته بود.

شایعه ای به شدت قوی در همه امپراتوری روم به‌خصوص در کاخ سلطنتی پیچیده بود که او با هر سه خواهر خود رابطهٔ جنسی و عاشقانه دارد، این شایعه ها برای این بود که کالیگولا به خواهران خود افتخارات بسیار بزرگ، احترامات زیاد و ثروت و دارایی های عالی داده بود و آن‌ها را با وجود داشتن شوهر همچنان نزد خود کنار اتاق خود نگهداشته بود و حتی دستور داد بود همانند همسر او با آنها رفتار کنند و حتی دستور داد بود خواهرانش مهمتر از هر زنانی دیگر در امپراتوری هستند، حتی شایعه شده بود که او در مورد خصوصیات اخلاقی و بدنی خواهرانش اظهار نظر کرده بود و گفت: "هر کدام از نظر چهر و خصوصا بدنی جذابتر از زنان دیگر هستند و از نظر شخصیت عالی، چه کسی مثل آنها".

مرگ

در سال ۴۱ میلادی، کالیگولا به همراه همسر و دخترش، در مراسم «بازی‌های پالاسیوم» توسط گروهی از محافظان گارد پرتورین، از جمله کاسیوس کرئا (Cassius Chaerea) و کورنلیوس سابینوس (Cornelius Sabinus) به قتل رسید. وی در هنگام مرگ، ۲۹ یا ۳۰ سال داشت.

کالیگولا اولین امپراتور در تاریخ امپراتوری روم بود که توسط افسران گارد پرتورین، ترور می‌شُد.

با مرگ کالیگولا، عمویش کلادیوس به سلطنت رسید.

نگارخانه

• 
  سکه‌ای که در سال ۳۸ میلادی به‌مناسبت لغو مالیات مردم ازسوی کالیگولا ضرب شد. در یک سوی آن جام آزادی به تصویر درآمده که نشانگر آزادی مردم از پرداخت مالیات است.
• 
  سکه‌ای متعلق به دوران زمامداری کالیگولا (۳۱-۴۱ میلادی) و دو سکه مربوط به دوران نرون (۵۴-۶۸ میلادی). این سکه‌ها در هند پیدا شده و متعلق به دوران تجارت میان هند و امپراتوری روم است.

جستارهای وابسته

• فهرست امپراتوران روم